กรวรรณ งามสม โรงเรยนสอาดเผดมวทยา อ าเภอเมอง จงหวดชมพร

วชาชววทยา 3 รหส ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5

ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

1

บทบาทนกเรยน

นกเรยน นกเรยนในแตละกลมเลอกประธานและเลขานการกลม ประธานกลม มหนาท 1. อานบตรกจกรรม 2. เปนผน าในการปฏบตกจกรรมตาง ๆ 3. ควบคมดแลการปฏบตกจกรรมภายในกลม 4. ตรวจสอบวสดอปกรณใหเรยบรอย กอนและหลงปฏบตกจกรรม 5. เปนผประสานงานกบครและสมาชก เมอมปญหาหรอขอสงสย เลขานการกลม มหนาท 1. บนทกขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรมกลม 2. เปนผน าเสนอผลการอภปรายกลม สมาชกในกลม มหนาท 1. ปฏบตกจกรรมตาง ๆ ดวยความตงใจและใหทนตามเวลาทก าหนด 2. ตอบค าถามในชดการสอนอยางเตมความสามารถ 3. ชวยกนรกษาความสะอาด เกบวสดอปกรณตาง ๆ ใหเรยบรอยเมอปฏบตกจกรรมเสรจ ในแตละชดการสอน 4. ใชชดการสอนอยางระมดระวงไมขดเขยนขอความใด ๆ ลงในชดการสอน

2

ชดการสอน ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง น ใชส าหรบจดกจกรรมการเรยนการสอนวชาชววทยา 3 รหส ว30243 ชนมธยมศกษาปท 5 ครผสอนมบทบาทส าคญ ดงน

1. ศกษาคมอครและแผนการจดการเรยนร เรอง การปรบตวของพชเพอรบแสง 2. เตรยมความพรอมนกเรยนกอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดการสอน 3. เตรยมชดการสอน กระดาษค าตอบ แบบบนทกกจกรรม และบตรค าถาม ประจ าชดท 7

ใหพรอม 4. แนะน าขนตอนการใชชดการสอน แนวปฏบตใหนกเรยนรบทราบโดยละเอยด 5. จดกจกรรมการเรยนการสอนโดยปฏบตตามบตรค าสง ในชดท 7 อยางเครงครด ครตอง

ก ากบ ดแลนกเรยนอยางใกลชดขณะจดกจกรรมการเรยนการสอน 6. หลงจากท ากจกรรมการเรยนการสอนเสรจเรยบรอยแลว ใหนกเรยนเกบวสดอปกรณ

ประกอบชดการสอนใสซองใหเรยบรอย 7. บนทกผลคะแนนจากการท ากจกรรม ตามเกณฑการวดผลประเมนผลทระบในแผน

การจดการเรยนรใหเรยบรอย

ค าชแจง

ค าชแจงส าหรบครในการใชชดการสอน ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

เวลา 3 ชวโมง

3

1. อานค าชแจงและค าแนะน าส าหรบนกเรยนใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดการสอนชดท 7 2. นกเรยนรบกระดาษค าตอบประจ าชดท 7 คนละ 1 ชด จากครผสอน ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ โดยใชเวลา 10 นาท เพอประเมนความรเดมของนกเรยน 3. นกเรยนรบแบบบนทกกจกรรมและบตรค าถามประจ าชดท 7 คนละ 1 ชด จากครผสอน 4. นกเรยนศกษาชดการสอนตามขนตอนทระบไวในบตรค าสง 5. นกเรยนรบกระดาษค าตอบประจ าชดท 7 คนละ 1 ชด จากครผสอน ท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ โดยใชเวลา 10 นาท เพอดความกาวหนาใน การเรยนของนกเรยนหลงจากท ากจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดการสอน 6. บอกคะแนนทท าไดจากบตรกจกรรม/บตรค าถาม/แบบทดสอบหลงเรยนทกชดการสอนใหเลขานการกลมบนทกลงในแบบบนทกผลการประเมนดานความรจากการท ากจกรรมตาม ชดการสอน เพอหาคะแนนสรป 7. หลงจากท ากจกรรมการเรยนการสอนเสรจเรยบรอยแลว ใหนกเรยนเกบวสดอปกรณ ประกอบชดการสอนใสซองใหเรยบรอย 8. ในการท ากจกรรมตามชดการสอนทกชด ขอใหนกเรยนท าดวยความตงใจ ใหความรวมมอ และมความซอสตยตอตนเองใหมากทสด ไมขดเขยนขอความใด ๆ ลงในชดการสอน 9. หากนกเรยนเรยนไมทนหรอเรยนยงไมเขาใจใหรบชดการสอนไปศกษา เพมเตมนอกเวลาเรยน เพอใหเขาใจมากยงขน

ค าชแจง

ค าชแจงส าหรบนกเรยนในการใชชดการสอน ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

เวลา 3 ชวโมง

4

ศกษาจดประสงคการเรยนร

ทดสอบกอนเรยน

ท ากจกรรมตามบตร กจกรรม ตอบค าถาม

จากบตรค าถาม

ศกษาเนอหาและ

กจกรรมการเรยนร

ผานเกณฑ

ไมผานเกณฑ

ด าเนนการ ชดตอไป

ทดสอบหลงเรยน

ตรวจค าตอบ

ล าดบขนตอนในการใชชดการสอน ส าหรบนกเรยน

ศกษาเพมเตมจาก สอประกอบการเรยน

5

จดประสงคการเรยนร

อธบาย วเคราะห และสรปเกยวกบการปรบตวของพชเพอรบแสง มาใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงได

พรอมแลวไปเรยนร

กนเลยครบ

6

ชดการสอน เรอง การสงเคราะหดวยแสง ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

1. นกเรยนอานค าชแจงส าหรบนกเรยนใหเขาใจกอนลงมอศกษาชดการสอน 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน ประจ าชดการสอน ลงในกระดาษค าตอบทครแจกให

3. ศกษาบตรเนอหา เรอง การปรบตวของพชเพอรบแสง 4. ท ากจกรรมตามค าชแจงในบตรกจกรรมและบนทกผลลงในแบบบนทกบตรกจกรรม 5. ตรวจบตรกจกรรม โดยรบบตรเฉลยกจกรรม จากคร ตรวจสอบความถกตองใหคะแนน ตามเกณฑ ถามขอผดใหแกไขใหเรยบรอย 6. ตอบค าถามลงในบตรค าถามทครแจกให 7. ตรวจบตรค าถาม โดยรบบตรเฉลยค าถามพรอมแบบตรวจผลงานจากคร ตรวจสอบ ความถกตอง และแกไขใหเรยบรอย 8. ท าแบบทดสอบหลงเรยน ประจ าชดการสอน ลงในกระดาษค าตอบทครแจกให 9. ตรวจแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน โดยรบบตรเฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและ แบบทดสอบหลงเรยนจากคร ตรวจสอบความถกตอง ใหคะแนน ขอละ 1 คะแนน (กรณทไดคะแนนไมถง 80 % ใหซอมเสรมโดยเขยนโจทยกบตวเลอกทถก เฉพาะขอทผดลงสมดจดงานสงครในชวโมงถดไป) 10. แจงคะแนนแบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน บตรกจกรรม และบตรค าถามของตนเองใหเลขานการกลมบนทกลงในแบบบนทกกจกรรมกลมเพอสรปตอไป

บตรค าสง

เวลา 3 ชวโมง

7

แบบทดสอบกอนเรยน ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

ค าชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนม 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน (ใชเวลา 10 นาท) 2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมายกากบาท (X) ลงใน กระดาษค าตอบ

1. น าพชขนาดเลกชนดเดยวกน จากแหลงเดยวกนจ านวน 2 ตน มาท าการทดลองโดยพช ตน ก. ให ไดรบแสงเตมท สวนพชตน ข. ไดรบแสงร าไร หลงจากนนน าใบพชจาก ทงสองตน มาหาพนทผว ในระยะเวลาตาง ๆ พบวาผลการทดลองเปนดงกราฟขางลาง

จากผลการทดลอง จะสรปผลการทดลองไดตามขอใด ก. ใบของพชตน ก. มอตราการเจรญมากกวาใบพชตน ข. ในชวงวนท 1-9 ข. ใบของพชตน ข. มอตราการเจรญมากกวาใบพชตน ก. ในชวงวนท 10-20 ค. ใบพชในทรมจะมการเจรญและขยายขนาดแผนใบไดมากกวาพชทอยกลางแจง

ง. สรปไดทง 3 ขอ 2. ลกษณะในขอใด มผลท าใหอตราการสงเคราะหดวยแสงของพชสงทสด

ก. ใบเรยงตวสลบกน แผนใบเรยบ ดดกลนแสงไดด ข. ใบเรยงตวสลบกน เพอใหกลมแพลเสดรบแสงมากทสด

ค. ใบอยรวมกนเปนกลมหนาแนน แผนใบหนา มกลมเซลลไซเลม โฟลเอม จ านวนมาก

ง. ใบทกใบพยายามชใหสม าเสมอกน เพอรบแสงสวาง ผวใบมควตเคลหนา ปองกนการ ระเหยน า

8

3. ถาปจจยในสงแวดลอมเหมอนกน ใบพชทมลกษณะตามขอใด นาจะไดเปรยบ ในการเกดปฏกรยา สงเคราะหดวยแสง ก. กลมมน-หนา ข. ยาวเรยว-หนา ค. กลม-เลก-เรยว ง. กวาง-แบน-บาง 4. การทชาวสวนทเรยน ปลกทเรยนใหมระยะหางระหวางตนและระยะหางระหวางแถว ดานละ 9 เมตร แทนทจะปลกหางกนดานละ 4 เมตร นาจะเปนผลดในดานใดมากทสด

ก. ใหแตละตนไดรบแสงอยางเตมท ข. ใหไดรบ O2 ในการหายใจอยางเตมท ค. ไมใหแตละตนแยงปย และแรธาตในดนกน ง. ใหไดรบ CO2 ในการสงเคราะหดวยแสงอยางเตมท

5. ใบของพชควรมลกษณะตามขอใด จงจะท าใหการสงเคราะหดวยแสงมประสทธภาพสง ก. แตกเปนสวนยอย ๆ เพอใหรบแสงไดด ข. เปนแผนแบน วางตวในแนวทรบแสงไดด ค. เปนแผนแบน เพอใหเนอเยอล าเรยงท างานไดด ง. แตกเปนสวนยอย ๆ เพอใหเนอเยอล าเรยงท างานไดด 6. ดานบนของใบพชสวนใหญมสเขมกวาดานลาง เพราะเหตใด ก. ไดรบแสงมากกวา ข. แพลเสดเซลลเรยงตวกนแนนกวาสปนจเซลล ค. แพลเสดเซลลมคลอโรพลาสตมากกวาสปนจเซลล ง. สปนจเซลลมคลอโรพลาสตมากกวาแพลเสดเซลล 7. พชในเขตใด นาจะมควทเคลเคลอบทเยอบผวใบดานบนหนาทสด ก. เขตหนาว ข. เขตอบอน ค. เขตรอนแถบศนยสตร ง. เขตใด ๆ กมความหนาเทา ๆ กน

9

8. จากการศกษาถงผลของความเขมของแสงตอการปรบตวของโครงภายใน และภายนอก ของใบ โกสนพนธสสม ปรากฏวาความเขมแสงมผลตอใบพชหลายประการยกเวนขอใด ก. พนทผวของใบ ข. จ านวนชนของเซลลแพลเสด ค. ปรมาณแคโรทนอยดในคลอโรพลาสต ง. ปรมาณคลอโรฟลล เอ และคลอโรฟลล บ 9. ขอใดไมใชลกษณะของพชทขนอยกลางแจง ก. พนทของผวใบมาก ข. อตราการคายน าสง ค. ใบขนาดเลก และหนา ง. ไลทคอมเพนเซชนพอยทสง 10. หากใบมลกษณะอวบใหญ เกบน าไดด มควทเคลฉาบ เอพเดอรมสหนา ปากใบมนอยหรอไมมเลย พชชนดนควรอยในสภาวะอยางไร

ก. ปาชายเลน ข. ปาดงดบ ค. แหงแลง ง. รมน า

10

กระดาษค าตอบการทดสอบกอนและหลงเรยน ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

กระดาษค าตอบ ทดสอบกอนเรยน กระดาษค าตอบ ทดสอบหลงเรยน ขอ ก ข ค ง ขอ ก ข ค ง

1 1

2 2

3 3

4 4

5 5

6 6

7 7

8 8

9 9

10 10

สรปคะแนนสอบกอนเรยน สรปคะแนนสอบหลงเรยน

10 10

“ ความพยายามอยทไหน

ความส าเรจอยทนน ”

11

พชมการแพรกระจายพนธอยทวไปทกสภาพภมอากาศของโลก นนหมายความวา พชแตละชนดตองมการปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมทเจรญเตบโตอย ซงนาจะมการปรบตวทแตกตางกน

1. การปรบโครงสรางของใบเพอรบแสง

พชมการปรบตวหลายประการเพอใหมโครงสรางทเหมาะสมทสดในการรบแสง โดยมการปรบตวทงโครงสรางภายในและโครงสรางภายนอก มการศกษาเปรยบเทยบพชทขนกลางแจง (Sun plant) และพชทขนในทรม (Shade plant) ไดผลการทดลองดงตารางท 7.1 ตารางท 7.1 เปรยบเทยบโครงสราง และกลไกการท างานทเกยวของกบการสงเคราะหดวยแสง ของพชทขนกลางแจง (Sun plant) กบพชทขนในทรม (Shade plant)

Sun plant Shade plant) เซลล เซลลขนาดใหญ คลอโรพลาสตขนาดเลก กรานา ขนาดเลก / จ านวนนอย อตราสวน คลอโรฟลล : รบสโก ต า อตราสวนคลอโรฟลล เอ : คลอโรฟลล บสง

เซลล เซลลขนาดเลก คลอโรพลาสตขนาดใหญ กรานา ขนาดใหญ / จ านวนมาก อตราสวน คลอโรฟลล : รบสโก สง อตราสวน คลอโรฟลล เอ : คลอโรฟลล บต า

ใบ ใบขนาดเลก และหนา อตราการคายน าสง ความสามารถในการสงเคราะหดวยแสงสง

ใบ ใบขนาดใหญ และบาง อตราการคายน าต า ความสามารถในการสงเคราะหดวยแสงต า

ชดการสอน เรอง การสงเคราะหดวยแสง ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

บตรเนอหา

12

ทมา : plantsinaction.science.uq.edu.au วนทสบคน 17/10/2557

นอกจากนไดมการศกษาขนาดของใบพชจากตนเดยวกนโดยเปรยบเทยบใบทบรเวณยอด ซงไดรบแสงเตมท (Sun leaves) กบใบทอยบรเวณโคนตน ซงอยในรมเงา (Shade leaves) ของตน คาโนป (Canopy) และพบวา ใบทบรเวณโคนตน (Shade bottom canopy) มลกษณะบางและม แผนใบขนาดใหญ สวนใบทอยบรเวณยอด (Sun top canopy) มลกษณะหนาและมแผนใบขนาดเลก ดงภาพท 7.1

ภาพท 7.1 เปรยบเทยบขนาดของใบทอยบรเวณโคนตน (Shade bottom canopy) และใบทอยปลายยอด (Sun top canopy)

ทมา : plantsinaction.science.uq.edu.au วนทสบคน 17/10/2557

Sun plant Shade plant) ตนพช อตราสวนของพนทผวใบต า อตราสวน ราก : ล าตน สง ใบจดเรยงตวแนวตง

ตนพช อตราสวนของพนทผวใบสง อตราสวน ราก : ล าตน ต า ใบจดเรยงตวแนวนอน

ความสามารถในการสงเคราะหดวยแสงสง ความสามารถในการสงเคราะหดวยแสงต า ไลทคอมเพนเซชนพอยทสง ไลทคอมเพนเซชนพอยทต า

13

นอกจากนยงสงเกตพบวา ใบพชทอยในรมเงาของตนไมในบรเวณปาเขตรอนซงไดรบแสงนอย จะมการปรบตวโดยผนงดานนอกของเนอเยอชนเอพเดอรมสจะมลกษณะโคงคลายเลนสนน จงท าหนาทคลายเลนสรวมแสง ท าใหแสงมความเขมสงขน สามารถสองผานเขาไปภายในเซลลและเกดการหกเหของแสง แสงสวนหนงจะถกดดซบโดยสารสในคลอโรพลาสตของเซลลแพลเซด และแสงสวนทเหลอจะสามารถผานลงไปถงชนเซลลดานลางไดโดยผานชองวางระหวางคลอโรพลาสต และชองวางระหวางเซลล รอยตอระหวางอากาศ และน าทเคลอบผนงเซลล ชวยสะทอนแสงไปไดหลายทศทาง และเพมโอกาสทแสงจะถกดดซบโดยสารสในเซลลมากขน ท าใหทกเซลลของใบพชไดรบแสงอยางทวถง ทงนเนองจากโครงสรางของเซลลแพลเซดทมรปรางยาวและเรยงตวในแนวตงฉากกบ เอพเดอรมส โดยผวดานบนสมผสอยกบเอพเดอรมส สวนผวดานลางสมผสกบเซลลสปนจ ท าใหมพนทผวอสระ เชนเดยวกบพนทผวอสระทเกดตรงชองวางระหวางเซลลสปนจ ดงนนแสงจงสามารถหกเหผานพนทผวอสระนไปยงเซลลอน ๆ ได และชวยสะทอนแสงไดหลายทศทาง จงเพมโอกาสทแสงจะถกดดกลนไวโดยสารสในคลอโรพลาสตไดมากขน นอกจากน เมอมการศกษาโครงสรางภายในใบของใบพชทไดรบแสงเตมท (Sun leaves) กบใบทอยในรมเงา (Shade leaves) ในพชตนเดยวกน ของพช 4 ชนดไดผลดงภาพท 7.2

ภาพท 7.2 ภาพตดตามขวางของใบทไดรบแสงเตมท (Sun leaves) และใบทอยในรมเงา (Shade leaves) ของพช 4 ชนด

ทมา : sydney.edu.au วนทสบคน 17/10/2557

14

จากภาพท 7.2 เปรยบเทยบโครงสรางภายในของใบทไดรบแสงเตมท (Sun leaves) กบ ใบทอยในรมเงา (Shade leaves) ของพช 4 ชนด พบวาใบพชทไดรบแสงเตมท มความหนามากกวาใบทอยในรมเงาทง 4 ชนด โดยใบทไดรบแสงเตมทมชนมโซฟลลหนาหลายชนและเรยงกนแนนกวาใบทอยในรมเงา นอกจากนถาสงเกตทเอพเดอรมสดานหลงใบ (Upper epidermis) ของใบพช ทอยในรมเงาจะพบวาเซลลมลกษณะโคงนน ซงเปนการปรบตวเพอเพมความเขมของแสงนนเอง ในบางสภาพแวดลอมทมแสงมาก เชน ทะเลทราย เขตศนยสตร ความเขมของแสงอาจมากเกนไปจนอาจเปนอนตรายตอพชได ใบพชจงมการปรบตวโดยจะมโครงสรางพเศษ เชน ขนและชน ควทเคลเคลอบทผวใบเพอชวยในการสะทอนแสง และลดการดดซบแสงของใบ การปรบตวเชนนอาจสามารถลดการดดซบแสงไดมากถงรอยละ 40 และลดปญหาใบมอณหภมสงและปญหาอน ๆ ทเกด จากการดดซบแสงมากเกนไป ดงภาพท 7.3 และภาพท 7.4

ภาพท 7.3 ภาพตดขวางของใบพชเขตรอน ทมา : www.vcbio.sci.kun.nl

วนทสบคน 17/10/2557

15

ภาพท 7.4 ภาพแสดงขน (Hair) หรอไตรโครม (Trichomes) ทเยอบผวดานบน

ของใบตนต าแย (Urtica dioica) ทมา : www.psmicrographs.co.uk

วนทสบคน 20/10/2557

จากภาพท 7.3 หมายเลข 2 คอ ชนควทเคลทเคลอบอยบนเยอบผวใบดานบน (Upper epidermis) ซงพบในพชเขตรอน เขตทะเลทราย ควทเคลชวยสะทอนแสงทมากเกนไป นอกจากน เยอบผวใบดานบน (หมายเลข 1) ยงหนากวาใบพชในเขตอน และเนอเยอชนแพลเสด (หมายเลข 3) มหลายชน และเรยงตวกนอดแนน นอกจากนพชอาจปรบโครงสรางภายในของใบใหเหมาะสมตอความตองการแสง จากการทดลองของ สภาภรณ โสภณพฒนะโภคา, ศภจตรา ชชวาลย และ ปรดา บญหลง (2543) ไดศกษาการปรบตวของใบโกสนพนธใบสม [Codiaeum variegatum (L.) Bl. ‘Baisom’] ตอความเขมแสงทตางกน โดยศกษากบใบทเกดใหมระหวางการทดลอง กบใบทเจรญเตมทกอนการทดลอง ไดผลการทดลอง ตามตารางท 7.2

16

ตารางท 7.2 ผลการปรบตวของใบทเกดใหมระหวางการทดลอง กบใบทเจรญเตมทกอน การทดลอง

ตอความเขมของแสงสง (เฉลย 640 μmol m-2s-1) และความเขมของแสงต า (เฉลย 25

μmol m-2s-1)

ชนดของใบ ความเขมของแสงสง

( เฉลย 640 mol m-2

s-1

) μ

ความเขมของแสงต า

( เฉลย 25 mol m-2

s-1

) μ

ใบทเกดใหมระหวางการทดลอง

- พนทของใบนอยกวา - ปรมาณคลอโรฟลลต ากวา - ใบมความหนามากกวา - ชนแพลเซดเซลลรปแทง 2 ชน

- พนทของใบมากกวา - ปรมาณคลอโรฟลลมากกวา - ใบมความหนานอยกวา - ชนแพลเซดเซลลมโซฟลลเปนรปแทงชนเดยว อกชนหนงมรปรางไมแนนอน

ใบทเจรญเตมทกอนการทดลอง มคลอโรฟลล เอ และ บ ลดลง มคลอโรฟลล เอ และ บ เพมขน

ทมา : ปรชา สวรรณพนจ และนงลกษณ สวรรณพนจ

วนทสบคน 17/10/2557

และเมอศกษาภาพตดขวางของใบโกสนพนธใบสมทเจรญในทมความเขมของแสงตางกน ไดผลดงภาพท 7.5

17

ภาพท 7.5 ภาพตดขวางของใบโกสนพนธใบสมทเจรญในทมความเขมของแสงตางกน ทมา : ปรชา สวรรณพนจ และนงลกษณ สวรรณพนจ

วนทสบคน 17/10/2557

18

2. การปรบทศทางของใบเพอรบแสง โดยทวไปพชสามารถปรบทศทางของใบในการรบแสงตามตองการ เชน กรณทมความเขมของแสงต าไดแกพชทขนในทรม (Shade leaves) หรอใบพชทอยบรเวณโคนตน (Shade leaves) พชจะหนใบกางออกไปยงทศทางทแสงสอง เพอใหไดรบแสงเตมท แตถามความเขมของแสงสงเกนไป เชน ในเวลาเทยงวนจะมอณหภมคอนขางสง พบวา ถว ฝาย และพชอน ๆ บางชนด สามารถทจะปรบต าแหนงของแผนใบ เพอลดการรบแสงทมากเกนความตองการได และเปนการลดความรอนจากการสมผสกบแสงโดยตรงอกทางหนง และถาหากยอนกลบไปดตารางท 7.1 จะพบวาเมอมความเขมของแสงสง ใบพชจะจดเรยงตวในแนวดง (แผนใบตงฉากกบพน) เพอลดปรมาณการรบแสง และเมอมความเขมของแสงต าใบพชจะจดเรยงตวแนวนอน (แผนใบขนานกบพน)

3. การปรบตวโดยการจดเรยงใบเพอแขงขนในการรบแสงของพชทขนในบรเวณ เดยวกน พชยนตนทมการแตกกงสาขามาก ๆ ชวยเพมความสามารถในการรบแสงไดมากขน เชน ตนหกวาง ตนแผบารม สามารถแตกกงกานสาขามเรอนพมกวางปกคลมพนดนไดมากนบรอยตารางเมตร และมการจดเรยงกงรอบล าตน เพอใหใบแตละใบรบแสงไดอยางเตมท ดงภาพท 7.6

ภาพท 7.6 ตนแผบารม ทมา : กรวรรณ งามสม

วนทถายภาพ 21/10/2557

19

ตนยางนาอาจมล าตนสงถง 30 เมตร ท าใหชใบขนเพอรบแสงไดเหนอพชอน ๆ ในปา พชทเจรญเตบโตอยใตเรอนพมของพชอน จะมโอกาสสรางชวมวลไดนอยกวาจงเกดการแขงขนกนเพอรบแสง โดยการจดการเรยงตวของใบ ล าตน กง และกานใบ มโอกาสรบแสงไดมากสด ดงภาพท 7.7

ภาพท 7.7 ตนยางนา ทมา : กรวรรณ งามสม

วนทถายภาพ 21/10/2557 จากทกลาวมาแลวจะเหนวา กระบวนการสงเคราะหดวยแสงเปนกระบวนการทพชใชพลงงานแสงเพอสรางสารอนทรย จากสารอนนทรย คอ คารบอนไดออกไซดกบน า เปนคารโบไฮเดรต พลงงานแสงจะถกเปลยนรปมาเกบ อยในรปพลงงานเคมในโมเลกลของสารอนทรย การสงเคราะหดวยแสงจะเกดขนทเยอไทลาคอยด และสโตรมาของคลอโรพลาสต ประกอบดวยปฏกรยาแสง ซงจะไดสารพลงงานสงเพอน าไปใชในปฏกรยาตรงคารบอนไดออกไซด ปฏกรยาตรงคารบอนไดออกไซดของพช C3 และพช C4 และพช CAM จะแตกตางกนออกไป ปจจยทเกยวของกบการสงเคราะห ดวยแสง เชน ปรมาณน าทไดรบ ความเขมของแสง และอณหภม

20

เรอง โครงสรางภายในของใบพชทขนกลางแจงและใบพชทขนในทรม

จดประสงค เพอศกษาและเปรยบเทยบโครงสรางภายในของใบพชทขนกลางแจงและใบพชทขนในทรม

วสดอปกรณ 1. พชทขนในทรม ไดแก ใบมรกตหยก 2. ใบพชทขนกลางแจง ไดแก ใบเฟองฟา 3. ใบมดโกน 4. สซาฟานน 5. ฟกน 6. เขมเขย 7. จานเพาะเชอ 8. หลอดหยด 9. สไลดและกระจกปดสไลด 10. กลองจลทรรศน 11. กลองดจตอล วธท า 1. น าใบพชมามวนตามความยาวของใบใหแนนเปนหลอดกลม 2. ตดสวนปลายออกใหหนาตดเสมอกน 3. ใชใบมดโกน ตดใบทมวนไวตามขวางใหบางทสดเทาทจะบางไดหลาย ๆ ชน 4. น าสวนของใบทตดไดหลาย ๆ ชนใสลงในจานเพาะเชอทมน า ใชเขมเขยเลอกชนทบางทสด 2-3 ชน วางลงบนสไลด หยดน า 1-2 หยดเพอไมใหเนอเยอแหง 5. น าสไลดไปสองดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสวตถก าลงขยายต าสด แลวเลอกเนอเยอ ชนทบางสม าเสมอ เหนเนอเยอชนมโซฟลลชดเจน 6. จากนนน าเนอเยอทเลอกมาวางในจานเพาะเชอ ยอมดวยสซาฟานน ประมาณ 20-30 วนาท ใชเขมเขยตกเนอเยอมาลางสออกดวยน าในจานเพาะเชอ จนไมมสแดงละลายออกมา

บตรกจกรรม

21

7. หยดน าลงบนสไลด 1 หยด น าเนอเยอทลางสเสรจเรยบรอยแลวมาวางบนหยดน าบนแผนสไลด ปดดวยกระจกปดสไลด ระวงอยาใหมฟองอากาศ โดยเอยงกระจกปดสไลดประมาณ 45 องศาใหขอบแตะกบหยดน า แลวใชเขมเขยประคองกระจกปดสไลดลดระดบลงชา ๆ จนกระจกปดสไลดปดแนบสนทกบกระจกสไลดพอด 8. น าสไลดไปศกษาดวยกลองจลทรรศนโดยใชเลนสวตถก าลงขยายต าสดไปจนถง 40x 9. บนทกผลการศกษาโดยการบนทกภาพดวยกลองดจตอล ค าถามกอนการทดลอง 1. จดประสงคของการทดลองคออะไร…………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………....…………………………….. 2. นกเรยนคดวาแพลเซดมโซฟลลของใบเฟองฟาและใบมรกตหยกเหมอนหรอตาง อยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… บนทกผลการทดลอง

เนอเยอภายในใบเฟองฟา เนอเยอภายในใบมรกตหยก

ค าถามหลงการทดลอง 1. ถาน าเฟองฟามาปลกในทรมแลวน าใบทเกดใหมมาตดตามขวางจากนนน าไปศกษาดวยกลอง จลทรรศน นกเรยนคดวาแพลเซดมโซฟลลมลกษณะอยางไร….…………………………….…………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..…. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..…. 2. นกเรยนจะสรปผลการทดลองนวาอยางไร……………………………………………………….......................... ………………………………………………………………………………………………………………………..........................……………………………………………………………………………………………….……..………………………………………

22

แบบบนทกบตรกจกรรม เรอง โครงสรางภายในของใบพชทขนกลางแจงและใบพชทขนในทรม

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามกอนการทดลอง ลงมอปฏบตกจกรรมตามขนตอนการทดลอง บนทกผลการทดลอง ตอบค าถามหลงการทดลองและสรปผลการทดลอง ค าถามกอนการทดลอง 1. จดประสงคของการทดลองคออะไร………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………....…………………………….. 2. นกเรยนคดวาแพลเซดมโซฟลลของใบเฟองฟาและใบมรกตหยกเหมอนหรอตาง อยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… บนทกผลการทดลอง

เนอเยอภายในใบเฟองฟา เนอเยอภายในใบมรกตหยก

ชอ........................................................สกล..............................................เลขท.........ชน...........

จดประสงค เพอศกษาและเปรยบเทยบโครงสรางภายในของใบพชทขนกลางแจงและใบพชทขนในทรม

23

ค าถามหลงทดลอง - ถาน าเฟองฟามาปลกในทรมแลวน าใบทเกดใหมมาตดตามขวางจากนนน าไปศกษาดวยกลอง จลทรรศน นกเรยนคดวาแพลเซดมโซฟลลมลกษณะอยางไร….…………………………….…………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..…. …………………………………………………………………………………………………………………………………………..…. สรปผลการทดลอง ………………………………………………………………………………………………………………………...................................……………………………………………………………………………………………….……..………………….……..…..............……………………………………………………………………………………………….……..……………….

24

ค าชแจง 1. บตรค าถามม 3 ตอน 2. ใหนกเรยนตอบค าถามจากบตรค าถามเปนรายบคคลเพราะคะแนนทไดจากการตอบค าถามจะน าไปเปนคะแนนเกบของแตละคน 3. การตอบค าถามแตละขอตองตอบใหครอบคลมและถกตองตามขอค าถามจงจะไดคะแนนเตมในขอนน หากตอบถกแตไมครอบคลมขอค าถามจะไดคะแนนครงหนงของคะแนนเตม 4. เวลา 30 นาท

ตอนท 1 ใหนกเรยนพจารณาขอความตอไปนวาเปนการปรบตวของพชทขนกลางแจง (Sun plant) หรอพชทขนในทรม (Shade plant) (10 คะแนน)

1. มเยอบผวใบดานบนโคงนน เพอรวมแสงใหมความเขมแสงเพมขน 2. แผนใบแคบและหนา 3. ไลทคอมเพนเซชนพอยทต า 4. ใบมขนและชนควทเคลหนา 5. ความสามารถในการสงเคราะหแสงสง 6. อตราการคายน าต า 7. มแพลเซดเซลลหลายชน 8. ใบจดเรยงตวในแนวตง 9. การตรงคารบอนไดออกไซดเกดขนชา 10. ปรมาณคลอโรฟลลมาก ใบบาง

บตรค าถาม

เรอง การปรบตวของพชเพอรบแสง

จดประสงคการเรยนร อธบาย วเคราะห และสรปเกยวกบการปรบตวของพชเพอรบแสง มาใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงได

พรอมกนแลว ใชไหมคะเพอน ๆ เราไปตอบค าถามในตอนท 2

กนเลย

25

ตอนท 2 จงเตมขอความลงในชองวางใหสมบรณและถกตอง ขอละ 1 คะแนน คะแนนเตม 10 คะแนน

1. จากภาพการจดเรยงตวของใบพชชนดหนง โดยใบสวนใหญมการจดเรยงตวในแนวดง ดงภาพดานลาง นกเรยนคดวาพชชนดน นาจะมถนอาศยอยางไร ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. พชทขนอยใตรมเงาของตนไมใหญ ควรจะมการปรบตวของใบอยางไรบาง ตอบมา 3 ขอ ตอบ 1………………………………………………………………………………………………………………………… 2………………………………………………………………………………………………………………………… 3………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ภาพตดขวางของใบพชชนดหนง มลกษณะดงภาพขวามอ นาจะเปนใบของพชทขนอย กลางแจง หรอขนอยในทรม เพราะเหตใด

ตอบ …………………………………………………………… ……………………………………………………………………. …………………………………………………………………… ……………………………………………………………………

26

4. เยอบผวใบดานบนของใบพชทอยในทรม (Shade leaves) มการปรบตวอยางไร เพราะ เหตใด ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. ตนยางนามการปรบตวตอความเขมของแสงทมากเกนความตองการอยางไร ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………… ศกษาการทดลอง แลวตอบค าถามขอท 6-8 น าพชขนาดเลกชนดเดยวกน จากแหลงเดยวกนจ านวน 2 ตน มาท าการทดลองโดยพช ตน ก. ใหไดรบแสงเตมท สวนพชตน ข. ไดรบแสงร าไร หลงจากนนน าใบพชจากทงสองตน มาหาพนทผวในระยะเวลาตาง ๆ พบวาผลการทดลองเปนดงกราฟขางลาง 6. จงอธบายการเจรญของใบพชตน ก. และใบพชตน ข. ในชวง 10 วนแรก และชวง 10 วนหลง ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………….7. จงอธบายวา เพราะเหตใดหลงวนท 10 ใบพชตน ก. จงมการขยายขนาดของใบอยางชา ๆ

ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………. 8. จากผลการทดลองน นกเรยนจะอธบายไดวาอยางไร

ตอบ …………………………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………….

27

คะแนนการตอบค าถาม ทนกเรยนได = _____ คะแนน จากคะแนนเตม 10 คะแนน

ไมยากเลยใชไหมครบ.

9. ถาตองการปลกตนสนใหมล าตนสงและตรง ไมแตกกงกานสาขามาก เพอใชส าหรบตดท า เสาเขมในงานกอสราง จะมวธการปลกอยางไร

ตอบ …………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………… 10. ถาชาวสวนเงาะ ตองการปลกตนเงาะไมใหล าตนสงเกนไป ซงจะท าใหเกบผลผลตยาก จะตองหลกเลยงการปลกตนเงาะอยางไร ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………

28

แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 7 การปรบตวของพชเพอรบแสง

ค าชแจง

1. แบบทดสอบฉบบนม 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน (ใชเวลา 10 นาท) 2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว โดยท าเครองหมายกากบาท (X) ลงใน กระดาษค าตอบ

1. ใบของพชควรมลกษณะตามขอใด จงจะท าใหการสงเคราะหดวยแสงมประสทธภาพสง ก. แตกเปนสวนยอย ๆ เพอใหรบแสงไดด ข. เปนแผนแบน วางตวในแนวทรบแสงไดด ค. เปนแผนแบน เพอใหเนอเยอล าเรยงท างานไดด ง. แตกเปนสวนยอย ๆ เพอใหเนอเยอล าเรยงท างานไดด 2. จากการศกษาถงผลของความเขมของแสงตอการปรบตวของโครงภายใน และภายนอก ของใบ โกสนพนธสสม ปรากฏวาความเขมแสงมผลตอใบพชหลายประการยกเวนขอใด ก. พนทผวของใบ ข. จ านวนชนของเซลลแพลเสด ค. ปรมาณแคโรทนอยดในคลอโรพลาสต ง. ปรมาณคลอโรฟลล เอ และคลอโรฟลล บ 3. พชในเขตใด นาจะมควทเคลเคลอบทเยอบผวใบดานบนหนาทสด ก. เขตหนาว ข. เขตอบอน ค. เขตรอนแถบศนยสตร ง. เขตใด ๆ กมความหนาเทา ๆ กน 4. ขอใดไมใชลกษณะของพชทขนอยกลางแจง ก. พนทของผวใบมาก ข. อตราการคายน าสง ค. ใบขนาดเลก และหนา ง. ไลทคอมเพนเซชนพอยทสง

29

5. ลกษณะในขอใด มผลท าใหอตราการสงเคราะหดวยแสงของพชสงทสด

ก. ใบเรยงตวสลบกน แผนใบเรยบ ดดกลนแสงไดด ข. ใบเรยงตวสลบกน เพอใหกลมแพลเสดรบแสงมากทสด

ค. ใบอยรวมกนเปนกลมหนาแนน แผนใบหนา มกลมเซลลไซเลม โฟลเอม จ านวนมาก

ง. ใบทกใบพยายามชใหสม าเสมอกน เพอรบแสงสวาง ผวใบมควตเคลหนา ปองกนการระเหย น า

6. น าพชขนาดเลกชนดเดยวกน จากแหลงเดยวกนจ านวน 2 ตน มาท าการทดลองโดยพช ตน ก. ให ไดรบแสงเตมท สวนพชตน ข. ไดรบแสงร าไร หลงจากนนน าใบพชจาก ทงสองตน มาหาพนทผว ในระยะเวลาตาง ๆ พบวาผลการทดลองเปนดงกราฟขางลาง

จากผลการทดลอง จะสรปผลการทดลองไดตามขอใด ก. ใบของพชตน ก. มอตราการเจรญมากกวาใบพชตน ข. ในชวงวนท 1-9 ข. ใบของพชตน ข. มอตราการเจรญมากกวาใบพชตน ก. ในชวงวนท 10-20 ค. ใบพชในทรมจะมการเจรญและขยายขนาดแผนใบไดมากกวาพชทอยกลางแจง ง. สรปไดทง 3 ขอ

7. หากใบมลกษณะอวบใหญ เกบน าไดด มควทเคลฉาบ เอพเดอรมสหนา ปากใบมนอยหรอไมมเลย พชชนดนควรอยในสภาวะอยางไร

ก. รมน า ข. แหงแลง ค. ปาดงดบ ง. ปาชายเลน

30

8. ดานบนของใบพชสวนใหญมสเขมกวาดานลาง เพราะเหตใด ก. ไดรบแสงมากกวา ข. แพลเสดเซลลเรยงตวกนแนนกวาสปนจเซลล ค. แพลเสดเซลลมคลอโรพลาสตมากกวาสปนจเซลล ง. สปนจเซลลมคลอโรพลาสตมากกวาแพลเสดเซลล 9. การทชาวสวนทเรยน ปลกทเรยนใหมระยะหางระหวางตนและระยะหางระหวางแถว ดานละ 9 เมตร แทนทจะปลกหางกนดานละ 4 เมตร นาจะเปนผลดในดานใดมากทสด

ก. ใหแตละตนไดรบแสงอยางเตมท ข. ใหไดรบ O2 ในการหายใจอยางเตมท ค. ไมใหแตละตนแยงปย และแรธาตในดนกน ง. ใหไดรบ CO2 ในการสงเคราะหดวยแสงอยางเตมท

10. ถาปจจยในสงแวดลอมเหมอนกน ใบพชทมลกษณะตามขอใด นาจะไดเปรยบ ในการเกดปฏกรยา สงเคราะหดวยแสง ก. กลมมน-หนา ข. ยาวเรยว-หนา ค. กลม-เลก-เรยว ง. กวาง-แบน-บาง

31

บรรณานกรม

เกษม ศรพงษ. (ม.ป.ป.). เตรยมสอบ Admissions ชววทยา. กรงเทพฯ: ภมบณฑต. --------- . (ม.ป.ป.). คมอเตรยมสอบสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยา ม.5 เลม 4. กรงเทพฯ: ภมบณฑต. บรรจบ ธปพงษ. (ม.ป.ป.). เอกสารประกอบการเรยน เรองการสงเคราะหดวยแสง ชน มธยมศกษาป 5. โรงเรยนเบญจมราชรงสฤษฎ ฉะเชงเทรา. ประสงค หล าสะอาด และจตเกษม หล าสะอาด. (2549). คมอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชววทยา ม.5 เลม 4. กรงเทพฯ: ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด. --------- . (2553). คมอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชววทยา ม.5 เลม 4. กรงเทพฯ: บรษทส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด. ปรชา สวรรณพนจ และนงลกษณ สวรรณพนจ. (ม.ป.ป.). คมอเตรยมสอบ ชววทยา ม.5 เลม 4. กรงเทพฯ: ธรพงษการพมพ. --------- . (2556). High School Biology ชววทยา ม. 4-6 เลม 3 (รายวชาเพมเตม). กรงเทพฯ : เจรญดมนคงการพมพ. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ. (2547). พจนานกรม ศพทวทยาศาสตร-คณตศาสตร องกฤษ-ไทย ไทย-องกฤษ. กรงเทพฯ: บรษทรากขวญ จ ากด. ---------. (2557ก). หนงสอเรยนรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 3 กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 5 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.

----------. (2557ข). คมอครรายวชาเพมเตม ชววทยา เลม 3 กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว.

สมาน แกวไวยทธ. (ม.ป.ป.). ชววทยา ม.5 เลม 4. นนทบร: ไทยเนรมตกจ อนเตอรโปรเกรสซฟ จ ากด. Plants in action. (n.d.). A comparison of photosynthetic structure and function in sun and shade plants [Online]. Available : plantsinaction.science.uq.edu.au [2014, October 17]

32

Psmicrographs. (2014). Coloured Scanning Electron Micrograph (SEM) of the undersurface of a nettle leaf Urtica dioica, showing a long stinging hair [Online]. Available : http://www.psmicrographs.co.uk/stinging-nettle-hair-or- trichome--urtica-dioica [2014, October 17] Radboud University Nijmegen. (n.d.). Virtual Classroom Biology [Online]. Available : http://www.vcbio.sci.kun.nl/en/image-gallery/show/PL0129/ [2014, October 17] The University of Sydney. (2010). Transverse sections of pairs of sun and shade leaves from four species are shown [Online]. Available : http://sydney. edu.au/ science/biology/learning/plant_form_function [2014, October 17]

33

ประวตผศกษา

ชอ ชอสกล นางสาวกรวรรณ งามสม วน เดอน ปเกด 8 เมษายน 2517 สถานทเกด อ าเภอเมอง จงหวดชมพร ต าแหนงหนาทการงาน คร คศ. 2 สถานทท างานปจจบน โรงเรยนสอาดเผดมวทยา ต าบลทาตะเภา อ าเภอเมอง จงหวดชมพร 86000 ประวตการศกษา พ.ศ. 2535 มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนสอาดเผดมวทยา ต าบลทาตะเภา อ าเภอเมอง จงหวดชมพร พ.ศ. 2539 ปรญญาครศาสตรบณฑต (ค.บ.) วชาเอกชววทยา สถาบนราชภฏบานสมเดจเจาพระยา พ.ศ. 2550 ปรญญาครศาสตรมหาบณฑต (ค.ม.) วชาเอกหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา