تا لو - cbd home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18...

77

Upload: others

Post on 27-Jan-2020

18 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6
Page 2: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

1

ول ا�������ت�

ا�����

7 ا����ص ا����ذي

ا���ل ا�ول

13 ا����� ا����� ����وع ا��وي وا���ھ��� وا���ددات

13 ��د��ا� - 1 2 - ���� 15 ا��ظ�م ا"!و�و� ��

15 ا�� وع ا���� ا�ر�� -1- 1

15 ���� ا��وا�ل ا -1- 2

15 ا�� وع ا���� �� ا��رات -1- 3

17 ا� واع: ا��و�و�� �ؤ�ر ا�� وع -2- 2

5 -1- ���� 18 ا��ط�ء ا� ���� وا��وارد ا�ورا�� ا�

20 ا�� وع ا���� ����وارد ا����� -1- 6

7 -1- ��� 26 ا�وا �ا�� وع ا�

27 ا�� وع ا���� �� ا�طور -1- 8

29 ا���ددات ا�ر�!� ا��� � رض ��� ا�� وع ا��و�و�� �� ا�دو�� - 9-1

Page 3: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

2

ا����� ا���ل ا�%��

م ا���وع ��� و�ط� ا���ل ا�وط�� ����وع ا��و�و� و���ذھ� و��ا"��را� 31 ا��و�و�

� ا�وط�� ����وع ا��و�و� - 1���� ) ا"��را�� 32 اھداف �م �� 32 ا����ت ا�ط� � : ا��دف ا�!�را��� ا"ول -1- 11 -1- �� 33 ا�� �ر ا���� � �� ا%��ر ا�� �طق ا��1 -2- �� 35 ا� ر�� �� دو�� )طر��ر�� إ&��ر ا�� 36 ا�ر+د و�*م ا"�ر ا���� -1- 23 -1- �, 38 ا��وارد ا��ر� وا�!�39 �&��� ا��+ر و�!ن ا��را-� ا�+راو� -1- 4 42 ا���ر �ت ا���� -1- 5 44 ا��/�)�ت ا���� -1- 6 45 ا��و-� وا���*ف ا���� -1- 78 -1- �, 45 ا�زرا-� ا��

2 - ���� 48 ا�ھداف ا�� �م �م �� 48 �وا)2 و� �1ت ا�!�� ا���� -2- 1 48 ا��ث ا� ,�� -2- 23 -2- ��� 48 � �ر ا�!��4 ا�

Page 4: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

3

ا�����

3- ��ت وا��طط وا��را�+ ا��ط�*�م ا���وع ا��و�و� ) ا"��را���� و���� �دى ) وا��.�ر!� �ن ا��ط�*�ت

1 -3- � وزارة ا��,د� وا��%طط ا� �را49

وزارة ا��%طط ا�� �وي وا�+�ء -3- 249

49 ��� � )طر -3- 3

50 ا���,س ا�-,7 �,� ,م -3- 4

5 -3- � � ا�����2 �ؤ!!� )طر �, ,وم و�50

د!� ا�%�ص -3- 6� ا��&�ب ا�50

ا��ر&�ت ا���� � ��ؤ!!� )طر ) )طر �,��رول(ا��ؤ!!� ا� ��� ا�*طر� �,��رول -3- 7 50 ))طر �,��رول(�,��رول

51 �ر&� رأس �/�ن - 7-3- 1

51 �ر&� �ل - 7-3- 2

51 �ر&� راس >�ز - 7-3- 3

�ر&� )طر >�ز - 7-3- 451

وزارة ا�دا%,� -3- 852

وزارة ا�د��ع -3- 952

Page 5: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

4

ادارة أ�ن ا�!وال وا�دود -3- 1052

�ر��ء(ا��ؤ!!� ا� ��� ا�*طر� �,&�ر��ء وا���ء -3- 11&( 52

�ر&� +�د ا�زرا-� -3- 1253

53 �?�ن ا��ذا�� ا�وط � �ر ��= )طر -3- 13

�ر&ز أ+د)�ء ا���� -3- 1453

ا����� ا���ل ا�%��ث

� ا���� ا����ا����� �����ع ا�������� ��ور$�#� 2020-2011ا��" م ا����ز ��� ��ذات ا�/�� *. ��������2015 وا��-�ھ�� ,� اھ اف +�م *( اھ اف ا��&� �����ع ا ��� .ا3ھ اف ا�����1� ��2

�* "* 54

54 *. اھ اف ا��&� 1ا�# ف -1

���، 2020���ل ��م ��� � أ���، ���ن ا ��س ��� ��� ��� ا ���ع ا��

.و� $/�ات ا �� �-�, ا+$�ذھ� �)'# وا%�$�ا!# ��� "�� ! ��ام

1-3- 01��� 54 ھ�ف ا2-3- � �� 55 ا �34 ا�ة -3-3�� 56 ا+�1ھ�ت �

57 *. اھ اف ا��&� 5ا�# ف -2

�ل �9�ان �-�3 ا -�ا>; ا /��:�0، -� 9� ذ 8 ا �7�ت، إ � 2020���ل ��م :! =($� ،�;، وC�D-� ��ن !-��� إ � !� ��@ب !, ا �)@، و�$)= +�ھ�ر Eا ��� F�� و+)�G ا

�ر ���@�0 �:��/ .ا -�ا>; ا

Page 6: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

5

��� ) ب(ا 0��7 اH%�@ا+�0�1 - 1-2-3��� ����ع ا �Iاف ا��� !, اھ

57

57 ا �7Lط�ت ا ��0�J - أ

57 ا �7Lط�ت ا �I@�0 - ب

�@ار -ج@'D ��@ 58 ا

58 ا @�� D'@اEھ�اف ا -@��ة !, -د

D( 59'�>@ ا ���ا"�ت(!I@وع +�'�� ا :Oب -2-2-33-2-3- 0���� @! 59�O ا ����0 ا4-2-3- 0�J�� 60 ادارة ا �-��0 ا

��� ا�/

61 *. اھ اف ا��&� 9ا�# ف -3، +:@ف اE"�اع ا 7@��0 ا �7ز�0 و! �را+�Q، و���د +@+��P D �Q 2020���ل ��م

�-@ا��0 اE"�اع ذات اEو ��0 أو ��� 3L$+0، و�� ا ��Lء ����Q و+�34 +�ا�@ اEو

�Q وا"��Iرھ��U3 إد�- .Vدارة ا - �رات

W"�اع ا 7@��0 ا �7ز�0 -1-3 @/� 0 ا%�@ا+�0�1 دو

61 W"�اع ا 7@��0 ا �7ز�0 -2-3 � �� ا �34 ا

62

اوH ا ���+�ت

62

�X"�� ا �I@ات

62

����ت C �C ا�X

62

Page 7: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

6

62 ا /��ر را:�

0��D� �U! � اH"�اع ا ��@�0 ا

62

%�د%� ا ��9Yر��ت

63

0Z: %�:� اH"�اع 9� ا -��ه ا

63

3-3- 0 �و اھ�اف ا%�@ا+�0�1 اH"�اع ا 7@��0 ا �7ز�0 �

64 �/��\ ا $/0 ا �ط��0 W"�اع ا �7ز�0 -4-3 0]�U ت د��H�1!

65

-��0�9 اH"�اع ا 7@��0 ا �7ز�0 -5-3 0]�$ !�$^ ا $/0 ا

66

6-3- 0� �<@ Y%�@ا+�0�1 ا �ط��0 W"�اع ا �7ز�0 ����\ اEھ�اف ا ;-: U/` و@ا!_ ا

67

*. اھ اف ا��&� 11ا�# ف -469

�; !, ا -��ط\ اEر0�4 و!��ط\ a(D ��� ،17 2020���ل ��م E0 ��� ا<�- 9� ا

�ا0��U و 9� ا -�>0 !, ا -��ط\ ا �0��D وا ��@�0، و��U[� ا -��ط\ ذات 10ا -��ه ا ���، !, YUل "'� !�ارة ���Eم ا�'� �!�ت اUو ��� ��� ����ع ا 0]�$ اEھ-�0 ا

�1�، و!-0�C )����0 و!��)0 و+� � � �@ا �-��ط\ ا -�-�0 و+�ا�@ ا �)a إ��� ����` ا 0 اUE@ى ا ��>-0 ��� ا -�/�0، وإد!���Q 9� ا -��ظ@ ا /��:�0 اEر0�4 وا -��ظ@ �:( ا

�� .ا /��:�0 ا ��@�0 اEو3% "/� ��� ا�/

1-4- 0�:��/ 69 ا -�-��ت ا

Page 8: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

7

2-4- 0�-�- 69 ا -:���@ ا -��:0 9� ا���Uر ا -��ط\ ا

3-4- �@: 72 +1@0 ا��Cر ا -�Q ا

4-4- 0��D� 73 ا -�ارد ا ��@�0 وا

74 *. اھ اف ا��&� 19ا�# ف -5 ����ت ا -�:��0 ��2020م ���ل���� �ة ا :�-�0 وا��� ، إ+-�م +� �, ا -:�رف وا

0 ��� �9�ا"#، �+@�- �# وا+�1ھ�+#، وا�Xdر ا�Dووظ�)�#، و ،#-�� ���، و��� ���ع ا�

����ت و"���Q و+/����Q ��� "/�ق وا3%���� �ة وا��� .و+��%� ھZه ا -:�رف وا1-5- ��� ��� �ة ��"�ت وط��0 ����ع ا��� 74

�ة -2-5�� 76 ا+�1ھ�ت �

��� ا �ط��0 -3-5��� �ة ا ���ع ا��� -I@وع F�@:� 80 !�����ت و0��X ا

81 اھ�اف ا -I@وع -4-5

���f 81ت ا -I@وع -5-5

82 "/�ق ا -I@وع -6-5

83 !:���@ ا ��1ح -7-5

87 ا���ا�(

ا����ص ا����ذي

ا�� وع ا��و�و�� وا��� ��دف ا�7 ا�/�ظ -,7 ا�ط� � �!�را���ا-د ھذا ا��*رر �� وادارا��� �+ورة �!�دا�� ، ����� �ن +ون و�� �ر�بوا��راث ا�ط� � و,-

Page 9: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

8

� ا�� وع ا��و�و�� وا��� �م ا-دادھ� -�م ا�� وع ا��و�و�� �دو�� )طر ��ن ا!�را�� .م 2004

ا�= ا�� دة ��� &�� �م ذ&ره �� ا�!�را��� ��� � ,ق �� /ذ ا�%ط� ا�!�را��� وا��را�وط � �Fن ا�!�را��� ددت إدى -�ر ھد�� ر�!� وددت �&ل ھدف �ن

طط -�ل ��� و�&ن �م �*ق � ض ا"ھداف و�م �م �*ق اG%ر ا"ھداف �را�= و% �� �

�� ھ� •**ا���� -,7 ا�%�+� ������ت ا�ط� � وا���ر �توا"ھداف ا��� �م � .و�H ا�%+وص

ا�� �%+وص ا"ھداف ا��� �م �م إ ��زھ� �� ا�وزارة ��ن ا���ود ��ذل -,7 )دم • ��زھ�و!�ق I وي وو�2 ا��را�= وا�%طط وع ا��,� � ط�*� �4!�را��� ا�وط

��زھ�وا"ھداف ا�4ز�� I .

و �2010*ق ھدف أ�� �%+وص �*م ا��*دم ا��رز رزت ا�دو�� �*د�� ث أو �,وغ أھداف ا�� وع ا�وي � �م و%�+� ��� � ,ق ��2010 ا����ت ا�%�+�

�+ر ا�� وع ا�وي وا����2 ا��!��ر �,���ظ� -,7 ا�� وع ا�وي �, ظم - ���� ��حا���� وا��واطن ا�ط� � �د أن ا"�ر �ط,ب ا�&�ر �ن ا� �ل وا���د I ھذا

.�ط,وب ا� �ل ا�

�� �� ا����� &� ت �+در رزق �,!&�ن �&�ن أھ�� ا�� وع ا�وي �� دو�� )طر إ�&�ن ا�!&�ن *���ون +/� �ن ا��ر و&�ن ا!�%راج ا�,ؤ�ؤ �+در �ن �+�در ا�د%ل

� .+/� أ�� ���ء �&�ن ا�!&�ن *���ون -,7 ا�ر-� وا��روة ا�وا

وي ��ل أھ�� أ�� �!�� �� ���ل ا�زرا-� أ�� �� ا�و)ت ا���� �Fن ا�� وع ا� � .وا��روة ا�!�&� وا�وا

و&�� ھو � ,وم إن دو�� )طر �*2 ��ن ا���� ا�+راو� وا���� ا�+راو� &�� ھو ا�وا � ),,� � ,وم ��� ھ�� ),,� ا�� وع ا�وي وا"�ء ا�/طر� !واء ا� ���� أو

�7 �وھ � �&�ن أھ�� ا����ظ ��4 *راض�� رض � -,� .

�ددات �ن ���و-� �ن ا" �ط� ا���ر� ا��� ددة ���ل � Hوا� ���أن ا�� وع ا"ا� �و ا�!&� � ا���!�رع وا��و!2 ا���ري وا� �را � ا�&�ر وز�دة ا��و!2 �� إ ��ء ا��+� 2 و�ط�ت ا��,� ا��� �ط,ق �,و��ت &�رة �� ا���� ا��,� &ل ذ�ك �2

Page 10: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

9

��� &ذ�ك �Fن ��وط -,7 ا� ظ�م ا���� ا�طIوع ا � � وؤدي ا�7 �زام ا��وا�وا �ت وا�طور ا��ر� وا�ر-� ا����ر �ن ا� وا�ل �?!��كا�Iراط �� ا�+د

�= -ن ا����رة وا��ن ا��وي �,ب !�4ت ��& ���Iوع ا ا�ر�!� ا��� ��دد ا��ا�� �%� ا��!�*�,� >�ز� �,ق ا��رر ���!�4ت ا��,� ا�ف ا�7 ذ�ك ا���رات

.ا��� �� ا����ب !�&ون ��رة ������

��� �� ا�دو�� Iوع ا �,� ���ھ �ك *ص وا�N �� ا�� ,و��ت ا��� ,*� ���و�2 ا���� ���� و�دد او�و�ت Iدارة+ ب �دد ا�!�!�ت ا�+Iوع ا و+ون ا��

. ا� �ل و�دد ا�!�4ت أو ا" واع ا�و�7 ���ر-��

N* �� ا���ر �ت وا�*رارات وا�,وا�N ا��رور� �� ظم وإدارة ا�� وع �ب �ا���� وا��وارد ا�ورا�� ا��,� ، &�� أن �/ ل ا���ر �ت وا�,وا�N وا���� ا�ر

ا�7 *ص �� ا�&وادر ا���ر� ا���%++� �� ا�� وع ��������I >�� ا"ھ�� ا��و�و�� ��� !�,زم � زز ا�&�در ا���ري �� ھذا ا����ل و�درب و�Oھل ا�&وادر

��� .ا�

�ب ا�ھ���م ��� ب ا��ث ا� ,�� �� ���ل �رد و�و+ف و/ظ ا��وارد ا�ورا�� 7 �� 7 ا�*رارات ا�!�!� ا��� ,� �� ���= -,�� ا��,� و��� 7,- ��� وع ا����� �* .د)*� �2 �رورة �و�ر ا���ول ا����� ا��روري

�,ا��!��,�� أد � و)�ت ��" واع ��ر ا�%,ط ا� �وا�� >ر ا�� ظم �,!�4ت ا��+ون ا�� وع ا���� ا�ف ا�7 ذ�ك ا!��4ب ا� دد �ن ا�!�4ت ا"� �� ا��!��,��

إ�راء ا�درا!�ت ا��رور� �� ر�� �دى ��Oره -,7 ا�!�4ت ��رض ا��ر�� دون �, .ا��

ا�N �� ا�درا!�ت ا��� ,*� ������ن ا�ورا�� وھو ا����ن -,7 �!�وى وھ �ك *ص وا�درا!�ت ا��� ,*� ��دد ا��+�� ا�ورا�� ا��� ,*� ���!�4ت ) DNA(�ز��ت

��� �,/ ا��� �, .ظ *وق ا��,&� ��� ق �!�ل ا�!�4ت ا��

ا�دو�� �,��ددات ا�&�رة ا!�����ھ �ك - �+ر ر�!� و�رور� �ب إ���-�� �� زز �*م ا"�ر ا���� ) 2(ا�� �طق ا���� ) 1(وا���زادة ا��� �وا�H ا�� وع ا"��� ��ل

ا�*وا-د)3(�� ر�� ا����ت وا�&�� �ت ا��� !���Oر �����روع )�ل � N ا��ر%ص

Page 11: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

10

���ر2 ) 4(وا�,وا�N وا�*وا ن ا�� ظ�� �!��4ل ا��وارد ا�ط� � وا��وارد ا�ورا�� إ-�دة ا��Oھل �, ظم ا���� ا����ررة

.ا�د-م ا����� ) 7(ا��و-� ا���� ) 6(� زز � �ء ا�*درات ) 5(

���دار أد ا��دا�ر ا����� وا�/�-,� ���� ا�� وع ا���� ھو إ ��ء � �طق ���� ا�7 +ون و��� �طر*� � ظ�� �ن %4ل ا!�را���ت وآ��ت �ؤدي �� ا�

���)��ت �H ا�دو�� �ن %4ل إ ��ء ا��و�ود ��,ك ا����ت وھذا ��و�طور ا�� وع ا��23�� ط� � ���دو�� وھ� ���ل وا�� �ن 11 % ��! �ن ا��!�� ا�&,� وھ�

وا�� أ-,7 �ن � ظم �,دان ا� ��م � �� ف -�م 40ث زاد إ����� ا��!�� ) 2&م3463إ�7 2&م�58ن (م 2005م �*�ر � � �م 2013�!� ��! � ��ر

���ا����ت ���دول �دة �دا و�&ن � �ؤ�رات ��� &��� -,7 و�2 ا�+ون ا� !�ط2 ا�&م -,7 ��و�دى &/�ءات و�ودة إدارة ا����ت ا�ط� � ا��� �ن �4%

.ى ا�+� ا���� ��,ك ا�� �طق ا���� �د

ن �م �م �دد و�رد ا" واع �+ورة &��,� �� ا�دو�� ��ر �� �ت ا���د ��ا��� �م �!�,H و� ر/H ار�/2 �ن أن -دد ا" واع ) IUCN(ا�دو�� �+� � ا�ط� �

.م 2012 وع -�م 529ا�7 2008 وع -�م 311

م 2008 وع -�م 31ا�� ر�� �%طر ا� *راض ا %/�ت �ن &�� أن -دد ا" واع وع )��ل �4 *راض و)رب �ن 88م �2 ذ�ك �Fن ا�ن ھ �ك 2012أ واع -�م 7ا�7

.ا� *راض

�م 81 ظرا �&ون ا�دو�� ذات � �خ ا!�وا�� +راوي و��و!ط � دل !*وط ا����ر �� 31و� دل ا�رارة � � ا�ط� � در�� ��و� ھذه 22در�� ��و� أ�� ا�رارة ا�د

ا�+راو� �H ا�*�,� ��+ف ��وا�ل ��� ذات ط� � ھ�� ث �� رض ا" واع وا"+ �ف ا� ���� ا��دودة وا��� � �و ��� إ�7 ��وط ��� &�رة �ن ار�/�ع در��ت ا�رارة وا�رطو�� وز�دة �,و� ا���ه وا��ر�� و درة ا���ه ا� ذ�� و� ف %+و��

ر�� ث أن ا"را�� ا��ر� وا�+7 ���ل ا������ ا� ظ�7 �ن ا��!�� ا�&,� ا���,ك ا�ظروف ا�� �&!� �د �ن ا ���ر ا�+ �ف وا" واع ) �ن ا��!�� ا�&,�% 88(

�� %+و+� إذا �� أ�/ت ا��� ا� وا�ل وا���وط ا���� �ل و��!�ب �� �*د ا�&�ر ��ل ا�زف ا� �را � وز�دة � دا ا�!&�ن ا�&�ر وا�+د وا���ر� ذات ا���Oر ا�!,�� �

و�و�� ا�وزارة أھ�� �,� وع ا��و�و�� ا��ري .وا�ر-� ا����ر و>رھ� �ن ا� وا�ل

Page 12: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

11

% �2.5 ��ر ا�روض �ن أھم ا����ت ا��� ����ز ���&���� ا� ���� ا��دة و���ل وا�� و�� إ�7 �زارع )�ل ا�� رف و-�ل �ن ا��!�� ا�&,� و�R!ف �م �ول �زء &�ر �

ا��!و�ت ا��رور� ��رد و�و+ف و/ظ ا��وارد ا�ورا�� ا��و�ودة ��� ، � ��ر ا�روض � وك ط� � �,�روات ا� ���� %�+� ا��ر� و�%ز � ا!�را��� ��� �ذا �ب

�� .ا�/�ظ -,�� و+و

���� ت وزارة ا���� وا����ت �*د )�� و�� ���ل ا����ظ� -,7 ا��وارد ا�ورا�� ا�ا�%رى ا�� � ��� دد �ن ا����ر2 ا���� وا��ط�*� ا����� ا��� ��دف ��&ل ����ر ��� �� دو�� )طر وا����ظ� -,7 �,ك Iوع ا أو >ر ����ر إ�7 ��� و+� � ا��

Iوع ا /ظ ا��� ����� ا� ���� ا��وارد ا�ورا�� ا� ���� ، و�� !�ل � زز ا�� � ا��)��ت وزارة ا���� ��O!س ا�� ك ا�ورا�� ا�*,� �� رو�� ا�/رس ��دف /ظ ا" واع

*راضا����� وا� �درة وا���ددة ��� ، ����� ا� /ظ ا����ر وا���رات � H� و)د �م،ا�*رض ،و>رھ� &ذ�ك �O!س ،ا�!در، ا���ف ،ا� و!= ،ا�ر>ل ،ا�!�ر ا�!,م ا�ر�ث،

����ت ا�� و%�+� ا" واع ا��/�ظ� �� ���� �ن %4ل ,� ������ ���� �ت �ا� ���� ا����� �� دو�� )طر و�O!س ودة �& و�و�� ا��ذور ��دف إ&��ر �ذور ا� ����ت

، ����-,7 ا��ذور إ�7 ودة ���2 و��/ف و� ��� و/ظ ������Iا� ,/� وا�ر-و� ا� .ا��دى ا�طول و�&ن أن ��رھ� واة �� ك ورا�� �,�ذور

�� �ن � وع إ��� دورا &�ر -,7 �!�وى ا�دو�� ث أن �, ب ا���� ا����� و���� ا����دل 700)طر ��� �زرة �دھ� ا���ه �ن �4ث ���ت -,7 ا��داد �!� S,م و��&

,� &م ول �واطT ا�دو�� ،35000 ا�)�+�دي� �� O� �,��+ف ��ه ا��واطT ا��م -,7 طول ا��واطT ا��ر�� ��&ون 20م ���� و�ر)� و����30وز �دا ث �

و و�%,ط �ن ا�ر��ل وا�طن � !�� % �45ر!��ت )�ع ا��ر �ن ر��ل ��را&�� �&ذ�ك �و�د !�� �ن ا��ر��ن ا�ذي �و -,7 ا��ر!��ت ا�+,�� &�� �&!و % 45

����� ا��ر� -,7 ا����� � ش ا��ر� ا��ر!��ت >ر ا�����!&� �ذ�ك �Fن ا�دو�� >�ر ا� +ور ، �,ك ا���� ���ل ر�ز �*��� وإرث ��رV �,�واط ن ،&ذ�ك ��� �+در زه وا�!����م -,7 �,ك ا��واطT �و�ر �,� ����I�� ن�ن وا��* �,��ه وا��ذاء �,�واط

�ن إ����� ا��!��,ك �ن ) ! و� /طن14573% (82!�� ا"!��ك ا��,� ا�ط�ز�� .ا"!��ك ���دو��

Page 13: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

12

� و-� 322ا�%�+� ���طور ا��ر� -ن و�ود أ!/رت ا�درا!�ت وا��!و�ت ا��دا-ن ا�ر)م ا��!�ل �� ا��*رر ا�وط � ا�را�2 ول % �33ن ا�طور �ز�دة )درھ�

.م�2010 /ذ ا�/�)� ا�� وع ا�وي و�و

�,ز� و)د Iوا �وا� ر� �ث ا"!��ء ا� ,��م � رف و�+ ف ھذه ا" واع �ن وا��,� وو� �� �� ا���� ا�*طر� وأ��&ن �وا�دھ� ا���را�� &ذ�ك �م ر+د و�ود

21 ��� وع �م �!�,H !��*� اي ان !�� ا�ز�دة �15*�ر � ب) م2013( وع �ن ا�!اي �*�رب �ن +ف ا�ر)م ا��!�ل ، &�� % 46.7ا��!�,� زادت � !�� �� ا" واع

�رات ���دو�� -ن +ر و�+ ف و� رف وا�� ,� � أ!/رت -�,�ت ا��!N ا��دا �� 435ا���رة >ر و-� �ن ا��رات ،و)د �,S -دد ا��رات ا� �� � أو450�

و-� 16 و-��ن ا��رات ا���رة و)د ا&��ف "ول �رة �� ��رV )طر وا� ��م 15 .�ددا �ن ا��رات

��� ا� �م �� � م �,*ط2 �ن ا"�ل وا���-ز ���2012 ظر ا�� � دد ا��روة ا�وا �و �,�ت ) ��ز �7144 دد(راس 598892وا"> �م وا"�*�ر وھو ��! �15 %

�ن ا�*ط2 ا"!�!� % �87ن إ����� ا�� داد �� ا� �م ا����� 4ظ ان وا�� -,7 % 2وإن !�� ا"�*�ر أ)ل �ن ) ا"> �م وا���-ز(ات ا�+�رة ���دو�� �ن ا����ر

+ر -,� � و�دا�ر>م �ن و�ود +ر &��ل �� داد أ واع ا��وا�� ا��%�,/� و�&ن ��� �,�وارد Iوع ا �!�وى ا�!�4ت وھو ا��!�وى ا�ذي &ون -,H ا� �ل ����

� �ط� ���ج ا�7 د-م ��دي و� � �?>ذ� وا�زرا-� ،ا�7 ان ھذه اا�ورا�� ا�وا" ��� .و� زز � �ء ا�*درات �!�&��ل �,ك ا�درا!�ت ا��

�%+وص � �م ا�� وع ا��و�و�� �� ا�!�را���ت وا�%طط وا��را�= ا�*ط�-� ��%�,/� �� ا�دو�� �و�د � �ون �ن ا�*ط�-�ت ا��%�,/� اوا����ر&� �ن ا�*ط�-�ت ���ل ا" �ط� ا��� ,*� ���� وع ا��و�و�� و�!�� وزارة ���دو�� �2 وزارة ا���� ��

+�ء و��� � )طر ا��,د� وا��%طط ا� �را � ووزارة ا��%طط Iوي وا� ا�� د!� �وا���,س ا"-,7 �,� ,م و�ؤ!!� )طر �, ,وم و� �� ا�����2 وا��&�ب ا�

و�ر ��= ا�V ...ز ��� ��ل رأس >�ز و)طر >� ا���� �ا�%�ص و)طر �,��رول وا��ر&�ت )طر ��Rن ا��ذا�� و�ر&� +�د ا�زرا-� ث � �ل ��2 ا�*ط�-�ت -,7 � /ذ

.�را�= �,���ظ� -,7 ا�� وع ا��و�و�� ���دو��

Page 14: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

13

و ���ن أھداف إ�� وع و��� � ,ق ����*دم ا��رز �,� � �� ا�!�را��� ا�وطددا��و�و�� �Fن وزارة ا���� )��ت ���� �ون �2 وزارة ا��%طط ا�� �وي ��

وع ا��و�و�� �,� � و�م ���ن ا"ھداف ا�%�+� 2016- 2011ا�!�را��� ا�وط �F�� �� ھذه ا�!�را���

ا���� وا��دف ر)م ا���*فووا�%�+� ����و-� ) 1(و)د ��ل ا��ر&ز -,7 ا��دف ر)م ) 9(�� ا��وا�ل ا�ط� � وا��دف ر)م �/*دان�ن أھداف ا��� وا�%�ص %/ض ) 5(

وا�%�ص ��" واع ا��ر�� ا���ز� و و�2 �دا�ر I��د ا!�را��� وط � �,*��ء وا�%�ص ������ت وا����ظ� -,7 ) 11(وا��دف ر)م , -,�� و� 2 ا ���رھ�

�درة ��� ��ل ا���� ا� ر�� وا��ز�ن ا� ر�� و&ذ�ك ا� ����ت ا� �درة ا�وا �ت ا�وا�%�ص ��!ن ا�� �رف وا�*�-دة ا� ,�� وا��& و�و�� ا��� ,*� ) 19(وا��دف ر)م

وع ا��و�و�� وذ�ك �ن %4ل ا��دء �� إ ��ء )�-دة �,�� �ت ا�� وع ا��و�و�� ���� . ���دو��

ا���ل ا�ول

:ا����� ا����� ����وع ا��و�و� وا���ھ��� وا���ددات

Page 15: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

14

: ا���د�ـــــــــ� - 1

��� ھو ا�ذي د-م ا��ة -,7 &و&ب ا"رض و � ا�� وع ا��و�ود �� Iوع ا إن ا�� ����ت وا�وا �ت و�ن ا�� وع ,� � ا�&�� �ت ا�� وا�ذي �راوح �ن ا��ر&ب ا��

�ت ا�� �ن &��� ا��+�در ��� ��� ا� ظم ا"&و�و�� ا��*��� ،ث ���ن ا�&���� وذ�ك ���ن وا��ر� وا"�ء ا����� وا��ر&��ت ا�&و�و�� ا��� � د �زء ���� -ن ���ن Iوع ا ا�� وع دا%ل ا" واع و�ن ا" واع وا� ظم ا���� و ��ر ا��

:ا��ة �&ل ا�&���� و�!�و���� و� �ھ� و��ل

�� : ����ن ا� و-�ا • وھو و�ود ا��ة -,7 ھ�� �4ن �ن ا� واع ا��%�,/� �&ل � .+/�ت -��� ��زه و�ر&ب ورا�� � 2 �&��ره �ن ا� واع ا�%رى

وع ا��وا�ل وا� ظم ا���� : ا�� وع ا���� •� H� *+دو. N ان ��� (DNA)وھو ا����ن -,7 �!�وى �ز��ت : ا����ن ا�ورا�� •+ 2

ا�راد ا� وع /س ا��!�ودع ا�� � و�&ن &ل �رد دا%ل ا� وع ��ز �طراز ورا�� H� ص�%.

اي ان ا�� وع ا���� �ر -ن ���ن ا�&�� �ت ا� �و� ا�� ا��!��دة �ن &��� وا"�ء ا����� وا��ر&��ت ا�&و�و�� ا��+�در ��� ��� ا� ظم ا"&و�و�� وا��ر�

وع ا� ظم ا���� و*+د ا��� � د �زء �� �� �� وذ�ك ��ل ا�� وع دا%ل ا� واع و� 2��� HOوي � وع ا� ����ت أو ا�وا �ت أو ) ا"&و�و�� (��� ظ�م ا���� O�

�ذا ا� ظ�م � � .ا��&رو��ت �� �ش �2 � ��� ���Oرة � �+ر ا��و�ودات >ر ا�

�ة -,7 &و&ب ا"رض ث ��ر ا�� وع �ذ�ك �Fن ا�� وع ا���� ھو ا�ذي د-م ا�ا���� �?>ذ� وا�زرا-� وادا �ن ا&�ر �وارد ا"رض أھ�� �����+ل ا�زرا-� وا��روة ا�وا � وا��ء ا����� وا���ر ا�����ت وا�&�� �ت ا�د)*� وا��4*�ر�ت � د

�� �� � ��&� �ن ا�� وع ا���� ��د -,�� ���Gف و��&ل ھ� و� و-�� ا�ورا�� � .�� إ ��ج ا">ذ� �� ا� ��م

�!�-د ا� ظم ا���� ا�*و� وا��!�دا�� -,7 � زز ا��ن ا��ذا�� وا�� �� ا��,� ور��ھ� !�ن �ذ�ك او�ت دو�� )طر أھ�� &�رة �,/�ظ -,7 ا�� وع ا���� ���دو�� ث أن Iا

�� ����م ا�و�� �+� ا� !�ن � ��د ا-���دا ا���ر ��دون -,7 ا�� وع ا���&�وا�ر ا���ه ا� ذ�� وا��ذاء و�+�در (�ذر� -,7 � ���ت و%د��ت ا� ظ�م اI&و�و��

�� ����2 ا� !�ن ���+� ا��دة و�!�ل وھ� � ���ت و%د��ت �) ا�و)ود - 7 <

Page 16: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

15

�� و����رة -,7 ا� ش ا�� ��� و%!�رة ا�� وع ا���� �&ن ان �&ون ��� آ��ر ھ�� ا� !�ن إذا أ+�ت %د��ت ا� ظم اI&و�و�� >ر &��� ��,�� ا�����ت +

.ا�����-�

ان ا� �و ا�)�+�دي ا�&�ر وا���!�رع ا�!�� ��� �دو�� )طر وا�ذي ادى إ�7 �&�!ب &�رة ��رة �?-��ب �� ���ل ا�� �� ا���ر� وا�����-� ، و%�+� �2 ا!�����

�� �%�� ��وا��� ��ط,��ت ھذا O&2022س ا� ��م � � ��ء �F� م�ط,ب ا�*�م ��� ا�دث ا� ���� ا�!�� ��� ��ل إ ��ء �4-ب �ددة و��رو أ /�ق و�و!2 ��&� ا�طرق

.و� �ء � �1ت �%�� �ددة

�� ر>م أن �,ك ا���رو-�ت ��,ب �وا�د &�رة �,دو�� ا� أن ��� ��Oرات !,�� -,7 ا�� H !*وض ط�و�ت ا�دو�� ��*ق �� H� ول,، وا�ذي ان �م ��م � ����H و�*دم ا�

H �&ن أن *وض ط�و�ت ا�� �� ا��!�دا�� إذا �م ��م � ���� ھذا ا���Oر �زم F�ا�� �� ا��!�دا�� �,�4د &ذ�ك �ز�دة �م ا��ن وا��/رS وا����رة ا�دو�� ادى ذ�ك

اض وا� واع ا���ز� ا��� �ؤ�ر ��Oرا !,�� -,7 ا��وارد ا�7 د%ول � ض ا��را�ورا�� ا��,� ،إ���� إ�7 ذ�ك � ض ا����&ل ا�%رى ��ل ا�+د ا����ر �� ا���ه ا��,� ��� ؤ�ر -,7 &�� ا��%زون ا�!�&� � د ا� �ط� ا���ر� ا�%�+� ���+د

%رى ا��� �ؤدي إ�7 ز�دة ور��� !��)�ت ا�!�رات وا��%م أد ا� وا�ل ا"ا���وط -,7 ا��وا�ل ا���� وا� واع ا�وا � ���دو�� %�+� ان �,ك ا��وا�ل وا����ت ھ�� و� ���ل ا���وط ا�&�رة "!��ب �م ذ&رھ� !��*� & درة ا"�ط�ر و وع ا��ر��

�ت ا�!��دة �� ا���� ا�*طر� ��ف -,H �� � ض ا��ن ا�ر-� ا����ر �,وا .ا��زر-�

��ط,ب ا�� �� ا���� إ��� ا�/ر+� �,��2 �ن %4ل �واز � ا"� �د ا�����-� ث � و�د � �)ض �ن ا�+� ا�)�+�د� وا���� �� وا�)�+�د� وا���� �,��� و�*ق ��� ����/�ل ا�!�!�ت ا�ذ&� وا�!����رات ا�+���� �!�ط2 ا��,دان أن �

)�+�دي و�و�ر ا� �ل ا�� �!ب و!ر-� و�رة �*د��� ا�����-� أي ان +ون ا� �و ا�و/ظ ا���� وا�� وع ا���� � *,ل �ن � د�ت ا�� �� ا�)�+�د� �ل -,7 ا� &س

. ت ا�� �� ا�)�+�د� ا��!�دا��ؤدي �ز�دة � د�

2- ���� :ا��ظ�م ا"!و�و� ��

:ا���وع ا���2 ا�ر1 1- 1

Page 17: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

16

S,�� دو�� )طر �&,م -ر�� وھ� 85&,م طو� و180&,م �ر�2 ،-,7 ا��داد �11.437!���� �زرة �ط ��� ��ه ا�%,= ا� ر�� �ن �4ث ���ت و��+ل � و�� ����ر �����,&� ا� ر�� ا�! ود� ،أرا�� )طر �!ط� إ���� و� دل ار�/�ع � ض ا���&ن -ن !طN ا��ر �راوح

أ���ر وا&�ر ا��4ل ا�+%ر� وا�&���ن ا�ر�,� �و�ودة �� ا�� وب �� 103أ���ر و ��6 �ن Tر -,7 طول ا��واط�� ن ان ا�را�� ا��,� وا�!�%�ت �&�ر و�.

� د )طر �4دا �رة ذات � �خ ��H ا!�وا�� +راوي وازي � دل �� �!�)ط ��� �ن أ�ط�ر �31م �� ن ان � دل ا�رارة ا�*+وى 81 �� در�� � � ��22و� أ�� ا�رارة ا�د در��

.��و�

2 -1 �2 :ا��وا2ل ا��

ا"را�� (إن ا��وا�ل ا���� ا"!�!� ا��و�ودة �� دو�� )طر ���Oف �ن ��ت ا�*رم وا�!�%�ت �وا� ظم ا���� ) +%ور و+7(وا�&���ن ا�ر�,� وأرا�� ��ده ا�+راو� ) ا��,

��ري ا�!ول وا"�ط�ر وا"ود� وا�� %/��ت ث �ر!ب ا�����I�� � 7ا�+%ر� ، ��-� .ا�ر��ل ا�

:ا���وع ا"��2 ) ا��.رات 1- 3

�رات )طر -�م � � م و��ل � ظم � �طق ا��4د أ!/ر ا��!N -ن �2002دأ ا��!N ا��دا و-� �ن ا��رات و)د �,S -دد ا��رات ا� �� � أو 450+ر و�+ ف و� رف وا��

و-� �ن ا��رات ا���رة و)د ا&��ف "ول �رة �� ��رV )طر �15 �� 435>ر ا���رة وث و-� �ددا 16وا� ��م �,� �! �ن ا��رات وذ�ك ���� �ون �2 ا�� �د ا�وط � ا�/ر

:وھ� INRAا�زرا-�

1-Acmaeodera (Cobosiella) n.sp.(Buprestidae;Coleoptera)

2-Anthypurinus qataricus(Curculionidae; Coleoptera)

Page 18: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

17

3-Cardiophorus qatarensis(Elateridae; Coleoptera)

4-Philothis(Atavinus)n.sp.(Histeridae: Coleoptera)

5-Platytomus qatarensis(Histeridae; Coleoptera)

6-Aleochara qatarensis(Staphylinidae; Coleoptera)

7-Ammogiton schawalleri(Tenebrionidae; Coleoptera)

8-(Tenebrionidae; Coleoptera)Apsheronellus arabicus

9-(Tenebrionidae; Coleoptera)Mesostena (Mesostena)angustata deserticola

10-Phtora salinae(Tenebrionidae; Coleoptera)

11-Trachyscelis litoralis (Tenebrionidae; Coleoptera)

12-Afrotethina martinezi(Coleoptera; Diptera)

13-Xanthocanace n.sp. (Coleoptera; Diptera)

14-Scenopinus n.sp.(Scenopinidae; Diptera)

15-Calliardia ummseedinsis(Psyllidae:Hemiptera)

16-Hypotia vulgaris qatarica(Pyralidae;Lepidoptera)

Conservationأ-داد وأ واع ا�&�� �ت ا�� ا��!�,� و��� ا�/ظ ا���� ) 4(�دول status م��2010 دو�� )طر

ا� دد ا�&,� ا�&�� �ت ا واع ا��!�ل

ا���ددة ا� �درة ا���� � *راض���

ا�� *ر��

Page 19: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

18

- - - 371 371 ا� ����ت ا��ر� - - - 142 142 ا�/طر�ت

- 1 1 6 8 ا�وا �ت ا��ر� - - - 1 1 ا��ر����ت - - 170 58 228 ا��4*�ر�ت - - - 29 29 ا�زواف 1 5 5 231 242 ا�طور

- - - - 402 ا� ����ت ا��ر�ا�وا �ت

ا��ر�315 - 11 4 -

- - - 379 379 ا��4*�ر�ت - - - - 136 ا"!��ك - - - 20 20 ا�طور

- 1 9 5 15 ا�زوافا�وا �ت

ا��ر�

1 11 196 1242 2288 ا������

ا��واع: �ؤ.ر ا���وع ا��و�و� 2-2

ا� واع �+ورة &��,� �� ا�دو�� ،��ر �� �ت ا���د ا�دو�� �� ن �م �م �دد و�رد � ا�ط� � �)�+IUCN( 2/ار� H/و� ر H,�!� واع ا��� �م وع �ن -�م 311أن -دد ا�

م ،&�� أن -دد ا� واع ا�� ر�� �%طر ا� *راض 2012 وع -�م 529م إ�7 2008 88م �2 ذ�ك ��ن ا�ن ھ �ك 2012أ واع -�م 7م ا�7 2008 وع -�م 31ا %/�ت �ن

وع )��ل �4 *راض و)رب �ن ا� *راض .

ا��و�ودة ���دو�� ث %�,ف -دد �? واع�2 ا� ,م ا H إ�7 ا�ن �م �م �دد ر)م ���ت �� . "%رىا� واع �ن �

5 -1- � :ا�5ط�ء ا����� وا��وارد ا�ورا%� ا�����

Page 20: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

19

و��و!ط � دل !*وط � د )طر �ن ا��4د �ددة ا�رارة وذات � �خ ا!�وا�� +راوي �� �31م و� دل ا�رارة 81ا��ط�ر � � در�� ��و� 22در�� ��و� أ�� ا�رارة ا�د

،ھذه ا�ط� � ا�+راو� ��� ا�*�,� ��+ف ��وا�ل ��� ذات ط� � ھ�� ث �� رض ���� ا��دودة وا��� � �و ��� إ�7 ��وط ��� &�رة و�ؤ�رة �ن أھ��� ا" واع وا"+ �ف ا�

�راوة ا���� �ن ث ا�ظروف ا�� �%� وز�دة ا��,و� �,��ه وا��ر�� و درة ا���ه وا���رات ا�� �%� �ن ار�/�ع در�� رارة ، �,ك ا�ظروف ا�� �&!� �د �ن ا ���ر

�� و%+و+� إذا �� أ�/ت إ��� ا� وا�ل ا�+ �ف وا� واع �ل و��!�ب �� �*د ا�&� ر �وا���وط ا���� وا���ر� ذات ا���Oر ا�!,�� ��ل ا�زف ا� �را � وز�دة � دل ا�!&�ن

.ا�&�ر وا�+د وا�ر-� ا����ر و>رھ� �ن ا� وا�ل

� ��� ��� �ذ�ك �� H -,7 ا�دو�� ا�%�ذ ا�Iراءات ا�&/,� I*�ف ظ�ھرة �*د ا��وارد ا�ورا�� ا� ���� ث ��ل �,ك ا� ����ت +/�ت ورا�� ����� ��*�وم ��� �ن )�� ورا�� ��ل � و��!

ا��,و� ا��ددة ورارة و�/�ف ا�+ف وظروف ار�� رد�� ، ھذه ا��وارد ا�ورا�� ��,ك �ت ورا�� �� %4�ھ� �� ط7 ا� ��ت ا�*درة -,7 �*�و�� ا���� ا�*�!� وا"�راض�

.واI+���ت و��& H �ن إ ��ج ���ر ذات +/�ت �ر>و��

� ,7 !�ل ا����ل ھ �ك ���و-� �ن ا� ����ت ا��*�و�� �,�,و� وا��/�ف وا�رارة ا� ��� ��و� �و �ت ا�ظروف ا�+ �� ا��ر �وا�� �و أ�&ن /ظ �,ك ا� ����ت وا!��4ل �را&� د!� ا�ورا�� ��&ن ا���,ب �ا�ورا�� ا�/ردة �� �را�= ا��!ن ا�ورا�� �ن %4ل �* � ا�

*ص ا���ه ا��� ���ل ا&�ر ا��د�ت ا��� !�وا�H ا" !�ن �� ا�*رن ا��*�ل وا��� -,7 ��& �,)د �!�ب رو�� �,��ه ، ,� �,ك ا��ر,� �طور و�!ن �,ك ا��وارد ا�ورا�� ا�/ردة ر>م

ظ ا��,� وا�� �� ا��,� ا��!�دا�� ���دو�� و���� ا���� ا��,� و/),� -دده ��Rن ا��ذا�� .اIرث ا���ر%� وا���ري ا��� ,ق ��,ك ا��وارد

وع ا��وا�ل ا���� ا��و�ودة ���دو�� �ن ��ت ا�*رم وا�!�%�ت ��) �) ا"را�� ا��,وا�را�� ا��ر� وا��4ل ا�+%ر� وا�+7 %) 3.12(وا�&���ن ا�ر�,� %) 6.06(

������I إ�7 ���ري ا�!ول %)87.86(وا��� ���ل ا������ ا� ظ�7 �ن ا��!�� ا�&,� ث �ر!ب ا�ر��ل ا� �-�� %) 2.44(و���ل ) ا�روض(وا��ط�ر وا�ود� وا�� %/��ت .

� ��ر ا�روض �ن أھم ا����ت ا��� ����ز ���&���� ا� ���� ا��دة ا��� ��&ون �ن ا����ر �� ا� ����ت ا� ��� ا�و�� )+ رة ا� �ر ا��� �زول وا���رات ا�+�رة ا����� � و/+ل �

!ر � � د ا *��ء �و!م ا��ط�ر ��وا�د >���� ا�روض �� ا��زء ا������ ا�و!ط ���دو�� ،

Page 21: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

20

�� ا�7 �زارع )�ل ا�� رف و-�ل ا��!و�ت ا��رور� ��رد و�R!ف �م �ول �زء &�ر � �طق و�و+ف و/ظ ا��وارد ا�ورا�� ا��و�ودة ��� ، &�� ��وا�د أ���ر ا�*رم �� ا��

.ا�!�,� ��ل ا�ذ%رة وا�%ور ورأس �/�ن وا�و&رة وھ� ��ز ا��ط�ء ا� ���� ا�!�,� ���دو��

��� ��ر ا�روض � وك ط� � �,�روات ا� ���� %�+� ا��ر� و�%ز � ا!�را��� ��� ، &ذ�ك �� وا�� �ظر �ر-7 �,وا �ت ا��ر� و�� /س ا�و)ت �!& � �,طور ، ������I �,*�� ا�����

ا�ط� � ا���4%

و��زل ا� دد �ن ا�� راء �� �,ك ا�روض و������ وو+/وھ� ���Oل ا�و+�ف ��� ��� و�,�ر .�ن -�ق )دم �� روح ا�!&�ن ا"+,ن

���� �م �*م وو+ف اھم ا����� �ت ا� ���� ا��و�ودة �� دو�� )طر ���� �� �� ���و-�ت �� و ����ت >ر �,,�.

ا�!در وا�ذي >���� �� �وا�د �� : و��م ���و-� ا� ����ت >ر ا��,� ا� ����ت ا����� ا�روض ،ا�!�ر وا�ذي ��ر -,7 ا"را�� ا�*طر� ��&ل -�م ��-دا أرا�� ا�!�%�ت ��/% وا�&���ن ا�ر�,� ، ��ت ا"+%�ر وھو �ل -طري � �ر �وا�د �� ا�را�� ا��

�� �وا�د �� � وب ا��4د ،ا������ث ،ا��رم ا�*طري وا�ر�ث ،ا���وم ، ، ��ت ا����م و >���� .ا� ر�=

ا�*4م ،ا"� �ن ،ا�%رز ،ا�!ود ،ا�*طف ا�*رم،: أ�� ���و-� ا� ����ت ا��,� ����ل -,7 �4�د،ا� ر&ش ،ا�+%�م ا ط4)� �ن ا�*���� ا��راء � =�� ا�دو�� �,���ظ� -,7 ا�ط� � و�ر

ا���دة �,��� وا�� ,و��ت ا�%�+� �� ظو�� ا�� وع ا"��� �� دو�� )طر ،�Fن �� ا"�م و-� ��دد �%طر ا� *راض ��!�و�ت ��/�و�� 26*�رب �ن .

:�دول �ن � ض ا� ����ت ا��ر�

Page 22: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

21

ا�!م ا� ,�� ا�!م ا�ر)م ا�!م ا� ,�� ا�!م ا�ر)م Acacia ا�!,م 1

ehrenbergianan Lycium shawii ا� و!= 6

Halopeplis perfoliata ا�%رز Acacia tortilis 7 ا�!�ر 23 N,/ا�� Capparis spinosa 8 � �+ا� Stipa capensis Rhanterium ا� ر�= Ziziphus nummularia 9 ا�!در 4

epapposum Zygophyllum ا��رم 5

qatarense Leptadenia ا��رخ 10

pyrotechnica

6 -1- � :ا���وع ا"��2 ����وارد ا���2

� ا����دل 700دو�� )طر ��� �زرة �دھ� ا���ه �ن �4ث ���ت -,7 ا��داد �!� S,م و��&,� �دا 35000ا�)�+�دي � �� O� �,&م ول �واطT ا�دو�� ،��+ف ��ه ا��واطT ا��

ا��واطT ا��ر�� ،��&ون �ر!��ت )�ع م -,7 طول 20م ���� و�ر)� و30ث � ����وز و &ذ�ك �و�د % 45و�%,ط �ن ا�ر��ل وا�طن � !�� % 45ا��ر �ن ر��ل ��را&�� �

!�� �ن ا��ر��ن ا�ذي �و -,7 ا��ر!��ت ا�+,�� &�� �&!و ا����ش ا��ر� ا��ر!��ت .>ر ا�����!&�

�� ا��ر� ،�,ك ا���� ���� � .وإرث ��رV �,�واط ن ���ل ر�ز �*����ذ�ك �Fن ا�دو�� >

زه وا�!����م -,7 �,ك �,� ����I�� ن�ن وا��* &ذ�ك ��� �+در �,��ه وا��ذاء �,�واط ��! �ن إ����� ) ! و� /طن 14573% (82ا��واطT ،�و�ر ا�!��ك ا��,� ا�ط�ز��

.ا��!��,ك �ن ا"!��ك ���دو��

�+�د �رط ��م �-���د �دا�ر �طور + �-� +د ا�!��ك �و�ر ا��� �ت ا�+��� -ن ا�ا��!�دام �ن ا��+�د ا�وط � ،و�رورة �را)�� ا�+د ا����ر ا�ذي ؤدي إ�7 ا��ر !,�� �,��� وا�� وع ا���� و��ددا �Iدادات ا��ذاء وا��ن ا��ذا�� -,7 د !واء ،د%,ت دو�� )طر

م و+د)ت 1994ز ا�� /ذ �� -�م ) ا��/�)� ا������( �ر ا�/�)� ا"�م ا���دة �*� ون ا�� �و�ر ا��/�)� �ؤ�رات �,+د ا��!�دام &�� ,� .م 2002د!��ر ,-9H دو�� )طر ��

�ؤ�رات �� ,*� �&�� �+ول ا�+د •• H����&د ود ا�+� �ؤ�رات �� ,*� ��

Page 23: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

22

�ط� �� ���ل +ون O� دو�� )طر� ��,دو�� &ذ�ك �*وم وزارة ا��� �ا���� �ا��وارد ا�ورا�/�ظ -,7 ا��روة ا�!�&� ���دو�� ث )��ت �� /ذ ���ر2 د-م و� �� �,�%زون ا�!�&� ,�.

:�دول ���= درا!� �*م ا�و�2 ا���� ��%زون ا"!��ك ذات ا�*�� ا�)�+�د� �دو�� )طر

�*م ا�و�2 ا�راھن �,�%زون ا�!م ا� ,�� ا� وع ا�!�&�

ا!��4ل &��ل Gnathanodon Speciosus ر�ب ا!��4ل �/رط Diagramma Pictum �رش

م Plectorhinchus Sordidus 4ل �/رط� ا!� ا!��4ل &��ل Lethrinus Nebulosus � ري

� ا!��4ل ��د � Lethrinus Lentjan � ري �*� ا!��4ل أ��ل Lethrinus Microdon !و�� د& Scomberomorus Commerson 4ل �/رط� ا!�

ا!��4ل &��ل Epinephelus Coioides ھ��ور���+ Siganus Canaliculatus 4ل أ��ل� ا!� ا!��4ل ��د � Argyrops Spinifer &و�ر ا!��4ل أ��ل Carongoides Bajad �ش !ر Dory Snapper 4ل أ��ل� ا!�

ا!��4ل أ��ل Carangides Malabaricus ز�دي ا!��4ل أ��ل Crenidens Crenidens Scarus )ر)/�ن ا!��4ل أ��ل Carangoides Chrysophrys +�ل ا!��4ل �/رط Epinephelus Polylepis �دن

Page 24: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

23

:�دول ا!م ا� ��,� وا� وع �&��� ا"�ء ا��ر� ا��� �م ر+دھ� إ+��� �� دو�� )طر

English name Scientific name Family Species local name

Giant catfish Netuma thalassina

Ariidae Shiem م��

Wide-banded hardyhead silverside

Atherinomorus lacunosus

Atherinidae Manshous �وس�

Hound needlefish

Tylosurus crocodilus

Belonidae Hagool ول(�

Blackbanded trevally

Seriolina nigrofasciata

Carangidae Hamaam م��

Orangesspotted trevally

Carangoides bajad

Carangidae Jash ش�

Yellowtail scad

Atule mate Carangidae Karari راري&

Golden trevally

Gnathanodon speciosus

Carangidae Rebeeb بر�

Longnose trevally

Carangoides chrysophrys

Carangidae Saal ل�+

Malabar trevally Carangoides malabaricus

Carangidae Zubaidi ديز�

Talang queenfish

Scomberoides commersonnianus

Carangidae Dalah H ,�

White cheek shark

Carcharhinus dussumieri

Carcharhinidae Gargor ر�ور�

Dorab wolf-herring

Chirocentrus dorab

Chirocentridae Hef ف

Chacunda gizzard shad

Anodontostoma chacunda

Clupeidae Ywaf واف

Orbicular batfish Platax orbicularis Ephippidae Emaad د��- Strongspine sliver –biddy

Gerres longirostris Gerreidae Bedha � �د

Sordid rubberlip Plectorhinchus sordidus

Haemulidae Yanam م

Painted sweetlips

Diagramma picta Haemulidae

Farsh رش�

Page 25: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

24

Blackspotted rubber lip

Plectorhinchus gaterinus

Haemulidae Helali ��4ھ

Pink ear emperor Lethrinus lentjan Lethrinidae Boukshina � �و)�

Spangled emperor

Lethrinus nebulosus

Lethrinidae Shari ري �

Smalltooth emperor

Lethrinus microdon

Lethrinidae Sooli و��!

Malabar blood snapper

Lutjanus malabaricus

Lutjanidae Hamra ره�

Pinjalo Pinjalo pinjalo Lutjanidae Naimia �� Dory snapper Lutjanus

fulviflamma Lutjanidae Naiser ر!

Mangrove red snapper

Lutjanus argentimaculatus

Lutjanidae Shaqra ره*�

Bluespot mullet Moolgarda seheli Mugilidae Biyah ح�� Pearly goatfish

Parupeneus margaritatus

Mugilidae Sultan Ibrahim !,ط�ن ا�راھم

Thumbprint monocle bream

Scolopsis bimaculatus

Nemipteridae Ebzeimi ��ا�ز

Black- streaked monocle bream

Black –streaked monocle bream

Nemipteridae Umm ellaban ام ا�,�ن

Delagoa threadfin bream

Nemipterus bipunctatus

Nemipteridae Bassi �!��

Bartail flathead Playycephalus indicus

Platycephalidae Wahra ره و

Yellowbar angel fish

Pomacanthus maculosus

Pomacanthidae Anfooz ور/ -

Blue swimming crab

Portunus pelagicus

Portunidae Kobkob ب*�(

Cobia Rachyentron canadum

Rachycentridae Siken ن&!

Page 26: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

25

Blue-barred parrot fish

Scarus ghobban Scaridae Gane ن(

Spanish mackerel

Scomberomorus commerson

Scombridae Kanaad د &

Kawakawa Euthynnus affnis Scombridae Tabaan ن���

Flat head locust lobster

Thenus orientalis Scyllaridae Um el rubian ام ا�ر��ن

Cuttle fish Sepia pharaonis sepiidae Khathaag ق��%

Orange-spotted grouper

Epinephelus coioides

serranidae Hamour ھ��ور

Duskytail grouper

Epinephelus bleekeri

serranidae Seaman ن��!

Yellowfin hind Cephalopholis hemistiktos

serranidae Shinainuwa وة �

White-blotched grouper

Epinephelus multinotatus

serranidae Bertamah رط����

Smallscaled grouper

Epinephelus polylepis

serranidae Laden دن�

White-spotted spinefoot

Siganus canaliculatus

Siganidae Saafi ���+

Dusky spinefoot Siganus luridus Siganidae Safi sneifi ���+�/ +

Oriental sole Brachirus orientatalis

Soleidae Lisan ن�!�

Page 27: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

26

King soldier bream

Argyrops spinifer Siganidae Koffar و�ر&

Haffara seabream

Rhabdosargus haffara

Siganidae Qurqufan ر)/�ن(

Yellowfin seabream

Acnthopagrus latus

Siganidae Shaam م �

Sobaity seabream

Sparidentex hasta Siganidae Subaity ط��!

Karanteen seabream

Crenidens crenidens

Siganidae Battana � �ط�

Twobar seabream

Acanthopagrus bifasciatus

Siganidae Fasker ر&!�

Yellowail barracuda

Sphyraena flvicauda

Sphyraenidae Jid د�

Greater lizard fish

Saurida tumbil Synodontidae Kasour ور!�&

Jarbua terapon Terapon jarbua terapontidae Zieb بذ

miscellaneous miscellaneous Other واع ا%رى أ

Page 28: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

27

:ا���وع ا"��2 ا��وا� -1- 7

�د%ر ا���� ا�*طر� ��� دد �ن ا واع ا�وا �ت ا��ر� ا��� &� ت ��ول ود�ن و!�ول وروض � ض ا�� �طق ���دو�� &����� ا� ر�� و>زال ا�رم وا�ر ب ا��ري وا��ر�وع وا�* /ذ

وا���2 ا��%طط و>رھ� �ن ا� واع وا��ب وا�ورل وا�� ,ب ا�ر�,� وا�ذ�ب ا� ر�� ا�وا � و�&ن ��� �,�و!2 ا� �را � وا�+ �-� ا�&�ر وز�دة � دل �و ا�!&�ن و�� �ط,ب � �ن أ-��ل � �ء و� �ر وإ ��ء وا)��� ا� �ط� ا�)�+�د� ا�4ز�� ��وا&�� ھذا ا� �و ا�!&�

�-� و%�+� )ط�ع ا���ز وا���رول &ل ھذا ا���زاد وز�دة �,وث ا���� ��� ا� �ط� ا�+و>ره ادى ا�7 � �)ص �� أ-داد ھذه ا�وا �ت وا�� ض ا�%ر أ%ذ طر*� إ�7 ا� *راض ،��ف ا�7 �,ك ا� وا�ل ا�+د ا����ر &ذ�ك ا�ر-� ا����ر ��� ا��و!2 �� ا� �ط� ا�%�+�

��ء �زارع ا��روة ا�وا � ��� أدى ا�7 �*دان ا��وا�ل ا�طF� ���� � و� ف ا�� وع ا� ���.

�ن ا� �س ��دى أھ�� ودور ھذه ا�&�� �ت �� -4وة -,7 ذ�ك � ف ا�و-� �دى &�ر ��ا��وازن ا�ط� � دا%ل ا��وا�ل ا���� ،�, ب ھذه ا�وا �ت دورا &�ر �� ا� ظم ا���� �

� ا�ط�*� ا�!ط� �,�ر�� �!�-د -,7 ز�دة %+و�� ا��ر�� �ن %4ل �%,/���� ا� �و� و�%,%,وز�دة )در��� -,7 ا��+�ص و�%زن ا���ه و��و��� ،ھذا ������I ا�7 ان ا� دد �ن �ذور ��� ��روره �� � دة ا�وا �ت ا� ���� و�*وم ���,ك ا� ����ت زداد � دل و!ر-� ا� ��ت �

و�� ا��&ن ��/ر)� ،&ذ�ك ا�وا �ت ا� �ء ��و��� ������ ��وز2 �,ك ا��ذور �+ورة ����زة� �ل ا�وا �ت ا��ر� ا��/�ر!� -,7 �را)�� أ-داد ا�وا �ت ا� ���� � د ز�د�H �+ورة داث ا��وازن ا���� ،&ذ�ك �*وم ا�طور �دور I ؤدي ��� ���� �ؤدي ا�7 ا��رار ����ط�ء ا�

�� )د �&ون �را�س �� ض ا� واع او �*وم ����راس � ض ا�*وارض وا��رات �زدوج ث اا���رة ���%�ذھ� >ذاء ��� و�, ب دور ��م �� *ل �وب ا�,*�ح �ن ا� ����ت ھ� وا��رات

.ا��� ��وا�د ��� ظ�م ا����

�ذى -,7 &�ر �ن �� ��&ذ�ك �, ب ا�زواف &��!��� وا�� ��ن دور ��م �� ا� ظ�م ا���� ��م �� %,%,� ا��ر�� و��و��� �ن %4ل /رھ� ا��رات ا���رة ��� ����ت و&ذ�ك �, ب دورا �

��ورھ� وا%�4ط ا��ر�� ��,ك ا��ور ��� /��ت ا� ���� وا�وا � ��� ؤدي �ز�دة %+و���� .و�!ن %+��+H ا�ط� �

Page 29: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

28

:و�ن ھذه ا�وا �ت ھ�

ا�!م ا� ,�� ا�!م ا�ر)م ا�!م ا� ,�� ا�!م ا�ر)م1 �� Varanus griseus ا�ورل Oryx leucoryx 6 ا��ا"ر ب 2

ا��ريLepus capensis 7 �,ا�� ,ب ا�ر� Vulpes ruppellis

Canis lupus arabas ا�ذ�ب ا� ر�� Jaculus jaculus 8 ا��ر�وع 3 Paraechinus ا�* /ذ 4

aethiopicus Hyaena hyaena ا���2 ا��%طط 9

Uromastix ا��ب 5microlepis

ا��ر ا�� ,ب 10 ا� ر��

Vulpes vulpes Arabic

:ا���وع ا"��2 ) ا�طور -1- 8

�, ب ا�طور دورا ا���� �� ا��وازن ا���� ��� �&ن ان �*وم �H �ن وظ/� ا��&��� ا�و� ����*,ل �ن آ��ر ا��Gت وا��رات ا���رة ������ وا� !�ن �ھك -ن ا��!� ا������ ا���

�� ،&ذ�ك *�رن �وا�د ا�طور ��/�� �,��� �ن����� وا�&���� وا+وا��� وا %4ل � وع ا�وا�� ا� �وم ��ن ��� ��!2 ��� ا��!��ت ا�%�راء و� وع �� ا��ط�ء ا� ���� وھ� - �+ر ��� �� &ل ��� ظ/� و!,�� �,طور ا�����رة أھ�� ��� ��� � ��ر �ؤ�را �,��ر ���� وع �

�� أو ا���ر �� � �طق �و)/�� %4ل ھ�ر��� ا"��� وا���ر+* ا�� �%� ،�ز�دة أ-دادھ� أو ., ب دورا �� ا�� رف -ن ا���رات ا���� وا�� �%� ا��د�� �� ط*� ��

و)د �دأت � ظ��ت ودول أھ��� ا���,س ا� ���� ���� ا�طور ا��ر� وھو ا"&�ر وا"��ر ا�طور ا�����رة �� � �طق ھ�ر��� ،وا+�ت �*وم ����� � دو�� ����� � ا���رات �� أ-داد

و� ���رة ا�طور ��� رف ���� داد ا���وي ا� ���� ،و&�ن � ��� ھذا ا�� داد ا�� رف ! .ا�طور ا�����رة وأ!���H -,7 ا���ر �� أ-داد

دور ا�طور ا�����رة -,7 ذ�ك �!ب �ل ان ��� دور �� ر��ھ� ا� !�ن �ن %4ل � *�+ر �ك ا�&�رن ��ن !��رون �� �طق -دة ����ھدة ا�طور ا��ر� وا�����رة �ا�!�� ا���� �

ا�7 ���رة ������Iو+ل د%ل ا�!�� ��را)�� ا�طور ��� ��م ا�7 وا�� �,ون دو�ر ! و� �ظر ا��*ر�� وا�&�ب ا���%++� -ن طور �,ك ا�� �طق ا�دوات ا���& ��ذه ا�!�� �+�%�

و>رھ� �ن ا�� �ت ا��+��� ،و)د � �ت ا�!�� دورا �� ��� ا��واطن �,طور و&ذ�ك �ك ا�+د ا��!�دام و>ر ا����ر �ر�2 ا��!�وى ا�� �� �,!&�ن ا��,ن و�س ھذا �!ب �

���رة وا�ذي ��� �H �ن ر��ھ� وا�� ظم �,طور ا�� �� ���و)ت ا���� ،ا� ا H �ن ا�

Page 30: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

29

�� دو�� )طر � ��ر ا�)�+�د� �&ن ان &ون �+درا �,د%ل �� ط*� ا��رق ا�و!ط و�ر��� ا�+د ���+*ور �*طر ھوا� وإرث �را�� وأ+�ت ر��� ��� �!��*�ت -ددة و!ق

.دوات ا��!�%د�� �, �� ���ط��ر وا�+د ���ري وا-د ��� %ص ا! �ر ا�+*ور وا"

أ!/رت ا�درا!�ت وا��!و�ت ا��دا � ا��� )�م ��� ��روع طور )طر ��ر&ز ا+د)�ء ا���� و-� �ن ا�طور ز�دة )درھ� 322-ن و�ود ) م2012-2010(%4ل ا��4ث ! وات ا"%رة

ا�/�)� ا�� وع ا�وي و�و -ن ا�ر)م ا��!�ل �� ا��*رر ا�وط � ا�را�2 ول � /ذ % 33طور ����رة � �ر )طر، طور �*�� ��وا�د �,� ، (م � *!م ا�7 %�!� ���و-�ت 2010

)طور زا�رة �� �وا!م � � ، طور ��ردة، طور �!��,��

�, �,ز� وا��Iوا �وا� ر� �ث ا"!��ء ا� ,�و)د �م � رف و�+ ف ھذه ا" واع �ن �� ��ا���� ا�*طر� وأ��&ن �وا�دھ� ا���را�� و�زت ھذه ا�درا!�ت -,7 �وا�*� وو�

ا���,س ا� ���� ���� ا�طور ا��ر� وا�ذي )طر -�وا ���رك �H و���4 ��ر&ز أ+د)�ء ���2 - ا�د�ل ا�*,� �طور )طر(ا���� ،و!�+در ھذه ا� ���= �� &��ب )ر�� &�ر�2 ��!م

)م�2014دق -وض ��ر ا�د&�ور ا�+/و��Oف

�ظ�ر �� �ت ا���,س ا� ���� ���� ا�طور ���� �ون �2 ا���د ا�دو�� �+� � ا�ط� � :ا�����) 5(ا�%�+� -ن -دد وا واع ا�طور ا���ددة ��� *راض ���دو�� �&ل

وھم >راب ا��ر ا�!*طري (Vulnerable)ھ �ك %�!� ا واع )��,� �4 *راض • ا���رى –�,ك ا� *��ن -ر)ط &�ر-*�ب أ–-و!ق –

) وع واد � رض �4 *راض •Endangeredزال (� ھو +*ر ا�ر�H و��دد � 4 ��� *راض • H���) وع واد Critically endangered(

.ھو ا�*ط*�ط ا�����-�

Page 31: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

30

: ا�دو��ا���ددات ا�� �وا�� ا���وع ا��و�و� ) - 9 وع ا��و�و�� �� دو�� )طر ��� *ص ا�� ,و��ت وا��� �ت - 1�,� ���ا��� ,*� ���و�2 ا�

� Iدارة و+ون ا�� وع ا��و�و�� و�دد ا�!�4ت + ب �دد ا�!�!�ت ا�+ .او ا� واع ا�و�7 ���ر-��

�ط : ا�+د وا���2 - 2�� ��� &�ر �ن ا" واع � ر�� �,%طر اGن أو ا *ر�ت �� ا�+د ا��&�ف ��"!��ب ا�/ :� ا�د�� و�

+د ا�!��ك وا�وا �ت وا�طور ا��ر� - 3 ��2 �ض ا�!4ف ا��ر� وا�طور - د ا��واطT وا��زر - 4ا�����O� 2ھ�� ا�/�ظ -,7 ا�� وع ا��و�و�� ���2 - �+ره "�راد),� ا�و-� - 5

، ��ا����I��� 7و�ر�د ا!�%دام ا��وارد ا�ط� � و� 2 او ا�د �ن �دھورھ� او �,و�ان ا��*�ر ا�7 ا�!وا�ل ا�&/,� �� �م ا�و-� ا���� واظ��ر اھ�� ا�وا �ت وا� ����ت

ا�/طر� *ص وا�N �� ا�&وادر ا���ر� ا���%++� �� ا�� وع ا��و�و�� وذ�ك �,*�م �� /ذ - 6

.ا�درا!�ت وا��را�= ا�%�+� �+ون ا�� وع ا��و�و�� %�+� �,و��ت �+� 2 ا� /ط وا���ز �� � ف ا" �ط� ا�%�+� �%/ض �,وث ا�� - 7

��� إ)��� ���� و��Oره ا�+رف ا�+� و��ه � ���� ا��+� 2 &ذ�ك ا��,و��ت ا� �, .ا��+� 2 و�ط�ت ا��,� -,7 ا�!وال ��� أدى إ�7 �,وث ا���ه اI),�� وا�!�

روة ا�ر-� ا����ر وو+ول ا��را-� ا�7 �و���� ا�*+وى �!�� �2 ازد�د ا�� - 8 ��� �ز�دة د%ل ا�/رد �!�ب ا� �و ا�)�+�دي �,دو�� ا��ر ا�ذي أدى إ�7 � ا�وا

.�دھور ا"را�� ا�ر-و� ���دو�� -دم �/ ل ا���ر �ت وا�*رارات وا�,وا�N ا��رور� �� ظم وإدارة ا�� وع ا��و�و�� - 9

�, .وا��وارد ا�ورا�� ا���ن %4ل ا� �و ا�!&� � ا���!�رع وا��و!2 ا���ري وا� �را � ا�&�ر وذ�ك - 10

أ-��ل ا�ردم �,!وال وا���رف �?-��ق ������I إ�7 ا���Oر -,7 أرا�� ) .ا��� �روف(

وز�دة ا��و!2 �� ا ��ء ا��+� 2 و�ط�ت ا��,� ا��� �ط,ق �,و��ت &�رة �� - 11 �, .ا���� ا��

12 -ا�رط�� �� ا�%ور وا�ذ%رة �� رض ���&4ت )) ا�*رم((ظ إن أرا�� و�ن ا��4�� ددة �!�ب ا�زف ا� �را � وإ�دادات ��ه ا�+رف ا�+� و�&��ت ا� /��ت

�ء ا��دن ا��ددة �� �, و&ذ�ك ا!�%دام ا�!وال ا�!�

Page 32: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

31

ر �� ا��را-� )د أدى إ�7 �دھور &�) ا� زب(ا� ���ر ا�وا!2 �ظ��ر ا�وا �ت - 13�� ا���� ا��ر� وا�7 �*,ص �!�� ا��ط�ء ا� ���� �!�ب ا �راف ا��ر�� و�زاد �%م ��� ر�7 �ن ا� /��ت ا�� ز�� و�واد ا�� �ء و�واد &�رة أ%رى �� ا�� �طق ا����ورة

H ).-ز��(ظرة �1764دود �2002ظ��ر ا�وا �ت و&� ت � د !

Page 33: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

32

ا���ل ا�%��

م ا���وع ا��و�و� ��� و�ط� ا���ل ا�وط�� ����وع ا��و�و� و���ذھ� و�� ا"��را�

ان ا��دف ا�!�!� �� ا�� وع ا��و�و�� �دو�� )طر ھ� ��� � د�ت ا�� وع ا��و�و�� �� N��+� وا�!�%دام ا��!�دام �,�وارد �ا���ر Hا��� �وا� ��ظم ا�� دو�� )طر وا�/�ظ -,7 ا�

��ل ا���� وا��!�*�,� و&ون �� �ء )درات ��رH �د-�H ����ر�� ا���� �ن %4ل �ر ا�ا�و-� ا���� ��"و�H ا�� �!�� و� �ء ظ�م اداري � �ل ��/�-,H �2 ا����ر2 ا���� �,�4د

ور-�� وا�&�� �ت ا�H ا���وا�دة �H و�م � �ر ا�!��4 ا���� ��,&� ا��وارد ا��و�و�� ود-م ا��/�)�ت ا���� ا��� ,*� ���� وع ا��و�و�� ث ان دو�� )طر +�د)ت -,7 ا�/�)�

� م و�م أداع و�*� ا��+دق �دى ا��م ا���دة و)د 1996ا�� وع ا��و�و�� ر!�� �� !

�� أد ر&��ز رؤ��� ا��!�*�,� 2030 أو�ت دو�� )طر اھ����� &�را ���*��� ا���� �&و H ���2004!�را��� ھ� أط�ر �و��� �%ط� -�ل �&ن �و,�� ا�7 ���ر2 -�,� �/� !

�. � �م -�ل ا�!�را��� �دو�� )طر �,� وع ا��و�و�� و%ط� ا� �ل �

ور&زت ا�!�را��� -,7 ا�دى *.ر ھدف ����� ا���وع ا��و�و� وھ :-

.�ط� � ا����ت ا -1

.�وا)2 و� �Oة ا�!�� ا���� -2

3- �, .ا��وارد ا��ر� وا�!�

� ا��+ر و�!ن ا��را-� ا�+راو� -4��&�.

5- �, .ا�زرا-� ا��

.ا���ر �ت ا���� -6

.ا��ث ا� ,�� -7

.ا��و-� وا���*ف ا���� -8

.� �ر ا�!��4 ا���� -9

.ا�ر+د ا���� و�*م ا��ر ا���� - 10

.ا��/�)�ت ا���� ا�دو�� - 11

Page 34: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

33

� ا�وط�� ����وع ا��و�و� -1���� ) ا"��را�� ا�ھداف ا�� �م ��

�: ا��دف ا"��را�� ا�ول 1 -1� ا�����ت ا�ط�

إن أ!��ب إدارة ا����ت ا�ط� � )د �طورت وا%�,/ت &�ر -ن ا�!��ق ث �م � د اIدارة ا��*,د� ا��� ���م �*ط �� إ&��ر ا�&�� �ت �*ط ��ن أ!وار ��,*� �ل أ+�ت �O%ذ

دورا ��و�� �ن ث ا����ظ� -,7 ا��وارد ا�ط� � وا�� وع ا�وي وا!�%دا��� ��&ل و- د !�دا���� ، وھذا ا�دور � �&ن �**H دون إ�راك ��2 �را�N ا�����2��ن ا

وع ا�وي �� -�م ا�!�را���ا��دء �� � /ذ �� � م ، �ن %4ل ا�,� � 2004ا�وط وع ا�وي�� � ��ت . ا�وط�,� � �م ا��ر&ز -,7 ا��دف ا"ول وھو �و!2 ا� ظ�م ا�وط

��� ��%�,ف ظ��� ا���� ا�ط� � ا��ر�Iوع ا &�� �م . وا��ر� �,���ظ� ا����,� -,7 ا��و�درا!� ا�و�2 ا� �م �� ا�دو�� و ظر �ط/رة 2002��� ا���� ا��ر� ا!�را���� /ذ

ا�� �و� ا����,� �م ا�%�ذ ا�*رار �� ا��دء �� ا��و!2 �� ظ�م ا���� وان �م &ن ا�*رار H و)د �م أ%ذ ا�*رار و�*� ���R ا���� H ھو ا�*رار ا"��ل �� O& و� ��:-

��� ا��ة ا�/طر� ا��ر�، ا�!�,� وا��ر� �� )طر .1. 2. ��إ-�دة �Oھل ���و-�ت ا��ة ا�/طر� ا��� �دھورت و&ذ�ك إ-�دة �Oھل �وا�,

.ا�ط� �3. H��! �ن ���ل �!��ت ا"را�� % 17ز�دة �!�� ا����ت �� )طر إ�7 ��

� . م2010ا�*طر� �,ول !

Page 35: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

34

�ر ا������ ) ا���ر ا����طق ا������ 1- 1 ا��

ظم ا���� ���,� &��� ا��وا)2 ا�!�,� وا��ر� ا���زة,� �� �أن �&ون ��ط�

وط�*�ت ا����ش ا"را�� ا�رط��، ا��زر (أن ���ظ -,7 � �طق إ��� أ!�!� �� )ا��ر�، ��ت ا�*رم وا�� ب ا��ر��

/طر� ا"!�!� ا�*���� ��� أن �ؤ�ن ��� ا" واع ا� �

�أن ��رم أ!��ب ا����ظ� ا��,� وا��*,د�

ا��,نأن �و�ر ا�د-م ا�4زم �,� �� ا�ر/� ���Oن ا��زد �ن ا�/وا�د ا�)�+�د� �,!&�ن �

�أن ��N ا����ل �,� ,م وا��ر�� ا���� وا��و-� ا� ���

�ء )طر �أن � +ف �� ا%��ر ا����ت �را-�ة �,�وز2 ا���را�� �� &��� أ

H إ-4ن ا����ت ا����� - =� :و

2*-�;� ا������ $ـ��ـ 49 ��ر�8 ا�"�ار $7�&�2#� ا�4 ا������ و*�65#� ا��45

),� ا�&��ل ا�=�$� *. دو�� ��5( ا���4 .1 �2005-�� ) 7(�5ار ر45 1189492

),� ا�&��ل ا�&��5 *. دو�� ��5(ا��?��ة .2 �2006-�� ) 6(�5ار ر45

100492

$��BC,� إ�@ ا����"� ا������ ا����ورة

3. Dا����"� ا�&���5 *. دو�� ��5(ا����( �2008-�� ) 8(�5ار ر45 36492

4. � )ا����ب ا�&��5 *. دو�� ��5 ,�( ?�ر ا�6 �2007-�� ) 1(�5ار ر45 1129492

5. F��6ا����ب ا�=�$� *. دو�� ��5(ا� �,( �2006-�� ) 1(�5ار ر45 54.76492

),� زاو�� ا����ب ا�=�$� *. دو�� ��5(ا��-���� .6 1997م 8492

),� و�G دو�� ��5(ا�&����� .7 ��� HI&�م1979أ 1492

Fإ����� ا����ط DL&� ��5 2517492:(ا������ ,� دو��( DL&� وا���)و��%) 22 �� ���Lا��-�;� ا� .*.

Page 36: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

35

�ن ا���!� وھو �� /وق ا� !�� ا� ���� % ���23 � ل !�� ا�� �طق ا���� �+ل إ�7 .�ن �!�� ا�دو�� % ��10+ ف ا�و !&و وھ� أن �&ون !�� ا����ت

1- 2��ر�� إ!%�ر ا���� ا��ر� ) دو�� 8طر :

� ��ر ��ر�� أ-�دة إ&��ر ا���� ا� ر�� �ن اد )+ص ا� ��ح -,7 ا��!�وى ا���� ث �د�ت � ! � ��ود �رد� �� أوا�ل ا�%�! �ت &��ود �رد� إ�7 أن �م أ ��ء ��� ا����

Page 37: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

� و!,م �ن و�ن �م �دأت -�,� إدارة ور-�� ��روع إ-�دة إ&��ر ا���� ��&ل -,� �ت ا�دور� و�وز �� -,7 ا����ت +ث ا�ر-�� ا��طر� ا�!,�� و� /ذ �را�= ا��

وأ�رك ا��واط ن �� ا�ر-�� �و� �� �� � ض ا��زارع ا�%�+� �ت أ�راف إدارة

� .م 2010إ�7 !

00

400

200

2004 2005 2006

36

و�ن �م �دأت -�,� إدارة ور-�� ��روع إ-�دة إ&��ر ا���� ��&ل -,� �ت ا�دور� و�وز �� -,7 ا����ت +ث ا�ر-�� ا��طر� ا�!,�� و� /ذ �را�= ا��

وأ�رك ا��واط ن �� ا�ر-�� �و� �� �� � ض ا��زارع ا�%�+� �ت أ�راف إدارة

� إ�7 ! � 2004وھذه إ+��� ��ن أ-داد ا���� ا� ر�� � ذ !

6 2007 2008 2009 20

و�ن �م �دأت -�,� إدارة ور-�� ��روع إ-�دة إ&��ر ا���� ��&ل -,� 1979 �ت ا�دور� و�وز �� -,7 ا����ت +ث ا�ر-�� ا��طر� ا�!,�� و� /ذ �را�= ا��

وأ�رك ا��واط ن �� ا�ر-�� �و� �� �� � ض ا��زارع ا�%�+� �ت أ�راف إدارة . ا����ت

� وھذه إ+��� ��ن أ-داد ا���� ا� ر�� � ذ !

1

20

0

1

00

0

8

00

6

2010

Page 38: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

37

م ا"%ر 2-1�ا�ر�د و�

2 ا�� : -:�ن �>ل 8���م �;ر��� �.�ر

���� �� ا� �م - :ا��ط�ر ا��دد -1 !&��ل �&,H ا��,ون �!��ر 50+ل ا!� ��H ا�7 2015

ا�-���رات و�,و � طن �ن ا��ن ! و� وأھم �� ا���روع - :ا���� ا��� ���

ا!�%دام ا�طرق ا��&� &� �� -�,�ت -1ا�/ر ا��ري �,+ول -,7 ا�د��ن و-دم

.ا!�%دام ا���/�رات

���ن -دم دوث �رر -,7 ا�ط��ب -2وا�-��ب ا��ر� أ� �ء -�,�ت ا�/ر

.ا��ري وا� ��ءات

ا��� ا��� �د -ن � �طق ا�� �ب ا��ر�� � و -3 .��ر �ن �و)2 -�,�ت ا� ��ء ��300 د

ا�د )در ا��&�ن �ن ا��,وث ا��وي -4وا��و��ء �ن أ�ل ا� �ل -,7 �دار

ا�!�-� و�ن دون ا�%4ل �راH ا�!&�ن .وا�����2

ا!�%دام ��ه ا�+رف ا�+� ا�� ���� -5� ���� ��4� �� -�,�ت ا�ري وا�زرا-�

�� �� ا��ر .و� 2 ا��%,ص �

6- / ذ �ر ��= ر+د دا�م طول ا��دى �,��� � .ا��ر� و��� ا��واء وا��و��ء

و�د �� �رق �د � ا�دو� وأھم - :ا��ؤ�ؤة -2�� ا���روع -:ا�-���رات ا���� ا��� ���

-�ل �ر ��= طول ا��دى ��را)�� ا���رات -1ا����,� �� ا���� ا��ر� و%+و+� �,* وات

ا!���ري ��� وا�%,��ن -ن طرق .��%+ص

���ن أن &ون ا��رر -,7 ا�ط��ب -2وا�-��ب ا��ر� �� أد 7 ا�دود أ� �ء

-�,�ت ا�/ر ا��ري وا!�+4ح ا�را�� .وا� ��ءات

Page 39: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

38

*ل ا��ر��ن وا�-��ب ا��ر� ا�وا) � ��ن -3�وا)2 ا�/ر وا�� �ق ا�%�+� �����روع ا�7

.�وا)2 ����4 )�ل �دء -�,�ت ا�/ر

ا!�%دام ا�طرق ا��&� &� �� -�,�ت ا�/ر -4 .ا��ري و-دم ا!�%دام ا���/�رات

5- �*,��م �%زن وا�= ا�/ر ��ن �وا)2 �و��ن اواض �ر!ب و��/ف و�م �را)��

�ر&زات ا��واد ا� ��*� �� ا���� ا��ر� ا����ورة و���ن ا� �� دى دود

.��ر ط�*� �,�+رN ا���� /��م100

��زام ا�&��ل ��!�%دام !���ر �ز ا�ط�� ا� -6)Silt Curtains ( ريأ� �ء -�,�ت ا�/ر ا��

وا�� �ق وذ�ك ���� ا��وا)2 ا�!�!� ��ل .أ��&ن �وا�د ا�-��ب ا��ر� وا��ر��ن

ا��راط و�2 �ر ��= أدارة ��� �,�و)2 أ� �ء -7��رة ا� ��ءات و���ن ا-�دة �دور ا� /��ت

!ب ا�راءات وزارة ا��ؤون وا��%,ص � ��ا��,د� وا�زرا-� وا!�%دام ��ه ا�+رف

ا�+� ا�� ���� � ���� ��4� �� ا�زرا-� .��ن �و)2 ا���روع

�*دم �*رر -ن ا���روع و�دى � /ذ -8 .ا���راط�ت ا���� �,وزارة &ل !�� أ��ر

�� ا�7 -9� �100%+ص �وا)2 �+ل �!�وذ�ك � زال �ر��ن + �-� �م ھ�&�ر

�+��� ��ن �وا+/�ت ا�وزارة ���ن �و�ر �4ذ أ�ن �,&�� �ت ا��ر� و ا�!��ك

.��� !وف !�م �� � وض �� �م �*ده

�و�ر د-م Iدارة ا��روة ا�!�&� �� ���ل - 10درا!�ت ا��+�د ا��ر� -ن طرق أ ��ء

.�زر-� ��/رV ا�ر��ن

ر� �� �وا)2 ا!�زراع ا�-��ب ا�� - 11)ر�H �ن ا��وا)2 ا��� !�م أ زال ا��ر��ن

�� و&ذ�ك ا!�زراع �,� �روف �� � �-� ا�+ �طق ا��د �.

Page 40: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

39

ل(�طور ا����ل ا�.��� -3� د ��روع - ) :ا�و�و!ل أول �د � +د*� �,��� ���دو�� �د و�*�

��*�س ظ�م �*م ا�!�دا�� و� ��د ا�!� ��ل ا�ذ&� � و� ���� ا���ه وأ-�ده �دورھ� وا���رد �,ط�)

ا��ر&زي ا�&/ؤ أ���� ا�7 *ل +دق �,��� �وا!ط� ا�*ط�رات ا�%//� �2 ��&� طرق �,���ة وا�درا��ت

وا H� H ا��زا��ت ��� ا� �ء -�,� ا�/ر وأھم �� ا���روع - 1 -:ا�-���رات ا���� ا��� ���

ت و�*دم �*�رر ! وا �5را)�� �و)2 ا���روع ��دة .دور� �وازرة ا����

�را)�� �وده ا���ه و�د�ق ا���ه �� ا�* وات -2 .ا�����

.�را)�� �%ط !ر ا���روع %4ل ��رة ا� ��ء -3

�*م و�2 ا��%زون �ن ر)�ت ا�!��ك -4 .وا�ر��ن

2016!�دأ ا����ل �� -�م -:ا����ء ا��دد -4�وا%ر ذات ا�ط�)� !&ون ا���روع )��ل �!� �ب ا�

�و� �� ا�! � و!�م � ا�!� ��� ا��*درة ��,وا ��ز و���ز ا��را�T ا�%رى ا�%�+� �������2

. ا��� ددة وا��ر&��ت وا��ر�O ا�%�ص ������� ا��وارد 3-1

�ا���ر ����� وا�

� �� ا�+د ا��ري وا�!�� و�ط�ق �2010م �� !� ظ�� ا�+د ا��ري وا�د �ن O� �*, �� ن و)رارات )وا

ق و�د*م �ن 2014ا�� ) ��� ا��,وث ��د �م ��( : : �>ل %>%� �.�ر

1- !��� ا"���ج ا���ن ���ن -:�.روع �� %4ل

.ا ��ء �ر&ز ا��ث ���� -1

�!�زراع ا�!��ك ا ��ء �ط� �وذ�� -2 .�����ه ا� ذ��

ا+دار �*رر � � �م �دد ا��ل ا�!��ك -3وا��ء ا����� ا��,� ا�*��,� �4!�زراع

وا��ل ا��* �ت �4!�زراع ا���4م ��روف .ا����

أ-داد �ر ��= وط � �و��� �4!����ر �� -4

Page 41: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

40

.���ل ا�!�زراع ا�!�&�

�طق و�%++�� �,�زارع -5� ���ا�!�&� � Hن �� ا�*ط�ع ا�%�ص وا���,����,� �� و�

.ا�&و��

ا زال &��ت �ن +��ر ا�!��ك �� ا��ر -6-,7 ا��%زون ا�!�&� ودرا!� و���� �

��Oرات ا� زال �ن %4ل �طورات ا� ��ج .ا�!�&�

��ت ا������� -2�.روع �را��� و��زز ا��.ر� �ن �>ل !����5>ل ا��وارد ا���

.د-م �دد �وا!م ا�+د -1

.درا!� ا�%+��ص ا��و�و�� �ھم ا واع ا�!��ك -2

م ا���زون ا���! و��در ��د"ت ا"��5>ل -3�� ا"�%ل �ن �>ل

ر&� ا�!/ن -1� � .�ر ��= وط � �,�!�ل ا��&�رو

.�را%ص ا�+د ���!/ن وا�*وارب -2

ظم +د ا��واة -3�.

و� -ن ! –��ر� –ا+دار �*�رر و�� -4 .ا��� �ت ا�+��� ا�!�&�

!���طور �8*دة ����ت وط�� �@���ء ا� � و�م ا��.5ل ا���ر

�!�)�� ا����ر 4-1ن ا��را* �و��

� ا���راو

��م أ-داد �!ودة ا�ھداف ا� ��� �!�را��� �&��ا��+ر و%ط� ا� �ل ا�وط � و����ن ھذه ا�%ط� -ددا

&ل �ر ��= -ددا �ن ا����ر2 �ن ا��را�= و���ن��&ل �/+,� و���ن �را���� و���ر �� ا�! و�

��ن %طط�� ا�� �و� ا�*�د�� وا�� !ق �� &ل ذ�ك �2 � ا��+ر ��&�� � !ق �ر ��= ا� �ل ا�وط�. � �!�)�� ا����ر ���را�" ���� -:ا"ھداف ا�

� ا����ددة -1�ا����)ظ� *�A ا��وارد ا�ط��� �ن �>ل وأدار��� ��+ر -1 -:ادارة

.و�*م ا��وارد ا�ط� � ا����ددة

ا-داد او �را� � و�*م و�دث ا�*وا ن -2وا" ظ�� وا���ر �ت وا�,وا�N ا�*���� ������ظ�

.-,7 ا����

Page 42: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

41

.ا-�دة �Oھل ا��وارد ا�ط� � ا���دھورة -3

���2 ا��و!2 �� أ-�دة ا!�%دام ا���ه >ر -4�� ا�>راض ا�� �!�� �� �د ا��+�در ا��*,د� .ا��*,د�

.�ر�د و� ظم ا!��4ل ا��وارد ا�ط� � ا����ددة -5

.إ)��� � �طق ��� ���,� �&ل ا� ظم ا���� -6

�&�ف ا�درا!�ت ا��� ,*� ���د �ن ا�� ر� -7 .ا��وا�� وا�����

ا ��ء )�-دة � ,و��ت ��&��� ا��+ر وا��/�ف -8ر و)�!�� ور+د �ؤ�رات ا+��.

ظم ا�ر-� وادارة ا��روة ا�وا � ادارة !,�� -9�.

���2 ���ر&� - 1 - :��1ن ا��ر���+ ا"ول �� وادارة ا��وارد � �� �,ا����� �ت ا��

�� .ا�ط� � ا����ددة وا����ظ� -,ز�دة ا�!�/�دة �ن ا��وارد ا����� >ر ا��*,د� -2

) �,� ا�� ������ه ا�+رف ا� –ا��+ ( ��,�� ب �ن ا�ط,ب -,7 ا���ه �?>راض ا�� ز�� ��

.وا�زرا-�

�داد ��وا��� ��"ت ا����ف وا����ف �ن -2��ا"�را� � و�*م ا���ط�ت -1 -:ا%�ره �ن �>ل

��ت ا��/�ف وا��%/ف �ن ��ا���%ذة ��� ��وا� .ا���ر . -�ل %طط طوارئ ��وا��� ��رات ا��/�ف-2

ظم -�,� ا��%طط ا��ري -3�.

4- �%� دث ا!��ب و�* � ر+د ا�� ,و��ت ا��� .وا��درو�و�� وا!�%دا��� ��&ل �!�دام

ا�%�ذ ا��دا�ر ا�و)��� - 1 - :��1ن ا��ر���+ ا�%�� ��ت ا��/�ف �� .وا� �4� ��وا�

ا� �ل -,7 � زز ظم ا� ذار ا���&ر �,� �ؤ -2 .ا��/�ف ���ت

ا��د �ن �;%ر *وا�ل ا���ر� وو8ف ز�ف -3�&�ف ا�درا!�ت -1 -:ا�ر��ل ا����ر!� �ن �>ل

وا��وث ا��� ,*� ���د �ن ا�� ر� ا��وا�� وا����� .و���ت ر&� ا�ر��ل

Page 43: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

42

ا�%�ذ ا��راءات ا�� �!�� و���2 ا!�%دام -2 .ا��* �ت ا�����4 �,د �ن ا�� ر�

ا��و!2 �� ا�!�%دام ا���4م �,طرق �و)ف ���2 -3 .زف ا�ر��ل

ز�دة ا��!�� ا�%�راء ��I&��ر �ن -�,� -4 .ا����ر

� زز و�طور و!��ل - 1 - :��1ن ا��ر���+ ا�%��ث ر+د و�دد �وا)2 ا�ر�ح و!ر-��� وا�-�+ر

.و�وا!��� و�وا)2 ر&� ا�ر��ل �راءات ا�/ � ���2 ا��و!2 �� ا�%�ذ ��2 ا� -2

د �ن ا�� ر� ا����� وا��وا�� ,� � .وا��*درا!� ��Oر ا�ر��ل ا���ر&� -,7 ا�� �1ت -3

.ا�)�+�د� وا���� �ت ا�!& � وا��وارد ا�ط� � �*!م ا�طرق ا�/ز��� وا�&���� ا�و� -4

ا��!�%د�� �� ا�د �ن ا�� ر� ا��وا�� وا����� �ن ا�ر�,� وا��و!2 �� &/�ء��� و و���ت ا�&��

.�طورھ����2 ود-م ا��وث ا���+,� ���ر��ل ا���ر&� -5

وا�د �� �ط�ر ا����ر وا��ر�� وا !ب ا�و!��ل �� وا�د �ن ا�رارھ� �����.

ا ��ء از�� %�راء ول ا��دن وا�� �1ت -6ا�)�+�د� وا�!& � و-,7 �� ب ا�طرق ا�طو,�

�ه ا�+رف ا�+� ا�� ���� �2 ا�!�/�دة �ن � .�� ا�ري

4- ����� ا��وى ا��.ر� وز�دة !��ء��� ا���� - :وا���� ور): ا�و* ا��2 �ن �>ل

� زز و� �� ا�*درات ا�وط � �� ����ت -1ا��وارد ا�ط� � ا����ددة وا����ظ� -,7 ا��ه

ا�/طر� و�&��� ا��+ر وا�د �ن ��ت .ا��/�ف

وى ا�و-� ا���� �&��� ���ت ا�����2 ر�2 �!� -2و%�+� ��� � ,ق ������ظ� -,7 ا��وارد

ا�ط� � ا����ددة و�&��� ا��+ر وا�د �ن .ا��ر ا��/�ف

Page 44: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

43

ا�ھ���م ����Oھل ا���� � و�� �وق ا���� � �� -3��2 ا��%++�ت ذات ا� 4)� ����+ر ��� .وا��/�ف وا����ظ� -,7 ا�� وع ا�

را�= ا�� ,م ا�/ � وا��درب وا�ر��د �&�ف � -4�,�وا�2 ذات ا� 4)� ��&��� ا��+ر وا�د �ن

. ا��ر ا��/�ف

���2 ا���� �ت و�را&ز ا���ث -,7 ا�راء -5ا�درا!�ت وا��وث ا���%++� �� ���ل

ا����ظ� -,7 ا��وارد ا�ط� � ا����ددة وا��ة �� وادار��� ادارة �!�دا��� .H ا�/طر� و�

�ر ا�و-� ا���� �دى ا��واط ن وا��*�ن �ن -6%4ل و!��ل ا�-4م ا��*روءة وا��!�و-�

.وا��ر��

��1ن ا��ر���+ ا�را�: : - 1- �� ا��و!2 �� ا�راز أھ�� �&��� ا��+ر و�

ا��وارد ا�ط� � وا����ظ� -,7 ا��ة ا��ر� .��ن � �ھ= ا�� ,م

و�دھور ا��وارد اد%�ل ��دة %�+� ����+ر -2ا�ط� � ا����ددة ا��ء ا��ر� ��ن �*ررات

.ا���� �

3- ��دث �را�= ا��و-� وا�-4م ا���� ا��و��ا�7 &��� ���ت ا�����2 �� ا��و�و-�ت ذات

.ا� 4)� ����+ر وا��/�ف

و�2 �ر ��= �,�درب وا��Oھل ا � �ث �� -4� � ����ت �&��� ا��+ر و� �� ا��وارد ا�ط

.ا����ددة وا� ذار ا���&ر �,�/�ف

� زز ود-م ا�*درات ا��ؤ!!� ا���� وا��ط�*� -5ا� ��,� �� ���ل �&��� ا��+ر و� �� ا��وارد ا�ط� � ا����ددة -,7 ا�� وع ا���� وا�د ��

.ا��ر ا��/�ف

���2 ود-م *ل ا��* � ا�د�� ��ل ظم -6 �ت ا�!�� �ر �ن � د ا�� ,و��ت ا���را�� و�*

او اي �* � ا%رى ذات +,� ��&��� ا��+ر �� .وا��%/ف �ن ا��ر ا��/�ف وا� �ل -,7 �وط

��2 و�و�ق و�طور و �ر ا�� �رف ا��*,د� -7

Page 45: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

44

ذات ا�+,� ��&��� ا��+ر وا��%/ف �ن آ��ر .ا��/�ف

5-1 �2��ت ا��و ا�7 �2030ن %4ل رؤ� )طر ا�وط � ا��.ر �و�H )طر

إ)��� �وازن �ن ا����ت ا�� �و� و�ن ��� �واردھ� �ر&ز , �ن ھذا ا�� ط,ق . �را و�را وھواء , ا�ط� �

ا�رؤ� ا�وط � -,7 و�2 إط�ر )� و � و�ؤ!!�ت ��� .��-,� �+ون اIرث ا���� �*طر

و8د ا�درت 8وا�ن و8رارات ����D ا���وع ا��و�و� -:وھ 5()� ون ر)م -1 ( � م �� ظم ا����ر �2006!

������ �ت ا�/طر� ا���ددة ��� *راض و���&��� ) .!��س(

19()� ون ر)م -2 ( � م ��Oن ��� ا��ة �2004!�� ا�ط� � .ا�/طر� و�واط

3()� ون ر)م -3 ( � .م ��Oن ��� ا���� �2003!

4()� ون ر)م -4 ( � م �� ظم +د �2002! .�ت وا�طور و ا�زواف ا�وا

32()� ون ر)م -5 ( � م ��Oن � 2 ا��رار �1995! ���� .������ ا� ���� و�&و

1()� ون ر)م -6 ( � م ��Oن � 2 ��رف �1993! Tور��ل ا��واط �ا�را�� ا�زرا-.

4()� ون ر)م -7 ( � !�1983 �����Oن ا!��4ل و H .ا��روات ا����� ا�

- :وھ� و�م ا+دار -دة )رارات)رار ر�س ا���,س ا�-,7 �,��� وا����ت -1

م ��Oن �دد �و!م �2005! � ) 9(ا�ط� � ر)م .+د ا�طور وا�وا �ت ا��ر�

)رار ر�س ا���,س ا�-,7 �,��� وا����ت -2م �� ظم �,ب �2007! � ) 7(ا�ط� � ر)م

.ا�+*ور

)رار ر�س ا���,س ا�-,7 �,��� وا����ت -3م ��-���ر � �طق �2006! � ) 5(ط� � ر)م ا�

.��ر ا�*رم ���ت ط� �

Page 46: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

45

)رار ر�س ا���,س ا�-,7 �,��� وا����ت -4م ��روط و�وا�ط �2008! � ) 2(ا�ط� � ر)م

.ا�+د �� ��� ا�� ط*� ا������

)رار ر�س ا���,س ا�-,7 �,��� وا����ت -5 م ��روط�2007! � ) 6(ا�ط� � ر)م

وا�راءات ���ر!� ا �ط� ا��ر�� �� ا�!ر أو واع و- �ت ا�&�� �ت ا�/طر� " �-� ا�&��ر +

������ .ا���ددة ��� *راض و�

م �2011! � ) 95()رار وزر ا���� ر)م -6 .�%+وص ظر ر-� ا��ل

�!����ت ا����و�� Eدارة ا�%روة ا� -:ا��.ر�� دل م�2010! � ) 11(+دور ا�*� ون ر)م -1

م ��Oن �1983! � ) 4(� ض أ&�م ا�*� ون ر)م .ا!��4ل و��� ا��روات ا����� ا�� �� )طر

م �2011! � ) 36(+دور )رار وزر ا���� ر)م -2م �1985! � ) 2(�� دل � ض أ&�م ا�*رار ر)م

4(����4� ا�� /ذ� �,*� ون ر)م ( � م �1983!ا����� ا�� �� ��Oن ا!��4ل و��� ا��روات

.)طر

م �2011! � ) 29(+دور )رار وزر ا���� ر)م -3 � .��!�� أ-��ء �� � ا��روات ا����� ا�

م �2010! � ) 23(+دور )رار وزر ا���� ر)م -4 .��Oن ظر +د أ!��ك ا�!�ف

م �2010! � ) 52(+دور )رار وزر ا���� ر)م -5 .ا�*طر� ��Oن ��دد ظر +د ا�ر��ن �� ا���ه

م �2011! � ) 33(+دور )رار وزر ا���� ر)م -6 ) .!رط�ن ا��ر(�� ظم +د ا�*�*ب

م �2011! � ) 96(+دور )رار وزر ا���� ر)م -7دد ر!وم %د��ت ا��روة ا�!�&� ��.

م �2013! � () +دور )رار وزر ا���� ر)م -8 .��Oن �روط و�وا�ط ا!�زراع ا��ء ا�����

6-1 �2ا"���8�ت ا�� � ا�دو�

1- � .م 1996ا��/�)� ا�دو�� �,� وع ا��و�و�� !

ا��/�)� ا�),�� �,���ظ� -,7 ا��ة ا�/طر� -2�� ا�ط� � �دول ��,س ا�� �ون �دول و�واط

Page 47: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

46

� .م 2002ا�%,= ا� ر�� !

3- � .م 1999ا��/�)� ا�دو�� ��&��� ا��+ر �!

4- � �رو�و&ول )رط��! ���H �,!��4 ا� .م 2007

ا��/�)� ا�%�+� �� ظم ا����ر ���&�� �ت ا�/طر� -5 ������ � ) !��س(ا���ددة ��� *راض و�!

.م 2002

) . رو���(ا�� ظ�� ا�),�� ���� ا���� ا��ر� -6ف 7-1�ا��و*� وا��%

2 ا���4ت و� !&رات ��� -1� ����(.

-�ل وز�رات �دا � ا�ط,�� ���رات ورش -2ا��دارس ا�&و�� وا�%�+� ���2 ا��رال

.ا�� ,��

أھم ا��وا�2 ا��� طرت �� ا�� وع ا��و�و�� �%� –ا�زرا-� ا� !�� واھ���� –ا���ر ا��

���رب -�,� �!ط� ول &/� ا!�%4ص H&ووي �ن ا�/وا .ا��ض ا�

�� � ا�� �ب & وز �ن � –ا��+ر وا!����� –ا��ر�� � ا��ة ا�/طر� وا�� وع ��و�و��

.أھ�� ا��!��ت ا�%�راء �� ا�/�ظ -,7 ا���� ظم �!��*�ت �*��� �ن ط,�� ا��دارس � ����I��

�م و&ذ�ك � ظم أ �ط� �� زز ا��و-� ا���� � H�4-وارات ا .اذا-� و�*�ءات و

�ط,�� ا��دارس ا�7 ا�*�م �ز�رات ور4ت -,�� • –ا����ت (ا�� �طق ذات ا�� د ا���� ��ل

) . ا��زارع –ا�����ل 8-1 �)��ت وزارة ا���� ��طور ظ�م ا� ��ج ا���&��ل -1 ا�زرا*� ا����

�,+��ر ا��,س ا��واك &�+ول -,/� و �ر زرا-� �دى ا��زار-ن �� دو�� )طر &�+ول

10-,/� ),ل ا�����ت ا����� ث �م ا �%�ب أ+ �ف �ن ا�+��ر ذو ا� ���� وا� و-� ا��دة

. �ن ا��زار-ن 6و�م �وز H � دد

ا-� ا���ر و��رات ر-و� �,� �ن !,م �م زر -2�� �� �و)2 , ر>ل , -و!= , ! ط , !در و

.%رب

Page 48: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

47

)�-دا ����و!2 �� زرا-� ا���+ل ��!�%دام -3ا��& و�و�� ا�د�� �� ا�زرا-� ��وا�د ا��&� �ت

ا�/ � وا���ر� ا�%�+� �زرا-� ا�%�ر �دون .�ر�� و������� ز�دة أر) H ا�زرا-�

��� ا��روة ا� ���� �� ا��4د �ن %طر ��روع -4ا�+��� ����Gت ا��ر� وا��!���ت ا��ر��

.و������� �م ا ��ج � �= زرا-� -�وي

5- �� �,��روع �!ن ا� ���� ا�زرا-� ا�� � .ا�را�� ا�� �طق ا����Oرة ����,و

)��ت ودة ا���+ل وا� ����ت ا��ر� �� �ط� -6 - : ا��ث رو�� ا�/رس

1- 7,- H د و�وز�ت ا�,�� ا ��ج وا&��ر �ذور ت � ��ا��زار-ن وا����ظ� -,7 &���

ظروف ا���رد ا�� �!�� �!�%دا��� �� �را�= .ا�!�زراع ا��ري و>رھ�

ز�دة -دد - �ت ا�� ��� ا� ���� �� رو�� -2 �� .ا�/رس وا��دء �� � ظ�

ة )�م )!م ا� ��ج وا����ر ا�زرا-� �� ودا� ��ج ا� ���� � �,� �وز2 ا���4ت �ن ا����ل

��834%�,ف ا����ت ����وع 2012%4ل ا� �م &�� )��ت � �,�ت � ظف *ول ا� %ل وو�2

�,��&�� H� .%ط� -�م ا�� �ون وا����ر&� �� ��ط�ت أ!�وع -

.ا���رة �2 ا��دارس وا����ت ا��%�,/�

%�,/� ا�*�م ������ظ� -,7 ا����ر ا�� - .وا���ر *ول ا� %ل �� �زر-� ا��زرو-�

-:ا�� *ن و�دة ا��.�ر ا�زرا* •

.ا��دء � �,� ا��Oھل - :او� ��روع ا�%رب � �زر-� وادي ا�� �ت ��.

Hزر-� -ذ�� �����. .را� � �زر-� ا� ��ر�

*ل ا����ر ا��ر� �ن ا-ده ا��&ن �*2 �!��% .��ن ا����ر2

وا�*�م ��!�+4ح ا��زارع ا�%�+� وا��راف

Page 49: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

48

H�!وا����� � -ن �زر-� ا��. • � -:ا�� *ن و�دة ا��وارد ا�ورا%

�*وم � �,�ت ��2 �ذور ا� ����ت ا��ر� وا����ر -1�� و�!,��� ����ل أم )رن ث ��ت ��

��ج ا���4ت Iا �� .زرا-�

2- H,< رو�� �� �ت ا��ر���� ا�*�م ���2 �ذور ا����Oن �%زون �ن ا��ذور � �رھ� �� � ض

.ا�روض ا����� %4ل �و!م ا��ط�ر

3- H,< م زرا-� ا���ر ا�!,م ��ن رو������*�دھ� ��ذا ا� وع �ن ا����ر ا��ر� ا�*طر�

.وا���م

�م *ل �� ض ا���4ت ا��/,N و ا�+%�ر -4وزرا-� � ض �ذور ا��رخ ا��� �� ت �ن ا��ر

�� ا�7 رو�� ا�*طري �� ��ن ��,* �ل أم )رن ��دف ا-�ده �Oھل ا�روض ��� ����ت ا��ر� � H,<

�,* .ا���دھورة وذ�ك &� ك ورا��

ا!��رار ا�*�م ��و�ت �,�ر ا�*طري ��دد �وا)2 -5أھم ا� ����ت �� )طر و�دد �وا!م ��2 ا��ذور

���.

�م ���ز *ل %�ص ��� ����ت ا��ر� ا�*طر� -6 *ل � ض ا���ول ��ن ���ل أم ) 7 رن ��!

.وزرا-� ا��ذور ���*ل

ا!��رار -�,�ت ا�%د�� ا�زرا-� ����eر -7 H,< ن رو���� �ت ا��ر���� .ا�

- :و�ن ��ط���م ا��و�و�� ��2 ا�+ول ا�ورا�� ودرا!� ا�� وع ا��و�و�� -1

.ا�ط� � �, ����ت

�*م ا�+ول ا�ورا�� !ب ا�س ا���� � -���� -2 �� .�,�*م و�و�*

/ظ ا�+ول ا�ورا�� ا� ���� �� ا�� ك ا�ورا�� -3.

4- ���� ��2 و���ز ا� �ت ا� ���� �� ا�� ���ت ا��?+ول ا�ورا�� ا����ظ� -,�� �� ا��وا)2

. ا�ط� �

Page 50: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

49

2- ���� -:ا"ھداف ا�� �م �م ��

1-2 �2��� ا��� -:�وا8: و��.�2ت ا�� ا���� �� و)���-دان �!,� ���O� �� �وا)2 و��� � )د أدى م و�ود ا!�را��� وط

. ا�7 ا��O%ر �� �*ق ا��دف ا�%�ص ����وا)2 و� �1ت ا�!�� ا����

2-2 ��� -:ا���ث ا�

�*�+ر ا���ث ا� ,�� ول ا�� وع ا��و�و�� �� �م �دده �ن )�ل ا�وزارة -,7 �,�ر&�ت ��� ب ا�*�م �� ض ا"��ث ا��� ,*� ول ا�!4ف ا�� و��ت ا����

����I�� رھ���� ا�7 ا�� �ب ا��ر�� � و�وا!م �&��رھ� وا-دادھ� و� �طق ا�-� .ا�+

وھ �ك او�H )+ور �� ا��وث ا��� ,*� ����� ب ا��ري وا��ة ا�/طر� ا��و�ودة �� . ا"را�� ا�*طر�

3-22ر ا��>�� ا����� �:-

و)د �م ��&ل 2006ا ��ت دو�� )طر ��رو�و&ول )رط�� � �,!��4 ا���� -�م

و�م �2012! � 2ا�,� � ا�وط � �,!��4 ا���� *ررا �ن ��,س ا�وزراء ر)م

�����ء �ن إ-داد ا�%ط� ا�وط � �,!��4 ا�� �!�� ا-��ء ا�,� � إ� إ H �م �م ا�-,7 ا��� ب ا�ر)��� وا��� ب ا���� وا��� ب ا���ر � �7 وا��� �ب ان ����ل

. �م ا��&م �� ا�!طرة -,7 د%ول ا�� ���ت ا�� د�� ورا�� �,دو��

Page 51: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

50

3- ��ت وا��طط وا��را�+ ا��ط�*�م ا���وع ا��و�و� ) ا"��را���� �����دى )

.وا��.�ر!� �ن ا��ط�*�ت

�2 وزارة ا���� �� ���ل ���دو�� ا�*ط�-�ت ا��%�,/� وزارات وا��ؤ!!�ت وا�و�د � �ون �ن -:ا��ؤ!!�ت وا�*ط�-�ت ا�وزارات ووأھم ھذه ا��و�و��ا" �ط� ا��� ,*� ���� وع

���رك وزارة ا���� �� و�2 ا�%طط ا�4ز�� -:وزارة ا���د� وا���طط ا���را� -1-3�%+وص إ-ط�ء ا��+�رN أو ا�ر%ص ا�4ز�� �!��4ل ا��وارد ا�ط� � وا-ط�ء ا�ر%ص ��ق ا�طرق وأ)��H ا�� � ا���� �,���ر2 ا���,*� ��وا)2 �ط�ت ا���رول

�� �وزارة و�ط�ت �و�دات ا�&�ر��ء ���� �ون �ن ادارة ا��%طط ا� *ل وا�� � ا��. ا��,د� وا��%طط ا� �را � وادارة ا����ت وادارة �*م ا��ر ا���� �� وزارة ا����

و�� �ون ا�وزارة ا�� �� �ط�ق -دد ا���رف ا� �وا�� �, ����ت �ن ود�ن وروض ��و*وم �رق ا��و-� ���روع ا� ظ��� ا� ��� �ن %4ل ��ر و و . وا����ظ� -,

ق �ر ��= أ-�دة �دور ا��%,/�ت ��دارس ا��ر,� ا�-داد� ������I ا�7 ��ط� 2013

)�م )!م ا��واطT وا��زر ���وزارة �� ظف �زرة ا�!��,H �ن ا��%,/�ت وا� �+ر وا�� ���م ادارة ا�دا�ق ا� ��� ����,د�ت ���زرا-� و���ر ا�دا�ق . >ر ا�ط� �

.ظ����� وادارة ا� ظ��� ������ظ� -,7 �� �*وم ��ط�ق ظ�م �دد �,!���ت ا�وط � -:وزارة ا���طط ا����وي وا"���ء -2-3 ا

وا���!�� ا���� ث �ر&ز ا�رؤ� ا�وط � -,7 و�2 إط�ر )� و � و�ؤ!!�ت ��� -,7 أھ�� 2030&ذ�ك ��دد رؤ� )طر ا�وط � . ��-,� �+ون اIرث ا���� �*طر

ر+� -,7 +� و!��4 ا���� , دورھم �� ��� ��� ا��4د �و-� ا��واط ن ا�7 ھذه ا��ط, �ت ا��� ,*� ��)�+�د )طر و���� �� و� ��� . �ن أ�ل أ��ل )طر ا��!�*�,�

���� رؤ� )طر ا�وط � , و��� !��م �ر����� �ن %4ل , 2030وا��� ���

� �� �*ود -�,� إ-دادھ� ا"���,� � ا� ��� �,�%طط ا�� �وي و���رك ا!�را��� وط

Page 52: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

51

وذ�ك -�ر آ�� , �� و� �� ا�*ط�-�ن وا�%�ص وا� �م وا�����2 ا��د � و�واط و )طر � .��� ��ن �,*طرن �!�*�4 ��ر)� , � �و

�*وم ا���� � �F+دار �*ررات �� ,*� ��� ,وم ا���� ����&��وروس -:����� 8طر -3-3د وده �,درا!�ت ا���� ��ري ا��وث وا�درا!�ت �� وا�درا!�ت ا� ,� وا�� و�

�� ا��� ددة �!�� �ر&ز ا��وث ا� ,�� وا��ط�*� وا���رو-�ت ا���� ���را&ز ا�ا��ط�*� و>ر ا��ط�*� و��� دور � �ل �� %د�� ا�����2 ����+�ل �����&4ت ا����

�� و�!�م �� و�2 ا�طر ا��� �!�%د � � م �� و�2 ا!�را���ت � 4)� ا��� ��� �ن ����ت ا��%�,/� و)د )��ت !/ � ا���ث � �ن �ر,� . ا������ 2��H و� �و

ث ا���ت ا�7 أ-�ق � ط*� �� ا���ه ا�),�� ا�*طر� وذ�ك �درا!� ��� ��,- 2006ا���رات ا�/ز��� �� در�� ا�رارة وا��,و� وا�&���� و�دأت �� +ف

�� �� و�� م و�!�-د ا�درا!� ا���رات -,7 � ر�� ا�!��ب ا��� )د �ؤ�ر -,2014 7

�� .ا����ت ا��ر� وا�&�� �ت ا��� �!�وط

��م -4-3��� A�*"ھ= ا��� ����ن - :ا����س ا� *وم ا���,س ا�-,7 �,� ,م �و�2 ا����ظ -,7 ا�� وع ا��و�و�� �� &ل ا��رال ا�درا!��� � � و&ذ�ك رؤ� )طر ا�وط

�� .ر�ط ا� �,� ا�� ,�� ������ ا��,� وا�/�ظ -,

�� 8طر ����وم و���� ا�����: -5-3��*وم ھذه ا��ؤ!!� ���,� ��")!�م ا�%�+� - :�ؤ���درا!�ت و��ول ا���ث وا�درا!�ت -ن طرق + دوق ا�*طري �ر-�� ا��ث

د-�H ا��ط,ق �,� �ون ا�دو�� ا� ,�� -�و )ط�ع ا��وث وا��طور ا����2 �,�ؤ!!� -ن �� ���ل ا��وث � �ل ا��ث �� ��7 ����ت ا�� وع

ا���� و-,7 �!�وى ا� ظم ا���� وا����ر&� �� ا�%�ذ ا�*رارات ��ذا ا��Oن و�ن ا����ر2 ا���� ��روع د*� ا�*ران ا�&رم ا�ذي ا)��� &,� ا�درا!�ت ��ن

وع �ن ا� ����ت ذ&ر �� ا�*ران وا�! � وذ�ك 22ا�!�4� �� )طر ث �م ���2

���, �ل -,7 �ر ا��+ط,�ت ا���� وا��O&د -,7 � .��دئ ا�/�ظ -,7 ا�ط� � و+و��2 ھذا ا��&�ب ا�دوان ا��ري و*وم �����رة ا� �ل -:ا��!�ب ا���د� ا���ص -6-3

�� ا�ط� � وا�����ل �� )ط�ع ا����ت و��رك -,7 ��� ا��ة ا�/طر� و�واطوزارة ا���� �� ا�%�ذ ا�*رارات ا�4ز�� " ��ء ا����ت ���دو�� و&ذ�ك ر-�� و�&��ر

�� .ا�وا �ت ا�/طر� ا�� ر�� �4 *راض وا����ظ� -,

�� ا����� ا��طر� ����رول -7-3���دأ ا�ھ���م ������ �ن %4ل - ):8طر ����رول(ا��ؤا���� �� ا��دارس وا�����2 وورش -�ل ول ا���� ر-�� �را�= ا�و-� وا��ر��

وازا�� ا� /��ت ا��ر� و)���� ��را�= �� ددة �,���ظ� -,7 ا��وارد ا�ط� � ا�*��

Page 53: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

52

�� ��ل ا����ر ا�!�وا�� ��� –ا��ز�ن –ا�!4ف ا��ر� –) ا�� �روف(وو�ت ا ظ�� ادارة ا�+� و�! 7 )طر �,��رول ��*ق ا-,7 �!�. ا� �م –ا���رى

وا�!��4 وا���� و)د +,ت �ؤ%ر -,7 ا-���د أ-,7 ا�� �ر ا�دو�� �� ���ل ظ�م �� ) CEMS(و��2 �را�= �!��رة ��را)�� ا� � ���ت ISO9001ادارة ا��ودة

Hن �ود�!دد ا�� �ر ا�*طر� ��Oن ا � �ث ا��واء وذ�ك ���� �� .�را�*

���� 8طر ���رول ا�.ر!�ت ا����� -:��ؤ�*وم ��Oراء درا!� ��را)�� ور+د ا���زات ا��!��� �4���س -:راس ���ن -1-7-3

ا�راري وو�2 ا��ت و ظ��� �N ���� � و�را)�� ��2 أ �ط� ا� � ���ت .وا��راق ��%�,/�

أ+�ت اد ا�ر-�ة ا�ر�!ن ���روع ���رك �ن �ر&� �ل -:.ر!� .ل -2-7-3و�ر&� )طر �,��رول وا��f &و�دج � دن ووا� ا� ,وم وا��& و�و�� �� )طر �ن

.و�& و�و�� ا���ز ا�&ر�ون CO2ا�ل �طور ���ر2 �ددة �,�&م ���ز

�= +�رم �� ��� ا��وارد ا�ط� � *وم -, - :.ر!� راس �Hز -3-7-3 7 )وا-د ���2 � ظ�م Iدارة ا���� ا�� ��دة �ن ا�زو وا�ذي ��ل ا��زام ا��!ن ا��!��ر �?داء

و-,7 !�ل ا����ل �*د ا���ل ��روع �رزان �,��ز -,7 �*م ا�زازي . ا���� �,��Oرات ا���� وا�����-� &� ت ��� ا�*�م ���روع &�ر � *ل ا�� ب

�دف ا�/�ظ -,7 ا� � وع ا��و�و�� ا��ري �� ا���ه ا����زة ا��ر������ ا��و�و�� ���*رب �ن !وال ا��4د وا�� ��� ا��د�ت ا��ر� �!�!�

م 2012و�م اط4ق �� -�م . وا�&�� �ت ا���ددة ��� *راض &��!4ف ا��ر�

%ط� %�!� �ددة �,د �ن ا�راق ا���ز و��دف �,د �ن ا � �ث �� � أ&!د ��� ا��ط�ف � !�� ا� -,7 �!�وى ا�راق ا���ز % 90&ر�ون ا�7 ان � %/ض ��

�2005 ذ -�م .

�ل �2 وزارة ا���� �� دو�� )طر �,*�م �درا!� -�,� ���� ا��ة - :8طر �Hز -4-7-3ھ� . ا��ر� ود-م ��� ا"�د ا��ر�� � -,7 ا��دى ا�� د �� دو�� )طر

� أ �Oت �ر ��= �را)�� و-� ا��واء ا��ط و�*د ا��ر&� ا"و�7 �� )طر ا��و�رت ا� ���= � ,و��ت �!�-د �� �دد %ط� �,�وا�ط ا��!�*�,� -,7 ا � �ث

وا��� ��8ت ��دة أ�ور �ن أ�ل ا����ظ .ا��واء �� ��2 ا�+ �-�ت �� رأس �/�ن ا��ر (د ��� ا��واطن ا���� ا�!�!� %ور ا� د -A�*: - 1 ا���وع ا��و�و�

Page 54: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

53

-3. درا!�ت � �ش ا�!4ف �� راس �/�ن : ��� ا��ة ا��ر� - 2) ا�دا%,����2 ا�� وع -4) ا��*,ص وا-�دة ا�!�%دام وا��&رر(�� � ا�!,وب ا����4

� 0ا��%/ف �ن ا��ر ا��ري �ط�ر ا���ه ا���ذ�ذب -5. ا���� �,� �ب ا��ر����� ا��ة ا��ر� �� -6 ��. ر ��= �را)�� أ� 7 ا��ر واط4ق !را .ا��%/ف �ن ا��ر ا��ري ��� �ل -,7 ازا�� ا�+داف ا��� �,�+ق ���!/ن -7

8-3- �وا�����,� �� �%و� ا��� �*وم � �,� ا���ط ا�*���� "ي �%ص -:وزارة ا�دا��و%��4 و���ظ ا�� -,7 � دى -,7 ا��ة ا�/طر� �ن ����ت ووا �ت ���روض

.!��4 ا� !�ن �ن ا��%�طر

ھ �ك � �� �,��� �� وزارة ا�د��ع وا�����,� ���*وات ا��!,� ا�*طر� -:وزارة ا�د)�ع -9-3�*وم ھذه ا�� �� �د-م ا���� �Fزا�� ا��%,/�ت وا����ظ� -,7 ا� ����ت ا��ر� �� ا��&ن

�ورات وا-�دة �Oھل ا�� �طق ا��!�*,� ا��!= و-د �د�ر ��� ا� ����ت ا� �ء ا��������I ا�7 )���� ��ر ��= ا-�دة �دور �,�%,/�ت ا� !&ر� ا� �ء ا�� �ورات ا� !&ر� ��ظ� -,7 ا���� �ن ا���ر �,� =�� وا�!� داد ��&ون %طH ا!�را��� ��ذا ا��ر

.ا��د�رة وا�%طرة �?!,� وا�* ��ل ا���رة

��ظ� - :ا�ن ا��وا�ل وا��دود ادارة - 3- 10 ���� � ان ادارة أ�ن ا�!وال وا�دود �

-,7 ا���� ا��ر� �ن %4ل دور���� ا�� �ظ�� ا��� �!رھ� -,7 ا�دود ا��ر� �,�4د ا� ان �� ��ا��ور ا�!�!� ا�ذي �ر&ز -,H �� ھذا ا����ل ھو ا���� ا��ر� وذ�ك �&م ا%�+�+

��� و�را)�� H-وا !وال ا��4د و��ھ�� ا�),�� ��� �را)ب ا%ط�ر ا��,وث ا��ري �&��� ا�4�� ا�7 ���ت ا�%�+�ص و&ذ�ك �را)�� ا��زر ا��و�ودة دا%ل ا���ه و��ط ا��%��/�ت واا�),�� وا�)�+�د� وا��O&د ا�دا�م � دم ا�وا��� -,7 اي �ظ�ر �ن �ظ�ھر ا���رة ������

م ��� �ل -,7 � /ذ ا�*وا ن ا��ر��ط� ���� ا��روات ا����� ا�� و��� ا���� ا��ر� و�*و !ق �2 ���ت ا�%�+�ص ����.

�� ا����� ا��طر� ��!�ر��ء وا���ء - 3- 11� -) :!�ر��ء(ا��ؤ

� ���رك ھذه ا��ر&� �2 وزارة ا���� �� �دد أ��&ن %طوط ا���ط ا� ��� وأ ��ء ا���+� ����ر2 ا�&�ر��ء ���دو�� و�دد �وا)2 �ط�ت �و�دات ا�&�ر��ء � �ء -,7 ا���� ا�

.درا!� �*م ا��ر ا����

Page 55: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

54

�م �و)2 �ذ&رة �/�ھم ��و�د ا�&�ر��ء ��!�%دام ا�ط�)� ا���!� و���ل �ذ&رة ا��/�ھم ا��و) � �ر&� ا�&�ر��ء �ن ا��� �ن ������ ���دة -,7 د-م �ر&� )طر ��* �ت ا�ط�)� ا���!� و

.وا���ء ا�*طر�

-:�*وم -,7 ا!�س ا����ظ� -,7 ا���� �ن %4ل

.ا%��ر ا� ����ت ا�� �!�� �,��� ا�+راو� -1

طرق ا�ري ا�د�� ا�ذي ؤدي ا�7 %/ض ا!��4ك ا���ء وا�)�+�د �� ا�!� ��ل -2 .��!�وي وا�/�ظ -,7 %+و�� ا��ر�� و�وز2 ا���ء -,7 ا� ����ت ��&ل

.ا� زل ا�راري �ن ا�ل ا�)�+�د �� ا!�%دام ا�&�ر��ء -3

12 -3 - ��*وم ا��ر&� ���Oن ا��ذاء و��ط� ��� ا��وردن �ن - :.ر!� ���د ا�زرا*

ا">ذ� و%/ض ا�! �ر �,� ���ت ا�زرا-� و&ذ�ك أ�داد �ر�� ا�وا �ت ��� ���و H �ن ا�*�م ��زارع ��ر�� ا�وا �ت و&ذ�ك �� زرا-� ا�-4ف �O! �ر �*�و�� -ن طرف

د ��+ل وا!����رھ� �� دول %�ر�� &��!ودان وا��.

��Oف �رق �ر ��= )طر ا�وط � �?�ن - :�ر���+ 8طر ا�وط� ��Iن ا�5ذا2 - 3- 13

ا��ذا�� �ن ار� � -�ر وزارة وھ�� � � � �ل �*م ا�و�2 ا�راھن وو�2 %طط ت �ل �!��� ا��ن ا��ذا�� و&ذ�ك و�2 ا�طر ا�� ظ�� وا���ر � ا�%�+� وا!�را���

�� ا�/�ظ ا�� وع �2030ذ�ك وا��� ��4ءم �2 ا�رؤ� ا�وط � ا����,� �,دو�� وا��� �ن ��

.ا�وي

14 -3 - �2وھ� ��� اھ,� � �ل -,7 �ر ا�و-� ا���� �� ا�����2 �ن -:�ر!ز ا�د�8ء ا��

� ا� دوات وا����رات ا���*/� �,��� و&ذ�ك �ن 4ل اط4ق �4ت ظ��� %4ل ا)��وا��و-� ������ظ� -,7 ا�� وع ا� ���� �ن %4ل اط4ق ��روع �ر ��= &ل ر�2 زھرة واط4ق �ر ��= طر �4دي ���2 ا��دارس �� )طر �,���ظ� -,7 ا�طور وا�� رف -,7

7 �,���ظ� -,7 ا واع ا�طور ا� واع ا��%�,/� ا��و�ودة �� )ط� دوق ا�+ =�� ر و�ر

Page 56: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

ا�����رة وا��!�وط � �� ا��رق ا�و!ط �ن ا� *راض و�ر ��= ا��رات �� ر�� ا واع

� ����وع ا��و�و� ��� �: ور�ط 2011/2020ا���دم ا���رز ��و ���ذ ا��ط� ا"��را�

ذات ا���� �ن ا�ھداف 2015

� �ل ا�دو�� ��ھدة �,���ظ� -,7 ا�� وع ا��و�و�� ���ر>م �ن ا� �و ا���!�رع ا�&�ر �� ��Oرات � H وا�!�� ��� �دو�� )طر �� ��2 ا�����ت وا��� ��� �وا�د -,7 ا�دو�� ا� ا H���� � ا�%+وص وا�ذي ان �م ��م Hو�و�� -,7 و�وع ا�� !,�� -,7 ا���� -��� و-,7 ا�� H !*وض ط�و�ت ا�دو�� ��*ق ا�� �� ا��!�دا�� �,�4د وا��� ��ط,ب F� H� ول,ا�ا��� ا�/رص �,��2 �ن %4ل �واز � ا�� �د ا�����-� وا�)�+�د� وا���� �,� �� و)د �م ا-داد و� /ذ ا�%ط� ا�!�را��� �,� وع ا��و�و��

�� .وذ�ك ��&ون &�ر&زات �م ا� �ل ا���� -,

� ����وع ا��و�و� �ذ ا��ط� ا"��را���2011) � -

د أ)+7، &ون ا� �س -,7 -,م �*م ا�� وع &و 7,- Hوا!�%دا� Hظ/ا�%�ذھ� �

55

ا�����رة وا��!�وط � �� ا��رق ا�و!ط �ن ا� *راض و�ر ��= ا��رات �� ر�� ا واع �� .ا��رات ا��%�,/� �� ا��4د وا&����

ا���ل ا�%��ث

� ����وع ا��و�و� �ا���دم ا���رز ��و ���ذ ا��ط� ا"��را�

2015وا����ھ�� ) اھداف *�م اھداف إ�. ����وع ا��و�و�

.

� �ل ا�دو�� ��ھدة �,���ظ� -,7 ا�� وع ا��و�و�� ���ر>م �ن ا� �و ا���!�رع ا�&�ر �� ��Oرات � H وا�!�� ��� �دو�� )طر �� ��2 ا�����ت وا��� ��� �وا�د -,7 ا�دو�� ا� ا H���� � ا�%+وص وا�ذي ان �م ��م Hو�و�� -,7 و�وع ا�� !,�� -,7 ا���� -��� و-,7 ا�� H !*وض ط�و�ت ا�دو�� ��*ق ا�� �� ا��!�دا�� �,�4د وا��� ��ط,ب F� H� ول,ا�ا��� ا�/رص �,��2 �ن %4ل �واز � ا�� �د ا�����-� وا�)�+�د� وا���� �,� �� و)د �م

ا-داد و� /ذ ا�%ط� ا�!�را��� �,� وع ا��و�و�� �� �� �ا�%ذ � ن ا�-���ر �Oھداف ا , ��وذ�ك ��&ون &�ر&زات �م ا� �ل ا���� -,

� ����وع ا��و�و� اھداف ا�. ا�� �م ا��ذ ����ذ ا��ط� ا"��را���� (

�ن اھداف ا�. 1ا��دف د أ)+7، &ون ا� �س -,7 -,م �*م ا�� وع �2020,ول -�م &

و ا��و�و��، و���%طوات ا��� �&ن 7,- Hوا!�%دا� Hظ/ا�%�ذھ� � .�!�دام

ا�����رة وا��!�وط � �� ا��رق ا�و!ط �ن ا� *راض و�ر ��= ا��رات �� ر�� ا واع ��ا��رات ا��%�,/� �� ا��4د وا&����

� ����وع ا��و�و� �ا���دم ا���رز ��و ���ذ ا��ط� ا"��را�

اھداف إ�. ����وع ا��و�و�

���I� �2���Eا.

�د��� :-

� �ل ا�دو�� ��ھدة �,���ظ� -,7 ا�� وع ا��و�و�� ���ر>م �ن ا� �و ا���!�رع ا�&�ر �� ��Oرات � H وا�!�� ��� �دو�� )طر �� ��2 ا�����ت وا��� ��� �وا�د -,7 ا�دو�� ا� ا H���� � ا�%+وص وا�ذي ان �م ��م Hو�و�� -,7 و�وع ا�� !,�� -,7 ا���� -��� و-,7 ا��

H !*وض ط�و�ت ا�دو�� ��*ق ا�� �� ا��!�دا�� �,�4د وا��� ��ط,ب و�*دم F� H� ول,ا�ا��� ا�/رص �,��2 �ن %4ل �واز � ا�� �د ا�����-� وا�)�+�د� وا���� �,� �� و)د �م

ا�%ذ � ن ا�-���ر �Oھداف ا2011 -2020 ,

اھداف ا�. ا�� �م ا��ذ ���

2020 :-

1 -

Page 57: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

56

.ر): ا�و* ا��2 ��و�ول إ�A أ!�ر *دد �ن ا���س �و�8ت أ!%ر : ا��دف ھو

1-1-3- ��� ز�دة ��م ا�!&�ن �*��� ا���� وا�� وع ا�وي وا�ھ���م : ھدف ا����

� ھو ا�/�ظ -,7 ا���� 2030أد ا"ھداف ا�ر�!� �,ر&زة ا���� �رؤ� )طر ا�وط�� �ن %4ل �و-� ا�!&�ن ��� � ظ�وا �ن �Oن ا�/�ظ -,7 ا��راث ا�ط� � �,�4د ���, و

�� ا�!&�ن ا�وا-ون ��� !�,ون ��2 �وا ب ا�!�دا�� , ��4 -ن ا��راث ا�ط� � ��راو!&ون � /ذ ا��و+�ت ا�واردة �� ا!�را��� )ط�ع ا���� أ!�ل �� ����2 ���2 , �� ا��

و�&ن ا�!&�ن !وف , ���و-� ا���� ، ا�!�!�ت وا��را�= �ن �ظ7 ��زد �ن ا�د-م �*ط �� أن � ود ��� /2 -,7 ا���� O� ا��� �ن �رات ا�!,و&�.&و ون أ&�ر ا!� دادا ا�Iراء ا��

:!&�ن �د�م و-� ��� ��زاد !ر&زون -,7 ھدف ر�!� واد : ا�*ط�ع ا�!�د!� >��

و���2 ا� �ل ا����, !&�ن )طر �4ت �و-� ��� ���*ف وإ���م: �2%رج ر)م

�4ت ا��و-� ا����: 2ا��%رج ر)م

� ظم ا�!&�ن �ون �� ا�� �طق ا��ر� �2 ار�/�ع ا"�ر ا���� � �!�و�ت ا�و-�و�د

*ط� ا� ط4ق

ا��دف ا��دد !&�ن �د�م و-� ��� ��زاد�2016 �م

ا�و1: ا���� - 2-3- 1

ا�وا �ت ��,7 -دم ا�ھ���م ا���� ����Gر ا���� ا�����2 �ن %4ل و ���ر!�ت &�رك -دم ا�و-� و&ذ�ك . وار�/�ع +ب ا�/رد �ن ا!��4ك ا���ه وا�&�ر��ء�ر-7 �� ا��ر-�

�� ا�ط� � .�Oھ�� ا����ظ� -,7 ا��ة ا�/طر� و�واط�*د �دأت ا�درا!�ت ا���� . و�&ن ھ �ك د��ل -,7 أن ا�و-� ا���� �� )طر آ%ذ �� ا��زاد

, وا�� ظ��ت &�ر&ز )طر %�راء, �دأت ��&ل �زءا &�را �ن ا�� �ھ= ا�� ,�� �� ا��دارسو� �د �روة وا�د�ر ا�*طر� "��ث ا���� � ا�%�راء و���و-� , و�ر&ز أ+د)�ء ا����

Page 58: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

57

Vدة �طردة �� ا�د-م ا�� �� �,��ر�ز� ��و&ذ�ك ا�ط� � و �دي ا�طور ا�*طري ����2 �� �%+ص ) �ة ا�ر�ن ��!,ط ا��وء -,7 ا�*��� ا��� ��م ا�� وع ا��و�و�� ا"�ر ا�ذي !�ھم

. �� ز�دة ا� �ر ا����

ا���ھ�ت �ددة -1-3-3

وع ا�وي �� دو�� )طر ظرا �*��,��� ھ �ك ��� ��زادة �ر�2 �!�وى ا�و-� ا���� �,� �و !ر � �� � �خ +راوي ,�,��Oر ������ � � وا)�+�د �� � -,7 +�درات ا�و)ود , &�د

ل , ��� �� ذ�ك ا��ذاء , وا�-���د ��H ا�&��ل -,7 ا�!,2 ا��!�وردة , ا"/وري�!�ب ا�!طرة -,7 ا" ��ط . � رض ��&ل %�ص �� ض ا��Gر ا�!,�� ���ر ا�� �خ ا� ����

�و وا�!��4ك �,� ��� .��Oن �!�*�ل +� و�زدھر �,�4دا�!,!,� �ن ا" �ط� ا��� �!��دف ز�دة دد ��روع �4ت ا��و-� ا���� 2ود-�� �,�%رج

. وا��� �&ن � /ذھ� �!ر-� !�� وا!��4ل *�ط ا�*وة ا��� ����2 ��� )طر. ا�و-� ا����وھ� ��دف إ�7 إ-4م ا�����2 �� )طر -ن ��ر �*��� &�ر و�%/��ت �,�و!� �� ا��Gر

�ذه ا��,� ھ�ا� �+ر ا�ر�!. 2016و 2011ا���� -,7 ا��4د �ن -��� � �: /�ظ -,7 ا���� وا�� وع ا�وي •,� � , اI-4ن -ن � ن )��د )طري ذي /وذ &�طل وط

��� &ل !&�ن )طر و� ظ����� إ�7 ا����ر&� �� ھذه ا��,� �ن أ�ل � �!��و �ر �Oد .ا�� �� ا��!�دا��

. � وراء ا���ر ا�����-�إ ��ء �ر ��= ط�وح �,�دارس وا���� �� ل ا��دارس ا�*وة ا�دا� • ��ء �دارس ��� F� ف! ور��ط � �ل , �&ن أن *�م ا��ر ��= -,7 أ!�س ا)�راح ا�و

و�&ن ���ز ا��دارس أ�� ��!ن &/�ءة . �ر&ز )طر %�راء و�ر&ز أ+د)�ء ا���� .ا!�%دام ا���ه

Page 59: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

� دل �*دان ��2 ا��وا�ل ا�ط� �، ��� �� ذ�ك ا�����ت، إ�7 ا� +ف -,7 ا")ل، و��� &�ن ��& � إ�7 �� *رب �ن

.ا�+/ر، و%/ض �دھور و�/�ت ا��وا�ل ا�ط� � �*در &�ر

أن ار���ط اھل )طر ا��و�و� �ة ا���د� وا��ر �م Oت و�د ا���ر �ل ود إ�7 )دم ا�ز��ن � ذ و�دوھم -,7 ھذه �

�� و�م &ن ھذا �� �م و�ن ا���� و�&و ا�رض ا�ط�� و)د %,ق وع �ن ا� 4)� ا�وطدة �ا�ط� � �+درا �ل &� ت ����م

�م �ن �����ث &� ت ا��را-� �ن اھم ا��+�در ا�ط� � ا��� �,�� ا

�� �*رة �دا و��&ون � �ن ا��دھور ا��!��ر ث ا� � ���ان ا��را-� ا�*طر� �� ا�و)ت ا�و�*د � ر�ت ا��را-� �� ا����� وا���ر �,ر-� ا����ر ا��!��ر و�م �&ن ��&,� ا�ر-� �� ا����� �ن -وا�ل ا��دھور ا��

ا�ن و�2 دوران -�,H ا�� �� � ر�ت ا��را-� �� دو�� )طر ا�7 ���و-� �ن ا���وط :ورا �ددا و�ن �,ك ا���وط�ت

اذا ظر � ا�7 ط� � ا�رض وا����رس وط� � ا�� �خ و�و�و�� ا���ه �!وف �د �Oن �� .ا���� ا�*طر� ��� ھ�� و�ددة ا�!�!� ���ه ا��ؤ�رات ا��� �*2 -,

58

�ن اھداف ا�. 5ا��دف � دل �*دان ��2 ا��وا�ل ا�ط� �، ��� �� ، %/iض �2020,ول -�م

ذ�ك ا�����ت، إ�7 ا� +ف -,7 ا")ل، و��� &�ن ��& � إ�7 �� *رب �ن ا�+/ر، و%/ض �دھور و�/�ت ا��وا�ل ا�ط� � �*در &�ر

��ا��و�و� �ن أھداف إ�. ����وع ) ب(ا��5� ا"��را��ة ا���د� وا��ر �م Oت و�د ا���ر �ل ود إ�7 )دم ا�ز��ن � ذ و�دوھم -,7 ھذه �

�� و�م &ن ھذا �� �م و�ن ا���� و�&و ا�رض ا�ط�� و)د %,ق وع �ن ا� 4)� ا�وطدة ��ل &� ت ����م , &�� �*د ا�� ض , ا�ر���ط و-� �ن ا��ر�H او ا��!,�

�م �ن , �,�ة و ا�� �� �����ث &� ت ا��را-� �ن اھم ا��+�در ا�ط� � ا��� �,�� ا . &? و�+�در ���� و و)ود و-4ج

�� �*رة �دا و��&ون � �ن ا��دھور ا��!��ر ث ا� � ���ان ا��را-� ا�*طر� �� ا�و)ت ا�� و�*د � ر�ت ا��را-� �� ا����� , � > � ا�� وع �ن ����ت � �رة وا%رى �و!�� و�&

وا���ر �,ر-� ا����ر ا��!��ر و�م �&ن ��&,� ا�ر-� �� ا����� �ن -وا�ل ا��دھور ا�� ا�ن و�2 دوران -�,H ا�� �� � ر�ت ا��را-� �� دو�� )طر ا�7 ���و-� �ن ا���وط

ورا �ددا و�ن �,ك ا���وط�ت ا��� ا�رت -,�� ��Oرا ����� ��� ادى ا�7 �دھورھ� �دھ

�2 :ا�51وط ا��

اذا ظر � ا�7 ط� � ا�رض وا����رس وط� � ا�� �خ و�و�و�� ا���ه �!وف �د �Oن ��ا���� ا�*طر� ��� ھ�� و�ددة ا�!�!� ���ه ا��ؤ�رات ا��� �*2 -,

2 -

1 -1-3 - ��ا��5� ا"��را��ة ا���د� وا��ر �م Oت و�د ا���ر �ل ود إ�7 )دم ا�ز��ن � ذ و�دوھم -,7 ھذه �

�� و�م &ن ھذا �� �م و�ن ا���� و�&و ا�رض ا�ط�� و)د %,ق وع �ن ا� 4)� ا�وطدة �ا�ر���ط و-� �ن ا��ر�H او ا��!,�

�ة و ا�� �� ,�&? و�+�در ���� و و)ود و-4ج

�� �*رة �دا و��&ون � �ن ا��دھور ا��!��ر ث ا� � ���ان ا��را-� ا�*طر� �� ا�و)ت ا�� �ن ����ت � �رة وا%رى �و!�� و�&

وا���ر �,ر-� ا����ر ا��!��ر و�م �&ن ��&,� ا�ر-� �� ا����� �ن -وا�ل ا��دھور ا�� ا�ن و�2 دوران -�,H ا�� �� � ر�ت ا��را-� �� دو�� )طر ا�7 ���و-� �ن ا���وط

ا��� ا�رت -,�� ��Oرا ����� ��� ادى ا�7 �دھورھ� �دھ

2 -2-3 - �2ا�51وط ا��

اذا ظر � ا�7 ط� � ا�رض وا����رس وط� � ا�� �خ و�و�و�� ا���ه �!وف �د �Oن ��ا���� ا�*طر� ��� ھ�� و�ددة ا�!�!� ���ه ا��ؤ�رات ا��� �*2 -,

Page 60: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

59

3 -2-3 - � :ا�51وط ا��.ر

- ��� �وا �ت أدى إ�7 ازد�د ا-دادھ� ��&ل &�ر �دا �/وق ��ل �طور ا� �� ا�+

.ا��ط�ء ا� ���� ا�ط� �

, ط� � ا�����2 و�� ��ز �H �ن ا��ل ا�7 ا��ة ا���د� وھوا� �ر�� ا����� - .و%+و+� � د ا�ظ/رة ا�)�+�د�

رة �O-دادھ� و ا�ھ���م وا����2 ا�&�ر �!��)�ت ا���ن ا�ذي ادى �دوره ا��� ز�دة &� -

�ن ا��را-� /وق ) ا"�ل(ا &�س ذ�ك -,7 ا��را-� و%+و+� ان ا!��4ك

.ا�وا �ت ا�%رى �&�ر

.ا�ر-� >ر ا�� ظم ��ر �ن اھم -وا�ل �دھور ا��را-� -

��ط�ت ا�� دن -.

- � .ا��و!2 ا� �را

.ا� ��ط ا��ر��� ا��ر �* ن -

.ا���� ا��ط�ب و)ط2 ا����ر �*,� ا�و-� -

ازد�د ا-داد ا�!�رات ا��� ��ول ا��ر ��&ل -�وا�� و�� �!��H �ن دك ا�روض ��� -

�وھ� و-دم ظ�ورھ� ا�ر-� ظر)رار 2 .ؤ�ر -,7 ا� ����ت و���� ا��وارد ا�ر-و� - 3-2- 3� �� �ذ�ك )��ت ا�دو�� � دة �دا�ر , �ذا ا-طت دو�� )طر ا�

��� ا���� ا�*طر� �ن !وء ا�!�%دام �� ھذا ا�+دد �F+دار ا�*وا� ��!� ن و ا�*رارات ا��م وا�+�در �2011! H ) 95(وا-�دة ا�ءھ� و�ن �,ك ا�*رارات )رار ! �دة وزر ا���� ر)م

V���24/8/2011ر H%ن �ن ��ر� ���ن ظر ر-� ا��ل �� ��2 � �طق ا�دو�� وا��دة !��ت ا��%�+� ���وزارة ���&ل �رق -�ل ا�درا!� ��Oر ظر و� /ذا ��ذا ا�*رار )��ت ا��

ر-� ا"�ل -,7 ا��ط�ء ا� ���� ا�ط� � �� دو�� )طر و�!�ل ا��4ظ�ت وا����ھدات وا��و+�ت

:ا�ھداف ا��ر�وة �ن 8رار �ظر ر* ا��ل - 2-3- 4

��� ا��ط�ء ا� ���� �ن ا� *راض وا*�ف �دھور ا��را-� ا� ��م �+ورة ا!�!H -ن -

. ا�ر-� ا����ر

��� ا��ر�� �ن -وا�ل ا�� ر� وا� �راف وا��+ر وا*�ف �دھور %+و�� ا��ر�� -.

Page 61: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

60

- ���� ) .ا���ر –��رات –و�H –� �ره ( ا-�دة ا�� وع ا���� ا�

�� ��&ل ط� � و�/�دي ا�/�رات ا�ر�� � N ا� ����ت ا�/ر+� ا�4 -��ز�� ���Iم دورة

.�دورة �ة ا� ����ت

N ا� ����ت ا�/ر+� ا�4ز�� ا �ر وداد��� ا��&��ر� -�.

.� وض �%زون ا��ذور ا"ر�� -

- � ��ج ا�واI!�*رار ا� �ا�ر-و �ا��وارد ا� ,/ Hا!�دا�.

) .� ووا � !واء وا �ت او ا�ء د)*� ���(ا� �ل -,7 �طور ا�� وع ا���� -

.ز�دة ا��!ط�ت ا�%�راء وا�� �زھ�ت ا�ر-و� ا�ط� � - � ا�*ول �Oن ا��ط�ء ا� ���� ا�ط� � وا�ذي %,*j H -ز و�ل ھو & ز � � ر �*��H إ� &�

���H و+و H و�طوره ��و ا��ر&ب ا�ذي , � د �*ده � �� � ن �ذ�ك و�ب -, H� ش .وا��� � ا�*�د��

) �ظ�2ر ا��وا��ت(�.روع ��ظم ا��زب - 2-3- 54ل وذ�ك �ن %4ل إزا�� ا� زب >ر ا��ر%+� أو و�دف �,���ظ� و��� ا���� �ن ا�

ا����ورة إ-داد ظ�م �دد ��ر%ص ا� زب و�*� �,��ط,��ت ا���� و�م � /ذ ا���روع ا�ذي � �طق � � �� � وز-ت ��&ل �دروس -,7 ) ا���� �ت(�دف إ�7 +ر ا��روة ا�وا

. 7 ا��را-� و �%/ف ا�ر-� -,�� ا�دو�� �ث �%دم ��2 ا�� �طق �2 ا����ظ� -,

6-2-3- �� ا��و�� �ر!ز ا��

� ا��و�: أو" �� ا"���زات ا����� ���.�ر: ا�����2 ) �ر!ز ا��

: �.روع ��ر و���ف و��ظ ا������ت ا��ر� �دو�� 8طر - 1 .ا��!N ا��دا � �, دد �ن ا�روض وا�� �طق ا��ر� ���دو�� •

ا��دا � �,&�ر �ن ا�� �طق ر,� �دا � �ن ا�ز�رات 70ث �م ا�*�م �*را�� •

ا��ر� وا����ت ا�ط� � �,و)وف -,� ��� ا��وارد ا�ورا�� ا� ���� و+ر و���2

.�,ك ا��وارد ا�ورا��

: ا� ��ذج ا��ذر� •

Page 62: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

61

���� �ذر� ���1402 -دد � -– 80 ���� وع

:ا� �ت ا�� ��� •

���� ���1452 -دد � -– 95 ��� .�&ررة 2000 –� و-�

:ا� �ت ا�%�+� ����و+ف ا�ورا�� •

���� �,�و+ف وا��و�ق ا�ورا�� ���702 � -.

:�رال ا�-داد و/ظ ا��ذور ���ودة •

�*در ا���وي ا�رطو�� �,�ذور

�*در ا-داد و&��ت ا��ذور

�*در و� وا ��ت ا��ذور

/ظ ا� واع ا��ذر� ���ودات ا�%�+� ���/ظ طول ا��ل

�� ا��ز�: ���ذھ� : %��� :ا��.�ر: ا�ر2

+ر و���2 و�و+ف و/ظ ا� ����ت ا��ر� �� دو�� )طر - 1

�رو�و&ول ا!�%دام ا��&رو��ت �� �دور ا��%,/�ت ا�زرا-� �!�%دا��� �� ا��!�د - 2

ا�زرا-�ا� �وي ��!ن %واص ا��ر��

7 -2-3 - �2 إدارة ا����� ا��

.�م ا�*�م ��4ت ظ��� ���� �طق ا��ر� و��,ت ا�روض و&ذ�ك ا��واطT وا��زر .1

kkkkذارات وا��%��/�kkkkت �kkkk � 2kkkkض اIدارات ذات .2Iرات ا� kkkk� م��kkkk+� نkkkk� ء�kkkk�� �kkkkم ا�

.ا�%�+�ص ���وزارة

ا�� �kkء و��kkه ا����kkري ا� �kkل -,7kk �و�Hkk إ kkذارات و�%��/�kkت �,��!��kkن �ر��kk/,%� �kkت .3

�طق ا��ر �%++� �ذ�ك����.

.�م ا� �ل ���دد ا� دد �ن ر%ص ا� زب ا��وا�� وا���� �ت و�*� �,�روط ا���� .4

Page 63: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

ا�*�kkم �ز�kkرات -دkkدة �,�kk&Oد �kkن ا��*kkد ����kkروط ا����kk وذ�kkك ��kkن أ-ط�kk ر%kkص -kkزب

�طق �%�,/� �� ا�دو��

، � رف ا" واع ا��ر�� ا���ز� و�!�را���، ودد !ب ا"و�و�، و�%�2 �,�را)�� ا" واع ذات ا"و�و� أو �م ���ر�� .ا�*��ء -,�� و�و�2 �دا�ر Iدارة ا��!�رات �� 2 إد%���� وا ���رھ�

�� دو�� 8طر �I�واع ا�5ر�� ا��5ز� ا��را�

ا-��د �ؤ��ر ا"طراف ��/�)� ا�� وع ا�وي �� ا�����ع ا�!�دس �� �ھ�ي ��و� دا �� ���دئ ار��د� �ؤ)�� �� 2 واد%�ل و�*,ل ا��Gر ا���رة واع ا��ر�� ا���ز� ، و�ث ا��/�)� ا"طراف وا�&و��ت -,7 و�2 و� /ذ %طط ا� �ل ?��ددات ا��� ���,�� ا" واع ا��ر�� ا���ز� وذ�ك �ن أ�ل �*,ل �,� � ت ا�وط�%�طرھ� وا�*��ء -,�� ود�= ا�-���رات ا��� ,*� ��" واع ا��ر�� ا���ز� �� وع ا�وي �2 �را-�ه ���ن ا�� /ذ ا�&��ل �,� � ا�!�را���ت وا�%طط ا�وط واع ا��ر�� ا���ز� -,7 ا��!�وى ا��,� وا�� �ون ?

و ا� �ل -,7 �*ق ھدف ا�� وع ا��و�و�� �,ول 8و� /ذ ا���دة �2020! 7 دو�� )طر 2 د%ول وا��&م وا��%/ف �ن ��Oرات �

و&ذ�ك �! 7 ا�دو�� " ا��ر�� ا���ز� ا��� ��دد ا�� ظو�� ا���� او ا" واع أو ا��وا�ل�م ا�� رف -,7 ا" واع 2020

�� .ا��ر�� ا���ز� وا-داد ا!�را���ت وط � و%طط -�ل �,� ��ل �

� �ر�� ا���ز� �Fد%�ل ا�&��ن ا�� !واء ���� او وا � أو &���ر�◌ إ�7 ��� �ددة و)د &ون ذ�ك �طرق -ر�� أو -ن -�د و-�دة �� �+ل ذ�ك �

� �ط� ا� �س و� !�� �� ظل ا� و��� و�زاد أ �ط� ا�!/ر وا����رة وا� *ل وا�!�O�.

62

ا�*�kkم �ز�kkرات -دkkدة �,�kk&Oد �kkن ا��*kkد ����kkروط ا����kk وذ�kkك ��kkن أ-ط�kk ر%kkص -kkزب

�طق �%�,/� �� ا�دو���ر� �� ��م ��ط ا� دد �ن ا��%��/�ت ا��ر� وا�

�ن اھداف ا�. 9ا��دف ، � رف ا" واع ا��ر�� ا���ز� و�!�را���، ودد �2020,ول -�م

!ب ا"و�و�، و�%�2 �,�را)�� ا" واع ذات ا"و�و� أو �م ���ر��ا�*��ء -,�� و�و�2 �دا�ر Iدارة ا��!�رات �� 2 إد%���� وا ���رھ�

1 -3 �� دو�� 8طر �I�واع ا�5ر�� ا��5ز�ا��را�

ا-��د �ؤ��ر ا"طراف ��/�)� ا�� وع ا�وي �� ا�����ع ا�!�دس �� �ھ�ي ��و� دا �� ���دئ ار��د� �ؤ)�� �� 2 واد%�ل و�*,ل ا��Gر ا���رة ��8/5 �*رره

واع ا��ر�� ا���ز� ، و�ث ا��/�)� ا"طراف وا�&و��ت -,7 و�2 و� /ذ %طط ا� �ل ?��ددات ا��� ���,�� ا" واع ا��ر�� ا���ز� وذ�ك �ن أ�ل �*,ل �,� � ت ا�وط�%�طرھ� وا�*��ء -,�� ود�= ا�-���رات ا��� ,*� ��" واع ا��ر�� ا���ز� �� وع ا�وي �2 �را-�ه ���ن ا�� /ذ ا�&��ل �,� � ا�!�را���ت وا�%طط ا�وط

� � واع ا��ر�� ا���ز� -,7 ا��!�وى ا��,� وا�� �ون �4!�را���ت و%طط ا� �ل ا�وط? .�2 ا�دول ا�),�� ��ذا ا�%+وص

و ا� �ل -,7 �*ق ھدف ا�� وع ا��و�و�� �,ول �! 7 دو�� )طر 2 د%ول وا��&م وا��%/ف �ن ��Oرات " �ن ا�/�)H ا�� وع ا�وي وا��� � ص -,7 �

ا��ر�� ا���ز� ا��� ��دد ا�� ظو�� ا���� او ا" واع أو ا��وا�ل,ول � H ��2020*ق ا��دف ا���!2 �ن اھداف ا�� وا�����ل ا

��ا��ر�� ا���ز� وا-داد ا!�را���ت وط � و%طط -�ل �,� ��ل �

�ر�� ا���ز� �Fد%�ل ا�&��ن ا�� !واء ���� او وا � أو &�� � ��دأ -�,� ا��زو �? واع ا�ر�◌ إ�7 ��� �ددة و)د &ون ذ�ك �طرق -ر�� أو -ن -�د و-�دة �� �+ل ذ�ك �

� �ط� ا� �س و� !�� �� ظل ا� و��� و�زاد أ �ط� ا�!/ر وا����رة وا� *ل وا�!�O�

ا�*�kkم �ز�kkرات -دkkدة �,�kk&Oد �kkن ا��*kkد ����kkروط ا����kk وذ�kkك ��kkن أ-ط�kk ر%kkص -kkزب .5

�� ���.

�م ��ط ا� دد �ن ا��%��/�ت ا��ر� وا� .6

3 -

ا-��د �ؤ��ر ا"طراف ��/�)� ا�� وع ا�وي �� ا�����ع ا�!�دس �� �ھ�ي ��و� دا �� �� �*رره 2002ا�رل

واع ا��ر�� ا���ز� ، و�ث ا��/�)� ا"طراف وا�&و��ت -,7 و�2 و� /ذ %طط ا� �ل ?��ددات ا��� ���,�� ا" واع ا��ر�� ا���ز� وذ�ك �ن أ�ل �*,ل وا�!�را����,� � ت ا�وط

�%�طرھ� وا�*��ء -,�� ود�= ا�-���رات ا��� ,*� ��" واع ا��ر�� ا���ز� �� وع ا�وي �2 �را-�ه ���ن ا�� /ذ ا�&��ل �,� � ا�!�را���ت وا�%طط ا�وط

� � �4!�را���ت و%طط ا� �ل ا�وط�2 ا�دول ا�),�� ��ذا ا�%+وص

و ا� �ل -,7 �*ق ھدف ا�� وع ا��و�و�� �,ول �! 7 دو�� )طر �ن ا�/�)H ا�� وع ا�وي وا��� � ص -,7 ) ح(

ا��ر�� ا���ز� ا��� ��دد ا�� ظو�� ا���� او ا" واع أو ا��وا�لا" واع ,ول � H *ق ا��دف ا���!2 �ن اھداف ا�� وا�����ل ا��

��ا��ر�� ا���ز� وا-داد ا!�را���ت وط � و%طط -�ل �,� ��ل �

��دأ -�,� ا��زو �? واع ار�◌ إ�7 ��� �ددة و)د &ون ذ�ك �طرق -ر�� أو -ن -�د و-�دة �� �+ل ذ�ك �

� �ط� ا� �س و� !�� �� ظل ا� و��� و�زاد أ �ط� ا�!/ر وا����رة وا� *ل وا�!�O�

Page 64: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

63

�ول �&ون ���و-�ت ��&��ر ون �+ل ا� واع ا��ر�� ا���ز�� �� F� دةا��د ��إ�7 ا��" ا� ���ر"و� د ذ�ك ���O -�,� " ا�!�*رار"ذا�� �� ا� ظ�م ا���� ا��دد �� -�,� �!�7

�, ��ر �ن *ط� ا�!�*رار إ�7 *ط� ا� ���ر و� د ذ�ك ���O �ر H 7 " ا��ط�2"ث ا �� " >�ز�"و�+�N ا" واع ا��ر�� . H ا�د��ع -ن ���H ا��ددة ان ا� وع !�*ر �� ا���� و�&

�اذا اد�ت � �دات ا�!&�ن أو د�رت ا���� أو ��*ت ا�&�� �ت ا��!�وط � أو ھددت ا�+ .ا� ��� أو اد�ت ��ر �� ا� ظ�م ا���� و�دھوره

ا�و1: ا���� �I�واع ا�5ر�� ا��5ز� ) دو�� 8طر -2-3

�ل -,7 /ظ ا�� وع ا��و�و�� وا!�%دام ��&ل �!�دام و)د �وظ ان �,�زم دو�� )طر ����� �!ت �و�*� �طر*� -,�� ، و�م �م +رھ� ا" واع ا��ر�� ا���ز� �و�ودة ���دو�� و�&�طر*� -,�� ��H ، �ل -��رة -ن أ�ور �رى �� ا� ظ�م ا���� ا���� و&� ت ���!��ق �م �&ن

!ب ا��را�2 وا��+��ت ا��%+�(ك �و�ودة وا"��,� -,7 ذ�. (

- :ا������ت/ أو"

��ت - 1Cocculus pendulus قاو ا� ,. ��ت - 2Prosopis glandulosa فو� .او ا�

��ت ا�&و �&�ر�س اوا�د�س - 3Conocarprus erectus. � -:ا��.رات/ %��

�رة !و!� ا� %ل ا��راء - 1Phychophorus ferrugineus . �رة /�رة اوراق ا�ط��طم - 2Tuta absoluta .

3 - � .ا�+ر+ور ا"��� �ت/ %��%� -:ا�%د

.ا�� ,ب ا"�ر - 1 .ا��رذ ا"!ود - 2

.ا�/Oرا�� ز�� - 3 �� -:ا�طور/ را�

.ط��ر ا�� � ا����2 - 1 دي �ن آ!� - 2� .ا��راب ا�

Page 65: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

64

����� / ����� -:ا��واع ا���ر� ا�

�ت %�+� ����د ا"�ر( ا�&و&,دوم - 1��&.( .ا�ط��ب ا��راء &�� �ت ا��و&� - 2

�� ���O �ن ��ة ا��وازن و�ن �)4ت ا� /ط ,&.

�� - :ا�>)��ر�ت/ ��د

�م ا��ر ا��و&� - 1. ����� /� - ):ا"��زراع ) ��ض �زارع ا�دو�� ه��(ا��ذ�� ها��واع ) ا��

.ا���ط ا���ري - 1�ن ا� ����ت وا�وا �ت )د �م اد%���� -�دا او >ر -�د �ن >ر )+د ھ �ك أ واع -ددة

�� �م �+�N إ�7 �� >ر�� و�& O� /� � رفت ا"�� واع ا�واO& او �وزرا- �واع >ذا� O&اGن >�ز� أي ��رة �+� ا� !�ن و�د�ر ا��ط ا���� و�&ن �� ا��!�*�ل )د ��ول إ�7

�ت >�ز���&.

� �ن )�ل �!ت ھ �ك درا!�ت �+ر أ واع ا�&�� �ت ا���ز� �� ا�دو�� ، و�� �م &�� ا�ر��� H -��رة -ن ا��+��ت ا��%+� و� ض ا��را�2 ا� ,�� �*ط وھذا ��ل ا��دي � د ا-داد ا�!�را��� ا�%�+� ��&��- ��ا"&�ر، وھ� ا�%طوة ا"و�7 ا��� �ب ا��دء �

.��دو�� ا� واع ا��ر�� ا���ز� �

وھ �ك ا��رات ان � ض �ن ھذه ا" واع )د �م اد%���� -ن طرق ا�*+د &��� ,ب ا"�ر ، ظ�م ا����، ���� ,ب ا"�ر �دأ ,� �**وط��ر ا�� � ا����2 ، و)د ا+�N اGن ���4ن ��ددا

�,ك ا��ل &ذ�. *�� -,7 ا��را�2 و�دد أ+�ب ا��زارع و)�م ���*��ء -,7 ا�� ,ب ا�� �� !�� �ط��ر ا�� � ا����2 ا�ذي �دأ ��ر �&�ره و��ت �دد ا�طور ا��!�وط � وO&ل �����

.ود�ر أ-����� و�ذ�ك �دأ ا�%4ل ����وازن ا���� ا�ط� �

Page 66: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

65

� ا��واع ا�5ر�� ا��5ز� ���دو�� -4- 4� أھداف ا��را�

ا��ر�� ا���ز� �� ا�دو�� ھو ا� �ل -,7 �وا��� ان ا��*+د ا�!�!� �ن ا!�را��� ا� واع ا��د�ت وا���ددات ا��� ��!�ب ��� ا" واع ا��ر�� ا���ز� !واء -,7 ا���� او -,7 ��ا�)�+�د و�ن �م ا� �ل -,7 �� ب ھذه ا��د�ت وا���ددات وا�*��ء -,�� او ا��د�

��%ل 1-2و�ذ�ك -,7 ط�ق وا!2 وا�!طرة -,�� وا�,و�� دون ا� �ل -,7 ا ���رھ� A�* ����را�<� ��� ا��دف ا�

1 - �� ا�و)�� �ن ا" واع ا���ز� ا��و�ودة وا� �ل -,7 ا!��+�� ا�,و�� دون د%ول ا" واع ا���ز� �,دو�� - 2

!�م �2 �ط, � =� �ت ا�دو�� ���رؤ� ا�%�+� و��&ون ا�!�را��� �ن ���دئ وا!س او م 2030

1 -2-4 - A�* ���ت ا��.ط� ) ا"��را���� و����د ا�

وذ�ك �ن %4ل و)ف اد%�ل ا� واع ا���ز� !واء ��&ل )� و � او : ا�و)�� �ن ا��زو - 1 *�ط ا�د%ول 2�� �� � .>ر )� و

ا�&�ف ا���&ر وا�!����� ا�!ر � و���ل -�,� �ر و�+ ف ا" واع ا���ز� - 2) ا�*��ء -,7 ا�� ��ب(ا�)4ل �ن ا�رارھ� ا��و�ودة �طرق -,�� وا� �ل -,7

� .ا�V .......وط��ر ا�� .ا��د�ر ا�&��ل �, وع ا�د%ل - 3 واع ا��و�ودة ا��� �م �م ا�*��ء -,�� ، �ذا �!�%دم و!��ل : ا��را)�� وا�دارة - 4?�

�م ا%رى ��دد ا��Gر ا�!,�� ��� رف ����را)�� وا�دارة و��دف ا� �,� إ�7 �*,ل أو و� ����2 ا" واع ا���ز� �طرق �&� &� او و� ، او &��و� ، وط,ق -,7

� .وھ� ا"&�ر >4ء �� ا�!�را��� ). !و!� ا� %ل ا��راء(ذ�ك ����&��

Page 67: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

66

وھ� �Oھل ا� ظم ا���� ا��� ��رت وإ-�د��� إ�7 و� �� ا"+,� دون : ا�!� �دة - 5 .و�ود ا" واع ا���ز�

�ط�ب - 2-4- 2 ���* ��� �I�واع ا�5ر�� ا��5ز� �ط��ق و�ط�ق ا�ھداف ا"��را��و��� -:���"ت د*م ���� ���ط�ق و�.�ل ھذه ا����"ت

���ل ر+د ا�� ,و��ت ���2 ا" واع ا��ر�� ا���ز� : إدارة ا�� ,و��ت وا�ر+د - 1� ا�V ...ت ا����ر� ، ��ه ا��وازن ���دو�� !واء ا��د�ت ا�وا �ت ،ا�طور ، ا�&��

و�م ��2 ا�� ,و��ت �طرق -,�� وا��د )�-دة �� �ت -ن ا�و�2 ا���� وا��د ا&�ر .ا�طرق ��-,� �,*��ء -,7 ا" واع ا��ر�� ا���ز�

ث ���ل �را� � )� ون ا��ر ا��طري : �را� � ا���ر �ت و ا��ؤ!!� - 2��ا�V او إ��د ��ر2 %�ص �? واع ا��ر�� ....ذا�� ،وا��ر ا�زرا-� ، وا��ر ا�

ا���ز� و&ذ�ك ���ر&� ��2 �ؤ!!�ت وأ��زة ا�دو�� !واء ا�&و�� أو ��� .ا�&و�� أو ا�%�+� �,*��ء -,7 ا" واع ا��ر�� ا���ز�

���2 ���ت ا�����2 !واء ا�����2 ا��,� ، ا�����2 : ا��و-� ا� ��� وا����ر&� - 3 .ا�V .......و ا�����2 ا��ؤ!!�ا�درا!� أ

!واء ����%��رات ا��* � أو ا�/ � أو : � زز ا�&�در ا�/ � وا��* � و� �ء ا�*درات - 4 .ا�دار� أو ا�,و�!��

ا�� �ون ا�),�� وا�دو�� �� ���ل ���دل ا�� ,و��ت وا���ود ا�را�� إ�7 ا��%,ص - 5� .� ا�&��ل �ن ا" واع ا��ر�� وإدار��� وا�*��ء -,

Page 68: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

67

���ص ا��ط� ا����� ��!�)�� ا��واع ا�5ر�� ا��5ز� ) ا�دو�� - 2-4- 3

�Wل أھم ���ور ا��ط� ) ا%���: -

+ر ا" واع ا��ر�� ا���ز� ا��� د%,ت ا�دو�� - 1. 2 - �,إ ��ء )�-دة �� �ت ��" واع ا��ر�� ا���ز� و���دل ا�� ,و��ت -,7 ا��!�وى ا��

. واI),�� وا�دو���&ون ���و-�ت -�ل و&وادر ��� ��%++� �درا!� �+ ف ا" واع ا���ز� - 3

.وا ���رھ� �� ا���� ا�*طر� �� وا-داد )� - 4�� واع ا�%طرة و�2 او�و�ت ا� واع ا�وا�ب ا�� ��ل � �� و�وا�"�� ���

.-,7 ا� ظم ا���� .و�2 %ط� �,ر+د وا� ذار ا���&ر - 5ا�%�ذ ا��دا�ر ا�4ز�� �,,و�� دون د%ول ا" واع ا���ز� -�ر ا�� ��ذ ا���ر&� و� ��ذ - 6

.ا��و� ا�دو�� ا��ر� ،ا��ر�،ا���� ا-داد �را�= �و-و� �? واع ا��ر�� ا���ز� و��ن آ��رھ� ا�����-� و - 7

.وا�)�+�د�

Page 69: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

68

��ق ا�ھداف ا�ر2���� �� ا�وط�� �I�واع ا�5ر�� ا��5ز� �طط و�را�+ ا���ل �>��را�

ا3ھ اف ا���2-��

�+���� او ا��Cاء/ا�����*M ا�# ف ا��Lا������ ا��"

��� ة ا���*

20 13

20 14

20 15

20 16

20 17

20 18

) 1(ا�# ف ر45 �Lا��� O&Lا�

وا�����$� ا�-���6 و�"��4

ا����ط�

ا��اء ا��/� Pوا��

�1��اع ا�=���� ا�=�ز��

ا�� -�* Q-* ا���6ف +�@ -

ا���اع ا�=���� ا�=�ز��

�-��D ا3��اع - ا�=���� ا�=�ز��

- D�+و F�Rا��� ة $����ت +�5

- - - -

) 2(ا�# ف ر45 ا�����5 *.

ا�=Sو وا���ا��5 واCدارة

*�ا��5 -ا����,� ا�����

،ا������ ،ا����� ور,( 9��ءة ا��6*��.

�#$ - Q�"��

ا��&���6ت وا�"�ا��.

وا���د �5��ن ?�ص �1��اع

ا�=���� ا�=�ز�� �S�S6 ا��Lدر -

.ا���� وا��"��

دورات � ر���� -��&� ا����رك ��

دورات ,� - ا���ا��5 وا��"�ذ

دورة ,� ط�ق -ا��D*�6 ا3��اع ا�=���� ا�=�ز��

دورات ,� -ا��/��O ا3��اع ا�=�ز�� وا���6ف

�#��+ -D������ ����*

- - - -

) 3(ا�# ف ر45 D*�Lا� ��* ا�� D�? ����ع ا�

ا����RYاتPر ��Z ا����Zب $#� +�@ ا��]�م

- ���� ��,�L* ا����D ا����اء

*�L,�� ا�[�6\ -

- -

Page 70: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

69

�����Lا�� ��? D�+و

��,�L*.

ا3;�� *�L,�� ط��2 ا�����-ا���6ون *( دول -

*��^ ا���6ون ,��� ��F�6 $���ه

.ا���ازن

- -

) 4(ا�# ف ر45 ا���+�� ا��6*�

وا��&�ر�9 ا�&���6 و� ر�\

ا��6*��.

+����ت ��+��� ;�ل

ا3��اع ا�=�ز�� و� ر�\ ا��6*��.

ا���ج *�اد ��+��� - دورات � ر���� --D�+ ورش ار �9\ -Pا

و*����ت

- - - -

) 5(ا�# ف ر45 ا���6ون ا�����5 وا� و��

���دل ا����6*�ت +. ا3��اع ا�=����

.ا�=�ز��

$��ء و; ة إدارة - ���دل ا����6*�ت

- O&Lة ا� و;�Lار ا���� وا��

- -

Page 71: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

�� ا����� -,7 ا")ل �ن ا�� �طق ا"ر�� �� ا����� �ن ا�� �طق ا�!�,� وا��ر�،

و%+و+� ا�� �طق ذات ا"ھ�� ا�%�+� �,� وع ا��و�و�� و%د��ت ا� ظ�م ا"&و�و��، �ن %4ل ظم �دارة �/�-,� و� +/� و��!م ����را�ط ا��د،

"%رى ا�*���� و���,� إ&و�و�� �,� �طق ا���� و�دا�ر ا�/ظ ا�/ ��� ا-,7 ا�� ط*�، وإد����� �� ا�� �ظر ا�ط� � ا"ر�� وا�� �ظر ا�ط� �

إن أ!��ب إدارة ا����ت ا�ط� � )د �طورت وا%�,/ت &�ر -ن ا�!��ق ث �م � د اIدارة ا��*,د� ا��� ���م �*ط �� إ&��ر ا�&�� �ت �*ط ��ن أ!وار ��,*� �ل أ+�ت �O%ذ

دورا ��و�� �ن ث ا����ظ� -,7 ا��وارد ا�ط� � وا�� وع ا�وي وا!�%دا��� ��&ل و- د !�دا���� ، وھذا ا�دور � �&ن �**H دون إ�راك ��2 �را�N ا�����2

وع ا�وي �� -�م �� � م ، �ن %4ل ا�,� � 2004ا�وط��ت �,� � �م ا��ر&ز -,7 ا��دف ا"ول وھو �و!2 ا� ظ�م ا�وط

��� ��%�,ف ظ��� ا����Iوع ا &�� �م . وا��ر� �,���ظ� ا����,� -,7 ا��و�درا!� ا�و�2 ا� �م �� ا�دو�� و ظر �ط/رة ا�� �و� ا����,� �م ا�%�ذ ا�*رار �� ا��دء �� ا��و!2 �� ظ�م ا���� وان �م &ن ا�*رار

��R� �*و)د �م أ%ذ ا�*رار و� H H ھو ا�*رار ا"��ل �� O& و� ��:-

��� ا��ة ا�/طر� ا��ر�، ا�!�,� وا��ر� �� )طر. ��إ-�دة �Oھل ���و-�ت ا��ة ا�/طر� ا��� �دھورت و&ذ�ك إ-�دة �Oھل �وا�,

�ن ���ل �!��ت ا"را��

ظم ا���� ���,� &��� ا��وا)2 ا�!�,� وا��ر� ا���زة,� �� أن �&ون ��ط�

ا"را�� ا�رط��، ا��زر وط�*�ت ا����ش

70

�ن اھداف ا�. 11ا��دف - �� ا����� -,7 ا")ل �ن ا�� �طق ا"ر�� 17، �م /ظ �2020,ول -�م

�� ا����� �ن ا�� �طق ا�!�,� وا��ر�، 10و� �طق ا���ه ا�دا%,� وو%+و+� ا�� �طق ذات ا"ھ�� ا�%�+� �,� وع ا��و�و�� و%د��ت ا� ظ�م

ا"&و�و��، �ن %4ل ظم �دارة �/�-,� و� +/� و��!م ����را�ط ا��د، و���,� إ&و�و�� �,� �طق ا���� و�دا�ر ا�/ظ ا�/ ��� ا

-,7 ا�� ط*�، وإد����� �� ا�� �ظر ا�ط� � ا"ر�� وا�� �ظر ا�ط� � .ا��ر� ا"و!2 ط�)�

�� ا�����ت ا�ط�

إن أ!��ب إدارة ا����ت ا�ط� � )د �طورت وا%�,/ت &�ر -ن ا�!��ق ث �م � د اIدارة ا��*,د� ا��� ���م �*ط �� إ&��ر ا�&�� �ت �*ط ��ن أ!وار ��,*� �ل أ+�ت �O%ذ

دورا ��و�� �ن ث ا����ظ� -,7 ا��وارد ا�ط� � وا�� وع ا�وي وا!�%دا��� ��&ل !�دا���� ، وھذا ا�دور � �&ن �**H دون إ�راك ��2 �را�N ا�����2

وع ا�وي �� -�م ا�!�را����� � ا�وط وع ا�وي�� � ��ت . ا�وط�,� � �م ا��ر&ز -,7 ا��دف ا"ول وھو �و!2 ا� ظ�م ا�وط

��� ��%�,ف ظ��� ا����Iوع ا وا��ر� �,���ظ� ا����,� -,7 ا��و�درا!� ا�و�2 ا� �م �� ا�دو�� و ظر �ط/رة 2002��� ا���� ا��ر�

ا�� �و� ا����,� �م ا�%�ذ ا�*رار �� ا��دء �� ا��و!2 �� ظ�م ا���� وان �م &ن ا�*رار ��R� �*و)د �م أ%ذ ا�*رار و� H H ھو ا�*رار ا"��ل �� O& و� ��

��� ا��ة ا�/طر� ا��ر�، ا�!�,� وا��ر� �� )طر ��إ-�دة �Oھل ���و-�ت ا��ة ا�/طر� ا��� �دھورت و&ذ�ك إ-�دة �Oھل �وا�,

H��! �ن ���ل �!��ت ا"را�� % 17ز�دة �!�� ا����ت �� )طر إ�7 ��

� م2010ا�*طر� �,ول !�ر ا������ ) ا���ر ا����طق ا������ ا��

ظم ا���� ���,� &��� ا��وا)2 ا�!�,� وا��ر� ا���زة,� ��أن �&ون ��ط�

ا"را�� ا�رط��، ا��زر وط�*�ت ا����ش (أن ���ظ -,7 � �طق إ��� أ!�!� � )ا��ر�، ��ت ا�*رم وا�� ب ا��ر��

◌��� أن �ؤ�ن ��� ا" واع ا�/طر� ا"!�!� ا�*����

4 -

,ول -�م �و� �طق ا���ه ا�دا%,� و

و%+و+� ا�� �طق ذات ا"ھ�� ا�%�+� �,� وع ا��و�و�� و%د��ت ا� ظ�م ا"&و�و��، �ن %4ل ظم �دارة �/�-,� و� +/� و��!م ����را�ط ا��د،

و���,� إ&و�و�� �,� �طق ا���� و�دا�ر ا�/ظ ا�/ ��� ا-,7 ا�� ط*�، وإد����� �� ا�� �ظر ا�ط� � ا"ر�� وا�� �ظر ا�ط� �

ا��ر� ا"و!2 ط�)� 1 -4- ��ا�����ت ا�ط�

إن أ!��ب إدارة ا����ت ا�ط� � )د �طورت وا%�,/ت &�ر -ن ا�!��ق ث �م � د اIدارة ا��*,د� ا��� ���م �*ط �� إ&��ر ا�&�� �ت �*ط ��ن أ!وار ��,*� �ل أ+�ت �O%ذ

دورا ��و�� �ن ث ا����ظ� -,7 ا��وارد ا�ط� � وا�� وع ا�وي وا!�%دا��� ��&ل !�دا���� ، وھذا ا�دور � �&ن �**H دون إ�راك ��2 �را�N ا�����2��ن ا

ا�!�را���ا��دء �� � /ذ وع ا�وي�� � ا�وط

��� ��%�,ف ظ��� ا���� ا�ط� � ا��ر�Iوع ا وا��ر� �,���ظ� ا����,� -,7 ا�� ا!�را���� /ذ

ا�� �و� ا����,� �م ا�%�ذ ا�*رار �� ا��دء �� ا��و!2 �� ظ�م ا���� وان �م &ن ا�*رار H و)د �م أ%ذ ا�*رار و�*� ���R ا���� H ھو ا�*رار ا"��ل �� O& و� ��

��� ا��ة ا�/طر� ا��ر�، ا�!�,� وا��ر� �� )طر .45. ��إ-�دة �Oھل ���و-�ت ا��ة ا�/طر� ا��� �دھورت و&ذ�ك إ-�دة �Oھل �وا�,

.ا�ط� �6. H��! ز�دة �!�� ا����ت �� )طر إ�7 ��

� ا�*طر� �,ول !2-4- �ر ا������ ) ا���ر ا����طق ا������ا��

ظم ا���� ���,� &��� ا��وا)2 ا�!�,� وا��ر� ا���زة ����,� ��أن �&ون ��ط�

أن ���ظ -,7 � �طق إ��� أ!�!� � � ا��ر�، ��ت ا�*رم وا�� ب ا��ر��

� ◌���أن �ؤ�ن ��� ا" واع ا�/طر� ا"!�!� ا�*����

Page 72: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

71

أن ��رم أ!��ب ا����ظ� ا��,� وا��*,د��

أن �و�ر ا�د-م ا�4زم �,� �� ا�ر/� ���Oن ا��زد �ن ا�/وا�د ا�)�+�د� �,!&�ن ا��,ن�

� N�� ا� ���أن �وا��و- ��ا�� �م وا��ر�ا����ل �,� ,

�ء )طر� أن � +ف �� ا%��ر ا����ت �را-�ة �,�وز2 ا���را�� �� &��� أ

H إ-4ن ا����ت ا�����- =� : و

��ر�8 ا�"�ار $7�&�2#� ا�4 ا������ و*�65#� ا��45 ا������ *-�;� 492 $ـ��ـ

8. ��@ �/@ 9� ا I-�ل ا 7@�( ا 0 )!, دو ���@ار ر)0 ) 7�

2005 1189��2

�/@(ا �UZ@ة .9 0 �� !, دو@I )9� ا I-�ل ا ���@ار ر)0 ) 6�

2006

100��2

09�4V� 0�/�- إ � ا ا ��@�0 ا -�1ورة

10. ;�%� �/@(ا 0 ��0 !, دو@I )ا -�/�0 ا ���@ار ر)0 ) 8�

2008 36��2

11. ���: �� !,( �Uر ا@I دو 0 9� ا ��1ب ا

@/�( ���@ار ر)0 ) 1�

2007 1129��2

12. \�@: �/@(ا 0 )9� ا ��1ب ا 7@� !, دو ���@ار ر)0 ) 1�

2006 54.76��2

13. 0��� - 9� زاو�0 ا ��1ب ا 7@� !, دو 0 (ا

@/�( 2��8 1997م

14. 0�"��I �/@(ا 0 2��1 م1979أ"GJI %�0 )9� و%` دو

�و 0%) 22(وا �� +2( ;�I��DL&� ��5:)2517 إ����� ا����طF ا������ ,� دو�� � 0��� .!, ا - �0D ا

Page 73: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

72

�ن ا���!� وھو �� /وق ا� !�� ا� ���� % ���23 � ل !�� ا�� �طق ا���� �+ل إ�7 .�ن �!�� ا�دو�� % ��10+ ف ا�و !&و وھ� أن �&ون !�� ا����ت

:8طر ��ر�� إ!%�ر ا���� ا��ر� ) دو�� -4- 3

� ��ر ��ر�� أ-�دة إ&��ر ا���� ا� ر�� �ن اد )+ص ا� ��ح -,7 ا��!�وى ا���� ث �د�ت � ��ود �رد� �� أوا�ل ا�%�! �ت &��ود �رد� إ�7 أن �م أ ��ء ��� ا���� � !1979

Page 74: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

و�ن �م �دأت -�,� إدارة ور-�� ��روع إ-�دة إ&��ر ا���� ��&ل -,�� و!,م �ن ث �ت ا�دور� و�وز �� -,7 ا����ت وأ�رك +ا�ر-�� ا��طر� ا�!,�� و� /ذ �را�= ا��

ا��واط ن �� ا�ر-�� �و� �� �� � ض ا��زارع ا�%�+� �ت أ�راف إدارة ا����ت

� .م 2010إ�7 !

2006 2005 2004

وا����ظ� -,7 ا��وارد ا��ر� وا�!�,� �دورھ� �� د-م �*�ء ا��روة

73

و�ن �م �دأت -�,� إدارة ور-�� ��روع إ-�دة إ&��ر ا���� ��&ل -,�� و!,م �ن ث �ت ا�دور� و�وز �� -,7 ا����ت وأ�رك +ا�ر-�� ا��طر� ا�!,�� و� /ذ �را�= ا��

ا��واط ن �� ا�ر-�� �و� �� �� � ض ا��زارع ا�%�+� �ت أ�راف إدارة ا����ت

� إ�7 ! � 2004إ+��� ��ن أ-داد ا���� ا� ر�� � ذ !

2010 2009 2008 2007

����� ا��وارد ا���ر� وا�

���وا����ظ� -,7 ا��وارد ا��ر� وا�!�,� �دورھ� �� د-م �*�ء ا��روة ا��دف ا� .ا�!�&� �� )طر

و�ن �م �دأت -�,� إدارة ور-�� ��روع إ-�دة إ&��ر ا���� ��&ل -,�� و!,م �ن ث �ت ا�دور� و�وز �� -,7 ا����ت وأ�رك +ا�ر-�� ا��طر� ا�!,�� و� /ذ �را�= ا��

ا��واط ن �� ا�ر-�� �و� �� �� � ض ا��زارع ا�%�+� �ت أ�راف إدارة ا����ت

إ+��� ��ن أ-داد ا���� ا� ر�� � ذ ! � وھذه

1200

1000

800

600

400

200

4 -4- �����ا��وارد ا���ر� وا�

- ���ا��دف ا�ا�!�&� �� )طر

Page 75: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

/ذا ��� إدارة ا��روة ا�!�&� ���ر2 د-م و� �� ا��%زون ا�!�&� وھذه �

ث �م إط4ق +��ر أ!��ك ا�� م ��

��روع إط4ق +��ر 2013أ�ف إ+��-� �ن +��ر 50إط4ق

إ���م �!ن ا�� �رف وا�*�-دة ا� ,�� وا��& و�و��ت ا��� ,*� ���� وع ا��و�و��، و)�H، ووظ/�H، و���H وا���ھ��H، وا��Gر

��,* ا���ر��� -,7 �*دا H، و�*�!م ھذه ا�� �رف وا�*�-دة وا��& و�و��ت و

74

/ذا ��� إدارة ا��روة ا�!�&� ���ر2 د-م و� �� ا��%زون ا�!�&� وھذه �

:� ض ا"��,�

ث �م إط4ق +��ر أ!��ك ا�� م 2002- 2001ا��ر,� ا"و�7 %4ل -��� ط*�� ا�!��,� وا�ذ%رة�.

2013و7� ا� �م 2009ا��ر,� ا��� � ا��داء �ن -�م إط4ق 2009أ!��ك ا����ور، ث �م %4ل ا� �م

. أ!��ك ا����ور �� � ط*� ا�%ور

�ن اھداف ا�. 19ا��دف إ���م �!ن ا�� �رف وا�*�-دة ا� ,�� وا��& و�و��ت ، �2020,ول -�م

ا��� ,*� ���� وع ا��و�و��، و)�H، ووظ/�H، و���H وا���ھ��H، وا��Gر ��,* ا���ر��� -,7 �*دا H، و�*�!م ھذه ا�� �رف وا�*�-دة وا��& و�و��ت و

ط�ق وا!2 7,- �� .و�ط�*

/ذا ��� إدارة ا��روة ا�!�&� ���ر2 د-م و� �� ا��%زون ا�!�&� وھذه �

� ض ا"��,�

ا��ر,� ا"و�7 %4ل -��� - ط*�� ا�!��,� وا�ذ%رة�

ا��ر,� ا��� � ا��داء �ن -�م -أ!��ك ا����ور، ث �م %4ل ا� �م

أ!��ك ا����ور �� � ط*� ا�%ور

ا��دف - 5

,ول -�م �ا��� ,*� ���� وع ا��و�و��، و)�H، ووظ/�H، و���H وا���ھ��H، وا��Gر

��,* ا���ر��� -,7 �*دا H، و�*�!م ھذه ا�� �رف وا�*�-دة وا��& و�و��ت و ط�ق وا!2 7,- ��و�ط�*

Page 76: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

75

وع -5- 1�,� � ا��و�و��)�-دة �� �ت وط

و�د �ط أ��س .��ل ����وع ا"��2 ) 8طر ��ط� ا"�ط>ق " ا��دف ا���دد ���م

2016 �8*دة ����ت ا�!�رو�� .���� و��ھزة ����ل *ن ا���وع

2� ا"� ا�و1: ا����

���ر>م �ن )�م �ر&ز ا�درا!�ت ا���� و��� � )طر و�ر&ز أ+د)�ء ا���� و� ض �ر&�ت

�7 اGن و*در ���ز ا�+�ء �ا�*ط�ع ا�%�ص ��Fراء �!و�ت ���,� ���2 ا�&�� �ت ا�

وھذا %�,ف -ن ا��*درات 3000ا�*طري ا� دد ا������ �,&�� �ت ا�� �� ا��4د �وا��

��) Earth trends(ا�� ظ��ت ا�دو�� &����د ا�دو�� �/ظ ا�ط� � و� ظ�� ا��� )د��وا�� ) ا�رض ا���ھ�ت( N� أ%رى ، )درت 400ا��� )درت أن ا�ر)م ا�+� و�ن

��� ھذا ا� دد )ر�� �ن Iوع ا �,� � و�دون درا!� 2000%ط� ا� �ل وا�!�را��� ا�وط

� ت ا�� �� )طر !�&ون )درات ا����ن و+� � ا�!�!�ت ���,� أو )�-دة �� �ت �,&��

دودة �� ا�%�ذ )رارات وا-� �. �و ا�+ �-� وا��ري ��� � �� ا�و)ت /!� �Fن -دد ا�!&�ن ا���زاد �!ر-� �� )طر �*�ر

��� �,�4د Iوع ا �دد �+ورة ��زادة ا�� ��و�*� �,*���� . ا�&�ر و�� ���ل ا�� � ا��-ن ا�&�� �ت ا�� ا���ددة �راء ا�! و� ا��� +درھ� ا���د ا�دو�� �,/�ظ -,7 ا�ط� � ا�

�ء ا� ��م ھ �ك و-� �ن ا�&�� �ت ا�� ا��,� � ��ر ��ددة ���31 *راض �� ��2 أو� �� �دو أن !�� ا�&�� �ت ا�� ا�� رو�� �� )طر ا)ل �*�ر � ) 33ا��&ل (��� *راض

�� ا����ن ا�&�ر �� ا�� �ر و�ودة ا�ر+د و)د &ون �ن ���� � �,دان ا����ورة وھذه ا��*�رذ�ك �&ل �,د � ر/�ت �%�,/� �,&�� �ت ا�� ودر��ت �%�,/� �� ��م ا�� وع ا���� ا��و�ود

� �ت ا�� وأ-دادھ�، وھ� ����&,� �����Iت -ن ا� دد ا� ت و�ن ا�+ و�� ��&�ن ��2 �� �درة و ط�ق ا��� /!H -,7 ر+د ا�&�� �ت ا�� ا���ددة .

Page 77: تا لو - CBD Home15 تار ا ا عو ا -1 -3 17 عاو ا : ˘ و و ا عو ا ر ؤ -2 -2 18 ا ˇارو ا دراو او ا ءط˛ ا -1 -5 20 ا دراو ا عو ا -1 -6

76

Hدة ا��� �وا�دات ا���زاد�ھ �ك أر� � - �+ر ��&ل اIط�ر ا���� �!�����ت )طر �,����Iوع ا ا�*وا-د وا�*وا ن ) 3(�*��ت ا"�ر ا����، ) 2(ا�� �طق ا����، ) 1: (ا��

). 34ا��&ل (���ر2 إ-�دة ا��Oھل ) 4(ا��!�دام �,�وارد ا��ر� ا��، ا�%�+� ���!��4ل و��2 ھذه ا� �+ر �دودة ��&ل &�ر �!�ب -دم و�ود )�-دة �� �ت ���,� -ن ا�� وع �� ور+د &��O� ط�ت ا����,� �� )طر و%ر� واع ا�&��O� �,��& ����( ا��� �و�ر ���Iا

.ا��%�طر ا��ر��ط� �� ر��� �,%طر أو ا� *راض �!��ر "-دادھ� و� ,و��ت -ن

�� ا��ر� ، وھذا أ-,7 �ن �22�ط� ا�� �طق ا���� ا�!�H �� )طر •������� �ن �!�و���ل ھذه ا�� �طق ا�دا�ق وا�� �ظر ا�ط� � -�ر ا� دد �ن . � ظم �,دان ا� ��م

�ن ا�&�� �ت ا�� �� ا� ظم ا���� �� )طر وھدف ھذه ا�� �طق ��� ���و-� وا! �و� ��ر ھذه ا�� �طق أ�� ������ أ!س � ,�� �/دة �ز�دة و-� ا����ور ��Oن . )طر

H�� H ا��!�ل ��� ��2 ا�� �طق . ا�/�ظ -,7 ا���� وا�*��� ا����F� و�2 ذ�ك�� ����� ا�ر�!� �دون ا�+ول -,7 )���� ���,� " واع ا�&�� �ت و�وا) Iدا%ل ا

. ا��4د��ج &ل ��روع � �وي إ�راء �*م ا"�ر ا����، و��ل ذ�ك �ن �ن أ��ء أ%رى •

� ر�� أ واع ا�&�� �ت �� ا�� ط*� ا��� !���Oر �����روع )�ل � N �ر%ص ا� �ل ��� ا��و�ود �� ا��4د، �Fن ھذا ا��راء �&,ف Iوع ا و ظرا �*,� ا�� ,و��ت -ن ا��

. ا�*�م �H �� ا�و)ت ا�� �!ب، �2 ا����ن �� �ودة ا��*��تو��ج إ�7

أرضــية

المهــــا العــــربي النســر المــرقط الكبــير

ــغير العاســوق الصـــــــذرة ـــــك ال كريالهدهـــــد

ســــقطرى غاقطــائر القنــص الكبــير بـــط حديـــدي ـــــات ـــ الراي

الحبــــارى

: بحرية

منقار الصقرسلحافةالسلحفاة الجلدية

الســلحفاة الخضــراءــدسلحفاة لوغرهيــــريـــدليسلحفاة األطــوم

بالكتيبســمكة القــرش القــرش البــني

سمك المنشار األخضر

وعلى الرغم من الثغـرات فـي المسـح، فـإن المعــروف أن 1العديد من الكائنات مهددة في قطر

وعلى الرغم من الثغـرات فـي المسـح، فـإن المعــروف أن 1العديد من الكائنات مهددة في قطر

هذه قائمة جزئيــة ألنــواع الكائنــات الحيــة. 12004 ، خطـة العمـل الوطنيــة للتنــوع البيولوجــي فــي قطــر 2006، جهاز اإلحصـاء القطـري عـام 2009 إيرثترينـــــدز، منظمة 2008االتحاد الدولي لحفظ الطبيعــة : المصدر

القليل عن نوعا من الكائنات في قطر معرضة لخطــر االنقــراض ولكــن ال يعــرف ســوى 31هناك ما ال يقل عن : 1- 7الشكل األنواع الموجودة في قطر أو المدى الكامل للقائمة المهــددة القليل عن نوعا من الكائنات في قطر معرضة لخطــر االنقــراض ولكــن ال يعــرف ســوى 31هناك ما ال يقل عن : 1- 7الشكل األنواع الموجودة في قطر أو المدى الكامل للقائمة المهــددة

0

1,000

2,000

3,000

4,000

جهاز اإلحصاء القطـــري

خطة العمل الوطنيــة للتنــوع

البيولوجـــي

منظمةإيرثترينـــدز

االتحاد الدولي لحفظ الطبيعة

تتبـاين تقـديرات أنــواع الكائنــات بشكل كبير في قطر

تتبـاين تقـديرات أنــواع الكائنــات بشكل كبير في قطر