1

ဘခါ႐ေျမၾသဇာမားႏငေျမဆျပျပငမႈမားတ႔ျဖငမတဆကျခငးဘခါ႐ေျမၾသဇာမားႏငေျမဆျပျပငမႈမားတ႔ျဖငမတဆကျခငးဘခါ႐ေျမၾသဇာမားႏငေျမဆျပျပငမႈမားတ႔ျဖငမတဆကျခငးဘခါ႐ေျမၾသဇာမားႏငေျမဆျပျပငမႈမားတ႔ျဖငမတဆကျခငး

ရစခ ဘားနက

ညႊနၾကားေရးမႉး၊ အးစအပခအ(ECHO) အာရအကးသကေရာကမႈစငတာ

ဘခါ႐၏သေဘာတရားဘခါ႐၏သေဘာတရားဘခါ႐၏သေဘာတရားဘခါ႐၏သေဘာတရား ကမၻာတစ၀မးလးတြင စကပးေရးလပကငသမားႏငဥယာဥၿခလပသမားစြာတ႔သည ဘခါ႐ (bokashi) ဟေခၚေသာ ေျမဆျပျပငမႈမားႏငေျမၾသဇာမားကလကခလာၾကသည။ ဘခါ႐သည ဂပနေ၀ါဟာရျဖစ၍ ဂပနႏငင Asian Rural Institute (ARI –(ေအအာရအင)မ ယခခ အရာနာဂ၏ အဆအရအဂၤလပဘာသာစကားျဖင ထေရာကေသာအဓပၸါယျဖင ေကာငးစြာျပနဆထားျခငးမ႐ ဟဆပါသည။ သ႔ေသာ ဘခါ႐အမး အစားအားလးတ႔သည ကေစာေဖါကျခငးျဖစစဥမ တစဆင ထတလပျခငးျဖစသည။

စကပးေရးလပကငသမား၊ လယသမားမားႏငဥယာဥၿခလပသမားမအသးျပေသာ ထင႐ားျခား နားသည ဘခါ႐အမး အစားအနညးဆးႏစမး႐သည။ တစမးက ကေစာေကေစာေကေစာေကေစာေပါကပါကပါကပါကဘခါ႐ေျမၾသဇာဘခါ႐ေျမၾသဇာဘခါ႐ေျမၾသဇာဘခါ႐ေျမၾသဇာ ((((fermented bokashi fertilizer) ) ) ) ဟေဖၚျပ၍ အျခားတစမးက မးမးမးမးဖေဆာငဖေဆာငဖေဆာငဖေဆာင----ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ ((((kitchen

bokashi) ) ) ) ဟေဖၚျပပါမည။ ႏစမးစလးကဤေဆာငးပါးတြငေဖၚျပထားပါသည။

ကေစာေပကေစာေပကေစာေပကေစာေပါကဘခါ႐ေျမၾသဇာါကဘခါ႐ေျမၾသဇာါကဘခါ႐ေျမၾသဇာါကဘခါ႐ေျမၾသဇာ

ေအအာရအငႏငအာ႐မအျခားေသာသအမားသရနျပလပ၍ အသးျပသည ကေစာေပါက ဘခါ႐ ေျမၾသဇာတြငေျခာကေသာေျမေဆြးႏငသစေတာ ေျမ ေျမာကမားစြာပါ၀ငသည။ အရာနာဂ၏အဆအရ ေျခာက ေသြ႔ ေသာေျမေဆြးသည အဟာရႏငေအာဂနစပစၥညး မားကေပး၍ ေျမဆမာမ အဟာရကထနးၿပးအန႔ဆးမား ကစတယ၍ မနဘလးႏငသာျမငႏငေသာသက႐မား (မကခ႐ေအာဂနစငမား)ေနထငရနသကေသာငသက သာ ႐ေသာေနရာေပးသညဟဆသည။ မးေသြးကေပါငး ထညေသာအခါ (စပါးခြခာမား သ႔မဟတ သစမးေသြး မႈန႔) ေျမသား၏အကးသကေရာကမႈမာ မားစြာတးတက သည။ ေအာကပါတ႔သည ေအအာရအငမေထာကခ အႀကျပ ထားေသာ ဘခါ႐ တြငပါ၀ငေသာ အရာမားျဖစ သည။

2

• ဘခါ႐တစသတတြင႐ေသာပစၥညးမား၏ ၅၀-၆၀ ရာခငႏႈနးတြင ေျမေဆြးေျခာကေျမေဆြးေျခာကေျမေဆြးေျခာကေျမေဆြးေျခာက ပါ၀ငသင၍ ႏြား၊ ၀က၊ ဆတ၊ ၾကက၊ ဘ သ႔မဟတ ေရကၽြအညစအေၾကး၊ လငးႏ႔ ေခးမားလညးထညႏငသည။

• ပစၥညးမားတြငသစေတာမေျမသစေတာမေျမသစေတာမေျမသစေတာမေျမ ၂၀-၃၀ ရာခငႏႈနးျဖစသငသည။

• စပါးခြစပါးခြစပါးခြစပါးခြ---- အကးျဖစေစသညမနဘလး ႏင သာျမငႏငေသာသက႐မား (မကခ႐ေအာဂနစင မား) အတြကကာဘဟကဒရတအရငးအျမစသည ေရာေႏာထား ေသာပစၥညး၏ ၁၀-၂၀ ရာခငႏႈနး အထျဖစသငသည။

• စပါးစပါးစပါးစပါးခြမးေသြးခြမးေသြးခြမးေသြးခြမးေသြး ၅-၁၀ရာခငႏႈနးပါ၀ငသင သည။ ျဖစႏငပါက သစေတာမား သ႔မဟတလယ ယာ မားမစေဆာငးထား ေသာအကးျဖစေစသည မလမလမလမလ အခအခအခအခ မကခ႐ေအာဂနစငမားမကခ႐ေအာဂနစငမားမကခ႐ေအာဂနစငမားမကခ႐ေအာဂနစငမား (indigenous

microorganisms (IMO) ႏင ကေစာေဖါကသည ျဖစစဥတြငအေထာက အကျဖစေစသည ကေစာကေစာကေစာကေစာ ေပါကေသာအပငအရညေပါကေသာအပငအရညေပါကေသာအပငအရညေပါကေသာအပငအရည (fermented plant juice

(FPJ))သ႔မဟတ ထေရာကမႈ႐ေသာထေရာကမႈ႐ေသာထေရာကမႈ႐ေသာထေရာကမႈ႐ေသာ မကခ႐ေအာဂနစငမားမကခ႐ေအာဂနစငမားမကခ႐ေအာဂနစငမားမကခ႐ေအာဂနစငမား ((((Effective Microorganisms)

က ေရေပာ၀ငရညမတစဆင အျခားေသာဘခါ႐ပစၥညးမား တြင အသးျပသင သည။ (Dawn

Berkelaar ေရးသားေသာ Multiplication and Use of Soil Microorganisms အဒအန ၁၁၀ ဇနန၀ါရလ ၂၀၁၁ တြငၾကညပါ။ (EM)http:// c.ymcdn.com/sites/www.echocommunity.

org/resource/collection/CAFC0D87-129B-4DDA-B363 9B9733AAB8F1/Issue110.

pdf). ဤျဖညစြကမကခ႐ပ ေပာ၀င ရညမားသည ဘခါ႐ထတလပမႈအတြက ကေစာေဖါက သညျဖစစဥတြငပြလာရန အေထာကအကျဖစေစသညဟဆေသာလညး ထသ႔ေသာျဖညစြက သညပစၥညးမားကမရႏငေသာ ေၾကာင မညသကမ ကေစာေပါကဘခါ႐ေျမၾသဇာ ထတလပ ျခငးမတားဆးျခငးမး မျဖစသငပါ၊ အဘယေၾကာင ဆေသာအကးျဖစေစသည မကခ႐ေအာဂ နစငမားသည ေျမႏငေျမေဆြးမားတြင ရႏငၿပးသား ျဖစဟနတေသာေၾကာငျဖစသည။

ေအအာရအငမ ပါ၀ငသညေျခာကေသြ႔ပစၥညးမားကအပလကလပထားၿပးေနာက ေဂၚျပားျဖငႏ႔စပစြာ ေရာေမႊျခငးအားျဖငပါ၀ငသညပစၥညးမားကသမေအာငျပလပရနအားေပးေထာကခသည။ ေရာေမႊသည အစအစဥႏငကေစာေဖာကျခငးက ျပငးထနေသာေနေရာင၊ မးႏငေလဒါဏတ႔မ ကာကြယရနအတြက အမးရပေအာကတြငျပလပရနကလညး အႀကျပထားပါသည။ ေရာေမႊသည အခနတြငေရာေသာပစၥညးမား ကစထငးမႈ ၅၀ ရာခငႏႈနးခန႔ေပးရနေရထညပါ (IMO, EM

3

ႏင/သ႔မဟတFPJ ျဖငျဖစေစ သ႔မဟတ မပါသညျဖစေစ)။ဤအဆင၏စထငးမႈကတငးရန ေရေရာ ၿပးသား ပစၥညးမားကလကတစဆတစာယ၍ ညစျခငးအားျဖငျပလပႏငသည။ ညစထတရနေရ မ႐ေတာ၍ ယငးပစၥညးကလႊတလကေသာအခါပမပက၊ သ႔ေသာထမေသာအခါပကပါက သင ေလာေသာစထငးသညပမာဏသ႔ေရာကျခငးျဖစသည။ ေလာေလာလတလတေရာထားသည ဘခါ႐ေျမၾသဇာ၏ စထငးမႈႏငအပထနးရနေကာက႐း (သ႔ မဟတ ၎ႏငတေသာလယယာမားတြငရႏငသညေျခာကေသြ႔ေသာအရာမား) ျဖငဖးအပသင သည။ ေရာထား သညအေရာမားကပလာေသာအခါတငးတြင (၆၀ºC/၁၄၀ ºF ခန႔)၊ ပမနအားျဖင တစရက တစခါလန ေပးရမည။ စထငးမႈကအၿမစစေဆး၍လအပသလ ၅၀ ရာခငႏႈနးအထခနဆ ရမည။ ဘခါ႐ေျမၾသဇာမား၏ အပခနအေျခကလာ၍ ပတ၀နးကင႐ေလႏငတသားတညးက ပါကေျမေဆြးသညအန႔မ႐ေတာဘ အသးျပရနအဆငသငျဖစသည။ ကေဇာေပါကဘခါ႐ေျမၾသဇာ က ေျခာကလမတစႏစတာကာလ အတြငး အေျခာကခ၍သေလာငႏငသည။ ၿပးစးသြားေသာဘခါ႐ထတကနမား၏အဟာရပါ၀ငမႈသညျမငမား၍ စပါးခြကသ႔ေသာအရာမားက ၀ယရန လအပေကာငးလအပမညျဖစေသာေၾကာင ေအအာရအငမဘခါ႐ေျမၾသဇာမားကအသင အတင ေခၽြေခၽြ တာတာသးရနအႀကျပပါသည။ ထသ႔ေသာဘခါ႐မားကအေျခအေနအလက စကပးေသာအပင၏အျမစဇ အထကနားတြငထည၍ သ႔မဟတ အပငသစမားကစတငတည ေထာငေသာအခါတြငေျမဆမားႏင ေရာေႏာသငသည။

အးစအပခအ အာ႐မ ဘခါ႐ေျမၾသဇာမားတြငပါ၀ငေသာအဟာရႏငပတသကသည အလြနနပါး ေသာ အခကအလကမားကသာ႐ာေဖြေတြ႔႐ခသည။ယငးမာေဒသတ၀မး´အမတြငးစက´ ဘခါ႐ ေျမၾသဇာအေရာအေႏာ ကြျပားမႈေၾကာငျဖစႏငသည။ သ႔ေသာ ၂၀၁၁ တြင ျမနမာႏငငအတြငး မဖြ႔ၿဖးမႈ အဖြ႔အစညးသည သတ႔ထတလပေသာကေစာေပါကဘခါ႐ေျမၾသဇာက ခငးမငၿမ႕႐ မေဂာ တကသလတြင ခြျခမးစတျဖာ ေလလာမႈျပလပခသည။ ဤကေစာေပါက ဘခါ႐ေျမၾသဇာတြင ၾကကေခးေျမေဆြးအေျခာက (၁၀၀ kg/၂၂၀ lb.)၊ သစေတာေျမ (ဂ၀ kg/၁၇၆ lb.)၊ အ႐းမႈန႔ၾကမး (၄၅ kg/၉၉ lb.)၊ စပါးခြ (၃၀ kg/၆၆ lb.၊ ေျမပႀကတဖတ (၃၀ kg/၆၆ lb.)၊ ငါးမႈန႔ၾကမး (၃၀ kg/၆၆

lb.)၊ ထငးမး-ျပာ ၁၅ kg/၃၃ lb.)၊ စပါးခြခာ(၁၅ kg/၃၃ lb.)၊ သၾကား အစမး(၁ kg/၂.၂lb.) ႏင သစမထတေသာဗငနကာ(၄ liters/၁.၁ U.S. ဂါလ) တ႔၏အေရာအေႏာမား ပါ၀ငသည။ ဤအရာသည ဘခါ႐ျပလပရာတြငပါ၀ငေသာအဓကကသည အဟာရမား၊ေဖါဖရပ(စ) အတြက အ႐းမႈန႔ၾကမးႏငႏကႀတဂငအတြကငါးမႈန႔ၾကမးႏငေျမပဖတကသ႔ေသာ အားထပေဆာငးေပး ေသာ အရာမားကအားျဖညေပးသည။

ဤဘခါ႐ႏစသတ၏နမနာမေအာကပါအဟာရေလလာခြျခမးစတျဖာမႈ(ပမးမ)မားထြကလာသည။

4

pH - ၆၆၆၆....၈၂၈၂၈၂၈၂၊ လပစစႏငဆငေသာျပလပမႈ (EC) – ၁၀၁၀၁၀၁၀....၃၄၃၄၃၄၃၄ dS / m၊ ႏကႀတဂငစစေပါငး၁၁၁၁....၉၃၉၃၉၃၉၃%၊ ေဖါဖရက(စ)(P) - ၂၂၂၂....၄၇၄၇၄၇၄၇%၊ ပတကစယမစစေပါငး(K) –––– ၁၁၁၁....၃၁၃၁၃၁၃၁%။ ထငးႏငင၏ႏငေတာစကပးေရး ဆငရာထတလပမႈဗ႐မ ေအာဂနစေျမၾသဇာမားတြငလညးကငသးသညေစးကြကတြငေရာငးခမည ေျမေဆြးစႏႈနးမားကေဖၚထတသည။ ထတရား၀ငစအရ ျမနမာဘခါ႐န မနာ၏ pH ပမးမ (၆.၈၂)သည လကခႏငေသာ ၅.၅-၈.၅ အတြငးတြငကေရာကသည။ သ႔ေသာလပစစႏင ဆငေသာျပလပမႈ(EC) မ (၁၀.၃၄dS /m) သညသတမတ ထားေသာ EC ၏ေစးကြကတြငေရာငးခ မည ေျမေဆြးပမးမထကျမငသည။ ၃.၅ dS / m ထကနညး၍ ေသာ၎ ညမ၍ေသာ၎ ျဖစေနရမညျဖစ၍ထငးႏငင၏သဘာ၀ေျမၾသဇာအတြက စကပးေရးဌာနမ သတမတခက ၆dS / m ထကနညးရမည။ N-P-K ၏ပမးမခြျခမးစတျဖာေလလာမႈအရ ျမနမာနမနာသည ၁.၉၃-၂.၄၇-၁.၃၁ ျဖစ၍ ထငးအစးရ၏ သတမတခကမားအထကတြင႐သည။ ယငးသတမတခကတြင ေစးကြကတြငေရာငးခမည ေျမေဆြး လအပမႈသည N အတြကအေလးခနျဖင ၁.၀ %ထက ႀကး၍ေသာ၎ သ႔မဟတညမ၍ေသာ၎၊ P အတြကအေလးခနျဖင ၀.၅% ထကႀကး၍ေသာ၎ သ႔မဟတညမ၍ေသာ၎၊ K.သညN-P-Kအတြကအေလးခနျဖင ၀.၅% ထကႀကး၍ေသာ၎ သ႔မဟတ ညမ၍ေသာ၎ျဖစရမည။

ျမနမာႏငငမဘခါ႐နမနာ၏အဓကကန႔သတခကမာ ျမငေသာECအဆငျဖစသည။ ECသညမဒယမ တြင ေပာ၀ငႏငေသာဆားအေရအတြကကတငးတာသည။ ေျမၾသဇာပစၥညးအမားစ (ဥပမာ-ႏကထရတမား၊ အမနယမ၊ ေဖါဖရတ၊ ပတကစယမ)သည EC ပါ၀ငျခငးမားကျပလပေပးသည (Whipker and Cavins)။ ယရးယားကသ႔ေသာ ေအာဂနစပစၥညးမားသညလညး မေပာ၀င ႏငေသာအရာမ ေပာ၀ငႏငေသာသဏၭာနသ႔ ေျပာငးလၿပးေသာအခါ EC ပါ၀ငမႈမားကျပ လပေပးသည။ျမငေသာလပစစႏငဆငေသာျပလပမႈ (EC) အဆငမား သည သးႏအထြကည ေသာအခါတြငအကးသကေရာကမႈ ႐ႏငသည။ အမားအားျဖင မဒယမတြင႐ေသာ ဆားမားျမငမား စြာစစညးျခငးမ´ေလာငကၽြမးျခငး´ေၾကာင ျဖစသည။ ထ႔ေၾကာင သဘာ၀ေျမၾသဇာမားက ထတလပသမားႏငအသးျပသမားအတြကအေရးႀကးသညမာဘခါ႐ကသ႔ေသာ လပစစႏငဆင ေသာျပလပမႈအဆငမားကသတျပရနႏင ေကာကပသးႏမား အားျဖစေစရန ထညေသာပမာဏ မားကသတထားေသာအေလအထျပလပရနျဖစသည။

ကေမၻာဒးယားႏငင၊ ဘနတနဘနတြင လယယာဟကတာအနညးငယလပကငေသာ ဘင ႏငန (Beng Ngoun) မ သ၏ကေစာေဖါက ဘခါ႐ေျမၾသဇာအေတြ႔အႀကကတငျပပါသည။ သသည တစလေအာက စကပးထေထာငေသာ စပါးတစဟကတာ လင၂၀၀ kg (၄၄၁ lb.) ထညသည။ သ၏ ၆၀၀ kg (၁၃၂၃ lb.) ဘခါ႐တစသတတြင ေျမေဆြးေျခာက ၂၀၀kg ၊ သစေတာေျမေဆြး ၂၀၀kg ၊ စပါးခြ ၁၀၀kg ၊ သစမးေသြး ၁၀၀kg ႏငကေစာေဖာကထားေသာအပင အရညေပာ၀ငရည ၅ လတာ (၁.၃ ယအကစ ဂါလ) ပါ၀ငသည။

5

ဘခါ႐ကတစလခန႔ထညၿပးေသာအခါဘငႏငနသည သဘာ၀ေျမၾသဇာမခကျခငး ျမငသာေသာ အကး တစခကမမေတြ႔ရသျဖင သအရငးအႏးျပခရသည အကးအတြကေမာလငခကကငး မလာသည။ သ၏ အမနးခငးမားကပငသအားရယ၍ ´အဘယေၾကာငဤေအာဂနစေျမၾသဇာက သးသနညး´ဟ ေမးၾက သညဟ၀နခသည။ ဆန႔ကငဘကအေနျဖင သ၏အမနးခငးမား၏လယ မားမာ အလြနစမးေနပါသည။ သတ႔သည တစဟကတာလငဓါတေျမၾသဇာ ၂၀၀-၃၀၀kg(၁၇၈-၂၆၇

lb. တစဧက) ထညသညဟသ႔ အေနျဖငခန႔မနးပါသည။

သ႔ေသာေနာကပငးတြင ဘငႏငန သညသ၏သးႏအစ႔စတငမေပါကမႏစပတအလတြင ေကာကပ သးႏ မားအေပၚသ႔တငလရညျဖငေရာေႏာထားသာ FPJ ေပာ၀ငရညကျဖနးသည။ [Ed: အျခား ေသာ FPJ ထညသည သတမတမႈႏငႏႈနးထားကအေသးစပမေပးထားပါ။ ဤသးႏမားအေပၚအကး သကေရာကမႈ ျဖစႏငေျခ႐ေသာဆကႏြယမႈတစခကမမသပါ]။တစခနတညးခန႔မာပင စပါး၏အ ေရာငသည အစမးႏ ေရာငမ အစမးရငေရာငသ႔ေျပာငးလာသညကသစတငေတြ႔႐ရသည။ ´ကၽြနပအလြနေပာပါသည။ အမနး နားျခငးမားလညးေန႔တငလာၾကညၾကသည။ ယခသတ႔ ကၽြနပ၏ေအာဂနစေျမၾသဇာနညးစနစက လာ၍ ေမးၾကပါသည ဟတငျပပါသည။

သ၏စပါးမားကရတသမးေသာအခါ ဘငႏငနမ သ၏အထြကသညမားစြာတးတကေၾကာငး ေတြ႔ရ သည။ ´ယခငက ကၽြနပတ႔ တစဧကလငေစ ၁-၁.၅ မကထရစတန (၀.၄၅-၀.၆၇ ယအကစတန တစဧက) ထတသည။ သ႔ေသာယခႏစမာ ကၽြနေတာ ၃-၄ (မကထရစ)တန (၁.၃၅-၁.၈ ယအကစတန တစဧက) ရသည။ ဘရားသခငကမားစြာေကးဇးတငပါသည။ ေနာကႏစမာ ကၽြနေတာပထမထြနယကခန အတြငး ေျမၾသဇာ ထညရနလမည ဟေျပာပါသည။

မးဖေဆာငမးဖေဆာငမးဖေဆာငမးဖေဆာင----ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ ---- ကမၻာစားနပရကၡာေလလြငမႈျပကမၻာစားနပရကၡာေလလြငမႈျပကမၻာစားနပရကၡာေလလြငမႈျပကမၻာစားနပရကၡာေလလြငမႈျပနာကတ႔ျပနျခငးနာကတ႔ျပနျခငးနာကတ႔ျပနျခငးနာကတ႔ျပနျခငး

ကမၻာကလသမဂၢ၏ စားနပရကၡာႏငစကပးေရးအဖြ႔အစညး(FAO) မအၾကမးအားျဖငႏစစဥလသား မား စားသးရနကမၻာတြငထတလပသညအစားအစာ၏ သးပတစပ - အနးစပဆးခန႔မနးေျခအားျဖင ၁.၃ ဘလယနတနသည ေပာကကြယသညသ႔မဟတ အလဟျဖစသညဟတငျပပါသည။ သ႔ေသာ ဆာဟာရ၊ အာဖရကႏင ေတာငႏငအေ႐႕ေတာငအာ႐ (တစႏစလင ၆-၁၁kg /၁.၃-၂၄.၃ lb. သာစြန႔ ပစေသာ) ႏငႏႈငးပါက ဥေရာပႏငေျမာကအေမရကတြင႐ေသာ စားသးသမားမေလလြင သညအစားအစာ (ခန႔မနးေျခအားျဖငတစႏစလင ၉၅-၁၁၅ kg /၂၀၉-၂၅၃ lb.) တစဥးခငးအေပၚ တြင ႀကးမားေသာ ျခားနားခကထြကေပၚလာသည။

စားသးသမားသညစားႏငသညထကအစားအေသာကမားက၀ယၾကသည၊ သ႔မဟတ ၀ယေသာ အစား အေသာကမားကမနကနစြာစစငစားသးျခငးမ႐ၾကပါ။ ဤအရာသည"မတငမ အေကာငး

6

ဆး(best before)" သကတမးကနဆးရကတြငအစားအစာမားကလႊငပစျခငးက ျဖစေစသည။ ယငးကတ႔ျပနသည အေနျဖင FAO မ ခမးသာေသာတငးျပည႐စားသးသမားအား အစား အေသာကက လႊငပစျခငးသညလး၀ လကမခႏငေသာအရာျဖစသညကသငေပးရနအႀက ျပသည။ ေအဂငစမလညးတးတကလာေသာလဥးေရက ေကၽြးေမြးရနအတြကအစားအေသာကမားက တးျမင ထတလပျခငးထက သဘာ၀အရငးအျမစမားရ ႏငရနအကန႔အသတ႐ေသာအေျခအေနတြင အစားအေသာကဆး႐ႈးမႈက ေလာနညးေစျခငးသညပမထ ေရာကမႈ႐ႏငသညဟလညးအႀကျပပါ သည။

အစားအေသာကေလလြငျခငးသည လသားမားအားေကၽြးရနျဖစႏငေျခမားဆး႐ႈးျခငး၊ လတစဥး ခငးစ၊ မသားစမားႏငစးပြားေရးလပငနးမားအတြက ေငြအလဟျဖစျခငးမားအျပင သဘာ၀ ပတ၀နးကင အေပၚဆးေသာအကးသကေရာကမႈမားျဖစေစသည။ အမႈကပတြငစြန႔ပစေသာ အစားအစာမားသည ယငေကာငမား၊ မကာငးေသာအန႔မားႏင ျဖစႏငေျခ႐ေသာေရာဂါ မား၏ အရငးအျမစျဖစသည။ ေျမယာမား တြငစြန႔ေသာ အစားအစာအေလအလြငမားသည မသမးႏင ျပငးေသာအစမးေရာငဖနလအမဓါတေငြ႔မား ကထတသည။

အခ႕ေသာအစားအစာေလလြငမႈအဆငက ေ႐ာင႐ား၍မရေသာအခါတြင အမေထာငစမားႏငမးဖ ေဆာင အမားစတြင အစားအေသာကအၾကြငးအကနအေလအလြငမားကအသးျပေသာ ေျမႏငသင ေလာ၍ အကးျဖစေစေသာ လယယာႏငဥယာဥမား႐သည။ ဥပမာ-

• ပမမားျပားေသာအသးအႏႏငဟငးသးဟငး႐ြကမားကထတရနအတြကဤအဟာရဓါတ ၾကြယ၀ေသာပစၥညးမားကျပနလညအသးျပႏငရနသငေလာသညရကလြနေသာအသးႏင

ဟငးသးဟငး ႐ြကကသ႔ေသာ အဆခ/အဆ-မပါေသာအစားအေသာက အကနမားက ေျမ ေဆြး တြငထညပါ။ သ႔ေသာ အဆခႏငအသား အမးအစားမအၾကြငးကနမားသည ေျမေဆြး ျပလပရာတြင အဓက အားျဖငမလအပပါ။ ၎တ႔သည ယငေကာငမား၊ကကျဖတစားတတ ေသာသတ၀ါမားႏင အျခား ေသာဖကပးမားက ဆြေဆာင၍ အန႔ဆးမားကျဖစေပၚေစႏငသည။

7

• ဗာမေျမေဆြး (Vermicompost = တေကာငမားကအသးျပ၍ အကနမားက ခြဖက ျခငး) -

ဤနညးသည အဆခႏင အသား အမးအစားမ အေလအလြင/အၾကြငးအကနမားက အမားအား ျဖငလအပမႈမ႐ေသာလညး လယယာမားႏငဥယာဥမားတြင အလြနေကာငး ေသာ ေျမဆျပျပင ထတလပျခငးတစမးျဖစသည။

• ၾကကမားႏင၀ကမားကသ႔ေသာလယယာေမြးတရစၧာနမားကသငေလာသညအၾကြငးအကနမားေကၽြးပါ။ အၾကြငးအကနမားကဇ၀ဓါတေငြ႔စနစမားအတြကေကၽြးရနအစာအျဖစအသး ျပပါ။ ဇ၀ဓါတေငြ႔ေခဖကကရယာ (ပ၊ စာမကႏာ၂၃) ထသ႔ထညႏငေသာ အရညျပစရရန ခြါထားေသာ ဟငးသးဟငး႐ြကအခြမား၊ ထမငးႏငဟငးသးဟငး႐ြကအၾကြငးအကနမားက သ႔ေသာ သငေလာသညပစၥညးမားက ႀကတၿပးေရႏငေရာပါ။အစားအေသာကအၾကြငး အကနႏငအျခားေသာေကၽြးရနအစာမားကလကခႏငသည ေန႔စဥသး ဇ၀ဓါတေငြ႔စနစႏင ပတသက၍ ထပေဆာငးအခကအလကမားကေအာကေဖၚျပပါတြငၾကညပါ-

• Appropriate Rural Technology Institute (ARTI) ၀က(ဘ)စာမကႏာ - ARTI Biogas

Plant: A Compact Digester for Producing Biogas from Food Waste http://www.artiindia. org/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=45

• ဟဖာအျပညျပညဆငရာဇ၀ဓါတေငြ႔လကစြစာအပ (ပဒအကဖ)။(Heifer International

Biogas Manual (PDF) http://c.ymcdn.com/sites/www.echocommunity.org/resource/collection/ F6FFA3BF- 02EF-4FE3-B180-F391C063E31A/Biogas_-_Heifer_International.pdf

• ဘာရြနအေသးစာဇ၀ဓါတေငြ႔ေခဖကကရယာ (Baron Small-Scale Biogas

Digester,Border Green Energy Team၀က(ဘ)ဆကမလင(ခ)) http://www.habmigern2003.info/biogas/Baron-digester/Baron-digester.htm

အသးမျပေတာသညအစားအစာအမးအစားအားလးကအသးျပရနအျခားေသာလကေတြ႔ကသညအရာမာ၎အာ မးဖေဆာမးဖေဆာမးဖေဆာမးဖေဆာငငငင----ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ အျဖစေျပာငးလျခငးျဖစ၍ ၎သည ဘခါ႐ဒတယအမးအစား ျဖစသည။ မးဖေဆာင-ဘခါ႐သည အစားအစာအၾကြငးအကနမားကေအာကဆဂငမ႐ေသာ

8

အေျခအေနေအာကတြင ကေစာေဖါကျခငးမေျမဆကျပျပငျခငးျဖစသည။ ကေစာေဖါကေသာ ျဖစစဥသည ေအာကဆဂငမ႐ေသာ အေျခအေနေအာကတြငျဖစေပၚသညနညးတပစၥညး မားကပပ သးျခငးႏငပပသးလာျခငးမတားဆးသည။ မးဖေဆာင-ဘခါ႐ကထတလပျခငးသညအမေထာငစ မားႏငအဖြ႔အစညးမားအားေအာကပါတ႔ကေပးပါ သည။

• အမေထာငစမားႏငအဖြ႔အစညးမားတ႔မ အစားအစာအေလအလြငမားကဆး၀ါးေသာ အန႔ႏငအစငအခမျဖစဘ ျပနလညအသးျပျခငးအားျဖင လယယာျဖညစြကျခငးမား အတြကေရာက႐သြားမည အၾကြငးအကနအေလအလြငမား၏ ပမာဏကေလာနညး ေစရနအဆငေျပစြာစမခန႔ခြႏငသညနညးလမးျဖစသည (အဆပါေသာ အစားအစာအပါ အ၀ငႏင အသားႏငအဆ အၾကြငးအကနမား)။

• ဥယာဥေျမဆတညေဆာကမႈႏငေျမၾသဇာျပည၀မႈကတးေစေသာအေကာငးဆးေျမ ဆျပျပငမႈအတြကအဆကမျပတေသာအခြငအလမးကေပးသည။ အေထာကအကျဖစေစ ေသာေျမဆေအာဂငနစစငကလညးအကးျပသည။

မးဖေဆာင-ဘခါ႐ကထတလပရန အစားအစာအၾကြငးအကနမားကေလလေသာဗးတြငထည၍ ကေစာေပါကေစေသာမကခ႐ေအာဂနစစငကေစာေပါကေစေသာမကခ႐ေအာဂနစစငကေစာေပါကေစေသာမကခ႐ေအာဂနစစငကေစာေပါကေစေသာမကခ႐ေအာဂနစစငမားပါ၀ငသညစပါးခြ သ႔မဟတ ဂခြ ကသ႔ေသာအရာမား ကကယရ ယာတစချဖငသန႔စငထားသညစမးသပေအာဂနစစငမားျဖငျပလပသည။ (ဥပမာ-သဘာ၀ႏ႔ေရာင႐ေသာ အကစစဘကတးရးယာ၊ တေဆးႏငပတထေရာဖစဘကတးရးယား)။ ထသ႔ေသာမကခ႐ေအာဂနစငမား၏အေျခခမားမာ ေဖၚျမလာအမးမးျဖငေရာငးေလ႐သည စးပြား ျဖစထတလပသည ထေရာကမႈ႐ေသာထေရာကမႈ႐ေသာထေရာကမႈ႐ေသာထေရာကမႈ႐ေသာ မနဘလးႏငမနဘလးႏငမနဘလးႏငမနဘလးႏငသာျမငႏငေသာသက႐မားသာျမငႏငေသာသက႐မားသာျမငႏငေသာသက႐မားသာျမငႏငေသာသက႐မား ((((မကခ႐ေအာမကခ႐ေအာမကခ႐ေအာမကခ႐ေအာ ဂနစငမားဂနစငမားဂနစငမားဂနစငမား) ) ) ) ((((Effective Microorganisms(EM)) ျဖစသည။ မကခ႐ေအာဂနစင မားႏင ဆငတသညစးပြားျဖစမဟတေသာအေျခခ မားမာIMO- ၁ (သ႔) ၂ တ႔ျဖစ၍ ဘာခလား(Berkelaar) ၏ေဆာငးပါျဖစသညစာေရးသ၏ထပေဆာငးေရး သားခကhttp://www.echonet.org/repository#

938:d:Issue110Supplementတြငေဖၚျပထားသည။တမ (ထထပမႈမ႐)ေသာအစားအစာအၾကြငး အကန၏အလႊာတစခစတ႔က သန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြကယရယာျဖငျဖနး၍၊ အလႊာလက ကြနတငနာျပညသညအထဆက၍လပကငသည။ ေအာကဆဂင ကငးေသာ အျခအေနမားေအာက အနားတြငသေလာင၍ မကခ႐ဘမားသညမးဖေဆာငအၾကြငး အကန တစေလာက ျပန႔ၿပးယငး ပစၥညးမားကကေစၚေပါကေစသည။

မနကနစြာျပလပပါက ပကစးျခငးသ႔မဟတပတသးသညအန႔႐လမမညမဟတပါ။ ကေစာေဖါကထား ေသာအစားအစာအၾကြငးအကနမားက ေျမႀကးထသ႔မထညမအထ ၾကာ႐ညေသာကာလ၊ လေပါငး မားစြာပငလင စေဆာငး၍သေလာငႏငသည။ ေနာကဆးတြငဥယာဥထသ႔ေပါငးထညသည ရကသတပတ အနညးငယၾကာၿပးေနာက ဘခါ႐သည ေျမႏငတေသာအရာျဖစလာ၍ ေျမဆ သ႔ေအာဂနစပစၥညးမားႏင အပငအတြက အဟာရမားႏစမးစလးေပးမည။

9

မေဂာတကသလ႐ဓါတခြခနးမ မးဖေဆာင-ဘခါ႐တစသတက ခြျခမးစတျဖာမႈျပလပခ၍N-P-K အဆင မားသည အျခားေသာသဘာ၀ေျမၾသဇာႏငတရစၧာနေခးမေျမေဆြးမားႏငႏႈငးယဥႏငသည ဟေဖၚျပသည။

• မးဖေဆာင-ဘခါ႐ ၂.၂၉ - ၀.၇၇ - ၀.၉၇

• တေကာငကသ႔ေသာအေကာငငယမားထညျခငး ၀.၅ - ၀.၅ - ၀.၃

• ေသြးေျခာက ၁၃ - ၂ - ၀

• ၾကကေခးေျမေဆြး ၄.၄ - ၂.၁ - ၂.၆

• ႏြားေခးေျမေဆြး ၂.၄ - ၀.၇ - ၂.၁

မးဖေဆာငမးဖေဆာငမးဖေဆာငမးဖေဆာင----ဘခါ႐အတြကဘခါ႐အတြကဘခါ႐အတြကဘခါ႐အတြက သန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြကယရယာသန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြကယရယာသန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြကယရယာသန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြကယရယာ တစချပလပတစချပလပတစချပလပတစချပလပ ျခငးျခငးျခငးျခငး

သန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြကယရယာ-အေျခခအားျဖငဖြႏက EM ျဖငျပျပငထားေသာအရာ-သည မးဖေဆာင-ဘခါ႐ထတရာတြငလအပေသာ အစားအေသာကအၾကြငးအကနအေလ အလြင မားက ကေစာေဖါကထားသညေအာဂနစစငမားက သန႔စငထားရနအသးျပသည။

• စပါးခြ ၅ kg (lb.) • ၂၀ ml (၁.၄ စားပြတငဇြနး) EM•1®

(အေျခခ၊ EM ၏တးခ႕ထားျခငးမ႐ေသာ စးပြားျဖစပေသနညးေဖၚထတျခငး) သ႔မဟတ IMO-1/IMO-2.

• ၂၀l(၁.၃၅စားပြတငဇြနး)တငလ ရညမား • ေရ ၁လတာ (၁.၀၅ တစဂါလေလးပ

တစပ)

စမးသပမႈျပထားလပသညစပါးခြကယရယာ အတြကအစအစဥမာေအာကပါအတငးျဖစ သည။

၁။ သန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြကယရယာ ၅ kg ထတလပရနအတြက လေလာကေသာ EM မကခ႐ပမားကထတေပးရန တငလရည

1

၂၀ml က ေရ(ကလရငးျပလပထားျခငးမဟတ သည အရာကအမားအားျဖငအႀကျပသည) ၁လတာ တြင၂၀ ml of EM•1® သ႔မဟတ IMO-1/IMO-2 တ႔ႏငတစပါတညး ေဖာပါ။ ေပာ၀ငရညက အလပတ ထားေသာပလပစတစပလငးတြင ၅-၇ ရကခန႔ ေနတက႐ကမထ ေအာငထားပါ။ (လအပပါက) ပေနေသာ ဂကစမားကတစေန႔ တစႀကမအျမနထတပါ။ ရကေပါငးမားစြာေနာကပငးတြငခငတစလးထ၌EM (သ႔) IMO-1/IMO-2 ၏ထပျဖညေပာ၀ငေရက စပါးခြ ၅ kg ႏငေကာငးစြာေရာေမႊပါ။ ၄၀-၅၀ရာခငႏႈနးအဆငစထငးမႈလအပ၍အရညက လြနက စြာထညျခငးမေ႐ာငပါ။ EM (သ႔) IMO-1/IMO-2 ၏ထပျဖညေပာ၀ငေရကထည ေနစဥ ေစာငၾကညထနး သမးႏငရနအခြအခ႕ကေဘာလးကသ႔မၾကာခဏညစၾကညပါ။ ကေစာေဖာကထား ေသာဘခါ႐ေျမၾသ ဇာနညးတ အခြလးမားမညစထတရနအရညမ႐ေတာ၍ ယငးပစၥညးကလႊတ လကေသာအခါ ပမပက၊ သ႔ေသာထမေသာအခါပကပါက သငေလာေသာစထငးသည ပမာဏ သ႔ေရာကျခငးျဖစသည။ စပါးခြ ၅kgအထသ႔ထပျဖညေပာ၀ငေရတစလတာလးလးထည ရနလခင မလမည။

၃။ ကယရယာကခငခန႔ေသာ ပလပစတစ အတတြင ကေစာေဖာကမညဆပါက၊ စထငးမႈ ျပလပထား ေသာပစၥညးမားကေလမခရနဖခ၍ ေလအပမားကထတၿပးေသာအခါ အတက တငး ၾကပ စြာခညပါ။ စမးသပမႈျပထားလပသည စပါးခြကယရယာအတက အေႏာကအယက မျဖစ ေစဘႏစပတသ႔မဟတ ထထကၾကာေအာင ထား ပါ။ ၄။ ေအာကဆ

ဂငကငးေသာသေလာငျခငးႏစ ပတသ႔မဟတထ

ထကၾကာေသာအခါကယရယာသညကေစာေပါက၍ မေရာစပါး ေဖာကထားေသာအန႔ျဖစလာသည။ ၎အေပၚတြငမႈျဖအခ႕ ေပါကေနသညကလညးေတြ႔ရမည။ ယငးမာအကးျဖစထြနးေစသည ကေစာေပါကမကခ႐ ေအာဂ နစငမား ႐ေနသညကညႊနျပျခငးျဖစသည။ သ႔ေသာမလလား အပေသာ အမေရာငမႈသ႔မဟတ အစမးေရာငမႈ မား႐ေနပါက

1

စမးသပမႈျပထားလပသညစပါးခြတြငမားလြနးေသာေလ(သ႔) ညစညမး၍ေရာဂါမကငး (သ႔) စစြတလြနးျခငးဟအဓပါယရသည။ ၎အေပၚတြငအမေရာငမႈသ႔မဟတအစမးေရာငမႈမား ႐ေန ပါကစပါးခြကယရယာကအသးမျပပါႏင။ ၅။ ေျခာကေစရနအတြက စစြတ၍ကေစာေပါကေသာကယရယာကလကျဖငေျခ၍ ေနေရာင ေအာကတြင ကငးဘတပတစမားအေပၚတြငျဖန႔ပါ။ နာရ၀ကတစခါျခား၍ စမးသပမႈျပထားလပ သညဖြႏေအာဂနစစငက ထြနျခစျဖငထပခါထပခါလး၀ေျခာကသြားသညအထျဖန႔ပါ။ ၆။ အမႈန႔ႀကတတလမတးကအသးျပ၍ ေျခာကသညအခြခ အႀကးအငယအားလးကခြပါ။ ၇။ေျခာကေနေသာသန႔စငထားသညစမးသပမႈျပထားလပသညစပါးခြကၾကာ႐ညသေလာငရန အတြက အလ ပတထားေသာ ပလပစတစအတ (သ႔) ေလလေသာထညစရာ တြငခတပတ ၍ထညပါ။ ေျခာကေသြ႔၍ ေအာကဆဂငကငးေသာ အေျခ အေနမားအနးတြင စမးသပမႈျပထား လပသညေအာဂနစစင ကယရယာက တစႏစ(သ႔)တစႏစအထကသေလာငႏငသည။ အမား အကးေဆာငအဖြ႔အစညးမား/လယယာမားတြငအသးျပရနအတြကသန႔စငထားသညစမးသပ ေအာဂနစစငကယရယာတစသတအတြကအထကတြငဇယားျပထားေသာပစၥညးအားလးကပ၍မားေသာ အေရအတြကျဖငေရာႏငသည။ ထ႔အျပင အျခားေသာကြျပားသည ဘခါ႐ ကယရ ယာမားက ထတလပ၍ အသးျပသည။ ဖလပငႏငင၊ ပလ၀မ႐ အာလဟာ အမမ ခသ မစခ လစန (Keith Mikkelson at Aloha House in Palawan, Philippines) သည ေအာကပါ ကယရယာအေရာအေႏာကအသးျပသည။ • အနးသးေျခာကအၾကမး(အနးသးေျခာကအသား) ၁ အတ

• မးေသြးဓါတျပထားေသာစပါးခြ ၃ အတ

• အဆင-နမစပါးဖြႏခြ ၃ အတ

• ဓါတျပၿပးသားႏငထပေဆာငထားေသာEM ေပာ၀ငရည၊ခကျခငး အသးျပရနျပလပ ထား သည။ ၂၀၀ ml (၆.၈ ယအကစ ေအာငစ)

1

• တငလရည

အလဟာအမတြင မထားေသာအးသးဆတစအတက အဆင-နမစပါးဖြႏခြသးအတႏငမးေသြးဓါတျပ ထားေသာစပါးခြ ၃ အတေရာသည။ [Ed:ကာဘြနဓါတျပထားေသာစပါးခြ ႏငပတသက၍ ေအာကပါ လငခက မျငမးပါ´PhilRice Open Type Carbonizer´http://terrapreta.bioenergylists.

org/philricecarbhull]. ပါ၀ငေသာပစၥညးမားကေဂၚျပားျဖငဘလပေျမၾကမးျပငေပၚတြငအေျခာက ေမႊပါ။ပစၥညးအေျခာကမားက ေမႊၿပးပါကEM ေပာ၀ငရည (၁၀လတာ/ေရ ၂.၃ ယအကဂါလ တြငေရာေသာ EME ၂၀၀ ml ႏင တငလရည၂၀၀ ml အေရာအေႏာမျပလပသည) က ေရထည၍ ပါ၀ငသညပစၥညး အေျခာကမားျဖငေရာေႏာသည။ ယငးမာ လအပသည စထငးဆပါ၀ငမႈ ၄၀-၅၀ သန႔စငထားသည စမးသပေအာဂနစစငကယရယာကကေစာေဖာက၍ ေလလေသာဘးမားတြင သေလငသည။ (ဥပမာ စညမား သ႔မဟတ ၂၀ လတာ ပလပစတစပးမား)

စြန႔ပစအစားအစာမားကစြန႔ပစအစားအစာမားကစြန႔ပစအစားအစာမားကစြန႔ပစအစားအစာမားက ကေစာေဖါကျခငးကေစာေဖါကျခငးကေစာေဖါကျခငးကေစာေဖါကျခငး

သန႔စငထားသညစမးသပေအာဂနစစငကယရယာအဆငသငျဖစေသာအခါမးဖေဆာင-ဘခါ႐ ထတ လပမႈကစတငႏငသည။ ေလလေသာအဖး႐ပါသညပလပစတစခငကအသးျပ၍ပေသာအေရမား ကစတယ ရန သတငးစာစာ႐ြက သ႔မဟတ ကတစကတစလႊာကေအာကေျခတြငခငးပါ (ဤအဆင ကလပရန/ မလပရန ေ႐ြးခယႏငသည)။ ထ႔ေနာကသန႔စငထားသညစမးသပစပါးခြတစဆပ ကခင႔၏ ေအာကေျခ တြငျဖနးပါ။ ယငးအဆငမစတင၍ စြန႔ပစအစားအစာမား (မပတေသာ) ကခငထတြင စမးသပမႈျပထားသည စပါးခြ ျဖနးထားေသာအလႊာပါးအေပၚတြငအလႊာပါးအျဖစခငးပါ။ စမးသပမႈျပထားသည စပါးခြမားက ထထပစြာ ထညရနမလပါ။ အနညးဆး ၁-၂လကၼ စြန႔ပစအစားအစာမားအလႊာတငး၏အေပၚတြငဖြႏ ကျဖနးရမည။ ေအာကဆဂင ကငးေသာ အေျခ အေနမားတးတကေစရန၊ စြန႔ပစအစားအစာမားက ခငထတြင ေလခ ေသာေနရာမားကဖယ႐ားရနဖခပါ။ ခငျပညသညအထထကသ႔ဆကလက၍ ျပလပပါ။

ပးသညေလလး၀လေနျခငးမ႐ပါကပးႏငအဖးၾကားတြငပလပစတစကထပေဆာငးခတပတျခငးအ ျဖစအသးျပႏငသည။ ေလႏငဆကႏြယမႈကပမနညးပါးရနျပလပရနကစလစေသာပစၥညးမားအေပၚတြင ပလပစတစ အတ ေနာကတစလႊာကထား၍ေလးေသာအရာတစချဖငဖထားပါ (ဥပမာ-သစသားစငးတး)။

ညစေပမႈအနညးဆးျဖစရန သငသညခငမအရညမားကႀကးစား၍ထတႏငသည။ သ႔ေသာ အခ႕ ေသာ စးပြားျဖစမးဖေဆာင-ဘခါ႐ခင/ပးမားတြင´bokashi tea´အရညမားကအလြယတစကဖယ

1

ထတႏင ေသာ အဆ႔မားျဖငတပထားသည။ ယငးအေရကအားေပာရနေရေရာ၍အပငမား အဟာရ အတြကအသး ျပသည။

ခငျပညသညႏငတၿပငနက အဖးျဖငတငးၾကပစြာခတပတထားရမည။ ပါ၀ငေသာအရာမားက ေအး ျမ၍ အရပ႐ေသာေနရာတြငအနညးဆးႏစပတခန႔ကေစာေဖာကပါ။ ႏ႔ေရာင႐ေသာအကစစကေစာ ေဖာကျခငးျဖင ဓါတေငြ႔ထတျခငးနညးပါးမညျဖစ၍ ဖအားအနညးငယျဖစေပၚလာမည။ သ႔ေသာ အျဖေရာငမႈသည ထတလပေသာပစၥညးအေပၚတြငေပၚလာရန႐ၿပး အကးျပဘကတရးယားတည႐ ေနျခငးကေဖၚျပသည။ အထကတြငေဖၚျပသညအတငးအမားအားျဖင မးခးေရာင၊ အနကသ႔မဟတ အနေရာငမႈႏင ပတသးေသာအန႔မား႐ပါက ကေစာေဖာကေသာျဖစစဥသညအမနတစကယပင မေအာငျမင၍ ထပစၥညးမားကစြန႔ပစရမည။ သငေလာမႈ႐ေသာအေျခအေနေအာကတြင မးဖေဆာင ဘခါ႐သညလေပါငး မားစြာသေလာငႏင သည။

ကေစာေဖာကထားေသာဘခါ႐ပးမားက ႀကးစား၍ခတပတေသာလညးအ႐ြယေရာကၿပးျဖစေသာ ယငေကာင အနကမားသည မၾကာခဏဘခါ႐ပးမားထသ႔၀င၍ဥမားကဥၾကသည။ ဥပအခမား-အ၀ါ သ႔မဟတ ႏ႔ႏစေရာင ၁မလမတာအ႐ညဥမားသည လခါ႐ကဖးထားေသာ ပလပစတစမားအေပၚ တြင ေနရာယထားသည ကေတြ႔ရ မည။ ဥမားက ဥၿပးရကေပါငးမားစြာၾကာေသာအခါ ပတးလး ေကာငမား ျဖစလာမည။ ကေကာငးသညမာ အ႐ြယေရာကၿပးျဖစေသာယငေကာငအနကမားႏင ပတးလးေကာင မားသညဖကဆးတတေသာ ကပေရာဂါပးမား မဟတပါ၊ ပတးလးေကာငမားသည အမနအားျဖငၾကကမားႏငငါးမားအတြက ေကာငးေသာပ႐တငးဓါတ အေျခခတစချဖစသည။ ပတး လးေကာငမားက ၾကက မားႏင/သ႔မဟတငါးမားကေၾကြးေကာငးေၾကြးမည သ႔မဟတ ၎တ႔၏ဖြ႔ၿဖး မႈအတြက အစဥသငေလာ ေသာေျမေဆြး/ဗာမေျမေဆြးထတလပေသာေနရာသ႔ ျပနထညမည။ ထေနရာတြင ၎တ႔႐ေနသ၍ ဆကလကၿပးစေဆာငးႏငသည။

ကေစာေပါကကေစာေပါကကေစာေပါကကေစာေပါကမးဖေဆာငမးဖေဆာငမးဖေဆာငမးဖေဆာင----ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ဘခါ႐ကကကက ေျမဆျပငဆငမႈအျဖစထညျခငးေျမဆျပငဆငမႈအျဖစထညျခငးေျမဆျပငဆငမႈအျဖစထညျခငးေျမဆျပငဆငမႈအျဖစထညျခငး လေလာကစြာကေစာေဖာကၿပးေနာက ၿပးစးသြား ေသာဘခါ႐ကဥယာဥထတြင ၾကြကမားႏငအျခား ေသာတရစၧာနမား၏ ေႏာငယကမႈကငးရန အနညးဆး၁၅-၂၀cm (၆-၈ လကၼ) ေအာက႐

1

ေသာေျမတြငး အေပါကမား သ႔မဟတေျမာငး မားတြငျမပထားရမည။ ဘခါ႐ျဖင ေျမဆကေရာ ျခငးျဖင ေျမေဆြးျပလပျခငး၏ ေနာကဆးအဆငကပ၍ျမနေစရနအေထာကအက ျဖစမည။

အ႐ြယေရာကၿပးျဖစေသာယငေကာငအနကမားသညတမေသာေနရာတြင႐သညဘခါ႐တြငမဆေျမဆမတစဆငလႈငေခါငးမားေဖါကၿပးဥ ဥၾကၿပးပးတးလးကေနာကရကမားစြာၿပးေနာကေတြ႔ရသည။ တဖနဤရာအတြကစးရမရနမလပါ။သ႔ေသာျမပထားေသာဘခါ႐ကေျမႀကးထတြငေျမေဆြးျပလပ၍မၿပးမ အေႏာကအယက ေပးျခငးခရပါက ႏစသကဖြယမေကာငးေသာအန႔ျဖစလာႏငသည။ ရကသတပတမားစြာၾကာေသာအခါ(အေျခအေနအေပၚမတည၍) ကေစာေပါကမးဖေဆာင ဘခါ႐ သည ေျမေဆြး၊ ေျမဆႏငတေသာပစၥညးအျဖစသ႔ေျပာငးလသြားမည။ ေျမေဆြးျပလပေသာအစ အစဥၿပးေျမာကပါကယခငအစားအေသာကအၾကြငးအကနမားသညမေကာငးေသာအန႔မရသင ေတာပါ။

ေျမဆထသ႔ေပါငးစးသြားသညနငတစၿပငနက ၿပးစးသြားေသာ မးဖေဆာင-ဘခါ႐သည အဟာရႏင အကးျဖစေစေသာမကခရပမားကမားလာေစမညျဖစၿပးေျမဆလႊာအေနအထားကလညးတးတက ေစမည။ တေကာငမား၊ ေကာ႐းမသတ၀ါမားႏငအျခားေသာေသးငယသည သတ၀ါမား၊ေျမဆ၏ ကနးမာေရးက ညႊနျပေသာေျမေဆြးျပလပထားေသာဘခါ႐တြငမားလာမည။ ေကာကပသးႏမား သညလညး အကး ေကးဇးခစားရမည။

နဂးနဂးနဂးနဂး

ကေစာေပါကဘခါ႐ေျမၾသဇာႏင မးဖေဆာင-ဘခါ႐ႏစမးစလးသည ထတလပရနအသငအတင လြယက၍ အကးေကးဇးအမးမးျဖစေစသည။ ဘခါ႐ႏစမးစလးကအသးျပမႈသညဂပနႏင ကမၻာတစ၀မးသ႔ ေကာငးစြာျပန႔ႏ႔သြားလက႐သည။ ျပလပေသာအစအစဥႏငအသးျပပကြာျခား ေသာလညး ကေစာေပါက ဘခါ႐ ေျမၾသဇာႏင မးဖေဆာင-ဘခါ႐ႏစမးစလးတ႔က အေသးစား လယယာမားႏင အမ႐ဥယာဥမား တြငအသးျပရနအတြကထတရနအဆငသငျဖစႏငသည။

မျငမးခကမားမျငမးခကမားမျငမးခကမားမျငမးခကမား

Beng Ngoun. E-mail communication. January 4, 2013.

စကပးေရးဌာန (ထငးႏငင) ၂၀၀၅။ ေအာဂနစေျမၾသဇာ-ထတလပျခငး၊ အသးျပျခငး၊ စမားႏင အရညအေသြး (���������� ����� ���� ���������������.မဘာသာျပနသည)။ စာေစာင အမတ 17/2548, ISBN 974-436-479-3.စကပးေရး၀နႀကးဌာနႏငသမ၀ါယမ။ FAO. ၂၀၁၁- ကမၻာကေကၽြးေမြးရနအစားအေသာကေလလြငမႈကျဖတေတာကျခငး၊ FAO သတငး

1

စငတာ(Cutting food waste to feed the world. The FAO Media Center)

http://www.fao.org/news/story/en/item/74192/icode/; accessed May 1, 2013. National Bureau of Agricultural Commodity and Food Standards. 2005. Compost. Unofficial Translation, ICS Thai Agricultural Standard, TAS 9503 – 2005, ICS 65.080 ISBN 947-403-339.Published in the Royal Gazette Vol.122 Section 114D, 8 December B.E. 2548 (2005). Ministry of Agriculture and Cooperatives, Bangkok.

Mikkelson,K.O.၂၀၁၁.အပပငးေဒသမားတြငစပပးေရးတညတခငၿမရနအတြက သဘာ၀လယယာ စကပးေရးစနစ။(A Natural Farming System for Sustainable Agriculture in the Tropics.)

Aloha House, Inc. Palawan, Philippines.Aloha House, Inc. Palawan, Philippines.

Oyanagi, Y. ၂၀၁၀. ဘခါ႐ကမညသ႔ျပလပမညနညး၊ ကေစၚေပါကေျမၾသဇာ(How to Make

Bokashi, a Fermented Fertilizer). Take My Hand: TheNewsletter of the Asian Rural Institute, December 2010, Nasushiobara-shi, Tochigi-ken, Japan.

Silva, J.A. and R. Uchida, ed. ၂၀၀၀. Plant Nutrient Management in Hawaii’s Soils,

Approachesfor Tropical and Subtropical Agriculture. College of Tropical Agriculture and HumanResources, University of Hawaii at Manoa,http://www.ctahr. hawaii.edu/ oc/freepubs/pdf/pnm15.pdf. Accessed May 1, 2013.

Vig, Suyog. 2011. မးဖေဆာငမအေလအလြငမားျဖငဘငအဂကစထတျခငးႏင သငေတာေသာ အေျခအေနတြင မးဖေဆာငမအေလအလြငမားမထတေသာဘငအဂကစ အရညအေသြးႏင အရည အခငး ကစမးသပျခငး။ (Biogas Production from Kitchen Waste and to Test the Quality

and Quantityof Biogas Produced from Kitchen Waste Under Suitable Conditions.) Seminar report in partialfulfillment of the requirements for Bachelor of Technology. National Institute of TechnologyRourkela, Orissa, India. Whipker, B.E. and T.J. Cavins. 2000. Electrical Conductivity (EC): Units and Conversions. NCSU Floriculture Research Report. FLOREX.002, December 2000North Carolina State University. http://www.ces.ncsu.edu/depts/hort/floriculture/Florex/EC%20Conversion.pdf., accessed May 20, 2012.

………………………………………………….