Χαρακτηριστικά, θεμελιώδεις έννοιες, αρχές, τρόποι και κριτήρια οργάνωσης της διαθεματικής προσέγγισης

Δρ Δημήτριος Γκότζος

Χαρακτηριστικά της διαθεματικής προσέγγισης

Οργάνωση σχολικής ζωής γύρω από θέματα

ευρύτερου ενδιαφέροντος

Ενεργός ενεργός εμπλοκή των μαθητών/-τριών στις διαδικασίες διερεύνησης των υπό

μελέτη θεμάτων.

∆ιαμόρφωση μαθητών/-τριών ικανών να ερμηνεύουν την πραγματικότητα

Ανάληψη δράσης από τους/τις μαθητές/-τριες

Μακρο-έννοιες της διαθεματικής προσέγγισης

Μακρο-έννοιες

Γλώσσα

Μαθηματικά

Ιστορία

Γεωγραφία

Μελέτη του Περιβάλλοντος

Φυσικές Επιστήμες

Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή

Θρησκευτικά

σύστημα

αλληλεπίδραση

μεταβολή

χώρος

χρόνος

άτομο-σύνολο (ομάδα)

ομοιότητα-διαφορά

πολιτισμός

«χώρος» (τόπος), «ομάδα» (άνθρωποι),

«χρόνος» και «αλληλεπίδραση»

Οι ασχολίες των κατοίκων ενός τόπου είναι συνάρτηση των κλιματικών συνθηκών και της

γεωμορφολογίας του

Βασικές αρχές της διαθεματικής προσέγγισης

Αρχή της παιδοκε-

ντρικότητας

Αρχή της αυτενεργού

μάθησης

Αρχή της συνδιερεύ-

νησης

Αρχή της παροχής

πληροφο-ριών

Αρχή της ολιστικής

προσέγγισης

Αρχή της παιδοκεντρικότητας

Διάρθρωση της διδασκαλίας µε τέτοιο

τρόπο, ώστε να ανταποκρίνεται στις ικανότητες και στα

ψυχολογικά δεδοµένατων παιδιών

Λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες και τα

ενδιαφέροντα των μαθητών/-τριών

Ο/Η μαθητής/-τριασυµµετέχει ενεργά στη

διδασκαλία και θεωρείται ένα άτοµο

που σκέφτεται, ενεργεί και δραστηριοποιείται

Αρχή της παιδοκεντρικότητας

Η παιδοκεντρικότητα

στην αυτενέργεια και στην αυτονοµία του/της

µαθητή/-τριας

ανάπτυξη της κοινωνικότητας

ανάπτυξη της ικανότητας εξεύρεσης τεχνικών και

λύσεων

ανακάλυψη της γνώσης από τον/την ίδιο/-α

συντελεί

Αρχή της παιδοκεντρικότητας

Παιδί

Σύμβουλος

Καθοδη-γητής

Βοηθά όποτε

χρειάζεται

Ρόλος του εκπαιδευ-

τικού

Αρχή της αυτενεργού μάθησης

Ελεύθερη τοποθέτηση σκοπών διδασκαλίας

Αυτόβουλη εκλογή μέσων

και σχεδιασμού εργασίας

Eνεργοποίηση των ψυχοσωματικών

δυνάμεων του/της μαθητή/-τριας με δική του βούληση για να επιτευχθεί

ο διδακτικός σκοπός

Αυτενέργεια

ΑυτονομίαΑυτογνωσία

Αρχή της αυτενεργού μάθησης

Ο/Η εκπαιδευτικός οφείλει µε τις ενέργειές του να βοηθά το παιδί

στην απόκτηση αυτενεργού σκέψης και δράσης, ώστε αυτό να αναπτύξει τις ικανότητές του

και να αυτονοµηθεί

Ο παιδαγωγός πρέπει να πάψει να είναι το κέντρο της σχολικής ζωής,

αλλά να βοηθά τις αναπτυσσόµενεςπροσωπικότητες να γνωρίσουν τον

εαυτό τους δια µέσου της προσωπικότητάς του

Ενέργεια χεριού

Ενέργεια πνεύματος

Αρχή της αυτενεργού μάθησης

Το μανθάνειν διά του πράττειν (Dewey, 1924)

Τροποποίηση τρόπου διδασκαλίας. Περιορισμός

ερωτήσεων.Χώρος

ΧρόνοςΕνίσχυση ενεργητικότητας και κινητικότητας του πνεύματος

Aυτενέργεια και εκπαιδευτικός

Αρχή της αυτενεργού μάθησης

Αρχή της συνδιερεύνησης

Αρχή της διερεύνησης

Αρχή της συλλογικής

δράσης

Αρχή της συνδιερεύνησηςΑρχή της

διερεύνησης

Διερεύνηση και ανακάλυψη των

μαθητών

Δημιουργία κινήτρων

ενδιαφέροντος και μάθησης

Αναγνώριση των αναπτυξιακών τους αναγκών

Ανάπτυξη των δεξιοτήτων

της αυτορρυθμιζόμε-

νης μάθησης

Το άτομο επιλέγει, διαχειρίζεται και

αποτιμά τις μαθησιακές δραστηριότητες στις

οποίες συνειδητά εμπλέκεται

Αρχή της συνδιερεύνησηςΑνάπτυξη αλληλεπικοινωνίας, αλληλεγγύης, ευαισθησίας και δεξιοτήτων συνεργασίας,αλληλεγγύης και αυτορρύθμισης

Καταργεί τον αυταρχισμό των εκπαιδευτικών

Aρχή της συλλογικής

δράσης

Ο ρόλος του/της

εκπαιδευτικού

Συνερευνητής/-τρια

Καθοδηγητής/-τρια

Σύνδεσηγνώσεων

Ανάπτυξη στρατηγικών έρευνας και

μάθησης

Αρχή της συνδιερεύνησης

Aρχή της συλλογικής

δράσης

Αρχή της παροχής πληροφοριών

Πα

ρο

χή π

ληρ

οφ

ορ

ιών

Επεξεργασία τους από τους/τις μαθητές/-τριες και ενσωμάτωσή τους ως γνώση

Οι μαθητές/-τριες θα πρέπει να έρχονται σε επαφή με καινούριες πληροφορίες και να

ενθαρρύνονται να παρατηρούν, να αναλύουν και να χρησιμοποιούν διάφορους κώδικες

έκφρασης

Σύνδεση με την αρχή της αυτενεργού μάθησης

Αρχή της ολιστικής προσέγγισης

Δύο διδακτικές πρακτικές

Ολική εμπλοκή του ατόμου στη διαδικασία της

μάθησης

Γνώσεις: μέρος ενόςευρύτερου συνόλου γνώσεων

και όχι ένα αυτόνομο και αποκομμένο τμήμα

Αρχή της ολιστικής προσέγγισης

Ολική εμπλοκή του ατόμου στη διαδικασία

της μάθησης

Γνωστικές λειτουργίες

Κινητικές λειτουργίες

Διαίσθηση

Συναισθήματα

Γνώσεις: μέρος ενόςευρύτερου συνόλου γνώσεων και όχι ένα

αυτόνομο και αποκομμένο τμήμα

Γεωγραφική περιοχή

Γλώσσα Θρησκεία ΙστορίαΚαθημερινέςσυνήθειες -

έθιμαΤέχνη Μουσική

Παράδειγμα: Γνωριμία μιας

χώρας/ενός λαού

Αρχή της ολιστικής προσέγγισης

Διαφάνειες 21-23: Χρήστου, Κ. Π. Διαθεματική διδασκαλία και μέθοδος project https://eclass.uowm.gr/courses/NURED222/

Κριτήρια για την επιλογή μιας διαθεματικής προσέγγισης

Εγκυρότητα µέσα στους γνωστικούς κλάδους: να έχει σηµασία για το ίδιο το γνωστικό αντικείµενο

Εγκυρότητα για τους γνωστικούς κλάδους: να

έχει σηµασία για τη διαθεµατικότητα

Εγκυρότητα πέρα από τους γνωστικούς

κλάδους: το αποτέλεσµανα ξεπερνά το άθροισµατων µερών – µεταγνώση

Συµβολή σε ευρύτερα αποτελέσµατα:

ανάπτυξη µεταγνωστικών

δεξιοτήτων – αλλαγή στάσεων

(Αckerman, 1989)