การว�จ�ยทฤษฎ ฐานรากGROUNDED THEORY

STUDYรศ. ดร. ว�โรจน สารร ตนะหล กส�ตรศ�กษาศาสตรด�ษฎ�บ ณฑ�ต สาขาว�ชาการบร�หาร

การศ�กษามหาว�ทยาล ยมหามก�ฎราชว�ทยาล ย 2556

การว�จ ยเช�งค�ณภาพ...สร&างทฤษฎ�การว�จ ยเช�งปร�มาณ....ทดสอบทฤษฎ�

� µ¦ª·� ¥Á� ·� � »� £µ¡ � µ¦ª·� ¥Á� ·� � ¦·¤µ�

¡´ µ§¬®¦º°Á¦¥ Á¥ ´ §¬°ºÉ� � � � � � � � � � � � �

¤° ®µ¦¼Â ° §¬¸� � � � � � � � ´� � ®¤ª� � Ê� � ε� µ¤

¦ª ¦ª¤ o°¤¼� �

Á·°»¤µ� � � � (Inductive) � µ� ¨� ¬� ³Á� ¡µ³ ¼n� ¬� ³� ɪÅ�

° §¬¸� � � � �

¤¤ ·µ� � � / 嵤ª·¥µ §¬¸� � � � � � � ·¥µ¤ · ·µ¦� � � � � � / ªÂ ¦ µ §¬¸� � � � � � ÄoÁ¦ºÉ° ¤º°ª ªÂ ¦ µ §¬¸� � � � � � � � � � ª·Á¦µ³®ro°¤¼ ° §¬¸� � � � � � �

Á·° »¤µ� � � � (Deductive) � µ� ¨� ¬� ³� ɪÅ� ¼n� ¬� ³Á� ¡µ³

การว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก ...การว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก (Grounded Theory Study) เป+นปฏ�บ ต�การเช�งค�ณภาพอย-างเป+นระบบของการรวบรวมข&อม�ล การจ.าแนกข&อม�ลออกเป+นหมวด (categories/ themes) และการเช01อมโยงหมวดเหล-าน 2น เพ01อน.าเสนอเป+นทฤษฎ� (theory) ท�1เป+นกรอบแนวค�ดกว&างๆ อธ�บายกระบวนการของเหต�การณ (events) ก�จกรรม (activities) การกระท.า (actions) หร0อการม�ปฏ�ส มพ นธ (interactions) ในประเด6นท�1ว�จ ย

ทฤษฎ�ท�1เป+นผลจากการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากจ�งเป+น ทฤษฎ�เช�งกระบวนการ “ ”(process theory) ท�1อธ�บายถ�งกระบวนการของเหต�การณ ก�จกรรม การกระท.า หร0อการม�ปฏ�ส มพ นธท�1เก�ดข�2น

Grounded Theory Study

Theory Building

ใช&เม01อ.....

.....น กว�จ ยต&องการทราบทฤษฎ�หร0อค.าอธ�บายอย-างกว&างๆ ท�1จะน.ามาอธ�บายกระบวนการน 2นๆได&อย-างเหมาะสมและอย-างสอดคล&องก บบร�บทจากข&อม�ลฐานราก ไม-เป+นทฤษฎ�ท�1หย�บย0มมาจากเอกสารต.ารา แต-เป+นทฤษฎ�ท�1สอดคล&องก บสถานการณ ก บการปฏ�บ ต�จร�ง ก บความร� &ส�กน�กค�ดของคนในท�1ท.างาน และครอบคล�มถ�งข&อเท6จจร�งท�1สล บซ บซ&อน ซ�1งสามารถน.าไปอ&างอ�ง (generalizable) ได&ในระด บหน�1ง เป+นทฤษฎ�ในระด บกลาง (middle range theory) แม&ไม-เท�ยบเท-าก บทฤษฎ�ใหญ- (grand theory) อ01นๆ เช-น ทฤษฎ�พฤต�กรรมน�ยมของ Skinner ทฤษฎ� X ทฤษฎ� Y ทฤษฎ�การจ�งใจของ Maslow เป+นต&น

ร�ปแบบ...

การว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากน 2นม�หลากหลาย แล&วแต-ใครจะย�ดถ0อร�ปแบบใด แต-สามารถจ.าแนกได& 3 ร�ปแบบด งน�2 ค0อ

1) ร�ปแบบเช�งระบบของ Strauss and Corbin

2) ร�ปแบบเก�ดข�2นใหม-ของ Glaser

3) ร�ปแบบการสร&างของ Charmaz

Barney Glaser

Anselm Strauss

Kathy Charmaz

Creswell (2008) กล-าวว-า การเล0อกใช&ร�ปแบบสามร�ปแบบด งกล-าว ข&างต&น ม�ข&อควรพ�จารณาหลายประการ เช-น ต&องการเน&น

กระบวนการเช�งระบบมากน&อยเพ�ยงใด ต&องการก.าหนดหมวดเพ01อ การว�เคราะหข&อม�ลหร0อไม- สถานะของน กว�จ ยเป+นอย-างไร ว�ธ�การท�1ใช&

ในการสร�ปผลการว�จ ยจะเป+นการต 2งค.าถามท�2งไว&หลวมๆ หร0อจะให& เป+นข&อสมมต�ฐานท�1เฉพาะเจาะจง เป+นต&น แต-อย-างไรก6ตาม น กว�จ ย

หน&าใหม-ส-วนมากม กน�ยมใช&ร�ปแบบเช�งระบบของ Strauss and Corbin เน01องจากม�ความช ดเจนในกระบวนการท.าว�จ ย

ร�ปแบบเช�งระบบของ Strauss and Corbin

เป+นร�ปแบบท�1พ ฒนาเพ�1มข�2นจากแนวค�ดท�1 Strauss and Glaser ซ�1งเป+นผ�&ร �เร�1มการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากได&พ ฒนาข�2นในป> 1967 เป+นร�ปแบบท�1ถ�กน.าไปใช&อย-างแพร-หลายในการว�จ ยทางการศ�กษา ท�1เน&นข 2นตอนของการว�เคราะหข&อม�ลใน 4 ข 2นตอน ด งน�2

○ การเป?ดรห ส (open coding) ○ การหาแก-นของรห ส (axial coding) ○ การเล0อกรห ส (selective coding) ○ การพ ฒนาร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผลหร0อแผนภาพของ

ทฤษฎ� (development of a logic paradigm or a visual picture of the theory generated)

การเป?ดรห ส (open coding) เป+นการน.าเอาข&อม�ลท�1รวบรวมได&จากแหล-งต-างๆ เช-น การส มภาษณ การส งเกต การบ นท�ก อน�ท�น และการสนทนากล�-ม เป+นต&น มาจ.าแนกเป+น หมวด “ ”(category/theme) รวมก นให&เป+นกล�-มท�1ม�ความหมาย (meaningful groups) โดยท 1วไปจะประกอบด&วย หมวดหล กและหมวดย-อย “ ” (core

categories & subcategories) ในข 2นตอนน�2น กว�จ ยจะสามารถก.าหนดหมวดหล กและหมวดย-อยได&หลายหมวดหล กและหลายหมวดย-อย ในระด บหมวดย-อยอาจประกอบด&วย ค�ณล กษณะ “ ”(attributes or characteristics) ด&วยก6ได&

การเป?ดรห สด งกล-าว เป+นไปตามหล กการเช�งอ�ปมาน (inductive) ของการว�จ ยเช�งค�ณภาพ (จากล กษณะเฉพาะไปส�-ล กษณะท 1วไป) โดยเร�1มจากการลงภาคสนามเพ01อให&ได&ข&อม�ลด�บท�1จะน.าไปส�-กระบวนการตามล.าด บด งน�2 ข&อม�ลด�บ “ –ค�ณล กษณะ/ต วบ-งช�2 รห ส– /มโนท ศน หมวด หากหลายๆ หมวด– ” “

จ ดให&เช01อมโยงก นก6จะเป+น ข&อ” “เสนอเช�งทฤษฎ� ท�1ได&จากการว�จ ย ”

การหาแก-นของรห ส (axial coding) เป+นการเล0อก (select) หมวดหล ก จากหมวดใดหมวดหน�1งท�1ก.าหนดได&ในข 2นตอนการเป?ดรห ส (one open coding category) เพ01อก.าหนดให&เป+น

ปรากฏการณหล ก “ ” (core phenomenon) ของ กระบวนการ ในเร01องท�1ว�จ ย จากน 2นเป+นการก.าหนด“ ”ความส มพ นธของหมวดหล กอ01นท�1เหล0อเข&าก บปรากฏการณหล กท�1ก.าหนดน 2น โดยหมวดหล กอ01นเหล-าน 2น บางหมวดเป+นเง01อนไขเช�งสาเหต� (causal conditions) ท�1ส-งผลต-อปรากฏการณหล ก บางหมวดเป+นย�ทธศาสตร (strategies) ท�1น.ามาใช& หร0อเป+นการกระท.า(action) หร0อม�ปฏ�ส มพ นธ (interaction) ท�1เก�ดข�2น อ นเป+นผลจากปรากฏการณหล กน 2น บางหมวดเป+นเง01อนไขเช�งสถานการณท�1ม�อ�ทธ�พลต-อการใช&ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ โดยจ.าแนกออกเป+นเง01อนไขเช�งบร�บท (contextual conditions) ท�1ม�ความเฉพาะเจาะจง และเง01อนไขสอดแทรก (intervening conditions) ท�1ม�ล กษณะกว&างข�2น และบางหมวดเป+นผลส0บเน01องท�1เก�ดข�2น (consequences) จากการใช&ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ

ท&ายส�ดจะได& ร�ปแบบความส มพ นธเช�ง“เหต�ผลหร0อแผนภาพของทฤษฎ� ”(development of a logic paradigm or a visual picture of the theory generated) เป+นร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผล (logic) ระหว-างเง01อนไขเช�งสาเหต� ปรากฏการณหล ก ย�ทธศาสตร เง01อนไขเช�งบร�บท เง01อนไขสอดแทรก และผลส0บเน01องท�1เก�ดข�2น ซ�1งถ0อเป+น ร�ปแบบเช�งทฤษฎ� “ ”(theoretical model)

การเล�อกรห�สและการพ�ฒนาร�ปแบบความส�มพ�นธ เช�งเหต$ผลหร�อแผนภาพของทฤษฎ การเล0อกรห ส (selective coding) และการพ ฒนาร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผลหร0อแผนภาพของทฤษฎ� (development of a logic paradigm or a visual picture of the theory generated)… เป+นการ เข�ยนทฤษฎ� จากร�ปแบบความ“ ”ส มพ นธเช�งเหต�ผลหร0อแผนภาพของทฤษฎ� หร0อร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผลระหว-างเง01อนไขเช�งสาเหต� ปรากฏการณหล ก ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ เง01อนไขเช�งบร�บท เง01อนไขสอดแทรก และผลส0บเน01องท�1เก�ดข�2น ท�1จ ดท.าได&ในข 2นตอนการหาแก-นของรห ส (axial coding)

เป+นการเข�ยนทฤษฎ�ในล กษณะท�1อธ�บายถ�ง กระบวนการ ในประเด6นการว�จ ย โดยใช&“ ”เทคน�ค story line และใช&บ นท�ก ส-วนต ว (personal memos) ท�1บ นท�กไว&เป+นข&อม�ลประกอบการเข�ยน โดยน กว�จ ยจะต&องตรวจสอบความส มพ นธเช�งเหต�ผล (logic) ระหว-างเง01อนไขเช�งสาเหต� ปรากฏการณหล ก ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ เง01อนไขเช�งบร�บท เง01อนไขสอดแทรก และผลส0บเน01องท�1เก�ดข�2นอย�-ตลอดเวลาด&วย ซ�1งการด.าเน�นงานตามข 2นตอนด งกล-าว จะท.าให&ได& ทฤษฎ� “ ” (theory) ท�1เก�ดจากร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผลหร0อแผนภาพของทฤษฎ�ท�1ม�ความช ดแจ&ง (explicit) ด�ภาพหน&าถ ดไป

ร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผลหร0อแผนภาพของทฤษฎ�---- ผลจากการว�จ ย

¦¼� Â� � Á� ·� � §¬� Á� ·� µÁ®� »Â³� º� Á� ºÉ°� � ÉÁ� ·� � ¹Ê� (causal-consequence theoretical framework)

ล กษณะส.าค ญของการว�จ ย ทฤษฎ�ฐานราก

1 . เป+นว�ธ�การเช�งกระบวนการ (process approach) 2. เป+นการเล0อกต วอย-างเช�งทฤษฎ� (theoretical

sampling) 3. เป+นการว�เคราะหข&อม�ลเช�งเปร�ยบเท�ยบอย-างต-อเน01อง

(constant comparative data analysis) 4. ม�หมวดหล ก 1 หมวด (a core category) 5. ก-อให&เก�ดทฤษฎ� (theory generation) 6 . ม�การบ นท�ก (memos)

1. เป+นว�ธ�การเช�งกระบวนการ (process approach) .... เน01องจากโลกทางส งคมเป+นเร01องของผ�&คนท�1ม�ปฏ�ส มพ นธต-อก น เป+นปฏ�ส มพ นธท�1น กว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากต&องการท.าความเข&าใจถ�ง กระบวนการ “ ”ของผ�&คนเหล-าน 2นก บห วข&อการว�จ ยท�1ก.าหนด ด งน 2น กระบวนการในการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากจ�งหมายถ�งล.าด บเหต�การณของการกระท.าและการม�ปฏ�ส มพ นธก นของบ�คคลและเหต�การณท�1เก�1ยวข&องก บห วข&อการว�จ ย

ª·¸µ¦Á· ¦³ ª µ¦Ä µ¦ª·¥ §¬ µ¦µ� � � � � � � � � � � � � � � �

´®µµ¦ª·¥ÅoεŠ¼n� � � � � � �

µ¦«¹¬µ¦µ µ¦ r® Ä Îµµ¤ µ¦ª·¥ §¬ µ¦µ� � � � � � � � � � � � � � � � � �

ɳ εĮo¤° Á®È ¦³ ª µ¦� � � � � � � � �

¹É ¦³ ° oª¥� � � � � � ε´Á®»µ¦ r° · ¦¦¤� � � � � � � � � � µ¦ ¦³ ε° » ¨� � � � � � � � · ¤¡´ r° » ¨� � � � � � � � �

� ¹É� � ´� ª·� ¥� §¬� � µ� ¦µ� � ³Á¦·É¤� ε� ªµ¤Á� oµÄ� Ã� ¥� µ¦¡´� � µ ®¤ª nµÇ� � � ªµ¤ÁºÉ°¤Ã¥ ´ °� � � � � � � ®¤ª nµÇ� � � µ¦¡´ µ§¬¸É° · µ¥� � � � � � � �

2. เป+นการเล0อกต วอย-างเช�งทฤษฎ� (theoretical sampling) ........... ในการเล0อกต วอย-างบ�คคลเพ01อการส มภาษณหร0อการส งเกต หร0ออ01นๆ เพ01อการเก6บรวบรวมข&อม�ลในการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากน 2นจะแตกต-างจากการว�จ ยเช�งค�ณภาพอ01นๆ เป+นการเล0อกต วอย-างเช�งทฤษฎ� (theoretical sampling) โดยจะม�-งไปท�1บ�คคลท�1จะท.าให&ได&ข&อม�ลท�1จะก-อให&เก�ดทฤษฎ�เป+นส.าค ญ เช-น ในการศ�กษากระบวนการเล0อกเพ01อการเร�ยนต-อในโรงเร�ยน บ�คคลท�1จะให&ข&อม�ลได&ด�ท�1ส�ด ค0อ น กเร�ยนและผ�&ปกครอง ส.าหร บบ�คคลอ01น เช-น ผ�&บร�หาร คร�ผ�&สอน เป+นต&น จะม�ความส.าค ญรองลงไป ด งน 2น ในการว�จ ยเร01องน�2 น กว�จ ยจะเร�1มต&นเก6บข&อม�ลจากน กเร�ยนและผ�&ปกครองก-อนเป+นล.าด บแรก

การรวบรวมข&อม�ล ซ�1งในการว�จ ยน 2น น กว�จ ยอาจใช&ว�ธ�การส งเกต การสนทนา การส มภาษณ การบ นท�กสาธารณะ บ นท�กประจ.าว นหร0ออน�ท�นของผ�&ให&ข&อม�ล รวมท 2งบ นท�กความเห6นส-วนต วของผ�&ว�จ ยเอง (personal reflections) ซ�1งในบรรดาว�ธ�การเหล-าน 2น น กว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากด�จะให&ความส.าค ญก บ การส มภาษณ “ ” ว-าจะช-วยให&ได&ข&อเท6จจร�งจากผ�&ให&ข&อม�ลได&ด�กว-า

ในการรวบรวมข&อม�ลเพ01อก-อให&เก�ดทฤษฎ�น 2น อาจน.าแนวค�ดเก�1ยวก บกระบวนการเก6บรวบรวมข&อม�ลจากร�ปแบบเก�ดข�2นใหม-ของ Glaser มาใช&ได& เร�ยกว-า ว�ธ การย(อนไป“มา” (zigzag approach) เป+นกระบวนการท�1น กว�จ ยได&รวบรวมข&อม�ล และม�การว�เคราะหข&อม�ลในท นท� ไม-รอจนกว-าจะรวบรวมข&อม�ลได&ท 2งหมด ซ�1งการเก6บรวมรวบข&อม�ลในล กษณะน�2จะท.าให&เก�ดการต ดส�นใจได&ว-าจะเก6บข&อม�ลอะไรอ�ก จากใครอ�ก ซ�1งจะท.าให&ม�การกล 1นกรองและปร บแก& หมวด“ ” (categories) ท�1ก.าหนดเป+นระยะๆ ย&อนกล บไปกล บมา จนเห6นว-าถ�ง จ$ดอ�,มต�ว“ ” (saturation) ท�1ไม-ม�ข&อม�ลใหม-เพ�1มข�2นอ�ก หร0อไม-ม�ใครจะให&ข&อม�ลน 2นเพ�1มเต�มอ�ก

3. เป+นการว�เคราะหข&อม�ลเช�งเปร�ยบเท�ยบอย-างต-อเน01อง (constant comparative data analysis) .......ในการว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก น กว�จ ยจะเก�1ยวข&องในกระบวนการเก6บรวบรวมข&อม�ล การจ ดกระท.าก บข&อม�ลเพ01อจ.าแนกเป+น หมวดๆ การเก6บสารสนเทศเพ�1มเต�ม และการเปร�ยบเท�ยบ“ ”สารสนเทศใหม-ท�1ได&ก บ หมวดต-างๆ ท�1ก.าล งเก�ดข�2น เป+นกระบวนการพ ฒนา หมวด “ ” “ ”ท�1เป+นปฏ�บ ต�การเช�งเปร�ยบเท�ยบอย-างต-อเน01อง (constant comparison) ซ�1งถ0อเป+นกระบวนการว�เคราะหข&อม�ลเช�งอ�ปมาน (inductive) จากกรณ�เฉพาะให&เป+นกรณ�ท�1กว&างข�2น (from specific to broad) เป+นการเปร�ยบเท�ยบข&อม�ลระหว-างเหต�การณก บเหต�การณ (incidents) เหต�การณก บหมวด (categories) และหมวดก บหมวด เพ01อให&ได& หมวด ท�1ม�ฐานราก “ ” (ground) จากข&อม�ลท�1ได&มาในล กษณะเป+นต วบ-งช�2 (indicators) จากหลากหลายแหล-ง แล&วน.ามาจ ดกล�-ม (grouping) เป+นรห ส (codes) ได&หลายรห ส (เช-น รห ส 1 - รห ส 2 - รห ส 3 เป+นต&น) โดยกระบวนการเปร�ยบเท�ยบน�2 น กว�จ ยจะต&องเปร�ยบเท�ยบต วบ-งช�2ก บต วบ-งช�2 รห สก บรห ส และหมวดก บหมวด อย-างต-อเน01องตลอดระยะเวลาของการว�จ ย เพ01อขจ ดการม�มากเก�นไป (redundancy)

¦³ ª µ¦ª·Á¦µ³®ro°¤¼Á·Á¦¥Á¥ °¥nµ n°ÁºÉ°� � � � � � � � � � � � � � � �

®¤ª� ř ®¤ª� Ś ¦® ř ¦® Ś ¦® ś ª nÊ� � � � � o°¤¼� ·� � µ� ®n� � nµ� Ç

4. ม�หมวดหล ก 1 หมวด (a core category) .....ในบรรดา หมวด ต-างๆ ท�1ก.าหนดได&จากข&อม�ลท�1รวบรวม“ ”มา น กว�จ ยจะเล0อกหมวดหล ก 1 หมวด (a core category) เป+น ปรากฏการณ“หล ก ” ส.าหร บเสนอทฤษฎ�ฐานราก น 1นค0อ หล งจากก.าหนด หมวด ได&จ.านวนหน�1ง “ ” (8-10 หมวด ข�2นก บฐานข&อม�ลท�1ได&มา) น กว�จ ยจะเล0อกหมวดหล ก 1 หมวดเพ01อเป+นพ02นฐานในการเข�ยนทฤษฎ� โดยม�ป@จจ ยหลายประการท�1เก�1ยวข&องก บการเล0อก เช-น ความส มพ นธก บหมวดอ01น ความถ�1ในการเก�ดข�2น การถ�งจ�ดอ�1มต วไวและง-าย และม�ความช ดเจนท�1จะพ ฒนาเป+นทฤษฎ� เป+นต&น

¦ ¸µ¦¡´ µ¦¼Â Á· §¬¸Éε®� � � � � � � � � � � � � � � � “� Ê� � °� � µ¦ � ¦ � � ¦»� ®´� ¼� ¦”ÁÈ� � “®¤ª� ®´� ”

ÁºÉ° ÅÁ· µÁ®»� � � � � �

´ ¥ É n¨ n°� � � � � � �¦µ µ¦ r®´� � � � � �

´ ¥£µ¥ °� � � � � - ª Ã¥ µ¥� � � - ¤µ¦ µ� � � - µ¦Ân´� � � � � - ªÃo¤� � ´ ¥£µ¥Ä� � � �

- ªµ¤ o° µ¦� � � � - »£µ¡ É ¨� � � � � - ªµ¤Å¤n ° ¨o°� � � � - µ¦ ¦´Ã¦ ¦oµ� � � � � �

ÁºÉ° ÅÁ· ¦·� � � � � � � � - ªµ¤ÁÈÁoµ°� � � � � � - � µ¦¤ nª ¦nª¤�

¦µ µ¦ r®´� � � � � � � Ê� � °� � ¦ � � ¦»�

® ¼¦� � - o° ε® ¦´ ¦»� � � � � � � � - °° Â� � � - ° »¤ ·® ¼¦� � � � - ° »¤ ·¦µ¥ª·µ� � �

ÁºÉ° Å ° ¦� � � � � � ¦· ° rµ¦� � � � � �

- ª ¦¦¤� � � - ¦¦¥µµ«� � - µ¦Á·� � �

¥»«µ ¦rÉ夵Äo� � � � � � ®¦º°µ¦ ¦³ 宦º° µ¦¤� � � �· ¤¡´ r� � � � ÉÁ· ¹Ê� � � � �

Á ¦·¤¡¨ oª¥µ¦Á ª µ� � � �ÂoªÁ °Âª ·� � � �

- 妪� - εÁ °� � ¼nµ¦ · ·� � � � � - ¦¹¬µ®µ¦º°� � n°¦°� � - � εĮo¥É� ¥º� - Á®È¡o° o° ´� � � � � � - ¤ ·« µ� � �

ºÁºÉ° ÉÁ· ¹Ê� � � � � � � � � - ® ¼¦°ºÉÇÅ o¦´� � � � �

µ¦ ¦´ ¦»� � � � � - ® ¼¦ ° ¨o°� � � � �

¡´ ·Â³ ·« µ� � � � � � � � � - Á·¦³ µ¦ ¦³Á¤·� � � � � � �£µ¦³ µ� �

5. การก-อให&เก�ดทฤษฎ� (theory generation) .......กระบวนการว�จ ยท�กข 2นตอนจะน.าไปส�-การก-อให&เก�ดทฤษฎ�จากฐานข&อม�ลท�1น กว�จ ยรวบรวมมาได& โดย ทฤษฎ� “ ”จากการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากน�2 จะเป+นการอธ�บายอย-างกว&างๆ ต-อ กระบวนการ ในห วข&อท�1ว�จ ย “ ” โดยทฤษฎ�จากการว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก ม�แนวทางการน.าเสนอท�1เป+นไปได& 3 แนวทาง ค0อ น.าเสนอเป+นร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผล

หร0อแผนภาพของทฤษฎ� (development of a logic paradigm or a visual coding paradigm)

น.าเสนอเป+นสมมต�ฐานหร0อข&อเสนอเช�งทฤษฎ� (theoretical hypotheses/propositions)

น.าเสนอเป+นเร01องเล-าเช�งบรรยาย (narrative form)

6. ม�การบ นท�กของน กว�จ ย (memos) .......โดยตลอดระยะเวลาของการว�จ ย น กว�จ ยจะต&องบ นท�กข&อม�ล ให&ความค�ด ความเห6น รวมท 2งความส งหรณใจท�1ม�ต-อข&อม�ล และต-อ หมวด ท�1จ.าแนกไว& ซ�1งจะ“ ”เป+นประโยชนต-อการได&แนวค�ดท�1จะเก6บข&อม�ลเพ�1มเต�ม หร0อก.าหนดแหล-งข&อม�ลใหม-หร0อไม-อย-างไร ตลอดจนการปร บข&อม�ลเพ01อม�ให&เก�ดสภาพ ภ�เขาข&อม�ล “ ” (mountains of data) นอกจากน 2น ย งใช&เป+นเคร01องม0อท�1จะได&เสวนาก นเก�1ยวก บทฤษฎ�ท�1จะก-อให&เก�ดข�2น อย-างไรก6ตาม ในการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากม กจะไม-น.าเอา บ นท�ก น�2 มาเป+นส-วนหน�1งของ“ ”รายงานการว�จ ยด&วย

การตรวจสอบความตรง (validation)ทฤษฎ� (theory) ท�1ได&จากกระบวนการว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก ควรได&ร บการตรวจสอบความตรง (validation) ซ�1ง Creswell (2008) Willis (2007) Locke (2001) Leedy and Ormrod (2001) ต-างม�ท ศนะตรงก นว-า เป+นส-วนหน�1งของการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากท�1ส.าค ญ ซ�1งอาจกระท.าได&ด งน�2 เช-น การตรวจสอบจากผ�&ม�ส-วนร-วมในการว�จ ยใน

ล กษณะท�1เร�ยกว-า member checks การน.าไปเปร�ยบเท�ยบก บทฤษฎ�ท�1ศ�กษา

ค&นคว&าเป+นวรรณกรรมท�1เก�1ยวข&องในบทท�1 2 ว-าสอดคล&องหร0อแย&งก นหร0อไม- อย-างไร เป+นต&น

การต 2งค.าถามการว�จ ย กรณ�ใช&ร�ปแบบการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากเช�งระบบของ Strauss and Corbin การต 2งค.าถามการว�จ ยกรณ�ใช&ร�ปแบบการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากเช�งระบบของ Strauss and Corbin จะให&แนวค�ดท�1ช ดเจนเก�1ยวก บการต 2งค.าถามการว�จ ยในเช�งเหต�ผลส มพ นธต-อก นด งน�2ว-า ปรากฏการณหล กม�ล กษณะเป+นอย-างไร (core phenomenon)

เก�ดจากสาเหต�อะไร (causal conditions) ปรากฏการณหล ก (core phenomenon) ม�อ�ทธ�พลให&เก�ดการใช&

ย�ทธศาสตรอะไร/เก�ดการกระท.าอะไร/ม�ปฏ�ส มพ นธก นอย-างไร (strategies/action/ interaction) โดยม�เง01อนไขเช�งบร�บท (contextual conditions) และเง01อนไขสอดแทรก (intervening conditions) อะไรท�1ม�อ�ทธ�พลต-อการใช&ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ (strategies/action/interaction) น 2นด&วย

การใช&ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ (strategies/action/interaction) ได&ก-อให&เก�ดผลส0บเน01อง (consequences) อะไรข�2นมา

ตอบค.าถามการว�จ ย กรณ�ใช&ร�ปแบบการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากเช�งระบบของ Strauss and Corbinการหาค.าตอบเพ01อตอบค.าถามการว�จ ย ร�ปแบบการว�จ ยทฤษฎ�ฐานรากเช�งระบบของ Strauss and Corbin ก6จะให&แนวค�ดการสร�ปหร0อน.าเสนอผลการว�จ ยท�1เป+น ทฤษฎ�“เช�งกระบวนการ ” (process theory) ท�1ม�องคประกอบของทฤษฎ�ตามค.าถามการว�จ ยน 2น ค0อ ล กษณะของปรากฏการณหล ก (core

phenomenon) และสาเหต�ท�1ท.าให&เก�ดปรากฏการณหล ก (causal conditions)

ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธท�1เก�ดข�2นจากอ�ทธ�พลของปรากฏการณหล ก (strategies) เง01อนไขเช�งบร�บท (contextual conditions) และเง01อนไขสอดแทรก (intervening conditions)

ผลส0บเน01องท�1เก�ดข�2น (consequences) จากการใช&ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ

เม01อได&ค.าตอบมาครบถ&วน น กว�จ ยจะได&ผลสร�ปเป+น ทฤษฎ�เช�งกระบวนการ ในล กษณะท�1เป+นร�ปแบบเช�ง“ ”

ทฤษฎ�เช�งสาเหต�และผลส0บเน01องท�1เก�ดข�2น (causal-consequence theoretical framework) หร0อร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผลหร0อแผนภาพของทฤษฎ� หร0อร�ปแบบความส มพ นธเช�งเหต�ผลระหว-างเง01อนไขเช�งสาเหต� ปรากฏการณหล ก ย�ทธศาสตร/การกระท.า/ปฏ�ส มพ นธ เง01อนไขเช�งบร�บท เง01อนไขสอดแทรก และผลส0บเน01องท�1เก�ดข�2น

µÁ®»� ÉεĮoÁ·� � � �

¦µ µ¦ r®´� � � � � �

¨ ¬³� � ° ¦µ µ¦ r� � � � � � �

®�

¥» «µ ¦r� � � µ¦ ¦³ ε� � �· ¤¡´ r� � � � ÉÁ· µ� � � � �

¦µ µ¦ r®´� � � � � � ÁºÉ° ÅÁ·� � � � �¦·� � � ÁºÉ° ÅÁ· °  ¦� � � � � � � �

� º� Á� ºÉ°� � ÉÁ� ·� � ¹Ê� � µ� � µ¦Äo¥» «µ ¦r� � � � µ¦ ¦³ ε� � �

· ¤¡´ r� � � �

ÁºÉ° ÅÁ· ¦· Á¡µ³� � � � � � � � � É n¨ n° µ¦� � � � �Äo¥» «µ ¦r®¦º° n° µ¦ ¦³ ε� � � � � � � �

ÁºÉ° Å� � � °� Â� ¦ � � ɪÅ� É n¨ n° µ¦� � � � �Äo¥» «µ ¦r®¦º° n° µ¦ ¦³ ε� � � � � � � �

หากต ดส�นใจ...หากสนใจการท.าว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก ควรศ�กษาระเบ�ยบว�ธ�ว�จ ยน�2ให&ละเอ�ยด อย-างใช&ความค�ด อย-างถ�1ถ&วน รวมท 2งกรณ�ต วอย-างงานว�จ ย หากต ดส�นใจแน-นอน ควรเร�1ม review หล กการ แนวค�ด ทฤษฎ� ในประเด6นท�1ว�จ ย ก.าหนดไว&ในบทท�1 2 เพ01อให&ม�ความไวเช�งทฤษฎ�ในช-วงลงภาคสนาม การก.าหนดกรอบแนวค�ดในการว�จ ย รวมท 2งเพ01อน.าไปอ&างอ�งในการอภ�ปรายผลการว�จ ยจากภาคสนามจร�ง

และ... ควรเข&าร บการอบรมเทคน�คการเก6บข&อม�ลเช�งค�ณภาพ และการว�เคราะหข&อม�ลเช�งค�ณภาพด&วยโปรแกรม Atlas/ti

...และศ�กษากรณ�ต วอย-าง

กรณ�ศ�กษา ก ญญา โพธ�ว ฒน (2549) เร01องท�มผ�&น.าการเปล�1ยนแปลงใน

โรงเร�ยนประถมศ�กษา: การศ�กษาเพ01อสร&างทฤษฎ�ฐานราก http://ednet.kku.ac.th/~edad/OLD/Dissertation_Pdf/Kanya.pdf ส�พจน ประไพเพ6ชร (2551) เร01องเง01อนไขความส.าเร6จของการ

บร�หารท�1ม�ประส�ทธ�ผลในโรงเร�ยนชาวไทยภ�เขา http://ednet.kku.ac.th/~edad/OLD/Dissertation_Pdf/Supot.pdf อภ�ส�ทธ�A บ�ญยา (2553) เร01องการม�ส-วนร-วมของช�มใน

โรงเร�ยนด�เด-นขนาดเล6ก: การว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก http://ednet.kku.ac.th/~edad/OLD/Apisit.pdf

การว�จ ยทฤษฎ�ฐานราก...ผ�&ว�จ ย เป+นน กว�จ ยเช�งค�ณภาพ (qualitative

researcher) เป+นผ�&สร&างทฤษฎ� (theory builder) เป+นน กแปลความ (interpretation) เป+นน กส งเกต (observer) เป+นน กส มภาษณ (interviewer) เป+นน กบ นท�กเหต�การณ (event recorder) เป+นน กสร&างสรรค (creator) เป+นน กนว ตกรรม (innovator) ………………………