Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

Β'2 Εργασία Ιστορίας

Νίκος Καρδιτσάς

Η οικογενειακή ζωή

Γάμος● Απαγόρευση γάμου: 1) Κορίτσια κάτω των 12

● 2) Αγόρια κάτω των 14

●

● Με την τέλεση αρραβώνα: συμβόλαιο για την προίκα της νύφης

●

● Γαμήλιο γλέντι μόνο με συγγενείς και φίλους του γαμπρού

●

● Υπήρχε δυνατότητα διαζυγίου

Η θέση της γυναίκας

● Περιορισμένη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή● Κυρίαρχος ρόλος στην οικογενειακή ζωή●

● Έξοδος: α) Καλυμμένο πρόσωπο

β) Πλούσιες με συνοδεία δούλου

γ) Απαγόρευση συμμετοχής σε δημόσιες τελετές

● Μετά τον 11ο αιώνα ελεύθερη πρόσβαση στα κοινά και την παιδεία

●

Παιδί

● Γέννηση ενός παιδιού = ευχάριστο γεγονός● Πριν τη δημιουργία του επιθέτου υπήρχε το όνομα

του πατρός σε γενική πτώση● Τα καθησύχασμα των παιδιών με παραμύθια και

αφηγήσεις από την Αγία Γραφή● Φροντίδα της μητέρας και του παιδιού από την

βυζαντινή νομοθεσία● Σχολείο – Οικογένεια = μόρφωση και

διαπεδαγώγιση του παιδιού

Το σχολείο

Εκπαιδευτικό σύστημα● Σπουδές: 1) γραμματικοί -> παιδιά εώς 12 ετών●

● 2) γραμματιστές: γραφή-ανάγνωση-γεωμετρία-αριθμιτική-φιλοσοφία-αστρονομία-ρητορική-γραμματική-μουσική

Λειτουργία σχολείων - Σπουδές

● Συντήρηση σχολείων -> Δίδακτρα από μαθητές● Είδη σχολείων: Κοσμικά

Δωρεάν (ορφανά)

Εκλησιαστικά

● Σπουδές: Ευκατάστατοι μαθητές -> Πανεπιστήμιο

Αντιμετώπιση ασθενειών

● Ιατρικές Υπηρεσίες● Νοσοκομεία: Γιατροί ανάλογοι του πληθυσμού της

πόλης● Ανταγωνισμός μαγείας – ιατρικής●

Κατοικία

Σπίτια● Κεντρική αίθουσα (ως υποδοχή)● Ισόγειο (δωμάτια: τζάκι, κουζίνα, πλυσταριό,

λουτρό, εικονοστάσιο)● Στήριξη δωματίου με ξύλινες κολώνες

Φτωχοί, Χωρικοί και Πλούσιοι

● Κατοικίες● α) Σπίτια με 2 δωμάτια και 2 ορόφους (στον 1ο

όροφο τα δωμάτια των οικογενειών)● β) ισόγειο (κοτέτσι, στάβλος, αποθήκη)● Πλούσιοι: Επαρχία-> Επάυλεις

-Κήποι-Στοές

Ενδυμασία-Μόδα

● Άνδρες αστοί:● Χειτώνας, μπότες (χειμώνα), ανατολίτικα παπούτσια

(καλοκαίρι)● Άνδρες χωρικοί:● Χειτώνες (χωρίς μανίκια), βράκες, δεν φορούσαν

παπούτσια● Γυναίκες:● Μανδίας (μακριά μανίκια), φροντίδα μαλλιών και

μακιγιάζ● Πλούσιες: πολυτελή ενδύματα (μεταξωτά και λινά)

Ψυχαγωγία

● Βασικοί τρόποι ψυχαγωγίας● Ιεροτελεστίες, θρησκευτικές, λαικές και κοινωνικές

γιορτές● Κάτοικοι πρωτεύουσας:● θεατρικές παραστάσεις, ιππόδρομος, αρματοδρομίες ,

θρησκευτικές γιορτές, δημόσιες τελετές, λαικά προγράμματα

● Παρέλαση στους δρόμους: απόκριες● Κάτοικοι Επαρχίας:● Πανηγύρια, λαικές γιορτές, συγκέντρωση μάγων

Ο μοναχισμός

● Μοναχισμός: αναχώριση σε κάποια έρημο μακριά από τους άλλους

● Άνθρωποι του μοναχισμού:● α) μοναχοί● β) ερημίτες● γ) νηστεία, προσευχή, αυπνία● Μορφές: Μοναχική – Κοινοβιακή● Σημαντικότερο κέντρο: Άγιο όρος

Βυζαντινή Γραμματεία

● Θρησκευτική ποίηση:● -Λειτουργική● -Μη λειτουργική● Θεολογική γραμματεία:● -Αγιολογία-Μυστικισμός-Ισυχασμός (ανάπτυξη της

θεολογικής γραμματείας)

Λόγια Κοσμική Γραμματεία

● Γεώργιος Πισίδης: ύμνους με τα ποιήματα και τα κατορθώματα του Ηράκλειου

● Ελληνική Ανθολογία: 4000 επιγράμματα● Εποχή Μακεδόνων: σημαντικό έργο Βασίλειος

Διγενής Ακρίτας● Διάσωση κλασικών γραμμάτων● Χρήση της μικρογράμματης γραφής: διευκόλυνση

με αντιγραφή χειρογράφων

● Φώτιος: Πατριάρχης με πρωταρχικό ρόλο στην πνευματική άνθηση

● Αρέθας: Αρχιεπίσκοπος Καισαρείας και διακκεκριμένος εκπρόσωπος των κλασικών γραμμάτων

● Ιστοριογραφία, Χρονογραφία

Δημώδης Λογοτεχνία

● 10ο αιώνα: εμφάνιση ακριτικών τραγουδικών● Εποχή των παλαιολόγων: έμμετρο ιπποτικό

μυθιστόρημα● Λογοτεχνία: Παραγωγή -> Ιστορικό ποίημα -> το

χρονικό του Μορέως – εξιστόρηση Φραγκικής κυριαρχίας στο Μοριά

Φιλοσοφία

● Απομάκρυνση από αρχαία θρησκεία● Ανεξαρτησία από θεολογική σκέψη

Επιστήμη και Τεχνολογία

● Η βυζαντινή κληρονομιά: αγάπη για τη γνώση - αγάπη για πνευματική δραστηριότητα

●

●

Εκπαιδευτικά Ιδρύματα

● Ιδρύματα● α) Θεολογική Σχολή● β) Πανδιδακτήριο● γ) Νομική Σχολή● Δίκαιο: μεγάλη ανάπτυξη

Φυσικές Επιστήμες

● Ανάδειξη εξαιρετικών Ιατρών, Αστρονόμων, Μαθηματικών, Λογίων και Φιλοσόφων

● Ενδιαφέρον βυζαντινών για Γεωγραφία

Τεχνολογία στο Βυζάντιο

● Εφευρέσεις:● 1) Υγρόν πυρ● 2) Οπτικός τηλέγραφος (Λέοντας ο Φιλόσοφος)●

● Ναυτική Τεχνολογία: πολεμικό πλοίο● - 21 μέτρα μήκους● - 7 μέτρα πλάτος● - 50 τόνοι χωρητικότητα

Εικαστικές Τέχνες και Μουσική

● Αρχιτεκτονικοί ρυθμοί:● α) Βασιλική με τρούλο● β) ρυθμός του σταυροειδούς με τρούλο● γ) Αγιορίτικος ή πεντάτρουλος ή οκταγωνικός● Εσωτερικοί χώροι:● 1) τοιχογραφίες● 2) ψηφιδωτά● 3) ανάγλυφες παραστάσεις● 4) έργα ξυλογλυπτικής●

5) φορητές εικόνες● Γλυπτική και ζωγραφική● Μη ευνόηση γλυπτικής από εκκλησία● Τοιχογραφίες και ψηφιδωτά: κυριαρχία σε όλη τη

περίοδο της βυζαντινής ιστορίας● Τυπικό σχήμα στην εικονογράφηση: στην κορυφή –

Παντοκράτορας περιστοιχιζόμενος από Αγγέλους και Προφήτες

● Στην αψίδα – η Θεοτόκος ανάμεσα στους Αρχάγγελους Μιχαήλ και Γαβριήλ

Στους τοίχους – δεσποτικές γιορτές, οι Άγιοι και οι Μάρτυρες

● Μορφές: λιπόσαρκες

Μικρογραφία, Μικροτεχνία, Μικρογλυπτική, Νομισματική

● Μικρογραφίες: Διακόσμιση χειρογράφων με εικόνες

● Κοσμικά έργα: Μικροτεχνίας – Μικρογλυπτικής● Νομίσματα: αισθητική αξία – έργα Μικροτεχνίας

Μουσική

● Θρησκευτική και Κοσμική● Θρησκευτική:● - Δημιουργοί Λειτουργικών ποιημάτων (ποιητές,

μελωδοί)● - Μέχρι τον 7ο αιώνα εκπρόσωπος: Ρωμανός ο

Μελωδός● -8ο αιώνα: ποιητής υμνογράφος: διαφορετικός από

συνθέτη μελωποιό

● Εκκλησιαστική Μουσική

● -Μονοφωνική

● -Φωνητική

● Κοσμική Μουσική

● Τραγούδια: α) ερωτικά β) γαμήλια γ) με συνοδεία μουσικών οργάνων

● Αλληλεπίδραση λαικής και θρησκευτικής μουσικής

● Επευφημίες: μαζί με τους δήμους του ιπποδρόμου τραγουδούσαν και οι ψάλτες της Αγίας Σοφίας

Τέλος Εργασίας

Ευχαριστώ που παρακολουθήσατε με ενδιαφέρον!!