насаз lek ts №4

НАСАЗ ЛЕКЦ №4

СЭДЭВ: СУДАЛГААНЫ

ХӨТӨЛБӨР ГЭЖ ЮУ ВЭ?

ТҮҮНИЙГ ХЭРХЭН

БОЛОВСРУУЛАХ ВЭ

СУДАЛГААНЫ ХӨТӨЛБӨР

• Судалгаа бол өөрийн сонирхолтой сэдвээс урган гардаг.

• Судалгаа бол энгийн эсвэл бүтээлч үйл ажиллагаанд суурилж хийгддэг.

• Энгийн – өөрийн мэдлэг тулгуурлана

• Бүтээлч – үйл ажиллагаа нь олон хүчин зүйлээс мөн нйигэмтэй хамаатай.

• Судалгааг явуулахдаа:

• Эхлээд судалгаанд оролцогчдод зорилгоо танилцуулна

• Судалгаанд оролцогчдыг сайн дураар оролцуулна

• Судалгааг анкет, асуулгаар авна

• Эдгээр бүгдийг бэлдэсний дараа үндэслэл, зорилго, зорилтоо хэрхэн биелсэн

байдлыг хараад дүгнэлтийг өгнө.

• Мөн хйисэн судалгаа нь ямар онолтой, яаж холбогдсон талаар тодорхой

тайлбар хийнэ.

• Судалгаа маань жижигхэн учраас түүнд тохирох хүрээг тогтооно.


• Судалгаа гэдэг нь яагаад гэдгийг тодруулах хүний бүтээлч танин мэдэхүйн

үйл ажиллагаа юм. Судалгааны хөтөлбөр гэдэг нь судалгаа эхлэхээс

төгсгөл хүртэлх бүхйи л бүтээлч танин мэдэхүйн үйл ажиллагаа юм. Үүнд,

• 1. Удиртгал бичнэ

• 2. Бүтээлийн тойм

• 3. Судалгааны хэв маяг буюу дизайн

• 4. Мэдээлэлд боловсруулалт хийнэ.

• 5. Тайлан бичнэ

• 6. Олон нийтэд хүртээх гэх дэс дарааллаар судалгааны өтөлбөрт тусгана.

Иймээс дээрхийг мэдэж хамруулах шаардлагатай.


• Удиртгал хэсэгт: хамгийн түрүүн сэдэв буюу талбараа сонгох хэрэгтэй.

Мөн үндэслэл, аль талаас нь бодит тоо баримт, бодит тактик хэрэгтэй

болохыг тодорхойлж, судалгааны асуудалд анхааран судалгааны мөн

чанарыг илэрхийлсэн нэг өгүүлбэр ч асуултаар томъёологдсон байх ёстой.

Яагаад энэ асуудал чухал вэ гэдгийг тайлбарлах, үүнийг тайлбарлахдаа энэ

асуудал хэнд чухал вэ, үүнийг хэн, хэрхэн яаж ашиглах талыг бодолцож

тайлбарлах хэрэгтэй.

• Асуудлын чухал болохыг тайлбарласан тайлбар, үндэслэлийг бичих,

судалгааны ажил ямар ач холбогдолтойг тусгаж, судалгааны багийн тухай

тодотгож бичих хэрэгтэй.


• Бүтээлийн тойм, ишлэл зүүлт:

• Тухайн сэдэв хйигээд асуудлын талаар урьд өмнөх судалгааны бүтээлд задлан

шинжилгээ хийх

• Энэ сэдвийн чиглэлээр хийгдсэн судалгаа шу-ны ямар түвшинд хүр

• Сэн бэ гэдгийг тодорхойлох

• Энэ судалгааг хийснээр ямар асуудлыг шийдэх, бас түүний үр дүн нь шу-нд

ямар ач холбогдолтой, үнэ цэнэтэй болохыг судлах

• Эх сурвалжуудад задлан шинжилгээ хйисний үндсэн дээр бусад судалгааны

асуудлуудтай харьцуулахад ямар давуу талтай эсэхийг томъёолох

• Судалгааны ажлын зайлшгүй хэрэгцээ шаардлагатай болохыг баталж, дүгнэн

бичнэ. /Үүнийг хийснээр суурь судалгаа хйигдсэн байна гэсэн үг/


• Судалгааны хэв маяг:

• Судалгаа хийх газраа тодотгож өгнө. /Байрлал нь уб-т уу, орон нутагт уу,

байгууллагын төрөл, боловсрол, эрүүл мэнд, ямар хүнэээс мэдээлэл авах,

тэдэнтэй хэрхэн яаж холбогдох талаар тусгана.

• Түүвэр тогтоох – хэнийг судалгаанд хамруулах вэ, хичнээн байгууллага хувь

хүнээс судалгаа авах, тэднийг ямар шалгуураар сонгох

• Судалгааны арга тодотгох – тоон, чанарын

• Мэдээлэл цуглуулах хэрэгсэл-ярилцлага, анкет, ажиглалт

• Мэдээлэлд анализ хийх, урьдчилан төлөвлөгөө боловсруулах /математик

статистикийн анализ, тоон судалгааны анализ/


• Судалгааны ажлын төлөвлөлтийн үе шат

• Бэлтгэл шат

• Мэдээлээ цуглуулах

• Цуглуулсан мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийх,

• Тайлан бичих

• Судалгааны үр дүнг нэвтрүүлэх

• Судалгааны үр дүнг урьдчилан төсөөлснийг судалгааны зорилго гэнэ.

• Үр дүнд хүрэхийн тулд юу юу хйих ёстойг зорилт гэнэ.

• Судалгааны аргаа сонгохдоо

• 1. Судалгааны асуудлаа бодож тунгаах

• 2. Судалгааны зорилго, зорилт

• 3. Судалгааны судлах зүйл

• 4. Судалгааны таамаглал

СУДАЛГААНЫ ХӨТӨЛБӨР• Судалгааны үе шат ба арга

• Судалгааны эхлэл үе шатанд ном зохиол судлах, ажиглалт хийх, асуулга авах,

анализ, синтез хийх гэх мэт аргуудыг хэрэглэж болно.

• Дунд үед мэдээлэл цуглуулах. Энэ үед тоон судалгааны аргын хэрэгсэл болох

ба туршилтын арга, ажиглалт хийх, харилцан ярилцах

• Төгсгөл үе. Энэ үед судалгааны дүнг ангилан системчлэх, статистикийн

боловсруулалт хийх, ерөнхийлөн дүгнэх

• Судалгааны төлөвлөлтийг хийхдээ

• Судалж буй асуудлын цар хүрээ

• Судалгааны зорилго, зорилт

• Судалгааны таамаглал

• Судалгааны арга

• Судалгааны үргэлжлэх цаг хугацаа


• Мэдээлэлд боловсруулалт хийх:

• Чанарын мэдээллийн шинжилгээ

• Тоон мэдээллийн шинжилгээ

• Ерөнхийлсөн мэдээллийн танилцуулга

• Тайлан бичих:

• Судалгааны ажлын сайжруулсан хувилбарыг танилцуулах

• Судалгааны ажлын үр дүнг танилцуулах

• Судалгааны ажлын хязгаарлагдмал байдал, цаашдын чиглэлийг тодорхойлох

• Хэвлэн нийтлэхэд зориулсан сонирхолтой баримт, мэдээллийг сонгож бэлтгэх

• Ишлэл зүүлт болон ном зүй хийх

• Хавсралт хийх

ТААМАГЛАЛ ТҮҮНИЙ БҮТЭЦ, ОНЦЛОГ

• Судалгааны таамаглал гэж юу вэ?

• 1. Судалж байгаа асуудлыг амжилттай шийдэх тухай судлаачын урьдчилсан

төсөөлж байгаа шинэ үзэл санаа, төсөөлөл юм.

• 2. Үйл явдлын төрх байдлын тухай төсөөлөл, багцаа эсвэл үзүүлэлт

хоорондын харилцаа холбооны тухай ойлголт юм.

• Баримтын үндсэн дээр томъёологдсон баталгаа шаардсан, онолын

мэдлэгийн хэлбэр юм.

• Таамаглал нь судалгааг чиглүүлж өгөх үүрэгтэй.

• 1. Судалгааны тэргүүнд буюу судлаачын гол үзэл баримтлалтай хамт гарч

ирдэг.

• 2. Судалгааны таамаглал туршлагаар шалгагддаг.

• 3. Хуучин онол туршлага болон шинэ баримт үзэгдэл зэргийн охоорндын

зөрчлөөс урган гардаг.


• Таамаглалын онцлог:

• 1. Шинжлэх ухааны онолын үндэслэлтэй тохирдог байх

• 2. Юмс үзэгдэлийг тайлбарлах урьдчилан төсөөлөхөд зөрчилгүй байх, логик

үндэслэл сайтай.

• 3. Энгийн хялбар байх

• 4. Олон тооны объектод тохирдог байх

• 5. Батлах, нотлох боломжтой

• 6. Олон дахин тохиолдслн баримтан дээр тулгуурлан томъёологдсон байх

• 7. Хэрвээ судалгааны явцад таамаглал нь үнэн зөв болох нь батлагдвал

онолын асуудалтай холбоно.


• Таамаглалын бүтэц: үндсэн 2 хэсгээс бүрдэнэ.

• А. Шинээр дэвшүүлж буй үндсэн санаа, нөхцөл, арга зэргийг тусгадаг.

• Б. Ямар үр дүнг гаргахыг тодорхой үзүүлэлтээр томъёолон бичнэ.

• Таамаглалын зорилго дэвшүүлэх:

• 1. Тоо баримтыг хөрвүүлэх цуглуулах түүнд шинжилгээ дүгнэлт хийхэд тодорхой

нэг хөтөлбөр, хүрээ бий болгоход оршино.

• 2. Ихэнх тохиолдолд таамаглал нь үзүүлэлтүүдийн хоорондын харилцаа холбоог

шалгах хэрэгсэл нь болдог.

• Таамаглал нь дараах шалгууруудыг хангасан байна.

• Ажиглалтаар шалгагдсан байх

• Баримт нотолгоонд суурилсан байх

• Тодорхой, өвөрмөц, нарийн байх

• Зөвхөн нэг зүйлийг тайлбарласан байх

СЕМИНАР

• 1. Сэдэв: хүүхдийн эсрэг хүчирхийллийн асуудал /тооцов/

• Гэрт:

Мэдээлэлд боловсруулалт хийх

• 1. Чанарын мэдээллийн шинжилгээ

• 2. Тоон мэдээллийн шинжилгээ

• 3. Ерөнхийлсөн мэдээллийн танилцуулга

Уншиж ирэх, тэмдэглэл хөтөлсөн байх

АНХААРАЛ ТАВЬСАНД

БАЯРЛАЛАА

насаз lek ts №4

Education