Mc lc Th gi c Tng Gim Mc Phaol Nguyn Vn Bnh Li gii thiu ca Gio quyn Gio Phn Vit tt Tng hin kho tng c tin

Li m u PHN TH NHT: TUYN XNG C TIN

ON TH NHT: "TI TIN" - "CHNG TI TIN" Chng mt: Con ngi "C kh nng" n nhn Thin Cha Chng hai: Thin Cha n gp con ngi

Mc 1: Mc khi ca Thin Cha Mc 2: Lu truyn Mc khi ca Thin Cha Mc 3: Thnh kinh

Chng ba: Con ngi p li Thin Cha Mc 1: Ti tin Mc 2: Chng ti tin

ON TH HAI: TUYN XNG C TIN KI-T GIO Chng mt: Ti tin knh Thin Cha l Cha

Mc 1: " Ti tin knh c Cha Tri l Cha php tc v cng, dng nn tri t "

Tit 1: Ti tin knh c Cha Tri Tit 2: Cha Cha Tit 3: ng Ton Nng Tit 4: ng Sng to Tit 5: Tri v t Tit 6: Con ngi Tit 7: S sa ng

Chng hai: Ti tin knh c Gi-su Ki-t, Con mt Thin Cha Mc 2:"Ti tin knh c Gi-su Ki-t, l Con Mt c Cha Cha, cng l Cha chng ti" Mc 3: Bi php c Cha Thnh Thn, m Ngi xung thai sinh bi b Ma-ri-a ng trinh

Tit 1: Con Thin Cha lm Ngi Tit 2: "...Bi php Cha Thnh Thn m Ngi xung thai, sinh bi B Ma-ri-a ng trinh" Tit 3: Cc mu nhim cuc i c Ki-t

Mc 4: "c Gi-su Ki-t chu nn i Phng- xi- Phi-1a-t, chu ng inh trn cy thnh gi, cht v tng xc".

Tit 1: c Gi-su v It-ra-en Tit 2: c Gi-su chu cht trn thnh gi

Tit 3: c Gi-su Ki-t c mai tng Mc 5:" c Gi-su Ki-t xung ngc t tng, ngy th ba bi trong k cht m sng li"

Tit 1: c Ki-t xung ngc t tng Tit 2: Ngy th ba Ngi t trong k cht m sng li

Mc 6: c Gi-su ln tri ng bn hu c Cha Cha php tc v cng Mc 7: "Ngy sau bi tri, (Ngi) li xung phn xt k sng v k cht" Chng ba: Ti tin knh c Cha Thnh Thn Mc 8: " Ti tin knh c Cha Thnh Thn " Mc 9: " Ti tin c Hi Thnh Cng Gio "

Tit 1: Hi Thnh trong nh ca Thin Cha Tit 2: Dn Thin Cha, Thn Th c Ki-t, n Th Cha Thnh Thn Tit 3: Hi Thnh Duy Nht, Thnh Thin, Cng Gio v Tng Truyn Tit 4: Cc Ki-t hu - c cu phm trt, gio dn, i sng thnh hin Tit 5: Mu nhim cc Thnh hip thng Tit 6: c Ma-ri-a M c Ki-t, M Hi Thnh

Mc 10: " Ti tin php tha ti " Mc 11: "Ti tin xc loi ngi ngy sau sng li " Mc 12: " Ti tin c s sng i i "

PHN TH HAI: CC B TCH ON TH NHT: NHIM CC B TCH

Chng mt: Mu nhim Vt Qua trong thi ca Hi Thnh Mc 1: Phng v - Cng trnh ca Thin Cha Ba Ngi Mc 2: Mu nhim Vt Qua trong cc B Tch ca Hi thnh

Chng hai: Hp mng Mu nhim Vt Qua Mc 1: C hnh phng v ca Hi Thnh Mc 2: Mt mu nhim nhiu hnh thc c hnh

ON TH HAI: BY B TCH CA HI THNH Chng mt: Cc b tch khai tm Ki-t gio

Mc 1: B tch Thnh Ty Mc 2: B tch Thm Sc Mc 3: B tch Thnh Th

Chng hai: Cc b tch cha lnh Mc 4: B tch Thng Hi v Giao Ha Mc 5: B tch Xc Du Bnh Nhn

Chng ba: Cc B Tch xy dng cng on Mc 6: B tch Truyn Chc

Mc 7: B tch Hn Phi

Chng bn: Nhng c hnh phng v khc Mc 1: Cc B Tch Mc 2: L nghi An Tng

PHN TH BA: I SNG C TIN TRONG C KI-T ON TH NHT: N GI LM NGI: SNG TRONG THNH THN

Chng mt: Phm gi con ngi Mc 1: Con ngi l hnh nh ca Thin Cha Mc 2: Thin Cha gi chng ta n hng hnh phc ch thc Mc 3: T do ca con ngi Mc 4: Tnh lun l ca cc hnh vi nhn linh Mc 5: Tnh lun l ca nhng am m Mc 6: Lng tm Mc 7: Cc nhn c Mc 8: Ti li

Chng hai: Cng ng nhn loi Mc 1: Con ngi v x hi Mc 2: Tham gia vo i sng x hi Mc 3: Cng bng x hi

Chng ba: Thin Cha cu : L lut v n sng Mc 1: Lut Lun l Mc 2: n sng v cng chnh ha Mc 3: Hi Thnh l M v Thy LIT K MI IU RN

ON TH HAI: MI IU RN Chng mt: "Ngi phi yu mn c Cha, Thin Cha ca ngi, ht lng, ht linh hn v ht tr khn ngi".

Mc 1: iu Rn Th Nht Mc 2: iu Rn Th Hai Mc 3: iu Rn Th Ba

Chng hai: "Ngi phi yu thng ngi thn cn nh chnh mnh" Mc 4: iu Rn Th T Mc 5: iu Rn Th Nm Mc 6: iu Rn Th Su Mc 7: iu Rn Th By Mc 8: iu Rn Th Tm Mc 9: iu Rn Th Chn Mc 10: iu Rn Th Mi

PHN TH T: KINH NGUYN KI-T GIO ON TH NHT: KINH NGUYN TRONG I SNG KI-T HU

Chng mt: Mc khi v cu nguyn - Mi ngi c mi gi cu nguyn

Mc 1: Trong Cu c Mc 2: Khi thi gian n k vin mn Mc 3: Trong thi ca Hi Thnh

Chng hai: Truyn thng cu nguyn Mc 1: Nhng ngun mch ca kinh nguyn Mc 2: Con ng cu nguyn Mc 3: Dn n kinh nguyn

Chng ba: i sng cu nguyn Mc 1: Nhng hnh thc cu nguyn Mc 2: Cu nguyn l mt cuc chin u

ON TH HAI: LI KINH CHA DY: KINH LY CHA Mc 1: "Bn tm lc ton b Tin Mng" Mc 2: "Ly Cha chng con trn tri" Mc 3: By li nguyn xin

VINH TNG CA KT THC

Th gi TGM Phaol Nguyn Vn Bnh Knh gi c Cha PHAOL NGUYN VN BNH Tng Gim Mc Gio phn Thnh ph H Ch Minh Knh tha c Cha, Ban Gio L chng con hm nay xin gi n c Cha bn dch ca Sch Gio L Hi Thnh Cng Gio. Vng lnh c Cha, chng con bt tay vo vic ngay t cui nm 1992. Trc ht, chng con nh 4 nh dng Thnh Ph H Ch Minh (Dng c B [CMD], Hi dng Phan-Sinh Tha Sai c M[FMM], Dng Thnh Phao-1 thnh Chartres (SPC) v Dng Cha Quan Phng [CQP]) dch 4 phn Sch Gio L. K n, chng con chia nhau tng on, mi ngi c mt bn dch, ngh sa i, chun b cho nhng ngy lm vic chung. Cui cng, chng con gp nhau v duyt li tng cu, tng ch. Khi duyt li bn dch, chng con da trn 3 nguyn tc: 1. Da trn bn ting Php, Anh, v c, chng con sa li nhng g cha ng vi ni dung. 2. Khi nm vng ca tng on, chng con xt n cch hnh vn ting Vit, c gng bn vn d c, cng d hiu cng tt. 3. Chng con cng thng nht cc thut ng dng trong ton b bn dch . V cc trch dn 1- Thnh Kinh: Chng con theo bn dch ca nhm Cc Gi Kinh Phng V.

2- Phng v: Chng con theo bn dch ca y ban Phng V c v y ban Phng T hin nay. 3- Cng ng: Chng con theo bn dch ca Gio Hong Hc Vin Thnh Pi- X lt. Tuy nhin, khi trch dn, i lc chng con thay i mt cht cch hnh vn ph hp vi mch vn. Mc du ht sc c gng, chng con bit rng bn dch ca chng con vn cn nhiu thiu st. Chng con mong nhn c kin ng gp ca c Cha cng nh ca qu c Cha, qu Cha v cng ng Dn Cha bn dch c hon chnh hn. Knh xin c Cha chc lnh cho chng con. Thnh ph H Ch Minh ngy 19-7-1993 Thay mt ban Gio L Lm. Augustino Nguyn vn Trinh Li gii thiu ca Gio Quyn

Li gii thiu ca Gio Quyn Gio phn Thnh ph H Ch Minh Chng ti vui mng gii thiu vi ton th cng ng Dn Chu Gio phn bn dch sch Gio L Hi Thnh Cng Gio. c C Tng Gim Mc Phao-1 Nguyn vn Bnh trao cng vic ny cho ban Gio L Gio Phn gm mt s linh mc, n tu v gia dn tha thit vi cng cuc hun gio. Sau nhiu nm c gng, bn dch c hon thnh, v c iu chnh theo ti liu "Corrigenda Concernant le Contenu du Texte (en Francais)" ca To Thnh nm 1997; nay c chnh quyn cho php xut bn, chng ti cm n nhm phin dch p ng nguyn vng tha thit ca ngi. Xin Cha chc lnh cho nhng ai gp cng gp sc hon thnh bn dch, cng nh nhng ai s s dng bn dch ny o su Gio L Hi Thnh Cng Gio. Tp HCM ngy 26 thng 07 nm 1997 Aloisio Phm vn Nm Gim Mc Ph T

Ch vit tt I. KINH THNH

Ac Ai-ca Kg Khc-gai Am A-mt Kh Khi huyn Br Ba-rc Kn Khn ngoan Cl C-1-x Lc Lu-ca Cn Chm ngn Lv L-vi

1Cr 1C-rin-t Mc Mc-c 2Cr 2C-rin-t 1Mcb Ma-ca-b quyn I Cv Cng v tng 2Mcb Ma-ca-b quyn II Dc Dim ca Mk Mi-kha Dcr Da-ca-ri-a Ml Ma-1a-khi Ds Dn s Mt Mt-thu Dt Do-thi Nk Na-khum n a-ni-en Nkm N-khe-mi-a nl - nh-1ut v -va-i-a (Abi-a) Ed -d-ki-en Pl Phi-1p-ph Ep -ph-x Plm Phi-1e-mn Er t-ra 1Pr 1Ph-r Et t-te 2Pr 2Ph-r G Gip R Rt Ga Gio-an Rm R-ma 1Ga 1Gio-an 1Sb S bin nin quyn I 2Ga 2Gio-an 2Sb S bin nin quyn II 3Ga 3Gio-an 1Sm Sch Sa-mu-en quyn I Gc Gia-c-b 2Sm Sch Sa-mu-en quyn II G Giu-a St Sng th Gt Giu-i-tha Tb T-bi-a Ge Gi-en Tl Th lnh Gl Ga-1a 1Tm 1 Ti-m-th Gn Gi-na 2Tm 2 Ti-m-th Gr Gi-r-mi-a Tt Ti-t Gs Gi-su Tv Thnh vnh Gv Ging vin 1Tx 1 Th-xa-1-ni-ca Hc Hun ca 2Tx 2 Th-xa-1-ni-ca Hs H-s 1V Sch cc Vua quyn I Is I-sai-a 2V Sch cc Vua quyn II Kb Kha-ba-cc Xh Xut hnh Xp X-ph-ni-a

II. CC TI LIU KHC

AA Apostolicam actuositatem Sc lnh v Tng gio dn ca Cng ng Va-ti-ca-n II

AG Ad gentes Sc lnh v Hot ng Truyn Gio ca Cng ng Va-ti-ca-n II

Ben De Benedictionibus Sch cc php

CA Centesimus annus Thng ip Nm th 100 ca c Thnh

Cha Gio-an Phao-1 II Cat. R Catechismus Romanus Sch Gio L R-ma ca Cng ng Tren-

t CCEO Corpus Canonum

Ecclesiarum Orientalium B Gio Lut cc Gio Hi ng Phng

CD Christus Dominus Sc lnh v Gim mc ca C Va-ti-ca-n II

CDF Congrgation pour la doctrine de la foi

Thnh b Gio L c Tin

CID Codex Iuris Canonici B Gio Lut CL Christifideles laici Tng hun Kit hu gio dn ca c

Thnh Cha Gio-an Phao-1 II COD Conciliorum

oecumenicorum decreta Cc sc lnh Cng ng chung

CT Catechesi tradendae Tng hun ging dy Gio L ca c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II

DCG Directorium Catecheticum Generale

Sch hng dn chung v Gio L

DeV Dominum et Vivificantem Thng ip Ngi l Cha v ng Ban s sng ca c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II.

DH Dignitatis humanae Tuyn ngn v T do Tn gio ca Cng ng Va-ti-ca-n II

DM Dives in misericordia Thng ip Thin Cha Giu lng Thng xt ca c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II

DS Denziger-Schonmetzer, Enchiridion Symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum

Tuyn tp cc Tn Biu, cc nh Tn v tuyn b v c tin v lun l.

DV Dei Verbum Hin ch v Mc Khi ca Cng ng Va-ti-ca-n II

EN Evangelii nuntiandi Tng hun Loan Bo Tin Mng ca c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II

FC Familiaris consortio Tng hun v gia nh ca c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II

GE Gravissimum educationis Tuyn ngn v Gio dc kit gio ca Cng ng Va-ti-ca-n II

GS Gaudium et spes Hin ch v Mc V ca Cng ng Va-ti-ca-n II

HV Humanae Vitae Thng ip S Sng Con Ngi ca c Thnh Cha Phao-1 VI

IGLH Introductio generalis LH Dn nhp tng qut v Cc Gi Kinh Phng V

IGMR Institutio generalis MR Ch dn Tng qut v Sch l R-ma IM Inter Mirifica Sc lnh v Truyn thng x hi ca Cng

ng Va-ti-ca-n II LE Laborem exercens Thng ip v Lao ng ca c Thnh

Cha Gio-an Phao-1 II LG Lumen gentium Hin ch v Hi Thnh ca Cng ng Va-

ti-ca-n II LH Liturgie des heures Cc gi kinh Phng v MC Marialis cultus Tng hun tn knh c Maria ca c

Thnh Cha Phao-1 VI MD Mulieris dignitatem Tng th v phm gi ph n ca c

Thnh Cha Gio-an Phao-1 II MF Misterium Fidei Thng ip mu nhim c tin ca c

Thnh Cha Phao-1 VI MM Mater et Magistra Thng ip M v Thy ca c Thnh

Cha Gio-an XXIII MR Missel Romain Sch l R-ma NA Nostra aetate Tuyn ngn v cc tn gio ngoi KiT

gio ca cng ng Va-ti-ca-n II OBA Ordo baptismi adultorum Nghi thc Ra ti ngi ln OBP Ordo baptismi parvulorum Nghi thc Ra ti tr em OCF Ordo confirmationis Nghi thc Thm sc OcM Ordo celebrandi

Matrimonium Nghi thc Hn phi

OCV Ordo consecrationis virginum

Nghi thc Thnh hin trinh n

OE Orientalium ecclesiarum Sc lnh v Gio hi ng phng ca Cng ng Va-ti-ca-n II

OEx Ordo exequiarum Nghi thc An tng Off. lect.

Office des lectures Gi kinh sch

OICA Ordo initiationis christianae adultorum

Nghi thc Gia nhp Hi thnh cho ngi ln

OP Ordo poenitentiae Nghi thc Gii ti OT Optatam totius Sc lnh v o to Linh mc ca Cng

ng Va-ti-ca-n II

PC Perfectae caritatis Sc lnh v Canh tn Thch nghi i tu ca

Cng ng Va-ti-ca-n II PO Presbyterorum ordinis Sc lnh v i sng Linh Mc ca Cng

ng Va-ti-ca-n II PP Populorum Progressio Thng ip Pht trin Cc dn tc ca c

Thnh Cha Phao-1 VI PT Pacem in terris Thng ip Ha bnh trn tri t ca c

Thnh Cha Gio-an XXIII RH Redemptor hominis Thng ip ng Cu Chuc con ngi

ca c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II RM Redemptoris Mater Thng ip M ng cu chuc RP Reconciliatio et poenitentia Tng hun ha gii v sm hi ca c

Thnh Cha Gio-an Phao-1 II SC Sacrosanctum concilium Hin ch v Phng v ca Cng ng Va-

ti-ca-n II SFP Credo du peuple de Dieu:

profession de foi solennelle Kinh Tin Knh ca Dn Cha: bn tuyn xng c tin trng th ca c Thnh Cha Phao-1 VI

SRS Sollicitudo rei socialis Thng ip Quan tm n Vn X hi ca c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II

UR Unitatis redintegratio Sc lnh v Hip nht ca Cng ng Va-ti-ca-n II.

Tng Hin Kho Tng c Tin CNG B QUYN GIO L HI THNH CNG GIO C SON THO TIP SAU CNG NG CHUNG VA-TI-CA-N II GIO-AN PHAO-1, GIM MC, TI T CC TI T THIN CHA GHI NH MUN I Knh gi cc Hng y, Tng Gim Mc v Gim mc, Linh mc v ph t cng mi thnh phn dn Cha.

1. DN NHP GN GI KHO TNG C TIN l s mng Cha trao ph cho Hi Thnh v Hi Thnh vn chu ton trong mi thi i. c v tin nhim ng nh ca ti l c Gio-an XXIII khai mc cch y 30 nm, cng ng chung Va-ti-ca-n II c nh v c mun lm ni bt s mng tng v mc v ca Hi Thnh, cng nh, nh chn l Tin Mng chiu ta, dn a mi ngi tm kim v n nhn iu qu trng hn ht mi s l tnh yu ca c Ki-t (x . Ep 3, 19).

Da vo , c Gio-an XXIII n nh nhim v chnh yu ca Cng ng l gn gi v gii thch tt hn kho tng qu bu nn o l ki-t gio, gip cc kit hu cng nh mi ngi thin ch d tip thu hn. V vy, Cng ng khng t nng vic kt n cc sai lc ca thi i, nhng u tin cho vic n lc by t mt cch hn nhin sc mnh v v p ca o l c tin. Ngi ni: "i vi Hi Thnh, nh sng ca Cng ng ny s... l mt ngun mch phong ph thing ling. Sau khi mc c nhng nng lc mi, Hi Thnh s vng vng nhn vo tng lai ... Chng ta vui v v khng s hi khi u cng vic m thi i chng ta i hi tip tc con ng Hi Thnh i t gn 20 th k ... " Nh Thin Cha gip , qua 4 nm lm vic, cc ngh ph Cng ng c kt c mt tng lc ch o thch hp trnh by o l v nhng ch o mc v cho ton th Hi Thnh. Mc t v tn hu tm c y nhng ng hng cho cuc i mi suy ngh, hnh ng, phong ha, sc mnh tinh thn, nim vui v hy vng: chnh l mc ch ca Cng ng (Phao-1 VI, Din t kt thc Cng ng chung Va-ti-ca-n II ngy 8/12/1965: AAS 58(1966) trang 7-8). Sau khi kt thc, Cng ng khng ngng gi hng cho i sng Hi Thnh. Nm 1985, ti c th tuyn b: "Ti c c n tham d v cng tc tch cc vo tin trnh ca Cng ng Va-ti-ca-n II. T trc n nay, v mt cch c bit trong nhng nm ca nhim k Gio hong, Cng ng vn lun lun l im quy chiu ca mi hot ng mc v ca ti, trong n lc c thc nhng ch o ca Cng ng thnh p dng c th v trung thnh, bnh din mi Gio Hi cng nh trong ton th Hi Thnh. Phi lun lun tr v vi ngun mch y" (Din t 179) ngy 30-5-1986, s 131) 5:AAS 78 (1986), trang 1273). Trong tinh thn y, ngy 25. 1. 1985, ti triu tp mt hi ngh bt thng ca Thng Hi ng Gim Mc, nhn dp k nim 20 nm Cng ng kt thc. Mc ch ca hi ngh l t n Thin Cha v cc n hu v hoa tri thing ling ca Cng ng Va-ti-ca-n II, o su nhm gn b hn vi gio hun ca Cng ng, v gip cho mi ngi hiu bit v p dng cc gio hun y tch cc hn. Nhn dp ny, cc ngh ph ca Thng Hi ng by t c nguyn "son tho mt quyn gio l hay yu lc ton b o l cng gio c v c tin v lun l, lm bn vn tham kho cho cc sch gio l hay yu lc trong cc quc gia. Vic trnh by o l phi c tnh cch Kinh Thnh v Phng v, din t mt o l chc chn v ng thi thch nghi vi i sng hin nay ca cc Ki-t hu" (Bo co tng kt ca Thng Hi ng bt thng ngy 7/12/1985, II, B, a s 4: Enchiridion Vaticanum, tp 9, trang 1758, s 1797). Ngay khi Thng Hi ng kt thc, ti theo kin y v n "p ng hon ton mt nhu cu thc s ca Hi Thnh ton cu cng nh ca cc Gio Hi a phng" (Din vn b mc ca Thng Hi ng bt thng ngy 7/12/1985 s 6: AAS 78 (1986) trang. 435). Hm nay chng ti ht lng t n Thin Cha, v chng ti c th gii thiu cho ton th Hi Thnh quyn Gio L Hi Thnh Cng Gio ny. y l bn vn tham kho canh tn hun gio theo cc ngun mch sng ng ca c tin.

Sau vic canh tn phng v v son tho b Gio Lut mi cho Gio Hi La-tinh v cc khon lut cho cc Gio Hi ng Phng Cng Gio, quyn gio l ny s gp phn rt quan trng vo cng cuc i mi ton b i sng Hi Thnh, nh Cng ng Va-ti-ca-n II mong mun v khi s.

2. NHNG CHNG NG V TINH THN CHUN B BN VN Quyn Gio L Hi Thnh Cng Gio l kt qu ca mt s cng tc rng ri ca 6 nm lm vic khn trng trong tinh thn chm ch ci m v vi mt nhit tm nng chy. Nm 1986, ti u thc nhim v d tho mt quyn gio l theo yu cu ca cc ngh ph Thng Hi ng cho mt y ban gm 12 Hng Y v Gim Mc, do Hng y Giuse Ratzinger lm ch nhim. Tiu ban bin tp gm 7 Gim mc gio phn, nhng chuyn vin thn hc v hun gio, gip y ban trong cng vic ny. Vi nhim v ra nhng ch o v gim st tin trnh cng vic, y ban chm ch theo di tt c cc giai on bin tp 9 bn vn ni tip nhau. V phn mnh, tiu ban bin tp m nhn nhim v vit bn vn, sa i theo yu cu ca y ban v nghin cu nhng nhn xt ca nhiu nh thn hc, nh ch gii, hun gio, nht l ca cc Gim mc trn ton th gii nhm hon chnh bn vn. Nh tiu ban , chng ta c c nhng trao i hiu qu v phong ph, bo m cho bn vn c thng nht v ng b. Bn d tho c gi n cc Gim Mc Cng Gio, cc Hi ng Gim Mc hay Thng Hi ng, cc vin Thn Hc v Hun Gio tham kho kin. Ni chung, bn d tho c hng Gim Mc tip nhn rt thun li. Ngi ta c quyn ni quyn gio l ny l kt qu s cng tc ca ton th hng Gim Mc Hi Thnh Cng Gio. Cc ngi qung i p li li ti mi gi, nhn phn trch nhim ca mnh trong sng kin chung nh hng trc tip n i sng Hi Thnh. Vic cc gim mc hng ng lm cho ti rt vui mng, by nhiu ting ni to nn bn "giao hng c tin" ny. Vic thc hin quyn Gio L cho thy tnh tp on ca hng gim mc: l tnh cng gio ca Hi Thnh.

3. PHN CHIA MC Sch gio l phi trnh by mt cch trung thnh v c h thng gio hun ca Thnh Kinh, Truyn thng sng ng trong Hi Thnh v Hun Quyn ch thc, cng nh gia sn thing ling ca cc Gio Ph, cc thnh nam n ca Hi Thnh, c th gip ngi ta hiu bit hn v Mu nhim Ki-t gio v lm sinh ng c tin ca dn Thin Cha. Sch gio l phi lu n nhng minh nh v o l m Cha Thnh Thn khi dy trong Hi Thnh qua cc thi i. Sch gio l cng phi gip chng ta dng nh sng c tin soi sng nhng hon cnh mi v nhng vn cha c t ra trong qu kh .

Quyn Gio L ny cng s gm c nhng iu mi v iu c, v c tin va khng thay i va l ngun mch ca nhng nh sng mi (Mt 13, 52). p ng hai i hi y, quyn Gio l Hi Thnh Cng Gio ly li th t "c", tr thnh truyn thng m cun Gio l ca Thnh Pi- V theo, khi chia ni dung thnh 4 phn: Kinh Tin Knh; Phng V, c bit l cc b tch; Lun L Ki-t gio, c trnh by da trn cc gii rn; cui cng l Kinh Nguyn ca Ki-t hu. Mt khc, ni dung phi c trnh by mt cch "mi" p ng nhng cu hi ca thi i. Bn phn c ni kt vi nhau: Mu nhim ki-t gio l i tng ca c tin (phn I); mu nhim y c mng knh v thng truyn trong cc l nghi phng v (phn II); mu nhim y hin din soi sng v nng con ci Thin Cha trong i sng lun l (phn III); mu nhim y t nn mng cho kinh nguyn c din t c bit qua kinh "Ly Cha" v l ni dung cho li cu xin, ca ngi v chuyn cu ca chng ta (phn IV). Chnh Phng V cng l kinh nguyn: Vic tuyn xng c tin c ch thch ng trong vic c hnh phng t. n sng, hoa tri ca cc b tch, l iu kin khng g thay th c trong i sng lun l Ki-t gio, cng nh c tin l iu kin tham d phng v ca Hi Thnh. Nu c tin khng c trin khai bng vic lm, l c tin cht (x. Gcb 2, 14-26) v khng th em li hoa qu cho i sng vnh cu. c quyn Gio L Hi Thnh Cng Gio, chng ta thy c s thng nht ng phc ca mu nhim Thin Cha, ca nh cu ca Ngi, cng nh v tr trung tm ca c Ki-t, Con Mt Thin Cha, c Cha Cha c n lm ngi trong lng c Trinh N Ma-ri-a rt thnh, nh Cha Thnh Thn, lm ng Cu chng ta. Ngi cht v sng li nhng vn lun hin din trong Hi Thnh, c bit trong cc b tch. Ngi l ngun mch c tin, mu mc cho i sng lun l Ki-t gio v Thy dy chng ta cu nguyn.

4. GI TR O L CA BN VN Ngy 25. 6. 1992, ti ph chun v hm nay ti nhn danh quyn tng ra lnh ph bin quyn Gio L Hi Thnh Cng Gio ny. y l bn trnh by c tin Hi Thnh v o l Cng Gio, c Thnh Kinh cng nh truyn thng tng v hun quyn Hi Thnh xc nhn v soi sng. Ti coi y l mt phng tin c ga tr v c thm quyn gip Hi Thnh c hip thng v l mt khun mu chc chn cho vic ging dy c tin. c mong quyn sch ny gip y mnh cng cuc canh tn m Cha Thnh Thn khng ngng ku gi Hi Thnh ca Thin Cha, Thn Th c Ki-t, ang trn ng l hnh v vi nh sng rc r ca Nc Tri. Khi ph chun v ph bin quyn Gio L Hi Thnh Cng Gio, ngi k nhim Thnh Ph-r mun phc v Hi Thnh, cng nh tt c cc gio hi a phng ang ha hp v hip thng vi tng ta R-ma: l nng v cng c c tin cc

mn Cha Gi-su (x. Lc 22, 32), cng nh tng cng cc mi dy hip nht trong cng mt c tin tng truyn. V vy, ti xin cc mc t ca Hi Thnh cng nh cc tn hu n nhn quyn Gio l ny trong tinh thn hip thng v nng s dng trong vic chu ton s mng loan bo c tin v ku gi con ngi sng theo Tin Mng. Quyn Gio L ny c trao cho h lm bn tham chiu chc chn v trung thc cho vic ging dy o l cng gio, v mt cch rt c bit cho vic son nhng sch gio l a phng. Quyn sch ny cng c trao n cc tn hu c mun hiu bit hn v nhng phong ph khn lng ca n cu (x. Ga 8, 32). Quyn sch ny mun nng nhng n lc i kt, do c mun thnh thin tc ng, hip nht tt c cc kit hu, bng cch cho thy mt cch chnh xc ni dung v s mch lc hi ho ca c tin cng gio. Cui cng quyn Gio L Hi Thnh Cng Gio c trao cho bt k ai thc mc v nim hy vng ni chng ta (x. 1Pr 3, 15) v mun bit Hi Thnh Cng Gio tin g. Quyn Gio L ny khng c nh thay th cc sch gio l a phng c ph chun do gio quyn, cc Gim mc gio phn v cc Hi ng Gim Mc, nht l nu c Ta Thnh ph chun. Quyn sch ny c khch l v gip vic son tho nhng sch gio l mi tng a phng theo nhng hon cnh v vn ha khc nhau, nhng vn lu tm gn gi s hip nht trong c tin v lng trung thnh vi o l cng gio.

5. KT kt thc vn kin gii thiu quyn Gio L Hi Thnh Cng Gio, ti cu xin c Trinh N Ma-ri-a Rt Thnh, M Ngi Li Nhp Th v M Hi Thnh, dng li chuyn cu y quyn nng ca M, m nng cng vic hun gio ca ton th Hi Thnh trn mi cp , trong giai on ny, khi Hi Thnh c mi gi c mt n lc mi cho vic Phc m ha nhn loi. Xin cho nh sng c tin chn tht gii thot nhn loi khi cnh u ti v n l ca ti li, dn a h n s t do duy nht xng ng vi danh ngha y (x. Ga 8, 32): l s sng trong c Gi-su Ki-t, di s hng dn ca Cha Thnh Thn, i ny v trong Nc Tri, trong s sung mn ca hnh phc c thy Thin Cha nhn tin (x. 1Cr 13, 12; 2Cr 5, 6-8). Ban hnh ngy 11. 10. 1992, nhn dp k nim 30 nm ngy khai mc Cng ng Va-ti-ca-n II, nm th 14 nhim k gio hong ca ti. GIO-AN PHAO-1 II

LI M U "Ly Cha... s sng i i, chnh l (h) nhn bit Cha, ng duy nht l Thin Cha tht, v nhn bit ng Cha sai n, l c Gi-su Ki-t" (Ga 17, 3) "Thin Cha, ng Cu chng ta, ... mun cho mi ngi c cu v nhn bit chn l" (1Tm 2, 3-4). "Ngoi danh c Gi-su, di gm tri ny, khng c mt danh

no khc c ban cho nhn loi, chng ta phi nh vo danh mi c cu " (Cv 4, 12)

I. S SNG CON NGI - NHN BIT V YU MN THIN CHA 1 Thin Cha l ng Ton Thin v Hnh Phc khn lng. Theo nh nhn hu, Ngi t to dng con ngi, h c thng phn s sng vnh phc. Do , Ngi n vi con ngi. Thin Cha ku gi con ngi, gip h tm kim, nhn bit v em ht tm lc yu mn Ngi. Thin Cha triu tp mi ngi b ti li phn tn hp nht thnh gia nh ca Ngi l Hi Thnh. thc hin iu ny, khi ti thi vin mn, Ngi c Cha Con n lm ng chuc ti v cu . Trong v nh Ngi Con y, Thin Cha ku gi loi ngi tr nn ngha t trong Cha Thnh Thn, v do , c tha k i sng hnh phc ca Ngi. 2 - cho ting gi y vang ln trong ton ci a cu, c Ki-t sai phi cc tng do Ngi tuyn chn, trao cho cc ng nhim v loan bo Tin Mng: "Hy i, v lm cho mun dn tr thnh mn , lm php ra cho h nhn danh Cha Cha, Cha Con v Cha Thnh Thn, dy bo h tun gi nhng iu Thy truyn cho anh em. V y, Thy cng anh em mi ngy cho n tn th" (Mt 28, 19-20). Vng tin vo s mng y, cc tng ra i rao ging khp ni, c Cha cng tc vi cc ng v dng nhng du l km theo m xc nhn li cc ng rao ging (Mc 16, 20). 3 - Nhng ai nh n Cha gip n nhn li ku gi ca c Ki-t v t nguyn p ng, cng c tnh yu c Ki-t thc y i loan bo Tin Mng khp ni trn th gii. Kho tng c lnh nhn t cc tng ny c cc ngi k nhim bo ton mt cch trung tn. Mi ki-t hu cng c ku gi truyn t kho tng y t th h ny n th h khc, bng li rao ging c tin, bng cch sng c tin trong tnh chia s huynh , v din t c tin trong phng v v kinh nguyn (Cv 2, 42).

II. TRUYN T C TIN - VIC HUN GIO 4 - Ngay t thi Hi Thnh s khai, thut ng "hun gio" c dng gi ton b cc n lc c huy ng trong Hi Thnh o to mn , gip con ngi tin c Gi-su l Con Thin Cha, hu nh c tin, h c sng nhn danh Ngi, gio dc v ch dn h trong cuc sng i ny, v nh th, xy dng Thn Th c Ki-t(CT 1; 2) 5 - "Hun gio l gio dc c tin cho tr em, thanh nin v ngi ln, gm c bit l vic ging dy gio l Ki-t gio mt cch c t chc v h thng, nhm khai tm h vo cuc sng ki-t hu sung mn"(CT 18). 6 - Trong s mng mc v ca Hi Thnh, c mt s yu t lin h n hun gio, chun b cho hun gio hoc bt ngun t hun gio, nh: loan bo Tin Mng s khi tc l rao ging ca v tha sai khi dy c tin; nghin cu nhng l l bin

minh cho c tin; sng tch cc i ki-t hu, c hnh cc b tch, hi nhp vo cng on Hi Thnh, lm chng bng hot ng tng v truyn gio. D khng ln ln, nhng hun gio vn i i vi nhng yu t ny... (CT 18) 7 - "Hun gio lin kt mt thit vi ton b i sng ca Hi Thnh. Chnh nh Hun gio, Hi Thnh khng nhng pht trin v a d v s lng m nht l s tng trng bn trong v p ng nh cu ca Thin Cha"(CT 13) 8 - Nhng thi k Hi Thnh c canh tn cng l nhng thi im ni bt v hun gio. Thc vy, vo thi cc gio ph, ngi ta thy c nhng v thnh Gim Mc dnh mt phn quan trng ca tha tc v cho hun gio. l cc thnh Sy-ri-1 Gim mc Gi-ru-sa-1em v Gio-an Kim Khu, Am-r-xi- v u-Tinh, cng vi nhiu gio ph khc. Cc ngi li nhng tc phm hun gio mu mc 9 - Hun gio lun nhn c ngun nng lc mi t cc Cng ng. V phng din ny, Cng ng Tren-t l mt gng mu phi nu ln: Cc hin ch v sc lnh ca Cng ng ny a hun gio ln hng u tin; Cng ng khi ngun cho quyn Gio L R-ma l mt tc phm hng u ca loi sch yu lc trnh by gio l Ki-t gio; Cng ng khch l vic t chc dy v hc gio l v thc y vic pht hnh nhiu b sch gio l nh nhng ng gp ca cc Gim mc, cc nh thn hc thnh thin nh: Thnh Ph-r Ca-ni-xi-; Ca-r-1 B- r-m-; T-ri-bi- thnh M-gi-v-r, R-be-t B-1a-mi-n. 10 - V th, khng l g sau Cng ng Va-ti-ca-n II, nhiu ngi li ch n hun gio. Cc vn kin To Thnh cho thy r iu ny: - Ch th i cng v hun gio - (1971) - Cc kha hp Thng hi ng Gim mc v Phc m Ho - (1974) v v hun gio (1977) - Cc tng hun "Rao Ging Tin Mng"- (1975) v "Ging Dy Gio L" (1979). Kha hp bt thng Thng hi ng Gim mc nm 1985 xin "cho son ra mt quyn sch gio l hoc mt tot yu thu gn ton b o l cng gio v mt c tin cng nh lun l" (Bi bo co chung kt II B 4.). c Thnh Cha Gio-an Phao-1 II coi c nguyn ca Thng Hi ng Gim Mc nh c nguyn ca chnh mnh, khi nhn nhn rng: "Nim mong c hon ton p ng mt nhu cu thit thc ca Hi Thnh ton cu v ca cc Gio Hi a phng" (Din t 7-12-1985). Ngi huy ng tt c thc hin nim mong c ca cc ngh ph.

III. QUYN GIO L NY C VIT VI MC CH G? CHO AI ? 11 - Mc tiu ca b sch gio l ny l trnh by mt cch c t chc v tng hp nhng ni dung ct yu v cn bn ca o l cng gio v mt c tin cng nh lun l, di nh sng Cng ng Va-ti-ca-n II v ton b Thnh Truyn. Ngun t liu chnh ca b sch l Thnh Kinh, cc gio ph, phng v v hun quyn ca Hi Thnh. Sch c dng "nh bn quy chiu cho cc sch gio l cng nh tot yu c son ra trong cc nc " (THGM 1985).

12 - Quyn sch ny ch yu c dnh cho cc v ph trch hun gio: ng u l cc Gim mc, vi t cch Thy dy c tin v mc t trong Hi Thnh. Sch c cung cp cho cc ngi nh dng c chu ton trng trch dy d Dn Cha. Qua cc ngi, sch n tay cc ngi son gio l, cc linh mc v gio l vin. Mi tn hu khc cng s c c trong nhiu iu b ch.

IV. B CC CA QUYN GIO L 13 - B cc sch da theo truyn thng c in ca cc sch gio l, c son xoay quanh bn trc chnh: vic tuyn xng c tin trong b tch Thnh Ty (kinh Tin Knh), cc b tch, i sng c tin (cc iu rn), v kinh nguyn ca ngi tn hu (kinh Ly Cha) Phn Th Nht: Tuyn Xng c Tin 14 - Nhng ai thuc v c Ki-t nh c tin v php ra, phi tuyn xng c tin trc mt mi ngi (Mt 10, 32; Rm 10, 9). Nhm mc ch y, quyn Gio L ny trc ht trnh by ni dung ca mc khi v c tin: vi Mc Khi, Thin Cha ng li v ban chnh mnh cho con ngi; nh c tin con ngi p li Thin Cha (on 1). Kinh Tin Knh tm lc nhng hng n m Thin Cha ban cho con ngi, v Ngi l Tc Gi mi iu thin ho, l ng Cu Chuc, l ng Thnh Ho. Cc t tng trn xoay quanh "ba iu" tuyn xng trong b tch Thnh Ty: - Tin mt Thin Cha duy nht: Cha Cha ton nng, ng Sng To; - Tin c Gi-su Ki-t l Con ca Ngi, l c Cha v l ng cu chng ta; - v tin Cha Thnh Thn trong Hi Thnh (on 2) Phn th hai: Cc b tch c tin 15 - Phn th hai trnh by n cu , c c Gi-su Ki-t v Cha Thnh Thn thc hin mt ln dt khot, nay thc hin nh th no trong cc hnh ng thnh thing ca phng v Hi Thnh (on 1), c bit trong by b tch (on 2). Phn th ba: i sng c tin 16 - Phn th ba trnh by cng ch ti hu ca con ngi c to dng theo hnh nh Thin Cha l c hng hnh phc, v nu ln nhng con ng a n hnh phc: - sng ngay thng v t do nh l lut v n sng ca Cha (on 1); - bng cch thc thi hai mnh lnh "mn Cha, yu ngi" c trin khai trong Mi iu Rn ca Thin Cha (on 2). Phn th t: Kinh nguyn trong i sng c tin 17 - Phn cui cng ni v ngha v tm quan trng ca kinh nguyn trong i sng cc tn hu (on 1), kt thc vi mt gii thch ngn v by li nguyn xin trong kinh Ly Cha (on 2). Trong cc li nguyn xin ny, chng ta gp c ton b n lnh m con ngi mong i v Cha trn tri hng mun ban cho chng ta.

V. NHNG CH DN THC TIN CHO VIC S DNG SCH NY 18 - Chng ti quan nim sch ny nh mt bn trnh by c h thng v ton b c tin cng gio. Vy phi c sch ny nh mt khi thng nht . Nhiu ch dn c ghi ngoi l bn vn (s nghing, ch nhng on khc cng mt ti) v bng tra theo ch c t cui sch, cho thy r mi ch trong lin h vi ton b ni dung c tin. 19 - Thng cc bn vn Thnh Kinh khng c trch nguyn vn, nhng ch ghi xut x (vi "x") cc ch. hiu ngha on vn y su xa hn, nn tra chnh cc bn vn . Cc tham chiu Thnh Kinh ny rt hu ch cho hun gio. 20 - Nhng on in ch nh l nhng ghi ch thuc loi s hc, h gio hoc l nhng bi tng trnh tn l b sung. 21 - Cc on trch dn in ch nh, ly t nhng vn kin cc gio ph, phng v, tng hun hoc hnh cc thnh, c dng gip bn vn tn l thm phong ph. Thng nhng bn vn y c chn nhm s dng trc tip trong Hun gio. 22 - Cui mi mc, c mt s cu ngn tm lc ct li ca bi hc. Nhng cu "TM LC" y nhm xut nhng cng thc tng hp v d nh gip vic hun gio cc a phng.

VI. NHNG THCH NGHI CN THIT 23 - Sch ny nhn mnh n phn trnh by o l. Tht vy, chng ti mun gip c gi hiu su rng v c tin, nh , c tin c trng thnh, m r vo cuc sng v ta sng thnh li chng (CT 20-22; 25). 24 - Chnh v nhm mc ch ny, chng ti khng c nh thc hin nhng thch nghi trong cch trnh by gio l cng nh nhng phng php hun gio theo nhng i hi do khc bit v vn ha, tui tc, mc trng thnh tinh thn, hon cnh x hi v Gio Hi... ca nhng ngi hc gio l. Vic thch nghi cn thit y l trch nhim ca nhng ngi son sch gio l chuyn bit, v nht l ca nhng v ging dy. Ngi ging dy phi "tr nn tt c cho mi ngi" (1Cr 9, 22), chinh phc mi ngi cho c Gi-su Ki-t..., ng tng rng ch c mt hng ngi duy nht c giao cho mnh, v th c th ty tin ging dy v hun luyn mi ngi tn hu nh nhau theo cng mt phng php duy nht, bt di bt dch. Phi nh rng, trong c Gi-su Ki-t, c ngi nh tr s sinh, c ngi nh thiu nin, nhng ngi khc nh trng thnh ... Khi truyn t cc mu nhim c tin v cc qui lut sng, ngi ging dy phi thch nghi vi tinh thn v tr hiu ca ngi nghe (Gio l R-ma, li ta 11).

KT: TRN HT MI S L C I 25 - kt thc phn trnh by ny, thit tng nn nhc li nguyn tc mc v c quyn Gio L R-ma nu ra:

Tt c mc ch ca gio l v li ging dy phi c t trong Tnh Yu vnh cu. D c th trnh by tht kho lo iu phi tin, cy hay lm, nhng iu chnh yu l phi lm ni bt lng yu mn Cha, mi ngi hiu rng mi hnh vi tt theo ng ngha Kit gio khng c ngun gc no khc ngoi Tnh Yu v khng c cng ch no khc ngoi Tnh Yu.

PHN TH NHT - TUYN XNG C TIN Mt phn bch ha hm m thnh Priscilla ti R-ma, u th k III. nh c M c xa nht. Trong s cc hnh nh c xa nht ca ngh thut Ki-t gio, bc nh ny nu ln ch ct li ca c tin Ki-t gio: mu nhim Nhp Th ca Con Thin Cha c sinh lm con c Trinh N Ma-ri-a. Bn tri, hnh dng mt ngi a tay ch mt ngi sao pha trn c Trinh N bng con: mt v ngn s, c l l ng Ba-1a-am, bo tin "mt v sao xut hin t Gia-cp s ln cai tr" (Ds 24, 17). l tt c nim mong i ca thi Giao c C, v ting ku cu ca loi ngi sa ng (x. 27, 528). Li tin bo c ng nghim khi c Gi-su ra i. Con Thin Cha lm ngi do quyn nng Cha Thnh Thn, sinh lm con c Trinh N Ma-ri-a (x. 27, 53, 422, 488). c Ma-ri-a sinh h v trao ban Ngi cho nhn loi. Nh vy, c Ma-ri-a l hnh nh tinh tuyn nht ca Hi Thnh (x. 967).

ON TH NHT: " TI TIN " - " CHNG TI TIN " 26 - Khi tuyn xng c tin, chng ta khi u th ny: "ti tin" hoc "chng ti tin". Vy trc khi trnh by c tin ca Hi Thnh, c tuyn xng trong kinh Tin Knh, din t trong phng v, th hin trong vic thc hnh cc iu Rn v trong kinh nguyn, chng ta hy t hi xem "tin" ngha l g. c tin l li con ngi p tr li Thin Cha, ng t mc khi v hin mnh cho con ngi, khi ban nh sng cha chan cho con ngi ang i tm ngha ti hu ca i mnh. Do , trc ht chng ta s bn v cuc tm kim ca con ngi (chng mt), k n bn v Mc Khi ca Thin Cha, qua , Thin Cha i bc trc t mnh cho con ngi (chng hai), v cui cng, l li con ngi p tr trong c tin (chng ba).

CHNG MT: CON NGI "C KH NNG" N NHN THIN CHA I - CON NGI KHAO KHT THIN CHA 27 - (355, 1701 1718) Tn y lng, con ngi khao kht Thin Cha v con ngi c to dng do Thin Cha v cho Thin Cha. Thin Cha khng ngng li ko con ngi n vi mnh, v ch ni Thin Cha, con ngi mi tm gp chn l v hnh phc m h khng ngng tm kim. ngha cao c nht ca phm gi con ngi l con ngi c ku gi ti kt hip vi Thin Cha. Ngay t lc mi sinh ra, con ngi c mi gi i thoi vi Thin Cha: thc th, s d con ngi hin hu l do Thin Cha v yu thng m to dng con ngi, v cng v yu thng m lun lun bo tn con ngi; v con ngi ch sng hon ton theo chn l mt khi t nhn nhn tnh yu y v ph thc i mnh cho ng to dng mnh (GS 19, 1). 28 - (843, 2566 2095-2109) Trong lch s loi ngi v cho ti ngy nay, loi ngi din t vic tm kim Thin Cha bng nhiu cch qua cc tn ngng v cc thi tn gio (cu khn, cng t, tnh nim, phng t, v. v...). Mc d c khi cn m h bt minh, nhng hnh thc ny qu ph bin, n ni c th gi con ngi l mt hu th tn gio: T mt ngi, Thin Cha to thnh ton th nhn loi, h trn khp mt t. Ngi vch ra nhng thi k nht nh cho cc dn tc v nhng ranh gii cho ni ca h. Nh vy l h tm kim Thin Cha; may ra h d dm m tm thy Ngi, tuy rng thc s Ngi khng xa mi ngi chng ta. Tht vy, chnh ni Ngi m chng ta sng, chng ta c ng v chng ta c (Cv 17, 26-28). 29 - (2123-2128 398) Nhng "mi tng quan thn thit v sng cn gia con ngi vi Thin Cha"(GS 19, 1), c th b lng qun, khng bit ti v cn b minh nhin chi t. Nhng thi nh th c th do nhiu nguyn nhn (GS 19-21): ni lon trc s d trn th gii, v tri hoc th v tn gio, lo toan v th gian v tin ca(Mt 13, 22), gng xu ca cc tn hu, nhng tro lu t tng nghch tn gio, cui cng l thi ca con ngi ti li, v s st m trn trnh Thin Cha (St 3, 8-10) v ting gi ca Ngi (Gn 1, 3). 30 - (2567, 845 368) "Hnh phc thay nhng tm hn tm kim Thin Cha" (Tv 105, 3). Cho d con ngi c th qun lng hay chi t Thin Cha, Thin Cha vn khng ngng ku gi mi ngi tm kim Ngi c sng v c hnh phc. Nhng s tm kim ny i hi con ngi vn dng tt c tr tu, ch chnh trc, "mt lng ngay thng", v phi c c chng t ca ngi khc hng dn h kim tm Thin Cha. Ly Cha, Cha cao c v ng mun li ca ngi: quyn nng Cha ln lao v tr tu Cha khn lng. V con ngi, mt phn nh b ca mun loi Cha to nn, li dm ngh c th ca ngi Cha; mc d chnh con ngi , vi s kip ph du, mang ni mnh tang chng ca ti li v du chng Cha chng li k kiu cng. D sao, con ngi, phn nh b ca mun loi Cha to nn, mun ca ngi Cha. Chnh

Cha thc gic con ngi lm nh vy, khi cho h tm c sng vui trong li ngi khen Cha, v Cha to dng chng con cho Cha, v lng chng con vn khc khoi bao lu cha c ngh ngi trong Cha (Th. u-tinh, t thut 1. 1, 1). II. NHNG CON NG GIP CON NGI NHN BIT THIN CHA 31 - c to nn theo hnh nh Thin Cha, c mi gi nhn bit v yu mn Thin Cha, ngi tm Thin Cha s khm ph ra mt s "con ng" gip nhn bit Ngi. Nhng con ng ny cn c gi l "bng chng v s hin hu ca Thin Cha", khng theo ngha bng chng khoa hc t nhin, nhng theo ngha nhng "lun c ng qui v c sc thuyt phc", gip con ngi bit chc c Thin Cha. Nhng "con ng" n vi Thin Cha xut pht t th to: th gii vt cht v con ngi. 32 - (54, 337) Th gii: cn c vo vn hnh v bin ha ca th gii, tnh cch v thng, trt t v v p ca n, ngi ta c th nhn bit Thin Cha nh l nguyn thy v cng ch ca v tr. V ngi ngoi gio, Thnh Phao-1 khng nh: "Nhng g ngi ta c th bit v Thin Cha th tht l hin nhin trc mt h: Tht th, chnh Thin Cha cho h thy r. Qu vy, nhng g ngi ta khng th nhn thy c ni Thin Cha, tc l quyn nng vnh cu v thn tnh ca Ngi, th t khi Thin Cha to thnh v tr, tr khn con ngi c th nhn thy c qua nhng cng trnh ca Ngi" (Rm 1, 19-20) (Cv 14, 15. 17; 17, 27-28; St 13, 1-9). Thnh u-tinh ni: "Hy hi v p ca tri t, ca bin khi, ca kh tri n phng v lan ta, ca bu tri ..., hy hi tt c nhng thc ti y. Tt c s tr li bn: "Hy xem , chng ti qu l p". V p ca chng l mt li tuyn xng. Ai lm ra nhng cnh p thin bin vn ho y, nu khng phi l ng ton m khng bao gi i thay ? " (Bi ging 241, 2). 33 (2500, 1730 1776 1703 366) Con ngi: Vi tm hn ci m n nhn s tht v v p, vi lng tri, t do v ting ni ca lng tm, vi kht vng vn ti v tn v hnh phc, con ngi t hi v s hin hu ca Thin Cha. Qua nhng c tnh trn, con ngi nhn ra nhng du ch cho thy mnh c linh hn. "V mm sng vnh cu m con ngi mang ni mnh, khng th gin lc ch duy vo vt cht" (GS 18, 1; x 14, 2), nn linh hn con ngi ch c th xut pht t Thin Cha. 34 - (199) Th gii v con ngi minh chng rng chng khng phi l nguyn l tin khi v cu cnh ti hu ca chnh mnh, nhng tham d vo ng l Hu Th T Ti, v thy v chung. Nh vy, qua nhng "con ng" khc nhau, con ngi c th nhn bit s hin hu ca mt thc ti, l nguyn l tin khi v l cu cnh ti hu ca mi s, "m mi ngi gi l Thin Cha" (Thnh T-ma Aqui. Tng lun thn hc 1, 2, 3). 50 159 35 - Nh nhng nng lc ca mnh, con ngi c th nhn bit s hin hu ca mt Thin Cha hu ng. Nhng cho con ngi c th sng thn thit vi Ngi,

Thin Cha mun mc khi chnh mnh cho con ngi v ban cho h kh nng n nhn mc khi y trong c tin. Tuy nhin, cc "bng chng v s hin hu ca Thin Cha" c th gip con ngi d n nhn c tin v cho thy c tin khng nghch vi l tr . III. QUAN NIM CA HI THNH V VIC NHN BIT THIN CHA 36 (355) "Hi Thnh, m chng ta, khng nh v dy rng: T nhng loi th to, con ngi nh nh sng t nhin ca l tr, c th nhn bit cch chc chn v Thin Cha nh l nguyn l v cng ch ca mi loi" (C Vat I: DS 3004; x. 3026; DV 6). Khng c kh nng ny, con ngi khng th n nhn mc khi ca Thin Cha. Con ngi c c kh nng l v c to dng "theo hnh nh Thin Cha (x. St 1, 26)". 37 (1960) Tuy nhin, trong nhng hon cnh c th ca mnh, con ngi rt kh nhn bit Thin Cha nu ch da vo nh sng ca l tr: L tr con ngi nh sc lc v nh sng t nhin ca mnh, c th nhn bit cch xc tht v chc chn v mt Thin Cha hu ng, ng bo v v iu khin th gii bng s quan phng, cng nh v lut t nhin m ng Sng to t trong tm hn chng ta. Tuy nhin, vn cn nhiu tr ngi ngn cn l tr vn dng hu hiu nng lc t nhin ca n. V nhng chn l lin quan n Thin Cha v loi ngi vt hn lnh vc kh gic, li i hi con ngi phi x thn v qun mnh khi mun hnh ng v sng theo chn l . nm bt nhng chn l nh th, tinh thn con ngi phi chu nhiu kh khn do gic quan v tr tng tng, cng nh nhng ham mun xu xa do nguyn ti gy nn. V th, trong nhng lnh vc , nhng iu m con ngi khng mun l c tht, th h d dng t thuyt phc mnh rng chng ch l iu di tr hay m h (Pi- XII, enc. Humani Generis: DS 3875). 38 - (2036) - V th, con ngi cn c mc khi ca Thin Cha soi dn, khng nhng trong nhng g vt qu tr khn, m cn trong "nhng chn l tn gio v lun l t n vn khng vt qu kh nng l tr con ngi trong hon cnh hin ti c th bit c mt cch d dng, chc chn m khng ln ln sai lm" (DS 3876; x. Vatican I DS 3005; DV 6; Th. T-ma Aquin, Tng lun thn hc 1, 1, 1.) IV. PHI NI V THIN CHA TH NO ? 39 (851) Khi ch trng l tr c kh nng nhn bit Thin Cha, Hi Thnh tin tng c th ni v Thin Cha cho tt c mi ngi v vi mi ngi. Nim xc tn ny l khi im cho cuc i thoi ca Hi Thnh vi cc tn gio khc, vi trit hc v khoa hc, cng nh vi nhng ngi v tn ngng v v thn. 40 - V kh nng nhn bit Thin Cha ca chng ta c gii hn, nn ngn ng chng ta dng ni v Thin Cha cng gii hn. Chng ta ch c th xng danh Ngi khi t nhng g chng ta bit v cc th to v theo cch thc hiu bit v suy t hn hp ca loi ngi chng ta. 41- (213, 299) - C th ni mi th to u mang dng vp no ca Thin Cha, c bit l con ngi c sng to theo hnh nh Ngi. Nhng nt hon ho thin

hnh vn trng ca th to (tnh chn, thin, m ca chng) phn chiu s ton ho v bin ca Thin Cha. Chng ta c th ni v Thin Cha khi t nhng nt hon ho ca th to, "v t s nguy nga ca th to, ngi ta lun ra c nim v ng To Ho" (Kn 13, 5). 42 (212, 300 370) Thin Cha tri vt mi th to. Vy cn phi khng ngng luyn lc ngn ng chng ta, cho bt i nhng g hn hp, tng hnh, v cha hon ho, khi ln ln c Cha "khn t xit, khn d thu, v hnh, v phng nm gi" (Phng v l Thnh Gio-an Kim Khu, Anaphore.)vi nhng g con ngi hnh dung c. Li ni ca nhn loi vn lun thiu st, khng din t ht mu nhim ca Thin Cha. 43 (206) Khi ni nh th v Thin Cha, tuy ngn ng chng ta din t theo cch phm nhn, nhng thc s t ti chnh Thin Cha, d khng th din t c Ngi trong s gin n v bin ca Ngi. Chng ta phi nh rng "gia ng Sng To v loi th to, khng th nhn mnh s tng ng m khng lm cho s bt tng ng gia hai bn cng thm ln hn na" (C La-tran IV: DS 806), v "chng ta khng th hiu c Thin Cha nh th no, m ch hiu c Ngi khng nh th no, v nhng hu th khc c v tr no trong tng quan vi Thin Cha"(Th. T-ma Aqu. s. gent. 1, 30). TM LC 44 - T bn tnh v n gi, con ngi l mt hu th tn gio. Pht sinh t Thin Cha v quy hng v Thin Cha, con ngi ch t c cuc sng nhn bn y khi t do lin kt vi Thin Cha. 45- Con ngi c to dng nn sng hip thng vi Thin Cha. Ni Ngi, h tm c hnh phc: "trong Cha, con khng h cn au kh bun phin na; c trn y Cha, i con s y trn vn" (Th. u-tinh, T thut. 10, 28, 39). 46 - Khi bit nghe sip ca cc th to v ting ni ca lng tm, con ngi c th bit chc c Thin Cha l nguyn nhn v cng ch ca mi s. 47 - Hi Thnh dy rng con ngi nh nh sng t nhin ca l tr c th nhn bit chc chn v Thin Cha duy nht v chn tht, l ng To Ha v c Cha ca chng ta, qua nhng cng trnh ca Ngi (x. C Vat I: DS 3026). 48 - Chng ta c th tht s ni v Thin Cha, da vo nhng nt hon ho thin hnh vn trng ca cc th to, phn no ging Thin Cha ton ho v bin, cho d ngn ng c hn ca chng ta khng ti no din t ht mu nhim c. 49 - "Khng c ng Sng To, loi th to bin tan" (GS 36). V th, ngi tn hu cm thy tnh yu Cha Ki-t thc bch mang nh sng ca Thin Cha hng sng n cho nhng ai khng bit hoc chi t Ngi .

CHNG HAI: THIN CHA N GP CON NGI 50 (36 1066) Nh l tr t nhin, con ngi c th nhn bit Thin Cha mt cch chc chn, da vo nhng cng trnh ca Ngi. Nhng cn c mt loi nhn bit

khc, m con ngi khng th t ti bng sc lc ca chnh mnh, l loi nhn bit nh mc khi ca Thin Cha (x. C Vat I: DS 3015). Bng mt quyt nh hon ton t do, Thin Cha t mc khi v ban chnh mnh cho con ngi. Thin Cha lm iu bng cch mc khi mu nhim ca Ngi, nh yu thng Ngi c t mun thu trong c Ki-t, mu ch cho mi ngi. Thin Cha mc khi trn vn nh ca Ngi khi c Ngi Con ch i l c Ki-t, Cha chng ta, v khi c Thnh Thn n vi loi ngi.

Mc 1: Mc Khi ca Thin Cha I. THIN CHA MC KHI " NH YU THNG" 51 (2823, 1996) "Thin Cha nhn lnh v khn ngoan mun mc khi chnh mnh v t cho mi ngi bit mu nhim thnh Ngi. Nh , loi ngi c th n cng Cha Cha, nh Cha Ki-t, Ngi Li nhp th trong Cha Thnh Thn, v c thng phn bn tnh ca Thin Cha" (DV 2). 52 Thin Cha, ng "ng trong nh sng siu phm" (1Tm 6, 16), mun thng ban s sng thn linh ca chnh mnh cho loi ngi m Ngi t do sng to, lm cho loi ngi c tr nn ngha t trong Con Mt ca Ngi (Ep 1, 4-5). Bng cch t mc khi chnh mnh, Thin Cha mun gip cho loi ngi c kh nng p li Ngi, nhn bit v yu mn Ngi vt trn nhng g h c th lm c t sc mnh. 53 (1953, 1950) nh mc khi c th hin cng mt trt qua "hnh ng v li ni, c hai lin kt cht ch v soi sng cho nhau"(DV 2). nh hm cha "mt ng li s phm thn linh" c bit ca Thin Cha: Thin Cha thng ban chnh mnh cho con ngi mt cch tim tin, chun b tng giai on con ngi n nhn mc khi siu nhin v chnh bn thn Ngi. Mc khi ny s t ti tt nh ni con ngi v s mng ca Li nhp th l c Gi-su Ki-t. Thnh I-r-n thnh Ly-on nhiu ln ni v ng li s phm ca Thin Cha di hnh nh Thin Cha v con ngi lm quen nhau: "Ngi Li ca Thin Cha gia loi ngi v tr thnh con ca loi ngi, con ngi quen n nhn Thin Cha, v Thin Cha quen gia loi ngi, theo nh tt p ca Cha Cha" (Chng lc gio 3, 20, 2; xem th d phn chng lc gio 3, 17, 1; 4, 12, 4; 4, 21, 3). II. CC GIAI ON MC KHI T thu ban u, Thin Cha t mc khi cho con ngi 54 (32, 374) "Thin Cha, ng sng tov bo tn mi s nh Ngi Li, khng ngng lm chng v Mnh trc mt loi ngi qua cc th to. V v mun m ng cu cao trng nn t u Ngi cn t Mnh ra cho t tng chng ta". Ngi mi cc nguyn t sng kt hp mt thit vi Mnh, khi ban cho h n sng v c cng chnh rng ngi" (DV 3). 55 (397, 410) Ti ca nguyn t khng lm gin on mc khi. Qu vy, " sau khi t tng sa ng, qua li ha ban n cu chuc, Ngi nng h dy trong nim hy vng n cu . Ngi khng ngng sn sc nhn loi, ban s sng i i cho tt c nhng ai tm kim n cu nh kin tm lm vic thin" (DV 3).

(761) Tuy con ngi mt tnh ngha vi Cha v ti bt phc tng, Cha cng khng nh b mc cho s cht thng tr ... . Nhiu ln Cha giao c vi loi ngi (MR, Kinh T n IV, 118). Giao c vi ng N- 56 (01,1219) Khi ti li ph v s thng nht ca nhn loi, Thin Cha tm cch cu h qua tng nhm ngi. Giao c vi ng N- sau lt hng thy (St 9, 9) ni ln nguyn tc, qua Thin Cha thc hin Nhim Cc cu cc "dn tc", tc l nhng con ngi tp hp li theo x s ca h, "mi ngi ty theo ting ni v ty theo th tc ca h"(St 10, 5; 10, 20-31). 57 Trt t gm nhiu dn tc (x. Cv 17, 26-27) va c tnh v tr, va c tnh x hi v tn gio ny c Thin Cha thit t ngn chn lng kiu cng ca nhn loi sa ng nhng vn ng la vi nhau trong s i bi (x. St 10, 5) mu cu s hip nht nh chuyn thp Ba-ben (x. St 11, 4-6). Nhng v ti li (x. Rm 1, 18-25) lm con ngi m mui, nn thuyt a thn cng nh t sng bi, dn tc v th lnh lun e da nhim cc tm thi ny bng s lch lc ngoi gio. 58 (674, 2569) Giao c vi ng N- c gi tr sut thi ca cc dn tc (x. Lc 21, 24), cho ti khi Tin Mng c loan bo khp th gii. Thnh Kinh tn knh mt vi gng mt v nhn ca cc "dn tc", nh ng "A-ben ngi cng chnh", v vua t t Men-ki-x- (x. St 14, 18) c xem nh hnh bng c Ki-t (x. Dt 7, 3), hoc cc ngi cng chnh "N-, a-nen v Gip" (d 14, 14). Nh vy, Thnh Kinh ni ln mc thnh thin cao vi m nhng ngi sng di ch giao c N- c th t ti, trong khi i ch c Ki-t "qui t con ci Thin Cha ang tn mc khp ni v mt mi" (Ga 11, 52). Thin Cha tuyn chn ng p-ra-ham 59 (145, 2570) qui t loi ngi b tn mc, Thin Cha tuyn chn ng p-ram bng cch ku gi ng "ri b x s, h hng v nh cha ca ng" (St 12, 1), lm cho ng tr nn "p-ra-ham", tc l "cha ca v s dn tc" (St 17, 5): "nh ngi, mun dn s c chc phc" (St 12, 3 LXX) (x. Gl 3. 8). 60 (760 762, 781) Dn tc pht sinh t p-ra-ham s lnh nhn li Thin Cha ha vi cc t ph. y l dn tuyn chn (x. Rm 11, 28), c gi chun b cho cuc qui t con ci Thin Cha mt ngy no trong Hi Thnh duy nht (x. Ga 11, 52; 10, 16); dn ny s l gc r m cc dn ngoi khi tin vo Thin Cha s c thp vo (x. Rm 11, 17-18. 24). 61 Cc t ph, cc ngn s v nhng nhn vt khc na ca Cu c v s lun c tn knh nh nhng thnh nhn trong tt c cc truyn thng phng v ca Hi Thnh. Thin Cha hun luyn dn t-ra-en 62 (060, 2574 1961) Sau thi cc t ph, Thin Cha lp t-ra-en lm dn ca Ngi khi gii thot h khi ch n l Ai-cp. Ngi k kt Giao c Xi-nai vi dn v ban cho h l lut qua ng M-s, h nhn nhn v phng s Ngi nh v Thin Cha duy nht hng sng v chn tht, ngi Cha quan phng v v Thm Phn cng minh, v h mong i V Cu Tinh c Thin Cha ha (x. DV 3).

63 (204, 2801 839) t-ra-en l Dn t t ca Thin Cha (x. Xh 19, 6), c "mang danh C CHA" (nl 28, 10). l dn gm "nhng ngi u tin c nghe li Thin Cha phn dy" (Phng v Th Su Tun Thnh) gm cc "anh trng" ca nhng ngi cng chia s c tin ca t ph p-ra-ham. 64 (711, 1965 489) Qua cc ngn s, Thin Cha hun luyn dn Ngi trong nim hy vng vo n cu , trong s ch i mt Giao c mi, Giao c vnh cu dnh cho tt c mi ngi (x. Is 2, 2-4)v s c ghi khc trong lng mi ngi (x. Gr 31, 31-34; nl 10, 16). Cc ngn s tin bo Thin Cha s cu chuc trn vn dn t-ra-en, thanh ty h khi mi bt trung (Ed 36) v ban n cu cho tt c cc dn tc (x. Is 49, 5-6; 53, 11). Chnh nhng ngi ngho kh v khim nhu ca Cha (Xph 2, 3) s cu mang nim hy vng ny. Nhng ph n thnh thin nh cc b Xa-ra, R-b-ca, Ra-khen, Mi-ri-am, -b-ra, An-na, Giu-i-tha v t-te, gn gi cho nim hy vng cu y ca t-ra-en c lun sng ng. V vn ny, c Ma-ri-a l gng mt sng chi nht (x. Lc 1, 38). III. C Gi-SU KI-T "NG TRUNG GIAN V S VIN MN CA TON B MC KHI " (DV 2) Thin Cha phn dy mi s trong Ngi Li 65 (102) "Thu xa nhiu ln nhiu cch, Thin Cha dng cc ngn s m phn dy cha ng ta; nhng vo thi sau ht ny, Thin Cha phn dy ta qua Con ca Ngi " (Dt 1, 1-2). c Ki-t, Con Thin Cha lm ngi, l Li duy nht, hon ho v dt khot ca Cha Cha. Ni Ngi, Thin Cha phn dy mi s, v s khng c li no khc ngoi Li . Ni gt bao ngi, Thnh Gio-an Thnh Gi din t iu vi nhng li l sng ngi khi qung din Dt 1, 1-2: 516 (2717) Mt khi ban cho chng ta Cha Con, l Li ca Ngi, Thin Cha khng cn Li no khc ban cho ta. Ngi ni ht trong mt ln v cng mt trt, trong Li duy nht , v khng cn g ni na. Nhng g Ngi ch ni tng phn vi cc ngn s, th Ngi ni ht trn vn trong Con ca Ngi bng cch ban cho chng ta iu trn vn y l Con ca Ngi. Do , ai cn mun gn hi Ngi hoc c ao c mt th kin hay mc khi, ngi y chng nhng lm mt s in r, m cn xc phm n Thin Cha, bi khng nhn vo c Ki-t m li i tm nhng g khc hay nhng iu mi l (Ct minh 2, 22). S khng cn Mc Khi no khc na 66 (94) "Nhim cc Ki-t gio, v l Giao c mi v vnh vin, s khng bao gi mai mt, chng ta khng phi ch i mt mc khi cng khai no khc na trc khi Cha Gi-su Ki-t Cha chng ta hin n trong vinh quang" (DV 4). D Mc Khi hon tt, nhng vn cha c din t hon ton r rt, nn Hi Thnh phi c gng tm hiu mt cch tim tin qua dng thi gian. 67 (84) Theo dng lch s, c nhng iu gi l "mc khi t, " mt s c thm quyn Hi Thnh cng nhn. Tuy vy, nhng mc khi khng thuc kho tng c tin. Vai tr ca chng khng phi l "ci thin" hoc "b sung" Mc Khi ti hu ca c Ki-t, m gip ngi ta sng Mc Khi cch trn vn hn vo mt thi im lch s. c Hun Quyn Hi Thnh hng dn, ngi tn hu nh cm thc c

tin s bit nhn nh v tip thu trong cc mc khi , nhng g l li mi gi ch thc ca c Ki-t hoc ca cc thnh gi n cho Dn Ngi. Theo c tin Ki-t gio khng c mc khi no c coi l vt cao hn hay sa i mc khi c hon tt trong c Ki-t. Hin nay mt s tn gio ngoi Ki-t gio v mt s gio phi c sng lp gn y t nn tng trn nhng "mc khi" nh th. TM LC 68 V tnh thng, Thin Cha t mc khi v ban chnh mnh cho con ngi. Nh vy, Ngi mang n mt li gii p cui cng v phong ph cho nhng cu hi m con ngi t ra cho mnh v ngha v cng ch cuc i . 69 Thin Cha t mc khi cho con ngi bng cch dng hnh ng v li ni, tng bc thng ban mu nhim chnh bn thn mnh cho h. 70 Ngoi nhng chng t ni cc th to, Thin Cha cn ch thn t mnh cho nguyn t chng ta. Ngi ni vi h, v sau khi h sa ng, Ngi ha ban n cu (St 3, 15) v mi h k kt giao c vi Ngi. 71 Thin Cha k kt vi ng N- mt giao c vnh cu gia Ngi v mi sinh linh (St 9, 16). Giao c ny s tn ti bao lu th gian cn tn ti. 72 Thin Cha tuyn chn ng p-ra-ham v k kt mt giao c vi ng v dng di ng. T , Thin Cha thit lp dn Ngi v mc khi L Lut cho h qua ng M-s. Nh cc ngn s, Thin Cha chun b dn Ngi n nhn n cu dnh cho ton th nhn loi. 73 Thin Cha t mc khi trn vn khi c chnh Con Mnh n trn gian; ni Cha Con, Thin Cha thit lp Giao c ca Ngi cch vnh vin. Con Thin Cha l Li ti hu ca Cha Cha ni vi nhn loi; sau Ngi, khng cn mt mc khi no khc.

Mc 2: Lu truyn Mc khi ca Thin Cha 74 (851) Thin Cha "mun cho mi ngi c cu v nhn bit chn l" (1Tm 2, 4), tc l nhn bit c Ki-t Gi-su (Ga 14, 6). Vy c Ki-t phi c rao ging cho mi dn tc v mi ngi, v nh th, mc khi phi c loan truyn n tn cng th gii. Nhng g Thin Cha mc khi cu mun dn, Ngi n cn sp t lun c bo ton v lu truyn nguyn vn cho mi th h (DV 7). I. TRUYN THNG CC TNG 75 (171) "Ton b mc khi ca Thin Cha ti cao c hon tt ni Cha Ki-t. Sau khi thc hin v cng b Tin Mng c cc ngn s tin bo, Cha Ki-t ra lnh cho cc tng rao ging Tin Mng y cho mi ngi nh l ngun mch ca ton b chn l cu v ca mi qui lut lun l, ng thi ban pht cho h nhng hng n ca Thin Cha"(DV 7). Li rao ging ca cc tng 76 Theo mnh lnh ca Cha, vic lu truyn Tin Mng c thc hin bng hai cch:

Cch truyn khu: "Bng li rao ging, bng gng mu v cc nh ch, cc tng truyn li nhng iu hc c t chnh ming c Ki-t khi sng chung vi Ngi v thy Ngi x s hoc nhng iu cc ngi c Thnh Thn gi hng". Bng vn t: "c Thnh Thn linh hng, cc tng v nhng ngi thn cn vi cc ngi ghi li s ip cu "(DV 7). ... c tip ni do nhng ngi k nhim cc tng 77 (861) " Tin Mng lun lun c gn gi nguyn vn v sng ng trong Hi Thnh, cc tng t cc Gim Mc lm ngi k nhim, v trao li cho h "trch nhim gio hun ca cc ngi" (DV 7). V vy, "nhng li ging dy ca cc tng c c bit ghi li trong cc sch linh hng, phi c bo tn v lin tc lu truyn cho n tn th " (DV 8). 78 (174 1124, 2651) c thc hin trong Cha Thnh Thn, cch lu truyn sng ng ny c gi l Thnh Truyn, phn bit vi Thnh Kinh, d c lin h cht ch vi Thnh Kinh. Nh Thnh Truyn, "Hi Thnh qua gio l, i sng v vic phng t ca mnh, bo tn v lu truyn cho mi th h tt c thc cht ca mnh v tt c nhng g mnh tin"(DV 8). "Gio hun ca cc thnh gio ph chng thc s hin din tc sinh ca Thnh Truyn y m s phong ph thm nhp vo np sng o ca Hi Thnh hng tin tng v cu nguyn" (DV 8). 79 Nh vy, vic Cha Cha thng ban chnh mnh nh Ngi Li v trong Thnh Thn, vn hin din v tc ng trong Hi Thnh: "Thin Cha ng xa phn dy, nay vn khng ngng ng li vi hin th ca Con yu du mnh; v Thnh Thn, ng lm cho ting ni sng ng ca Tin Mng vang di trong Hi Thnh, v nh Hi Thnh lm vang di trong th gii, vn hng dn cc tn hu nhn bit ton th chn l v lm cho li Cha Ki-t trn ngp trong lng h" (DV 8). II. TNG QUAN GIA THNH TRUYN V THNH KINH Cng mt ngun mch... 80 "Thnh Truyn v Thnh Kinh lin kt v giao lu mt thit vi nhau, v c hai pht xut t mt ngun mch duy nht l Thin Cha, c th ni l c hai kt hp nn mt ton b v hng v cng mt mc ch" (DV 9). C hai u lm cho mu nhim c Ki-t c hin din v sinh hoa tri trong Hi Thnh, chnh Ngi ha li vi mn "mi ngy cho n tn th " (Mt 28, 20). ... nhng hai cch lu truyn khc bit 81 "Thnh Kinh l Li Thin Cha c ghi chp li di s linh hng ca Cha Thnh Thn". (113) "Thnh Truyn cha ng Li Thin Cha m Cha Ki-t v Cha Thnh Thn y thc cho cc tng , v lu truyn ton vn cho nhng ngi k nhim cc ngi, nh Thnh Thn chn l soi sng, h trung thnh gn gi, trnh by v ph bin qua li rao ging". 82 Do , Hi Thnh, c y thc nhim v lu truyn v gii thch Mc Khi, "khng ch nh Thnh Kinh m bit cch xc thc tt c nhng iu mc khi, chnh

v th, c Thnh Kinh ln Thnh Truyn u phi c n nhn v tn knh bng mt tm tnh yu mn v knh trng nh nhau"(DV 9). Truyn thng Tng v cc truyn thng trong Hi Thnh 83 Truyn Thng m chng ta ni y khi pht t cc tng v lu truyn nhng g cc ngi lnh nhn t gio hun v gng mu ca Cha Gi-su cng nh nhng g cc ngi hc c nh Thnh Thn. Tht vy, th h cc Ki-t hu u tin cha c mt Tn c thnh vn, v chnh bn vn Tn c chng thc tin trnh ca truyn thng sng ng ny. (1202, 2041 2684) Chng ta phi phn bit "Truyn Thng" cc tng vi cc "truyn thng" thuc din thn hc, k lut, phng v hoc sng knh pht sinh theo thi gian trong cc gio on a phng. Nhng truyn thng ny to nn nhng hnh thc c th, qua , Thnh Truyn thu nhn nhng li din t thch nghi cho nhng ni khc nhau v nhng thi k khc nhau. Chnh trong nh sng truyn thng cc tng , m cc truyn thng ny c gi li, sa i hay b loi b, theo s hng dn ca Hun Quyn Hi Thnh. III. GII NGHA KHO TNG C TIN Kho tng c tin c giao ph cho ton th Hi Thnh 84 (857, 871 2033) "Kho tng c tin" (depositum fidei) (2Tm 1, 12-14), cha ng trong Thnh Truyn v Thnh Kinh, c cc tng giao ph cho ton th Hi Thnh. "Nh gn b vi kho tng y, ton th dn thnh hip nht vi cc mc t, vn mt nim trung tn, chuyn cn nghe cc tng ging dy, sng hip thng huynh , tham d l b bnh v cc gi cu nguyn, n ni trong cch gi o, hnh o, v tuyn xng c tin c truyn li, cc mc t v on chin ng tm nht tr vi nhau cch l thng"(DV 10). Hun Quyn Hi Thnh 85 (888- 892 2032-2040) "Nhim v gii ngha cch chn chnh Li Thin Cha c vit ra hay lu truyn, ch c y thc cho Hun Quyn sng ng ca Hi Thnh, v Hi Thnh thi hnh quyn nhn danh c Gi-su Ki-t " (DV 10), ngha l c y thc cho nhng Gim mc sng hip thng vi Gim mc R-ma l ngi k nhim Thnh Ph-r. 86 (688) "Tuy nhin, Hun Quyn khng vt trn Li Cha, nhng phi phc v Li Cha, nn ch dy nhng g c truyn li. Theo lnh Cha vi s tr gip ca Cha Thnh Thn, Hun Quyn thnh tm lng nghe, gn gi cch thnh thin v thnh tn trnh by Li Cha. V t kho tng c tin duy nht y, rt ra mi iu phi tin nh l Mc Khi ca Thin Cha" (DV 10). 87 (1548 2037) V ghi nh li c Ki-t ni vi cc tng : "Ai nghe anh em l nghe Thy" (Lc 10, 16) (LG 20), cc tn hu nhit thnh ngoan ngon nhn lnh li dy v ch th m cc mc t ban cho h di nhng hnh thc khc nhau. Cc tn iu c tin 88 Hun Quyn thc thi trn vn quyn bnh nhn t c Ki-t khi nh tn, tc l khi cng b, di hnh thc buc dn thnh phi tin, nhng chn l c cha ng

trong mc khi hoc khi cng b mt cch xc nh dc khot nhng chn l c lin h tt yu vi cc chn l . 89 (2625) C mt tng quan hu c gia i sng thing ling ca chng ta vi cc tn iu. Tn iu l nhng nh sng trn con ng c tin, soi sng v lm cho con ng c tin y c an ton. Ngc li, nu chng ta sng ngay thng, tr tu v tm hn s m rng n nhn nh sng cc tn iu (x. Ga 8, 31-32). 90 (114, 158 234) Ton b mc khi mu nhim c Ki-t cho thy cc tn iu c lin h h tng v an kt vi nhau (C Va-ti-can I: DS 3016: nexus mysteriorum: LG 25). Thc vy cn nh l "chng ta phi nhn c mt trt t hay phm trt" cc chn l trong o l cng gio, v s lin h gia cc tn iu vi cc nn tng c tin Ki-t gio khng ng u" (UR 11). Cm thc siu nhin v c tin 91 (737) Mi tn hu u tham d vo n hiu bit v vic lu truyn chn l mc khi. H c Thnh Thn xc du, chnh Ngi dy d (x. 1Ga 2, 20. 27) v dn h ti chn l ton din (x. Ga 16, 13). 92 (785) "Ton th tn hu ... khng th sai lm trong c tin. H biu l c tnh y nh cm thc siu nhin v c tin ca ton th dn Cha, khi" t cc Gim mc cho n ngi gio dn rt ht", u ng v nhng chn l lin quan n c tin v phong ha" (LG 12). 93 (889) "Thc vy, nh cm thc v c tin c Thnh Thn chn l khi dy v duy tr, v di s hng dn ca Hun Quyn ... dn Thin Cha mt lng gn b khng sn vi c tin c truyn li mt ln dt khot, o su c tin hn nh gii thch ng n v thc thi trn vn c tin y trong i sng ca mnh" (LG 12). Gia tng hiu bit c tin 94 (66) Nh Thnh Thn tr gip, s hiu bit v cc thc ti v cc li thuc kho tng c tin c th tng trng trong i sng Hi Thnh: (2651) -"Nh suy nim v hc hi ca nhng tn hu hng gm suy trong lng nhng thc ti v li ni y" (DV 8); c bit "vic nghin cu thn hc gip o su hiu bit v chn l mc khi" (x. GS 62, 7; x. 44, 2; DV 23, 24; UR 4); (2038, 2518) -"Nh s hiu bit ni tm m cc tn hu cm nhn c nhng iu thing ling" (DV 8); "Li Cha ln ln cng vi ngi c" (Thnh Gh-g-ri- C, ging v Ed 1, 7, 8); -"Nh li rao ging ca cc v trong hng Gim Mc nhn c c sng chc chn v chn l " (DV 8). 95 "Vy r rng l Thnh Truyn, Thnh Kinh v Hun Quyn, nh mt s an bi rt khn ngoan ca Thin Cha, lin kt v phi hip vi nhau n ni khng mt thc th no mt trong ba c th ng vng mt mnh c. Di tc ng ca mt Thnh Thn duy nht, c ba cng gp phn hu hiu vo vic cu cc linh hn, mi th theo phng cch ring ca mnh" (DV 10, 3).

TM LC 96 iu c Ki-t y thc cho cc Tng , cc ngi truyn li bng li rao ging v bng vn bn, di s linh hng ca Thnh Thn, cho tt c mi th h, cho n ngy c Ki-t tr li trong vinh quang. 97 "Thnh Truyn v Thnh Kinh hp thnh mt kho tng thnh thing duy nht ca Li Thin Cha (DV 10), trong , Hi Thnh l hnh chim ngm Thin Cha (DV 10) l ngun mch mi s phong ph ca mnh nh trong mt tm gng. 98 "Qua gio l, i sng v phng t ca mnh, Hi Thnh bo tn v truyn li cho mi th h tt c thc cht ca mnh v tt c nhng g mnh tin" (DV 8). 99 Nh cm thc siu nhin v c tin, ton th Dn Cha khng ngng n nhn, o su v sng hng n mc khi ngy cng trn vn hn. 100 Nhim v gii ngha cch chn chnh Li Thin Cha c y thc ring cho Hun Quyn, tc l cho c Gio Hong v cho cc Gim Mc hip thng vi Ngi.

Mc 3: Thnh Kinh I. C KI-T - LI DUY NHT CA THNH KINH 101 mc khi chnh mnh cho loi ngi, Thin Cha oi thng dng ngn ng loi ngi m ni vi h): "Li ca Thin Cha, din t bng ngn ng nhn loi, tr nn ging ting ni loi ngi, cng nh khi xa Ngi Li ca Cha hng hu tr nn ging nh con ngi khi mc ly xc phm yu ui ca chng ta" (DV 13). 102 (65, 2763) Qua tt c cc li trong Thnh Kinh, Thin Cha ch ni c mt Li l Ngi Li duy nht, trong Ngi, Thin Cha ni ht v mnh cho nhn loi (Dt 1, 1-3): (426-429) Anh em hy nh rng Li duy nht ca Thin Cha c tri di trong ton b Thnh Kinh, chnh Ngi Li duy nht vang trn mi ming catt c cc tc gi Thnh Kinh. V chnh Ngi, ngay t u l Thin Cha bn Thin Cha, chng cn n ch vi li, bi Ngi khng l thuc vo thi gian (Thnh u Tinh, Tv 103, 4, 1). 103 (1100, 1184 1378) V l do , Hi Thnh lun tn knh Kinh Thnh nh chnh Mnh Thnh Cha. Hi Thnh khng ngng ly Bnh ban s sng t bn tic Li Thin Cha v Mnh Thnh Cha Ki-t ban pht cho cc tn hu (x. DV 21) 104 Trong Thnh Kinh, Hi Thnh khng ngng tm c lng thc v sc mnh (x. DV 24), v ni , Hi Thnh khng ch n nhn mt li phm nhn, nhng thc s l Li ca Thin Cha(1Th 2, 13). "Tht vy, trong cc Sch Thnh, Cha Cha, ng ng trn tri, u ym n vi con ci ca Ngi v i thoi vi h" (DV 21). II. LINH HNG V CHN L THNH KINH 105 Thin Cha l tc gi ca Thnh Kinh "Nhng g Thin Cha mc khi m Thnh Kinh cha ng v trnh by, u c vit ra di s linh hng ca Thnh Thn". "Hi Thnh, M chng ta, nh c tin tng truyn, xc nhn rng ton b Cu

c cng nh Tn c, vi tt c cc thnh phn u l Sch Thnh, v c ghi vo bn chnh lc ca Thnh Kinh, bi l c vit ra di s linh hng ca Cha Thnh Thn nn tc gi cc sch y l chnh Thin Cha v chng c lu truyn cho Hi Thnh vi danh ngha nh vy"(DV 11). 106 Thin Cha linh hng cho cc tc gi nhn loi vit cc Sch Thnh. " son cc Sch Thnh , Thin Cha chn nhng con ngi v dng h vi y cc kh nng v phng tin ca h, khi chnh Ngi hnh ng trong h v qua h, h vit ra nh nhng tc gi ch thc tt c nhng g Cha mun, v ch vit nhng iu thi" (DV 11). 107 (702) Cc sch c linh hng ging dy s tht. "Vy bi phi xem mi li cc tc gi c linh hng, cn gi l cc Thnh K vit ra, l nhng li ca Cha Thnh Thn, nn phi cng nhn rng Thnh Kinh dy ta cch chc chn, trung thnh v khng sai lm, nhng chn l m Thin Cha mun Thnh Kinh ghi li cu chng ta" (DV 11). 108 Tuy nhin, c tin Ki-t gio khng phi l "o th Sch, "nhng l o do "Li" Thin Cha, " khng phi mt li c vit ra v cm lng, nhng l Ngi Li nhp th v hng sng" (Thnh B-na-, bi ging v k c sai i 4, 11). cc li ca Sch Thnh khng ch l vn t cht, c Ki-t, Li vnh cu ca Thin Cha hng sng, nh Thnh Thn "m tr cho chng ta hiu c Thnh Kinh"(Lc 24, 45). III. CHA THNH THN, NG GII NGHA THNH KINH 109 Trong Thnh Kinh, Thin Cha ni vi con ngi theo cch thc loi ngi. Vy gii ngha Thnh Kinh cho ng, phi cn thn tm hiu iu cc thnh k tht s c trnh by v iu Thin Cha mun din t qua li l ca h(x. DV 12, 1). 110 khm ph nh ca cc Thnh K, phi xt n thi i v vn ho ca h, cc "th vn" thng dng thi by gi, cch thc cm ngh, din t, v tng thut thnh hnh thi ca h. "V chn l c trnh by v din t qua nhiu th vn khc nhau nh th vn lch s, ngn s, thi ca... hoc nhng th loi khc"(DV 12, 2). 111 Thnh Kinh c linh hng, nn cn mt nguyn tc khc gii ngha cho ng. Nguyn tc ny khng km quan trng so vi nguyn tc trn v khng c n th Thnh Kinh ch l vn t cht: "Thnh Kinh c vit ra bi Cha Thnh Thn nn cng phi c c v gii thch trong Cha Thnh Thn" (DV 12, 3). Cng ng Va-ti-ca-n II a ra ba tiu chun gii thch Thnh Kinh theo Thnh Thn, ng linh hng (DV 12, 3). 112 (128 368) 1 - Trc ht, phi ht sc ch n "ni dung v tnh thng nht ca ton b Thnh Kinh " . Cc Sch Thnh, d c khc bit nhau my i chng na, vn l mt do tnh duy nht ca chng trnh Thin Cha m c Ki-t Gi-su l trung tm im v l tri tim, c rng m t cuc Vt Qua ca Ngi (x. Lc 24, 25-27. 44-46). Tri tim (x. Tv 22, 15)c Ki-t ch Thnh Kinh, v Thnh Kinh gip ta hiu r tri tim Ngi. Trc cuc kh nn, tri tim ny cn ng kn, v Thnh Kinh cn ti ngha. Nhng sau cuc kh nn, Thnh Kinh c m ra, v t nay nhng ai hiu

c cuc kh nn s bit suy xt v hiu c phi gii ngha cc li ngn s nh th no (Thnh T-ma Aquin. Tv 21, 11). 113 (81) 2* K n, phi c Thnh Kinh trong" Truyn thng sng ng ca ton th Hi Thnh". Theo mt chm ngn ca cc gio ph Thnh Kinh phi c c ch yu trong con tim Hi Thnh hn l trn nhng vt liu dng vit Thnh Kinh. Tht vy, Hi Thnh gi trong truyn thng ca mnh k c sng ng ca Li Thin Cha, v chnh Thnh Thn gii thch cho Hi Thnh ngha thing ling ca Thnh Kinh ("... theo ngha thing ling m Thnh Thn ban cho Hi Thnh c hiu") (-ri-gi-n bi ging; Lv 5, 5). 114 (90) 3* Phi lu n " tnh loi suy c tin" (x. Rm 12, 6). "Tnh loi suy c tin" c hiu l s lin kt cht ch gia cc chn l c tin vi nhau v trong ton b chng trnh mc khi. Cc ngha c dng trong Thnh Kinh 115 Theo mt truyn thng c xa, c th phn bit hai ngha c dng trong Thnh Kinh: ngha vn t v ngha thing ling. Ngha thing ling c chia thnh ngha n d, lun l v thn b. S ha hp su xa ca bn ngha ny bo m cho vic c Thnh Kinh cch sng ng trong Hi Thnh c phong ph ti a: 116 (110-114) Ngha vn t: y l ngha m li Thnh Kinh nu ln v c khoa ch gii khm ph ra khi tun theo nhng qui lut gii ngha ng. "Tt c cc ngha trong Thnh Kinh u da vo ngha vn t " (Thnh T-ma Aquin. Tng lun 1, 1, 10, 1.). 117 (1101) Ngha thing ling: Nh s thng nht trong nh ca Thin Cha, khng nhng bn vn Thnh Kinh, m c cc thc ti v bin c c bn vn cp n, u c th l nhng tin trng. 1. Ngha n d: Chng ta c th hiu thu o hn cc bin c bng cch nhn ra ngha ca n trong c Ki-t. V d cuc vt qua Bin l tin trng cuc chin thng ca c Ki-t, do cng l tin trng ca php Thnh Ty (x. 1Cr 10, 2). 2. Ngha lun l: Cc bin c c Kinh Thnh thut li phi dn chng ta n mt cch n chnh trc. Cc bin c c vit ra " rn dy chng ta" (1 Cr 10, 11) (x. Dt 3-4, 11). 3. Ngha thn b: Chng ta c th c thy ngha vnh cu ca cc thc ti v bin c, khi chng hng chng ta v Qu Tri. V d Hi Thnh di t l du ch Gi-ru-sa-1em trn tri (x. Kh 21, 1-22, 5). 118 Hai cu th thi trung c tm tt ca bn ngha nh sau: Ngha vn t dy v bin c, Ngha n d dy iu phi tin, Ngha lun l dy iu phi lm, Ngha thn b dy iu phi vn ti (Rotulus prigiecaris I: ed A WALZ: Angelium 6 (1929) Augustin de Dace.). 119 (94) "Theo cc qui tc y, ngi ch gii Thnh Kinh c nhim v n lc tm hiu v trnh by ngha Thnh Kinh cch su rng hn, hu nhng nghin cu ca h, nh mt vic lm chun b, gip phn quyt ca Hi Thnh c chn chn. Tht

vy, mi iu lin h n vic gii thch Thnh Kinh cui cng u phi ty thuc vo phn quyt ca Hi Thnh, v Hi Thnh c Thin Cha giao cho s mng v chc v gn gi v gii thch li Cha"(DV 12, 3). (113) Ti s khng tin vo Tin Mng, nu thm quyn ca Hi Thnh Cng Gio khng thc gic ti (Thnh u tinh, H gio 5, 6). IV. QUY IN CC SCH THNH 120 (117) Chnh Truyn Thng cc Tng gip Hi Thnh phn nh nhng vn bn no phi c k vo danh mc cc Sch Thnh (DV 8, 3). Danh mc y ny c gi l " Quy in" cc Sch Thnh, gm 46 bn vn Cu c (45, nu gom Gr. v Ac. thnh mt) v 27 bn vn cho Tn c (x. DS 179; 1334-1336; 1501;-1504): Cu c: Sng Th, Xut Hnh, L Vi, Dn S, Nh Lut, Gi-su-, Th Lnh, Rt, 1v2 Sa-mu-en, 1v2 Cc Vua, 1v 2 S K, -d-ra v N-khe-mi-a, T-bi-a, Giu-i-tha, t-te, 1v2 Ma-ca-b, Gip, Thnh Vnh, Chm Ngn, Ging Vin, Dim Ca, Khn Ngoan, Hun Ca, I-sa-i-a, Gi-r-mi-a, Ai-ca, Ba-rc, -d-ki-en, a-ni-en, H-s, Gio-en, A-mt, -va-i-a, Gi-na, Mi-kha, Na-khum, Kha-ba-cc, X-ph-ni-a, Khc-gai, Da-ca-ri-a, Ma-1a-khi. Tn c: Tin Mng theo Thnh Mt-thu, Thnh Mc-c, Thnh Lu-ca, Thnh Gio-an, Cng v Tng , Th R-ma, Th 1 v 2 C-rin-t, Th Ga-1t, Th -ph-s, Th Phi-1p-ph, Th C-1-x, Th 1v2 Th-xa-1-ni-ca, Th 1v 2 Ti-m-th, Th gi cho Ti-t, Th gi Phi-1-mon, Th Do-thi, Th Thnh Gia-c-b, Th 1v2 Thnh Ph-r, Th 1, 2 v 3 Thnh Gio-an, Th Thnh Giu-a, Khi Huyn. Cu c 121 (1093) Cu c l mt phn ca Thnh Kinh khng th thiu c. Cc sch Cu c c Thin Cha linh hng lun c gi tr vnh cu (x. DV14) v giao c c khng h b thu hi. 122 (702, 763 708 2568) "L do chnh ca nhim cc thi Cu c l chun b cho ngy xut hin ca c Ki-t Cu Th". "D cn cha ng nhng iu bt ton v tm thi", cc sch Cu c minh chng khoa s phm thn diu ca tnh yu cu ca Thin Cha:"V chng tng tr nhng li gio hun cao siu v Thin Cha, nhng t tng khn ngoan v hu ch v i sng con ngi, nhng kho tng kinh nguyn tuyt diu v sau cng n cha mu nhim cu chng ta" (DV 15). 123 Ngi Ki-t hu tn knh Cu c nh l Li Thin Cha ch tht. Hi Thnh cc lc chng li kin i gt b Cu c, vin c Tn c lm cho Cu c ra li thi (thuyt Mc-xi-on). Tn c 124 "Li Cha l sc mnh thn thing cu mi tn hu, c trnh by v t l quyn nng cch c bit trong cc sch Tn c" (DV 17). Cc sch y trao cho chng ta chn l ti hu ca Mc khi. Trung tm ca Tn c l c Gi-su Ki-t, Con Thin Cha nhp th, cc hnh vi, li ging dy, cuc kh nn v tn vinh ca Ngi, cng nh nhng bc u ca Hi thnh di tc ng ca Cha Thnh Thn (DV 20).

125 (515) Cc Sch Tin Mng l trung tm ca Thnh Kinh "v l chng t tuyt ho v cuc i v gio hun ca Ngi Li Nhp Th, ng Cu chng ta" (DV 18). 126 Trong vic hnh thnh cc sch Tin Mng, ngi ta c th phn bit ba giai on: 1. Cuc i v Gio Hun ca c Gi-su. "Hi Thnh lun khng nh lch s tnh ca bn sch Tin Mng, cng nh mnh m v lin tc xc nhn bn sch Tin Mng trung thnh ghi li nhng g c Gi-su Con Thin Cha khi sng gia loi ngi, thc s lm v dy v n cu i i ca h, cho ti ngy Ngi ln tri". 2. (76) Truyn khu . "Nhng g Cha ni v lm, th sau cuc thng thin ca Ngui, cc tng truyn li cho thnh gi, vi s hiu bit y hn m chnh cc ng c c nh hc nhng bin c vinh hin ca c Ki-t v nh c Thnh Thn chn l soi sng". 3. (76) Cc sch Tin Mng . "Cc thnh k son bn sch Tin Mng, bng cch chn mt s trong nhiu yu t c truyn ming hoc sao chp, tm lc nhng yu t khc hay ty theo hon cnh ca cc gio on m gii thch thm, nhng vn gi hnh thc ca bi ging thuyt. V nh vylun chn thnh truyn t cho chng ta nhng iu chn tht v c Gi-su. " (DV 19) 127 (1154) Trong Hi Thnh, bn sch Tin Mng chim a v c mt khng hai: bng chng l phng v lun tn knh v cc thnh trong mi thi u say m. Khng c gio l no tt hn, qu hn v sng chi hn bn vn Tin Mng. Hy xem v ghi nh nhng g c Ki-t, l Cha v l Thy ca chng ta, dy qua cc li ni v thc hin qua cc hnh ng ca Ngi (Thnh Csaria la Jeune). (2705) Trn ht mi s, chnh Tin Mng b dng ti trong cc gi cu nguyn; ni , ti tm thy tt c nhng g cn thit cho linh hn ng thng ca ti. Ni ti lun khm ph nhng nh sng mi m, nhng ngha n giu v mu nhim (Thnh T-r-sa Hi ng Gi-su). Tnh thng nht gia Cu v Tn c 128 (1094 489) Ngay t thi cc tng (x. 1Cr 10, 6. 11; Dt 10, 1; 1Pr 3, 21) v trong sut truyn thng ca mnh, Hi Thnh soi sng tnh thng nht ca nh Thin Cha trong c hai Giao c, nh khoatin trng. Khoa ny nhn ra, trong cc cng trnh ca Thin Cha di thi Cu c, nhng "hnh nh bo trc" iu Thin Cha s hon thnh trong thi vin mn, ni Ngi Li nhp th . 129 (651 2055 1968) Vy cc ki-t hu phi c Cu c di nh sng ca c Ki-t cht v sng li. Cch c tin trng ny lm t hin ni dung v tn ca Cu c. Nhng khng c qun rng Cu c vn c gi tr mc khi ring, m chnh Cha Gi-su ti khng nh (x. Mc 12, 29-31). ng khc, Tn c i hi cng phi c c di nh sng Cu c. Vic hun gio ca Hi Thnh thi s khai lun lm nh vy (x. 1Cr 5, 6-8; 10, 1-11). Theo mt ngn ng c xa, Tn c n tng trong Cu c, Cu c t l trong Tn c "Novum in Vetere latet et in Novo Vetus patet" (Th. u Tinh tht th 2, 73; x. DV 16) 130 Khoa tin trng cho thy sc nng ng ca k hoch Thin Cha ang tin n lc hon thnh khi "Thin Cha c ton quyn trn mun loi" (1Cr 15, 28). Chng hn vic ku gi cc t ph v cuc xut hnh khi Ai cp, khng phi v chng l

nhng giai on trung gian m mt i gi tr ring ca mnh trong k hoch ca Thin Cha. V. KINH THNH TRONG I SNG HI THNH 131 "Li Cha cn c sc mnh v quyn nng c th nng v tng cng Hi Thnh, ban sc mnh c tin, l lng thc linh hn, ngun sng thing ling, tinh tuyn v trng cu cho con ci Hi Thnh"(DV 21). Cn phi "m rng ng cho cc Ki-t hu n vi Thnh Kinh"(DV 22). 132 (94) "Nghin cu Thnh Kinh phi l hn ca khoa thn hc thnh. Tha tc v Li Cha - gm c l vic rao ging thuc mc v, dy gio l v mi hun d Ki-t gio, trong bi ging phng v phi chim mt ch quan trng-phi c nui dng v gia tng sinh lc cch lnh mnh, nh li Thnh Kinh (DV 24)". 133 (2653 1792) Hi Thnh "tha thit v c bit khuyn khch mi Ki-t hu "hy nng c Thnh Kinh hc bit khoa hc siu vit ca c Gi-su Ki-t (Pl 3, 8). "V khng bit Thnh Kinh l khng bit c Ki-t" (Thnh Gi-r-ni-m) (DV 25). TM LC 134 "Ton b Thnh Kinh ch l mt cun sch duy nht, v cun sch duy nht y chnh l c Ki-t, v ton b Thnh Kinh ni v c Ki-t v c hon tt trong c Ki-t" (Hugues de Saint Dearen, N- 2, 8 PL 176, x. ibid 2, 9). 135 "Cc sch Thnh Kinh cha ng Li Thin Cha v v c linh hng, nn thc s l Li Cha" (DV 24). 136 Thin Cha l tc gi ca Thnh Kinh theo ngha Ngi l ng linh hng cc tc gi nhn loi: Ngi tc ng ni h v qua h. Nh th, Ngi bo m cc tc phm ca h ging dy khng sai lm chn l cu (x. DV 11). 137 Mun gii ngha cc Sch Thnh c Thin Cha linh hng, trc ht phi ch tm n iu Thin Cha mun mc khi qua cc thnh k, cu chng ta. "iu g pht sinh t Thnh Thn ch hiu c trn vn nh Thnh Thn"(-ri-gi-n, bi ging Xh 4, 5 PL 176, 642; 643). 138 Hi Thnh n nhn v tn knh 46 sch ca Cu c v 27 sch ca Tn c nh l nhng sch c Thin Cha linh hng . 139 Bn quyn Tin Mng chim a v trung tm ca ton b Thnh Kinh, v c Ki-t l trung tm ca Tin Mng. 140 V Thin Cha ch c mt nh cu nhn loi v ch c mt mc khi duy nht, nn c hai giao c thng nht vi nhau: Cu c chun b cho Tn c, Tn c hon tt Cu c, c hai soi sng cho nhau, c hai u tht s l Li Thin Cha. 141 "Hi Thnh vn lun tn knh Thnh Kinh nh tng tn knh chnh Mnh Thnh Cha (x. DV 21)": c hai nui dng v chi phi ton din i sng Ki-t hu. "Li Ngi l ngn n soi cho con bc, l nh sng ch ng con i" (Tv 119, 105) (x. Is 50, 4).

CHNG BA: CON NGI P LI THIN CHA 142 (1102) Nh mc khi, "do tnh yu v bin, Thin Cha v hnh ng li vi con ngi nh vi bn hu. Ngi i thoi vi h, mi gi cho h hip thng vi Ngi" (x. DV 2). c tin l li p tr thch ng ca con ngi trc li mi gi ca Thin Cha. 143 (2087) Nh c Tin, con ngi em tt c tr khn v ch ca mnh suy phc Thin Cha. Con ngi t trn bn thn qui thun ng mc khi l Thin Cha (x. DV 5): Thnh Kinh gi cch p tr ny l "s vng phc bng c Tin" (x. Rm 1, 5;16, 26).

Mc 1: Ti tin I. S VNG PHC BNG C TIN 144 Vng phc trong c tin l t nguyn vng phc li nghe, bi v chn l ca li c Thin Cha l chnh Chn L bo m. Thnh Kinh trng dn ng p-ra-ham nh gng mu ca s vng phc ny. c Trinh N Ma-ri-a l ngi th hin lng vng phc y cch han ho nht. ng p-ra-ham - "t ph ca tt c nhng ngi tin" 145 (59, 2570 489) Th gi tn hu Do Thi, trong bi tn dng c tin ca t tin, c bit nhn mnh c tin ca ng p-ra-ham: "Nh c tin, ng p-ra-ham vng nghe ting Cha gi m ra i, n mt ni ng s c lnh nhn lm gia nghip, v ng ra i m khng bit mnh i u" (Dt 11, 8) (x. St 12, 1-4). Nh c tin, ng sng nh k xa l v ngi l hnh trong t ha (x. St 23, 4). Nh c tin, b Sa-ra th thai ngi con ca li ha. Cui cng, nh c tin, ng p-ra-ham dng hin con mt mnh lm hy l (x. St 11, 17). 146 (1819) Nh vy, ng p-ra-ham thc hin iu th Do Thi nh ngha v c tin: "c tin l bo m cho nhng iu hy vng, l bng chng ca nhng iu ta khng xem thy" (Dt 11, 1). "ng p-ra-ham tin Thin Cha, v v th, c k l ngi cng chnh" (Rm 4, 3) (x. St15, 6). Nh "c tin vng mnh y" (Rm 4, 20), ng p-ra-ham tr thnh "t ph ca tt c nhng ngi tin" (Rm 4, 11. 18)(x. St 15, 5). 147 (839) Cu c nu ln rt nhiu chng t v c tin y. Th Do Thi tn tng c tin gng mu ca tin nhn, "nh cc ngi c Thin Cha chng nhn" (Dt 11, 2. 39). Tuy nhin, "Thin Cha tr liu cho chng ta mt phn phc tt hn": n c tin vo c Gi-su Con ca Ngi, "l ng khai m v kin ton c tin ca chng ta" (Dt 11, 40; 12, 2). c Ma-ri-a - "Phc thay ngi tin" 148 (494, 2617 506) c Trinh N Ma-ri-a th hin cch hon ho nht lng vng phc bng c tin. V tin rng "i vi Thin Cha, khng c g l khng th c" (Lc 1, 37) nn M n nhn li ca s thn Gp-ri-en loan bo v oan ha, v t lng ng thun: "Ny ti l n t ca Cha, xin Cha lm cho ti nh li s thn ni"

(Lc 1, 38). B -1i-sa-bt n cho M: "Em tht c phc v tin rng Cha s thc hin nhng g Ngi ni cho em bit" (Lc 1, 45). Chnh v c tin ny m M s c mi i khen l dim phc (x. St 18, 14; Lc 1, 48). 149 (969 507, 829) Trong sut cuc i, v cho n gi th thch cui cng (x. Lc 2, 35), khi c Gi-su Con ca M cht trn Thnh Gi, c tin ca M khng h lay chuyn. M khng ngng tin rng li Cha s "ng nghim". Chnh v th, Hi Thnh tn knh M l Ngi th hin c tin tinh tuyn nht . II. "TI BIT TI TIN VO AI" (2Tm 1, 12) Ch tin vo Thin Cha 150 (222) Tin trc ht l gn b bn thn con ngi vi Thin Cha, ng thi cng l t nguyn chp nhn tt c chn l Thin Cha mc khi: Nh bao gm c hai iu trn, c tin Kit gio khc vi vic tin tng mt ngi phm. Tht l chnh ng v phi o khi ph thc hon ton cho Thin Cha v tin tuyt i iu Ngi dy. Tht v ch v lm lc khi trao gi mt nim tin nh th cho mt th to (Gr 17, 5-6; Tv 40, 5; 146, 3-4). Tin vo c Gi-su Ki-t, Con Thin Cha 151 (424) i vi ngi Ki-t hu, tin vo Thin Cha khng th tch ri c vi tin vo ng m Ngi c n l "Con Ch i ca Ngi" p lng Ngi mi ng" (Mc 1, 11); v Thin Cha dy chng ta phi nghe li ng y (x. Mc 9, 7). Chnh Cha cng ni vi mn : "Hy tin vo Thin Cha v tin vo Thy" (Ga 14, 1). Chng ta c th tin vo c Gi-su Ki-t v chnh Ngi l Thin Cha, l Ngi Li nhp th: "Khng ai thy Thin Cha bao gi, ch c Con Mt, l ng hng trong lng Cha Cha, chnh Ngi mi t cho chng ta bit Thin Cha" (Ga 1, 18). V "thy Cha Cha" (Ga 6, 46) nn ch mt mnh Ngi bit v c th mc khi Cha Cha cho chng ta (x. Mt 11, 27). Tin vo Cha Thnh Thn 152 (243, 683) Ngi ta khng th tin vo c Gi-su m khng thng phn vo Thnh Thn ca Ngi. Chnh Thnh Thn mc khi cho loi ngi bit c Gi-su l ai. Khng ai c th tuyn xng "c Gi-su l c Cha, nu khng nh tc ng ca Thnh Thn" (1Cr 12, 3). "Thnh Thn thu sut mi s, ngay c nhng g su thm ni Thin Cha. Khng ai bit c nhng g ni Thin Cha, nu khng phi l Thnh Thn ca Thin Cha" (1Cr 2, 10-11). Ch mnh Thin Cha bit trn vn v Thin Cha. Chng ta tin vo Thnh Thn v Ngi l Thin Cha. (232) Hi Thnh khng ngng tuyn xng c tin vo mt Thin Cha duy nht, l Cha Cha v Cha Con v Cha Thnh Thn. III. NHNG C IM CA C TIN c tin l mt n sng 153 (552 1814 1996 2606) Khi Thnh Ph-r tuyn xng c Gi-su l ng Ki-t, Con Thin Cha hng sng, c Gi-su tuyn b vi thnh nhn rng: "Phm nhn khng ti no mc khi cho anh iu y c, nhng chnh l Cha ca Thy, ng ng trn tri mc khi"(Mt 16, 17) (x. Gl 1, 15; Mt 11, 25). c tin l hng n ca Thin Cha, l nhn c siu nhin do Ngi ph bm. c c c tin ny, cn

c n sng Thin Cha i trc gip v c s tr gip bn trong ca Cha Thnh Thn, ng thc y v qui hng con tim v cng Thin Cha, m mt tinh thn v ban cho "mi ngi cm thy du ngt khi n nhn v tin theo chn l" (DV 5). c tin l mt hnh vi nhn linh 154 (1749 2126) Ch c th tin nh n sng v nhng tr lc bn trong ca Thnh Thn. Tuy vy, tin vn l mt hnh vi ch thc ca con ngi. Tin tng Thin Cha v gn b vi nhng chn l mc khi khng i ngc vi t do v tr khn con ngi. Ngay trong nhng giao tip gia ngi vi ngi, chng ta khng i ngc vi phm gi ca mnh khi tin nhng g ngi khc ni v chnh h hoc v hng ca h, v khi tin tng vo nhng li ha ca h (chng hn li ha hn nhn) hip thng vi h. Vy cng khng ngc li vi phm gi con ngi, nu "vi c tin, chng ta hon ton sng sut v t do qui phc Thin Cha, ng mc khi" (x. C Va-ti-can I; DS 3008), hip thng mt thit vi Ngi. 155 Trong c tin, tr khn v ch con ngi hp tc vi n sng Thin Cha: "Tin l mt hnh vi ca tr khn chp nhn chn l mc khi theo lnh ca ch c n sng Thin Cha tc ng" (Th. T-ma Aq. ton th 2-2, 2, 9; x. C Va-ti-can I:DS 3010). c tin v tr khn 156 (1063 2465 548 812) L do tin khng nm ch cc chn l mc khi c chng ta thy l ng v hiu c theo nh sng ca l tr t nhin. Chng ta tin "v uy quyn ca chnh Thin Cha, ng mc khi khng th sai lm cng nh khng la di chng ta". "Tuy vy, s ng thun ca c tin ph hp vi l tr, Thin Cha mun nhng bng chng bn ngoi ca mc khi i km theo n Thnh Thn tr lc bn trong (x. Nt, DS 3009). V th cc php l ca c Ki-t v cc thnh (x. Mc 16, 20;Dt 2, 4), cc li tintri, s lan trn v s thnh thin, s phong nhiu v s vng bn ca Hi Thnh "l nhng du ch chc chn ca mc khi, phhp vi tr khn ca mi ngi", l nhng l do ca tnh kh tn gip cho s ng thun ca c tin "hon ton khng phi l ng tc m qung ca tinh thn" (x. C Va-ti-can I: DS 3008-3010). 157 (2088) c tin chc chn, chc chn hn mi hiu bit phm nhn, v ly chnh Li Thin Cha lm nn tng, m Thin Cha th khng th ni di c. Hn l cc chn l mc khi c th b l tr v kinh nghim loi ngi cho l m ti, nhng "s chc chn m nh sng Thin Cha ban cn ln hn s chc chn m nh sng ca l tr t nhin em li" (Th. T-ma Aq. tng lun 2-2, 171, 5/3). "Trm ngn kh khn khng lm thnh mt ng vc no" (Newman, bin h). 158 (2705 1827 90 2518) "Khi tin ngi ta mun tm hiu iu mnh tin" (Thnh An-xen-m, prosl. proem): c mt iu gn lin vi c tin l ngi tin c mun bit r hn ng mnh tin v hiu r hn iu Ngi mc khi; ngc li, mt hiu bit thu o hn li i hi mt c tin ln hn, ngy cng m nng tnh yu. n c tin m "con mt tm hn" (Ep 1, 18) dn n mt hiu bit sng ng v ni dung mc khi, tc l v ton b nh ca Thin Cha v nhng mu nhim c tin, v tng quan gia cc mu nhim vi nhau v vi c Ki-t, trung tm ca mu nhim c

mc khi. ng khc, "lm cho vic hiu bit mc khi lun thm su sc, Thnh Thn khng ngng nh cc n hu ca Ngi gip c tin c thm hon ho" (x. Pv 5). Thnh u Tinh ni: "Ti tin hiu v ti hiu tin tt hn" (Bi ging 43, 7, 9). 159 (283 2293) c tin v khoa hc. "Mc d c tin vt trn l tr, nhng khng bao gi hai bn thc s mu thun nhau: ng mc khi cc mu nhim v thng ban c tin, cng chiu ri nh sng khn ngoan xung tm tr con ngi, Thin Cha khng th t ph nhn chnh mnh, cng nh iu chn tht khng bao gi nghch li iu chn tht" (x. C Va-ti-can I:DS 3017). Bi vy, vic nghin cu c phng php trong mi ngnh, nu tin hnh mt cch tht s khoa hc v theo cc tiu chun lun l, s khng bao gi tri nghch vi c tin, v cc thc ti trn th v cc thc ti c tin u bi mt Thin Cha m ra. Hn na, nhng ai kin nhn v khim tn c gng nghin cu su xa nhng b n ca cc s vt, th mc d khng thc, h nh c bn tay Thin Cha hng dn, v Ngi l ng bo tr mun loi v khin chng hin hu theo bn tnh ring ca chng" (GS 36, 2). c tin l hnh vi t do 160 (1738, 2106 616) l mt hnh vi ca con ngi, "c tin m con ngi p li Thin Cha phi l t nguyn. Do , khng ai b cng bc phi chp nhn c tin tri vi mun. Tht vy, t bn cht c tin l mt hnh vi t ". Hn nhin, Thin Cha mi gi con ngi phc v Ngi trong tinh thn v trong chn l; con ngi c bn phn theo lng tm p li li mi gi y, nhng khng b cng p... . c Ki-t th hin iu ny cch tuyt ho"(DH 11). Tht vy, c Ki-t mi gi ngi ta tin v hon ci, Ngi hon ton khng cng p ai. "Ngi lm chng cho chn l, nhng khng mun dng sc mnh bt buc nhng k i lp phi tin theo. Nc Ngi pht trin nh tnh yu, tnh yu m chnh Ngi t l trn Thp Gi, li ko mi ngi n vi mnh"(DH 11). c tin cn thit c cu 161 (432, 1257 846) Tin vo c Gi-su Ki-t v ng c Ngi n cu chng ta l iu cn thit t c n cu y (x. Mc 16, 16; Ga 3, 36; 6, 40 e. a). "V "khng c c tin th khng th p lng Thin Cha" (Dt 11, 6) v cng khng th chia s chc v lm con Thin Cha, nn khng ai c cng chnh ha m khng cn c Tin, v "nu khng bn ch trong c tin cho n cng"(Mt 10, 22; 24, 13), khng ai t ti cuc sng mun i" (C Va-ti-can I: DS 3012; x. c Tren-t:DS 1532).. Kin tr trong c Tin 162 (2089 1037, 2016 2573, 2849) c Tin l mt hng n Thin Cha ban nhng khng cho con ngi. Chng ta c th nh mt hng n v gi . Thnh Phao-1 cnh gic Ti-m-th: "Hy chin u trong cuc chin cao p ny, vi c tin v lng tm ngay thng. Mt s ngi vt b lng tm ngay thng , nn c tin ca h b cht chm" (1Tm 1, 18-19). sng, ln ln v bn ch n cng trong c tin, chng ta phi nui dng c tin bng Li Thin Cha; chng ta phi ni van Cha gia tng c tin (x. Mc 9, 24; Lc 17, 5; 22, 32). c tin phi "hnh ng

nh c i" (Gl 5, 6) (x. Gc 2, 14-26), c c cy nng (x. Rm 15, 13) v m r trong c tin ca Hi Thnh. c tin l khi im ca cuc sng mun i 163 (1088) c tin cho ta c nm trc nim hoan lc v nh sng ca n phc nhn thy Thin Cha, mc ch ca cuc l hnh di th ny ca chng ta. By gi chng ta s nhn thy Thin Cha "mt gip mt" (1Cr 13, 12), v "Ngi th no chngta s c thy nh vy" (1Ga 3, 2). Do c tin l khi im ca cuc sng mun i: Ngay t by gi chng ta chim ngm nhng phc lc ca c tin nh mt hnh nh phn chiu trong gng, v nh th chng ta ang nm c nhng iu k dium c tin bo m vi chng ta rng mt ngy kia chng ta s c hng (Thnh Ba-si-1i-, Thnh Thn 15, 36); (x. Thnh T-ma Aqu. ton th 2-2, 4, 1). 164 (2846 309, 1502 1006) Tuy nhin, hin gi chng ta "tin bc trong c tin ch cha c thy nhn tin" (2Cr 5, 7), v nhn bit Thin Cha "nh trong mt tm gng, mt cch l m, c ngn, c hn" (1Cr 13, 12). Mc du c tin c sng t nh ng chng ta tin, chng ta thng phi sng c tin trong m ti. c tin c th b th thch. Th gii ni chng ta ang sng thng c v khc xa nhng g c tin oan quyt vi chng ta. Cc kinh nghim v s d v au kh, v nhng bt cng v ci cht, dng nh phn bc Tin Mng. Nhng iu c th lm cho c tin nao nng v tr thnh mt cm d cho ngi tin. 165 (2719) Chnh by gi l lc chng ta phi hng lng v cc nhn chng c tin: - ng p-ra-ham, l ngi tin, "vn trng cy, mc du khng cn g trng cy" (Rm4, 18) - c Trinh N Ma-ri-a, l ngi, "trong cuc l hnh c tin" (LG 58), i vo tn "m ti ca c tin" (Gio-an Phao-1 II, RM 18) khi hip thng vi kh hnh Thp Gi v m en trong m ca Con; - v bao nhiu nhn chng c tin khc na: "c ngn y nhn chng c tin bao quanh, khc no mt m my, chng ta hy ci b mi gnh nng v ti li ang tri buc mnh, v hy kin tr chy trong cuc ua dnh cho ta, mt gn cht vo c Gi-su l ng khai m v kin ton lng tinchng ta" (Dt 12, 1-2).

Mc 2: Chng ti tin 166 (875) c tin l mt hnh vi c nhn: Con ngi t nguyn p li li mi gi ca Thin Cha, ng t mc khi. Nhng c tin khng phi l mt hnh vi ring r. Khng ai c th tin mt mnh, cng nh khng ai c th sng mt mnh. Khng ai t ban cho mnh c tin, cng nh khng ai t ban cho mnh s sng. Ngi tin nhn c c tin t k khc, phi truyn c tin li cho k khc. Tnh yu ca chng ta i vi c Gi-su v tha nhn, thc gic chng ta ni vi ngi khc v c tin ca chng ta. Nh th, mi tn hu l mt mt xch trong dy chuyn rng ln cc tn hu. Ti khng th tin m khng c c tin ca ngi khc nng, v vi c tin ca ti, ti gp phn vo vic nng c tin ca k khc. 167 (1124 2040) "Ti tin" (Kinh Tin Knh cc tng ): y l c tin ca Hi Thnh, c mi tn hu tuyn xng, c bit lc chu php Thnh Ty. "Chng ti

tin" (Kinh Tin Knh Nica): y l c tin ca Hi Thnh, c cc gim mc hp thnh Cng ng hoc, thng thng hn, c cng on tn hu c hnh phng v cng tuyn xng. "Ti tin": y cng l Hi Thnh, M chng ta, ang ly c tin m p li Thin Cha, v dy chng ta ni: "ti tin", "chng ti tin". I. "LY CHA, XIN NHN N C TIN CA HI THNH CHA" 168 (1253) Trc tin, chnh Hi Thnh tin, v nh th, mang ly, dng nui v nng c tin ca ti. Trc tin chnh Hi Thnh khp ni tuyn xng Cha nh chng ta ht trong kinh "Te Deum": "V khp trn hon v, Hi Thnh hoan h tuyn xng Cha l Cha ca mnh". Vi Hi Thnh v trong Hi Thnh, chng ta c thc y v hng dn tuyn xng: "ti tin", "chng ti tin". Chnh qua Hi Thnh m chng ta lnh nhn c tin v i sng mi trong c Ki-t nh php Thnh Ty. Trong sch "Nghi thc R-ma ", tha tc vin c hnh b tch Thnh Ty hi ngi d tng: "Con xin g cng Hi Thnh Thin Cha? - Tha: Con xin c tin. c tin lm ch g cho con ?- Tha c tin cho con s sng i i" (OBA). 169 (750 2030) Ch c Thin Cha ban n cu nhng bi v chng ta lnh nhn i sng c tin qua Hi Thnh, nn Hi Thnh l m chng ta: "Chng ti tin Hi Thnh l m ban cho chng ti s sng mi, ch khng tin vo Hi Thnh nh tc gi ca n cu (Faustus de Riez, Spir. 1, 2.) . V l m, Hi Thnh cng l ngi gio dc c tin". II. NGN NG C TIN 170 (186) Chng ta khng tin vo nhng cng thc, nhng tin vo nhng thc ti m cc cng thc din t, v c tin cho php chng ta "chm ti c". "Hnh vi c tin ca ngi tn hu khng dng li li pht biu, m thc ti c php biu (ThnhT-ma Aqu. ton th -2, 1, 2, ad 2)". Tuy nhin, chng ta tip cn nhng thc ti nh nhng cng thc din t c tin. Nhng cng thc ny cho php din t v lu truyn c tin, by t c tin trong cc bui c hnh cng on, hp th v sng c tin ngy mt hn. 171 (78, 857, 84 185) Hi Thnh l "ct tr v im ta ca chn l" (1Tm 3, 15), trung thnh bo ton "c tin ctruyn li cho dn thnh mt ln dt khot" (G 3). Chnh Hi Thnh ghi nh nhng Li ca c Ki-t v lu truyn t i n n i kia li tuyn xng c tin ca cc tng . Nh m dy con ni, nh con c hiu bit v trao i vi ngi khc, Hi Thnh, M chng ta, dy chng ta ni ngn ng c tin nhm gip chng ta hiu bit v sng c tin. III. MT C TIN DUY NHT 172 (813) T bao th k, qua bao ngn ng, bao nn vn ha, bao dn tc v quc gia, Hi Thnh khng ngng tuyn xng c tin duy nht, lnh nhn t mt Cha duy nht, lu truyn nh mt Php Ra duy nht, n su trong nim xc tn rng tt c mi ngi ch c mt Thin Cha l Cha duy nht (x. Ep 4, 4-6). Thnh I-r-n thnh Ly-on, ngi lm chng cho c tin y, tuyn b.

173 (830) "Tht vy, d phn tn trn ton th gii cho ti tn cng tri t, nhng v lnh nhn c tin t cc Tng v mn cc ngi, nn Hi Thnh n cn gn gi li rao ging v c tin nh th ch trong mt ngi nh duy nht, cng tin mt cch nh nhau, nh th ch c mt tm hn v mt tri tim duy nht, ngthanh rao ging, dyd v lu truyn li li rao ging v c tin y, nh th ch c mt ming li duy nht" (Chng lc gio 1, 10, 1-2). 174 (78) "V, nu trn ton th gii, cc ngn ng c khc nhau, ni dung Thnh Truyn vn l mt v ng nht. V cc Gio on c thit lp ti c khng h c mt c tin hay mt Truyn Thng no khc, c cc Gio on I-be-r (Ty Ban Nha c), cc Gio on ngi Xen-t (Php c), cc Gio on ng Phng, Ai Cp, Li-By hay ti trung tm th gii cng vy... " (Ibid). "Nh th s ip ca Hi Thnh l chn tht v vng chc, bi chnh trong Hi Thnh m con ng cu duy nht xut hin trn khp th gii". 175 c tin m chng ta lnh nhn t Hi Thnh, chng ta phi n cn gn gi. V nh mt kho tng qu gi cha ng trong mt bnh qu di tc ng ca Thnh Thn Thin Cha, c tin lun lun ti tr v lm ti tr chnh bnh cha l Hi Thnh (Ibid, 3, 24, 1). TM LC 176 Tin l gn b bn thn con ngi c tr khn v ch vi Thin Cha, ng t mc khi qua cc vic lm v li ni ca Ngi. 177 "Tin" qui chiu vo hai im: ng mc khi v chn l mc khi. Chng ta tin chn l mc khi v tin tng ng mc khi. 178 Chng ta khng c tin ai khc ngoi Thin Cha, l Cha Cha v Cha Con v Cha Thnh Thn. 179 c tin l mt hng n siu nhin ca Thin Cha. tin, con ngi cn n nhng tr lc bn trong ca Thnh Thn. 180 "Tin" l hnh vi ca con ngi, c thc v t do, xng hp vi phm gi con ngi. 181 "Tin" l hnh vi c chiu kch Hi Thnh . c tin ca Hi Thnh i trc, sinhra, nng v dng nui c tin ca chng ta. Hi Thnh l M ca mi tn hu. "Khng th c Thin Cha l Cha nu khng nhn Hi Thnh l m" (Thnh Sp-ri-a-n, Gio hi hp nht). 182 "Chng ta tin tt c nhng g cha ng trong Li Thin Cha, c vit hoc lu truyn, v do Hi Thnh dy chng ta tin nh chn l c Thin Cha mc khi" (SPF 20). 183 c tin cn thit c cu . Chnh Cha khng nh: "Ai tin v chu php ra s c cu : cn ai khng tin th s b kt n" (Mc 16, 16). 184 "c tin l nm trc iu chng ta s c hng trong cuc sng hnh phc mai sau" (Thnh T-ma Aq. gin lc 1, 2). KINH TIN KNH:

KINH TIN KNH CC TNG KINH TIN KNH CNG NG NIX CON-TAN-TI-N-P-1I

* Ti tin knh c Cha Tri Ti tin knh mt Thin Cha duy nht * L Cha php tc v cng L Cha Cha ton nng, * dng nn tri t ng to thnh tri t mun vt hu hnh

v v hnh * Ti tin knh c Gi-su Ki-t Ti tin knh mt Cha duy nht * l Con Mt c Cha Cha l c Gi-su Ki-t, * cng l Cha chng ti Con Mt Thin Cha, Sinh bi Cha Cha t trc mun i: Ngi l Thin Cha bi Thin Cha; nh sng bi nh sng; Thin Cha tht bi Thin Cha tht c sinh ra m khng phi c to thnh. ng bn tnh vi Cha Cha: Nh Ngi m mun vt c to thnh. V loi ngi chng ti v cu ri chng

ti Ngi t tri xung th; * Bi php c Cha Thnh Thn m Ngi xung thai

Bi php Cha Thnh Thn

* Sinh bi b Ma-ri-a ng trinh, Ngi nhp th trong lng Trinh N Ma-ri-a v lm ngi.

* Chu nn i quan Phong-Xi- Phi-1a-t V chng ti Ngi chu ng inh vo thp gi di thi Phong-xi- Phi-1a-t

* Chu ng inh trn cy Thnh Gi, cht v tng xc,

Ngi chu kh hnh v mai tng

* Xung ngc t tng. * Ngy th ba bi trong k cht m sng li,

Ngy th ba Ngi sng li ng nh li Thnh Kinh,

* ln tri, Ngi ln tri * ng bn hu c Cha Cha php tc v cng

ng bn hu Cha Cha

* Ngy sau bi tri li xung v Ngi s li n trong vinh quang * phn xt k sng v k cht phn xt k sng v k cht triu i Ngi s v cng v tn. * Ti tin knh c Cha Thnh Thn, Ti tin knh Cha Thnh Thn Ngi l Cha v l ng ban s sng; Ngi pht xut t Cha Cha v Cha Con. Ngi cng c phng th v tn vinh vi

Cha Cha v Cha Con Ngi dng cc ngn s m phn dy. * Ti tin c Hi Thnh hng c khp th ny,

Ti tin c mt Hi Thnh duy nht thnh thin, cng gio v tng truyn

* Cc thnh thng cng * Ti tin php tha ti Ti tuyn xng c mt php ra duy nht

tha ti * Ti tin xc loi ngi ngy sau sng li Ti i trng ngy k cht sng li * ti tin hng sng vy v s sng i sau. * A-men A-men

ON TH HAI: TUYN XNG C TIN KI-T GIO - NHNG BN TUYN XNG C TIN CHNG MT: TI TIN KNH THIN CHA L CHA Mc 1: "Ti tin knh c Cha Tri l Cha php tc v cng, dng nn tri t" Tit 1: Ti Tin Knh c Cha Tri 185 (174, 949) Ni " Ti tin" ngha l "ti nhp cuc vo nhng iu chng ti tin". S thng hip trong c tin cn c mt ngn ng chung ca c tin, lm chun mc cho tt c v kt hp mi ngi khi cng tuyn xng c tin. 186 Ngay t u, Hi Thnh ca cc tng din t v thng truyn c tin ca mnh trong nhng cng thc ngn v chun mc cho mi ngi (x. Rm 10, 9; 1Cr 15, 3-5; v. v.). Ch t lu sau, Hi Thnh cng mun thu thp nhng im ct yu ca c tin vo nhng bn tm lc c h thng, phn chia thnh iu khon, ch yu dnh cho nhng ngi chun b lnh B tch Thnh Ty. Bn tng hp c tin ny c son tho khng da theo kin loi ngi, nhng da trn nhng gio l quan trng nht ca ton b Thnh Kinh, to nn mt gio hun c tin duy nht. Nh ht ging mang mm sng ca c mt cy ln, bn tm lc c tin y cha ng trong t li, ton b tri thc v lng o chn tht ca Cu c v Tn c(Gio l Th. Xy-ri-1 thnh Gi-ru-sa-1em. 5, 12).

187 Chng ta gi cc bn tng hp c tin y l bn "tuyn xng c tin", v chng tm lc c tin m cc Kit hu tuyn xng; gi l Kinh "Tin Knh" v thng bt u bng cu "Ti tin knh", c khi cn gi l bn "tn biu" na. 188 " Tn biu " l ch tt ca "biu tng c tin". Chng ta dng ch "biu, biu tng" c dch t "Symbolon" ca ting Hi Lp c ngha l phn na mt vt c b ra (chng hn: ng tin b i) m ngi ta xut trnh nh mt du hiu nhn ra nhau. "Tn biu" l mt du hiu cc tn hu nhn ra nhau, hip thng vi nhau. "Symbolon" cng c ngha l mt su tp, hay l bn tm lc. Do Tn biu l su tp nhng chn l chnh yu ca c tin v tr thnh im qui chiu th nht v cn bn ca hun gio. 189 (1237, 232) Li "tuyn xng c tin" u tin c thc hin khi nhn php ra ti. "Tn biu" trc ht l tn biu ca B tch Thnh Ty. V B tch Thnh Ty c ban "nhn danh Cha Cha, v Cha Con