การแยกทางกล mechanical separation

46
กกกกกกกกกกก MECHANICAL SEPARATION กก.กกกกกกกก กกกกกกกกกกกก

Upload: hop

Post on 24-Feb-2016

237 views

Category:

Documents


1 download

DESCRIPTION

การแยกทางกล Mechanical Separation. ดร.วรวลัญช์ รุ่งเรืองศรี. การแยกทาง กล ( Mechanical Separation ). บทนี้เป็นการบรรยายการทำงานของอุปกรณ์เครื่องมือในการแยกองค์ประกอบของอาหารโดยทางกลหรือทางกายภาพ 3 ชนิด คือ - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: การแยกทางกล Mechanical Separation

การแยกทางกลMECHANICAL SEPARATIONดร.วรวลญช รงเรองศร

Page 2: การแยกทางกล Mechanical Separation

การแยกทางกล (Mechanical Separation)บทนเปนการบรรยายการทำางานของอปกรณเครองมอในการแยกองคประกอบของอาหารโดยทางกลหรอทางกายภาพ 3 ชนด คอ

1. การเหวยงหนศนยกลาง เปนการแยกของเหลวทไมละลายในกนและกน หรอแยกของแขงออกจากของเหลวโดยการใชแรงเหวยงหนศนยกลาง

2. การกรอง เปนการแยกของแขงออกจากของเหลว โดยการใหของผสมไหลผานวตถทมรพรน

3. การบบอด เปนการแยกของเหลวออกจากของแขงโดยใชความดน

Page 3: การแยกทางกล Mechanical Separation

1. การเหวยงหนศนยกลาง (CENTRIFUGATION)

Page 4: การแยกทางกล Mechanical Separation

1. การเหวยงหนศนยกลาง (Centrifugation)

• แรงเหวยงหนศนยกลางเกดขนเมอวตถดบถกหมนเหวยง

• ขนาดของแรงขนอยกบ รศม และความเรวของการหมน รวมทงมวล (ความหนาแนน) ของวตถทถกเหวยงไปรอบ ๆ

• ในการแยกของเหลวทไมละลายเปนเนอเดยวกนในเครองเหวยง เชน อมลชน

• ของเหลวทมความหนาแนนสงกวาจะเคลอนทไปยงผนงของภาชนะและของเหลวทเบากวา (Aqueous Phase) จะอยอดเขามาดานใน

Page 6: การแยกทางกล Mechanical Separation

ในการแยกอมลชน (สมมตเปนประเภทนำามนในไขมน) โดยใช bowl centrifuge ในคำานวณรศมของทอสำาหรบสงวตถดบ (Feed) ทำาไดโดยใชสมการ

rn2 = (ρAr1

2 - ρBr22) / (ρA - ρB)

rn เรยกวา นวตรอนโซน (neutral zone) = แนวระหวางของเหลวแนวระหวางของเหลวทมความหนาแนนมากและนอย

r1 เปนรศมของชนทมความหนาแนนมาก

r2 เปนรศมของชนทมความหนาแนนนอยกวา

ρA , (Rho) เปนคาความหนาแนนของชนทม

ความหนาแนนมาก (kg/m2)ρB เปนคาความหนาแนนของชนทมความหนา

แนนนอย (kg/m2)

1

Page 7: การแยกทางกล Mechanical Separation

• ถาตองการแยกของเหลวทหนาแนนนอยกวาออกจากของเหลวทหนาแนนมากกวา เชน แยกครมออกจากนม ทำาไดโดยการลดรศมของชนดานนอก (คา r1) นนคอการลดรศมของชนนวตรอนโซน

• ในทางกลบกน ถาตองการแยกของเหลวทมความหนาแนนมากออกจากสวนทหนาแนนนอยกวา เชน แยกนำาออก จากนำามน รศมของชนนอกและชนนวตรอนโซน จะตองมคาสงขน

Page 8: การแยกทางกล Mechanical Separation

ตวอยางโจทยท 1: ในการแยกอมลชนประเภทนำามนในไขมนโดยใช bowl centrifuge ใหคำานวณรศมของนวตรอนโซน เพอใหสามารถตดตงทอสำาหรบสงวตถดบไดถกตอง

ตงสมมตฐาน ความหนาแนนของเฟสตอเนองเทากบ 1,000 kg./m3, ρA ควานหนาแมนของนำามน เทากบ 870 kg/m3, ρB โดยมรศมของทางออกจากเซนตรฟวจเทากบ 4 cm, r2 และ 5 cm, r1

rn2 = (ρAr1

2 - ρBr22) / (ρA - ρB)

=rn =

= 0.092 m หรอ 9.2 cm

1

Page 9: การแยกทางกล Mechanical Separation

ในการทำาใหของเหลวใสดวยแรงเหวยงหนศนยกลางสามารถคำานวนอตราการเคลอนทของเหลวใสได โดยใชความ หนาแนนของอนภาคและของเหลว, ความหนดของของเหลว และความเรวรอบในการหมนเหวยง ดงแสดง ในสมการท 2Q =

Q = อตราไหล (m3/s) ของเหลวใสในเครองเซนตรฟวจω (2πN/60) = ความเรวเชงมม V = ความจของเซนตรฟวจ (m3) D = เสนผาศนยกลางของอนภาค (m)ρs = ความหนาแนนของอนภาค (kg/m3) ρ = ความหนาแนนของของเหลว (kg/m3) μ = ความหนดของของเหลว (Ns/m2) r2 = รศมของโรเตอรเครองเหวยง (m) r1 = รศมของของเหลว (m) N = ความเรวรอบ (รอบตอวนาท)

2

Page 10: การแยกทางกล Mechanical Separation

• สำาหรบอนภาคทมเสนผาศนยกลางขนาดหนง

• เวลาเฉลยของอนภาคทอยในสารแขวนลอยจะเทากบเวลาสำาหรบอนภาคทจะเคลอนทผานของเหลวไปยงผนงของเครองเซนตรฟวจ

t = (3)เมอ t เปนเวลาทอนภาคอยในเครอง (s) ดงนนจงสามารถปรบอตราการไหล (Q) เพอใหไดอนภาคทมขนาดในชวงทตองการ และV คอความจของเซนตรฟวจ (m3)

Page 11: การแยกทางกล Mechanical Separation

ตวอยางโจทยท 2เบยรซงมความหนาแนน 1.042 kg/m3 (ρ) ความหนด 1.40 × 10-3 Ns/m2 (μ, Mu) ประกอบดวยของแขงซงมความหนาแนน 1,160 kg/m3 (ρ𝐬) อย 1.5% ถกทำาใหใสดวย bowl centrifuge ซงมความจ 0.09 m3 (V) ดวยความเรวรอบ 10,000 รอบ/นาท (N1) อตราการไหล 240 I/hr (Q1) bowl centrifuge มเสนผาศนยกลาง 5.5 cm (rw=0.0275m) โดยมเสนผาศนยกลางของทางออก 4 cm (r = 0.02 m) ใหคำานวณผลของอตราการไหล (Q2) เมอเพมความเรวรอบเปน 17,000 รอบ/นาท (N2) และขนาดอนภาคเลกทสด (D) ทสามารถแยกไดทความเรวรอบสงขน (หา Q2 และ D ?????)

Page 12: การแยกทางกล Mechanical Separation

หา Q2 ?Q = (2)

• อตราการไหลเดม Q1 =

• อตราการไหลใหม Q2 =เนองจากสภาวะทกอยางเหมอนเดมนอกจากควานเรวรอบซงเปลยนไป สามารถหา Q2 ไดโดย• =

Page 13: การแยกทางกล Mechanical Separation

=

ดงนน Q2 = 2.89 เทาของ Q1

= (หาร 3600 เปลยน hr เปน s)Q2 = 0.192 I/s

= (0.192 I/s) × 0.001 m3/I (คณ 0.001 เปลยน I/s เปน m3/s)

= 1.92 × l0-4 m3 /s

Page 14: การแยกทางกล Mechanical Separation

ในการหาอนภาคทมขนาดเลกทสด (D) คำานวณไดจากสมการท 2

D2 =

==

D == 2.12 × 107 m

• = 0.212 μm

Page 15: การแยกทางกล Mechanical Separation

1.2 เครองมอสำาหรบการแยกดวยการเหวยงหนศนยกลาง (Centrifugation) เครองเซนตรฟวจแบงไดเปน 3 แบบ สำาหรบใชใน

1. การแยกของเหลวทไมเปนเนอเดยวกน

2. การทำาของเหลวใหใสโดยการกำาจดของแขงทมปรมาณเลกนอยออกไป (การทำาใหใสโดยการใชแรงเหวยงหนศนยกลาง)

3. การกำาจดของแขงหรอนำาออกไป

Page 16: การแยกทางกล Mechanical Separation

1.2.1 เครองเซนตฟวจเพอแยกของเหลวออกจากของเหลว (Liquid-liquid centrifuges)

• เครองแบบทงายทสดในกลมนคอ เครองเหวยงทรงกระบอก

• เครองประกอบดวยโรเตอรซงเปนภาชนะทรงกระบอกในแนวตง และหมนอยในโครงนงดวยความเรวรอบตางกน

• โดยของเหลวสองชนดจะถกแยกออก เปน 2 ชนดวยแรงเหวยงหนศนยกลาง โดยของเหลวทหนาแนนกวาจะอยตดกบผนงของภาชนะ ของเหลวทงสองจะไหลแยกออกมาตามทางออกตางกน

• นยมใชในการแยกนำามน• http://www.youtube.com/watch?

v=J6xc3nQ_5xY

Page 17: การแยกทางกล Mechanical Separation

1.2.1 เครองเซนตฟวจเพอแยกของเหลวออกจากของเหลว (Liquid-liquid centrifuges)

• เครองเหวยงแบบดสก (disc bowl centrifuge)

• ใชสำาหรบกรณทชนของเหลวบางกวา โดยจะใหการแยกทดกวาเครองเหวยงทรงกระบอก

• นยมใชในการแยกครมออกจากนม และเพอทำาใหนำามน สารสกดจากกาแฟหรอนำาผลไมใส

Page 18: การแยกทางกล Mechanical Separation

Disc Stack Centrifuge: http://www.youtube.com/watch?v=bzXUiLajVlgDisc Stack Centrifuge Milk process: http://www.youtube.com/watch?v=8F5XIT8btb8

• จานนจะมชองใหของเหลวไหลออก • ของเหลวจะไหลเขามาทางฐานของ

จานทวางซอนกนอย• ของเหลวทมความหนาแมนสงกวา

จะเคลอนทไปยงผนงของภาชนะตามชองของแผนจาน

• สวนทหนาแนนนอยกวาจะถกเหวยงใหอยชนในเขามาดานศนยกลางและอยบนผวดานบน ทำาใหเกดการแยกทดขน

Page 19: การแยกทางกล Mechanical Separation

1.2.2 เครองเซนตรฟวจทใชทำาใหของเหลวใส (Centrifugal clarifiers) • เปนเครองเซนตฟวจแบบ

งายทสดในการแยกของแขงออกจากของเหลว

• ของแขงจะสะสมกนเปนเคกอยทผนงของภาชนะและเมอมความหนาตามทกำาหนดไวกจะถกกำาจดออกทางฐานภาชนะอยางอตโนมต

Page 20: การแยกทางกล Mechanical Separation

Nozzle centrifuges or valve discharge centrifuges• ในการทำาของเหลวทมของแขงความเขมขนสงใหใส นนจะใชเครอง เซนตรฟวจแบบหวฉดหรอแบบวาลวดสชารจ

• เครองเหลานคลายคลงกนเครองเหวยงแบบดสก แตภาชนะจะมรปรางแบบกรวย 2 ใบ ควำาเขาหากน

• เครองเซนตรฟวจเพอทำาใหของเหลวใสนใชไดกบนำามน นำาผลไม และแปง หรอใชในการเกบเซลลยสต

Valve discharge centrifuges: http://www.youtube.com/watch?v=_KtsBe34GHk

Page 21: การแยกทางกล Mechanical Separation

1.2.3 เครองเซนตรฟวจสำาหรบกำาจดตะกอนหรอนำา• เครองเซนตรฟวจสำาหรบกำาจดตะกอนใช

สำาหรบอาหารเหลวทมของแขงปนอยในปรมาณสง

เครองนมหลายแบบ เชน • Conveyor bowl centrifuge• Screen conveyor centrifuge• Basket centrifuge• Reciprocal conveyor centrifuge

Page 23: การแยกทางกล Mechanical Separation

• เครองเซนตรฟวจแบบไฮโดรลก: ใชในการแยกของแขงทเปราะแตกได เชน แยกผลก ออกจากของเหลว

Page 24: การแยกทางกล Mechanical Separation

• สำาหรบเครองเซนตรฟวจแบบตะกรา (basket centrifuge)

• จะมตะกราโลหะซงมรพรนและมตวกลางสำาหรบการกรองไวบนตาขายน

• ตวอยางการประยกตใชเครองน ไดแก การนำาโปรตนจากสตวและพชกลบมาใชใหม การแยกของเหลวจากกาแฟ โกโก และชา และการกำาจดตะกอนในนำามนbasket centrifuge: http://www.youtube.com/watch?v=YC6GsJMEUwU

Page 25: การแยกทางกล Mechanical Separation

2. การกรอง (FILTRATION)

Page 27: การแยกทางกล Mechanical Separation

2.1 ทฤษฎ• เมอสารแขวนลอยเคลอนทผานแผนกรอง

อนภาคแรกจะถกจบอยในตวกลางการกรอง• เปนผลใหของเหลวสามารถเคลอนทผานแผน

กรองไดลดลง ดงนนความตานทานการไหลจงเพมขน

• จงตองมการเพมความแตกตางของความดนเพอรกษาอตราการไหลของสารทกรองได แสดงอตราเรวของการกรอง ไดดงตอไปน

อตราเรวของการกรอง =

Page 28: การแยกทางกล Mechanical Separation

2.2 เครองมอ2.2.1 เครองกรองโดยใชความดน (Pressure filter)เครองกรองแบบแผนเพลท (plate and frame niter press) : • ใชแผนกรองผาหรอกระดาษ • ของเหลวจะถกป มเขาไปในเครองอดนและ

กรองผานแผนผากรอง • วธนใชเงนลงทนคอนขางตำาและประยกต

ใชไดกบอาหารหลายชนด การดแลรกษางาย

• แตวธนใชเวลานานและแรงงานสง• plate filter:

http://www.youtube.com/watch?v=n6fTdvqCWk8

Page 29: การแยกทางกล Mechanical Separation

Shell and leaf filter : http://www.youtube.com/watch?v=K9cjECvMPZ8

เครองกรองแบบ shell และ leaf • เปนเครองทชวยแกปญหาการใช

แรงงานสงนและปญหาความยงยากทเกดขนในการใชเครองกรองดวยความดนแบบแผนเพลท

• เครองประกอบดวยชนนอก (leaves) ซงมรตาขายและเคลอบดวยวสดกรองและตรงอยบนโครงซงมชองทางออกสำาหรบของเหลวท กรองได

Page 30: การแยกทางกล Mechanical Separation

2.2.2 เครองกรองแบบสญญากาศ (Vacuum filters)• เครองกรองแบบสญญากาศเปนเครองท

ทำางานทความดนตำา• มตนทนสงในการทำาสญญากาศ • สามารถใชเครองนแบบตอเนองได• ในขณะทเครองกรองแบบแผนเพลททำางาน

แบบตอเนองไมไดเพราะตองลดความดนลงเพอแยกเคกออก

• ม 2 แบบ คอเครองกรองแบบลกกลงหมน (rotary drum filter) และเครองกรองแบบ จานหมน (rotary disc filler)

Page 31: การแยกทางกล Mechanical Separation

เครองกรองแบบลกกลงหมน (rotary drum filter)

• ประกอบดวยถกกลงทรงกระบอกทหมนอยางชาๆ

• โดยผวหนาของลกกลงแบงเปนชองแคบๆ

• แตละชองจะมแผนกรองอยดานในและตอเขากบป มสญญากาศตรงกลาง

• เมอลกกลงหมนไปในภาชนะของเหลว ของเหลวจะไหลผานแผนกรอง

• rotary drum filter 1: http://www.youtube.com/watch?v=gzCLXe2xQAs

• rotary drum filter 2: http://www.youtube.com/watch?v=89toDQs4-BM

Page 32: การแยกทางกล Mechanical Separation

และเครองกรองแบบ จานหมน (rotary disc filler)

• เครองกรองแบบจานหมนประกอบดวยชดจานในแนวตงซงหมนอยางชา ๆ ในอางของเหลว

• จานแตละแผนจะแบงออกเปนสวน ๆ และแตละสวนจะมรทาง ออกทไปรวมทแกนตรงกลาง มใบมดตดตงทแผนจานเพอกำาจดเคกออกไปอยางตอเนอง

• rotary disc filter: http://www.youtube.com/watch?v=stcZBKcE5LA

Page 33: การแยกทางกล Mechanical Separation

3.การบบอด (EXPRESSION)

Page 34: การแยกทางกล Mechanical Separation

3.1 ทฤษฎ• การบบอดสวนใหญจะใชในการสกดนำามน

และนำาผลไม • โดยบอยครงทจะใชรวมกบการลดขนาด

เพอเพมผลผลตของผลตภณฑทำาใหสามารถสกดองคประกอบของสารจากวตถดบ

• เชน นำาตาลและนำามนพช • สารทตองการสกดเหลานจะอยในระหวาง

โครงสรางเซลลของพช จงจำาเปนตองทำาลายเซลลเหลานกอนเพอปลดปลอยสารดงกลาวออกมา

Page 35: การแยกทางกล Mechanical Separation

นำามนพช• ในเมลดนำามนพชแตละชนด • มวธสกดนำามนมอย 2 แบบ คอ การสกดโดย

ใชสารละลายอนทรยและโดยการบบอด • การบบอดอาจทำาไดใน 2 ขนตอน คอ การลด

ขนาดเพอใหเกดพลพตามดวยการแยกดวยการบบอด หรอทำาในขนตอนเดยวซงจะรวมทงการทำาใหเซลลแตกและดนนำามนออกมา

Page 36: การแยกทางกล Mechanical Separation

การแปรรปผลไม • เชน การสกดนำาองนสำาหรบการทำาไวน การ

สกดนำาแอปเป ลหรอนำาสม • เครองอดควรจะแยกนำาผลไมใหไดมากทสด • โดยใหมปรมาณของแขง หรอสารประกอบฟ

นอลกจากเปลอกผลไมนอยทสด• เพอปองกนความขมหรอการเกดสนำาตาล • สงเหลานทำาไดโดยการลดความดนและใช

การอดบบใหนอยลง

Page 37: การแยกทางกล Mechanical Separation

ปจจยทมผลตอปรมาณผลผลตของของเหลวจากการอด

1. ความสกและสภาวะการเจรญเตบโตของวตถดบ2. ปรมาณการแตกของเซลล3. ความตานทานของของแขงตอการทำาลายเชงกล4. อตราเรวของการเพมความดน5. เวลาในการบบอด6. ความดนสงสดทใหแกเครองอด7. ความหนาของของแขงทถกบบอด8. อณหภมของของแขงและของเหลว9. ความหนดของของเหลวทถกบบอด

Page 38: การแยกทางกล Mechanical Separation

3.2 เครองมอ3.2.1 การบบอดแบบกะ

เครองมอทใชมากสำาหรบการแปรรปผลไมดวยการบบอด คอ เครองกรองโดยใชความดนแบบแผน

แทงกเพรส (tank press) ไฮดรอลกแรมเพรส (hydraulic ram

press หรอ cage press)

Page 39: การแยกทางกล Mechanical Separation

แทงกเพรส (tank press) • ประกอบดวยโลหะทรงกระบอกตงในแนว

นอน ภายในแบงเปนสวน ๆ ดวยแผนกรอง • จะมการสงพลพผลไมจากดานขางมายง

ดานหนงของแผนกรองและอดอากาศทางดานตรงขามกบแผนกรอง

• ผลไมจะถกกรองผานแผนกรองมาตามชอง และเมอบบอดเสรจแลว แทงกจะหมนเพอใหของแขงทสะสมอยหลดและถกทงไป

• การคอย ๆ เพมความดนจะชวยใหไดนำาผลไมคณภาพด

• Tank press: http://www.youtube.com/watch?v=I4Mv3G2NM74

Page 40: การแยกทางกล Mechanical Separation

เครองไฮดรอลกแรมเพลส (hydraulic ram press หรอ cage press)

• ประกอบดวยเพลท ซงเปนภาชนะโลหะทรงกระบอกในแนวตงซงมรเลก ๆ หรออาจเปนกรงซ ๆ หรอใชแผนเพลทเปนซ ๆ

• เพลทนจะถกดนลงไปบนพลพทซอนกนอยโดยระบบไฮดรอลกหรอสกรและคอย ๆ เพมความดนขน ของเหลวจะไหลผานรหรอซกรงและมารวมกนทฐานของเครองอด

• ขอดของเครองคอ สามารถควบคมความดนตอปรมาณพลพไดอยางละเอยดและสามารถสงงานอตโนมตได ทำาใหชวยลดการใชงานได

Page 41: การแยกทางกล Mechanical Separation

3.2.2 เครองอดแบบตอเนองเครองอดแบบตอเนองทใชในอตสาหกรรมมหลายแบบ เชน• เครองอดแบบสายพาน ใชในการแปรรป

ผลไม • เครองอดแบบเกลยว ใชสำาหรบแปรรป

ผลไม และการสกดนำามน• เครองอดแบบใชลกกลง ใชในการแปรรป

นำาตาล

Page 42: การแยกทางกล Mechanical Separation

เครองอดแบบสายพาน (Belt press) • เครองประกอบดวยสายพาน ซงจะเคลอนทไปบนภาชนะทรง

กระบอกททำาดวยโลหะสแตนเลส 2 ลก โดยทลกหนงจะมชองเลกๆมากมาย

• ผลไมทเลกละเอยดจะผานเขาไปในสายพานนและถกอดในระหวางสายพานและโลหะทรงกระบอกทมชองเลก ๆ น นำาผลไมจะเคลอนทผานชองเลก ๆ น

• สวนเคกของแขงจะเคลอนทไปบนสายพานและถกกำาจดออกไปโดยใบมด

• ขอด คอ จะใหนำาผลไมคณภาพดและใหผลผลตทสง • ขอเสย คอ ตองใชเงนลงทนสง ดแลรกษาและทำาความสะอาด

ยาก• Belt press: http://www.youtube.com/watch?v=HV6y5bDCJX8

Page 44: การแยกทางกล Mechanical Separation

เครองอดแบบเกลยว (Screw press)

• ประกอบดวยภาชนะโลหะทรงกระบอกแขงแรงในแนวนอน ภายในจะมเกลยวสแตนเลสบรรจอย

• ความสงของรองเกลยวจะลดลงเรอย ๆ ตามปลายทรงกระบอกเพอเพมความดนตอพลพทถกลำาเลยงไปตามบาเรล

• ตรงกลางบาเรลจะมชองเปดเพอใหของเหลวไหลออกไปได

• เคกของแขงจะถกกำาจดออกไปตรงทางออกปลายเครอง

• เครองนจะใหของแขงจากนำาผลไมทมความเขมขนสงกวาเครองอดแบบใชสายพาน

Page 45: การแยกทางกล Mechanical Separation

เครองอดแบบลกกลง (Roller press) • จะมการสงพลพไปในระหวางลก

กลงหนก มการใหความดนแกพลพ• ของเหลวจะไหลไปบนลกกลงไปยง

ภาชนะสำาหรบเกบรวบรวม • ของแขงจะถกกำาจดไปโดยใบมด • มการดดแปลงรปแบบของเครอง

โดยใชลกกลงทมชองเลกจำานวนมากโดยใชผากรองและทำางานทความดนเปนสญญากาศ

• Roller press: http://www.youtube.com/watch?v=UCqebvfMPTs

Page 46: การแยกทางกล Mechanical Separation