ر یقازب a نیلوبولگونومیا و ینادیسکا یتنآ ......شزرو ر...

ورزشهای فیزیولوژی و مدیریت در پژوهش

6991 تابستان، 2شمارة ، 9دورة

606 -669ص ص :

بزاقی در A اکسیدانی و ایمونوگلوبولین مقایسه تاثیر فعالیت هوازی بیشینه بر تغییرات آنتی

ورزشکار و غیر مردان میانسال ورزشکار

9سریری ریحانه – 2ارسالن دمیرچی -6 نژاد حمزه عبدی

. 2 ، ایران ، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه گیالن، رشتفیزیولوژی ورزشی .دانشجوی کارشناسی ارشد6

. استاد بیوشیمی، دانشکده 9 ، ایران استاد فیزیولوژی ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشگاه گیالن، رشت

ن ، ایرا علوم، دانشگاه گیالن، رشت (6990/ 09/ 01 : ، تاریخ تصویب6990/ 00 / 62 )تاریخ دریافت :

چکیده

فرآیند پیری و بهبود کیفیت زندگی دارند. هدف از ناشی مشکالت درمان و انداختن تأخیر به نقش مهمی در پیشگیری، بدنی های فعالیت

62ایمونولوژیکی برای درک اثر فعالیت ورزشی هوازی بود. های سیستم دفاع آنتی اکسیدانی و گیری شاخص اندازهاز این تحقیق،

62( و کیلوگرم بر مترمربع 99/29±92/0کیلوگرم، شاخص توده بدن 0/17±06/4سال، وزن 7/06±90/4ورزشکار مرد )سن

(، به مربعکیلوگرم بر متر 02/20±29/0کیلوگرم، شاخص توده بدن 90/72±62/0سال، وزن 96/02±22/9غیرورزشکار مرد )سن

متر شاتل ران برای فعالیت هوازی وامانده ساز مورد استفاده قرار گرفت. 20صورت تصادفی هدفمند انتخاب شدند. آزمون تعدیل شده

بزاقی قبل، Aو همچنین ایمونوگلوبولین (POD)، پراکسیداز (CAT)، کاتاالز (SOD)فعالیت آنزیم های سوپراکسیداز دیسموتاز

های آنتی اکسیدانی در هر دو گروه بر اساس نتایج، فعالیت آنزیم ندازه گیری شد.تمرین هوازی بیشینه ایک ساعت بعد ازبالفاصله بعد و

بالفاصله بعد از فعالیت و هم چنین یک ساعت بعد از فعالیت، افزایش معناداری نسبت به قبل از فعالیت داشت. از طرفی، در هر دو گروه

قبل و بعد از تمرین مالحظه نشد. در حالت ریکاوری نیز فعالیت Aفاوت معنا دار بین مقدار ایمونوگلوبولین ورزشکار و غیر ورزشکار، ت

در گروه ورزشکار نسبت به غیر ورزشکار افزایش معناداری نشان دادند. به نظر می رسد که سابقه فعالیت SODو CATآنزیم های

ازگاری بهینه و افزایش توان سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی در مقابله با فشار اکسایشی تواند باعث س ورزشی منظم در افراد ورزشکار می

گردد.

یدیکل یهاواژه

.، میانسالی Aفعالیت هوازی، آنزیم های آنتی اکسیدانی، بزاق، ایمونوگلوبولین

- :52652595090نویسنده مسئول : تلفنEmail : [email protected]

mailto:[email protected]

6991 تابستان، 2، شمارة 9در ورزش، دورة های فیزیولوژی و مدیریت نشریة پژوهش 602

مقدمه

روند افزایش سن به سمت پیری یک فرایند پیش

ناسی، عملکردی، رونده و پویا با تغییرات ریخت ش

همودینامیکی خون و روانشناختی است که توانایی فرد را

دهد. میانگین سن در برای سازگاری با محیط کاهش می

در 2/23در مقایسه با 2/92کشورهای در حال پیشرفت

شود که تا سال کشورهای پیشرفته است و تخمین زده می

ل سا 25میانگین سن در کشورهای در حال توسعه 9555

(. 95) سال خواهد بود 2/20و در کشورهای پیشرفته

شرکت در فعالیت بدنی منظم با پیشگیری یا کاهش

های مزمن موجب بهبود وضعیت عمومی پیشرفت بیماری

شماری ارتباط شود. مطالعات بی و سالمت جسمانی می

قوی بین فعالیت بدنی و کاهش خطر گسترش

لبی و مغزی، انواع مزمن از قبیل حمله های ق های بیماری

های قلبی عروقی را نشان ، پوکی استخوان و بیماری دیابت

(. با توجه به این مسایل، سازمان جهانی 2داده اند )

ای منتشر کرد مبنی بر اخطاریه 9552بهداشت در سال

اینکه عدم فعالیت بدنی یکی از مشکالت جدی سالمت در

مرگ در جهان است. گزارش شده است، حدود دو میلیون

سال به دلیل عواقب ناشی از عدم فعالیت بدنی رخ

ضعف بدنی و سارکوپنی )از دست دادن (.5،9دهد ) می

توده عضالنی در اثر افزایش سن و پیری( از جمله

باشد که افراد را تهدید کرده و خود باعث هایی می بیماری

بروز مشکالت متعددی خواهد شد. مهم ترین عوامل

شود افزایش میزان به بروز سارکوپنی می داخلی که منجر

های آزاد و در نتیجه استرس اکسایشی تولید رادیکال

است. به عالوه، عوامل خارجی گسترش این بیماری شامل

کاهش فعالیت بدنی منظم می باشد که نقش اساسی در

(.22بروز عارضه دارد )

سنین میانسالی دوره زمانی است که تا چند دهه

رین میزان جمعیت را به خود اختصاص خواهد دیگر بیشت

شود، داد. در این دوره زمانی، که به سالمندی ختم می

ها تمرین الزم است سازگاری با تمرین در طی سال

ورزشی تجربه شده و ادامه یابد. تمرین های ورزشی در

های این سنین می توانند از افزایش غیر معمول رادیکال

و طیف فعالیت بدنی پیشگیری آزاد در وضعیت استراحتی

(.22کنند )

های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی به طور کلی، سیستم

دهد. مختلفی عملکرد بدن انسان را تحت تاثیر قرار می

های حیاتی بدن است که سیستم ایمنی یکی از سیستم

کند و عملکرد صحیح آن سالمت انسان را تضمین می

را با مشکل مواجه اختالل در عملکرد صحیح آن حیات

های های اخیر، جنبه (. در طی سال25خواهد کرد )

ایمونولوژیکی ورزش و فعالیت بدنی مورد توجه بسیاری از

محققان علوم ورزشی و پزشکی قرار گرفته است.

اند که ارتباط معنی داری بین ها نشان داده پژوهش

های عصبی، هورمونی و ایمنی وجود دارد و ورزش سیستم

ها به واند به عنوان یک عامل بر عملکرد این سیستمت می

(. 92،99صورت مستقیم و غیر مستقیم تاثیر بگذارد )

دستگاه ایمنی مخاطی، مهمترین محل تولید

ترشحی IgAو همچنین منبع A (IgA)ایمونوگوبولین

(S-IgA) ( (. ایمنوگلوبولین )65استIg نماینده ،)

Bهای نوع لنفوسیت هاست که به وسیلهگلیکو پروتیین

شود و در خون و دیگر مایعات بدن جریان دارد تولید می

(. در بزاق انسان، استروئیدها بارزترین هورمون و 65)

IgA تواند به باشد، که میترین ایمونوگلوبولین میمهم

ها متصل شود هایی مانند میکروب طور انتخابی به آنتی ژن

ی دهان، بینی، و از رسوخ آنها به سطح غشاء مخاط

(. اغلب محققان 60دستگاه تناسلی و غیره جلوگیری کند )

های سبک تا متوسط سبب تقویب بر این باورند که فعالیت

های طوالنی شود در حالی که در دوره سیستم ایمنی می

های متفاوت ها و مدت مدت فعالیت ورزشی با شدت

609 بزاقی در... A اکسیدانی و ایمونوگلوبولین مقایسه تاثیر فعالیت هوازی بیشینه بر تغییرات آنتی

(. 92شود ) های مختلفی در سیستم ایمنی ایجاد می پاسخ

بر اساس شواهد و اطالعات بدست آمده، افزایش غلظت

های کورتیزول هنگام تمرینات شدید با تاثیر بر لفوسیت

B موجب کاهشIgA (. 22شود ) بزاقی می

گونه های فعال اکسیژن در اثر بسیاری از واکنش های

طبیعی ایجاد می شوند. در شرایط نرمال سیستم دفاع

ذب و مانع آسیب رسانی به آنتی اکسیدانتی آنها را ج

( می شوند. DNAترکیبات مهم مانند پروتئین ها و )

های فعال اکسیژن نشان داده شده است که تولید گونه

(ROS( ممکن است روند سالمندی را سرعت بخشد )5.)

از طرف دیگر، برخی تحقیقات نشان داده اند که فرآیند

و 5باشد )ها می پیری نیز عامل افزایش تولید این گونه

ثابت شده است که تخریب وابسته به سن محتوای .(22

پروتئین عضالنی و ظرفیت اکسایشی میتوکندریایی

های استقامتی به گونه موثری بهبود یابد تواند با تمرین می

تواند به طور های هوازی می (. شرکت منظم در فعالیت22)

ا حتی مؤثر در ارتقاء سالمت و توان هوازی ورزشکاران و ی

های قلبی عروقی مفید واقع شود افراد مبتالء به بیماری

ها (. در حالت استرس اکسایشی تعادل بین پراکسیدان2)

رود. در چنین شرایطی، ها از بین می و آنتی اکسیدان

ها دفاع آنتی اکسیدانی را تحت شعاع تولید پراکسیدان

به ها، آسیب دهند و منجر به اکسیداسیون لیپید قرار می

DNA شوند. و سایر عوامل دخیل در عملکرد سلولی می

در حالت طبیعی، بدن برای دفاع از خود در برابر

های آزاد، ترکیبات ضد رادیکال )آنتی اکسیدان( رادیکال

(. تمرینات ورزشی منظم اجازه سازگاری 2کند ) تولید می

های آزاد را به دفاع آنتی اکسیدانی در مقابل رادیکال

اما آنچه که کمتر به خوبی توصیف شده است دهد. می

تأثیر ورزش حاد بر روی افراد تمرین کرده و بی تمرین

است و این که آیا افراد ورزشکار با این عوامل سازگاری

(. نتایج بررسی در مورد تأثیر یک 66پیدا می کنند )

جلسه فعالیت ورزشی بر روی دفاع آنتی اکسیدانی بسیار

وری که تعدادی از تحقیقات نشان دهنده متفاوت اند، به ط

( و 22،62(، برخی حاکی بر کاهش )20،3افزایش )

( بعد از فعالیت می 25تعدادی نیز مبنی بر عدم تغییر )

باشند. با این حال، مطالعات در مورد اثرات فعالیت هوازی

بر استرس اکسایشی و وضعیت آنتی اکسیدانی افراد

ال صورت نگرفته است.ورزشکار و غیر ورزشکار میانس

نتایج مطالعات در رابطه به نوع تمرینات متفاوت و

متناقض است. در هر حال، با توجه به دالیل فوق، بررسی

اثر فعالیت ورزشی هوازی، بخصوص بر روی افراد میانسال

ورزشکار و غیرورزشکار به دلیل کمبود تحقیقات بر روی

قیق قرار این گروه سنی، ضروری و مورد هدف این تح

گرفت.

مواد و روش ها

مطالعه حاضر از نوع تحقیقات نیمه تجربی است که به

گیری های مکرر پس آزمون با اندازه-شیوه پیش آزمون

انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق، شامل افراد

نفر از 69میانسال ورزشکار و غیرورزشکار بود. در عمل،

رکت در مطالعه داوطلب این افراد برای هر گروه جهت ش

های به صورت شدند. در جهت اهداف پژوهش، آزمودنی

تصادفی هدفمند انتخاب شدند. مالک انتخاب میانسالی

سال(، ورزش مستمر برای چندین سال برای 25-05)

برای گروه گروه ورزشکار و عدم ورزش مستمر و منظم

غیرورزشکار بود. مبتال نبودن به بیماری حاد یا مزمن،

عدم استفاده منظم از داروها یا آمینو اسیدها و عدم

استعمال سیگار نیز در معیارهای ورود به آزمون قرار

ها فرم گرفتند. بعد از توضیح شیوه اجرای مطالعه، آزمودنی

های مربوط به گیری رضایت نامه را تکمیل کردند. اندازه

ها، در یک جلسه مجزا قد، وزن و درصد چربی آزمودنی

جام شد. برای تعیین قد آزمودنی ها از متر نواری با دقت ان

یک سانتی متر و برای وزن، درصد چربی و شاخص توده


ساخت کشور کره جنوبی In bodyبدنی آنها از دستگاه

استفاده شد. اساس کار این دستگاه روش مقاومت بیو

های باشد که بر حسب تفاوت مقاومت بافت الکتریکی می

ها را در ر برابر جریان الکتریکی، میزان آنمختلف بدن د

ر د کند. ویژگی دموگرافیک آزمودنی ها بدن محاسبه می

راکپورت برای رفتن راه ارائه شده است. از آزمون 6جدول

برآورد حداکثر اکسیژن مصرفی و برای وامانده سازی

ها از آزمون شاتل ران و برای فعالیت بی هوازی از آزمودنی

های گیری (. پس از اندازهRastاستفاده شد )آزمون رست

ها قبل فردی )قد و وزن و درصد چربی بدن( آزمودنی

اجرای پروتکل دهان خود را با آب مقطر شست و شو

های دقیقه به جمع آوری بزاق در لوله 5دادند و به مدت

هایی اولیه و گیری (. بعد از اندازه23استریل پرداختند )

ا با فعالیت مورد نظر اقدام به اجرای ه آشنایی آزمودنی

ها بالفاصله و تست مورد نظر کردند. نمونه بزاقی آزمودنی

یک ساعت پس از انجام آزمون جمع آوری گردید.

های جمع آوری شده در یخ نگهداری و بالفاصله به نمونه

آزمایشگاه منتقل گردیدند که در آنجا پس از سانتریفیوژ با

( در فریزر با دمای rpmقیقه )دور در د 9255سرعت

ها قرار داده درجه تا زمان اندازه گیری فعالیت آنزیم -35

.شدند

های پژوهشهای جمعیتی )دموگرافیک( آزمودنی. ویژگی6جدول

متر(قد ) سن )سال( گروه وزن

)کیلوگرم(

شاخص توده

بدن

)کیلوگرم

بر متر مربع(

درصد چربی

)%(

حداکثر اکسیژن

یلی مصرفی )م

لیتر/کیلوگرم/دقیقه(

22/26±92/2 25/65±25/2 22/92±29/5 5/03±56/2 03/6±50/5 3/56±25/2 ورزشکار

95/25±36/2 0/62±32/9 52/95±22/5 25/39±69/5 02/6±55/5 26/59±92/2 غیرورزشکار

مصرفی اکسیژن حداکثر برآورد

راکپورت برای برآورد حداکثر اکسیژن رفتن راه آزمون

مورد استفاده قرار گرفت. با شروع (VO2max) مصرفی

کرنومتر، آزمودنی با باالترین شدت شروع به راه رفتن

متر )یک مایل( اندازه 6052نمود و زمان الزم برای طی

گیری شد. این آزمون برای اندازه گیری سرعت راه رفتن و

(VO2maxدر مردان ) 02 الی 95 سنی محدوده در زنان و

خواسته شد کننده شرکت افراد می شود. ازاستفاده سال

راه تندی به توانندمی که آنجا تا را یک مایل مسافت تا

اشخاص برای و قابل اجرا است به آسانی تست این بروند.

فرد باشد. می مناسب نیز افراد مسن یا و تحرک کم

راحت کفش و لباس مناسب باید تست در کننده شرکت

حرکات دقیقه 65الی 5، تست شروع از قبل و بپوشد

اطمینان در قابلیت ضریب .دهد انجام سبک کششی

(.62است ) رفتن راه زمان % برای22 راکپورت تست

(POD)سنجش فعالیت آنزیم پراکسیداز

با استفاده از PODسنجش فعالیت سینیتیکی آنزیم

از روش سزار و همکاران با کمی تغییر انجام گردید. برای

آمینو آنتی پیرین در حضور -2سوبسترای این منظور، از

295هیدروژن پراکسید استفاده شد. نمونه حاوی

میکرولیتر هیدروژن 295آمینو آنتی پیرین، -2میکرولیتر

میکرولیتر بزاق بود. لوله بالنک )شاهد( 655پراکسید و

295آمینوآنتی پیرین -2میکرولیتر 295نیز حاوی

میکرولیتر بافر 655و میکرولیتر هیدروژن پراکسید

ها بعد از بود. نمونه 5/3مساوی pHموالر با 9/5فسفات

رسیدن به دمای استاندارد به سوبسترا اضافه شدند و


پیشرفت واکنش آنزیمی با استفاده از اسپکتوفتومتر در

نانومتر مورد بررسی قرار گرفت. سپس 565طول موج

های ت، دادهتغییرات جذب بر حسب زمان ثبت و در نهای

تقسیم و به این ترتیب فعالیت 52/0به دست آمده بر عدد

(.3پراکسیداز محاسبه گردید )

(CAT)سنجش فعالیت آنزیم کاتاالز

میلی 55گیری فعالیت کاتاالز، بافر فسفات برای اندازه

میلی موالر هیدروژن پراکسید 65( با pH = 7موالر)

رتز انتخاب ترکیب شده و سپس دو کووت از جنس کوا

میکرولیتر از ترکیب بافر 555شدند. در کووت بالنک

955فسفات و هیدروژن پراکسید و در کووت نمونه

55میکرولیتر از ترکب بافر فسفات و هیدروژن پراکسید و

میکرولیتر از بزاق اضافه شده و با استفاده از دستگاه

925اسپکتوفتومتر به صورت کاینتیک در طول موج

ثانیه ای ثبت 5دقیقه و با فاصله های 6ر به مدت نانومت

گردید و در نهایت، جهت محاسبه فعالیت آنزیم کاتاالز،

(.29تقسیم شدند ) 2/22اعداد بدست آمده بر عدد

فعالیت کل آنزیم سوپراکسید دیسموتاز توسط روش

گیری توانایی آن در گیانوپولیتیس و رایس، با اندازه

تترازولیوم بلو شیمیایی نیتروجلوگیری از کاهش فتو

(NBT) تعیین شد. در عمل، مواد مورد آزمایش متشکل

میلی EDTA 6/5میلی لیتر محلول واکنش ) 5/5از

میکروموالر NBT 35میلی موالر، 55موالر، بافر فسفات

لیتر بزاق میلی موالر( با یک میلی 96/5و ریبوفالوین

اکنش به مدت های حاوی محلول و مخلوط گردید. کووت

شدند، در دقیقه، در حالی که به آرامی به هم زده می 25

وات فلورسانس( 95عدد المپ 9معرض پرتو فلورسانس )

قرار گرفتند و سپس جذب نمونه ها و کنترل در طول

نانومتر در مقابل بالنک قرائت شد. در نهایت، با 505موج

اکسیداز استفاده از فرمول زیر مقدار فعالیت آنزیم سوپر

(.0دیسموتاز تعیین گردید )

عبارت است از مقداری از آنزیم که SODهر واحد

تحت NBTدرصد مهار احیای فتوشیمیایی 55برای

شرایط سنجش الزم باشد.

(S-IgA)اندازه گیری ایمونوگلوبولین

به روش االیزا با استفاده از کیت S-IgAغلطت

ا دقت کشور آلمان ب Demeditecتجاری شرکت

میکروگرم بر میلی لیتر بر اساس دستورالعمل کیت در

گیری شد. آزمایشگاه اندازه

بررسی های آماری

های تحقیق با استفاده از همگنی متغیرها در گروه

ها با استفاده از آزمون و نرمال بودن داده Levenآزمون

های تحقیق با کولموگراف اسمیرنوف تعیین شد. فرضیه

وش اندازه گیری مکرر و در صورت معنی دار استفاده از ر

به منظور شدن از آزمون تعقیبی بونفرونی آزمون شدند.

های آنتی اکسیدانی و مقایسه میانگین غلظت آنزیم

بین دو گروه از آزمون تی مستقل Aین ولایمونوگلوب

ها با استفاده از نرم افزار استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده

SPSS20 و سطح معنی داری در تمام انجام شد

در نظر گرفته شد. >P 55/5مراحل

یافته ها

پراکسیداز، مقایسه مقدار فعالیت و انحراف معیار آنزیم های

کاتاالز و سوپراکسید دیسموتاز طی مراحل مختلف به

و میانگین و انحراف معیار 2تا 6ترتیب در نمودارهای

ده اند.نشان داده ش 2ایمونوگلوبولین در نمودار


میزان فعالیت پراکسیداز بزاقی

میانگین و انحراف استاندارد سه مرحله نمونه گیری

نشان داده 6بزاقی در نمودار شکل PODمیزان فعالیت

دهد، فعالیت آنزیم پراکسیداز شده است. نتایج نشان می

بالفاصله پس از فعالیت ورزشی در هر دو گروه افزایش

است. در حالت ریکاوری نیز فعالیت داری پیدا کرده معنا

با وجود کاهش نسبت به Tاین آنزیم در هر دو گروه

افزایش معناداری را نسبت به Tبالفاصله پس از فعالیت

قبل از فعالیت نشان داد.

بزاقی POD. میانگین و انحراف استاندارد سه مرحله نمونه گیری میزان فعالیت 6شکل

میزان فعالیت کاتاالز بزاقی

میانگین و انحراف استاندارد سه مرحله نمونه گیری

نشان داده 9بزاقی در نمودار شکل CATمیزان فعالیت

شود، فعالیت آنزیم شده است. همان طور که مشاهده می

کاتاالز بالفاصله بعد از فعالیت ورزشی در هر دوگروه

همچنین فعالیت این آنزیم در افزایش معناداری نشان داد.

حالت ریکاوری در هر دو گروه نسبت به قبل از فعالیت

افزایش معنی داری داشت.

بزاقی CATمیانگین و انحراف استاندارد سه مرحله نمونه گیری میزان فعالیت .2شکل


میزان فعالیت سوپراکسید دیسموتاز بزاقی

انحراف استاندارد سه مرحله نمونه گیری میانگین و

نشان داده 2بزاقی در نمودار شکل SODمیزان فعالیت

شده است. همان طور که یافته ها نشان می دهند، میزان

بالفاصله بعد از فعالیت ورزشی نسبت SODفعالیت آنزیم

به قبل از فعالیت در هر دو گروه افزایش معناداری یافت.

ین آنزیم در حالت ریکاوری در هر دو همچنین فعالیت ا

گروه نسبت به قبل از فعالیت افزایش معنی داری از خود

نشان داد.

بزاقی SOD. میانگین و انحراف استاندارد سه مرحله نمونه گیری میزان فعالیت 9شکل

بزاقی Aمیزان فعالیت ایمونوگلوبولین

ف استاندارد سه مرحله نمونه گیری میانگین و انحرا

نشان داده 2بزاقی در نمودار شکل IgAمیزان فعالیت

دهد، با وجود همان طور که یافته ها نشان می. شده است

کاهش مقادیر ایمونوگلوبولین بزاقی بالفاصله بعد از

فعالیت در هر دو گروه تغییر معناداری در بین مراحل

گیری مشاهده نشد. اندازه

بزاقی IgAمیانگین و انحراف استاندارد سه مرحله نمونه گیری میزان فعالیت . 4شکل


بحث و نتیجه گیری

نتایج مطالعه حاضر نشان داد فعالیت ورزشی هوازی

وامانده ساز در افراد ورزشکار نسبت به افراد غیرورزشکار

در SODو POD ،CATهای باعث افزایش بیشتر آنزیم

در SODو CATبالفاصله و همچنین در آنزیم های

یک ساعت پس از فعالیت ورزشی گردید. این یافته با

( همخوانی دارد که بیان 9552های گیرو و همکاران ) یافته

کردند که فعالیت بدنی وامانده ساز سبب کاهش استرس

اکسایشی و افزایش فعالیت سیستم آنتی اکسیدانی

(. همچنین در هر دو گروه 90شکاران نخبه می گردد )ورز

بالفاصله بعد از POD, CAT, SODهای فعالیت آنزیم

ها در یک فعالیت افزایش یافت که فعالیت این آنزیم

ساعت بعد از فعالیت با وجود کاهش، همچنان نسبت به

قبل از فعالیت معنا دار مشاهده گردید. در تأیید پژوهش

( روی 9562شی که سریری و همکاران )حاضر، در پژوه

های بزاقی غیر ها نمونه افراد غیر ورزشکار انجام دادند، آن

تحریکی قبل، بالفاصله و یک ساعت بعد از آزمون استراند

را ارزیابی کردند. نتایج حاکی از افزایش معنی دار در

فعالیت پراکسیداز و سوپر اکسید دیسموتاز بعد از فعالیت

اعت پس از فعالیت هنوز افزایش معنی داری بود و یک س

(. 20در این آنزیم وجود داشت، اما روند آن کاهشی بود )

( نیز در پژوهشی با عنوان 9565دمیرچی و همکاران )

های مختلف تغییرات پراکسیداز بزاقی نسبت به شدت

درصد 35و 55های تمرینی ورزشی نشان دادند در شدت

VO2max د از تمرین، فعالیت قبل و بالفاصله بع

پراکسیداز تفاوت معنی داری نداشت؛ ولی در هر دو شدت

یک ساعت بعد از تمرین، افزایش معنی داری پیدا کرده

بود. در فعالیت تا سر حد واماندگی نیز بالفاصله بعد از

داری داشت تمرین، نسبت به قبل از تمرین افزایش معنی

یز وجود داشت و این افزایش یک ساعت بعد از تمرین ن

(، که نتایج این تحقیقات با نتایج ما همسو بود. 3)

های مطالعات صورت گرفته نشان داده است که فعالیت

های آزاد شدید هوازی و درمانده ساز موجب تولید رادیکال

شود که در این شرایط و در نتیجه استرس اکسایشی می

استن ها برای مواجهه با عوامل اکسایشی به منظور ک سلول

یابند. به عنوان های سلولی به بافت سازگاری می از آسیب

در پاسخ به عوامل POD و SOD ،CATمثال فعالیت

ها و عضالت اسکلتی اکسایشی درون زاد در لنفوسیت

(.22دهند ) افزایش می

های السو و همکاران در پژوهشی پاسخ شاخص

ای هوازی و هفته 60استرس اکسایشی به یک تمرین

3زن و 65همچنین یک جلسه فعالیت بدنی حاد را در

ها در بالفاصله، مرد جوان سالم بررسی کردند. اندازه گیری

ساعت بعد از فعالیت بود. نتایج 92دقیقه و 695، 05، 25

و SODاصله بعد از فعالیت هر دو آنزیم نشان داد که بالف

POD 05و 25افزایش معنی داری داشت. در دقیقه

ها کاهش نامحسوسی نشان داد، ولی از دقیقه فعالیت آن

(. فائوروس و همکاران در 69شروع به کاهش کرد ) 695

ای روی مردان سالمند به بررسی اثر تمرین بر مطالعه

60ند. گروه تمرینی های فشار اکسایشی پرداخت شاخص

درصد ضربان قلب 25تا 55هفته تمرین هوازی با شدت

بیشینه انجام دادند. تمرین طوالنی مدت منجر به بهبود

وضعیت فشار اکسایشی و آنتی اکسیدانی در وضعیت

استراحتی در ورزشکاران نسبت به گروه کنترل گردید. در

معنی این مطالعه، آزمون هوازی شدید منجر به افزایش

(. انتظار می 62دار فشار اکسایشی در هر دو گروه شد )

رود که فعالیت ورزشی شدید فعالیت آنزیم های آنتی

های متعددی اکسیدانی را افزایش دهد. از طرفی، گزارش

های بدنی شدید سیستم آنتی مبنی بر اینکه فعالیت

کنند نیز وجود دارند اکسیدانی بدن را تضعیف می

همین راستا، کراکجو در تحقیقی که روی (. در 93،25)

بازیکنان هندبال انجام داده بود مشاهده کرد فعالیت


های آنتی اکسیدانی بعد از فعالیت کوتاه مدت آنزیم

کاهش یافت. کراکجو بیان کرد بعد از فعالیت ورزشی

کوتاه مدت، تعادل بین استرس اکسیداتیو و وضعیت آنتی

یداتیو رفته و در نتیجه اکسیدانی به سمت استرس اکس

ها باعث کاهش سیستم آنتی اکسیدانی و افزایش اکسیدان

می شود. عالوه بر موارد فوق، عدم تغییر معنی دار در این

ها در نتیجه تمرین هوازی شدید نیز گزارش شده آنزیم

( با 9569(.در پژوهش اگراس در سال )96،92است )

ظرفیت آنتی عنوان تاثیر تمرینات اینتروال شدید بر

اکسیدانی ورزشکاران نخبه، سطوح مالون دی آلدهید

افزایش معنی داری داشت. در حالی که فعالیت کاالتاز

PODو SODکاهش معنی دار و فعالیت آنزیم های

(. همچنین لالروقرایوب 26تفاوت معنی داری نشان نداد )

و همکاران با انجام فعالیت ورزشی درمانده ساز روی

ان و افراد کم تحرک، مشاهده کردند فعالیت ورزشکار

های آنتی اکسیدانی بعد از فعالیت ورزشی دچار آنزیم

کاهش می شوند و این کاهش در افراد کم تحرک بیشتر

(.92از افراد ورزشکار است )

اند اکسیژن مصرفی در پاسخ به تحقیقات نشان داده

ش برابر حالت استراحتی افزای 95تا 65فعالیت ورزشی

(. در فیبرهای عضالنی منفرد میزان مصرف 95یابد ) می

اکسیژن به دلیل افزایش جریان خون و اختالف خون

955تا 655سیاهرگی بسیار بیشتر است و به -سرخرگی

2تا 6(. از آن جایی که 2رسد ) برابر زمان استراحت می

های آزاد تبدیل می درصد اکسیژن مصرفی به رادیکال

مصرف اکسیژن منجر به افزایش انتقال شوند، افزایش

الکترون از طریق زنجیره تنفسی و در نتیجه افزایش تولید

ها و (. بدن انسان سیستم62شود ) های آزاد می رادیکال

های های آنتی اکسیدانی مختلف را در مقابل رادیکال آنزیم

های تواند اثرات منفی رادیکال دهد و می آزاد افزایش می

(. گوتو و 92،25ها مقابله کند ) یل و با آنآزاد را تعد

( در گزارشی اشاره کردند، هرچند ورزش 9562راداک )

شود، شدید منجر به افزایش فشار اکسایشی و آسیب می

ورزش منظم و با شدت متوسط باعث سازگاری بهینه و

(. 63گردد ) افزایش توان در مقابله با فشار اکسایشی می

کنند، مصرف معین ورزش می وقتی افراد در فشار کار

اکسیژن بین عضالت تمرین کرده و تمرین نکرده تفاوتی

ندارد. بنابراین، در مقایسه با عضله تمرین نکرده، عضالت

تمرین کرده استقامتی افراد، از توزیع جریان

فسفوریالسیون اکسایشی بیشتری در زنجیره انتقال

ظری، این برند. به لحاظ ن الکترونی میتوکندری سود می

های فعال اکسیژن را کاهش دهد موضوع باید تولید گونه

(. به عالوه، در عضالت تمرین کرده فعالیت آنزیم های 63)

آنتی اکسیدانی باالتر و مقدار گلوتاتیون نیز افزون تر است.

بدین ترتیب، عضالت فعال قادرند گونه های فعال اکسیژن

ابراین، انتظار (. بن26را به مقدار بیشتری دفع کنند )

رود تمرینات ورزشی در افراد میانسال منجر به کاهش می

آسیب فشار اکسایشی به هنگام فعالیت بدنی شدید کوتاه

مدت شود.

های تحقیق حاضر نشان داد که فعالیت هوازی یافته

افراد ورزشکار و S-IgAوامانده ساز، با وجود کاهش در

آن ندارد. از آنجایی غیرورزشکار، تاثیر معنی داری بر روی

ترشحی یک عامل مقاومتی مهم در مقابله با IgAکه

، [95]های دستگاه تنفسی فوقانی می باشد عفونت

IgAهای تحقیقی زیادی مشغول مطالعه پاسخ های گروه

های احتمالی افزایش در ورزش هستند تا بتوانند مکانیزم

ران را بشناسند. تحقیق حاضر ها در ورزشکا بروز بیماری

( هم چنین 6متضاد با تحقیقات الگرو و همکاران )

بزاقی IgA( که افزایش غلظت 29پاپاکوستا و همکاران )

را پس از فعالیت فزاینده گزارش کردند می باشد. در حالی

(، که تغییر معنی 9555که با تحقیقات نیمن و همکاران )

( همسو است. 25ند )داری پس از فعالیت مشاهده نکرد


های کوتاه مدت تأثیر متفاوتی بر سیستم ایمنی بر فعالیت

گذارد، به طوری که برخی مانند تزیرا و همکاران جای می

و برخی S-IgA(، کاهش 62(، انگلس و همکاران)22)

(، عدم تغییر معنی دار در 25همچون توماس و همکاران )

ده شده را می آن را گزارش کردند. دلیل تفاوت های مشاه

توان به عواملی از جمله: نوع فعالیت ورزشی، وضعیت

تمرینی و سطح آمادگی، شدت و مدت فعالیت ورزشی و

های درگیر در عرض اپی تلیوم سابقه ورزشی و مکانیزم

های مخاط نسبت داد. به طوری که ذکر شد، مکانیزم

متعددی در پاسخ سیستم ایمنی به فعالیت ورزشی دخیل

ها و تمرینات ورزشی منجر به افزایش و فعالیت هستند،

ها نسبت به حالت کاهش سطحی برخی از هورمون

دهند که استراحت می شود. تحقیقات این گونه نشان می

در هنگام ورزش شدید به شدت S-IgAمقدار افت

را S-IgAورزش بستگی دارد و ورزش مالیم سطح

دید به صورت دهد. یک وهله فعالیت ورزشی ش تغییر نمی

گردد. های ایمنی می موقتی موجب کاهش عملکرد سلول

هایی که به طور قابل فعالیت بدنی شدید توسط واکنش

ای عفونت، مسمومیت عفونی و آسیب را به دنبال مالحضه

های سفید در گردش خون را به طور دارد، تعداد سلول

دهد و تغییرات در گردش ای افزایش می قابل مالحضه

ساعت بعد 92تا 2د سلول های سفید و عملکردشان تعدا

گردد. این از فعالیت ورزشی به حالت طبیعی بر می

افزایش به میزان زیادی هم به شدت و هم به حجم

فعالیت ورزشی مربوط است. تغییرات هورمونی در واکنش

دهد، که غلظت چندین به فعالیت ورزشی روی می

یزول، هورمون رشد و هورمون از جمله اپی نفرین، کورت

یابد که اثرات تعدیل کننده ایمنی را پروالکتین افزایش می

رسد که فعالیت ورزشی بر عهده دارد. چنین به نظر می

های ایمنی ای بر عملکرد سلول شدید اثرات سرکوب کننده

های ایمنی تحت تاثیر شدت و حجم فعالیت دارد. سلول

دهند، تغییرات های متفاوتی را نشان می ورزشی واکنش

هورمونی متعاقب فعالیت ورزشی نقش مؤثری بر عملکرد

های ایمنی دارد. بنابراین با توجه به نتایج برخی از سلول

بدست آمده مسلما شدت و مدت فعالیت و همچنین

تواند دلیلی بر عدم تغییر در میزان تغییرات هورمونی می

S-IgA .دانست

نتیجه گیری

آمده از این مطالعه، استنباط بر اساس نتایج بدست

می گردد که سابقه فعالیت ورزشی منظم در افراد

تواند باعث سازگاری بهینه و افزایش توان ورزشکار می

سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی در مقابله با فشار اکسایشی

گردد. افزایش دفاع آنتی اکسیدانی موجب ارتقاء عوامل

این عوامل می توانند مربوط به سیستم ایمنی می شود که

به میزان بیشتر بر روی افراد ورزشکار باعث کاهش

های ناشی از سن در دوره میانسالی و پیشرفت آسیب

متعاقب آن سالمندی گردد.

منابع و مآخذ

1. Allgrove J E, Gomes E, Hough J, Gleeson M. (2008). Effects of exercise intensity on

salivary antimicrobial proteins and markers of stress in active men. Journal of Sports

Sciences. 26, 6, 653-661.

2. Anderson-Bill E S, Winett R A, Wojcik JR, Williams D M. (2011). Aging and the social

cognitive determinants of physical activity behavior and behavior change: evidence

from the guide to health trial. Journal of Aging Research. 5, 1-12.


3. Andriichuk A, Tkachenko H, Tkachova I. (2016). Oxidative Stress Biomarkers and

Erythrocytes Hemolysis in Well-Trained Equine Athletes Before and After Exercise.

Journal of Equine Veterinary Science. 36, 32-43

4. Aoyagi Y, Park H, Watanabe E, Park S, Shephard R J. (2009). Habitual physical activity

and physical fitness in older Japanese adults: the Nakanojo Study. Gerontology.

55(5), 523-531.

5. Ashe M C, Miller W C, Eng J J, Noreau, L. (2009). Older adults, chronic disease and

leisure-time physical activity. Gerontology. 55, (1), 64-72.

6. Beauchamp C, Fridovich I. (1971). Superoxide dismutase: improved assays and an

assay applicable to acrylamide gels. Analytical Biochemistry. 44(1), 276-287.

7. Damirchi A, Kiani M, Jafarian V, Sariri R. (2010). Response of salivary peroxidase to

exercise intensity. European Journal of Applied Physiology. 108(6), 1233-1237.

8. Deaton C M, Marlin DJ.(2003). Exercise-associated oxidative stress. Clinical

Techniques in Equine Practice. 2(3), 278-291.

9. Dmirchi A, Mirzaei B, Mehrabian J. (2007). The effects of vitamin E supplementation

on exhaustion time and some of the oxidative stress indexes in sedentary men after 8

weeks aerobic training. Research on Sport Science. 4(13), 97-112.

10.Edmonds R, Burkett B, Leicht A, McKean M. (2015). Effect of chronic training on

heart rate variability, salivary IgA and salivary alpha-amylase in elite swimmers

with a disability. PloS One. 10(6), 1-12.

11.Elabed K, Masmoudi L, Koubaa A, Hakim A. (2014). Antioxidant in Response to

Anaerobic or Aerobic Exercise Alone or in Combination in Male Judokas. Advances

in Life Sciences and Health. 1(1), 24-33.

12.Elosua R, Molina L, Fito M, Arquer A, Sanchez-Quesada J, Covas M, Ordonez-Llanos J,

Marrugat J. Response of oxidative stress biomarkers to a 16-week aerobic physical

activity program and to acute physical activity in healthy young men and women.

Atherosclerosis. 167(2), 327-334.

13.Engels H J, Fahlman M M, Morgan A L, Formolo L R. (2004). Mucosal IgA Response to

Intense Intermittent Exercise in Healthy Male and Female Adults. Journal of Exercise

Physiology Online. 7(5), 77-82.

14.Fatouros I G, Jamurtas A Z, Villiotou V, Pouliopoulou S, Fotinakis P, Taxildaris K, and

Deliconstantinos G. (2004). Oxidative stress responses in older men during endurance

training and detraining. Medicine and Science in Sports and Exercise. 36, 2065-2072.

15.Gleeson M, Hall S T, McDonald W A, Flanagan A J, Clancy R L. (1999). Salivary IgA

subclasses and infection risk in elite swimmers. Immunology and Cell Biology. 77(4),

351-355.

16.Gleeson M. (2000). Mucosal immunity and respiratory illness in elite athletes.

International Journal of Sports Medicine. 21, S33-43


17.Goto S, Radak,Z. (2013). Implications of oxidative damage to proteins and DNA in

aging and its intervention by caloric restriction and exercise. Journal of Sport and

Health Science.2(2), 75-80.

18.Halliwell B. (2012). Free radicals and antioxidants: updating a personal view.

Nutrition Reviews. 70(5), 257-265.

19.Kline G M, Porcari J P, Hintermeister R, Freedson P S, Ward A, McCarron R F, Ross J,

Rippe, J M. (1987). Estimation of VO2max from a one-mile track walk, gender, age,

and body weight. Med Sci Sports Exercise. 1(3), 253-259.

20.König D, Wagner, K., Elmadfa I, Berg A. (2000). Exercise and oxidative stress:

significance of antioxidants with reference to inflammatory ,muscular, and systemic

stress. Exercise Immunology Review. 7, 108-133.

21.Kurkcu R. (2010). The effects of short-term exercise on the parameters of oxidant and

antioxidant system in handball players. African Journal of Pharmacy and

Pharmacology. 7(4), 448-452.

22.Laurel T.Advance in exercise immunology (1999). Advance in exercise immunology.

Ohio, Human Kinetics, 1999 Edn .

23.Leelarungrayub N, Sutabhaha T, Pothongsunun P, Chanarat N. (2005). Exhaustive

exercise test and oxidative stress response in athletic and sedentary subjects. CMU J.

4, 183-190.

24.Leite M F, de Lima A M, Massuyama M M, Otton R. (2010). Astaxanthin restores the

enzymatic antioxidant profile in salivary gland of alloxan-induced diabetic rats.

Archives of Oral Biology. 55, (7), 479-485.

25.Mahan L K, Escott-Stump S. (2004). Krause's food, nutrition, & diet therapy. 12th

edition, Elsevier, London.

26.Malaver Antonio J, Reyes Rafael A (2009). Exhaustive physical exercise causes a

decrease in oxidative stress and an increase in salivary total antioxidant activity of

elite triathlete. Age (years). 21, 38-44.

27.Margaritis I, Palazzetti S, Rousseau A S, Richard M J, Favier A. (2003). Antioxidant

supplementation and tapering exercise improve exercise-induced antioxidant

response. Journal of the American College of Nutrition. 22(2), 147-156.

28.Naclerio F, Larumbe-Zabala E, Cooper R, Allgrove J, Earnest CP. (2015). A multi-

ingredient containing carbohydrate, proteins L-glutamine and L-carnitine attenuates

fatigue perception with no effect on performance, muscle damage or immunity in

soccer players. PLoS One. 10(4), 1-17.

29.Nieman D C, Pedersen B K. (1999). Exercise and immune function. Sports Medicine.

27(2), 73-80.

30.Nieman D C. (1997). Immune response to heavy exertion. Journal of Applied

Physiology. 82, (5), 1385-1394.

31.Ortenblad N, Madsen K, Djurhuus M S. (1997). Antioxidant status and lipid

peroxidation after short-term maximal exercise in trained and untrained humans.


American Journal of Physiology-Regulatory, Integrative and Comparative Physiology.

272(4), R1258-R1263.

32.Papacosta E, Gleeson M, Nassis G P. (2013). Salivary hormones, IgA, and performance

during intense training and tapering in judo athletes. The Journal of Strength &

Conditioning Research. 27(9), 2569-2580.

33.Radák Z. (2000). Free radicals in exercise and aging. Human Kinetics, 1st Ed, 2000.

34.Reid M B, Moylan J S. (2011). Beyond atrophy: redox mechanisms of muscle

dysfunction in chronic inflammatory disease. The Journal of Physiology. 589(9), 2171-

2179.

35.Saral Y, Coskun B K, Ozturk P, Karatas F, Ayar A. (2005). Assessment of salivary and

serum antioxidant vitamins and lipid peroxidation in patients with recurrent

aphthous ulceration. The Tohoku Journal of Experimental Medicine. 206(4), 305-312.

36.Sariri R, Damirchi A, Nazari Y. (2013). Salivary antioxidant variations in athletes after

intense exercise. Medicina Sportiva: Journal of Romanian Sports Medicine Society.9(1),

2043-2047.

37.Sariri R, Damirchi A. (2010). Alternations in salivary a-amylase due to exercise

intensity. Pharmacology. 3, 263-269.

38.Saritaş N, Uyanik F, Hamurcu Z, Çoksevim B. (2011). Effects of acute twelve minute

run test on oxidative stress and antioxidant enzyme activities. African Journal of

Pharmacy and Pharmacology. 5(9), 1218-1222.

39.Teixeira A M, Rama L, Martins M, Cunha M. (2006). Kinetic response of salivary IgA

to several exercise protocols performed by well trained swimmers. Rev Port Cien Desp

6(Supl 2) 117-182.

40.Thomas N E, Leyshon A, Hughes M G, Davies B, Graham M, Baker J S. (2009). The

effect of anaerobic exercise on salivary cortisol, testosterone and immunoglobulin (A)

in boys aged 15-16 years. European Journal of Applied Physiology. 107(4), 455-461.

41.Ugras A F (2013). Effect of high intensity interval training on elite athletes’

antioxidant status. Science & Sports. 28(5), 253-259.

42.Urbanska A. (2007). Location and variability of catalase activity within aphids.

Electronic Journal of Polish Agricultural Universities, Series Biology, 10(4), 1-8.

43.Viena TD, Banks J B, Barbu I M, Schulman A H, Tartar J L. (2012). Differential effects

of mild chronic stress on cortisol and S-IgA responses to an acute stressor. Biological

Psychology. 91, (2), 307-311.

44.Vincent H K, Raiser S N, Vincent K R. (2012).The aging musculoskeletal system and

obesity-related considerations with exercise. Ageing Research Reviews. 11(3), 361-373.

45.Wang S Y, Ballington J R. (2007). Free radical scavenging capacity and antioxidant

enzyme activity in deerberry (Vaccinium stamineum L.). LWT-Food Science and

Technology. 40,(8), 1352-1361.

ر یقازب a نیلوبولگونومیا و ینادیسکا یتنآ ......شزرو ر...

Documents