مرجع کاربردی آزمون

طراحی معماریویژه آزمون نظام مهندسی و طرح های مسکونی دانشگاه ها

)به همراه حل سواالت سال های قبل و بیان نکات طراحی با ذکر مثال(

مولفانمهندس محمد محمدی

مهندس سمانه خسروی

»سپس، به کاتبان و نویسندگانت بنگر و بهترین آن ها را بر کارهای خود بگمار...کاتبان و نویســندگانی برگزین که قدر خود را بشناسند، چون کســی که به قدر خود شناخت

»برگرفته از نامه ی 53 نهج البالغه به مالک اشتر«ندارد، دیگران را هم نمی شناسد.«

اگرچه نوشتن و پرداختن زکات علم از توصیه های اکید بزرگان و گواه بر کرامت اهل دانش است، اما امروزه پرداختن به انگیزه ها و اهداف نوشتن بیشتر جلوه می کند. بی شک این که چه کسی می نویسد مهم نیســت، اما این که چرا و به چه پشتوانه ای می نویســد، درخور تأمل است. ما معتقدیم که چاپ روزافــزون کتاب های به اصطالح »زرد« که خالی از هرگونه نوآوری و بی توجه به اســتانداردهای چاپ کتاب و نیازهای مخاطبان اســت، حاصل تفکر بازاری مستولی بر جامعه ی نشر است. بی پرده آن که عنوان پر زرق و برق، دستاویز قرار دادن مضمون های نو با هدف فروش باال و طویل کردن سیاهه ی سابقه ی علمی، نمی تواند دلیل محکمی برای چاپ و نشر کتابی باشد که خواننده ی مشتاق

با صرف هزینه های نه چندان کم آن را تهیه می کند؛ به امید آن که چیزی از آن بیاموزد.باید پذیرفت که انگیزه ی نوشــتن کم از محتوای نوشته نیست و بین این دو رابطه ای مستقیم برقرار اســت. اگر انگیزه از نوشــتن، تولید دانش باشد، بی شک نویســنده از قلم بی محتوا وکم عمق پرهیــز می کنــد و اگر دغدغه ی دانــش و فرهنگ زخم خورده در میان باشــد، ناشــر تنها به عنوان

پرطمطراق بسنده نمی کند.و چقدر امروزه، فرهنگ و دانش این مرز بوم که گرفتار آفت بی انگیزگی و زخم هوس اســت، نیازمند ناشران و نویسندگانی است که نیت شان کمک به رشد دانش و ارتقای فرهنگ جامعه است و به راســتی که التیامی بر این درد نیست مگر نویسندگانی که قدر خود و دیگران را می دانند و خوب می فهمند که کتاب، ابزار ســودجویی های مغرضانه نیست و می کوشند تا خود را از هرگونه شهوت

نام و رسم و ثروت تهی کنند.انتشــارات دانشــگاهی کیان خــود را بری از عیب و خطــا نمی داند، اما همــواره بیش از پیش می کوشــیم تا در راستای تولید علم و نشر کتاب های پرمحتوا، دســت نویسندگانی که انگیزه ی پاک دارند را فشرده و در کنارشان باشیم و از خداوند متعال می خواهیم که در این مسیر صعب و پرخطر

در ســایه ی لطف و عنایت خود از آن چه به عهده ی ما نهاده شده، سربلند و پیروز برآییم.

انتشارات دانشگاهی کیان

سخنی با خوانندگان

مرجع حاضر پیرامون طراحی مســکن در راســتای ضوابط و اصول مقررات ملی ساختمان ایران طرح ریزی شــده است. در آزمون نظام مهندسی و همچنین طراحی های مسکونی دانشگاه ها همواره یکی از دغدغه ها این بوده که ضوابط در طرح ها رعایت شود و به اصطالح طرح قابلیت اجرا داشته باشد. لذا در این اثر سعی بر آن شد که ضوابط کاربردی طراحی مسکن عنوان شود، و برای تفهیم مطالب نیز تصاویر، نکات و مثال های متنوعی در متن مطرح گردیده اســت. در فصول پایانی کتاب نیز آزمون های سال های اخیر طبق ویرایش های اخیر مقررات ملی ساختمان حل شده است. بنابراین مطالعه اثر حاضر به داوطلبان آزمون طراحی معماری نظام مهندسی و همچنین دانشجویان معماری

در پیشبرد طرح های مسکن توصیه می گردد.

مهندس محمد محمدیمهندس سمانه خسرویsamaarch8@gmail.com

دیباچه

11 .................................................................................................................................................. فصل اول: تعاریف فصل دوم: انواع زمین............................................................................................................................................ 1323 .......................................................................................................................................... فصل سوم: درز انقطاعفصل چهارم: سازه................................................................................................................................................. 2729 ..................................................................................................................................... فصل پنجم: نور و نورگیر فصل ششم: داکت................................................................................................................................................... 35فصل هفتم: دستگاه پله ........................................................................................................................................... 37فصل هشتم: آسانسور........................................................................................................................................... 4561 ........................................................................................................... فصل نهم: ترکیب دستگاه پله و آسانسور 67 ................................................................................................................................................ فصل دهم: پارکینگ79 ................................................................................................................................................. فصل یازدهم: رمپ85 ....................................................................................... فصل دوازدهم: الزامات مشاعات و فضاهای عمومی 89 ................................................................................................................... فصل سیزدهم: فضاهای اختصاصی93 .......................................................................................................... فصل چهاردهم: مقررات تصرف مسکونی97 .......................................................................................... فصل پانزدهم: الزامات عناصر و جزئیات ساختمان99 ....................................................................................................................................... فصل شانزدهم: پالن بام101 ....................................................................................................................... فصل هفدهم: ضوابط پیش آمدگی فصل هجدهم: ضوابط حریق و آتش نشانی....................................................................................................... 105115 ............................................................................................................................. فصل نوزدهم: ضوابط معلول145 ............................................................................................................................. فصل بیستم: طراحی دوبلکس147 ............................................................................................................ فصل بیست ویکم: نما و مقطع ساختمان 151 ............................................................................................................................ فصل بیست ودوم: در و پنجرهفصل بیست وسوم: نکات زمین های شیبدار....................................................................................................... 155159 ...................................................................................................................... فصل بیست وچهارم: نکات مبلمان161 ...................................................................................................................... فصل بیست وپنجم: نکات ترسیمیفصل بیست وششم: شروع به طراحی................................................................................................................ 165175 ............................................................................................................. فصل بیست وهفتم: آزمون اسفند 1391 فصل بیست وهشتم: آزمون آذر 1392............................................................................................................... 183191 .............................................................................................................. فصل بیست ونهم: آزمون خرداد 1393فصل سی ام: آزمون آبان 1393 .......................................................................................................................... 199207 ............................................................................................ فصل سی ویکم: آزمون مرداد 1394 )راه حل اول(215 .......................................................................................... فصل سی ودوم: آزمون مرداد 1394 )راه حل دوم(221 ....................................................................................................................................................................... منابع

فهرست مطالب

تعاریف و اصطالحات

تعاریف. 1-1 .گويندمي را زمين قطعه يك مساحت :زمين مساحت .گويند را بنا از طبقه هر مساحت :زیربنا مساحت .زيرزمين يا زمين روي از اعم ساختمان يك طبقات سطح مجموع :بنا كل مساحت زمين مساحت كل نسبت به ساختمان يك همكف طبقه در شده اشغال سطح :اشغال سطح ضریب

.(%60+2يا %60شود، معموال مي )به صورت درصد بيان نظر مورد طبقات جزء خرپشته) گرددمي شامل را بام پشت تا شالوده روي از شده احداث طبقات :طبقات تعداد

.شود(نمي محسوب .هاطبقات به جز پيلوت و زيرزمين تعداد طبقات مفيد:

.گرفتن مشاعات نظر در بدون استفاده قابل و شده ايجاد بناي: )زيربناي مفيد( مفيد مساحت مالكيت آن به عموم مالكان ها، از ساختمان كه در انطباق با قانون تملك آپارتمانهايي بخش مشاع:

پاركينگ، انبار، نورگيرها، زباله، شوت، آسانسور چاهك، پله راه، ارتباطي مانند: راهروهاي تعلق دارد . موتورخانه و ....

.ها(نشيني)مساحت كل زمين پس از كسر عقبمنظور از عرصه زمين است عرصه: .... و اداري، تجاري مسكوني،هاي كاربري داراي كه باشدمي ساختمان اعيان از منظور اعيان:

.باشدمي

فصل

1

مرجع كاربردی آزمون طراحی معماری 10

نسبت سطح زيربناي ساختمان در تمام طبقات به مساحت قطعه زمين كه به صورت درصد تراكم: .گرددمي بيان

ارتفاع و كف گذر تراز از ترپايين آن ارتفاع از نيمي از بيشتر كه است ساختمان از ايطبقه زیرزمين: نباشد. باالتر اصلي گذر يا گذر، كف از متر 20/1حداكثر( همكف طبقه كف) آن سقف باالي

.سطح روبازي از ساختمان واقع بر بام طبقه زيرين مهتابی )تراس(:

1-1شکل

سطحي است كه از دو يا سه طرف بطور مستقيم در مجاورت هواي آزاد قرار گرفته است و بالکن: .زير آن به وسيله فضاي بسته اي اشغال نگرديده است

2-1شکل

11

تعاريف و اصطالحات :فصل اول

.درجه يا مساوي آن نسبت به افق دارد 10پوشش نهايي ساختمان كه شيبي كمتر از بام تخت:درجه نسبت به افق 60درجه و كمتر از 10پوشش نهايي ساختمان كه شيبي بيشتر از بام شيبدار:

.دارد

زیربنا محاسبه و متركشی . نحوه1-2 توسط شده اشغال سطح احتساب با طبقه آن بناي مساحت كل طبقه، هر زيربناي سطح از منظور

.گرددمي انجام ديوارها پشت تا پشت متركشي ديگر عبارت به. باشدمي هاو داكت هاپلهراه ديوارها، ساختمانهاي كيفيت ارتقاء و بالكن احداث جهت مردم تشويق جهت به و هابالكن خصوص در فقط

محسوب طبقه تراكم و زيربنا جزء ذيل شرح به متر 3 عمق تا مسقفهاي مساحت بالكن مسكوني .گرددمي

3-1شکل

4-1شکل

مرجع كاربردی آزمون طراحی معماری 12

.گرددمي محسوب زيربنا جزو بالكن مساحت كل باشد، متر 3 از بيش بالكن عمق چنانچه

.باشدمي ذيل بصورت پله راه مساحت محاسبه نحوه

5-1شکل

6-1شکل

انواع زمین

زمین شمالی. 2-1اگر در جهت شمال به ساختمان وارد شویم، زمین مورد نظر شمالی است، در واقع ورود به ساختمان

.(1-2)شکل شمالی در به حیاط نیز گفته می شوداز حیاط صورت می گیرد، به ساختمان

فصل

2

مرجع کاربردی آزمون طراحی معماری 14

1-2شکل

15

انواع زمین :دومفصل

. زمین جنوبی2-2اگر در جهت جنوب به ساختمان وارد شویم، زمین مورد نظر جنوبی است، در واقع ورود به ساختمان

از قسمت ساخت صورت می گیرد، به ساختمان جنوبی در به ساخت نیز گفته می شود.

2-2شکل

مرجع کاربردی آزمون طراحی معماری 16

شمالی جنوبی. زمین 2-3 اگر هم در جهت جنوب و هم در جهت شمال امکان ورود به ساختمان وجود داشته باشد، زمین مورد نظر شمالی جنوبی است، در واقع ورود به ساختمان هم از قسمت ساخت و هم از قسمت حیاط صورت

گیرد.می

3-2شکل

17

انواع زمین :دومفصل

. زمین شرقی2-4 زمین مورد نظر شرقی است.اگر در جهت شرق به ساختمان وارد شویم،

4-2شکل

. زمین غربی2-5 نظر غربی است.اگر در جهت غرب به ساختمان وارد شویم، زمین مورد

5-2شکل

مرجع کاربردی آزمون طراحی معماری 18

. حاالت مختلف دیگر2-6 های شرقی غربی، جنوبی غربی، شمالی شرقی و .... نیز مطرح ها به صورت زمینحاالت دیگر زمین

.گرددموقعیت قرارگیری زمین در سایت مورد نظر مشخص میباشند که با توجه به می .باشدکه زمین مورد نظر جنوبی غربی می 1391زمون اسفند مانند آ

6-2شکل

گذر به صورت 2گردد زمین مورد نظر به علت قرارگیری در نبش همانطور که مالحظه می امکان ورود به ساختمان در جهت جنوب شود و با توجه به جهت شمال و نبش مطرح می 2ساختمان

.شودو غرب به صورت جنوبی غربی مطرح می

19

انواع زمین :دومفصل

نبش گفته 3که به آن ساختمان البته ممکن است ساختمان از سه جهت امکان ورودی داشته باشد :(7-2همانند شکل ) شودمی

7-2شکل

به صورت باغ و ویال سمت باز باشد معموال در بافت شهری وجود ندارد و 4ساختمانی که از .گرددمطرح می

مرجع کاربردی آزمون طراحی معماری 20

. میزان مجاز ساخت در زمین2-7 متر 2الی 20/1توان باشد که از سمت حیاط میدرصد می 60طبق قوانین میزان مجاز ساخت در زمین

.شودهای مربوطه مطرح میشد که در فصلباپیشروی داشت و از سمت گذر نیز تابع قوانین خود می .شودحیاط در صورت سوال عنوان میمیزان پیشروی در

متر از سمت شمال از همسایگی فاصله گرفت که به صورت 2توان حداقل های شمالی میدر زمین .ودششود که البته امروزه بیشتر از نورگیر یا پاسیو استفاده میحیاط خلوت این فضا تعریف می

8-2شکل