۱۳۹۷تابستان ، ۸ی شماره ، فضا و دیالکتیک ISSN: 2588-7319

نری لوفور: آ نظریات متقدم درتأملی 1«شناسی روستاییی زمین و جامعهی اجارهنظریه» یمقاله معرفی

آدام دیوید مورتنو استوارت الدن همن حاجی میرزاییبرگردان:

: چکیده

سه بخش شامل« شناسی روستاییی زمین و جامعهی اجارهنظریه»لوفور با عنوان آنری ۱۹۵۶سال ی ی مقالهبر ترجمه مقدمهاین کارهای ومترکز کنند های شهری او بر نوشتهبسیار متایل دارند از لوفور زبانهای انگلیسیپردازد که برداشتمیاست. اول، به این

ناشی از ]امر شهری[ مترکز او بر اوربان دریافت اینکه ازگیرند. در نتیجه شناسی روستایی نادیده میجامعه یبارهدر را ی اواولیهه کار ، از جملروستاییمسائل ی دربارهاو ترجامع آثارای از خالصه. دوم، ناتوانند ه استبودشهری -روستایی دگرگونیاو به توجه

با دیگر نسبتدر را و موضوعات اصلی این مقاله ؛دهد، بدست میشناسی روستاییجامعه ی اصلی نامتام او بر روی رسالهی تر در اقتصاد سیاسی و جغرافیا دربارههای گسرتدهبحث بحث لوفور را بهمورد موضوعات. سوم، کندمیهای او طرح پروژه( José Carlos Mariátegui) ماریاتگوئیآنتونیو گرامشی و خوزه کارولس آثار از جملهزمین، یروستایی، زمین و اجارهامر وجوه

دهد. پیوند می

برابر، ی نا، توسعهارضیزمین، زمین، مطالعات یشناسی تاریخی، اجارهشناسی روستایی، جامعهآنری لوفور، جامعهکلامت کلیدی:

. ماریاتگوئیآنتونیو گرامشی، خوزه کارلوس

یبخش عمدهبرای معتربی به منابع ۱۹۹۱پس از مرگش در سال تولید فضا، حق به شهر، و انقالب شهری ی دربارهآثار آنری لوفور (، راب 1989(، ادوارد سوجا )1984(، نیل اسمیت )1973هاوری ) دیوید پیرشو و اولیه مواجهات. از اندشدهتبدیل جغرافیای انتقادی

;Butler 2012; Elden 2004ی گذشته )ای از مطالعات طی دو دهه(، تا گسرته2000، 1997( و نیل برنر )1999شیلدز )Goonewardena et al. 2008; Merrifield 2006; Stanek 2011 .کار لوفور به صورت روزافزونی بخشی از کانون نظری بوده است )

نقد زندگی روزمرهآثار دیگرش هامنند یای است، اگرچه ترجمهمارکسیسم غربی هنوز هم تا حدودی حاشیه ونموقعیت او در (Lefebvre 2014a و )ی دولت، فضا، جهانمجموعه (Lefebvre 2009; نگاه کنید به Brenner and Elden 2009 )گیریبه شکل

او انجامیده است.ی درباره تریوسیع هایبحث

. ترا به وجود آورده اس ی امر روستایی، از جمله مسئلهاودیگر عالیق دن رانحاشیهبهخطر شهری مسائلبر لوفور آثار اما مترکز غالب تولید انبا عنو اقتصاد سیاسی ی برنقد بنانهادن در مسیر« شدنشهری در حال ظهور تاریخا ک دیالکتی منتقد» لوفور در مقام خوانش

ون امر شهری فضا در کردن نقد اقتصاد سیاسی محصور . ایناست ]خطر[ این حاکی از (Charnock 2010:1298, 1292) فضای شهریشود. به بیان دیگر، چنین می روستایی تا شهریفضای شامل یکی بازتبه لحاظ دیالک ی بنددادن صورتموجب ناکامی در بدست

[ ۱کند.]نقد اقتصاد سیاسی فضا می ذاتی امر شهری ـتیک امر روستاییگرفنت دیالکبه قیمت نادیدهشهری را یفضا ای،یگرایتقلیلز ای فضا دارانهتولید رسمایهی بودگی شیوهکند، خاصآوری مییاد دقیقی ( به خواننده1976:8; 1973:10گونه که خود لوفور )هامن

تحلیل ن البته طنی این شود، کهآشکار می« دارنهی رسمایهی جامعهی سازندهگانهسه]یعنی[ ،رسمایه-کار-زمینی رابطه»طریق مترکز بر رابطه را روشن این فصل رسمایه است. مارکس در آن ۳از جلد ۴۸در فصل « گانهفرمول سه» خود مارکس از

ای با مشخصات زیر: این منت برگردانی است از مقاله 1

Elden, Stuart and Morton, Adam David (2015) Thinking past Henri Lefebvre: introducing “the theory of ground rent

and rural sociology". Antipode, 48, 1 Pages 57-66

فضا و دیالکتیک

ی امر روستایی قابل تقلیل به تحلیل اجاره در خصوصر حالی که کار لوفور د«. مزد-اجاره زمین، کار-بهره، زمین-رسمایه» ساخته است: . تحلیل او نقشی اساسی دارد دراین امر دهد، نشان میهامنگونه که این مقاله زمین نیست، ولی

ترین واضح تامال بهاز فرهنگ روستایی اح او . تحلیلاندپرداختهفرهنگی و مادی نیز ابعادبه امر روستایی یدربارهلوفور ترجامع آثارقابل ( 2014a ,1947) زندگی روزمرهنقد در جلد اول« ی فرانسهدر حومه ایشنبهشده در یکهایی نوشتهیادداشت»شکل در فصل

شدنشهری بررسی اما این بررسی بازاندیشی چیزی بود که در هامن زمان نیز از بین رفته بود، و در واقع این فرایند است. تیروئ ای در خود رهنمون)رورال( بود که اولین بار لوفور را به پرسش از امر شهری به سان مقوله اندازهای روستایی)اوربانیزاسیون( چشم

ی با مطالعه که(، 2014bبود ) (Pyrenees) ، بررسی اجتامعات دهقانی در پیرنهپذیرفته شد ۱۹۵۴ساخت. تز دکرتی لوفور، که در یکارهای اولیه. (Entrikin and Berdouley 2005; Lefebvre 1963نگاه کنید به )( همراه بودCampan valleyن )ی کمپدره دقیق

وارد مرکز لوفور داشت. پس از آن بود که حضورکه لوفور در طی جنگ جهانی دوم در این منطقه ندشد کاملها هنگامی این پروژهعات دهقانی و تحلیلش از اجتام او. پژوهش کند)رورال( شناسی روستاییی جامعهدر زمینه ( شد تاCNRSملی تحقیقات علمی )

عات اجتامعی و و ( و تحقیق بر روی موضLefebvre 1949, 1951, 1956a; Lefebvre et al. 1956را ژرفا بخشید )طبقات اجتامعی مرکز ملی تحقیقات های مشرتک در [. همچنین در تعدادی از پروژه۲(]1953,1956b, 2003a, 2015اقتصادی را آغاز کرد )-سیاسی( Albert Soboul) آلربت سوبلدان تاریختاریخ مناطق روستایی فرانسه همراه با ی[ ]پروژه( همکاری داشت، اگرچه CNRS) علمی

حلیل استفاده ی خاصی برای تبه عنوان ابژه( Navarrenxناوارنکس )شان در ی خانوادگیطراف خانههرگز کامل نشد. لوفور از نواحی ادر فاصله )تقریبا ( Lacq) (. کشف ذخایر گاز و سولفور در نزدیکی الکLefebvre1956aمنطقه نوشت ) نی ایبارهکرد، و کتابی در میهای رساختساخت زی ــشدن صنعتی شامل قه شد. این تغییر همطمن این اندازموجب دگرگونی عظیمی در چشمکیلومرتی( ۲۰

( برای مسکن Mourenx) مورنکس« شهر جدید»ساخنت ــشدن و هم شهری ونقل ــسازی و حمل(، ذخیرهextractive) یاستخراجبررسی کرده (Du rural à l’urbain) )رورال( تا امر شهری )اوربان( از امر روستاییاین فرایند را در کتاب لوفور بود. کارگرانش ــ

ل/تغییر شکی دگرگونیی امر روستایی )رورال( و همچنین متونی دربارهاش دربارهای است از مقاالت اولیهمجموعه این کتاب است،(transformation) ی لوفور تقریبا منحرصا به مسائل عالقه ۱۹۶۰ی از اواسط دهههای عمدتا شهری. ی نگرانیو یک منت درباره

یاندیشه(؛ 1970b, 2003b) انقالب شهری(؛ 1996 ,1966) حق به شهراز جمله یهایمجموعه کتابشهری جلب شد، که این قضیه به مجموعهاین . انجامید (2: ترجمه انگلیسی در در دست انتشار استLa pensée marxiste et la ville( )1972) مارکسیستی و شهر

زمین، به عنوان مفهوم و واقعیت، چه نقشی : »پرسید (323 :1991لوفور ) به اوج خود رسید، جایی که تولید فضاتئوریک کتابدر است نوشتهگونه ، ایننقدهاپس از تحلیل مالکیت زمین از نظر مارکس، البته همراه با بعضی لوفور «دارد؟ )کانتکس( زمینهدر این

(1991: 323-324) :

ی بورژوایی بر حسب مدل دارنه و جامعهتولید رسمایه یدادن شیوهتحلیل و نشان رسمایهقصد اصلی مارکس در ی سومی از دسته نشدناپدید این تحلیل ... اما بود دادو دیالکتیکی( که رسمایه را در مقابل کار قرار میدودویی )

. کشاورزیطور ی زمین و همینزمین، اجاره مالک یگرفته است: یعنی زمین، طبقه فرضتصویر پیش ازرا عوامل

راهنامیت عنوان تح تریگسرتدهی بسیار های مطالعه( تنها نشانهاز امر روستایی)رورال( تا امر شهری )اوربانمقاالت کتاب های که در نظر بود تا اثری جامع باشد. طبق گفته( هستند، the Manuel(or Traité)de sociologie rurale) شناسی روستاییجامعه (: Rémi Hess( )1988:169هس ) نگار لوفور رمینامهزندگی

ه و بازار بود عایدیی بین زمین، و رابطه عایدیزمین، توزیع عایدیپردازی مفاهیم اجاره، این )کتاب( شامل نظریهاین داشته است. به لحاظ اجرایی،و هم به لحاظ نظری، هم ارضیی اصالحات مهمی درباره فصلهمچنین است. ، به کندی در کشورهای مختلف، به ویژه انقالبی بود، که در ابتدا یارضات اصالحد که چگونه هدنشان می )کتاب(

به یضار . همچنین موارد دیگری بودند که در آن ها اصالحات 3شد باز پس گرفتهو اسپانیا جنوب ایتالیا، مکزیک،

شده است.)م(منترش ۲۰۱۶ترجمه انگلیسی این کتاب در سال 2 3 recovered [récupérée]

فضا و دیالکتیک

ر به ویژه د Traitéدر (terrainحیطه )ت بسیاری در مورد به ویژه ایران. بعالوه مطالعا نشد، باز پس گرفتهمتامی توسکانی و پیرنه در این کتاب وجود داشته است.

ی درباره در این کتاب رسدگردد، به نظر میدر روسیه و چین بر می ۱۹۳۰ی دهه بهی لوفور به اصالحات ارضی که عالقهبا توجه به آنکه لوفور ــ ی جامع (. با این وجود این مطالعهHess 1988:166–167; 2001:xix–xx این کشورها نیز بحث کرده باشد )نگاه کنید به

-1988:169های آن گم شد. هس )نوشتههرگز به چاپ نرسید و دست ــ (Hess 1988:169ن کار می کرد )سه سال بر روی آ ظاهرا شده بود پارکدر پاریس (Panthéon) پانتونها را از ماشینی که در نزدیکی نویسشدن آخرین پیش( داستان چگونگی دزدیده170

ها را منترش کرد، اما این ن آندای برای برگرداندر پیامی پیشنهاد جایزه (Le soir) عرصی را روایت کرده است. در حالی که روزنامهکانون داد هامنگونه که خود مجموعه نشان میها را بازنویسی نکرد. آنفت نشدند و لوفور نیز هیچ وقت ایها هرگز نوشتهدست

کید بر سازمان فضا و روابطأبه سمت ت او توجهبه تبع، . یافت)رورال( به امر شهری )اوربان( چرخش مترکز او نیز از امر روستاییرضر این تغییر بهاوربان( جاری است. در رستارس امر شهری)پردازی فضا و جغرافیا توسط لوفور بازمفهوم درکه منعطف شد قدرت .بودشناسی شهری و روستایی اش با جامعهی مواجهشیوه

اما برشمرده استدهقانی را های ی لوفور به تاریخ جنبشهس عالقه از امر روستایی تا امر شهریکتاب سوم ویراستدر پیشگفتار ی اجاره یباره]کمونیست فرانسه[ بدست آورد. برای مثال او اثری در ن و بیرون حزب و کمی در مخاطبین»بیان کرده که همچنین

[ و همچنین چیزهای زیر زمین la rente du sol] ی زمینآن نشد. در آن اثر اجاره ویراستاریزمین نوشت که هیچ کس حارض به [du sous-solرا مورد مطالعه قرار داد، که در نهایت او را به پرسش ]2001« )ت رهنمون ساختفن یهایی درباره: xx همچنین نگاه

)به «ویی است.دی زمین مارکسیستی نیست. بلکه ریکار بررسی اجاره»لوفور ظاهرا گفته است که (. Hess 1988:167–168 کنید به )شهرها( های سیتیدربارهای زبان به عنوان نویسندهر اساسا در مباحث/محافل انگلیسی(. خالصه، امروز لوفو Hess 1988:168نقل از

، سهم لوفور به هر حال( است. Lefebvre 1996, 2003a« )حق به شهر»شناخته شده است، این قضیه به ويژه ناشی از مترکز او بر ای نادیده ( به صورت گسرتدهKautsky 1988« )(agrarian question) ارضیی مسئله»شناسی روستایی، سیاست زمین، و در جامعه

این مقاله به دنبال آن است. انتشاره شده است. تصحیح این وضع یکی از اهدافی است که گرفت

از امر ن که بخشی از کتاب آ این مقاله با امر روستایی)رورال( است. در خصوصآید بخشی از کار لوفور ای که در پی میمقالهی شناسی منترش شد. نسخهنی جامعهسومین کنفرانس جها {مقاالت}در مجموعه ۱۹۵۶بود، اولین بار در سال روستایی تا امر شهری

شد، منترش (Revista Mexicana de Sociología) شناسیجامعه مکزیکی یمجلهدر ۱۹۶۵در سال یبه زبان اسپانیای یمتفاوت اندکیبه ویژه در ،استجا در آن هامروز این سواالت مکرراهمیت همچنین ، وها به کار لوفورالتینیریکایمی آ ی عالقهدهندهکه نشان

ی وسیعی را گسرته اما است چه مخترص[ این مقاله اگر ۳.]ارضی دگرگونیدارانه از طریق رسمایه یرابطه با مسیرهای مختلف توسعهی تفاضلی ی زمین، اجارهاجارهو ریکاردو( و لنین در مورد موضوعات مارکس ) یدهندهپیوندنظری مالتتأ از جمله پوشش داده استکوتاه یشده در این قطعهارائه تحلیلالبته اجتامعی در رستارس اروپا. هایدگرگونی تفسیرقطبی و همچنین داری تکو مطلق، رسمایه

ون مت)رورال( در کتاب ی روستابارهدیگری در یبرگردان، همراه با قطعهبرای اثر گمشده. امیدواریم که این است مخترصی جربانی عالقه ،سایر متونشوند. منترش میهای پیش رو در این زمینه باشند که در سال بخشی از متونی( Key Writings( )2003a) کلیدیمعتقدیم که این مقاله حتی به تنهایی ،. با این وجوددهندمیبه موضوعات فرهنگی و سیاسی فراتر از اقتصاد رصف نشان را او شناسی تاریخی، اقتصاد جامعه و دهدبدست میشناسی روستایی در آثار لوفور جامعهمورد یبارهتر در ی برای مباحث گسرتدههگاتکیه

دهد.پیوند می یارض، و مطالعات زمین، توسعه نابرابر، اصالحات ی زمینسیاسی، رویکردهای جغرافیای و مارکسیستی را به اجاره

ی زمین از دیدگاه مارکسیستی، از جمله هبا موضوعات مالکیت و اجار اوتوجهی به درگیری شامل بی نسبت به آثار لوفور این غفلتاین ( است. Marx 1971, 1998) داریرسمایه مظهری زمین به عنوان اجاره درنتیجهی مطلق و ی تفاضلی و اجارهمتایز بین اجاره

به لحاظ تاریخی از فرایند ــ روابط اجتامعی تولید ــیافته اجتامعی تعینبه لحاظ یامقوله به عنوان است که ی زمیناجارهمفهوم ت را به شکل مالکیزمین، آب، معادن( ) اشیاء طبیعت تصاحبتوانایی و به وجود آمده استانباشت اولیه، یعنی از طریق، یمرشوط

فضا و دیالکتیک

ممکن ساخته ی مطلق(، از طریق اجارهزمین ) شکلغیرحاصلخیزترین در ها، حتیبرای استفاده از آن را درخواست هزینه/اجارهو است.

های نوشته شناساندنطریق از تر گسرتده نظری درون ادبیاتاز این رو هدف از انتشار این مقاله تصحیح رضوری و مهم این غلفت [ این مترکز/توجه برای ارتباطی که ۴.]اندکه در حاشیه قرار گرفته است ی زمینشناسی روستایی و اجارهجامعه یبارهقدیمی لوفور در شناسی تاریخی، و تولید فضا در اروپا برقرار کرد بسیار مهم است. این قضیه شناسی روستایی، جامعههای جامعهلوفور بین زمینه

ی توسعه هنآلرتناتیو در زمی ارضیهای با رژیمو بیرون اروپا در اشرتاکاتشان موضوعات درون همچنین برای ارتباطی که لوفور بین این از امر روستایی تا امر شهریکتاب ش در اشناسی روستایی در مقالهجامعه یلوفور در زمینهنابرابر برقرار کرده بسیار مهمرت است.

(2003a:119 )آورده است :

های: شکلمحدود شده است خودشقبلی هایشکلتوسط بسیاریهای خصوصی به شیوهی مالکیت دارانهشکل رسمایه«: در حال توسعه»کشورهای ارضیی ساختار مطالعه باای یا فئودالی. این واقعیت به روشنی ای، طایفهو قبیله (clan) النک

. شودمعلوم میدار افتاده در کشورهای رسمایهعقبهای مستعمره، و بخشبهیا ش کشورهای مستعمره

در لوفور ای که، برای مثال در منطقهبودبسیار مهم شناسی روستایی به ویژه در آمریکای التینی نابرابر و جامعهتوسعه این موضوع Universidad دانشگاه ( در مکزیک وUNAM)Universidad Nacional AutónomadeMéxicoدر دانشگاه شیهاارائه زمان

Central de Venezuela (UCV در ونزوئال ) ،دیدار کرد ۱۹۷۰ی که او از بارویوس در کاراکاس در دهه زمانیهمچنین بازدید کرد (McGuirk 2014:161.) ــ« شناسی روستاییی زمین و جامعههی اجار نظریه»شود ــ جا و در ادامه معرفی میاین تاای که مقاله

است. حائز اهمیتحداقل به سه دلیل

. است بیان کردهاند سی روستایی مورد توجه قرار گرفتهشناجامعه در خصوصتر لوفور که در کار وسیعای از موضوعات را اول، گسرته شامل: موضوعات این

ی تفاضلی و ی زمین، اجارهجارهی ای مارکس تا لنین، و مقایسهبه واسطهزمین، از ریکاردو یی مارکسیستی اجارهنظریه مرتبط است؛مارکسیستی ارضیهای مطالعات مطلق که به بحث

ی وسعهافتادگی ناشی از تمناطق و کشورهای گرفتار در عقبسایر ، با اشاره به فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، و ارضیاصالحات ؛استعامری نابرابر و استثامر

ارضی مالکیتداری بر ه به تسلط رسمایهبا توجتوسعه نابرابر ی نظریه (landholdings agrarian) و همزیستی اشکال اجتامعی دوباره ارائه شده است؛ یهای تاریخی مختلف از توسعهمختلف روابط مالکیتی متعلق به دوره

هانشستته»ی دهقانی و ، شامل مسئلهارضیاصالحات برآمده از های متضادجنبش (sedimentations) » که نیازمند ؛هستیم نابرابر یتحلیل و تبیین رشایط توسعه هنگامی که به دنبال استشناسی و جامعه تاریخ 4ادغام

ی بسط یافتهی زمین که ی اجارهنظریه در پیوند بای اقتصاد سیاسی، ها درون یک نظریهین عاملا دادننشان متایل به است.مارکسیستی کالسیک نظریات

شناسی تاریخ و جامعه ادغامدادن این شناختی روشنی برای نشانواست روشتر، تأکید و درخدوم، در میان این موضوعات وسیع شناسیی زمین و جامعهی اجارهنظریه»شناسی تاریخی وجود دارد. بنابراین، در مباحث گذشته و حال درون و بیرون جامعه مناسب شناسی روستایی جامعه تحلیلتبط با مر ( regressive-progressiveرونده )پیش-روندهپسشناختی خطوط کلی اصول روش« روستایی

سه مرحله است: شامل( این 2003a: 117شود. از نظر لوفور )تر شد به ذهن متبادر میقکه بعدتر در کار لوفور تا حدی دقی

4 doubling

فضا و دیالکتیک

های پیامیش در میدان. استفاده دقیق از تکنیک ی مشارکتیزمینه: مشاهده(. مشاهدات ... در پیش.Descriptiveتوصیفی) .۱ های آماری(. ها، تحلیلها، پرسشنامهمصاحبه)

دقیق به /زماندادن تاریخ(. تحلیل واقعیت آن گونه که توصیف شده. تالش برای Analytic-regressive) روندهپس-یتحلیل .۲ آن ...

... شده است که قبال به آن تاریخ/زمان داده(. مطالعه تغییرات در این یا آن ساختار Historical-genetic) تکوینی-تاریخی .۳ه زمان شت ب.. تالش برای بازگوب ساختار کلی .چو ساختارها، در چهار بندی تکوینی اطالعات تالش برای رسیدن به طبقه

شده. شده: تبیینشده، فهمدادهتوضیح آنگونه که، اما ی زمان حالتوصیف شده برای کشف دوباره ونه که قبال گ آنمعارص

شناسی دولت و روستایی است، جامعه شناختی رصیحا مارکسیستی بهرونده، که رویکرد روشپیش-رونده/تکوینیپس-فرایند تحلیلیشود. لوفور استدالل منوده که شناسی تاریخی میجامعه یشناسی برای ارائههم بر جامعهبر تاریخ و هم مترکز موجب سانبدین

مکان حالیک تحلیل تاریخی از رشایط ا نامد ــمی« امر ممکن»چه ی فهم آنبرااست ای رونده متوالی وسیلهپیش-روندهمراحل پسی نظریه» درگونه که لوفور (. یا آنElden, 2004: 38)نگاه کنید به سازدرا میممکن یهاکه آینده روو پیش حارض، و تحلیل انقالبی

دان هم باشد. چگونه خواهد بفهمد و بداند باید تاریخشناسی که میجامعه»بیان منوده، « شناسی روستاییعهی زمین و جاماجاره «. جنوب ایتالیا را بدون تاریخ بفهمد؟ ارضیتواند ساختار کسی می

Leninزمین )برای مثال در مورد آثار مارکسیسم کالسیک وبین لوفور ها همنواییتری از ی گسرتدهبه مجموعهنه تنها مقاله اینسوم، 1960; Marx 1971, 1998) تر وسیعکه این دید را شودمی مهمی هایچهره ایی لوفور باموجب همنو همچنین بلکه انجامد.می

مدعای ما این جا این است که مترکز لوفور . (José Carlos Mariátegui) ، هامنند آنتونیو گرامشی یا خوزه کارلوس ماریاتگوئیکنندمیتوجهی برای مثال با پیشگفتار نامتام گرامشی های جالبشناسی روستایی به شیوهترش در مورد جامعههای جامعنوشتهدر این مقاله و

نوشتهدستترش در های زندان جامعو همچنین نوشته« های مسئله جنوببعضی جنبه»با عنوان های زنداننوشتهدست( بر ۱۹۹۴)محتاط بوده، و بر علیه ۱۹۶۰ی ش از جنبش مارکسیستی معارص در دهها( مرتبط است. مطمئنن لوفور در ارزیابی۱۹۹۲) های زندان

ن فلسفه پراکسیس در که از طریق آ « پردازی فلسفیتحت پوشش عبارت»گرایی و پوزتیویسم تجربهی بر تمبن« مارکسیسم رسمی»[ ایی ]چنین مارکسیسم رسمینتیجه ،نوشتمی در آن زمانکه ینظر لوفور از ه کرده است. توصی مخمصه گرفتار شده بود

برتری آنتونیو گرامشی که بوده، هامنند آنکه فقط در یک شکل خاص قابل قبول است و تکنوکراتیک« زدهایدئولوژی یمارکسیسم»ی تنشش ها در سایهاما چه این نگرانی(. Lefebvre 1968:36)نامیده است «(modern prince) مدرنی شاهزاده» ن به حزب راددا

هژمونی دارانه به سمت تولید رسمایه یلوفور با وجود این در تعریف شیوهباشد یا نه، دارترمعنی( PCFبا حزب کمونیست فرانسه )باقی را دست نخوردهفضا هژمونی ا عامل پذیر است که آیا تصور»پرسیده است که تولید فضافضای انتزاعی کشید شد. او در کتاب

او بیان (. Lefebvre 1991:11( منفعل روابط اجتامعی برجسته کند )locus) ، تا فضا را به عنوان چیزی بیشرت از یک مکان«بگذارد؟مطرح شد، اما ی جدید ی کارگر در ساخنت جامعهی طبقهمفهوم هژمونی توسط گرامشی برای توصیف نقش آینده»ه است که کرد

بر برای تاریخ فضای دولتیبنابراین هژمونی «. ی هم مفید است، به خصوص در رابطه با فضایی تحلیل کنش بورژوازهمچنین برای ( برای خلق فضاهای مبارزهconnaissance( یا دانش شورشی انتقادی )savoirو قدرت )دانش یهالونت رسکوبگر و شکشحسب خ

کید مشابهی بر هژمونی به عنوان حضور )یا عدم حیاتی است. از نظر گرامشی تأ (Lefebvre 1991:10طبقاتی افرتاقی )تفاضلی( )وجود دارد که هم به شکل « های چسبنده از فازهای تاریخی قبلینشستته»یا « های تاریخ پیشین هر کشورینشستته»حضور( نامد شکل می« (common sense) عقل سلیم» چه او با عنواندر آنتر زندگی و اخالقیات نین مفاهیم گسرتدهی دولت و همچفضایا، در ایتالی»ان شده است: توسعه اینگونه بی ترکیبیهای نابرابر و (. ویژگیGramsci 1992:167, 169, Q1§61; 173, Q1§64دهد )می

های تهیه طرح داری ، ورسمایهــ مانند میالن بزرگ و غیره ــ ستایش شهرهای بزرگ یم )تی مواجه هستیسغاز هیاهوی فوردما با آ (.Gramsci 1992:169, Q1§61.. (« )هنوز در ابتدای راهش قرار دارد . شهری پر آب و تاب

فضا و دیالکتیک

به اجتامعی را یفضایی توسعه و روابط قلمرویی، طبقاتی،« 5ی جنوبهای مسئلهبعضی جنبه»ی قبلرت در مقالههمچنین گرامشی ، ی نژادیی قرشبندی طبقاتی، سلطه؛ روابط پیچیدهجنوب در ایتالیا ی نابرابر بین شامل وتوسعهترسیم کرده بود که رشایط شکلی یوهشبهرتین به بسیج طبقات تحت سلطه چگونگی امکان، و طبقاتی یرشایط مبارزه ها درآن شنفکران و کارکرد اجتامعیی رو مسئله

(. گرامشیMorton 2010)نگاه کنید به را دربربگیرند ،قدرت حاکمداری و دولت بورژوایی برای شکسنت بلوک علیه رسمایه و یی نظام مالی و سنتبه وسیله ...در یک نقطه ایهر انباشت رسمایه»نویسد فضایی و جغرافیایی می حسی عمیقا با (۱۹۹۴:۳۳۲)

ها نچون آ کنند تبدیل منی یی جدیدبه رسمایه یمحل به صورتسودشان را . .. دارهاکه رسمایهشود ممکن میاین واقعیت یبه وسیلهی خالی فضا صحنه»که در مورد این (2014:3) (Chris Hesketh) نظر محققینی مانند کریس هسکه در نتیجه«. مردم محلی نیستند

یهطراحی صحنوابط هستند که در تغییر میزانسن/نیست که روابط اجتامعی بر روی آن انداخته شوند، بلکه برعکس خود این ر (mise-en-sceneتوسعه سهم ) ی رسمایه در تالش برای تعریف که رابطههای متضادی با تحلیل شیوه تنها .مستدل است «دارند

ی مقاله هفت کتاب درماریاتگوئی با این بحث پرده برداشت. به عالوه، ز روابط اجتامعی هژمونی نیز اتوان میفضامندی دولت است ی توسعه کید مشابه او بر رشایطأ( و تSiete ensayos de interpretación de la realidad peruana) ی واقعیت پرودربارهتفسیری

ایالتیوفندیی روابط مالکیت شدهداری و رشایط ترکیببرابر رسمایهنا یدارد. در پرو، توسعهنابرابر در آمریکای التین همنوایی (latifundista نظام ،)ایگژدیسهلیربالیسم »خارجی به یداری زمین بومی، و رسمایهاجاره (twisted liberalism)» (liberalismo

deformado )انجامیده ( استMariátegui 1968:73این .) یمحصوالت تجاری برای صادرات کشاورز یبه توسعه گژدیسهلیربالیسم :1968)) داری غربی وابسته بود. ماریاتگوئیتعامر آمریکای التین توسط رسمایهبه کلی به اسکه انجامیدی ساحلی در مزارع منطقه

ت غذا در شهرهای ساحلیمییکی از مشهودترین علل افزایش ق»نوشته است که رشایط تولید غذای موجود کید بر ارتباطتأبا 97آنری لوفور برای )نظرات( تروسیع بودنمناسبتوان به میاین را «. ان در مزارع ساحلی استجایگزینی محصوالت غذایی سنتی با کت

مریکای التین ی آ نابرابر در زمینه یتی و توسعهسمارکسی شناسی روستایی، مطالعات ارضیامعهاقتصاد سیاسی، ج یدرباره تحقیق Bartra 1993; Bernstein 1996, 2000; Byers 1996; De Janvryدارانه )نگاه کنید به برای ساختار ارضی و بازساختاردهی رسمایه

1981; Morton 2013ی زمین )های ارضی در مورد انتقال/ واگذاری اجارهو سیاست (؛ مجادله بر رس اصالحات ارضیGrinberg and Starosta 2009; Kay 2002; Ramírez 2009 ی زمین )مسئله مورد(؛ مباحث وسیعرت درGidwani 2008; Massey and

Catalano 1978; Mitchell 2012; Tribe 1978آمریکای فراتر ازدرون و ارضیات مبارزات دهقانی برای زمین و اصالحات (؛ و مالحظارضی شامل متایز بین داری رسمایه(« hybrid) پیوندی»داری و اشکال رسمایه های وسیعحاشیهی درباره هاییالتین، از جمله بحث

اجاره . لوفور رصفنپیوند داد (Banaji 2010; Brass 2011; Shanin 1983; Teubal 2009) «مجانیغیر / آزادغیر »یا « آزاد/مجانی»کار لی را به رسمایه و مالکیت مارکسیستی و شهر فص یپردازی نکرد، بلکه همچنین در کتاب اندیشها در رابطه با امر روستایی نظریهر

در تولید فضا، نشان داد چگونه درک زمین رصفا یدرباره، در کارش همچنین(. Lefebvre, 1972:109–47تصاص داده است )زمین اختواند به تبدیل دهقانان ، این می( نشان داده است706–1996:705گرایانه است. هامنگونه که مارکس )جزئی و تقلیل اجارهقالب نت ی زمانی و فضایی یافگی اهمیت/جنبهن چگونمالی که مجبور به فروش کارشان هستند و بنابرایوسایل معاش به افراد بی مالکروستایی امر یلوفور دربارههای بعدی از آثار امیدواریم که ترجمه. پیوند بخورد از طریق پخش انباشت اولیهی نابرابر ی توسعهمسئله

های را برانگیزد. بیشرت چنین پرسش

اریخی، شناسی تهای لوفور را به آثار معارص جامعهای که ترجمه شده ایدهی مقالهطنین چندگانه توان گفتمی بندی مخترصبرای جمعن پذیرایی مخاطبی ،های لوفورکه در آن ایده ،اقتصاد سیاسی، توسعه روستایی، مطالعات ارضی مارکسیستی، و کانتکس آمریکای التین

ت. پیوند داده اس ،یافته

ها:پانویس

Bieler and Morton Bruffشاخص قبلی شامل نقدهای و همچنینی ، «مارکسیسم باز»دی چنین ی بعندهی آزاردهجنبه .۱ است. ادعای مالکیت بر نقد فضای اقتصاد سیاسی لوفور Bieler et al. (2010) یا ,(2003) ,(2009)

5 Some aspects of the Southern Question

فضا و دیالکتیک

های هرگز دوباره چاپ نشد. سایر نوشته ۱۹۵۶bچاپ شدند؛ ۱۹۷۰و مجددأ در ۱۹۵۶aو ۱۹۵۳، ۱۹۵۱، ۱۹۴۹های چاپ .۲ است. Lefebvre et al. (1956, 1983) وBallard et al. (1950) اند شامل روستایی که در کتاب جمع نشده

Lefebvre (1971:77–84) و Lefebvre (1965b)این منت دو بار به اسپانیایی ترجمه شده است، .۳پرداز وان نظریهنی امر روستایی، به صورت مخترصی به لوفور به عدرباره (Michael Woods) ل وودکمایبرای مثال کتاب .۴

ر روستایی او را بررسی نکرده است. اثاشاره کرده است اما آ (۲۰۱۰:۱۰)فضا )

References

Ballard J, Chamson A, Lefebvre H, Lunel A, Parain C and Soboul A (1950) Opinions sur le

regionalisme. Annales de l’Institut d’études occitanes 5:6–14

Banaji J (2010) Theory as History: Essays on Modes of Production and Exploitation. Leiden: Brill

Bartra R (1993) Agrarian Structure and Political Power in Mexico (trans S K Ault). Baltimore: Johns

Hopkins University Press

Bernstein H (1996) Agrarian questions then and now. Journal of Peasant Studies 24(1/2): 22–59

Bernstein H (2000) “The peasantry”in global capitalism: Who, where and why? In L Panitch and

C Leys (eds) Socialist Register 2001: Working Classes, Global Realities (pp 25–51). London: Merlin

Bieler A, Bruff I and Morton A D (2010) Acorns and fruit: From totalisation to periodisation in the

critique of capitalism. Capital and Class 34 (1): 25–37

Bieler A and Morton A D (2003) Globalisation, the state and class struggle: A“critical economy”

engagement with Open Marxism.British Journal of Politics and International Relations 5(4): 467–499

Brass T (2011) Labour Regime Change in the 21st Century: Unfreedom, Capitalism and Primitive

Accumulation. Leiden: Brill

Brenner N (1997) Global, fragmented, hierarchical: Henri Lefebvre’s geographies of globalisation.

Public Culture10 (1):137–169

Brenner N (2000) The urban question as a scale question: Reflections on Henri Lefebvre, urban

theory and the politics of scale. International Journal of Urban and Regional Research 24(2):361–378

Brenner N and Elden S (2009) Henri Lefebvre on state, space, territory. International Political

Sociology 3(3): 353–377

Bruff I (2009) The totalisation of human social practice: Open Marxists and capitalist social

relations. British Journal of Politics and International Relations 11(2): 332–351

Butler C (2012) Henri Lefebvre: Spatial Politics, Everyday Life and the Right to the City. London:

Routledge

Byers T (1996) Capitalism from Above and Capitalism from Below: An Essay in Comparative

Political Economy. London: Macmillan

Charnock G (2010) Challenging new state spatialities: The Open Marxism of Henri Lefebvre.

Antipode 42(5): 1279–1303

De Janvry A (1981) The Agrarian Question and Reformism in Latin America. Baltimore: Johns

Hopkins University Press

Elden S (2004) Understanding Henri Lefebvre: Theory and the Possible. London: Continuum

Entrikin N and Berdouley V (2005) The Pyrenees as place: Lefebvre as guide.Progress in Human

Geography29:129–147

Goonewardena K, Kipfer S, Milgrom R and Schmid C (eds) (2008) Space, Difference, Everyday

Life: Reading Henri Lefebvre. London: Routledge

Gidwani V (2008) Capital, Interrupted: Agrarian Development and the Politics of Work in India.

Minneapolis: University of Minnesota Press

فضا و دیالکتیک

Gramsci A (1992) Prison Notebooks (trans J A Buttigieg and A Callari; ed J A Buttigieg). NewYork:

Columbia University Press

Gramsci A (1994 [1926]) Some aspects of the Southern Question. Inid. Pre-Prison Writings (trans V

Cox; ed R Bellamy) (pp 313–337). Cambridge: Cambridge University Press

Grinberg N and Starosta G (2009) The limits of studies in comparative development of East Asia and

Latin America: The case of land reform and agrarian policies.Third World Quarterly 30(4):761–777

Harvey D (1973) Social Justice and the City. London: Edward Arnold

Hesketh C (2014) Producing state space in Chiapas: Passive revolution in everyday life. Critical

Sociology. doi: 10.1177/0896920513504604

Hess R (1988) Henri Lefebvre et l’aventure du siècle. Paris: A.M. Métaillée

Hess R (2001) Presentation de la troisième edition. In H LefebvreDu rural à I’urbain(3rd edn) (pp v–

xxvi.). Paris: Anthropos

Kautsky K (1988 [1899])On The Agrarian Question(trans P Burgess). London: Zwan

Kay C (2002) Why East Asia overtook Latin America: Agrarian reform, industrialisation and

development. Third World Quarterly 22(6): 1073–1102

Lefebvre H (1947) Critique de la vie quotidienne. Paris: Grasset

Lefebvre H (1949) Problèmes de sociologie rurale, la communanauté paysanne et ses problèmes

historico-sociologiques. Cahiers internationaux de sociologie VI:78–100 [reprinted in Lefebvre

1970a:21–40]

Lefebvre H (1951) Les classes sociales dans les campagne. La Toscane et la Mezzadria classica.

Cahiers internationaux de sociologieX:70–93 [reprinted in Lefebvre 1970a:41–62]

Lefebvre H (1953) Perspectives de la sociologie rurale.Cahiers internationaux de sociologie

XIV:122–140 [reprinted in Lefebvre 1970a:63–78]

Lefebvre H (1956a) Théorie de la rente foncière et sociologie rurale. Transactions of the Third World

Congress of SociologyII: 244–250

Lefebvre H (1956b) La communauté villageoisie. La pensée66 (29–36): 37–38

Lefebvre H (1963) La vallée de Campan: Étude de sociologie rurale. Paris: PUF

Lefebvre H (1965a) Pyrénées. Pau: Cairn

Lefebvre H (1965b) La teoría de la Renta de la Tierra y la Sociologia Rural (trans Ó Uribe Villegas).

Revista Mexicana de Sociología 27(1):7–14 [reprinted in Lefebvre et al. 1983:11–18]

Lefebvre H (1966) La droit à la ville. Paris: Anthropos

Lefebvre H (1968) The Sociology of Marx (trans N Guterman). London: Penguin

Lefebvre H (1970a) Du rural à l’urbain. Paris: Anthropos

Lefebvre H (1970b) La revolution urbaine. Paris: Gallimard

Lefebvre H (1971) De lo rural a lo urbano(trans J Gonzalez-Pueyo; ed M Gaviria). Barcelona:

Ediciones Península

Lefebvre H (1972) La pensée marxiste et la ville. Paris: Casterman

Lefebvre H (1973) La survie du capitalisme: La reproduction des rapports de production. Paris:

Anthropos

Lefebvre H (1976 [1973]) The Survival of Capitalism: Reproduction of the Relations of Production

(trans F Bryant). London: Allison and Busby

Lefebvre H (1991 [1974] ) The Production of Space(trans D Nicolson-Smith). Oxford: Blackwell

Lefebvre H (1996) Writings on Cities (trans and ed E Kofman and E Lebas). Oxford: Blackwell

Lefebvre H (2003a) Perspectives on rural sociology. In S Elden, E Lebas and E Kofman (eds) Key

Writings (pp 111–120). London: Continuum

Lefebvre H (2003b [1970]) The Urban Revolution (trans R Bononno). Minneapolis: University of

Minnesota Press

فضا و دیالکتیک

Lefebvre H (2009) State, Space, World (trans G Moore, S Elden and N Brenner; ed N Brenner and S

Elden). Minneapolis: University of Minnesota Press

Lefebvre H (2014a [1947, 1961, 1981]) Critique of Everyday Life: One Volume Edition (trans J

Moore and G Elliott). London: Verso

Lefebvre H (2014b) Les Communautés Paysannes Pyrénéennes: Thèse soutenue en Sorbonne 1954.

Navarrenx: Cercle Historique de l’Arribère

Lefebvre H (2015) The theory of ground rent and rural sociology.Antipode

Lefebvre H, Caballero J M, González O and Kamppeter W (1983)La renta de la tierra: Cinco ensayos.

Mexico City: Editorial Tlaiualli

Lefebvre H, Daric J, Gemaehling P, Caplow T, Leuilliot P and Stoetzel J (1956) Structures familiales

comparées. I G Friedmann (ed)Villes et campagnes(pp 327–362). Paris: Armand Colin

Lenin V I (1960 [1899]) The development of capitalism in Russia. Inid.Collected Works,Vol. 3.

Moscow: Progress

Mariátegui J C (1968 [1928])Siete ensayos de interpretación de la realidad peruana. Lima: Biblioteca

Amauta

Marx K (1971 [1862/3]) Theories of Surplus Value. London: Lawrence and Wishart

Marx K (1996 [1867]) Capital, Vol. 1.InKarl Marx and Friedrich Engels Collected Works, Vol. 35.

London: Lawrence and Wishart

Marx K (1998 [1894]) Capital, Vol. 3. InKarl Marx and Friedrich Engels Collected Works, Vol. 37.

London: Lawrence and Wishart

Massey D and Catalano A (1978) Capital and Land: Landownership by Capital in Great Britain.

London: Edward Arnold

McQuirk J (2014) Radical Cities: Across Latin America in Search of a New Architecture. London:

Verso

Merrifield A (2006) Henri Lefebvre: A Critical Introduction. London: Routledge.

Mitchell D (2012) They Saved the Crops: Labor, Landscape, and the Struggle over Industrial Farming

in Bracero-Era California. Athens: University of Georgia Press

Morton A D (2010) The continuum of passive revolution. Capital and Class 34(3):315–342

Morton A D (2013) Revolution and State in Modern Mexico: The Political Economy of Uneven

Development. Lanham: Rowman and Littlefield

Ramírez M D (2009) Marx’s theory of ground rent: A critical assessment. Contributions to Political

Economy 28(1): 71–91

Shanin T (1983) Late Marx and the Russian Road: Marx and the “Peripheries of Capitalism”.

London: Routledge

Shields R (1999 ) Lefebvre, Love and Struggle: Spatial Dialectics. London: Routledge

Smith N (1984) Uneven Development: Nature, Capital and the Production of Space. Oxford: Basil

Blackwell

Soja E W (1989) Postmodern Geographies: The Reassertion of Space in Critical Social Theory.

London: Verso

StanekŁ(2011) Henri Lefebvre on Space: Architecture, Urban Research and the Production of

Theory. Minneapolis: University of Minnesota Press

Teubal M (2009) Agrarian reform and social movements in the age of globalisation: Latin America at

the dawn of the 21st century. Latin American Perspectives 36(4):9–20

Tribe K (1978) Land, Labour and Economic Discourse. London: Routledge and Kegan Paul

Woods M (2010) Rural. London: Routledge