ØÏÈÆå®Ðå®®åÏÙÏè¿ðÉ úÒp p Ò8ô p îÒ- 8* 8 Æã ÒÖãÈÄãÈ · 1...

บนทกจากการประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน 1

Creativity and Critical Thinking

ผมเดนทางไปประชมกบองคการ OECD มาแลวไมต�ากวา 5 ครง แตครงน จะเปนครงทตนเตน และผมเชอวาเปนคณประโยชนแกชวตและความคด ของผมยงกวาครงไหนๆ เพราะในครงนจะมบคคลส�าคญของประเทศ รวมประชมถง 2 คน ไดแก รฐมนตรกระทรวงศกษาธการ และอกทานหนง ซงเปนบคคลทผมจะกลาวถงในบทน�านคอ ทานศาสตราจารยนายแพทย วจารณ พานช ทเปนผอาวโสทสดทรวมคณะเดนทางไปประชม

เหตการณครงนท�าใหผมนกถงสมยทสมเดจพระนารายณฯ มอบหมายให โกษาปานเดนทางไปปฏบตภารกจทฝรงเศส แตจะตองพาพระอาจารย ชปะขาวตามไปเปนทปรกษาใหกบโกษาปานและคณะจนท�าใหการปฏบต ภารกจส�าเรจลลวงไปไดอยางดเลศ

ในการเดนทางครงน ทานแสดงออกใหเหนเปนแบบอยางของการเปน นกเรยนรทบนทกทกๆ สงอนเปนประเดนประโยชนตลอดเวลาระหวาง การปฏบตภารกจ นกการศกษา คณาจารย และนกวจย ทตดตามทานไป ยงขยนบนทกและมสมาธในการฟงไมเทาทาน นอกจากนทกชวงเวลา ทเวนวางจากการประชม ขณะเดนกลบทพก ขณะนงดมกาแฟชวงเบรก อาหารวาง หรอชวงทานอาหารเยนรวมกน ทานกจะชวนพวกเราคย โดยการน�าเอาประเดนตางๆ จากทนกวชาการทวโลกไดน�ามาแลกเปลยน เรยนรมาชวนคด โดยอยางแรกผมมองวาทานเปน Disruptor ของโลก การศกษา ค�าถามของทานกระตกใหเรามองสงทไดยนไดฟงไดรบรในมม ทเปลยนไปเสมอ อะไรทเราฟงมาแลวคดวาถก แตค�าถามของทานท�าให เราฉกคดวาจรงๆ มนอาจจะไมถก ถงแมบางสงทเราไดรบรมา และเชอวา มนไมใช ทานกจะชวนคดในอกมมหนงเสมอ

อกประการหนง ผมมองวาทานเปนนกสงเกตทมความประณต พถพถนซงมมมองใดทเปนประเดนทใครๆ กพอมองเหน ทานจะละเอาไว ไมไป สนใจจบจองมากนก แตทานมกจะมองในประเดนทซอนเรน หรอทคน ทวไปไมไดสนใจสงเกตกน แตเมอเวลาทานเกบมาสะทอน มนกลบเปน ประเดนทเรารสกวาเปนมมมองทล มลกและรสกเพลดเพลนทจะคด และถกกนตอ

ประการสดทาย เวลาทบนเวทน�าเสนอ Practice หลงการปฏบต เมอเวลากลาวถงปญหาทเกดขนในระหวางการปฏบต เวลาเราคยกบทาน ทานมกจะน�าเสนอแนวคดในใจทเปน solution ในการแกปญหาแบบท�า สงเดยวกระทบหลายอยาง ชนดทเรยกไดวา ยงปนนดเดยวไดนกทงฝง หรอเดดดอกไมสะเทอนถงดวงดาว

ซงถอวาเปนวาสนาของพวกเราทกคนทในการเดนทางครงนมทานรวมไป กบคณะของพวกเรา ทเปรยบเสมอนเปนโคชคอยชวนคด ชวนใครครวญ อยทกชวงเวลา ซงเปนเรองจรงททกคนในคณะยอมรบ คอเมอไหรกตาม แมมเวลาเพยงแค 5 หรอ 10 นาททไดคยกบทานหลงการจบ Session หรอในชวงเบรกพกเทยง พวกเราจะเตบโตขนเสมอ

ผชวยศาสตราจารย ดร.ธนยวช วเชยรพนธผอ�ำนวยกำรส�ำนกวจยและพฒนำนวตกรรม

มหำวทยำลยศรปทม วทยำเขตชลบร

ค�าน�า

บนทกจากการประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน บนทกจากการประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน 4 5

สารบญ

๑. ๗.

๓. ๙.

๕. ๑๑.

๔. ๑๐.

๖. ๑๒.

๒. ๘.

ใชศลปะเปนเครองมอ หลกสตรใหมและกำรรเรมใหมๆ เพอพฒนำนวตกรรม

หนงสอ Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking :What It Means in School

สงเสรม Creativity และ Critical Thinking ในอดมศกษำ

โครงกำรพเศษเพอพฒนำ creativity และ critical thinking

AAR ของทมไทย

ยกเครองระบบกำรเรยนร พฒนำระบบโดยใชขอมลหลกฐำน

ปฏรประบบกำรศกษำเพอพฒนำนวตกรรม

สรป

ควำมหมำยของ CCT ในมมมองดำนวทยำศำสตร

หนสวนระหวำงภำคทำงกำรกบภำคไมเปนทำงกำร

(หนำ ๖)(หนำ ๖๖)

(หนำ ๒๘)(หนำ ๘๘)

(หนำ ๔๘)(หนำ ๑๓๐)

(หนำ ๕๖)(หนำ ๑๔๔)

(หนำ ๓๘)(หนำ ๑๑๐)

(หนำ ๑๖)(หนำ ๘๔)

บนทกจากการประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน

บนทกชด บนทกจำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอนน เปนกำรสะทอนคดของผม จำกกำรไปรวมประชม Creativity and Critical Thinking Skills in School : Moving the Agenda Forward. An international conference organised by the OECD Centre for Educational Research and Innovation (CERI) 24-25 September 2019 - London, UK. Nesta HQ - 58 Victoria Embankment, EC4Y 0DS (๑) โดยไปกบทม กสศ. ม ดร. ไกรยส ภทรำวำท รองผจดกำร กสศ. เปนหวหนำทม

๑

ใชศลปะเปนเครองมอ

7บนทกจำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน 6


บนทกจากการประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน บนทกจำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน 8

อานจากก�าหนดการแลว ผมเกดความรสกวา เรองการศกษาเพอใหเกดทกษะความรเรมสรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ นนตองไมคดเฉพาะเทคนคการจดการเรยนรในหองเรยน ตองคดครอบคลมไปถงสภาพแวดลอมในการด�ารงชวตรอบตวเดก ตลอดการด�ารงชวต ๒๔ ชวโมงในหนงวน และสงเกตวาในการประชมน เขาเชญคนทางศลปะ และดานพพธภณฑมาเปนวทยากรดวย ผใหญขององกฤษคนหนง คอ Sir Nicholas Serota, Chair, Arts Council of England (๒) และเปน Chair of the Durham Commission on Creativity and Education (๓) โปรดอาน เวบไซตดนะครบ จะเหนวาวงการศลปะขององกฤษเขาไปเปนหนสวน สรางความรเรมสรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณของเดก และเยาวชนอยางไร

Sir Nick เลาเรอง Durham Commission on Creativity and Education (๓) เปนสวนใหญวาก�าลงศกษาเรองการประยกตใช ความสรางสรรคในกระบวนการศกษา โดยมการถามความเหนของคน หลากหลายกลมวาความสรางสรรคส�าคญอยางไร ขอเรยนรทนาตกใจคอ คนจ�านวนมากเขาใจวาการสรางสรรคเปนเรองของศลปนและนกเขยน ในขณะททานมองวาความสรางสรรคเปนปจจยส�าคญของเศรษฐกจ สรางสรรค (creative economy) และเศรษฐกจสมยใหม เชน gig economy

เมอไรกตามท พดถงความสรางสรรค กตองพดถงความลมเหลว เพราะสองสงน คกน ทานบอกวาความลมเหลวของศลปน เจบปวดมากกวาคนทวไป เพราะเปนความ ลมเหลวตอหนาสาธารณชน ขอเรยนรคอ นอกจากมความสรางสรรคแลว คนเรา ตองมความมนใจในตนเอง และมทกษะ ในการฟนตวจากความเจบปวดทเกดจาก ความลมเหลว

อกทานหนงทไดรบเชญมาใหความเหนเรองการสรางความสรางสรรค จากมมของนกเตนบลเลต คอ Baroness Deborah Bull สมาชก House of Lords, Vice President & Vice Principal (London) and Senior Advisory Fellow for Culture, King’s College London รายการน Paul Collard, president ของ CCE ท�าหนาทซก

ฟงทานเสวนากบ Paul Collard แลว สมผสความเปนคนเกงของศลปน ทานนอยางชดเจน สาระส�าคญททานสอคอ มวธปฏบตอยางสรางสรรค ในทกกจกรรม ไมเฉพาะในกจกรรมดานศลปะ และเมอไรกตามทพดถง

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท https://en.wikipedia.org/wiki/Arts_Council_England

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org


ความสรางสรรค กตองพดถงความลมเหลว เพราะสองสงนค กน ทานบอกวาความลมเหลวของศลปนเจบปวดมากกวาคนทวไป เพราะเปน ความลมเหลวตอหนาสาธารณชน ขอเรยนร คอ นอกจากมความ สรางสรรคแลว คนเราตองมความมนใจในตนเอง และมทกษะในการฟนตว จากความเจบปวดทเกดจากความลมเหลว

ทานบอกวา ชวตของทานประสบความส�าเรจ เพราะเตบโตขนมาในสงคม ทไมมองวาศลปน โดยเฉพาะดานศลปะการแสดง เปนอาชพชนสอง ผมตความจากถอยค�าวา ทานมทกษะดานการเรยนรจากเหตการณ ทประสบในชวต สงเปนพเศษ

อานจากรายการก�าหนดการประชม กพอจะอานระหวางบรรทดไดวา ประเทศกลม โออซด พยายามพฒนาพลเมองในอนาคตใหมคณลกษณะ ดานความรเรมสรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ โดยรวมพลง ของหลายวงการอยางกวางขวาง รวมทงดานศลปะและวฒนธรรม ไมใชท�า แคบๆ ในระบบการศกษาเทานน

ผมไดไปเหนชดความคด (mindset) เอาใจใสอนาคตของสงคมในระยะยาว ใสใจการพฒนาเดกและเยาวชนในมตทมความส�าคญตอชวตและตอสงคม ในอนาคต

อกคนหนงทนาสนใจคอ Helen Charman, Director of Learning, Victoria and Albert Museum, England, UK (๔) ทชวยสะทอน บทบาทของพพธภณฑ โดยเฉพาะอยางยง V&A ซงเปนพพธภณฑศลปะ และผมบนทกการไปเยยมชมเมอ ๔ ปทแลวท (๕)

ทานผนเลาเรองการจดกจกรรม design-led learning ในพพธภณฑ เปนการฝกจนตนาการ (imagination) และฝกปฏบตจรง ไปพรอมๆ กน ทานบอกวาในยคน จดสนใจสงสดของพพธภณฑอยทคน หรอเยาวชน เปนหลก ไมใชของเกาหรอชนงานศลปะ เนนเปนหนวยงานทสนบสนน การเรยนจากการปฏบตมากกวาการจดแสดงชนงาน

วนท ๒๓ กนยายน ๒๕๖๒ มการประชม Creative Learning Summit จดโดย CCE–Creativity Culture & Education (๖) มการน�าเสนอ ผลงานโครงการพฒนาความรเรมสร างสรรคและการคดอยางม วจารณญาณของประเทศไทย ออสเตรเลย ปากสถาน ฮงการ เชกรพบลก ชล แควนเวลส ประเทศไอรแลนด และมลนธเลโก นอกจากประเทศไทย ประเทศเดยวทไมมวงการศลปะรวมงาน นอกนนเปนกจกรรมระหวาง หนวยงานศลปะหรอศลปนรวมกบโรงเรยนทงสน

ในประเทศตะวนตก มความเชอท�านองวา หากจะฝกความคดสรางสรรค ตองใชศลปะ ดงนนโครงการของเวลส และของไอรแลนด จงเปนโครงการ ทสนบสนนโดย Arts Council โครงการในประเทศอนๆ หลายประเทศ ด�าเนนการโดยคนทางศลปะเลยทเดยว โดยเขาเรยกคนทท�างานดานพฒนา ความสรางสรรควา creative associates บาง หรอเรยกวา creative practitioners กม

(๔) สามารถอานเพมเตมไดท www.vam.ac.uk

(๕) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org ชวตทพอเพยง : ๒๔๓๐. ควงสาวเทยวองกฤษ

๕. เทยว ๓ พพธภณฑในลอนดอน

(๖) สามารถอานเพมเตมไดท www.creativitycultureeducation.org


ในการประชมวนท ๒๔ มคนเสนอวาเพอชวยใหกจกรรมในโรงเรยน เชอมโยงกบชวตจรงของผคน ควรมคนนอก (ศลปนสารพดดาน พอแม นกเรยน นกวชาชพตางๆ) เขาไปท�างานรวมกบครในโรงเรยน ตรงกบ เมอวนท ๒๓ มทมงานจากยโรปตะวนออก เลาวาเขาท�าโครงการใหศลปน หลากหลายดานเขาไปท�างานในโรงเรยนรวมกบคร โดยใหท�างานคนละ ๒๐ วนตอป บอกวาไดผลดมาก

วนท ๒๕ กนยายน ชวงแบงหองยอยกอนรบประทานอาหารกลางวน ผมไปฟงหอง Partnership between formal and informal education ทมการน�าเสนอของประเทศสเปน อนเดย และฟนแลนด ผมตดใจการน�าเสนอของประเทศฟนแลนด ผน�าเสนอคอ Lina Berden สงกดกระทรวงศกษาธการและวฒนธรรม เสนอเรอง Culture Clubs in Finland : Prioritising children and young people’s wish เมอจบ session เขาแจกเอกสาร Culture Club activities based on the wishes of the children and young people : A model of bringing arts and culture into school nationwide ผมคนเอกสารทแจกในอนเทอรเนตไมพบ พบแต (๗) และทานทสนใจจรงๆ อาจอาน (๘) (๙) ดวยกจะเขาใจยงขน

จากการฟงคณ Lina Berden และอานเอกสารทไดรบแจก พบวากจกรรม ภายใตโครงการนเปนเรอง วฒนธรรม ศลปะ ดนตร การแสดง การออกแบบ และกฬา ด�าเนนการตามความตองการของเดกนกเรยน อาย ๗-๑๖ ป ทไดจากการสอบถามความตองการทางอนเทอรเนต

ใหเดกตอบผานโทรศพทมอถอ เขาบอกวานกเรยนฟนแลนดรอยละ ๙๘ มโทรศพทมอถอ ๑ ใน ๕ ของนกเรยนตอบแบบสอบถาม ซงถามลง รายละเอยด เพอใหไดขอมลน�ามาออกแบบโครงการใหโดนใจนกเรยนจรงๆ เปาหมายคอ เพอใหนกเรยนรวมตวกนท�ากจกรรมทตนชอบ และท�า ตอเนองเปนงานอดเรก (hobby) หรอกจกรรมเพอพกผอนหยอนใจ ในลกษณะของชมรม (club) โดยท�าในชวงพก หรอหลงโรงเรยนเลก (โรงเรยนในฟนแลนดเลก ๑๒ น. หรอทเลกชากไมเกน ๑๔ น.) ในวน เปดเรยน ผลทตองการคอ กระตนจนตนาการ ความกลา ทกษะทางสงคม อารมณ และการมสมาธมงมนอยกบโครงการระยะยาว ซงแนนอนวา มสวนกระตนความสรางสรรค และการคดอยางมวจารณญาณ โดยผม อานระหวางบรรทดวา ทมงานเขามคมอของโครงการพรอมทงงบประมาณ สนบสนน ใหแตละพนทหรอจงหวดคดรายละเอยดของกจกรรมกนเอง ในเอกสารระบเรองราวของ ๑๑ โครงการจากทวประเทศ ทมความแตกตาง กนในรายละเอยด แตมหลกการเหมอนกน คอด�าเนนการโดยองคกร ดานศลปะในทวประเทศ มศลปนในพนทเปนโคชอาสาสมครท�างานกบ โรงเรยน และองคการปกครองสวนทองถน มการฝกศลปนเหลานใหโคช และประเมนเดกเปน เปดโอกาสใหเดกเปนตวของตวเอง แสดงความเคารพ ตวตนของเดกและเยาวชน

นอกจากเปาหมายทตวเดกและเยาวชนแลว เขายงใชโครงการเพอศกษา ผลกระทบตอแรงจงใจในชนเรยน ท�าความเขาใจการพฒนา creativity และ creative thinking, ทกษะดานสงคมและอารมณ (socioemotional skills) และความเหนอกเหนใจผอน (empathy)

ขอคนพบของโครงการ (๓ ป ระหวางป ๒๐๑๖-๒๐๑๙) คอ โรงเรยน มคณคามากกวาการเรยนวชา เหนผลท (๑) ความสนใจใครรตอเรองราว

(๗) สามารถอานเพมเตมไดท https://go.gale.com/ps/anonymous?id=GALE%7CA584498434&

sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=21963673&p=AONE&sw=w

(๘) สามารถอานเพมเตมไดท www.allianceforchildhood.eu

(๙) สามารถอานเพมเตมไดท www.julkaisut.valtioneuvosto.fi/bitstream/handle/10024/75260/

tr10.pdf


นอกโรงเรยนเพมขน (๒) แรงจงใจเพมขน เหนจากขยนท�างานมากขน (๓) ความมนใจตนเองเพมขน ไมกลวความลมเหลว (๔) ชอบเรยนวชา วทยาศาสตร คณตศาสตร และศลปะมากขน และ (๕) ความสามารถ รบรอารมณเพมขน

ในหองยอย Partnership between formal and informal education สวนของสเปนและอนเดย กจกรรมด�าเนนการโดย เอนจโอ ทางการศกษา เขาไปท�ากบโรงเรยน ไดรบเงนสนบสนนจากองคการ การกศล และจากการบรจาค

ผพดจากประเทศสเปนมาจากมลนธเพอพฒนาสงคม ชอ Botin Foundation (๑๐) บอกวา หลกการส�าคญคอ ท�ากบโรงเรยนทตองการ เขารวมกจกรรมเอง ไมใชบงคบ โรงเรยนในสเปนมหนวยงานตางๆ เอา โครงการเขาไปชวนโรงเรยนท�ามาก จนโรงเรยนท�าไมไหว ผพดชอ Fatima Sanchez ใหค�าคมวา ศลปะเปนเรองของอารมณ คอสรางสรรค (creation) จากอารมณ และเมอเสพกเกดอารมณพอใจ (appreciation) กจกรรมทท�าเนนทศนศลป เมอมผลงานกมการจดแสดง ทงทาง ออนไลน และจดแสดงจรงๆ เขาบอกวาผลทไดคอพฒนาการดาน ความสรางสรรค ความเขาใจผอน ความมนใจตนเอง ทกษะทางอารมณ การตดสนใจ การควบคมตนเอง และทกษะทางสงคม โครงการนเรมตงแตป ๒๐๐๖ และท�าตอเนองเรอยมา มผลงานวจยตพมพ คอ Marina Ebert, Jessica D, Hoffmann, Zorana Ivcevic, Christine Phan and Marc A. Brackett. Teaching Emotion

621016, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, Arts and Education, Arts, ศลปะ, ศลปะกบกำรศกษำ, บนทกจำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, กำรศกษำ, กำรเรยนร

วจารณ พานช๒๔ กนยายน ๒๕๖๒ หอง ๓๔๔ โรงแรม Hilton London Bankside ปรบปรง ๒๙ กนยายน ๒๕๖๒ ทบาน

and Creativity Skills Through Art : A Workshop for Chil-dren. The International Journal of Creativity & Problem Solving 2015, 25(2) , 23-35. (๑๑)

ผพดจากประเทศอนเดย มาจากมลนธ Agastya International Foundation ทท�างานพฒนาเดกและเยาวชนในอนเดย เนนเดกจาก ครอบครวยากจน ในเรองความสรางสรรค และวทยาศาสตร รวมทงพฒนา คร ครอบคลมทวประเทศ ใน ๒๑ รฐ เดก ๑๒ ลานคน คร ๒๕๐,๐๐๐ คน รวมมอกบ ๓ ฝายคอ (๑) ผบรจาคเงน (๒) ราชการ (รฐบาล) รวมทง รฐบาลทองถน และ (๓) สถาบนการศกษา (มหาวทยาลย) เชน INSEAD และมหาวทยาลยสแตนฟอรด น�าเอา design thinking เขาไปใช

ผมสรปกบตนเองวา กจกรรมศลปะเปนกจกรรมทเปดโอกาสใหเดก และเยาวชนไดเปนตวของตวเอง ในการสรางสรรค หากเปนกจกรรมท ตองท�ารวมกน และท�าตอเนองเปนเทอมหรอเปนป โดยมโคชทด นอกจาก เกดความสรางสรรคแลว ยงชวยพฒนาคณลกษณะอกหลายอยางดง ทกลาวขางตน

(๑๐) สามารถอานเพมเตมไดท https://issuu.com/fundacionbotin/docs/botin_foundation_catalogue (๑๑) สามารถอานเพมเตมไดท https://lms-3.kantiana.ru/pluginfile.php/28709/mod_resource/

content/1/Статья.pdf



๒ ความหมายของ CCT ในมมมองดานวทยาศาสตร

บนทกชด บนทกจำกกำร ประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอนน เปนกำรสะทอนคดของผม จำกกำรไปรวมประชม Creativity and Critical Thinking Skills in School : Moving the Agenda Forward. An international conference organised by the OECD Centre for Educational Research and Innovation (CERI) 24-25 September 2019 - London, UK. Nesta HQ - 58 Victoria Embankment, EC4Y 0DS (๑) โดยไปกบทม กสศ. ม ดร. ไกรยส ภทรำวำท รองผจดกำร กสศ. เปนหวหนำทม

16


Keynote แรกเสนอโดย ศาสตราจารย Carl Wieman, Professor of Physics and Education, Stanford University, United States ผไดรบรางวลโนเบลสาขาฟสกส ในป 2001 จากผลงานวจย ดาน Bose-Einstein condensation และเขยนหนงสอ Improving How Universities Teach Science : Lessons from the Science Educa-tion Initiative (๒) ทานเปนผพฒนาเวบไซต PhET interactive simulation เพอการเรยนรวทยาศาสตรและคณตศาสตร (๓) ทมผใชแพรหลายมาก

ทานบอกวาความสนใจของทานในเรองการเรยนรคอ ความเชยวชาญทาง วทยาศาสตร (scientific expertise) ทานอยากร วามนคออะไร สอนอยางไร สนใจมา ๓๐ ป ทานท�าวจยเรองการเรยนรหรอการสอนวทยาศาสตรค ขนานกบการวจยดานฟสกสทดานไดรบรางวลโนเบล มผลงานวจยดานการศกษาตพมพกวา ๑๐๐ ชน ทานบอกวา คนเราเรยนเพอเพมความสามารถในการตดสนใจ และเรยน วทยาศาสตรเพอใชความรและวธคดโดยใชเหตผลทางวทยาศาสตร (scientific reasoning) ในการตดสนใจอยางเหมาะสม (good decision) และใหนยามวา good decision หมายถงตดสนใจอยางผเชยวชาญ (expert) ซงในกรณนหมายถงนกวทยาศาสตรโดยทวไป ผมตความตอวาคนเราเรยนวทยาศาสตรเพอใหมความรทางวทยาศาสตร และมทกษะใชความรนนในการตดสนใจผานการใชเหตผลทางวทยาศาสตร นคอการศกษาส�าหรบคนทวไปนะครบ ไมใชส�าหรบคนเรยนสายวทย หรอเรยนไปเปนนกวทยาศาสตร

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท https://phet.colorado.edu

ประเดนของ keynote ทระบในเอกสารไดแก What is creativity and critical thinking in science, how does it relate to scientific expertise, and what does it imply for education and higher education? แตวทยากรท�าใหงายขนดวยโจทยวา ความ เชยวชาญทางวทยาศาสตรคออะไร สมพนธกบความคดสรางสรรคทาง วทยาศาสตร และความคดอยางมวจารณญาณทางวทยาศาสตรอยางไร

(๒)หนงสอ Improving How Universities Teach Science: Lessons from the Science Education Initiative

คนเราเรยนวทยาศาสตรเพอใหมความร ทางวทยาศาสตร และมทกษะใชความรนน ในการตดสนใจผานการใชเหตผลทาง วทยาศาสตร นคอการศกษาส�าหรบคนทวไป


ทมวจยของทานท�าวจยเพอใหเขาใจกระบวนการแกปญหาของผเชยวชาญ (expert problem-solving) สามกลมคอ นกวทยาศาสตร วศวกร และแพทย พบวาแตละอาชพมวธคดตางกน แตไดค�าตอบเดยวกน สรป predictive framework ของการแกปญหาทางวทยาศาสตร ไดตาม รปท ๑ จะเหนวา ประกอบดวย ๘ ขนตอนทมการตรวจสอบปอนกลบ กลบไปกลบมาอยางซบซอน

• What calculations and data analysis are needed?

• What are the best ways to represent and organize information?

• Is the information valid, reliable, and believable?

• What conclusion(s) are you making and is it justified by the data?

• Is something an anomaly, and worth following up?

• What refinements need to be made to candidate solutions, based on comparing data with predicted results?

• Whether you need to do something else, or again (modify strategy or assumptions, get more info, etc)

• Does the solution meet all the criteria?

• What are possible failure modes and limitations of solution?

(๒)

(๓)

(๔)

Decide...

Decide...

Test and refine

candidate

solution(s):

meet criteria,

match data,

assumptions

still valid, not fail

(7)

Can’t distinguish critical thinking from scientific problem solving

(๑)


ปญหาททมวจยของทานสนใจเปนปญหาจรง (authentic) ทนกวทยาศาสตร เผชญในการท�างานประจ�า ซงมลกษณะ (๑) มความซบซอน (๒) ตองแก ปญหาหลายปญหา (๓) ตองใชขอมลประกอบการตดสนใจ

สรปไดวา ไมพบความแตกตางระหวาง critical thinking กบ scientific problem-solving โดยผเชยวชาญใช predictive framework อยางจรงจง ในการแกปญหา (รปท ๕) และสรปไดวาการเรยนวทยาศาสตรคอการฝก ตดสนใจแกปญหา กระบวนการนเอาไปใชในวชาอนๆ ไดนอย ผมตความ ตอวา การเรยนวทยาศาสตรเปนการฝกคดอยางจรงจง (critical thinking) รปแบบหนง โดยมการคดอยางจรงจงในรปแบบอนๆ อก คนเราตองฝกคด แบบ critical thinking หลายๆ แบบ

Discovered that all the experts rely heavily on ‘Predictive Framework’ to make decisionOur definition of ‘Predictive Framework’

“A person’s mental model of key features and relationships between features, which are relevant to a particular problem”

Use for:

• Decide what information is needed to solve, explain, confirm

• Make predictions and/or explain observations, through thought experiments

• Structure knowledge for easy retrieval• Evaluate and interpret evidence• Test credibility of conclusions• Guide application of content knowledge to the problem

at hand

(๕)

(๖)

ConclusionCritical thinking is integral part of all scientific problem solving.

“Learn” a science subject = use to make decisions in problem solving. Some aspects transfer across disciplines, most don’t.

Note on assessment and teachingPiloting decision-based assessments. Standard template that works well. (mech eng, chem eng, medical diagnosis)

Consistently shows advanced university students learning knowledge but not how to use that knowledge.

Research on university teaching: learner must practice making those decisions, with timely guiding feedback. (more tomor-row)


รปท ๗ สรปเรอง creativity ค�าทรนแรงคอ การเรยนการสอนในรปแบบ ปจจบนมผล anti-creativity หากจะใหนกเรยนฝกความสรางสรรค ตองสงเสรมใหนกเรยนเสนอค�าตอบทตางจากค�าตอบของคร และตางจาก ค�าตอบของคนอน

ในรปท ๘ สรปวา critical thinking มลกษณะ discipline-specific หรอ domain-specific และผมถยงวา นาจะม general, non-discipline specific critical thinking ดวย สวนเรอง creativity ทานสรปวา เปนเรองของความแปลกใหม (novelty) และคณคา (value)

จากการน�าเสนอโดยวทยากรอกหลายทาน สรปเรอง CCT (creativity & critical thinking) ไดวา มลกษณะจ�าเพาะตอกจกรรมแตละดาน (domain-specific) ตรงกบท Carl Wieman เสนอ ผมจงสรปตอวา หากจะพฒนาเยาวชนใหม CCT ตองใหโอกาสเขาท�ากจกรรมหลายๆ แบบ เพอพฒนา CCT หลายดาน ทงดานศลปะ และดานวทยาศาสตร หรอทง ดานทเนนอารมณ และดานทเนนเหตผล

Manifestations of science creativity:• New perspective on conceptualizing problem (predictive

framework)• See how to apply existing method or idea in new context• Adapt existing methods• Realize prevailing assumption incorrect (“cessation of

stupidity”)

Teaching scientific creativityConventional instruction teaching “anticreativity”!

Educational goal, assessments, and marks all based on getting the same answer as the instructor. Creativity about getting different answer than others.

Conclusion• Meaningful learning of a science or engineering subject

means knowing how to use the content to make relevant decision.

• Experts have specific set of decisions used to solve problems.

• Discipline specific critical thinking is integral part.• Widely valuable skill.• Scientific creativity involves novelty and value.• Needed by all practicing scientists and engineers, less so (?)

by broader population.

(๗)

(๘)

สงเสรม CCT ดานวทยาศาสตรในอดมศกษา

บายวนท ๒๕ มรายการ สงเสรม CCT ในอดมศกษา มวทยากรน�าเสนอ ๓ ทานในเวลา ๑ ชวโมง Carl Wieman เสนอเรอง สงเสรม CCT ดานวทยาศาสตรในอดมศกษา โดยเลาผลงานวจยของทมงานของทาน สรปไดวาตองเปลยนวธสอนวทยาศาสตร จากเนนบรรยาย ไปเปน เนนสอนแบบ interactive ผมคนใน Google ดวยค�าวา Carl Wieman Science Education พบเวบไซตน (๔) นาสนใจมาก

ตวอยางการสอนแบบ interactive ททานฉายสไลดใหด อยในรปท ๙ จะเหนวา ทงนกศกษาและอาจารยตองเตรยมตวมากอนเขาชนเรยน ในชนเรยนประกอบดวย ๓ สวนของกจกรรมคอ introduction, activity และ feedback

(๔) สามารถอานเพมเตมไดท www.cwsei.ubc.ca


(๑๐)

621029, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, scientific problem-solving, predictive framework, บนทกจำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, กำรศกษำ, กำรเรยนร, science education, กำรเรยนรดำนวทยำศำสตร

ค�าอธบายความแตกตางระหวางกระบวนทศนเกา กบกระบวนทศนใหมของ การเรยนร อยในรปท ๑๐ โดยทกระบวนทศนเกานาจะเรยกวาเปน fixed mindset มองวาเดกแตละคนมสมองทแตกตางกน คนทจะเรยนไดด ตองเกดมามสมองด แตกระบวนทศนใหม ซงนาจะเรยกวา growth mindset เชอวาสมองของคนทกคนเปลยนแปลงได กระบวนการเรยนรทด ท�าใหสมองเกดการเปลยนแปลง (transformation)

งานวจยของ Carl Wieman ท�าในนกศกษามหาวทยาลย แตหลกการ ทได ใชไดในเดกทกวย คอการเรยนรตอง interactive และเรยนเปนทม จงจะเกดผลการเรยนรทแทจรง

วจารณ พานช๒๕ กนยายน ๒๕๖๒หอง 344 โรงแรม Hilton London Bankside ปรบปรงเพมเตม ๒๙ กนยายน ๒๕๖๒ ทบาน

(๙)

Radiologist

fMRI - interpreting x-ray image

MED. Student

Right Left

FFA



๓ หนงสอ Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking : What It Means in School

28



OECD เผยแพรผลงานวจยและพฒนา OECD project on fostering and assessing students’ creativity and critical thinking โดยเปดตวหนงสอ Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking : What It Means in School (๒) ในวนแรกของการ ประชม

Andreas Schleicher, OECD Director for Education and Skills เขยนในค�าน�าของหนงสอวา ในโลกยคปจจบนและอนาคต ทกษะ ดาน creativity และ critical thinking มความส�าคญยงขน โดยทความร เชงสาระและเชงวธการยงคงมความส�าคญ หนงสอเลมนม งสอสาร ตอผก�าหนดนโยบายการศกษา วาควรสนบสนนครอยางไรใหเดกไดรบ ประโยชนในการปลกฝงความสรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ เปนหนงสอทเขยนขนจากการท�างาน ๕ ป โดยมประสบการณการทดลอง ใน ๑๑ ประเทศ (รวมทงประเทศไทย) ๒ ปการศกษา

หนงสอหนา ๒๘๖ หนา ม ๘ บท โดบบทท ๘ เปนบนทกสรปกจกรรม ในแตละประเทศทเขารวม ของไทยอยทหนา ๒๔๕ – ๒๕๐ หากโอกาส อ�านวย ผมจะอานและตความหนงสอนลงบลอก เปนตอนๆ ในบนทกน ขอจบความยอๆ มาลงไวกอน

เปาหมายของการเรยนรในสมยปจจบนและอนาคตคอ ทกษะสราง นวตกรรม ซงมองคประกอบส�าคญทซอนเหลอมกน ๓ องคประกอบ คอ (๑) ทกษะดานเทคนค (๒) ทกษะดานพฤตกรรมและสงคม (๓) ทกษะ การคดสรางสรรคและมวจารณญาณ กระบวนการเรยนรทดจะสงผล

ใหเกดการพฒนามตทงสามในตวเดกไปพรอมๆ กน จนเกด “นสยชางคด” (habit of mind) ขนในตวเดก นคออดมคตของการศกษาสมยใหม ทง creativity และ critical thinking เปนกระบวนการทางสมองขนสง ทเรยกวา higher order cognitive skills ทตามปกตสมองมก หลกเลยง เพราะใชพลงงานมาก ตองมการฝกอยางจรงจงและถกตอง คนเราจงจะมและใชทกษะทงสองจนเปนนสย ทกษะทงสองนเปนคนละ ทกษะแยกกนชดเจน แตสมพนธกน

ความสรางสรรคหมายถงการมความคดหรอวธแกปญหาในแนวทางใหม เกดผลงานทม นวภาพ (novel) และมคณคา ทวามนวภาพ หมายถงฉกแนวไปจาก ระบบเดมๆ ทเรยกวา คดนอกกรอบ (think out of the box) โดยผม ขอเพมเตมวา ผมเคยบรรยายไววา การคดนอกกรอบไมม มแตการคด ในกรอบใหม (๓) ผมจงคดวาความสรางสรรคเกดจากกลาเสยงและมทกษะ สรางกรอบใหม OECD บอกวา การคดสรางสรรคม ๒ องคประกอบ คอ คดฟง (divergent thinking) กบคดสรป (convergent thinking)

การคดนอกกรอบไมม มแตการคดในกรอบใหม ผมจงคดวาความสรางสรรคเกดจากกลาเสยงและมทกษะสรางกรอบใหม

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.oecd.org/governance/fostering-students-creativity-and-

critical-thinking-62212c37-en.htm

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org/posts/650158


ความสรางสรรคมระดบทหลากหลายตงแตระดบออนๆ ไปจนถงสรางสรรคสดๆ โดยทมนษยธรรมดาๆ ทกคนสามารถมความสรางสรรคได และทส�าคญสอนและเรยนได ประกอบดวยทกษะยอย ๔ ทกษะ คอ

(๑) สงสย (inquiring) ซงตองสงสยอยางจรงจงและมขอมลหรอความรประกอบ ในหลายกรณ ตองคนควาหาความรมาท�าใหขอสงสยชดเจนและเปนเรองเปนราว ผมขอ เพมเตมวา ความสงสยในชวตประจ�าวนของคนเราไมใชทกษะขอน เพราะเราไมไดสงสยจรงจงหรออยางถงขนาด ในยคปจจบนเราตองชวย กนท�าใหเดกและเยาวชนไทยเปนนกสงสยอยางถงขนาด เชน ก�าหนด ปญหาไดชดเจน มองเหนชองวางของความร หรอความรทยงไมม (๒) จนตนาการ (imagining) เปนทกษะเลนและทดลองในใจ เปนกลไกใหฉกแนวไปจากความคดหรอ ความเชอเดมๆ และคดเรองราว วธการ และผลลพธใหมขน จากภาพอนาคต ใหมทสรางขนในใจ โดยทความคดทงหมดนน ไมจ�าเปนตองค�านงถง ความเปนจรงในปจจบน แตจนตนาการในทนไมใชจนตนาการเพอฝน เปนจนตนาการทมเปาหมาย (intentionality) ตามขอสงสยทก�าหนดขน

(๓) ปฏบต (doing) เปนการลงมอสรางสงของหรอวธการใหม โดยทการปฏบตนท�าตาม แรงผลกดนจากทกษะยอยอก ๓ ทกษะ และเปนกระบวนการทเปนวงจร ทอาจเรยกวาการลองผดลองถก ท�าซ�าแลวซ�าอกโดยเปลยนความคด และวธการใหม จนในทสดพบสงใหมหรอวธการใหมทไดผลและมนวภาพ และกระบวนการปฏบต ตามดวยการเกบขอมลผลของการปฏบต น�าไป สการ

(๔) สะทอนคด หรอใครวญสะทอนคด (reflecting) จากกระบวนการทเกดขนทงหมด เปน feedback loop เพอกระบวนการ สรางสรรคนน รวมทงเพอตกผลกเปนความร และทกษะระดบลก สงสมไว ใชในโอกาสตอไป เอกสารไมไดย�าวาการสะทอนคดไมไดเกดขนลอยๆ ผมจงขอเพมเตมวา การสะทอนคดเปนการสะทอนคดจากสงทเกดขน ในขนตอนอนๆ เปนการดงจนตนาการส ความเปนจรง จะเหนวา กระบวนการสรางสรรคเปนวงจรเชอมตอระหวางจนตนาการหรอความฝน กบความจรง

มผคดกระบวนการทเรยกวา design thinking ขนใชอธบายกระบวนการ ในยอหนาบน และหนงสอ Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking น�ามาลงไวในบทท ๓ นกจตวทยาเรองนามแหงมหาวทยาลยฮารวารด Csikszentmihalyi บอกวาคนทมความสรางสรรคสง


มบคลก ๑๐ ประการคอ (๑) เปนคนคลองแคลว (๒) ฉลาดและใสซอ (๓) ขเลนและรบผดชอบ (๔) เตมไปดวยความฝนและจนตนาการ แตกยดโยงอยกบสภาพจรง (๕) ทงเกบตวและชอบสงคม (๖) ถอมตวและภมใจในตนเอง (๗) มเหตผลและไมเหยยดเพศ (๘) ทงอนรกษนยมและกบฏ (๙) ทงคลงใคลใหลหลงและมเปาหมายตองาน (๑๐) ทงสขและทกขจากงานมากกวาคนอนๆ

การคดอยางมวจารณญาณ (critical thinking) หมายถงการตรวจสอบความถกตองของถอยค�า ทฤษฎ หรอแนวความคด ผานการตรวจสอบมมมอง (perspective) หรออาจกลาววา เปนการ ตรวจสอบจดยนทตางกนเพอหาจดทเปนไปได ซงผมเรยกวา การเถยง ตวเอง ในสมยกรกโบราณเรยกวาการคดแบบ dialectic และ John Dewey เรยกวา reflective thinking

การคดอยางมวจารณญาณเรมจากไมเชอ ตงขอสงสย ท�าความเขาใจ ปญหาใหชดเจนขน กอนทจะเสนอทางออก เปนการคดแบบเชองชา (slow thinking) ตามทเสนอโดย Kahneman ตรงกนขามกบการคดแบบ ฉบพลน (fast thinking) ซงเปนการคดตามปกตธรรมดาของคนทวไป อาจกลาววา การคดอยางมวจารณญาณเปนการคดใครครวญและวเคราะห เจาะลก

กลาวอยางสนทสด การคดอยางมวจาณญาณ เปน “ทกษะมองหลายมม” เพอหาทางเลอกมมทดทสดตอสถานการณนนๆ คนทมคณสมบตนตองกลา ทาทายความเชอเดมๆนอกจากคดใครครวญและวเคราะหเจาะลกแลว ยงตอง (๑) มองเหนมมมองทหลากหลาย (๒) ตระหนกวาแตละมม มองมขอสมมต (assumption) อยเบองหลง รวมทงเปนขอสมมตทม ขอจ�ากด (limitation)

การคดอยางมวจารณญาณม ๔ ทกษะยอยเหมอนกนกบความสรางสรรค คอ (๑) สงสย (๒) จนตนาการ (๓) ปฏบต (๔) สะทอนคด โดยการคด อยางมวจารณญาณอยบนฐานใจวาเรองนนๆ มองไดหลายแบบ อยบนฐาน ของความไมเชองายๆ

ความสรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณตางกนทเปาหมาย ความสรางสรรคเนนหาสงทมนวภาพและคณคา การคดอยางม วจารณญาณเนนเขาใจความแตกตางหลากหลาย มทกษะยอย ๔ ทกษะ เหมอนกน และตองการสภาพจตทเหมอนกน ๒ อยางคอ ใจทเปดรบ (openness) และความใครร (curiosity)

มขอถกเถยงกนมานานวาความสรางสรรค และการคดอยางมวจารณญาณ มลกษณะจ�าเพาะตอศาสตรแตละดาน (domain-specific) หรอหากใครม ทกษะทงสองกจะเกงในทกศาสตร (domain-general) เวลานตกลงกนได แลววาคณลกษณะทงสองนนมความจ�าเพาะตอศาสตร เชน คนเกง วทยาศาสตร ไมจ�าเปนตองเกงศลปะ เปนตน

OPENNESS

CURIOSITY


เครองมอ Rubricประดษฐกรรมทมคณคายงทไดจากโครงการ OECD project on fostering and assessing students’ creativity and critical thinking และระบ รายละเอยดไวในหนงสอ Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking : What It Means in School (๒) คอ rubrics ส�าหรบใช ยกระดบการสอน (teaching) การเรยน (learning) และการประเมน (assessment) โดยททงหมดเปน conceptual rubric คอบอกหลกการ ผใชตองน�าไปตความและประยกตใชตามบรบทของตน

สดยอดวธจดกำรเรยนร ๑๑ แบบ

บทท ๓ วาดวย Eleven Signature Pedagogies ส�าหรบใชพฒนาความ สรางสรรค และการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก๑. Creative Partnerships (ใชไดกบทกสาขาวชา)๒. Design Thinking (ใชไดกบทกสาขาวชา)๓. Dialogic Teaching (ใชไดกบทกสาขาวชา)๔. Metacognitive Pedagogy (ใชในคณตศาสตรศกษาและใชไดกบทกสาขาวชา) : CREATE๕. Modern Band Movement (ใชในดนตรศกษา)๖. Montessori (ใชไดกบทกสาขาวชา)๗. Orff Schulwerk (ใชในดนตรศกษา)๘. Project-Based Learning (ใชในการศกษาดานวทยาศาสตรและใชไดกบทกสาขาวชา) ๙. Research-based Learning (ใชในการศกษาดานวทยาศาสตร)๑๐. Studio Thinking (ใชในการศกษาดานทศนศลป)๑๑. Thinking for Artistic Behavior (ใชในการศกษาดานทศนศลป)

เปำชด เปลยนวธกำร ไดผลดเปาหมายในทน คอ การศกษาทปลกฝงพฒนาความสรางสรรค และการคด อยางมวจารณญาณ วธการเสนอไวใน conceptual rubrics ส�าหรบการสอน การเรยน และการประเมน โดยททงครและนกเรยนตองเปลยนบทบาท หนาทส�าคญทสดของครคอตงค�าถาม หนาทของนกเรยนคอท�ากจกรรม ๔ อยางในทกษะยอยของความสรางสรรค และการคดอยางมวจารณญาณ ไดแก สงสย จนตนาการ ปฏบต และสะทอนคด

ผลดจากการเปลยนวธการสอน และวธการเรยน เกดผลตอปฏสมพนธ ทางสงคมระหวางคร ระหวางครกบนกเรยน และระหวางครกบครใหญ รวมทงระหวางโรงเรยนกบผก�าหนดนโยบาย

มเครองมอหนนกำรท�ำงำนของครเครองมอดงกลาวไดแก การฝกอบรมคร การตดตามไปใหค�าแนะน�าปรกษา ทกเดอน การมชมชนเรยนรในกลมคร (PLC–Professional Learning Community) ทหนงสอเลมนเรยกวา peer dialogue และทส�าคญทสด คอ เครองมอ rubrics

วจารณ พานช ๒๙ กนยายน ๒๕๖๒

621030, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทก จำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking, กำรศกษำ, กำรเรยนร



๔ ยกเครองระบบการเรยนร

38



ชวงเวลา ๑๖.๐๐-๑๗.๑๕ น. วนท ๒๔ กนยายน ๒๕๖๒ เปนรายการ อภปรายโตะกลม เรอง Reengineering Teaching and Learning เพอท�าความเขาใจการเรยนรทสงเสรมความสรางสรรคและการคดอยาง มวจารณญาณ โดยวทยากร ๕ คน มาจากองกฤษ ๒ คน อเมรกา ๒ คน และอสราเรล ๑ คน

Paul Collard แหง CCE, UK บอกวาการเรยนการสอนตองไปใหถง High Functioning classroom (ดรปท ๑) แลวฉายวดทศนใหเหนการเปลยน วธจดการเรยนการสอนใหเปนแบบ high functioning แกนกเรยนวยรน ทไมตงใจเรยน ไมคดวาตนจะเรยนจบ แลวหลงจากนน ๑ ป ไปสมภาษณ ครและนกเรยนวาผลการสอนแบบใหมเปนอยางไร สรปไดวาครเอง กประหลาดใจวานกเรยนกลมนกลบมาตงใจเรยน และนกเรยนกบอกวา ตนชอบวธเรยนแบบใหมและท�าใหตนสอบได (ไดเกรดซ)

(๑)

Guided Role of the teacher Challenging

Contrived Nature of activities Authentic

Bellbound Organisation of time Flexible

Classroom Organisation of space Workshop

Individual Approach to tasks Group

Hidden Visibility of processes High

Static Location of activities Mobile

Ignored Self as learning resource Central

Ignored Emotion Acknowledged

Some Inclusiveness All

Directed Role of learner Self managing

Limited Reflection Continuous

What are the characteristics of the space?Low Functioning High Functioning

Andria Zafirakou, Alperton Community School, England, UK เปนครสอนศลปะ และไดรบรางวลครดเดน ในโรงเรยนทนกเรยน เปนเดกยากจน พอแมเปนคนตางชาตอพยพเขาไปอยในองกฤษ บอกวา ระบบการเรยนรทด ตองการทมแกนน�า (leadership team) มสมาชก จากทงในโรงเรยนและนอกโรงเรยน เดกๆ ตองการผใหญทเปนตนแบบ (role model) ใหเดกเขาใจอาชพตางๆ ชวยเสรมแรงบนดาลใจตอการเรยน เพออนาคตของตนเอง ความรเรมสรางสรรคเปนธรรมชาตของเดก รปแบบ การเรยนรเพอพฒนาความสรางสรรคตองเรมตงแตยงเลก โดยตอง บรณาการอยในหลกสตรตามปกต และตองท�าทงโรงเรยน ไมใชเฉพาะ บางวชา ฟงค�าพดและทาทางของคร Andria แลวกเหนไดชดวาเปนคร ทรกเดก เอาใจใสเดก มความสขอยกบการเปนคร

Anne Fennell, San Diego Unified School District, USA เปนครศลปะ บอกวาเพอใหเกด CCT และการเปลยนแปลงอนๆ ในศษย ครมหนาทถาม เธอใชสไลด ๒ แผนอธบายวธการใหมทเธอใช (ดรปท ๒, ๓)

Babara Schneider, Michigan State University, USA (๒) เปน ศาสตราจารยเชยวชาญพเศษทท�าวจยดานการศกษามายาวนาน เปนทง นกการศกษาและนกสงคมวทยา เลาเรองการท�าวจยรวมกบฟนแลนด เรอง optimal learning in science (๓) ทน�าไปสการพฒนา Next Generation of Science Standards มการสราง highly developed and specified teacher materials, highly developed and specified student materials, คมอประเมน ทงประเมนเพอพฒนา และประเมนผล รวมทงคมอพฒนาคร ทผมชอบมากททานพดวาตองมการพฒนาครผน�า

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.education.msu.edu

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/tea.21306


(teacher leader) การเรยนรและพฒนาตนเองของคร ทานบอกวา งานวจยทรฐแคลฟอรเนยและมชแกน ในนกเรยน ๗ พนคน และครอก จ�านวนหนง ท�าใหองคความรทไมเคยไดมากอน ไดเหน Transformative learning ทงในนกเรยนและในคร ทานจะเลารายละเอยดในวนรงขน

ผพดคนสดทาย Zemira Mevarech, Bar-Ilan University, Israel (๔) พดเนนเรอง Meta-Creativity Pedagogy บอกผลการวจย ททานรวมท�าใหแก NASA เรองระดบความสรางสรรคทสงเปนเลศวา เดกในชวงอาย ๕-๖ ป มถงรอยละ ๙๘ ลดลงเหลอ รอยละ ๓๐ เมออาย ๑๐ ป รอยละ ๑๐ เมออาย ๑๕ และเหลอรอยละ ๒ เมอโตเปนผใหญ แสดงวามนษยเราเกดมาพรอมกบคณสมบตสรางสรรค และคณสมบตน จางลงตามอาย และเสนอ Meta-Creativity Pedagogy ตามในรปท ๔ และ ๕ เครองมอสอน creativity คอ CREATE ตามในรปท ๔ ทดลอง น�ามาสอนนกเรยนทงระดบประถมและมธยม โดยใหโจทย แลวใหนกเรยน คดหาวธทแปลกใหมสดๆ ฝกไประยะหนงแลววดความสรางสรรค พบวา กล มทดลองความสรางสรรคเพมมาก กล มควบคมลดลงเลกนอย ความหมายของ meta-creativity คอความเอาใจใสหรอตระหนกรใน เรองความสรางสรรค กจกรรมททดลองใหนกเรยนฝกเปนการใหนกเรยน ไดท�ากจกรรมสรางสรรคในชนเรยนวทยาศาสตรและคณตศาสตร อยางรตว วาตองการพฒนาความสรางสรรคของตน เมอไดผลการวจยเบองตนวา ไดผลด นกวจยอยางศาสตราจารยซามรา กตงค�าถามตอวา ความสรางสรรค ทพฒนาขนจากชนเรยนจะอยยงยนยงหรอไม และจะน�าไปใชในวชาอนๆ ไดหรอไม ทานชวนตงเครอขายวจยนานาชาตท�าเรองน ซงผมย ดร. ไกรยส ใหหาทางเขารวม ผมตดใจวทยากรสองทานสดทายทน�าเสนอดวยวญญาณ ของนกวจย เปนอยางยง

(๔) สามารถอานเพมเตมไดท www.researchgate.net/scientific-contributions/33248269_ Zemira_R_Mevarech

(๒)

(๓)

Approaches & Tasks How do we support and guide music education to engage in the exponential potential of all learners?

Students

• Know and own the ‘why’• Look, feel, sound• Co-created• Active Engagement• Engage in multiple literacies• Student as learner/teacher• They matter• Differentiated• Ownership• Agency• Self-efficacy• Collaborative

Changes NeededHow do we support and guide music education to engage in the exponential potential of all learners?

• Redefine - ‘What is a______’• Release ego• Survive in competing systems - numerical vs. narrative - knowledge vs. knowing• Develop the how of teaching• Inquiry Driven• Systems shift leads to cultural shift• Inquiry Driven• Intentional integration of Social-emotional skills• Expanding pathways• Schedule change• Marketing plan• University Change

Teachers

• Know and own the ‘why’• Look, feel, sound• Co-created• Active Engagement• Engage in multiple literacies• Teacher as learner/teacher• Inquiry Based• Teacher as activator• Shift from industrial model• Collaborative• Shift in University Education

programs


ผด�าเนนการรายการ คอ ศาสตราจารย Bill Lucas แหงมหาวทยาลย Winchester กลาวน�าดวย powerpoint แสดงโมเดลของการเรยน การสอนทพฒนาความสรางสรรค ผมจงน�ามาลงไวดวย ดงในรปท ๖ และ ๗ และขอเอารปคณะวทยากรมาลงไวในรปท ๘

(๖)

(๔)

(๕)

Meta-Creativity Pedagogy:Habits of mindUsing the acronym CREATE to foster creativity

• Core problem and sub-problems: What is the problem all about?

• Reconstruct connections to generate new ideas

• Explaning and Experimenting

• Additional ideas/ strategies/ methods/ technologies

• True-but ...

• Evaluation

Conclusions and Open QuestionsCreativity can be enhanced by meta-creative pedagogies inelementary and secondary schools; in math and science classrooms

• What are the long term effects of Meta-creativity pedagogies?

• To what extent can the effects of meta-creativity be transferred to other domains?

• To what extent the positive effects of meta-creativity are a function of the task novelty?

• How can we continue our international collaboration?


(๗)

(๘)

หลงการน�าเสนอมการอภปราย ประเดนส�าคญทผมจบความไดคอ การด�าเนนการในรปแบบปจจบนหลากหลายอยาง เปนผลลบตอ การพฒนาความสรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน เชน หากด�าเนนการอยางไมระมดระวง การประเมนอาจมผลท�าใหคร ถกลดทอนความเปนคร เขาใชค�าวา de-professionalize ซงผมคดวา วงการครไทยตกเปนเหยอของหลมพรางนมาก

มการเสนออวา การเรยนแบบ Design School จะชวยสรางความ สรางสรรคแกนกเรยน และการเปดโรงเรยนใหผใหญทไมใชครเขาไปรวม กจกรรมในโรงเรยนเปนแนวทางหนงของการยกเครองระบบการเรยนร

วจารณ พานช ๓๐ กนยายน ๒๕๖๒

621031, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทกจำก กำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking, ยกเครองระบบกำรเรยนร, Reengineering Teaching and Learning, กำรศกษำ, กำรเรยนร



๕ โครงการพเศษเพอพฒนา creativity และ critical thinking

48



ชวงเวลา ๑๗.๐๐-๑๘.๐๐ น. วนท ๒๔ กนยายน ๒๕๖๒ เปนรายการ น�าเสนอเรอง Initiatives to Foster Creativity or Critical Thinking โดยวทยากรจากไอรแลนดและเดนมารก เปนเรองของโครงการ ระดบประเทศ กบของมลนธ LEGO

โครงการ Creative Ireland (๒) น�าเสนอโดย Gary O Donnchadha, Deputy Chief Inspector, Ireland เปนโครงการ ๕ ป (2017-2022) ของรฐบาลไอรแลนด ทเปนนโยบายใหทกหนวยงาน ทกภาคสวน ของประเทศรวมกนปฏบต หรอขบเคลอน และทน�ามาเสนอในทประชม เนนทการศกษา

‘เสาหลก’ (pillar) ๕ ดาน ของ Creative Ireland คอ ๑. สงเสรมศกยภาพดานการสรางสรรคแกเดกทกคน ๒. สงเสรมความสรางสรรคในทกชมชน ๓. ลงทนตอโครงสรางพนฐานดานความสรางสรรค และดานวฒนธรรม ๔. ไอรแลนดเปนศนยความเปนเลศดานการผลตสอ ๕. สรางความเปนหนงดานชอเสยงในเวทโลก

จดส�าคญคอ Creative Ireland เปนยทธศาสตรของประเทศ ทเชอมโยง การด�าเนนการในทกภาคสวนของสงคม มการวางแผนด�าเนนการทงในรป ทท�าเดยว และท�าเปน cluster มการก�าหนดแผนด�าเนนการเชอมโยง กบบรบทของพนท ตามทรพยากรและโอกาสทม

เขาเลาเรองการบรณาการความสรางสรรคและการคดอยางมวจารณญาณ เขาไปในหลกสตรของโรงเรยน โดยเรมทหลกสตรมธยมตน ทเขาเรยกวา Junior Cycle (อาย ๑๒-๑๕ ป) โดยหลกสตรเนน learner-centered focus ด�าเนนการในทกสาขาวชา รวมทงในการประเมน โดยเนน ๘ หลกการคอ (๑) เรยนวธเรยนร (๒) ยดหยนและมทางเลอก (๓) คณภาพ (๔) ความสรางสรรคและนวตกรรม (๕) การเปนหนสวนและรวมมอ (๖) มความตอเนองและพฒนา (๗) เปนการศกษาเพอทกคน (๘) เพอสขภาวะ

จาก ๘ หลกการ ส ๒๔ เปาหมายการเรยนร (statement of learning) ทเขาไมไดอธบาย และเนน ๘ ทกษะส�าคญ (Key Skills) ไดแก (๑) ใชความรเปน (literate) (๒) จดการตนเองได (๓) มสขภาวะ (๔) จดการสารสนเทศและความคด (๕) ใชคณตศาสตรเปน (numerate) (๖) สรางสรรค (๗) ท�างานกบคนอนเปน (๘) สอสารเปน ทง ๘ ทกษะ ส�าคญนจะอยในขอก�าหนดผลลพธการเรยนรของทกวชา และทกกจกรรม โดยผานวธการเรยนแบบ active learning และนกเรยนเปนผรบผดชอบ การเรยนรของตน

รายงานผลการเรยน เรยกวา Profile of Achievement ประกอบดวย ๓ สวนคอ๑. ผลการสอบ๒. ผลของการประเมนในหองเรยน (Classroom Based Assessment) ซงท�าหลายครง๓. ขอมลการเรยนรแบบอนๆ ในชวงเวลา ๓ ป ซงประกอบดวย กจกรรม เสรมหลกสตร กจกรรมนอกหลกสตร คอมพวเตอร การเรยนรดานจต วญญาณและจรยธรรม การเขารวมกจกรรมสภานกเรยนเพอฝกความเปน

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.creativeireland.gov.ie


พลเมอง ชมรมโตวาท กจกรรมแนะแนว กจกรรมรกษาสภาพแวดลอม ของชมชน ซงผมขอเพมเตมวา ในบรบทไทย สามารถคดโครงการรบใช ชมชน เพอฝก service learning (๓) ไดมากมายหลากหลายกจกรรม

เขาบอกวา ผลลพธการเรยนรขนกบโครงสรางของหลกสตรในภาพรวม ไมใชขนกบการเรยนรายวชาแยกๆ กน โดยโครงสรางการเรยนร เนนการ เรยนทกมต (holistic) และมการออกแบบใหแตละสวนของหลกสตร เสรมสงซงกนและกน

ผมแปลกใจทเขาไมเลาเนนทเดกเลก เพราะเรอง CCT ปลกฝงตงแตเปน เดกเลกไดผลสงกวาเรมทเดกโต แตเขากบอกวา ทกษะส�าคญ ๘ ประการนน เนนตงแตชนประถม มธยมตน และมธยมปลาย โดยถอเปนสวนของ กระบวนการพฒนาทกษะเรยนรตลอดชวต เปนกระบวนการเรยนรท นกเรยนเปนศนยกลาง และครท�าหนาท facilitator เขาเนนจดระบบนเวศทหนนสมรรถนะดานสรางสรรค ทงในชมชน ครอบครว โรงเรยน และสถานประกอบการ เนน edutainment ระบบนเวศน ยงรวมถง พพธภณฑ หอศลป พพธภณฑวทยาศาสตร การแขงขน การจด event นทรรศการ และการแขงขนระหวางทมโรงเรยน และมศลปน และนกวทยาศาสตรรวมอยในระบบนเวศดวย

นอกจากนน ยงมปจจยอนๆ หนนการพฒนา CCT ไดแก (๑) การศกษา คร และสภาคร (๒) ใหล�าดบความส�าคญแกการพฒนาครใหมทกษะ

จดการเรยนการสอนดาน STE(A)M (๓) โรงเรยนประเมนตนเอง รวมทง ประเมน CCT (๔) ภาวะผน�าในโรงเรยนทสงเสรม CCT (๕) สนบสนน โดยศกษานเทศก โดยจดการประชมแลกเปลยนรายงานการประชมระดบชาต การเผยแพรตวอยางความส�าเรจ (๖) การเชอมโยงเครอขาย และสราง การเสรมพลงซงกนและกน

LEGO Foundation (๔) สงเสรมความสรางสรรคโดย “re-define play and re-imagine learning” หรอสงเสรมการเรยนรผานการเลนเพอ สงเสรมใหเดกมความสรางสรรค มสมาธ และเรยนรตลอดชวตผานกลไก ๓ ขนตอนคอ (๑) สรางการยอมรบ (๒) สนบสนนโครงการ (๓) สราง และเผยแพรผลลพธ เพอใหเหนคณคา

เปาหมายและกลไกการท�างานเนนท ๓ กลมคอ เดกเลก เดกในโรงเรยน และการสรางชมชนเรยนรผานการเลน

มผลงานเปนหลกฐานมากมาย เชน Learning through play : a review of the evidence (๕), Neuroscience and learning through play : a review of the evidence (๖), The role of play in children’s development : a review of the evidence (๗), Creating Creators (๘)

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org หวขอ บนทกทมค�าส�าคญ (tag) service learning

(๔) สามารถอานเพมเตมไดท www.education-innovations.org/funder/lego-foundation-0(๕) สามารถอานเพมเตมไดท www.legofoun-dation.com/media/1063/learning-through-play_web.pdf(๖) สามารถอานเพมเตมไดท www.legofoun-dation.com/media/1064/neuroscience-re-view_web.pdf

(๗) สามารถอานเพมเตมไดท www.legofoun-dation.com/media/1065/play-types-_-de-velopment-review_web.pdf(๘) สามารถอานเพมเตมไดท www.legofoun-dation.com/media/1664/creating-cre-ators_full-report.pdf


ในชวงถามและแลกเปลยนขอคดเหน ท�าใหไดทราบวาโครงการ Creative Ireland สราง Creative Community โดยก�าหนดเปาหมาย แลวให grant เลกๆ แกทมงานในชมชน ใหจดกจกรรมสรางความสรางสรรค ในสวน ความรวมมอตางประเทศ เนนรวมมอกบคนไอรชในสหรฐอเมรกา ซงมมาก

มคนเสนอเรองการใชอารมณขน และการเลนเกมเพอสงเสรม CCT ย�าสภาพแวดลอมทไมเปนทางการ เชน พพธภณฑเพอการเรยนร การรบฟงผเรยน การสงเสรมการเลนระหวางพอแมกบลก การสรางทกษะ ดานสงเสรมการเรยนรจากการเลนแกนกศกษาคร ซงมหาวทยาลยทท�า หนาทสรางครตองการความชวยเหลอ

วจารณ พานช๒ ต.ค. ๒๕๖๒

621104, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทกจำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, Creative Ireland, LEGO, กำรศกษำ, กำรเรยนร

ผลลพธการเรยนรขนกบโครงสรางของ หลกสตรในภาพรวม ไมใชขนกบการเรยน รายวชาแยกๆ กน โดยโครงสรางการเรยนร เนนการเรยนทกมต (holistic) และมการ ออกแบบใหแตละสวนของหลกสตรเสรมสง ซงกนและกน



๖ ปฏรประบบการศกษา เพอพฒนานวตกรรม



หวขอ Reforming Education Systems for Innovation เปนรายการ แรกของวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๖๒ เสนอโดยรฐมนตรศกษาของ ๓ ประเทศ คอ ออสเตรเลย เวลส และไทย เขาเชญรฐมนตรทงสามมาตอบค�าถาม (ทแจงไปลวงหนา) วาท�าไมประเทศนนๆ จงระบให CCT เปนเปาหมาย การเรยนร เปาหมายดงกลาวมผลตอนโยบายเกยวกบหลกสตร การ ประเมนผล และการพฒนาครอยางไร มการชวยเหลอครใหเปลยนวธ ท�างานอยางไร มโครงการรเรมใหมๆ อยางไรบาง

ออสเตรเลยMichele Bruniges รฐมนตรศกษาธการของออสเตรเลยพดเปนคนแรก โดยอานขอเขยนทเตรยมมา บอกวาคนมกเขาใจผดวาเรองความสรางสรรค เปนเรองของศลปนเทานน ความสรางสรรคเปนเรองของการท�าใหสงใด สงหนงเตบโตงอกงาม หรอเปนการหาทางแกปญหา ทานเนนความ เปลยนแปลงของโลกและสงคม ทการศกษาตองสนอง ดวยการปฏรป การศกษา ซงสวนหนงคอเอาใจใสการพฒนา CCT ทานบอกวา เพอเออ ตอการพฒนาความสรางสรรคสภาพแวดลอมทเออส�าคญกวาการเมอง ทานใชค�าวา authorizing environment

การพฒนาความสรางสรรคของพลเมอง มผลตอเศรษฐกจ สงคม และ คณธรรม ทานอางถงศาสตราจารย Peter Ellerton แหงมหาวทยาลย ควนสแลนด ทบอกวาการพฒนา CCT เปนเรองของการฝกคดรวมกบ ผอน และความรเชงสาระ (content knowledge) มความส�าคญตอ CCT การคดแบบ CCT จงมลกษณะ domain-specific

ความคดเรอง CCT ในออสเตรเลย มมาตงแต ค.ศ. 2008 ใน Melbourne Declaration on Education Goals (๒) ทานเลารายละเอยดมากมายของ

พฒนาการดานการศกษาของออสเตรเลย ทตางกเนนการพฒนา CCT เชน Education for Change in the Changing World และชวา แตละรฐ ตางกมวธการของตนเอง

ทานอางศาสตราจารย Daniel T. Willingham วาประเดนส�าคญในทาง ปฏบตประเดนแรกคอความเชอวา CCT ฝกได ซงจะน�าไปสประเดนทสอง คอหาวธฝก หรอวธสอน ทานรฐมนตรเนน professional learning and support ซงหมายถงการเรยนรของคร (ซงครตองท�าเอง และเปนหนาท ของคร) และตองมระบบสนบสนน ท�าใหผมหวนคดถงความออนแอ เรองนในวงการศกษาไทย สไตลการน�าเสนอเปนแบบกลาวปราศรย เมอกลาวจบมผเขารวมประชม จากสหรฐอเมรกาถามวา ปญหาอยางหนงของการศกษาคอ coherence (ความสมพนธตอเนองกน) ออสเตรเลยจดการอยางไร ค�าตอบคอ ในดานการเรยนการสอนตองตระหนกวาทกวชาสมพนธตอเนองกน ในดานนโยบายตองสมพนธตอเนองกน ในออสเตรเลยมการจดเปน building blocks และมการก�าหนดมาตรฐานดานการสอน ดานการพฒนา คร ดานการประเมน มมาตรฐานระดบชาต มการปรบใหเขากบบรบทของ แตละรฐ (localization) ศ. ดร. ชกจ ลมปจ�านงค ผอ�านวยการ สสวท. ของไทยถามเรองการฝกครใหมความสามารถในการสอน CCT ค�าตอบ ชวยใหเราทราบวาทานรฐมนตรเคยเปนทงครประถมและครมธยมมากอน ค�าตอบจงจจดมากวา การสอน CCT ใหไดผลดขนกบ professional practice และ professional learning ทระบบการศกษาตองเอาใจใส ดแลและสนบสนนอยางจรงจง

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.curriculum.edu.au/verve/_resources/National_Declara-

tion_on_the_Educational_Goals_for_Young_Australians.pdf


ผด�าเนนรายการคอ Stephan Vincent-Lancrin แหง OECD ถามวา เหนการเปลยนแปลงไหม ค�าตอบคอเหนการเปลยนแปลง โดยทการ ด�าเนนการสงเสรมนวตกรรมตองไมแยกเปนสวนๆ เมอเหนนวตกรรม เกดขนตองเขาไปหนน ตองมการสนบสนนครใหด�าเนนการตามแนวทาง ใหมได ใหเขาใจวาวธการใดทไดผล วธการใดไมไดผล เมอมคนถามเรอง การประเมนผลลพธในภาพใหญ ค�าตอบคอตองมวธวด และตองใหพลง การสงเกตของคร (teacher observation) โดยตองสนบสนนหรอฝกคร ใหสงเกตเปน โดยก�าหนดระดบของการเปลยนแปลง และใหครสงเกตสภาพ จรง แลวบอกวาระดบการเปลยนแปลงอยขนไหน น�าขอสงเกตและการให ระดบของครหลายๆ คนมาเปรยบเทยบและเรยนรรวมกน

ค�าถามสดทายและค�าตอบท�าใหผมไดประเดนส�าคญของ PLC ส�าหรบ ครไทย คอ รวมกนสราง rubrics ส�าหรบประเมนผลลพธการเรยนร ทตองการ แลวผลดกนไปสงเกตหองเรยน น�าขอมลมาประเมนตาม rubrics และน�าผลการประเมนมาแลกเปลยนเรยนรกน

เวลส เรมดวยรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการของแควนเวลส สหราช อาณาจกร Kirsty Williams พดเรอง Reforming Education Systems แบบพดทางไกลมาจาก Cardiff สภาพทเหนในจอ LCD ท�าใหผมคดวา เปนการบนทกไวลวงหนามากกวา ตามดวยครผหญงสองคนจากเวลส ทไปรวมประชมลกขนบอกวาพรอมตอบค�าถามภาคปฏบต และเมอเขา เหนคณ John เขามาในหองกรบโยนไมคตอให

ทานรฐมนตร ซงกเปนผหญงเชนเดยวกนกบของออสเตรเลย บอกวา เวลสรสกภมใจทไดรบคดเลอกจาก UK ใหเปนตวแทนเขารวมโครงการน

กบ OECD และย�าเรองการเรยนเพอพฒนา CCT ผานศลปะ เนองจากพดผาน teleconference และส�าเนยง Welch ของทานฟงยาก ผมจงจบความ ไมคอยได

สาระททานพดคอ เวลส ไดรวมกบ OECD จดหลกสตรใหม และเนน formative assessment ดาน CCT ในการเรยน เนนใหนกเรยนรวมกน ฝกประยกตใชความรในกจกรรมสรางสรรค เนนฝกความสรางสรรค ผานหลายวชา และผานการเรยนแบบสหวชา รวมทงผานกจกรรมดาน ศลปะ และวฒนธรรม

ครผหญงทชวยท�าหนาทตอบค�าถามกลาวอารมภบทวา ในเวลสเมอม โรงเรยนจ�านวนหนงเขารวมโครงการของ OECD และพบวาไดผลดตอ การเรยนรของเดก กมการขยายผลไปยงโรงเรยนอนๆ คณ Stephan ถามวา หลงจากจบโครงการ OECD แลว ในเชงนโยบายจะด�าเนนการอะไรตอ ค�าตอบคอโครงการของเวลสจะสนสดปหนา (ค.ศ. 2020) และเขา ตอบไมไดวาตอไปจะด�าเนนตออยางไร พอดคณจอหนเขามาในหอง จงชวย ตอบวา โครงการของเวลสเปนโครงการ ๕ ป สนสดป 2020 หลงจากนน จะขยายไปทกโรงเรยน โดยจะเนนสนบสนนใหครสอน creativity เปนเนนเรยนรผานศลปะ ชวงขยายผลจะเปนชวงป 2020–2022

มคนจากประเทศอารเจนตนาตงค�าถามดมากวา ท�า benchmark และวด ผลกระทบอยางไร ค�าตอบคอครสงเกตเหนผล แตการวดเปรยบเทยบ และวดผลกระทบยงจะตองพฒนาวธการ

อกค�าถามหนงกดมาก วาเวลสในชวงแรกเนนสราง creativity ดวยศลปะ ในชวงขยายผล การพฒนา creativity ไปยงวชาอนๆ ดวย เปนทรกนวา


น�าเอาวธทใชไดผลในวชาศลปะไปใชกบวชาอนๆ ทวทงหลกสตร ไดยาก ขอทราบวาเวลสท�าอยางไร ค�าตอบคอ เขาประยกตใชศลปะในทกวชา รวมทงวทยาศาสตรม creativity practitioner ชวยครสอนวชา

ไทยทานรฐมนตร ณฏฐพล ทปสวรรณ พดตางจากสองทานแรก คอคลายๆ คยกนแบบไมเปนทางการมากกวา รวมทงพดเนนคณภาพการศกษาใน ภาพรวมมากกวา ทานบอกวาทานเพงรบหนาทนเมอเดอนกรกฎาคมนเอง และเมอไดรบเชญ ครงแรกทานปฏเสธ เพราะมอทกภย โรงเรยนจ�านวน มากถกน�าทวม และคดวาตนไมมความรเพยงพอ ทจะพดในทประชม ผเชยวชาญเชนน และขออภยทไปถงชาและตองกลบเยนวนนนเลย

แตทรบกเพราะคดวานาจะแชรวธคดและวธการแกปญหาการศกษา ของไทย และจะไดเรยนรจากผเชยวชาญ คอจะไดเรยนมากกวาแชร ทานบอกวาการปฏรปการศกษาไทยเรมจากผน�า เมอนายกรฐมนตร พลเอกประยทธ จนทรโอชา ขอใหทานเปนรฐมนตรศกษา ทานมอบนโยบาย ใหด�าเนนการปฏรประบบการศกษา ทานนายกบอกวา ใหท�าทกวถทาง ทถกกฎหมาย (ผฟงหวเราะ) ทานรฐมนตรบอกวาทานเรมจากสงดๆ และมสงดๆ อยมาก ส�าหรบตอ ยอด และตองท�าความเขาใจปญหาและจดการอยางจรงจง อยางมออาชพ และภายในขอบเขตของกฎหมาย ทยากกเพราะมนกเรยนกวา ๑๐ ลาน ครกวาหาแสน เกอบสหมนโรงเรยน และกวาครงเปนโรงเรยนขนาดเลก นกเรยนนอยกวา ๑๒๐ และมความไมเทาเทยมกนทางการศกษา เพราะมโรงเรยนจ�านวนมากอยในพนทดอยพฒนา

หลกการด�าเนนการคอจะใชเทคโนโลย ในเรองงบประมาณมเพยงพอ แตใชไมเปน ตนจงบอกผบรหารของกระทรวงวา ตองรดเขมขด เลกไปดงาน ทฟนแลนด (ผฟงหวเราะ) ทในอดตไปดงานคณะแลวคณะเลา แตไมเกด การเปลยนแปลงไปในทางทดขน ทานบอกวาตองเอาทฤษฎเหลานน สการปฏบต แตละป คนทางการศกษาไทยไปดงานทญปนกวาพนคน และในการประชม ทางการศกษา กจะมพธเปดงานทหรหรา มโชว ทานขอใหหยด เพอเอาเงน ไปใชยกระดบคณภาพการเรยนรดวยเทคโนโลย ใหทกโรงเรยนเขาถง อนเทอรเนตภายในสนปน (ปรบมอ) และตองขจดคอรรปชนในวงการศกษา ททกคนรวามแตไมกลาแกไข หลายคนอาจคดวา จะท�าใหรฐมนตรครอง ต�าแหนงไดไมนาน เพราะในชวง ๒๐ ปทผานมาประเทศไทยม รมต. ศกษา ๒๒ คน อายเฉลยคนละไมถงป (ผฟงหวเราะ) แตเปาหมายของตนคอ ปฏรปการศกษา โดยเปลยนจากเรยนทองจ�า สการสราง CCT และประเดน ทสองของเปาหมายคอแกปญหาความออนแอดานภาษา ไดตงเปาหมาย วาภายใน ๓ ป ครทกคนตองสอสารดวยภาษาองกฤษได ส�าหรบใชคนหา ความรผานอนเทอรเนตได

ทส�าคญยงกวาเทคโนโลยคอ platform ทใชในการสอน และการประเมน ซงทจรงมแลว แตไมไดใช เปนระบบคลาย Netflix ทตนเรยกวา Education Flix หรอ Edflix ทครสามารถเขาไปเรยน basic information ส�าหรบการสอนแตละวชาอยางถกตอง

ปญหาทส�าคญอกประการหนงคอการสอนใหทองจ�า การสอบผลกดนให เรยนแบบทองจ�า ซงไมใชการเรยนในศตวรรษท ๒๑ ทตองการคนทไมใช จ�าแมนแบบคอมพวเตอร แตมความสามารถควบคมคอมพวเตอรได


รฐมนตรณฏฐพล ทปสวรรณ น�ำเสนอแนวทำงของประเทศไทย

621105, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทก จำกกำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, ผก�ำหนดนโยบำยกำรศกษำ, รฐมนตร ศกษำธกำร, กำรศกษำ, กำรเรยนร, ระบบกำรศกษำ

ซงมาจากการเรยนแบบเนน CCT และเปลยนวธประเมน โดยขยายผลจาก โครงการทท�ารวมกบ OECD จะใชเทคโนโลยในการตดตามตรวจสอบการ สอนของคร เปาหมายคอการสอนแบบ interactive โดยใชเทคโนโลยชวย

ประเทศไทยมงมน (commit) ทจะรวมมอกบ OECD เราอยากเปน ตวอยางแกประเทศอนได และอยากเรยนจากประเทศอน โดยตองใช

งบประมาณใหเกดผล ตนทราบจากฝายบรหารวา OECD สงผเชยวชาญ ไปฝกครไทย ถามวาไปนานเทาไร ตอบวา ๒ สปดาห ดวยความไมรตน ถามวาท�าไมไม ๒ ป เพราะเรามงบประมาณเพยงพอทจะใชในกจกรรม ทสงผลจรง

มค�าถามตอออสเตรเลยวา การฝกครใชเวลานานเทาไร ครจงจะ transform ใชงบประมาณเทาไร ทานรฐมนตรออสเตรเลยตอบอยางมอชนครวา จรงๆ แลวคร transform อยตลอดเวลา โดยเรยนรจากการท�างาน และในทาง นโยบาย ไดจดใหมเวลาและพนทใหครมาคยแลกเปลยนประสบการณ และความรกน เพอการพฒนาคร (professional learning) เขาเรยก people’s free day และมระบบ teacher learning platform ทมกจกรรม หลากหลายแบบ เพราะสมยนครเขาออกมากกวาสมยกอน และเทคนค วธการเรยนรกพฒนาเรว ทานรฐมนตรณฏฐพลเพมเตมจากมมของไทยวา เดมใบประกอบวชาชพครไทยมอายตลอดชพ ทานมนโยบายลมเลก เปลยนเปนใหครตองจดทะเบยนใหมทกๆ ๕ ป ทานกลาวตดตลกวาทาน จะอยในต�าแหนงไดไมนานกดวยเรองนแหละ

มขอคดเหนจากอนเดยถามไทย วาการใชเทคโนโลยเปนเครองมอปฏรป การศกษา ประสบการณทอนเดย พบวาหากชมชนไมรวมมอดวย ยากทจะ ส�าเรจ ถามวาทานรฐมนตรมยทธศาสตรอยางไร ค�าตอบคอตองท�าใหเปน national agenda ทฝายคานทางการเมองกเอาดวย

วจารณ พานช๖ ตลาคม ๒๕๖๒



๗ หลกสตรใหม และการรเรมใหมๆ เพอพฒนานวตกรรม



หวขอ New Curricula and Educational Initiatives for Innovation เปนรายการทสองของวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๖๒ มเปาหมาย เพอคยกนเรองการบรณาการ CCT เขากบทกษะขนสง (higher order skills) อนๆ โดยมวทยากร ๓ ทาน จากอนเดย รสเซย องกฤษ และ มเจาหนาทจาก โออซดด�าเนนการอภปราย

เรมจากคณ Yuri Belfali, Head of Division, OECD ผด�าเนนการ อภปรายกลาวน�าวา เปาหมายของ session นคอ โรงเรยนจะ embed กจกรรมเพอ CCT และ higher order skills อนๆ เขาไปในการเรยน การสอนประจ�าวนในทกวชา ทกกจกรรม ไดอยางไร โดยทในยคแหง การเปลยนแปลงอยางในปจจบนและอนาคต สมรรถนะส�าคญทสดของคน คอ transformative competencies ซงมทกษะส�าคญ ๓ ดานคอ (๑) สรางคณคาใหม (๒) เขาไปรบผดชอบ คอปฏบต และ (๓) ปรองดอง กบความแตกตาง และความขดแยง

อนเดยR. Ramanan, Additional Secretary, Mission Director, National Institution for Transforming India (Aayog), India โปรดสงเกต นะครบวาอนเดยเขารวมโครงการของ โออซด เพอเอาความรและ ประสบการณทไดมาเปลยนแปลงประเทศ ซงใหญโตมโหฬาร มโรงเรยนถง ๑.๔ ลานโรงเรยน อนเดยมจ�านวนพลเมอง ๒๐ เทาของประเทศไทย แตม โรงเรยนมากกวาไทยถง ๔๐ เทา นาสงสยวาเขามปญหาโรงเรยนขนาดเลก แคไหนเขาไมไดเอยถงนะครบ หวขอทเขาน�าเสนอคอ Creating a Vibrant Ecosystem of Innovation & Entrepreneurship in India : Atal Innovation Mission : Niti Aayog (๒) โดยตงประเดนวา ในโลกทเทคโนโลยกาวหนา และเชอมโยงกน ท�าใหเกดนวตกรรมทวโลก น�าไปสการประยกตใชใน รปแบบใหมๆ โมเดลธรกจใหมๆ และโอกาสสรางโมเดลทางธรกจและ สงคมใหมๆ จ�าเปนตองมวธจดการศกษาทแตกตางจากเดมโดยสนเชง เพอสงเสรมการแกปญหา สรางทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ สรางกระบวนทศน ใหม และสรางความตระหนกตอ รวมทงการด�าเนนการตาม SDG เปาหมายส�าคญ ๗ ประการของอนเดยคอ (๑) สขลกษณะและการจดการขยะ (๒) ทกคนมบานอยอาศย (๓) การดแลสขภาพของทกคน (๔) ทกคนเขาถงอาชวศกษาและการศกษาทางไกล (๕) มน�าสะอาดและน�าดมแกทกคน (๖) โครงสรางพนฐานในชนบทและไฟฟาเพอทกคน (๗) การมชวตทดในชนบทและการเปนผประกอบการ

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท https://niti.gov.in


เพอบรรลเปาหมายดงกลาว จงจดตงหนวยงาน AIM (Atal Innovation Mission) (๓) ท�าหนาทสงเสรม innovation และ entrepreneurship โดยสรางหนวยงานและกจกรรมดงในรปท ๒ กจกรรมส�าคญอยางหนงคอ Atal Tinkering Labs (ATL) (๔) ท�าหนาทเปนสถานทเลนดาน วทยาศาสตรหนงในรปธรรมของการเรยน STEM แบบไมเปนทางการ โดยมเปาหมายส�าคญ ๔ ประการคอ (๑) เปนพนทท�างานเพอเรยนร ทกษะนวตกรรมและพฒนาไอเดย (๒) เปนพนทเพอนวตกรรม ท�าของ และรอแลวสรางใหม (tinker) (๓) พนทปลอดภยในการคดไอเดย แปลกใหม (๔) มเครองมอส�าหรบพฒนานวตกรรมขามสาขาวชา เชน 3D printer, IOT & sensors, robotics, ชนสวนอเลกทรอนกส

สภาพของ ATL ในปจจบนคอ มกวา ๙ พนแหงในโรงเรยน แตละแหงไดรบ งบประมาณจากรฐบาล ๒ ลานรป มนกเรยนเกรด ๖-๑๒ จ�านวนกวา ๔ ลานคน เขารวมกจกรรมใน ATL ใน ๓๙ รฐ กวา ๖๕๐ เมอง โดยม เปาหมายคอทกโรงเรยนในอนเดยสามารถเขาถง ATL ผาน Atal Community Innovation Center และบรษทตางๆ มการด�าเนนการ Tinkering Lab โดยมครฝกเพอการเปลยนแปลง (mentor of change– Mentor India) กวาหนงหมนคน อยในทกวชาชพ ในป 2019 นมการจด Atal Tinkering Marathon มการตดสนยกยองผลงาน ๒๐๐ ผลงาน และผลงานยอดเยยม ๕๐ ผลงาน

ม Atal Incubation Center (AIC) ๑๐๒ แหง ในมหาวทยาลย สถาบน อตสาหกรรม ธรกจเพอสงคม และบรษทจดการทน โดยจะเรม ด�าเนนการในป 2020 แตละ AIC ไดรบเงนอดหนนจากรฐบาล ๑๐๐ ลานรป (ประมาณ ๔๓ ลานบาท) โดยในชวง ๒ ปทผานมาม AIC ด�าเนนการแลวกวา ๕๐ แหง ม start-up ด�าเนนการแลวกวา ๙๐๐ แหงทวประเทศ มการสงเสรมกจการทด�าเนนการโดยผหญง และสงเสรมการรวมธรกจระดบโลก โดยมวสยทศนวา ภายใน ๕ ป ทกรฐควรม world class incubator หรอ start-up จ�านวน ๕-๑๐ แหง

หลกการส�าคญของ AIM คอ เนนเชอมโยงความรวมมอ ๔ ฝายคอ อตสาหกรรม (บรษท เอสเอมอ บรษทขามชาต และองคกรดาน อตสาหกรรม) รฐบาล (รฐบาลกลาง รฐ และรฐบาลทองถน) ภาควชาการ (อนเดย และโลก) และโลก (ภาครฐและภาคธรกจ)

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท https://niti.gov.in/aim

(๔) สามารถอานเพมเตมไดท https://indiastemfoundation.org/atal-tinkering-lab

(๒)


วธจดการ innovation & entrepreneurship ของอนเดยแตกตางจากของจนทผมเคยบนทกไวท (๕) และ (๖) คอจนเนนใชพนทนวตกรรม เปนทรวมพลงของภาครฐ ภาคธรกจอตสาหกรรม และภาควชาการ เนนใหภาคธรกจเปนแกนน�า

รสเซย Pavel Zenkovich, First Deputy Minister of Education of the Russian Federation พดเรอง Implication of Creativity and Critical Thinking in National Curriculum, School and Practice in the Russian Federation ทานผนเปนคนทางการทต มากอน พดภาษาองกฤษชดเจนมาก

รสเซยมโรงเรยน ๔๓,๐๐๐ โรงเรยน คร ๒ ลานคน ระบบการศกษาของ รสเซยมการเปลยนแปลงอยเสมอโดยการทบทวนมาตรฐานการศกษา มเปาหมายใหม คอเนนใหการศกษาเพอใหพลเมองในยคสงคมสารสนเทศ และเทคโนโลย มความสามารถ (๑) ประเมนสารสนเทศไดอยางม วจารณญาณ (๒) คดสรางสรรค (คดนอกกรอบ) (๓) เรยนรและฝกฝน ตนเองตอเนอง

ทานบอกวา การคดอยางมวจารณญาณประกอบดวย ๗ องคประกอบ ยอยคอ (๑) ขสงสย (๒) ตงค�าถาม (๓) แสวงหาค�าตอบ (๔) หาสาเหต และผลสบเนองของขอเทจจรง (๕) ตงขอสงสยตอความจรงทเชอตามๆ กนมา (๖) สรางมมมองของตนเอง และปกปองดวยเหตผล และ (๗) มทกษะรบฟงขอคดเหนทแตกตาง หรอทเปนขวตรงกนขามกบตน พยายาม

ท�าความเขาใจ และน�ามาใชในการพฒนาแนวทางแกปญหา (ดรปท ๓) ผมชอบ ๗ องคประกอบยอยของ critical thinking นมาก

โรงเรยนตองไมสอนโดยมงหวงใหความรส�าหรบน�าไปใชตลอดชวต แตควร สอนวธเรยน สอนใหชมสารสนเทศอยางตรวจสอบ ควรกระตนความสนใจ ของนกเรยนตอกจกรรมสรางสรรคและกจกรรมทางปญญา

(๕) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org/posts/648979

(๖) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org/posts/648862

(๓)


โรงเรยนควรสอน ๕ อยาง (๑) การใชขอคดเหนในการโตแยง (๒) ใหรจกแยกแยะความจรงกบขอสมมต (๓) ใหรจกแยกแยะระหวาง การตดสนคณคาทสมเหตสมผล กบทไมสมเหตสมผล (๔) ใหเขาใจ ความสมพนธเชงเหตและผล (๕) ใหร จกหาขอผดพลาดในต�ารา หรอเอกสารการเรยนการสอน โปรดสงเกตนะครบ การศกษาในยคนตอง เนนสอนใหไมเชองาย ไมใชสอนใหเชอ

รฐบาลรสเซยก�าหนด FSES (Federal State Education Standard) เปนขอก�าหนดกวางๆ เกยวกบผลลพธการเรยนร และวธจดการโปรแกรม การศกษา รอยละ ๗๐ เปนภาคบงคบทงประเทศ รอยละ ๓๐ ใหแตละรฐ หรอแตละโรงเรยนก�าหนดเอง จาก FSES น�าไปส SBEP (Standard Basic Education Program) และ BEP ตามล�าดบ โดยใน BEP ก�าหนด โครงสราง การด�าเนนการ และผลลพธทคาดหวง

เปาหมายผลลพธการเรยนรม ๓ ดาน คอ personal, metasubject, subject โดยเนนกระบวนการเรยนทเปนกจกรรมโครงงาน การวจย การแกปญหา การสอสาร และความรวมมอ อธบายวาผลลพธการเรยนร ดาน metasubject ประกอบดวย ทกษะความรวมมอกบผอน ทกษะดาน ไอท และทกษะการเรยนรทวไป ทแยกออกเปน ๓ ดาน คอ cognitive & metacognitive, communicative, และ การจดระบบการเรยนร และกระบวนการรบร (ดรปท ๕)

การเรยนการสอนตองไมเนนปอนหรอกรอกความร แตเนนสรางแรงจงใจ ความสนใจ และการมสวนรวม ของนกเรยน ดวยกจกรรมสารพดรปแบบ ไมเนนความรส�าเรจรป เนนการปฏบตของนกเรยนในกจกรรมทหลากหลาย ทตองใชความรหลากหลายสาขาวชา ในการแกปญหาจรงในพนท

(๔)

(๕)


มรถบสเปนหองปฏบตการเคลอนท เรยกวา Mobile Kvantorium ไปใหบรการแกเดกในพนทหางไกล (รปท ๖)

กระทรวงศกษาธการรสเซยมโครงการ Monitoring the Formation of Functional Literacy โดยมตหนงทตดตามตรวจสอบคอ การคด รเรมสรางสรรค (creative thinking) เพอรองรบการทดสอบ PISA 2021 โดยมการพฒนากจกรรมการเรยนรของนกเรยนเกรด ๕-๙ มการพฒนา แนวทางสอนของคร มการฝกอบรมครใหจดการเรยนการสอนแนวใหมเปน ทานกลาวโจมตการใหความส�าคญแกเทคโนโลยมากเกนไป และเสนอวา ปจจยส�าคญทสดตอผลลพธการเรยนร ม ๓ ประการคอ คร เนอหาวชา (content) และโครงสรางพนฐาน (infrastructure) โดยครส�าคญทสด

องกฤษศาสตราจารย Bill Lucas, Centre for Real-World Learning, University of Winchester เสนอเรอง Creativity in Schools : A global overview เรมดวย OECD 2030 Framework for Education (๗) ททาน แสดงดวยรปท ๗ และผมเรยกภาพนวา triple helix of education ตรงกบแนวคดทผมเสนอไวนานแลววา การเรยนรมองคสาม คอ ASK โดยตว A (Attitude / Affective Domain) ใหญทสด, S (Skills) รองลงมา, และ K (Knowledge) เลกทสด ผมคดวา K มไวเปน เครองมอพฒนา ASK ใหม แลวตองรจกทง K ทเกาลาสมย จงกลาว แรงๆ ไดวา K มไวเลกเชอ หนไปใช K ใหมทกาวหนากวา เหมาะสมกวา

(๖)

(๗)

(๗) สามารถอานเพมเตมไดท www.oecd.org/education/2030-project/teaching-and-learning/

learning/


ทานสรปผลงาน หรอขอเรยนรจากการท�างานกบ โออซด ในเรอง CCT มา ๔ ป สรปไดเปนลกเตา ทมสามมตคอ มตการเรยนร ๘ ดาน มต ขดความสามารถ ๗ ดาน และมตล�าดบความส�าคญขามหลกสตร (cross-curriculum priorities) ๓ ดาน และเขยนออกมาเปนรายงาน Progression in Student Creativity in School (๘) ทเมอผม เขาไปอาน พบวาตพมพมาตงแตป ค.ศ. 2012 แสดงวา โออซด สนใจ เรอง CCT มานานนบสบป

มตการเรยนร ๘ ดานไดแก ภาษาองกฤษ คณตศาสตร วทยาศาสตร มนษยศาสตรและสงคมศาสตร ศลปะ สขภาพและพลศกษา ภาษา เทคโนโลย

มตขดความสามารถ ๗ ดาน ไดแก รหนงสอ รเลข รไอซท ความสรางสรรค และคดอยางมวจารณญาณ ขดความสามารถสวนตนและดานสงคม ความเขาใจขามวฒนธรรม และความเขาใจดานคณธรรม

Bill Lucas เอยถงหนวยงาน ACARA ของออสเตรเลย วาไดพฒนา rubrics ส�าหรบประเมนระดบของ CCT ในมตตางๆ เรยกวา Critical and Creative Thinking learning continuum (๙) โดยแบง ออกเปน ๖ ระดบ ทผมขอเสนอใหวงการศกษาไทยพจารณาน�ามาปรบใช

Bill Lucas ไดท�าวจยศกษาผลกระทบจากการด�าเนนการพฒนา CCT ของโออซด วามผลกระทบตอผลการเรยนรในภาพกวางอยางไร ดงเสนอ ในรายงาน The impact of critical and creative thinking on

(๘) สามารถอานเพมเตมไดท www.oecd.org/education/ceri/5k4dp59msdwk.pdf(๙) สามารถอานเพมเตมไดท www.australiancurriculum.edu.au/media/1072/general- capabilities-creative-and-critical-thinking-learning-continuum.pdf

(๑๐) สามารถอานเพมเตมไดท www.researchgate.net/publication/331646703_The_impact_ of_Critical_and_Creative_Thinking_on_achievement_in_Literacy_and_Numeracy_An_ initial_review_of_the_evidence

achievement in Literacy and Numeracy : An initial review of the evidence (๑๐) สรปโดยยอทสดไดวา การเรยนทเนนพฒนา CCT มผลยกระดบการเรยนรดานอนๆ อยางแนนอน แตในระดบ effect size ต�าถงปานกลาง ในขณะทการเรยนโดยเนน meta-cognition ใหผลระดบ ปานกลางถงสง และการเรยนทเนน feedback และทใช peer tutoring ใหผลสงตอ literacy และ numeracy

ทานเอยถงความเคลอนไหวของแนวทางนในประเทศตางๆ และยกยอง ประเทศสงคโปรมาก ผมตดใจภาพ transversal competencies หรอสมรรถนะแนวราบ ทระบวาม ๖ สมรรถนะ ไดแก สมรรถนะภายใน ตน (intrapersonal competencies) สมรรถนะความสมพนธระหวาง บคคล (interpersonal competencies) สมรรถนะการคดอยางม วจารณญาณและมนวตกรรม (critical & innovative thinking) สมรรถนะเพอการเปนพลโลก (global citizenship) สมรรถนะดานสอ และความรเทาทนสารสนเทศ (media & information literacy) และ สมรรถนะอนๆ (โปรดดรปท ๘) แตละสมรรถนะแยกออกเปนสมรรถนะ ยอยตามในรป ในรปดงกลาวยงระบกลไกการเรยนรใหเกด CCT สกลม


(๙)

คอ (๑) การสะทอนคดเรองการคดและกระบวนการคด (๒) การด�าเนนการ เกยวกบไอเดย โดยตงค�าถาม (inquire) ก�าหนด (identify) ส�ารวจ (explore) และจดระบบ (organizing) (๓) สรางโอกาสทดลองปฏบต ในชนเรยน และ (๔) วเคราะห สงเคราะห และประเมน วธคดและวธการ เปาหมายของการเรยนร soft skills 6 ประการ ไดแก ความรวมมอ (collaboration), ความสรางสรรค (creativity), การคดอยางม วจารณญาณ (critical thinking), ส�านกพลเมอง (citizenship), คณลกษณะ (character), และการสอสาร (communication) บรรลได โดยวงจรการเรยนรตามแนวทางท OECD สงเสรม ซงแสดงในรปท ๙

(๘)


วจารณ พานช๙ ตลาคม ๒๕๖๒

ทานแนะน�า เวบไซต Tallis Habits (๑๑) ททานและทมงานพฒนาขน เผยแพรวธการจดการเรยนรแบบใหม ทเออใหเกดการพฒนา CCT และ soft skills อนๆ และแนะน�าหนงสอ Teaching Creative Thinking (๑๒) ททานเขยนออกเผยแพรในป 2017 และแสดงหลกการ ๑๐ ประการ ส�าหรบสรางระบบนเวศแหงความสรางสรรค ในรปท ๑๐

621105, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทกจำก กำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, ผก�ำหนดนโยบำยกำรศกษำ, รฐมนตรศกษำธกำร, กำรศกษำ, กำรเรยนร, ระบบกำรศกษำ

(๑๑) สามารถอานเพมเตมไดท www.thomastallisschool.com/tallis-habits.html (๑๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.amazon.co.uk/Teaching-Creative-Thinking-Developing- critically/dp/1785832360

(๑๒)หนงสอ Teaching Creative Thinking: Developing learners who generate ideas and can think critically (Pedagogy for a Changing World): Bill Lucas

จะเหนวา มการพฒนาหลกสตรและแนวทางจดการเรยนรใหมๆ มากมาย ในประเทศทมนโยบายชดเจนวา อนาคตของประเทศขนกบคณภาพของ พลเมอง

(๑๐)



๘ หนสวนระหวาง ภาค ทางการ กบภาคไมเปนทางการ



ชวงกอนอาหารเทยง ของวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๖๒ แยกเปน ๓ หองยอย ผมไปฟงหองทสาม เรอง Partnership between formal and informal education ซงน�าเสนอโดย ฟนแลนด สเปน และอนเดย ดงเลาแลวในตอนท ๑ ใชศลปะเปนเครองมอ โดยในตอนนนไดเลาวธการ ใชศลปะเปนเครองมอพฒนา CCT ในนกเรยน

ในตอนนจะตงขอสงเกตเรอง หนสวนระหวางภาคทางการกบภาคไมเปน ทางการ ในภาพรวม

ผมประทบใจขอคดเหนในทประชมวา การพฒนา CCT และสมรรถนะอนๆ ใหแกนกเรยนและเยาวชน ตองไมปลอยใหโรงเรยนท�างานแบบเดยวดาย ตองจดระบบใหมคนนอกเขาไปท�างานในโรงเรยน มประเทศทจดอาสาสมคร ทเปนศลปนและวชาชพอนๆ เขาไปท�างานในโรงเรยนคนละ ๒๐ วนตอป โดยมการฝกใหเขาใจหลกการดานการเรยนรและการสอนเสยกอน ขอย�า วาตองท�าอยางเปนระบบ และมวงจรของการเรยนรและปรบปรง

นอกจากนนผมยงตนตาตนใจทไดเหน เอนจโอ ดานการศกษา ดงกรณ หนวยงานของอนเดยชอ Agastya Foundation (๒) ทใหญโตมาก ท�างานในทกรฐทวประเทศ ใชเงนจากการบรจาคและจากการสนบสนน จากตางประเทศ ประเทศสเปนม Botin Foundation (๓) ผมขอ เพมเตมวาในสหรฐอเมรกาม Teach for America (๔) ทมการใช โมเดลมาด�าเนนการ Teach for Thailand (๕) ในประเทศไทย

ขอเรยนรส�าคญส�าหรบผมคอ ในประเทศทระบบการศกษาออนแอ (โปรดดการตความ WDR 2018 ท (๖)) การด�าเนนการยกระดบคณภาพ การศกษาตองชวยกนหลายฝาย โดยทภาคไมเปนทางการนาจะมสวนชวย เพมความเขมแขง โดยเฉพาะอยางยง การ transform ระบบ

จะเหนวาภาคทไมเปนทางการมไดทงตวบคคลเปนรายคน และทเปน องคกร พนทนวตกรรมการศกษาของประเทศไทย (๗) นาจะเปนโมเดล ของหนสวนระหวางภาคทางการกบภาคไมเปนทางการ ในการด�าเนนการ transform ระบบการศกษาในพนท ส�าหรบเปนขอเรยนรสการ transform ระบบการศกษาในระดบประเทศ

วจารณ พานช๑๐ ตลาคม ๒๕๖๒

621107, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทกจำก กำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, ภำคไมเปนทำงกำร, กำรศกษำ, กำรเรยนร

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.agastya.org (๓) สามารถอานเพมเตมไดท https://issuu.com/fundacionbotin/docs/botin_foundation_ catalogue(๔) สามารถอานเพมเตมไดท www.teachforamerica.org/what-we-do(๕) สามารถอานเพมเตมไดท www.teachforthailand.org

การพฒนา CCT และสมรรถนะอนๆ ใหแก นกเรยนและเยาวชน ตองไมปลอยให โรงเรยนท�างานแบบเดยวดาย

(๖) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org หวขอ บนทกทมค�าส�าคญ (tag) สการศกษาคณภาพสง

(๗) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org หวขอ บนทกทมค�าส�าคญ (tag) พนทนวตกรรม

การศกษา



๙ สงเสรม Creativity และ Critical Thinking ในอดมศกษา



หลงอาหารเทยง ของวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๖๒ เปน plenary เรอง Fostering creativity and critical thinking in higher education มวทยากร ๓ ทานจาก สหรฐอเมรกา, องกฤษ และเมกซโก โดยมโจทยวา การบรรลเปาหมายการเปลยนแปลงเชงระบบของการศกษา ตองการการเชอมโยง (alignment) และตอเนอง (continuity) ระหวาง การศกษาระดบประถม มธยม และอดมศกษา ถามวาโอกาสและ ความทาทายของอดมศกษาคออะไร โอกาสและขอทาทายเหลานนม ความหมายตอการศกษาเพอการผลตครอยางไร จะเปลยนแปลงอดมศกษา เพอสงเสรม CCT และคณภาพการศกษาในภาพรวมอยางไร ผด�าเนนรายการ คอ ศาสตราจารย Barbara Schneider, Michigan State University

สหรฐอเมรกำ แนนอนวาวทยากรหลกคอ ศาสตราจารย Carl Wieman ผไดรบรางวล โนเบลสาขาฟสกส ทท�างานวจยสองดานคขนานมาตลอดชวตการเปน อาจารย ๔๐ ป คอดานฟสกสพนฐาน กบดานวทยาศาสตรศกษา ทานน�าเสนอเรอง Fostering scientific Critical Thinking and Creativity in Higher Education โดยพดใน ๒ หวขอยอยคอ (๑) งานวจยวธการสอนใหไดผลด ซงหมายถง ท�าใหนกศกษาคดอยาง นกวทยาศาสตร และตดสนใจโดยใชความรทางวทยาศาสตร ทานมอง critical thinking กบ creativity เปนสวนประกอบทเชอมโยงกน หรอเปนสวนของกนและกน และ (๒) การเปลยนแปลงระดบสถาบน เสนอการทดลองยกระดบการสอนในมหาวทยาลยขนาดใหญ วาเปนไปได รวมทงเสนอปจจยสงเสรมและปจจยขดขวาง

งานวจยทดลองกบอาจารยสายวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตร เชอมโยง กบจตวทยาการเรยนร ทดลองเปรยบเทยบผลของการสอนสองแบบคอ

แบบเดม เนนการบรรยาย กบแบบใหม ใหท�ากจกรรม (task) ฝกตดสนใจ โดยมการใหค�าแนะน�าปอนกลบบอยๆ ดผลทสมรรถนะในการตดสนใจ อยางนกวทยาศาสตร (นกฟสกส นกชววทยา ฯลฯ) ประมาณ ๑,๐๐๐ การทดลอง ในวชา STEM ระดบมหาวทยาลย ใหผลสอดคลองกนวา การสอนแบบใหมเกดการเรยนรสงกวา อตราสอบตกและตกออกนอยกวา เมอเทยบกบการวจยในโรงเรยน ระดบ ป. ๑ ถง ม. ๖ พบวาการวจย ในโรงเรยนท�ายากกวา มปจจยรบกวน (confounding factors) มากกวา สอวาหลกการพนฐานนาจะยงใชได แตไมครบถวน โปรดสงเกตนะครบ วานกวทยาศาสตรรางวลโนเบลมธรรมชาตของวธคดทไมดวนสรป เปดชองใหมการคนหาปจจยใหมๆ อยเสมอ ทานเปรยบเทยบกระบวนทศนเกา กบกระบวนทศนใหมเกยวกบการเรยนร ในมหาวทยาลยวา กระบวนทศนเกา มองวาการเรยนเปนการเอาสมอง ไปแช (หรออบ-รม) ใหดดซบความร จะดดซบไดแคไหนขนกบวาสมองด แคไหน การจดการเรยนรเนนทเนอหาความร เนนคดเลอกคนสมองด และผานการฝกมาจากโรงเรยนอยางด มาเรยน สวนกระบวนทศนใหม มองวาสมองเปลยนได การเรยนรท�าใหสมองเกด transformation มผล การตรวจสมองดวย fMRI พบวา เมอใหคนสองกลมตรวจภาพถายรงส ของผปวย สมองของนกรงสวทยาเกดการท�างานของเซลลประสาทสมอง กระจายสองขางของสมอง ในขณะทสมองของนกศกษาแพทยแทบไมเหน การท�างานของเซลลสมอง สะทอนวาการฝกฝนดานรงสวทยามผล เปลยนแปลง (transform) การเชอมตอใยประสาทสมอง ทานสรปตอวา วธการสอนมความส�าคญมาก คอตองฝก ตามดวยการสะทอนคด

ทานเลาผลการวจยเปรยบเทยบการสอนในชนใหญ ๒๗๐ คน ของ ศาสตราจารยดานฟสกส ทนกศกษาใหคะแนนความสามารถดานการสอน


สงมาก กบการสอนของผจบปรญญาเอกฟสกสมาหมาดๆ แตไดรบ การฝกวธสอนแบบ research-based โดยทงสองฝายตกลงกนเรอง เนอหาทสอน เหมอนกน เวลาสอนเทากน (๑ สปดาห) และออกขอสอบ รวมกน ผลคะแนนสอบเฉลย ของกลมสอนโดยศาสตราจารยเทากบ 41+-1 ในขณะทกลมสอนโดยผจบปรญญาเอกใหมเอยม เทากบ 74+-1 (๒) ผลงานวจยชนนลงในวารสาร Science เชยวนะครบ ผลงานวจยดอตราการสอบตก และการตกออก ในนกศกษาทเรยนวชา computer science ทสอนโดยอาจารย ๔ คนชดเดยวกน แตสอนตางวธ คอในนกศกษากลมทหนงสอนโดยวธ “standard instruction” ในนกศกษากลมทสอง สอนโดย “scientific teaching” พบวาอตรา สอบตกในกลมทหนงเทากบรอยละ ๒๐ ในกลมทสองเทากบรอยละ ๗ ตางกนสามเทา (๓)

ทานเสนอผลงานวจยอกหลายชน และสรปวา วธสอนแบบใหมแสดงใน รปท ๑ คอมทงหมด ๔ ขนตอน คอ (๑) นกเรยนอานเอกสารการเรยน มากอน (๒) ใชเวลาสองสามนาทใหนกเรยนถามขอสงสยจากการอาน (๓) ใชเวลา ๑๐-๑๕ นาท ใหนกเรยนแกปญหาเปนทม (๔) ใชเวลา ๕-๑๐ นาท อาจารยตงค�าถาม นกศกษาใหค�าตอบและเหตผล โดยทาน บอกวายงมปจจยอกหลายอยางทชวยใหการเรยนรไดผลด ผมจงขอเสนอ เพมเตมวา ควรมขนตอนท ๕ ในการท�า reflection รวมกนของนกศกษา วาขอเรยนรทไดคออะไร คดวาเอาไปใชท�าอะไร ขอทอยากเรยนเพม ตอจากนคออะไร หากจะใชสอนนกศกษารนตอไปมขอเสนอใหปรบปรง ตรงไหนบาง ใชเวลา ๕-๑๐ นาท ซงรวมแลวกยงไมถงหนงชวโมง

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.science.sciencemag.org/content/332/6031/862/tab-pdf

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท www.dl.acm.org/doi/10.1145/2445196.2445215

(๑)


ปจจยอกหลายอยางทชวยใหการสอนไดผลดขนไปอก แสดงในรปท ๒ การเปลยนแปลงระดบสถาบนนน ทานเสนอไวอยางละเอยดในหนงสอ Improve How Universities Teach Science : Lessons from the Science Education Initiative (๔) ดงสรปในรปท ๓ วาเปน สงทเปนไปได โดยทคาใชจายไมเพม และเมออาจารยเหนผลดของวธสอน แบบใหมแลวจะไมหวนกลบไปสอนแบบเดม โดยตองมวธประเมนผล การสอนทแมนย�าดงแสดงในรปท ๔ ทานใหเอกสารอางองส�าหรบไป คนควาตอในรปท ๕

(๔)

(๔) หนงสอ Improve How Universities Teach Science : Lessons from

the Science Education Initiative(๓)

(๒)


เมกซโกศาสตราจารย Wendy Diaz Perez, University of Guadalajara, Mexico เสนอวธจดการเรยนรในมหาวทยาลยซงตงอยในเมอง ฮาลสโก (Jalisco) ซงถอวาเปนเสมอน Silicon Valley ของเมกซโก ในเมองน มพลเมองเกอบ ๘ ลานคน เปนมหาวทยาลยเกาแกอายกวาสองรอยป มนกศกษา เกอบสามแสนคน เปนนกศกษาระดบอดมศกษาเกอบ ๑.๓ แสนคน นกเรยนมธยม ๑.๖ แสนคน (สวนหนงเปนสายอาชวศกษา) อาจารยเกอบ ๑.๗ หมนคน เจาหนาทสายสนบสนนอกเกอบ ๑.๑ หมนคน

เขาบอกวามหาวทยาลยนเปน University Network ม ๑๕ แคมปส ๕๓ โรงเรยน และม Virtual University Center อกจ�านวนหนง เรองราวทเลาจงมทงในโรงเรยนมธยม และในมหาวทยาลย

ในระดบมธยมเนนพฒนา creativity, critical thinking, และ 21st Century Skills อนๆ โดยเนน phenomenon based learning และ transversal learning ตลอดทงหลกสตร โดยบรณาการรายวชา เนนใหนกเรยนมองเหนทงมมของชวตจรง และมมวชาการ พฒนาวธคด เชงระบบ เนนใหเหนแพตเทรนของสงตางๆ

มการเรยนแบบ project-based learning ทม ๕ ขนตอนคอ (๑) เรมตน ตงค�าถามวาท�าไมจงท�าโครงการน (๒) สรางไอเดย (๓) ผลต โดยวางแผน ผลต และโปรโมท (๔) ใครครวญสะทอนคด (๕) น�าเสนอ (showcase) เขาเรยกโครงการนวา CONNECT โดยเรยกคนรนใหมวา connect generation เปาหมายของกจกรรมมหลายประการ ไดแก ความเทาเทยม กนทางสงคม, สมรรถนะแหงศตวรรษท ๒๑ ระดบโลก, เชอมโยงกบ ชวตจรง โลกแหงความเปนจรง, พฒนาความมนใจตนเอง, สรางแรงจงใจ, สอดคลองกบชวตในอนาคต โดยเฉพาะอยางยงการฝกภาษาองกฤษ

ในระดบอดมศกษา มการอบรมอาจารยดานการเรยนการสอน ดานเทคนค mentoring และดานอนๆ มการจดประชมวชาการเรองวธสอนแนวใหม เรองการจดการเรยนรเพอพฒนา CCT

สงทมหาวทยาลยตองการคอวธประเมนทกษะและผลการเรยนรอนๆ ทตงเปาหมายไว, วธฝกอาจารย, วธพฒนาหลกสตรใหมทยดหยนมากขน, และวธออกแบบสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร มหาวทยาลยมแผน ด�าเนนการพฒนารปแบบการเรยนรใน ๖ ปขางหนา เนนทท�าใหแคมปส มการจดการเรยนรแบบ interdisciplinary ปญหาส�าคญอยางหนงคอ อาจารยสอนดไมไดรบการตอบแทน

ฟงแลวเหนชดวาการเปลยนแปลงวธสอนเกดมากในระดบมธยมศกษา เกดนอยในระดบมหาวทยาลย ทงๆ ทศาสตราจารย คารล ไวแมน บอกวา วดผลการเรยนรแบบใหมในนกศกษามหาวทยาลยงายกวาใน นกเรยน

Good References:• S. Ambrose et. al. “How Learning works”• D. Schwartz et. al. “The ABCs of how we learn”• Ericsson & Pool, “Peak:...”• Wieman, “Improving How Universities Teach

Science”

• cwsei.ubc.ca-- resources (implementing bestteaching methods), references, effective clickeruse booklet and videos

(๕)


สหราชอาณาจกรPaul Sowden, ศาสตราจารยดานจตวทยา การเรยนร และความสรางสรรค แหง University of Winchester, England, UK เสนอเรองแผนด�าเนน การพฒนา CCT ใหแกนกศกษาทมหาวทยาลยวนเชสเตอร ในโครงการ ตอไปของ โออซด คอโครงการการพฒนา CCT ในอดมศกษา ดวยความ เชอวา CCT น�าไปสการพฒนาทยงยน และความเปนธรรมในสงคม ขอมล ทน�ามาเสนอ ไดจากกจกรรมในชวงเรมตน

เรมตนดวยการวจยเพอทราบสภาพปจจบนดวยการส�ารวจ (๑) กระบวนการเรยนการสอน ผลลพธการเรยนร และประสบการณการเรยนร ความรความเขาใจหรอการใหนยาม CCT (๒) วธสอนในปจจบนเพอพฒนา CCT และ (๓) อาจารยเอาจรงเอาจงกบการจดการสอนแบบดงกลาว แคไหน ตามดวยการจดประชม กลมอาจารยทเอาจรงเอาจง เพอหาขอมล เพม โดยเฉพาะอยางยง เกยวกบวธการพฒนา CCT ทอาจารยเหลานน ท�าอยแลว พบวามหาวทยาลยวนเชสเตอรม “สนทรพย” ความรใน การพฒนา CCT อยแลวไมใชนอย

ผมประทบใจททานเลาวา ในการส�ารวจและประชม มการถามความเหน เรองการใหนยามหรอความหมาย และคณคาของค�าวา creativity และ critical thinking และอาจารยใหค�าตอบตางๆ กน ขนตอนของการรบฟง เชนนแสดงทาทเคารพหรอใหเกยรตแกผเขารวมขบวนการ เปนปจจย ส�าคญตอการขบเคลอนเรองทยาก ซบซอน และน�าไปสการเปลยนวถ ปฏบต

ทนาสนใจคอ เขาถามความเหนของนกศกษาดวย วาใหคณคาตอ CCT มากนอยแคไหน เรองการ transform รปแบบของการเรยนการสอนน

ผมมความเหนวา ตองมกลยทธใชตวแทนของนกศกษามารวมท�าหนาท change agent ดวย

ขอคนพบทนาแปลกใจอยในรปท ๖ คอการคดอยางมวจารณญาณไมคอย ไปดวยกนกบความสขสดขด (bliss) และคนพบความเขาใจผดเรอง CCT ดงในรปท ๗ ความตนเตนทอาจารยประสบในการสอน ความสรางสรรค แสดงในรปท ๘ และประสบการณในการสอนการคดอยางมวจารณญาณ แสดงในรปท ๙

วธด�าเนนการจดการเรยนรเพอพฒนา CCT แสดงในรปท ๑๐–๑๖ คอ (๑) ครด�าเนนการเพอใหศษยเกดแรงบนดาลใจ (inspiration) ตอกจกรรมการเรยน ทเนนจดแบบ problem-based learning, (๒) จดกจกรรมในรปแบบใหมๆ (novelty) เชน จดกจกรรมการเรยนรรวม กบบรษทเตนร�า (dance company) เพอใหศษยเขาใจความหมายของ ทาเคลอนไหวรางกาย รวมกบบรษทการละคร เปนตน, (๓) ท�าใหศษย คดเรองการเรยนร (meta-cognition) ทส�านกงานราชบณฑตยสภา ใชค�าวา “การคดเกยวกบการคด” หรอ “อภปญญา” (๕) ทานบอกวา มการพดถงเรองนนอยผดคาด, (๔) เปลยนสภาพแวดลอม ทงดานพนท และเวลา เพอลด “destructive forces” ตอการพฒนา ในตวนกศกษา และผมขอเพม socio-emotional environment ทบรรดาคณาจารยและ เจาหนาทของมหาวทยาลยจงใจรวมกนสราง เพอใหเปนพนทปลอดภย ส�าหรบนกศกษาทดลองท�ากจกรรมเพอเรยนรเรองความสรางสรรค และ ความคดอยางมวจารณญาณ ซงจะชวยเออใหนกศกษาม engagement ตอกระบวนการเรยนรของตน, (๕) ใหสงทาทาย, (๖) ใชการประเมน หลากหลายแบบ โดยจะประเมน “learning habit” ในชนเรยนดวย

(๕) สามารถอานเพมเตมไดท http://www.royin.go.th/?knowledges=การรคด-๑๕-สงหาคม-๒๕๕


Unhelpful Beliefs About CreativityCritical Thinking Persist

Some staff and students label themselves as not creative

Some distinguish creative and non-creative domains• Research Methords - “I dont’t focus on this. I associate the word creativity with art and crafts.”• Accounting and Finance -- “rule based subjects, not allowed to be creative.”

(๗)

(๖)

What excites you in your teaching of creativity?

“I am always happy to see students being able to apply their skills and knowledge in a new example. This shows me that they can think independently and can make good judgments. To me, this means they are not merely trying to remember facts, but are able to think flexibly to solve [new] problems.”

“When students trust their process, collaborators, and knowl-edge and discover something unintended, but also recognise and value that. Discovery

”The A-ha moment, the epiphany and the move towards confi-dence and acceptance of creativity. Students devalue their own creativity as a matter of course and when, however they find it, they discover their own original voice and can reason (about) practice, opinions and motivations. I feel they have grown as creative thinkers. It’s the pushing through the portalof a threshold concept, it’s the sudden collision between two ideas, it’s the finding of form from abstract ideas.

“Seeing an idea develop, allowing students a safe place to ex-press imagination and from this to see their capabilities

“Looking forward to assessment rather than it just being a chore”

(๘)


What Excites you in your teaching of critical thinking?

“It’s the bridge to intellectual independence and it’s rewarding to see students get there and feel the sense of empowerment”

“Being able to think critically requires a sense of motivation and determination. it is not always easy to start with, but seeing students improving over the weeks always brings me joy.

“There is a sea of competing ideas out there, with truth hidden amongst a lot of falsehood. Critical reasoning is how we identify the truth.”

“Seeing students move from being descriptive to challenging the status quo”

“Promoting Social Justice”

“Helping students develop their own values”

“to be part of a process, to see a question form and the satis-faction for the student to be able to justify or prove a theory or balance an argument which allows them the chance to explore further data and research”

Interventions : Provide Inspiration

Music, sound and film production - “Creativity is a gateway to criticality in many cases... I try to use problems, debate and conflicting information to create the freedom to think imaginatively using problem-baselearning. Variety of opinion and position helps build a creative approach, for example I have used the problem from this podcast episode as a hypothetical framework for developing arguments prior to then coming onto research methodologies.http://99percentinvisible.org/episode/ten-thousand-years/”

(๙)

(๑๐)

Interventions : Inject Novelty

“An acted out piece of literature, such as a doll’s house version of a Canterbury tale.... The joy of an unusual activity takes students out of possible passivity of the expected and makes the learning experience more memorable.”

Choreography - Working with dancers that have a disability an a chorography project that is then toured by the dance company Blue Apple

Interventions : Build Meta-Cognition

Law & society - “discuss what is critical thinking, apply,”

Interventions : Change The EnvironmentValue Studies - “Provide space, time and encourage students to transfer their ideas across contexts, encourage contemplation (still/autonomy - some silence) but also encourage engag-ing of senses, dialogue and making. Eg: the iterative process of hand to mind cognition whereby embodied learning and expression of learning may be through process and through applying frameworks or constructs.”

Drama - “take the students out of the classroom, walking, moving around.”

(๑๑)

(๑๒)

(๑๓)


Interventions : Provide Challenge

Dark side of the net - “I set them problems such as how they would go about planning and committing a crime”.

Consumer analysis, insight and creativity - “Challenging stu-dents to pair disparate theories to see problems in a new light.”

Forensic Linguistics - “Examples of more substantial activities ... end of the year murder mystery”

e-publishing, brand identity & design, strategic brand manage-ment, digital marketing - “Peer review to ensure argument is present, do not present a fixed viewpoint but a selection, en-courage different perspectives to be contrasted in discussion and activities”

Interventions : Use Diverse Assess-ments

“in one module students have the option to write an introduc-tion to an exhibit catalogue, drawing on ideas and topics dis-cussed in the module but putting them into a more creative format than a traditional essay.”

Critical Reflection and Law, Ethics and Social Policy - “using blogs to ask students to write about a critical incident in prac-tice - then discussing the incident in small groups facilitated by service users.”

(๑๔)

(๑๕)

Interventions : Extra-Curricular

Career management and business ethics - “I am working on a project entitled ‘The Journey’ which draws on the Hero’s Journey to inspire students to take up a personal challenge outside of the curriculum” - this will be a pilot in semester I

Forensic linguistics - “I will also start a logic club this year that will be voluntary for students. The idea is to begin with logic games and then use that experience to exp;ore more tradi-tional critical thinking.”

OECD Project : Creativity And CriticalThinking In Higher Education

Diversity of approaches within and across cur-ricular areas is going to be challenging• What work, for whom, when & how?

Working with staff at Winchester in multiple ways• Developing new content• Scope for quasi-experimental work

• Facilitating sharing and development of practice• OECD Pre-post measures• Overall effects of curricular units

• Verbal reports as data• Classroom observation

(๑๖)

(๑๗)


(๑๘)

A Balance Model Of The Creative Process

รวมทงตองการหาวธประเมนทสงผลตอการเรยนรในมตทตองการ, และ (๗) จดกจกรรมนอกหลกสตร และททานพดแตไมอยใน powerpoint คอ (๘) การใหเรยนเนอหาใหมๆ

ทานบอกวาโจทยวจยในภาพรวมของทม คอ ปจจยทง ๘ มปฏสมพนธ กนอยางไร ในการสงผลตอการเรยนรของนกศกษา

มหาวทยาลยวนเชสเตอรเขารวมโครงการ Creativity and Critical Thinking in Higher Education ของ OECD โดยมวธการทแตกตาง หลากหลาย เพอตอบค�าถามวา วธการใดใชไดผล ตอใคร เมอไร และอยางไร ดงแสดงในรปท ๑๗ ทานแสดงรปท ๑๘ เพอเสนอโมเดล สมดลระหวางการคดเชอมโยง (associative thinking) กบการคด วเคราะหเจาะลก (analytical thinking) ผมแปลกใจทเขาไมเอยถง การคดแบบหมวกหกใบ (๖)

โปรดสงเกตนะครบ วาศาสตราจารย Paul Sowden เปนนกจตวทยา เขามอบหมายใหนกจตวทยาการเรยนร ท�าหนาทขบเคลอนการเปลยนแปลง เพอพฒนารปแบบการเรยนร เพอเนนทการคด เนนการคดแบบ associative thinking ทผมเรยกวา คดแบบเชอมโยง เพมจากเดม เนนการคดวเคราะห (analytical thinking) ซงเปนการคดแยกแยะ เจาะลก ประเทศไทยตองการนกวชาการดานจตวทยา ทสนใจจตวทยา การเรยนร มารวมในขบวนการปฏรปการศกษาของเรานะครบ

ผมขอใหขอสงเกตวา เพราะทานศาสตราจารย โซวเดน มพนฐานทฤษฎ การเรยนรทลกซง ทานจงสามารถตงค�าถามวจยทลกอยางททานเลา ท�าใหการเขารวมโครงการ Creativity and Critical Thinking in Higher Education ของ OECD เปนชองทางใหเกดการท�างานวชาการทงเชง ประยกต หรอการพฒนา และท�างานวชาการเชงลก หรอการวจยพนฐาน ดานการเรยนร คขนานไปพรอมๆ กน

ค�าหลกค�าหนงททานเอยบอยๆ คอ “design process” ในการศกษา สมยใหม ทงอาจารยและนกศกษาตองใช “design process” เปน

(๖) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org หวขอ บนทกทมค�าส�าคญ (tag) การคดแบบหมวก

หกใบ


เครองมอ อาจารยใชออกแบบกระบวนการเรยนรทจดใหแกนกศกษา นกศกษาใชเปนกระบวนการเพอการเรยนรของตน ทตนเองเปนผคด และลงมอท�าแลวคด (ใครครวญสะทอนคด–reflection)

ในชวงถาม-ตอบ มคนเสนอใหท�าวจยเปรยบเทยบผลลพธการเรยนร ของนกศกษาของมหาวทยาลยวนเชสเตอร ทเอาใจใสเรองการพฒนา รปแบบการเรยนรอยางจรงจง กบผลลพธการเรยนรของนกศกษาของ มหาวทยาลยอนทไมเอาใจใสเรองนเลย ท�าให Carl Wieman ชวา การท�าการทดลองในนกศกษามหาวทยาลยตองตระหนกวา นกศกษา มหาวทยาลยเปนกลมประชากรพเศษทคดสรรมาเปนพเศษ ตางจาก ประชากรนกเรยนในโรงเรยน ทมความหลากหลายเปนธรรมชาตมากกวา

วจารณ พานช๑๒ ตลาคม ๒๕๖๒

621111, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทกจำก กำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, กำรศกษำ, กำรเรยนร, อดมศกษำ



๑๐ พฒนาระบบโดย ใชขอมลหลกฐาน



รายการกอนรายการสดทาย ของวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๖๒ เปน plenary เรอง Nudging the system towards improvement มวทยากร ๒ ทานจากสหรฐอเมรกา และสหราชอาณาจกร โดยคณะผจดการประชม ระบวา session น มเปาหมายท�าความเขาใจวธการท�าใหครเปลยนแปลง ไปในทศทางทถกตอง วธสรางขอมลหลกฐานทนาเชอถอส�าหรบใชสอสาร กบครและครใหญ วธสรางชมชนเรยนรในหมคร มแนวทางจดระบบสนบสนน แบบใหมๆ แกโรงเรยนและแกครอยางไรบาง จะขยายผลนวตกรรม หรอ best practice เลกๆ สการด�าเนนการในระบบใหญไดอยางไร จะเชอมโยงเขาสกระบวนการปฏรปการศกษาไดอยางไร

ผมขอตงขอสงเกตวา ชอหวขอนใชค�าวา “nudging the system” ค�าวา nudge แปลเปนไทยวา ดน หรอ รน มหนงสอชอ Nudge : Improving Decision About Health, Wealth and Happiness เขยนโดย Richard H. Thaler & Cass R. Sunstein บอกวาม วธการงายๆ ทชวยสงเสรมหรอสนบสนนใหคนเราตดสนใจถกตอง ผมเหนหวขอ “nudging the system” ผมกเดาวา เปาหมายของ การ nudge คอผบรหาร เพราะเปนผตดสนใจเชงนโยบาย แตผมเดาผด สาระใน session นพงเปาการ nudge ไปทโรงเรยน คร และครใหญ คอเนนทฝายปฏบตการ ในกระบวนทศนของฝรง ตวละครส�าคญทสด ของระบบคอฝายปฏบตการ ไมใชฝายนโยบาย

ผมตความวา (ไมทราบวาตความถกหรอผด) วงการศกษาในประเทศ ตะวนตก เนนจดการการเปลยนแปลงโดยไมเนนการใชอ�านาจ แตเนน ขอมลหลกฐานและความร ไมเนนการสงการจากเบองบน แตเนน การรเรมสรางสรรคในภาคปฏบตการ เปนแนวทางทพวกเราคนไทย ไมคนเคย เพราะเราอยในสงคมอ�านาจจนเคยชน

สหรฐอเมรกา

ศาสตราจารย Barbara Schneider, Michigan State University, USA เสนอวา ตองมการแทรกแซง (intervention) ระบบการศกษา เพอสรางการเปลยนแปลง ภายใตเปาหมายทชดเจนเปนรปธรรม และม วธวดผลส�าเรจ โดยทตองการขอมลหลกฐานวา วธการแทรกแซงแบบไหน ใหผลด แบบไหนไมไดผล (ดรปท ๑ และ ๒) ซงในปจจบนมเทคนค วธการทชดเจน และแสดงในรปท ๒ เปาหมายคอเพอเพมความผกพน (engagement) กบการเรยน และสรางสภาพแวดลอมทตองการ

Why Interventions• Worldwide policymakers have encouraged the use of

scientifically based evidence to make decisions for supporting specific educational programs and practices.

• To be able to do this information is needed about what programs and practices do or do not work.

• To produce such evidence leads to causal questions, such as whether particular programs and practices improve student academic achievement, social development, and pathways to further education, earnings, and civic participation.

(๑)


ทานเลา โปรแกรม PIRE (Partnership for International Research and Education) (๒) ทสนบสนนทนโดย National Science Foundation (NSF) ของสหรฐอเมรกา (รปท ๓) ซงเอยถง 3D Learning ดวย ผมจงคนความหมายของค�านมาใหแกตนเองและ แกทานผอาน วามเวบไซตทบอกวา หมายถงรปแบบการเรยนรแบบ e-learning ทใช VR–Virtual Reality ชวยใหไดเผชญสถานการณเสมอน จรง (๓) แตในเวบไซต Next Generation Science Standards (๔)

บอกวา 3-Dimensional Learning หมายถงสามมตของการเรยน คอ การปฏบต (practice), หลกการทใชไดในทกวชา (crosscutting concepts), และหลกการเฉพาะวชา (disciplinary core ideas) ผมเขาใจวาศาสตราจารยบารบารา หมายถงอยางหลงมากกวา

ฟงดแลว โครงการ PIRE ของสหรฐอเมรกา กเปนโครงการนานาชาต และมเปาหมายและวธการคลายกบโครงการ CCT ของ OECD แต PIRE เนนดาน STEM

โครงการสวนท ศ.บารบารา ด�าเนนการทดลองในรฐมชแกนและ แคลฟอรเนย ในนกเรยนจ�านวนถง ๘ พนคน คร ๑๓๐ ใน ๑๐ โรงเรยน

(๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.nsf.gov/funding/pgm_summ.jsp?pims_id=505038 (๓) สามารถอานเพมเตมไดท https://elearningindustry.com/5-reasons-3d-learning-next-big- thing(๔) สามารถอานเพมเตมไดท www.nextgenscience.org/three-dimensions

Criteria for Testing an Intervention EffectIntervention is based on theoretically grounded principles- See Krajcik and Shinn, 2014)

Assumptions about what the impact will be (including pre-registration of the study--SREE)

Possible to achieve a measurable effect (Power Effect--Opti-mal Design Software)

Sound measures of face and content validity (standards--per-formance expectations NGSS and rubrics--Learning Science, 2020)

Reliable measures and tools (assessments--NAEP and MIDE) for making claims about the intervention effects Rigorous Analytics including sensitivity analysis and examination of heterogeneity differences

(๒)

Goals of PIRE : Crafting Engagement in Science Environments ProjectSupport teachers in the development of learning environments that enhance optimal learning moments for students in secondary science physics and chemistry classrooms.

Learning environments will:

• Use project-based learning design principles• Focus on figuring out phenomena or solutions to problems• Integrate core ideas, crosscutting concepts and scientific

practices to make sense of phenomena - 3D learning• Promote engagement, interest, creativity

(๓)


Our ChallengeBuild learning environments that:

• Foster deep and integrated understanding of important idea

• Engage students, i.e., create optimal learning environments, in learning science

• Support students in developing important scientific practices and 21st century competencies

• Support students to solve problems, think critically, and innovatively

A system for Advancing Science Learning : The TreatmentDesign, develop and test a system for advancing science teaching and learning that builds a vision for enacting project-based learning and meeting NGSS for High School Chemistry and Physics.

The system includes, • Highly developed and specified educative teacher

materials• Highly developed and specified student materials• Professional learning supports• 3-dimensional formative and end-of-unit assessments

เนนการผกพน (engage) นกเรยนเขากบสภาพแวดลอมทางวทยาศาสตร เปน project-based learning และ phenomenon-based learning สภาพแวดลอมทเขาใชสรางความทาทายใหนกเรยนอยในรปท ๔ ท�างาน วจยแบบ cluster randomized trial ในลกษณะของ efficacy study หวงน�าความรทไดไปขยายผล มรายละเอยดในรปท ๔-๖ นกเรยนทเขา โครงการม ๒ กลม คอกลมทดลองกบกลมควบคม มการจดวสดและ กระบวนการชวยการเรยนรตามทระบในรปท ๖ มการด�าเนนการในวชา เคมและวชาฟสกส วชาละ ๓ หนวย แกนกเรยนมธยมปลาย ตามดวย การประเมนโดยใช rubrics และใช constructive response assessment ไดรบ ๓๕,๐๐๐ constructive response เปนขอมล น�ามาด�าเนนการใช AI, machine learning เพอสรางโมเดลการเรยนร ใหมทกาวหนากวาเดม และน�าไปสวธการประเมนเพอพฒนา (formative assessment) และการประเมนผล (summative evaluation) ทเหมาะสม กวาเดม

(๔)

(๖)

Crafting Engaging Science Environments (CESE)• NSF funded, Multi-year project• International Collaboration: US and Finland• Large scale study - 130 teachers, 70 schools, ~8,000

students

Goal:

“ To increase student engagement and interest in the fields of science,

technology, engineering, and mathematics (STEM)”

(๕)


เปาหมายหลก คอหาทางจดการเรยนการสอนทดขนกวาเดม ตามทแสดง ในรปท ๗ เนนใช project-based learning (รปท ๘) และเมอเอย ถงความผกพน (engagement) ของนกเรยน เขาค�านงถง การเรยนรใน มตดานสงคมและอารมณ (Socio-Emotional Learning - SEL) ซงเขา มงท�าวจยหาวธวด ดงแสดงในรปท ๙ และ ๑๐ ผมประทบใจทเขาม ขอก�าหนดใหครท�าและไมท�าในชนเรยนแบบ PBL แลวเกบขอมลน�ามา วเคราะหการตอบสนองและผลลพธการเรยนรของนกเรยน โดยมการถาม นกเรยนวาปจจยใดชวยการเรยนร ปจจยใดขดขวาง PBL และ SEL การเกบขอมลจากนกเรยนใช App ในโทรศพทมอถอ โดย Google รวมพฒนา

โดยอาศยเครองมอ ไอท ดงกลาว สามารถเกบขอมลของนกเรยน และของครไดเปนรายคน รวมทงขอมลปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบคร เอามาวเคราะหสงเคราะหตอบค�าถามปจจยทสนบสนนหรอขดขวาง การเรยนร PBL และ SEL ไดในมตทลก และในแตละขนตอนของกจกรรม รวมทงชวยการท�าความเขาใจปฏสมพนธระหวาง SEL กบ PBL

Optimal Learning Moments

(๗)

Project-Based Learning and CreativityKey features of PBL1. Start with a driving question2. Focus on learning goals3. Exploration of the driving question through

scientific practices4. Involve collaboration to solve problems5. Students scaffold learning through technologies6. Students create tangible products or artifacts

(๘)

(๙)

Measuring Social and Emotional Learning• ESM data collection in 12 Michigan treatment

classrooms (2 for each of the 6 units) and 12 Michigan control classrooms (2 for units matched to similar DCIs as the 6 treatment units)

• Additional ESM data collection in some volunteering California classrooms

• ESM data collection lasting one week in each classroom


ในโครงการ มการจด PLC (Professional Learning Community) เพอเรยนร PBL และ 3-Dimensional Learning ดงแสดงในรปท ๑๑ เนองจากในสหรฐอเมรกา ครทสอนวทยาศาสตรจ�านวนหนงไมไดเรยน มาดานวทยาศาสตร เขาจงเนนชวยเหลอครดานเนอหาวชา (content knowledge) ดานปฏบตการวทยาศาสตร (scientific practice) และดานการใครครวญสะทอนคด (reflection) เนนใหครรวมมอกนใน กลมคร และรวมมอกบทมวจยและพฒนา มการจดประชมกลมยอย ประชมวชาการ และมระบบ hotline ตอบค�าถามแกคร

How We Measure Social and Emotional Learning

PIREWhen working on this activity... I used my imagination.When working on this activity... I solved problems that had more than one possible solution.When working on this activity... I explored different points of view on the problem or topic.When working on this activity... I had to make connections with other school subjects.

OECDWhen working on this course... I have to use my imaginationWhen working on this course... I have to solve problems that have more than one possible solution.When working on this course... I have to explore different points of view on a problem or topic.When working on this course... I have to make connections with other school subjects.

(๑๐)

Professional Learning CommunityGoal: To build generalizable knowledge of project-based learning and 3-Dimensional learning

Support teachers to: 1. engage in doing and learning science content;2. form a professional community for discussing

scientific pratices;3. reflect on practice;4. collaborate with teachers and researchers

Vehicle:1. Summer 3-day institutes;2. face-to-face interactions during enactment;3. observations;4. virtual conferences;5. 24/7 hotline with a real person

(๑๑)


ทานเลาวาตอนเรมโครงการ ทงครและนกเรยนไมศรทธา แตตอนนผล ทเกดคอ transformation ในทกคนทเกยวของ โดยเฉพาะอยางยงเกด การพฒนา Socio-emotional Skills ในครและนกเรยน และในกลมคร ๑๓๐ คนทเขารวมโครงการ ไมมแมแตคนเดยวทขอออกจากโครงการ

ในตอนตอบค�าถาม จงไดขอมลวา โครงการของ ศ. บารบารา ท�าในนกเรยน ๒ กลม คอ ชน ป. ๓ กบชนมธยมปลาย โดยทไดรบทนสนบสนนจาก แหลงทน เขาใจวาครทเขารวมโครงการกไดรบเงนตอบแทนดวย จงเกด ค�าถามเรองความยงยนเมอนกวจยถอนตวออกมาแลว ศ. บารบารา ตอบวา ครบอกเปนเสยงเดยวกนวา เมอคนเคยกบวธการใหมและเหนผลด ทเกดแกศษยแลว ไมมทางทตนจะยอนกลบไปสอนแบบเดม สหราชอาณาจกร

Robbie Coleman, Education Endowment Foundation (EEF), England (๕) พดเรอง Impact Evaluation เรมดวยการแนะน�า EEF วาจดตงขนในป 2011 เพอปดชองโหวสองประการของวงการศกษาของ สหราชอาณาจกร ประการแรกคอ การจดการศกษาแกเดกทตองการ ความชวยเหลอเปนพเศษ ประการทสอง การจดสารสนเทศสนบสนน การตดสนใจของคร ครใหญ และผก�าหนดนโยบาย ในการตดสนใจ เรองยากๆ โปรดสงเกตนะครบ วาวงการศกษาของเขาคาดหวงใหคร มอ�านาจและทกษะในการตดสนใจเองดวย ไมใชเอาแตรอรบค�าสง และการปฏรปการศกษาเนนการจดระบบสนบสนนใหครตดสนใจไดด งานของ EEF จงกวางกวาการพฒนา CCT

ประเดนส�าคญทสดของโครงการคอ วธการทครจะน�าไปใชในหองเรยน ครตองมสวนในการพฒนาและทดลองใช ทานฉายรปครทดลองใสโซเดยม ลงในน�า ใหทประชมดดวย ใหเหนวา ทกการทดลองของนกเรยน ครตอง เคยท�าดวยตนเองมากอน และในหองเรยนครตองมทมงาน ซงอาจเปน เพอนครดวยกนเอง ทานบอกวาวธการททานน�ามาเสนอนเปนเรองใหมเอยม ในสหรฐอเมรกา และไมเคยน�าเสนอในทประชมใดมากอน ทานบอกวา ไดเหนการเปลยนแปลงในตวเดก และผลลพธการเรยนรของเดก ท�าใหทาน มความตนเตนและความสขอยางทไมเคยเกดมากอนในชวตการท�างาน วจยการศกษา

รายละเอยดของผลลพธของโครงการอยในรปท ๑๒ สงททานย�าคอ นกเรยนมจนตนาการมากขน มเจตคตทดตอความทาทาย มนกเรยน เรยนตอสายวทยาศาสตรมากขน เปนผลลพธทไมคาดคดมากอน รวมทง ครผกพนกบปฏบตการวทยาศาสตรมากขน

(๕) สามารถอานเพมเตมไดท https://educationendowmentfoundation.org.uk

What has happened?• A large main effect on science achievement for

the intervention; most valuable for low-income and minority students

• Raised imagination and desire to take on challenging problems to figure things out

• Increases in interest in pursuing science courses in college and later careers

• Growth in teacher engagement with scientific practices

(๑๒)


ประเดนแรกทเสนอคอการจดระบบ เพอสรางขอมลหลกฐานคณภาพสง ซงตองด�าเนนการแบบสงสม และประเดนทสองคอ วธการใชสารสนเทศ ทพฒนาขนในการ nudge ระบบ เขาบอกวาการ nudge ท�างายมาก เมอมขอมลหลกฐาน หวใจอยทการปรบใหเขากบบรบททเขาเรยกวา contextualization ในชวง ๘ ปทผานมา EEF เนนการใหขอมลทไดจากการท�างาน แกวงการ ศกษา และแกสาธารณชนผานเวบไซต (๕) ซงเมอผมเขาไปด กพบวา มขอมลความรและวธการทมคณภาพสง

เขาเลาโครงการของ EEF ทเรมป 2011 มการใหทนรเรมพฒนา การเรยนรในโรงเรยน ๑๙๐ โครงการ ในแควน England แตละโครงการ ทไดรบการสนบสนน มโครงการประเมนทเปนอสระจากโครงการควบค ไปดวย สวนใหญของโครงการมสวนทเปน RCT (Randomised Controlled Trial) อยดวย มโครงการทด�าเนนการรวมกบสถาบนอน เชน รวมกบ Royal Society of the Arts ๕ โครงการ ทดลองวธการ co-creator learning ในกรณนเนนท CCT

โครงการทรวมกบ Young Journalist Academy เพอยกระดบทกษะ การเขยนของนกเรยนระดบ ป. ๕ อาย ๙ ป สงเสรมใหเดกใชสอท หลากหลาย เชน multimedia, podcast, video, จดท�าหนงสอพมพ สงเสรมใหเขยนอยางสรางสรรค ในชวงแรกเนน intervention ปจจบน หนมาเนน efficacy trial ทดลองใน ๑๐๐ โรงเรยน โดย randomize โรงเรยนทว England เปนกลมทดลองและกลมควบคม เพอประเมน ผลลพธทกษะดานการเขยนของนกเรยน ดความมนใจในการเขยนของตว นกเรยน (self-efficacy) และดระดบไอเดย (ideation outcome) และ ความสรางสรรคในการเขยน รวมทงดผลตอผลลพธการเรยนรในภาพรวม ทครและผบรหารการศกษาตองรบผดรบชอบ โครงการนอยระหวาง ด�าเนนการ จะสนสดและมรายงานออกมาในป 2020 โครงการนนาสนใจ ตรงทคาดหวงผลลพธหลายดาน รวมทงนาสนใจวธการด�าเนนการแบบ RCT รวมทงไดประเมนความกระตอรอรนของครและผบรหารการศกษา ในการเขารวมโครงการ

ปจจบนครงหนงของโรงเรยนใน England ทม ๑๒,๐๐๐ โรงเรยน เขารวมโครงการกบ EEF สะทอนวา คนในวงการศกษาขององกฤษม ความกระตอรอรนทจะพฒนาตนเอง ตองการหาวธการทใชไดผล

(๕) สามารถอานเพมเตมไดท https://educationendowmentfoundation.org.uk


มประเดนทตองคดตอสองประเดนคอ

1. การใหครและผบรหารการศกษามสวนในการวเคราะหและสงเคราะห ขอมล ท�าเปน evidence และการมสวนรวมในการจดท�าขอเสนอแนะ วธใช evidence นน ซงเปนไปตามหลกการใหผปฏบตรวมตงโจทย และรวมสงเคราะหขอมลเพอตอบโจทย ซงจะชวยพฒนาครใหมศกยภาพ ในการก�ากบตนเอง เชอมโยงกบการใชเครองมอ nudging ในการปรบเปลยน พฤตกรรมของผเกยวของในระบบการศกษาแบบเดยวกบท National Institute of Healthcare Excellence (NICE) (๖) ใช nudging ในการเปลยนพฤตกรรมคนดานสขภาพ (๗)

2. การรวมมอกบโรงเรยนในการใช evidence ทพฒนาได ในบรบทท แตกตางหลากหลาย ไดจดตง Research School Network ทว England เวลานมโรงเรยนสมาชก ๔๐ โรงเรยน ตงแตระดบ nursery ไปจนถง ระดบมธยมปลาย โรงเรยนเหลานจะท�าหนาทเปนโรงเรยนแกนน�า (beacon school) โดย EEF จะจดกจกรรมสนบสนน โดยจดฝกอบรม จด course ใหครและผบรหารการศกษาเรยน เพอน�า evidence into practice สงทพบในการจดเครอขายนคอ ทกโรงเรยนทสมครเขาเปนสมาชก น�าเอาความรและประสบการณดๆ เขามาเสรม หลกการส�าคญทเขา ตองการทดสอบคอ ในการขบเคลอนการเปลยนแปลงของระบบ โดยใช ขอมลหลกฐาน ครและผบรหารการศกษาท�าไดดกวานกวชาการ โดยท บทบาทของนกวชาการกมความส�าคญ แตควรเปนปจจยเสรมเทานน ไมใชปจจยหลก ทคดวาครนาจะท�าไดดกวากเพราะครเขาใจบรบท

(context) ของตนดกวา ประเดนทสองน เปนเรองของความรวมมอ ระหวาง practitioner กบ researcher ในการใชผลงานวจยขบเคลอน การเปลยนแปลงเชงระบบ โดยท practitioners เปนฝายน�า researchers เปนฝายหนน

จากเรองราวท Robbie Coleman เลา เหนชดเจนวาวงการศกษาใน องกฤษ มงสรางการเปลยนแปลงโดยการ empower คร ใหครสรางขอมล หลกฐานเปน ส�าหรบใชในการสรางการเปลยนแปลงวถปฏบตของคร และหนนใหครแสดงบทบาทเปน change agent ในระบบการศกษา เปนยทธศาสตรสรางการเปลยนแปลงแบบ bottom-up และในชวง ตอบค�าถาม ศ. บารบารา กย�าเชนเดยวกนวา งานวจยของทานมงพฒนา ระบบ ไมใชมงพฒนาเทคนค

ผมตนเตนมากทไดยนวา เขาเลยนแบบ NICE ในการน�าเอา HITA (Health Intervention and Technology Assessment) เปนเครองมอ สราง evidence ส�าหรบใชประกอบการตดสนใจใชหรอไมใชเทคโนโลย หรอวธบ�าบด (โรค) นนๆ เอามาปรบใชในวงการศกษา ส�าหรบสราง evidence ประกอบการตดสนใจเลอกใชเทคโนโลยหรอวธจดการเรยนร ปรบส EITA (Education Intervention and Technology Assessment– ชอทผมตงเอง) แตวธใช evidence แตกตางกน ซงผมจะไมขยายความ ในทน

ศ. บารบารา เอยถง Institute of Education Sciences ในชวง ถามตอบ ท�าใหผมไดกลบมาคนท�าความรจกหนวยงานนของสหรฐอเมรกา (๘)

(๖) สามารถอานเพมเตมไดท www.nice.org.uk(๗) สามารถอานเพมเตมไดท http://eprints.lse.ac.uk/61744/1/Voyer_‘Nudging’% 20behaviours%20in%20healthcare%20insights%20from%20behavioural%20economics.pdf

(๘) สามารถอานเพมเตมไดท https://ies.ed.gov/aboutus/


ในชวงถามตอบ เหนไดชดวากจกรรมตามทเสนอใน session น ไมมวนจบ เปนกจกรรมทตองท�าคขนานไปกบการจดระบบการศกษา มฉะนนระบบ กจะลาหลงตกยค


วงการศกษาในองกฤษ มงสรางการ เปลยนแปลงโดยการ empower คร ใหครสรางขอมลหลกฐานเปน ส�าหรบใช ในการสรางการเปลยนแปลงวถปฏบต ของคร และหนนใหครแสดงบทบาทเปน change agent ในระบบการศกษา



๑๑ AAR ของทมไทย



เยนวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๖๒ การประชมจบลงอยางชนมน ผเขารวม ประชมเหนพองกนวาการประชมประสบความส�าเรจอยางงดงาม OECD ไดท�าประโยชนในการเปนองคกรน�า ด�าเนนการพฒนา CCT (Creativity & Critical Thinking) เขาสการศกษาทงระดบพนฐานและระดบอดมศกษา

ทจรงโครงการของ OECD ชอ Fostering and Assessing Creativity and Critical Thinking Skills in Education ด�าเนนการมาตงแต ป 2015 ดวยความเชอวาทกษะทงสองเปนทกษะส�าคญส�าหรบคนในอนาคต ผมเขาใจวา โครงการนน�าไปสการคนพบวาวธการเรยนรใหเกด CCT คอ การเรยนรทท�าใหเกดการเรยนรทเรยกวา การเรยนรครบดาน (holistic learning) หรอในทประชมมคนเรยกวา multi-dimensional learning นนเอง

ตอนค�าวนท ๒๕ กนยายน ๒๕๖๒ ทมไทย ๖ คน นดกนไป AAR กนท รานอาหาร wagamama ทอยใกลโรงแรมทพกนนเอง กนอาหารญปน (แบบ fusion) ไป AAR (After Action Review) ไป

ผมท�าหนาท ‘คณอ�านวย’ (facilitator) ของกระบวนการ โดยบอกวา การท�า AAR เปนกระบวนการเปดใจแลกเปลยนเรยนรกน อยางอสระ เพอใหการไปรวมประชมสองวนนเกดประโยชนเตมเมดเตมหนวยยงขน ท�าโดยตอบค�าถาม ๕-๖ ขอ ตอไปน ย�าวาเปนการตอบจากใจตนเอง ไมตอบในฐานะตวแทนหนวยงาน

๑. ทมารวมประชมคราวนตนเองมเปาหมายอะไรบาง ๒. เปาหมายดงกลาว มขอใดบางบรรลเกนความ คาดหมายเพราะเหตใด

๓. เปาหมายดงกลาว ขอใดบางไมคอยบรรล หรอไมบรรลเลย เพราะเหตใด ๔. หากตนจะตองจดการประชมท�านองน จะจดแตกตางจาก งานสองวนนอยางไรบาง ๕. จะเอาความรทไดจากการมาประชมสองวนนไปใชท�า อะไรบาง ๖. จะไมตอบขอใดกได และจะเพมเตมค�าถามขนเอง เพอให ค�าตอบกได

ผมแนะน�าใหผอาวโสนอยพดกอน โดยจะนบอาวโสโดยใชอาย หรอตาม อายงาน หรอตาม ต�าแหนงหนาท กได แลวแตจะตกลงกน เปาหมายให ผอาวโสนอยพดกอน เพอใหมการพดอยางอสระ ไมถกปดกนโดยค�าพด ของผอาวโส ทพดไปกอนแลว

รศ. ดร. ธนยวช วเชยรพนธ

มเปาหมาย (๑) ไปเรยนรวธประมวลผลขอมลจากผลงานวจยของ โออซด ทเขาใจวาซบซอน และเมอถามเขากไมคอยตอบ (๒) ไปเรยนร วธการและวธคด เมอไดไปเหน กพบวาวธการประมวลผลไมยงยากซบซอนอยางทคด ทไดมากคอวธจดการเรยนการสอนหลากหลายแบบทมการน�ามาแชรกน ไดเรยนรวธการประเมน วธการวางหลกสตรทน�ากลบไปคยทมหาวทยาลยได


ทไดมากอยางยงคอเรอง learning environment และวธการฝกคร ทหลากหลาย

สงทคดจะท�าตอ สวนหนงเปนการแกไขสงทตนท�าผด ทงๆ ทเมอเอาวธ การของเขาไปดดแปลงใชแลว แตมาฟงจากการประชมท�าใหคดไดวา โรงเรยนมธรรมชาตและระดบแตกตางกน เมอเอาเครองมอไปลง ตองไมท�าเหมอนกนทกโรงเรยน และทผานมาเวลาดคณภาพโรงเรยน ดเฉพาะทคะแนนสอบ เชน โอเนต คดวาตองหาเครองมอวดระดบ คณภาพหรอความพรอมของโรงเรยนทดกวาทผานมา โดยไดจดประเดน จากการประชมเอาไปคดเกณฑตอ โดยยดหลก ๔ ขอคอ ความมงมน ในการประเมน ความรความสามารถในการประเมน และวฒนธรรมใน การประเมนผลของโรงเรยน ทานบอกวาม ๔ ขอ แตเอยถงเพยง ๓ ขอ

ดร. ธนยวช ประทบใจวธการประเมนโดยไมตองมแบบสอบถาม แตประเมน ทชนงานของเดก กบอกไดวาเดกไดเรยนรอะไรบาง และไดเรยนรวธเกบ หลกฐานเพอการประเมน รวมทงประทบใจการใหนกเรยนเขามามสวน ในการพฒนาหลกสตร รวมคดออกแบบกจกรรม จะเอาไปลองใช

มขอสงเกตวา กจกรรมทใหเดกท�า เดกรสกวามความหมาย (meaningful, purposeful) มคณคาส�าหรบเดก ท�าใหเดกรสกสนก และรสกวาจะกระทบ ตอชวตของตน หลกสตรของไทยเนนเนอหา ดอยดานกระบวนการเรยนร (process) จะกลบไปเนนการพฒนา active learner พฒนา learning environment มพนทใหเดกแสดงความคดเหน สงเกตวาในการด�าเนนการ ทมาน�าเสนอ เดกรวาเมอไรจะคดแบบไหน ม learning about thinking

เรองการใหเกยรตเดก ท�างายทสด แตไดรบความเอาใจใสนอย จะกลบไปดวาโรงเรยน และสถาบนอดมศกษามความตองการพฒนา ตนเองมากนอยแคไหน ซงเปนเรององคกรเรยนร ตองสงเสรมใหคร อยากเรยนรดวยตวเอง ไมใชใหระบบบงคบ

ดร. อดม วงษสงห

คาดหวงวาจะไดแนวทางและความรวธการส�าหรบน�าไปใชในโครงการใหม ทก�าลงเรม (โครงการครรก(ษ)ถน และโครงการพฒนาครและโรงเรยน) สงทไดเกนคาดคอนอกจากไดรจก โออซดแลว ยงไดรจกหนวยงาน CCE (Creativity, Culture and Education) ไดเรยนรกระบวนการกอนเรมงาน

ประทบใจสาระของการประชมในวนท ๒๓ กนยายน รวมทงประทบใจ รปแบบการน�าเสนอ ทใชเวลานอย ไดสาระมาก ประทบใจหองยอย เรอง creativity culture วทยากรบอกวา การเปลยนครไมงาย ตองใช ความพยายามมาก และตองแบงครเปนสองกลม

หวนกลบมาคดโปรแกรมท Paul Collard จะไปฝกครใหทประเทศไทย คดวาโปรแกรมแนนเกนไป อาจตองขยายวน


อาจารย เอ ส�านกนวตกรรม สพฐ. มเปาหมายมาเรยนร ๒ อยาง (๑) เรยนรเรอง innovation (๒) หลกสตร ฐานสมรรถนะ ทตนเองเปนคณะกรรมการของ สพฐ.

ไดเนอหามากกวาทคด ไดเรยนรเรอง CCT จากการสงเคราะหจากทวโลก เอาไปใชในงานปฏรปหลกสตรเปนฐานสมรรถนะ ทเรยนรไดจากการอาน เอกสาร นอกนนไดนอย

หากจะเขารวมประชมแบบนอกจะศกษามากอนใหมากขน เชน ศกษา พนฐานของผน�าเสนอแตละคน

ความรทไดเพอน�าไปใชในการท�างานมมากมาย เชนการจดการเรยนร เพอพฒนา CCT ในระดบมหาวทยาลย สามารถน�าไปใชได โดยเฉพาะ ในเรองการผลตคร จะหาทางผลกดน ทเสยดายคอ มารวมงานกบ กสศ. ชาไป

ทานทสอง จากส�านกนวตกรรม สพฐ.

ประทบใจวธจดการเรยนการสอนใหเกด CCT ทครตองออกแบบ กระบวนการเรยนรของนกเรยน มองวาตองเอาใจใสกระบวนการพฒนาคร

จะกลบไปสอบถามโรงเรยนทอยในโครงการพฒนา CCT วาเขาตองการ พฒนาตออยางไร

ดร. ไกรยส ภทราวาทเปาหมายมมากอยาง รอการประชมนมานาน และดใจททม สพฐ. มารวมได เพราะจะกลบไปท�าประโยชนใหแกเดกไทยไดมาก ตงความหวงวา เมอกลบไปจะเกดทมพฒนา ทอาจเรยกวา CCT Partnership ทไมแบงแยกเปนตางหนวยงาน ตางกระทรวง ตางหนาท ใหเปนทมเดยวกน หวงใหทมไทยมาเหนการท�างานทมองเหนภาพรวม ไมท�าแบบแยกเปนสวนๆ เปาหมายทสอง ตองการใหเกดความตอเนองในเชงนโยบาย จงหาทาง ใหทานรฐมนตรมา และเหนคณคาของกจกรรมน กอนกลบทานรฐมนตร บอกวาสนบสนนเตมท

เปาหมายทสาม ใหนกวจยท�างานเชอมโยงกน

เปาหมายทส อยากรวาโลกจะเดนไปทางไหนตอ ไดโจทยในการท�างาน เชงยทธศาสตร เราจะไดเอากลบไปคดเตรยมตว

สงทไดเกนคาด ภาพลกษณของไทยดในสายตาประเทศอนๆ ตอไปเราอาจ ไดรวมงานดๆ อก การททานรฐมนตรมากลาวแถลงนโนบายกถอวาเกนคาด

ทไดเกนคาดอยางยงคอ ไดรวมวงคยระหวางทานรฐมนตรณฏฐพล ทปสวรรณ กบ Andreas Schleicher, Director for Education and Skills, OECD เนองจากคณ Andreas รเรองการศกษาของประเทศ ทวโลก รวมทงประเทศไทย จงสามารถใหค�าแนะน�าแกทานรฐมนตรได ตรงจด วาประเทศไทยดแลผลประโยชนของครดมากอยแลว และชวโมง สอนกไมมากกวาประเทศอน แตผลลพธการเรยนรไมด เพราะไมไดสราง intellectual community ในกลมคร มผลใหคนสมองดไมเขามาเปนคร


ประเทศทท�าไดดคอเวยดนาม มผลใหคนเกงสนใจเปนคร สงทรฐมนตร ควรท�าคอ หาครดจ�านวนหนง (รอยคนถงพนคน) น�ามายกยอง ใหเกยรต และสงเสรมใหท�าหนาทผน�าการเปลยนแปลงอยางตอเนอง โดยตอง สงเสรมใหเตมท อยาเสยดายเงนในการใหเกยรต และใหโอกาสครเหลาน เปนผน�าการเปลยนแปลง

คณ Andreas ยกตวอยางวธการของประเทศซาอดอาระเบย ทขอใหโออซด จดหาครดเดนพเศษจากทวโลก ๑๕๐ คน มาทประเทศซาอดอาระเบย เพอแลกเปลยนเรยนรกบครดของซาอดอาระเบย สามสพนคน จดเวทแลกเปลยนทกสปดาห โดยซาอดอาระเบยออกเงนทงหมด ผลคอ เกดการเปลยนแปลงวฒนธรรมในวงการคร

อกตวอยางหนงทคณ Andreas เลาใหทานรฐมนตรฟงคอวงการศกษา องกฤษยอมรบวาผลการศกษาคณตศาสตรของประเทศยงไมดพอ จงขอ ความรวมมอจากมณฑลเซยงไฮของจน ขอครดของจนไปสอนทองกฤษ มการถายท�าวดทศนไว ดความแตกตางระหวางวธสอนของครองกฤษกบ ครจน ทครองกฤษเนนสอนหองเรยนทมนกเรยนนอย แตครจนไมเกยง ขนาดหองเรยน เขามวธปลกเราความฮกเหมเอาชนะโจทย และเมอ ทดสอบนกเรยนเปรยบเทยบระหวางนกเรยนทครจนสอน กบทครองกฤษ สอน นกเรยนทครจนสอนไดคะแนนสงกวา คณ Andreas บอกวา คณภาพของการสอนมความส�าคญ ผมลองคนไดวดทศนน (๒) ทสะทอน ภาพหองเรยนคณตศาสตรของจน ทนกเรยนนงท�าโจทยโดยปรกษากบ เพอนทนงเปนคๆ ในบรรยากาศหองเรยนทนกเรยนตนตวอยตลอดเวลา

(๒) สามารถดขอมลเพมเตมไดท www.youtube.com/watch?v=ugUBXH7d4es

ทนอยไป คอเตรยมตวมานอยไป ไมไดศกษาเนอหามากอน ไมไดท�า BAR ตงแตทเมองไทย ไมไดตกลงกนแบงหนาทวาใครจะไปจบประเดนหองไหน เรองใด หากมการเขารวมประชมท�านองนอกจะปรบปรงเรองการเตรยมตว โดยเฉพาะดานการไปท�าความรจกสนทสนมกบประเทศอนทเปนสมาชก โครงการเพอรวมมอกนในอนาคต

ทไดนอยอกอยางหนงคอ networking ทมไทยไมไดพยายามแยกยายกน ไปท�าความรจกผมารวมประชม โดยเฉพาะตอนพกเบรก ตนเองได ท�าความรจกและเชญ ศ. บารบารา และ ศ. ซามรา (อสเรล) ไปเปน วทยากรทเมองไทย

ศ. นพ. วจารณ พานชผมนงเปนประธานคณะกรรมการ steering โครงการ CCT รวมกบ OECD มา ๓ ป และคดอยเสมอวา วธการทใชไมนาจะใหผลเพยงเรอง CCT เทานน นาจะใหผลดตอการเรยนรในภาพรวมดวย โดยเฉพาะอยางยง ตอการพฒนา higher order learning มาประชมครงนไดรบหลกฐาน ยนยนความเชอน อธบายไดวา เพราะวธการจดการเรยนรเปน active learning หรอ learning by doing ตามดวย reflection และยนยน ความเชอวาวธการและแนวทางท โออซด ใชทดลอง ควรใชในหองเรยนทวไป ไมใชใชในหองเรยนทตองการใหเกด CCT เทานน เพราะจรงๆ แลว เราตองการใหเดกทกคนไดพฒนาศกยภาพ CCT ของตน และจรงๆ แลว ตองการพฒนา CCT ของครและผเกยวของกบระบบการศกษาทกคน หรอกลาวใหกวางยงขนของคนไทยทกคน

(๓) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org หวขอ ชวตทพอเพยง : 2991 ขบวนการ 2/3 รวมฟมฟกพฒนาเยาวชนของชาต


Alignment is needed (and often missing)

• Teaching /Learning / Assessment• Primary / Secondary / Tertiary• Formative / Summative / Exams /

National assessments• Informal / Formal education

อยากมาฟงแผนงานตอไปของ โออซด ซงวนนกไดค�าตอบชด วาเขาจะ เนนท�าในระดบอดมศกษา (ดรปท ๑ และ ๒) ท�าใหรสกเสยดายวาไมม กลไกใหประเทศไทยเขาไปอยในวงน และผมไปประชมพรอมกบค�าถาม มากมาย และไดรบค�าตอบตอค�าถามทคางคาใจมานาน เชน ตอนกอน อาหารเทยงวนท ๒๕ ทเปนชวงแยกการประชมออกเปน ๓ หอง ผมไป รวมประชมในหองทคนนอยทสด (ดตอนท ๘) เรอง Partnership between formal and informal education เพราะเหนวามเรองจากประเทศ ฟนแลนดมาเสนอดวย ผมเคยอานจากหนงสอ Finnish Lesson 2.0 เขยนโดย Pasi Sahlberg (๓) ทบอกวา การเรยนของเดกทกคน สองในสาม เกดนอกหองเรยน เมอไดฟงคณ Ilna Berden จากกระทรวง ศกษาธการฟนแลนดเลา วาในการท�าโครงการน�าเอาศลปะเขาไปใน หองเรยน เคยมกรณเจาหนาทโดนโรงเรยนไลออกมา ท�าใหผมตกใจมาก วาในฟนแลนดกมอยางนดวย คอมภาพดานลบดวย และเมอเอยเรอง ความรวมมอระหวางภาคทางการกบภาคไมเปนทางการดานการศกษา ผมหวงจะไปฟงเรองราวการจดการพนทเรยนร 2/3 ของฟนแลนด แตผดหวง เขาไมเอยถงเลย

ผมบอกวา ผมคดตางในเรอง “เปลยนครยาก” ผมมองวา “ครดๆ มอย” เราตองรจกใชหรอสงเสรมครดใหเปน change agent เหมอนอยางท คณ Andreas แนะน�าทานรฐมนตรณฏฐพล

อกโจทยหนงของผมคอ เราจะน�าความรและวธการเหลานไปใชในโครงการ ของ กสศ. อยางไร ทงในโครงการพฒนาคณภาพและประสทธภาพคร และโรงเรยน และในโครงการครรก(ษ)ถน และไดเสนอแนะตอ ดร. อดม เปนการสวนตวไปแลว

(๑)

Ongoing work in higher education and teacher education (still possible to join)About 25 higher education institutions from 15 countries

(๒)

Development:

• Rubrics• Pedagogical activities• Professional develop-

ment plans• Evaluation instruments

Development/Pilot phase(2018-22)

Validation phase(2022-24)

Scale-up phase(country-led)

Systemic change:

• Primary education• Secondary education• Tertiary education• Teacher training


(๔) สามารถอานเพมเตมไดท www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2561/E/054/1.PDF

Partnership between formal and informal education ผมผดหวง เพราะคาดวาจะมการพดประเดนทกวางขวางกวานนมาก

เมอคดทบทวนยอนกลบมาพจารณาสภาพในประเทศไทย ใน ๑๑ ประเทศ ทเขารวมโครงการของ โออซด มประเทศไทยประเทศเดยวทไมมคนหรอ องคกรดานศลปะเขารวมดวย เปนชองทางใหเรากลบไปหาทางด�าเนน การเชอมโยงวงการศลปะ (และอนๆ) เขาหนนการเรยนรของนกเรยน ผมชใหเหนวา ในวงการสขภาพ กลไกทไมเปนทางการมบทบาทสงมาก ในการรวมสรางระบบพฒนาสขภาวะของคนไทยทงมวล โดยทในหลาย กรณคนในภาคทเปนทางการนนเอง มบทบาทสวนทไมเปนทางการดวย โดยเฉพาะในบทบาทสรางความร หรอทดลองนวตกรรมใหมๆ ตวอยาง คอโครงการ DHS–District Health Systems ทในทสดพฒนา เปนโครงการ พชอ. ทรฐบาลออกระเบยบส�านกนายกรฐมนตรวาดวย การพฒนาคณภาพชวตระดบอ�าเภอ พ.ศ. ๒๕๖๑ (๔)

เราเสวนาครอบคลมไปถงการประเมนโรงเรยน ทเปนการประเมนขาเขา ไมไดประเมนขาออก คอคณภาพของผลการเรยนรของเดก

ผมมความเหนวา กระบวนการตามแนวทางของ โออซด นน CCT ไมได เกดเฉพาะในนกเรยน แตเกดในครดวย จงเปนโจทยวจยวาจะวดอยางไร ในคร ผอ�านวยการโรงเรยน และผเกยวของ ครทเกด CCT สง นาจะ ไดรบการยกยองใหท�าหนาท master teacher คอท�าหนาทผ น�า การเปลยนแปลง

ผมพยายามสงเกตผเขารวมประชมทมความสามารถสงทเรานาจะตดตอ ไวส�าหรบเชญไปรวมงานในประเทศไทย และไดเสนอแนะตอ ดร. ไกรยส และ ดร. อดมแลว ผมตความวา โออซด เปนสมาคมของกลมประเทศร�ารวย ทตองการรกษา สถานะ และยกระดบพฒนาการของประเทศตนขนไปอก โดยปจจยส�าคญ ทเขาจบคอ คณภาพคน และมงศกษาหาวธการแบบไมรวบรดสรป มการตงค�าถามลงรายละเอยด พยายามท�าความเขาใจแกนหรอหลกการ ควบคไปกบการพฒนาวธการ เปนแนวทางพฒนาระบบโดยใชกลไก ดานวชาการทประเทศไทยนาจะไดศกษา และน�าไปปรบใช

จากรายการชวงทายสดของการประชม ทปรกษา Next Steps เหนชดเจน วาเรองท�านองนไมมจดจบ ตองท�าและพฒนาตอเนอง ผมมความเหนวา การน�าเอาความรทไดจากการประชม และจากโครงการ โออซด ประเทศ รวยกบประเทศไมรวยนาจะเอาไปใชไมเหมอนกน แตละประเทศตองรจก ปรบใหเหมาะสมตอบรบทของตน วธการทคณ Andreas แนะน�าทาน รฐมนตรณฏฐพล ถอวาสดยอด

ผมมความเหนวาสงทบนทอนระบบการศกษาไทยคอ “วฒนธรรม” ทงวฒนธรรมองคกรและวฒนธรรมวชาชพ และตอนไปฟงในหองยอย

วจารณ พานช๑๓ ตลาคม ๒๕๖๒

621112, CCT, creativity, critical thinking, OECD, EEF, กสศ., วสศ., ลอนดอน, London, บนทกจำก กำรประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน, EEF, NICE, evidence, ระบบกำรศกษำ, พฒนำระบบกำรศกษำ



๑๒ สรป



ชอของการประชมสอความหมายชดเจนวาตองการท�าความเขาใจเรอง CCT (Creativity & Critical Thinking) ในโรงเรยน และตองการปรกษา กนวาเดนเรองตอในอนาคตอยางไรด

เมอพดถง CCT ในโรงเรยน ผมคดถงการทโรงเรยนท�าหนาทพฒนา CCT ของคนหลายกลม ไดแก นกเรยน คร ครใหญ ผปกครอง กรรมการโรงเรยน และผน�าชมชน ซงหมายถงการพฒนา soft skills ของคนเหลาน ในทประชม มคนย�าเรอง socio-emotional skills มาก OECD–CERI project ชอ Fostering and Assessing Creativity and Critical Thinking Skills in Education ด�าเนนการมาตงแต ป ๒๕๕๘ โดยเขาท�าเปนโครงการวจยและพฒนา ใน ๑๑ ประเทศ ๑๔ หนวยปฏบตการ โชคดทประเทศไทยไดเขารวมดวยในสวนของการพฒนา ในโรงรยน และโครงการของประเทศไทยสนบสนนโดย สสค. ซงตอมา เปลยนเปน กสศ. และผมไดเรยนรจากการท�าหนาทประธานคณะกรรมการ steering และจากการอานจากแหลงตางๆ ดงไดเลาไวท (๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) ประสบการณจากการประชมทลอนดอนครงน ท�าใหผมตระหนกวา OECD มงท�าหนาทสรางนวตกรรมดานการศกษา หรอการพฒนาคน โดยหยบ เอาเรอง CCT เปนหวใจเดนเรอง โดยใชชดความคดวา ยงไมรแนชดวา จะพฒนา และวดผลการพฒนา CCT อยางไร จงชวน ๑๑ ประเทศ รวมด�าเนนการ เขาสรปผลทไดจากการด�าเนนการ ๔ ป ในหนงสอ Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking : What It Means in School (๙) ทสงซอได

(๒) (๓) (๔) (๕) (๖) (๗) (๘) สามารถอานเพมเตมไดท www.gotoknow.org

ผเขารวมประชมพรอมใจกนสรปวาโครงการ Fostering and Assessing Creativity and Critical Thinking Skills in Education จบ phase แรก แตความรวมมอกนขบเคลอนการเปลยนรป (transformation) ของระบบ การศกษายงจะตองด�าเนนการตอไป

ขอเรยนรทส�าคญและวงการการศกษาไทยน�ามาใชไดคอเครองมอ OECD Rubrics ส�าหรบใชการจดการเรยนรเพอพฒนา CCT สวน domain general ดไดท (๑๐) และสวน class-friendly rubric (math) ดท (๑๑) ซงมภาพรวมอกหลายดานของ rubric ท (๑๒) ขอคดทผดขนมาจากการไดใชเวลารวมสามสปดาหรวมประชม อานเอกสาร คน และเขยนบลอก เพอสะทอนความคด คอ creativity และ critical thinking เปนทง end และ means ของการศกษาหรอการเรยนร ทส�าคญ คอ มนเปน means ส�าหรบการเรยนรหรอฝกสมรรถนะอนๆ ใน 21st Century Skills ทงหมด โดยเฉพาะอยางยง higher order skills ทงหลาย

(๙)หนงสอ Fostering Students’ Creativity and Critical Thinking:What It Means in School

(๑๐) (๑๑) (๑๒) สามารถอานเพมเตมไดท www.oecd.org


CREATIVITYComing up with new ideas and solutions

CRITICAL THINKING

Questioning and evaluating ideas and solutions

INQUIRING Feel, empathise, observe, describe relevant experience, knowledge and information

Make connections to other concepts and ideas, integrate other disciplinary perspectives

Understand the context, frame and boundaries of the problem

Identify and question assumptions, check accuracy of facts and interpretations, analyse gaps in knowledge

IMAGINING Explore, seek and generate ideas

Stretch and play with unusual, risky, or radical ideas

Identify and review alternative theories and opinions and compare or imagine different perspectives on the problem

Identify strengths and weaknesses of evidence, arguments, claims and beliefs

DOING Produce, perform, envision, prototype a product, a solution or a performance in a personally novel way

Justify a solution or reasoning on logical, ethical or aesthetic criteria

REFLECTING Reflect and assess the novelty of chosen solution and of its possible consequences

Reflect and assess the relevance of chosen solution and of its possible consequences

Evaluate and acknowledge the uncertainty or limits of the endorsed solution or position

Reflect on the possible bias of one’s own perspective compared to other perspectives

OECD Rubric on Creativity and Critical thinking Domain-general, Comprehensive

CREATIVITYComing up with new ideas and solutions

CRITICAL THINKING

Questioning and evaluating ideas and solutions

INQUIRING Make connections to other maths concepts or to ideas from other disciplines

Identify and question a ssumptions and generally accepted ways to pose or solve a maths problem

IMAGINING Generate and play with several approaches to pose or solve a maths problem

Consider several perspectives on approaching a maths problem

DOING Pose and envision how to solve meaningfully a maths problem in a personally novel way

Explain both strengths and limitations of different ways of posing or solving a math problem based on logical and possibly other criteria

REFLECTING Reflect on steps taken to pose and solve a maths problem

Reflect on the chosen maths approach and solution relative to possible alternatives

Class-friendly rubric (Maths)


วธจดการเรยนรทนาสนใจทผมไดไปเรยนรคราวๆ ในครงนคอ design-led learning เปนวธการทวงการศกษาไทยนาจะไดศกษาและด�าเนนการ พฒนาวธการขนใช นอกจากนนยงม phenomenon-based learning, transversal learning, socio-emotional learning, co-creator learning

การท กสศ. ไดเขารวมขบวนการ Fostering and Assessing Creativity and Critical Thinking Skills in Education กบ โออซด ท�าใหไดเรยนร และสามารถน�าความรและทกษะทไดมาตอยอดด�าเนนการในโครงการ ใหญ ๒ โครงการของ กสศ. คอโครงการพฒนาคณภาพและประสทธภาพ ครและโรงเรยน ทจะด�าเนนการในโรงเรยนขนาดกลาง ๘๐๐ โรงเรยน ในเวลา ๕ ป กบโครงการครรก(ษ)ถน ผลตครใหแกโรงเรยนในพนท หางไกล ๑,๕๐๐ โรงเรยน ผลตครปละ ๓๐๐ คน เปนเวลา ๕ ป แตรวม เวลาโครงการ ๑๕ ป เพราะตองจดกระบวนการตามไปโคชครใหมอก ๕ ปดวย

นอกจากนน สพฐ. ยงเอาแนวทางไปด�าเนนการในโรงเรยนของ สพฐ. เขตพนทละ ๑ โรงเรยน รวม ๒๒๕ โรงเรยนอกดวย

ผมไปเรยนรจากทประชมวา กจกรรมทด�าเนนการมาตงแตป 2018 และจะด�าเนนการไปจนถงป 2022 คอ การพฒนา CCT ในอดมศกษา และในการผลตคร ซงประเทศไทยนาจะหาทางเขารวมเปนอยางยง โดย กสศ. นาจะน�าเอาโครงการครรก(ษ)ถนเขารวม ผมเขยนบนทกชดนจากการใครครวญสะทอนคด (reflection) ของตนเอง จงใสขอสงเกตหรอความคดเหนของตนเองลงไปมาก ทานผอานพงอาน อยางมวจารณญาณ (ใช critical thinking)

ผมขอขอบคณ ดร. ไกรยส ภทราวาท รองผจดการ กสศ. และผอ�านวยการ วสศ. ทชวนผมไปรวมประชม ท�าใหผมไดความรมาก ผมตระหนกวา คาใชจายในการเดนทางของผมครงนมาจากภาษของพลเมองไทย จงตงใจ เขยนบนทกชด บนทกจากการประชม Creativity and Critical Thinking ทลอนดอน รวม ๑๒ ตอนน ออกเผยแพร เปนการตอบแทนคณพลเมอง ไทยและแผนดนไทย


บนทกจำกกำรประชมCreativity Critical Thinking

จดท�าโดยสถาบนวจยเพอความเสมอภาคทางการศกษา (วสศ.)Equitable Education Research Institute (EEFI)

เลขท 388 อาคาร เอส.พ. ชน 13ถ.พหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400research.eef.or.th

จดท�าเนอหาและออกแบบรปเลมหจก. สตดโอ ไดอะลอกwww.studiodialogue.com

พมพทบรษท ภาพพมพ จ�ากด 45/14 หม 4 ถนนบางกรวย-จงถนอม ต�าบลบางขนน อ�าเภอบางกรวย จงหวดนนทบร 11130โทรศพท 0 2879 9154

กองทนเพอความเสมอภาคทางการศกษา (กสศ.)สถาบนวจยเพอความเสมอภาคทางการศกษา (วสศ.)เลขท 388 อาคาร เอส.พ. ชน 13 ถ.พหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400research.eef.or.th

ØÏÈÆå®Ðå®®åÏÙÏè¿ðÉ úÒp p Ò8ô p îÒ- 8* 8 Æã ÒÖãÈÄãÈ · 1...

Documents