คัมภีร์ฉันทศาสตร์ ppt[1]
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
![Page 1: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/1.jpg)
![Page 2: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/2.jpg)
คมภรฉนทศาสตร แพทยศาสตรสงเคราะห
ผแตง:
พระยาพศณประสาทเวช (คง ถาวรเวช) พ.ศ.๒๓๙๖
ลกษณะค าประพนธ : - ค าน าขนตนดวยกาพยยาน ๑๑
- ตอนลกษณะทบ ๘ ประการ ใชค าประพนธประเภทราย
![Page 3: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/3.jpg)
ต ำรำแพทยศำสตรสงเครำะห
พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ร.๕ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหรวบรวมขน เนองจากเหนวาแพทยแผนโบราณและต ารายาพนบานเปนสมบตทางวฒนธรรมทมคา และทสบทอดกนมานนมผดบาง สญหายบาง จงรวบรวมไวใหคนรนหลงไดศกษา โดยเขยนลงสมดไทยดวยอกษรไทยเสนหรดาล
ปรากฏฉบบสมบ รณ เม อ พระยาพศณประสาทเวช (คง ถาวรเวช) อาจารยผเชยวชาญของราชแพทยาลยไดเรมจดพมพเพออนรกษต าราแพทยแพทยไทยไวใหคนรนหลง
![Page 4: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/4.jpg)
แพทยศาสตรสงเคราะห : ภมปญญาทางการแพทยและ มรดกทางวรรณกรรมของชาต
เปนหนงสอทกระทรวง - ศ ก ษ า ธ ก า ร ไ ด จ ด ท า แ ล ะจดพมพ เพอนอมเกลานอม -กระหมอมถวายเปนพระราช-สกการะแดพระบาทสมเดจ -พระเจาอยหว เนองในมหา -มงคลสมยททรงเจรญพระ -ชนมพรรษาครบ ๖ รอบ
![Page 5: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/5.jpg)
แพทยศาสตรสงเคราะห : ภมปญญาทางการแพทยและมรดกทางวรรณกรรมของชาต
โดยไดรวบรวมคมภรแพทย ครง ร.ศ.๑๒๖ และ ร.ศ.๑๒๘ ซงไดตรวจสอบรบรองโดยคณะแพทยหลวง ในรชกาลพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวและสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ-
กรมพระยาด ารงราชานภาพ จ านวน ๑๔ คมภร เผยแพรแกประชาชนทวไป ไดแก
![Page 6: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/6.jpg)
๑. คมภรฉนทศาสตร จรรยาของแพทย,บทสงเคราะหเนอหาจากคมภรอนๆ ๒. พระคมภรปฐมจนดาร การปฏสนธแหงทารก ครรภรกษา การคลอด โรคเดก วธรกษา และยาตางๆ
๓. พระคมภรธาตวภงค กลาวถงกองธาตพการตามฤด และสมนไพรทใชรกษา ๔. พระคมภรสรรพคณ (วาดวยสรรพคณของสมนไพรชนดตางๆ) ๕. พระคมภรสมฏฐานวนจฉย วาดวยความรในการวนจฉยโรคและการรกษาสขภาพ ๖. พระคมภรวรโยคสาร คณลกษณะของแพทย ลกษณะผปวย การรกษาโรค คณคาของยาและอาหาร ๗. พระคมภรมหาโชตรต วาดวยโรคของสตร และวธการรกษา
![Page 7: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/7.jpg)
๘. พระคมภรชวดาร วาดวยโรคลมและโรคเลอด และสมนไพรทใชรกษา ๙. พระคมภรโรคนทาน วาดวยสาเหตของโรค และสมนไพรทใชรกษา ๑๐. พระคมภรธาตววรณ วาดวยลกษณะธาตพการ และสมนไพรทใชรกษา ๑๑. พระภมภรธาตบรรจบ วาดวยเรองอจจาระทเปนสาเหตของโรคฯ ๑๒. พระคมภรมจฉาปกขนทกา กลาวถงโรคองบรษ สตร ฯ ๑๓. พระคมภรตกกะศลา กลาวถงบรรดาไขพษทงปวงฯ โรคระบาดฯ ๑๔. พระคมภรไกษย กลาวถงโรคกระษย ๒๖ ประการฯ ทท าใหรางกายไมแขงแรง และสมนไพรทใชรกษา (๕/๔)
![Page 8: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/8.jpg)
เรองยอ • แพทยศาสตรสงเคราะห ตอน คมภรฉนทศาสตร เรมตน
เปดเรองดวยบทไหวครซงเรยบเรยงโดย พระยาวชยาธบด (กลอม) ผวาราชการเมองจนทบร
• ตอจากน นกลาวถงความส าคญของแพทยและคณสมบตทพงม โดยทวไปททกมความประมาท ความอวด-ด ความรษยา ความโลภ ความเหนแกตว ความหลงตว และความไมเสมอภาคในการใหรกษาคนรวยกบคนจน ซงแตงเปนกาพยยาน ๑๑
• ตอจากนนจะเปนเนอหาซงอาจแบงเปน ๑๙ ตอน คอ
![Page 9: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/9.jpg)
เรองยอ ๑. วาดวยลกษณะทบ ๘ ประการ
๒. คมภรตกกะศลา
๓. สมมตฐานก าเนดไข
๔. ลกษณะอาการไขทเขาเพศเปนโทษ ๔ อยาง
๕. ลกษณะน านมดและชว
๖. ชพจร ใหระวงในการระบายยา
๗. ลกษณะรตนธาตทง ๕
![Page 10: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/10.jpg)
เรองยอ ๘. ลกษณะปวง ๘ ประการ
๙. ต ารายาแกสนนบาตสองคลองและอหวาตกโรค
๑๐. ลกษณะสมฏฐาน
๑๑. ลกษณะอตสาร
๑๒. ลกษณะมรณะญาณสตร
๑๓. โรคภยตางๆแหงกมาร ลกษณะซางตางๆ
๑๔. ลกษณะก าเนดซาง
![Page 11: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/11.jpg)
เรองยอ ๑๕. ลกษณะรปทารก
๑๖. ลกษณะซางตง
๑๗. ลกษณะตานโจร
๑๘. ลกษณะธาตทง ๔
๑๙. ตอนลงทาย
ตอนทน ำมำเรยนในบทน จะกลำวถงควำมส ำคญของแพทย
และคณสมบตของแพทย
![Page 12: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/12.jpg)
คมภรฉนทศำสตร
เปนสวนหนงของ ต ำรำแพทยศำสตรสงเครำะห
บทไหวคร ไหวพระรตนตรย
ไหวเทพเจำของพรำหมณ
ไหวหมอชวกโกมำรภจจ (แพทยหลวงของพระเจำพมพสำร)
ไหวครแพทยโดยทวไป
ควำมส ำคญของแพทย
คณสมบตทแพทยพงม
ควำมรแพทย
จรรยำบรรณแพทย
โรคและกำรรกษำ วธสงเกตไขและยำรกษำ
ก ำเนดโรคภย
ค ำเตอนแพทยใหศกษำคมภรฉนทศำสตร
ลกษณะแพทยทด
ค ำอวยพรของคนแตง
![Page 13: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/13.jpg)
ควำมส ำคญของคมภรฉนทศำสตร
จะกลาวคมภรฉน- ทศาสตรบรรพทครสอน เสมอดวงทนกร แลดวงจนทรกระจางตา สองสตวใหสวาง กระจางแจงในมรรคา
เปรยบคมภรฉนทศำสตรโบรำณทครพร ำสอนกนมำกบ
ดวงอำทตยและดวงจนทรทชวยน ำทำงแกสตวโลก
![Page 14: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/14.jpg)
ควำมส ำคญของแพทย
อนงจะกลาวสอน กำยนครมมากหลาย ประเทยบเปรยบในกาย ทกหญงชายในโลกา
รำงกำย = เมอง
เปรยบแพทยคอทหำร อนช ำนำญรล ำเนำ
ขำศกมำอยำใจเบำ หอมลอมรอบทกทศำ
แพทย = ทหำร
ใหด ำรงกระษตรยไว คอดวงใจใหเรงยำ อนงหำมอยำโกรธำ ขำศกมำจะอนตรำย
![Page 15: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/15.jpg)
ควำมส ำคญของแพทย
ปตต คอ วงหนำ เรงรกษาเขมนหมาย อาหารอยในกาย คอเสบยงเล ยงโยธา น ำด = วงหนำ, อำหำร = เสบยง
ดวงจตคอกระษตรย ผานสมบตอนโอฬาร ขำศกคอโรคา เกดเขนฆาในกายเรา
หวใจ = พระมหำกษตรย, โรคภย = ขำศก
ถาตายไมทราบสาเหต มาหาเจนะ... เจผาใหคะ ฟร!
![Page 16: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/16.jpg)
คณสมบตของแพทย
แพทยตองมควำมร และจรรณยำแพทย
เปนแพทยไมรใน คมภรไสยทำนบรรจง รแตยำมำอำองค รกษำไขไมเขดขำม
ไมรคมภรเวช หอนเหนเหตซงโรคท ำ แพทยเอยอยำงมคล ำ จกขมด บ เหนหน
แพทยใดจะหนทกข
ไปสสขนพพำนดล
พรยสตตน
ประพฤตไดจงเปนกำร ศลแปดแลศลหำ
เรงรกษำสมำทำน ทรงไวเปนนจกำล
ทงไตรรตนสรณำ
![Page 17: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/17.jpg)
แพทยตองมควำมรทงทำงต ำรำ
และทำงธรรมโดยรกษำศลแปด และศลหำ
และยดหลกไตรรตน (๕/๒)
![Page 18: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/18.jpg)
บทวเคราะห # รปแบบการแตง # กลวธการแตง # คณคาดานวรรณศลป - คณคาดานภาษา
# คณคาดานสงคม
![Page 19: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/19.jpg)
บทวเคราะห รปแบบการแตง คมภรฉนทศาสตรเปนชอต าราหนง ทรวบรวมความรหลากหลายจากต าราเรองอนๆ ในชดแพทยศาสตรสงเคราะหเอาไว เนอหาแบงออกเปนตอนๆ ๑๙ ตอน
ผ แตงเลอกใชค าประพนธในการน าเสนอเนอหาไดเหมาะสม โดยเฉพาะในบทน า หรอตอนเปดเรอง ผ แตงใชค าประพนธประเภทกาพยยาน ๑๑ เรมตนดวยบทไหวคร
![Page 20: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/20.jpg)
แผนผง กาพยยาน ๑๑
ฉนทลกษณค าประพนธทใชขนตนค าน า (บทไหวคร)
![Page 21: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/21.jpg)
• รปแบบการแตง และตอดวยเนอหาทสอนจรรยาบรรณแพทย กบขอควรปฏบตส าหรบแพทย สวนเนอบทตอนทวาดวยลกษณะทบ ๘ ประการ ผแตงใชค าประพนธประเภทรายอธบายใหความรเกยวกบโรคและการรกษาโรคของแพทยแผนไทย
บทวเคราะห
![Page 22: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/22.jpg)
แผนผง รายสภาพ
ค าประพนธประเภทราย อธบายใหความรเกยวกบโรค และการรกษาโรคของแพทยแผนไทย
![Page 23: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/23.jpg)
• กลวธการแตง คมภรฉนทศาสตรจดเปนหนงสอทเปนต ารามเนอหาเฉพาะดาน การน าเสนอใชโวหารอธบายเปนสวนใหญ
แตเมอจะกลาวถงเรองทเปนนามธรรม ผ เขยนเลอกใชอปมาโวหาร หรอบทเปรยบเทยบ ซงชวยใหผ อานเขาใจความหมายไดงาย และท าใหเหนภาพจากบทประพนธชดเจนมากขน ตวอยางเชน
บทวเคราะห
![Page 24: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/24.jpg)
ตวอยางบทประพนธ แบบอปมา
...จะกลาวคมภรฉน ศาสตรบรรพทครสอน เสมอดวงทนกร แลดวงจนทรสวางตา
เมอกลาวถงต าราฉนทศาสตรเลมนทคนรนกอนไดสอนมานน กเปรยบเหมอนดวงอาทตย และดวงจนทรทสงแสงสวางใหกบผประสบโรคไดหายไข
![Page 25: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/25.jpg)
บทวเคราะห • คณคาดานวรรณศลป ๑. การใชถอยค าในการอธบาย กวเลอกใชค าสนๆ ค านอย กนความมาก อานเขาใจงาย เชน ...บางหมอกกลาวค า มสาซ ากระหน าความ ยกตนวาตนงาม ประเสรฐยงในการยา บางหมอกเกยจกน ทอนแพทยรกษา บางกลาวเปนมารยา เขาเจบนอยวามากครน
![Page 26: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/26.jpg)
บทวเคราะห • คณคาดานวรรณศลป ๒. การใชอปมาโวหาร
กวใช ถอยค าในการเปรยบเทยบเพอใหผ อานเขาใจความหมาย และเหนภาพไดชดเจนยงขน ดงตวอยาง
...อทธจจงอยาอทธจ เหนถนดในโรคา ใหต งตนดงพระยา ไกรสรราชเขานาว
สอนใหแพทยท าตนเหมอนพญาราชสหทเขาตะครบเหยอ คอเมอแพทยเหนโรคแลวใหรบรกษา อยามวประมาทฟ งซาน
![Page 27: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/27.jpg)
บทวเคราะห • คณคาดานวรรณศลป ๓. การใชส านวนไทย กวใชส านวนไทยมาประกอบการอธบาย ชวยใหเขาใจเนอความไดชดเจนยงขน ดงตวอยาง... เรยนรคมภรไสย สขมไวอยางแพรงพราย ควรกลาวจงขยาย อยายนแกวใหวานร
![Page 28: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/28.jpg)
บทวเคราะห • คณคาดานภาษา ๑. ใหความรดานอกษรศาสตร
๒. ศพททางการแพทยแผนโบราณ เชน...
- ธาตพการ คอ ธาตทง ๔ ทท าใหรางกายผดปกต - ก าเดา คอ ไขก าเดา
- ปวดมวน คอ อาการปนปวนในทอง
![Page 29: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/29.jpg)
บทวเคราะห • คณคาดานสงคม ๑. ใหความรดานจรรยาบรรณแพทย
สามารถน าไปปรบใชไดกบทกวชาชพ
- รกษาศล
- รกษาไมหาย (โทษตนเอง)
- ตองตงใจในการท างาน (ทกอาชพ)
![Page 30: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/30.jpg)
บทวเคราะห • คณคาดานสงคม ๒. ใหความรดานแพทยแผนไทย
- แพทยทางเลอก - คณสมบตของพช สมนไพร
- ชาวชนบทหางไกลความเจรญ
- ทองถน
![Page 31: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/31.jpg)
คนประวตของแพทย (สมยโบราณ สมยปจจบน) ทตนเองชอบ
เหตผล : แนวคดการด าเนนชวต :
- หมอเบรด - หมอชวกโกมารภจจ
- หมอเจยบ - หมอพร
- หมอกอง - สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงชมพรเขต
อดมศกด
- หมอโอค
- หมออภชาต
- หมอพรทพย
![Page 32: คัมภีร์ฉันทศาสตร์ Ppt[1]](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022050617/546f7f70b4af9f2b0b8b4583/html5/thumbnails/32.jpg)
ภาระงาน สงภายในวนท.... ๑. ศล ๕ และศล ๘ คออะไร ส ำคญอยำงไร/ประโยชน ๒. อำชพหมอ มควำมส ำคญอยำงไร (ตำมทศนะคตของตนเอง) ๓. กำรเปดคลนก ดหรอไมอยำงไร ๔. สมนไพรไทย ๑ ชนด (ลกษณะ, สรรพคณ, พนทปลก,) ๕. โรคทมกเจอในวย ๑๕ ถง ๒๕ ป (วยรน) ๖. โรคของบรษ ๓ โรค ๗. โรคของสตร ๓ โรค [email protected]