อารยะธรรมจ นre (1) (1)

ความเปนมาของอารยธรรมจน

อารยธรรมจนกอกาเนดในบรเวณทกวางใหญและอดมสมบรณของลมนาฮวงโห หรอแมนาเหลองในภาคเหนอของจน ซงเปนทราบทอดมสมบรณเนองจากมการทบถมตะกอนดนสเหลอง หรอ ดนเลสส ทเปนประโยชนตอการเกษตร แตกทาใหเกดนาทวมอยเสมอ

สวนลกษณะภมอากาศเปนเขตอบอน ปรมาณฝนในหนาแลงมนอยจงมนาไมเพยงพอ ตองอาศยนาจากแมนาเปนสาคญ ปจจยดงกลาวจงทาใหชาวจนตองมาอยรวมกนเปนชมชน และสรางระบบชลประทานขนดวยการขดคลองเพอระบายนาในขณะทนาเออลน และทดนาและกกเกบนาไวใชในฤดแลง

ทรพยากรธรรมชาต

ทรพยากรธรรมชาตบรเวณลมแมนาฮวงโหมปาไมและแรธาตทสาคญ เชน ถานหน เหลก ตะกว ทองแดง จากสภาพภมศาสตรนทาใหชาวจนสรางสรรคอารยธรรมอยางตอเนอง เพอเอาชนะธรรมชาต เชน การคานวณฤด การควบคมอทกภย ซงชาวจนไดนาทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชนตงแตสมยกอนประวตศาสตร และกอใหเกดการรวมตวเปนชมชน มการเกณฑแรงงานเพอควบคมระบบชลประทานภายใตผ นาชมชน ซงตอมากลายเปน ชนชนปกครองและระบบกษตรย

ปราการธรรมชาต

ซงมสวนชวยใหอารยธรรมจนคงอยมาตอเนองยาวนานโดยไดรบอทธพลจากภายนอกนอยมาก

ทางตะวนออก : มหาสมทรแปซฟก

ทางใต : เตมไปดวยภเขาและปาดบรอน

ทางตะวนตกและทางเหนอ : ทงหญาทะเลทรายและภเขา

หลกฐานทางประวตศาสตรของจน

สมยกอนประวตศาสตร

สมยประวตศาสตร

หลกฐานสมยกอนประวตศาสตรของจน

• โครงกระดกมนษยกอนประวตศาสตร

โครงกระดกมนษยปกกงยคหนเกา อายประมาณ 500,000ปมาแลว พบท ถาโจวโขวเตยน ใกลกรงปกกง มจานวนมากกวา 40 โครง และพบเครองมอหน กระดกสตวรวมทงเถาถานทแสดงวามนษยกลมนรจกใชไฟ


• วฒนธรรมหยางเชา เครองปนดนเผาลายเขยนสจานวนมาก ลายทมกเขยนเปนลายเรขาคณต

พช นก สตวตางๆ และภาพใบหนามนษย สทใชเปนสดาหรอสมวงเขม ซงสบทอดมาถงสมยสารดและสมยประวตศาสตร

แบบจาลองทอยอาศยในวฒนธรรมหยางเชา

http://panupong088.files.wordpress.com/2013/02/30.png


• วฒนธรรมหลงชาน

เครองปนดนเผามเนอละเอยด สดาขดเงา คณภาพด เนอบางและแกรง

แสดงวามการใชแปนหมน และมวธการเผาทกาวหนากวาอารยธรรมหยางเชา รปแบบของภาชนะดนเผาทสาคญ คอ ภาชนะ 3 ขา ซงสบทอดตอมาในยคสารด


หลกฐานสมยประวตศาสตรของจน

• ราชวงศซาง (ประมาณศตวรรษท 16 – 11 กอนครสตศกราช) ถอเปนราชวงศแรกทปกครองจน ประชาชนมความเปนอย

เรยบงาย มการใชเครองมอททาจากสารด เชน กระถาง ซงภายในมตวอกษร การประดษฐอกษรแบบรปภาพบนกระดกสตวและบนกระดองเตาเพอทานาย ซงถอเปนจดเรมตนของตวอกษรจนในปจจบน

จารกบนกระดกสตวและกระดองเตา



• ราชวงศโจว(สมยศกดนา/ฟวดล)

(1045 – 771 กอนครสตศกราช)

เปนราชวงศทปกครองจนยาวนานทสด แบงเปน 2 ชวง คอ 1. โจวตะวนตก

2. โจวตะวนออก


• 1. โจวตะวนตก ศนยกลางการปกครองทเมองฉางอน มระบบการปกครองแบบเผงเจยน หรอระบบศกดนา เกดทฤษฎการเมองอาณตแหงสวรรค คอ สวรรคมอบอาณตใหกษตรยปกครอง กษตรยจงมฐานะเปน “โอรสแหงสวรรค” ซงตองปกครองดวยความยตธรรม


• 2. โจวตะวนออก มศนยกลางการปกครองทเมองลวหยาง อานาจของราชวงศโจวทอยเหนอเจาครองนครลดตาลง เกดจลาจลและความวนวายกลายเปนสงครามระหวางรฐ ทาใหเกดแนวคดในการแกปญหาดงกลาว เชนแนวคดทางการเมองและสงคมของ ขงจอ เมงจอ เลาจอ จวงจอ และ แนวคดทางการปกครองของสานกนตธรรมหรอฟาเฉย

ยคนเหลกเขามามความสาคญมากกวาสารด มผลผลตจากการเพาะปลกมาแลกเปลยนกนมาก ทาใหเกดการคาขายและการแลกเปลยนเงนตรากนขน

หลกฐานสมยประวตศาสตรของจน (สมยสมบรณาญาสทธราชย/จกรวรรดจน)

• ราชวงศฉน

มการปกครองแบบรวมอานาจเขาสศนยกลาง มการใชเงนตราแบบเดยวกน เครองชงตวงวดมาตรฐานเดยวกน เกบภาษทดน มการสรางถนน อาชพเกษตรยงคงเปนอาชพหลก มการสารวจสามะโนประชากร ประกาศใชภาษาเขยน สรางสงคมเปนหนงเดยว สรางพระราชวงอนใหญโต มประตมากรรมลอยตว เชน สสานจนซหวงต กาแพงเมองจน

• ราชวงศฮน

เจรญสดในสมยพระเจาหวต จกรพรรดมอานาจสงสด ไดมการกาหนดใหตาราของขงจอในการสอบคดเลอกบคคลเขารบราชการ การคาเจรญรงเรองมาก มการตดตอคาขายกบโลกตะวนตก ทงเสนทางนา และเสนทางบก เสนทางทสาคญคอ เสนทางสายไหม ซงบคคลทใชเสนทางน เชน พระถงซาจง มารโค โปโล ทาใหมการแลกเปลยนอารยธรรมและสนคาระหวางจนกบอนเดย และยโรป มการผลตกระดาษขนใช มธนบตร ใชแลกเปลยนสนคาแทนเงนททาจากโลหะ


• ราชวงศถง มนครฉางอานเปนศนยกลางของซกโลกตะวนออกในสมยนนไดชอวาเปนยคทองของอารยธรรมจน พระพทธศาสนามความเจรญรงเรอง พระถงซาจงเดนทางไปศกษาพระไตรปฎก ในชมพทวป ดงนนจงมอารยธรรมทเกยวของกบพทธศาสนาจงมลกษณะของศลปะอนเดยผสมอยดวย และยงเปนยคทองของกวนพนธจน กวคนสาคญ เชน หวางเหวย หลไป ตฝ ศลปะแขนงตางๆมความรงเรอง มการกอตงราชบณฑตยสถานขน ชอ ฮนหลน หยวน เปนศนยกลางนกปราชญ และ กว


• ราชวงศซง อนารยชนมกเขามารกราน เนองจากราชสานกไมมความเขมแขงพอ

แตการคามความรงเรอง เหรยญเงนของราชวงศจงเปนมาตรฐานในการซอขายแลกเปลยน และ มความกาวหนาดานการเดนเรอสาเภา รจกการใชเขมทศ รจกการใชลกคด ประดษฐแทนพมพหนงสอ และรกษาโรคดวยการฝงเขม


• ราชวงศหยวน

เปนราชวงศชาวมองโกลทเขามาปกครองจน ฮองเตองคแรก คอ กบไลขาน หรอ หงวนสโจวฮองเต มชาวตะวนตกเขามาตดตอคาขายมาก เชน มารโคโปโล พอคาชาวเมองเวนส ประเทศอตาล

ชาวมองโกลพยายามจะสรางเอกลกษณทางอารยธรรมโดยการประดษฐตวอกษรขนใชในทางการ ภายหลงเสอมความนยมลงพรอมกบการลมสลายของราชวงศ


• ราชวงศหมง ขบไลชาวมองโกลไดสาเรจ มการฟนฟศลปะวทยาการ วรรณกรรมจะ

นยมการเขยนนวนยายทใชภาษาพดมากกวาการใชภาษาเขยน ม นวนยายทสาคญ ไดแก สามกก ไซอว นอกจากนยงสงเสรมการสารวจเสนทางเดนเรอทางทะเล และสรางพระราชวงหลวงปกกง (วงตองหาม)

ประเทศจนสมยนไมสามารถปรบตวไดจากการทชาวตะวนตกท เขามา ระบบราชการจงถกชาวตางชาตแทรกแซงงาย ทงยงถก ชาวแมงจรกราน ในทสกรางวงศนกสนสด ค.ศ.1644


• ราชวงศชง เปนราชวงศเผาแมนจ เปนยคทจนเสอมถอยความเจรญทกดาน และ

เรมถกรกรานจากชาตตะวนตก เชน สงครามฝน ซงจนรบแพองกฤษ ทาใหตองลงนามในสนธสญญานานกง โดยจนตองยกฮองกงใหองกฤษเชา 99 ป และตองเปดเมองทาเพอการคาขายอกดวย สวนปลายยคราชวงศชง พระนางซสไทเฮาเขามามอทธพลในการบรหารประเทศมาก

เอกลกษณในสมยนคอ มการบงคบใหชาวจนโกนผมดานหนาออก แลวไวผมเปย แตงกายดวยเครองแตงกายของชาวแมนจ และหามไมใหชาวจนกบชาวแมนจแตงงานกน


สมยสาธารณรฐ และสมยสาธารณรฐประชาชนจน

มการโคนลมราชวงศแมนจ ผ นาคอ ดร.ซน ยดเซน ชวงแรกจนมการปกครองแบบเผดจการ ตอมามการกอตงพรรคคอมมวนสต มดร.ซน ยดเซน เปนหวหนาพรรค หลงจากทานถงแกอสญกรรม เจยง ไคเชค กเปนหวหนาพรรคแทน หลงสงครามโลกครงท 2 พรรคคอมมวนสตมความเขมแขง มากขน เหมา เจอ ตง นาพรรคคอมมวนสตลมลางอานาจของเจยง ไคเชค ประกาศตงจนปกครองแบบคอมมวนสต ตงเปนสาธารณรฐประชาชนจน เจยงไคเชค ไดอพยพไปตงรฐบาลพลดถนทเกาะไตหวน โดยแยกจนเปน 2 ประเทศ ปกครอง 2 ระบบ คอ คอมมวนสต และประชาธปไตย ดาเนนตอเนองมาถงปจจบน

ความเจรญของอารยธรรมจน

สงคมและวฒนธรรม

ศลปกรรมจน

ความกาวหนาทางวทยาการของจน


• ระบบทดน จกรพรรดมการพระราชทานทดนแกเจาเมองและขนนาง เนองจาก

ทดนเปนปจจยการผลตทสาคญ โดยใหสามญชนหรอชาวนาทาการเพาะปลกแทน โดยแบงทดน 9 สวน โดย 8 สวนใหครอบครวชาวนา ให ครอบครวชาวนาเพาะปลกแปลงตรงกลางทดแทนเจาของ เรยกวา ระบบบอนา


• ลทธขงจอ

มงแกปญหาการเมองและสงคมของจน มแนวความคดคอ สนใจเรองของมนษย การปกครองตองใหประชาชนเปนสขโดยไมใชอานาจ อบรมประชาชนใหเชอในเรองประเพณอนดงาม จะทาใหเกดความสงบสข ทศนะทางสงคม บคคลตองทาหนาทของตนใหดทสด ทศนะทางจรยธรรม เนนการปลกฝงคณธรรม ทศนะทาง ความเชอ พธกรรม และการบชา เปนการแสดงออกทดของมนษย รจกกตญ เกรงกลงอานาจธรรมชาต การทาพธนามาซงความเปนอนหนงอนเดยวกน


• ลทธเตา ผใหกาเนดลทธ คอ เลาจอ หรอ

เหลาจอ มคาสอนเกยวกบการปฏบตตนตามวถธรรมชาต ใชชวตสนโดษ ดงนนลทธเตา จงไมมอทธพลตอการปกครองโดยตรง

• ลทธนตธรรมหรอฟาเฉย ผ นยมลทธนความเชอวาโดนธรรมชาตของมนษย

เปนคนเลว มกเลสตณหา จงตองควบคมโดยวธการลงโทษผกระทาผด และใหรางวลแกผกระทาด ลทธนไดพฒนาเปนกฎหมายของจนตอมา


• พระพทธศาสนานกายมหายาน ไดมการดดแปลงใหเขากบวถชวตและความตองการทางใจของ

ชาวจน ทาใหเกดพระพทธศาสนานกายมหายานขนใหมอกหลายนกาย คอ สขาวด ฌานหรอเซน และนกายเทยนไท


• ประตมากรรม – 1.เครองปนดนเผาและเครองเคลอบ

สวนใหญเปนเครองปนดนเผามอายเกาแกตงแตกอนประวตศาสตร ทาจากดนสแดง มลวดลาย แดง ดา และขาวเปนลวดลายเรขาคณต

สมยราชวงศถง มการพฒนาเครองเคลอบดนเผาเปนเคลอบ 3 สคอ เหลอง นาเงน เขยว สวนสเขยวไขกามชอเสยงมากในสมยราชวงศซอง

กวนอม สมยราชวงศหมง เครองเคลอบไดพฒนาจนกลายเปนสนคาออก คอ เครองลายครามและลายสแดง ถงราชวงศชง เครองเคลอบจะนยมสสนสดใส เชน เขยว แดง ชมพ

ศลปกรรมจน – 2. เครองส ารด

ภาชนะสารดเปนหมอสามขา เพอใชบชาเทพเจา สงศกดสทธ บรรพบรษ และใชในพธศพชนชนสงและชนชนปกครอง หรอใชในชวตประจาวน ภายหลงในสมยราชวงศฮนตอมา มการนาวสดอน เชน เหลก เงน ทองคามาใชแทน

– 3. เครองหยก

มการพบหยกสนาตาลททาเปนรปขวานและแหวนในหลมศพสมยหนใหม สมยราชวงศซาง มการแกะสลกงาชาง หนออน และหยกตามความเชอและความนยมของชาวจน ทเชอวา หยก ทาใหเกดความเปนสรมงคล ความสขสงบ ความรอบร ความกลาหาญ


สถาปตยกรรม

กาแพงเมองจน

สรางในสมยราชวงศจน เพอปองกนการรกรานของมองโกล


–เมองปกกง • สรางในสมยราชวงศหงวน โดยกบไลขาน ซงไดรบการยกยอง

ทางดานการวางผงเมอง สวนพระราชวงปกกงสรางในสมยราชวงศหมง

–พระราชวงฤดรอน • สรางในสมยราชวงศชง โดยพระนางซสไทเฮา ซงเปน

สถาปตยกรรมทผสมผสานระหวางยโรปและจนโบราณ



• ตวอกษรจน – กาเนดสมยราชวงศซาง เปนอกษรกงภาพ หลงจากนนในสมย

ราชวงศโจวมการเปลยนแปลงใหตวบรรจงและเขยนงายขน

• กระดาษและการพมพ – ขนนางจนเปนผ นาเปลอกไม เศษปอหรอปาน ผาเกา และแห มาทา

กระดาษ และกระดก กระดองเตา ตอมามการคดคนหมกโดยใชเขมาตนรกหรอไมสนปนเปนเมดหรอแทง สมยราชวงศซง การพมพกาวหนายงขน โดยใชการแกะสลกบนดนเหนยว ตอมาเปลยนเปนไมแทง และในราชวงศหมงแกะสลกบนแผนทองแดง


• การแพทย

เรมตงแตราชวงศโจว มการตรวจรกษาดวยวธตางๆ เชน การดสหนาและฟงเสยงพด การจบชพจร การประคบดวยความรอน เปนตน

• ความรทางโลหะวศวกรรม หลอสารดขนาดเลกทใชเปนเครองประดบไปจนของทมขนาด

ใหญ พรอมทงมการตกแตงลวดลายสวยงามและมรปรางสวยงาม ตอมมารวธถลงเหลกกบเหลกออน หลอมเปนเหลกกลา

ความกาวหนาทางวทยาการของจน • การตอเรอ

– มการตอเรอเดนทะเลขนาดใหญสมยราชวงศถง ในสมยราชวงศหมงมกองเรอขนาดใหญจานวนนบสบลาของจน

• ดนปน – เปนสงประดษฐทสาคญทชาวจนคนพบเปนครงแรกแสดงถงความรทางเคม

ของจนทม คอดนดาหรอดนปน

• ดาราศาสตรและปฏทน – เกยวของกบพธกรรม และสาคญมากในสงคมการเกษตร มการพบจดดบบน

ดวงอาทตย

• แผนท – ใชในทางการทหาร และ การเดนเรอ


• คณตศาสตรและการคานวณ – สามาตรคานวณอตราสวนระหวางเสนผาศนยกลางวงกลมกบเสนรอบวง

รจกใชลกคดในสมยราชวงศฮน คดคนนาฬกาแดด นาฬกานา

• เขมทศ – ชาวจนรจกสมบตของเขมทศตงแตราชวงศโจว จนสามารถประดษฐเขมทศได

ในราชวงศฮน เอามาใชทางการทหารครงแรกสมยสามกก

อารยะธรรมจ นre (1) (1)

Documents