ÒßÑÈÑ×È: Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Äèíè...

16
Áàêû Áåéíÿëõàëã Ìóëòèêóëòóðàëèçì Ìÿðêÿçèíäÿ àëèìëÿðëÿ ýþðöø êå÷èðèëèá Миллятлярарасы, мултикултурализм вя дини мясяляляр цзря Дювлят мцшавири, Бакы Бейнялхалг Мултикултурализм Мяркязи Щимайячилик Шурасынын сядри Камал Абдулла Бакы Бейнялхалг Мултикултурализм Мяркязиндя алимлярля эюрцш кечириб. Eрмянилярин Азярбайъан торпагларына кючцрцлмяси тарихинин арашдырылмасы мцзакиря едилдийи тядбирдя ермянилярин Азярбайъан яра- зиляриня кючцрцлмясинин тарихи мярщяляляри барядя дя данышылыб. Тцркмянчай мцгавилясиндян сонра Чар Русийасынын бюлэядя юз мювгелярини мющкямляндирмяк наминя ермяниляри Азярбайъанын тарихи торпагларына кючцрмяси сийасяти ятрафында фикир мцбадиляси апарылыб. Мцзакирялярин сонунда мювзу щаггында тяклифлярин системляшдирилмяси вя мцвафиг тядбирля- рин щяйата кечирилмяси мягсядиля тарихчи алимлярдян ибарят тяшкилат комитяси йарадылыб. О м ц т т я г и л я р к и , б о л л у г д а д а , г ы т л ы г д а д а ( м а л л а р ы н ы й о х с у л л а р а ) х я р ъ л я й я р , г я з я б - л я р и н и у д а р , и н с а н л а р ы н э ц н а щ л а р ы н д а н к е ч я р л я р . А л л а щ й а х ш ы л ы г е д я н л я р и с е в я р ( Г у р а н и - К я р и м , А л и И м р а н , 1 3 4 ) ¹ 03 (284) / МАРТ 2015-úi èë Äèíèìèç ìèëëè-ìÿíÿâè ñÿðâÿòèìèçäèð. ÒßÑÈÑ×È: Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Äèíè Ãóðóìëàðëà Èø öçðÿ Äþâëÿò Êîìèòÿñè www.scwra.gov.az Мартын 17-дя Тцркийянин Гарс вилайятинин Селим районун- да Транс-Анадолу газ бору кямяри – ТАНАП-ын тямялинин гойулмасы мцнасибятиля тянтя- няли мярасим кечирилиб. Азярбайъан Президенти Илщам Ялийев, Тцркийя Президенти Ряъяб Таййиб Ярдоьан вя Эцръцстан Президенти Эиорэи Маргвелашвили мярасимдя иштирак едибляр. Яввялъя ТАНАП лайищясиня щяср олунмуш филм нцмайиш етдирилиб. Филмдя гейд олунур ки, ТАНАП Тцркийя вя Азярбайъан гардашлыьынын Анадолуйа атылан имзасыдыр. Азярбайъанын вя Тцркийянин бирэя сяйляринин мящсулу олан бу лайищя цзря сазиш 2012-ъи илдя Истанбулда имзаланыб. Лайищя Азярбайъандан башлайан эениш- лянмиш Ъянуби Гафгаз бору кямярини Авропа Иттифагында бир нечя кямярля ялагяляндиряъяк. Беш ил ярзиндя реаллашмасы нязярдя тутулан лайищя бир нечя мярщялядя щяйата кечириляъяк вя илк мярщяля 2018-ъи илдя баша чатаъаг. 2020-ъи илдя бу кямярля нягл олунаъаг газын щяъми илдя 16 милйард, 2023-ъц илдя 23 милйард, 2026-ъы илдя ися 31 милйард кубметря чатды- рылаъаг. Илк дюврдя ТАНАП кямяри иля нягл олунаъаг 16 милйард кубметр Азярбайъан газынын 10 милйард кубметри Авропайа, 6 милйард кубметри ися Тцркийяйя сатылаъаг. Авропа цчцн нязярдя тутулан газ Тцркийя-Болгарыстан вя йа Тцркийя-Йунаныстан сярщядиндя тящвил вериляъяк. Мярасимдя Тцркийя, Азярбайъан вя Эцръцстанын дювлят щимнляри сясляниб. Азярбайъан Республикасы Дювлят Нефт Ширкятинин президен- ти Рювняг Абдуллайев ТАНАП- ын щяйата вясигя газанмасынын Азярбайъан вя Тцркийя дювлят башчыларынын сяйляри нятиъясиндя мцмкцн олдуьуну билдирди, бу лайищянин юлкяляримизин инкишафы- на вя халгларымызын рифащына хид- мят едяъяйини диггятя чатдырыб. “Бу эцн бурада АБШ Президенти Барак Обаманы вя дювлят катиби Ъон Керрини тямсил етмяк мяним цчцн шяряфдир”, - дейян Дювлят Департаментинин бейнялхалг енержи мясяляляри цзря хцсуси елчиси вя ялагялян- дириъиси Амос Щохстайн билдириб ки, АБШ “Ъянуб” газ дящлизини 20 ил бундан яввял башлайан Бакы-Тбилиси-Ъейщан бору хятти просесинин тамамланмасы кими эюрцр. ТАНАП лайищясинин щяйа- та кечирилмясинин АБШ щюкумяти цчцн чох юнямли олдуьуну дейян А.Щохстайн “Ъянуб” газ дящлизи лайищясинин иърасы иля баьлы Бирляшмиш Штатларын дястяйи- ни ифадя едиб. Авропа Комиссийасынын енержи мясяляляри цзря витсе-президенти Марош Шефчович 2014-ъц илдя Бакыда “Ъянуб” газ дящлизинин, 6 ай сонра ися Гарсда ТАНАП лайищясинин тямялинин гойулма- сыны мцщцм щадися кими дяйяр- ляндириб. “Ъянуб” газ дящлизи- нин ясас щиссяляриндян олан ТАНАП-ын реаллашмасына эюстяр- дийи дястяйя эюря Президент Илщам Ялийевя миннятдарлыьыны билдирян М.Шефчович дейиб ки, лайищяйя бюйцк ящямиййят верян Авропа Иттифагы ишлярин йцксяк сявиййядя щяйата кечи- рилмяси цчцн бундан сонра да ялиндян эяляни едяъяк. Тцркийянин енержи вя тябии сярвятляр назири Танер Йылдыз Авропа Иттифагы юлкяляринин тябии газа ещтийаъынын юдянилмяси истигамятиндя мцщцм лайищя олан ТАНАП-ы “Ъянуб” газ дящлизинин ясас щиссяси адланды- рыб. О, бюйцк сийаси ящямиййятя малик бу лайищянин юлкяляримиз- дяки игтисади инкишафын тяминатчы- сы олаъаьыны дейиб. Эцръцстан Президенти Эиорэи Маргвелашвили “Ъянуб” газ дящ- лизинин юлкяси цчцн дя чох юнямли олдуьуну гейд едяряк, бу лайищянин реэионун инкишафын- да мцщцм рол ойнайаъаьыны бил- дириб. Эцръцстан дювлятинин баш- чысы ТАНАП лайищясинин Асийа иля Авропа арасында енержи дящ- лизи ролуну ойнадыьыны, тиъарят, туризм вя диэяр лайищялярин инки- шафына хидмят едяъяйини, юлкяля- римизин енержи тящлцкясизлийинин тямин олунмасына эцълц дястяк вердийини диггятя чатдырыб. Мярасимдя чыхыш едян Азярбайъан Президенти Илщам Ялийев бир даща Тцркийядя олмагдан мямнунлуьуну билди- риб, эялян ай Чанаггала зяфяри- нин 100 иллик йубилейиндя гардаш юлкяйя йенидян сяфяр едяъяйини сюйляйиб. “Бу эцн тарихи эцндцр вя бу лайищя, илк нювбядя, Тцркийя-Азярбайъан бирлийинин лайищясидир”, - дейян дювлятими- зин башчысы юлкяляримизин бир-бири- нин уьурларына щяр заман севин- дийини диггятя чатдырыб. Билдириб ки, 1994-ъц илдя Улу Юндяр Щейдяр Ялийевин сийаси мцдрикли- йи вя ъясаряти сайясиндя реалла- шан “Ясрин мцгавиляси” иля баш- ланан енержи сийасяти нятиъясиндя илк дяфя Хязяр дянизиня хариъи нефт ширкятляри эялиб. Хязяр нефти- нин ихраъ олунмасы цчцн инша едилян Бакы-Тбилиси-Ъейщан нефт кямяринин истифадяйя верилмяси бюлэянин вя гитянин енержи тящ- лцкясизлийиндя явязсиз рол ойна- ды. ТАНАП газ кямяринин дя бу енержи дящлизи цзря инша едил- дийини дейян Президент Илщам Ялийев дцнйа мигйасында бюйцк газ йатагларындан олан “Шащдяниз”ин “Ъянуб” газ дящ- лизи цчцн йеэаня ресурс мянбя- йи олдуьуну вурьулайыб. Гыса вахтда дцнйада бюйцк дястяк газанан ТАНАП, 2013-ъц илдя “Ъянуб” газ дящлизинин тяркиб щиссяси кими сечилян ТАП лайищя- ляри цзря ишлярин ъядвял цзря эедяъяйиня яминлийини ифадя едян дювлятимизин башчысы “Ъянуб” газ дящлизини Авропанын ян бюйцк инфраструк- тур лайищяси кими дяйярляндириб. Билдириб ки, Азярбайъанын малик олдуьу нящянэ газ ещтийатлары “Ъянуб” газ дящлизини тямин едяъяк, бу лайищя юлкяляр ара- сында йени ямякдашлыг форматла- рынын йаранмасына сябяб олаъаг. Òðàíñ-Àíàäîëó ãàç áîðó êÿìÿðèíèí òÿìÿëè ãîéóëäó Президент Илщам Ялийев: Бу, илк нювбядя, Тцркийя-Азярбайъан бирлийинин лайищясидир Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Áÿðäÿ òöðáÿñèíäÿ àïàðûëàí òÿìèð èøëÿðèíèí ýåäèøè èëÿ òàíûø îëóá ñÿù. 2 Îüóçäà “ßíÿíÿâè Èñëàì äÿéÿðëÿðè âÿ ìöàñèðëèê” ìþâçóñóíäà ðåýèîíàë êîíôðàíñ îëóá ñÿù. 5 Ìöáàðèç Ãóðáàíëû: Äèíè ðàäèêàëëàðû ÷þêäöðÿúÿéèê ñÿù. 10 Новрузун рущу имандандыр ñÿù. 14 ñÿù. 2

Upload: truonghanh

Post on 01-Apr-2018

217 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Áàêû Áåéíÿëõàëã Ìóëòèêóëòóðàëèçì Ìÿðêÿçèíäÿ àëèìëÿðëÿ ýþðöø êå÷èðèëèáМиллятлярарасы, мултикултурализм вя дини мясяляляр цзря Дювлят мцшавири, Бакы Бейнялхалг

Мултикултурализм Мяркязи Щимайячилик Шурасынын сядри Камал Абдулла Бакы БейнялхалгМултикултурализм Мяркязиндя алимлярля эюрцш кечириб. Eрмянилярин Азярбайъан торпагларынакючцрцлмяси тарихинин арашдырылмасы мцзакиря едилдийи тядбирдя ермянилярин Азярбайъан яра-зиляриня кючцрцлмясинин тарихи мярщяляляри барядя дя данышылыб. Тцркмянчай мцгавилясиндянсонра Чар Русийасынын бюлэядя юз мювгелярини мющкямляндирмяк наминя ермяниляриАзярбайъанын тарихи торпагларына кючцрмяси сийасяти ятрафында фикир мцбадиляси апарылыб.Мцзакирялярин сонунда мювзу щаггында тяклифлярин системляшдирилмяси вя мцвафиг тядбирля-рин щяйата кечирилмяси мягсядиля тарихчи алимлярдян ибарят тяшкилат комитяси йарадылыб.

“О мцттягиляр ки, боллугда да, гытлыгдада (малларыны йохсуллара) хяръляйяр, гязяб-лярини удар, инсанларын эцнащларынданкечярляр. Аллащ йахшылыг едянляри севяр”

(Гурани-Кярим, Али Имран, 134)

¹ 03 (284) / МАРТ 2015-úi èë

Äèíèìèç ìèëëè-ìÿíÿâè

ñÿðâÿòèìèçäèð.

ÒßÑÈÑ×È: Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Äèíè Ãóðóìëàðëà Èø öçðÿ Äþâëÿò Êîìèòÿñè

www.scwra.gov.az

Мартын 17-дя ТцркийянинГарс вилайятинин Селим районун-да Транс-Анадолу газ борукямяри – ТАНАП-ын тямялинингойулмасы мцнасибятиля тянтя-няли мярасим кечирилиб.

Азярбайъан Президенти ИлщамЯлийев, Тцркийя ПрезидентиРяъяб Таййиб Ярдоьан вяЭцръцстан Президенти ЭиорэиМаргвелашвили мярасимдя иштиракедибляр.

Яввялъя ТАНАП лайищясинящяср олунмуш филм нцмайишетдирилиб. Филмдя гейд олунур ки,ТАНАП Тцркийя вя Азярбайъангардашлыьынын Анадолуйа атыланимзасыдыр. Азярбайъанын вяТцркийянин бирэя сяйлярининмящсулу олан бу лайищя цзрясазиш 2012-ъи илдя Истанбулдаимзаланыб. ЛайищяАзярбайъандан башлайан эениш-лянмиш Ъянуби Гафгаз борукямярини Авропа Иттифагында бирнечя кямярля ялагяляндиряъяк.Беш ил ярзиндя реаллашмасынязярдя тутулан лайищя бир нечямярщялядя щяйата кечириляъяквя илк мярщяля 2018-ъи илдябаша чатаъаг. 2020-ъи илдя букямярля нягл олунаъаг газын

щяъми илдя 16 милйард, 2023-ъцилдя 23 милйард, 2026-ъы илдяися 31 милйард кубметря чатды-рылаъаг. Илк дюврдя ТАНАПкямяри иля нягл олунаъаг 16милйард кубметр Азярбайъангазынын 10 милйард кубметриАвропайа, 6 милйард кубметриися Тцркийяйя сатылаъаг. Авропацчцн нязярдя тутулан газТцркийя-Болгарыстан вя йаТцркийя-Йунаныстан сярщядиндятящвил вериляъяк.

Мярасимдя Тцркийя,Азярбайъан вя Эцръцстанындювлят щимнляри сясляниб.

Азярбайъан РеспубликасыДювлят Нефт Ширкятинин президен-ти Рювняг Абдуллайев ТАНАП-ын щяйата вясигя газанмасынынАзярбайъан вя Тцркийя дювлятбашчыларынын сяйляри нятиъясиндямцмкцн олдуьуну билдирди, булайищянин юлкяляримизин инкишафы-на вя халгларымызын рифащына хид-мят едяъяйини диггятя чатдырыб.

“Бу эцн бурада АБШПрезиденти Барак Обаманы вядювлят катиби Ъон Керрини тямсилетмяк мяним цчцн шяряфдир”, -дейян Дювлят Департаментининбейнялхалг енержи мясяляляри

цзря хцсуси елчиси вя ялагялян-дириъиси Амос Щохстайн билдирибки, АБШ “Ъянуб” газ дящлизини20 ил бундан яввял башлайанБакы-Тбилиси-Ъейщан бору хяттипросесинин тамамланмасы кимиэюрцр. ТАНАП лайищясинин щяйа-та кечирилмясинин АБШ щюкумятицчцн чох юнямли олдуьунудейян А.Щохстайн “Ъянуб” газдящлизи лайищясинин иърасы илябаьлы Бирляшмиш Штатларын дястяйи-ни ифадя едиб.

Авропа Комиссийасынын енержимясяляляри цзря витсе-президентиМарош Шефчович 2014-ъц илдяБакыда “Ъянуб” газ дящлизинин,6 ай сонра ися Гарсда ТАНАПлайищясинин тямялинин гойулма-сыны мцщцм щадися кими дяйяр-ляндириб. “Ъянуб” газ дящлизи-нин ясас щиссяляриндян оланТАНАП-ын реаллашмасына эюстяр-дийи дястяйя эюря ПрезидентИлщам Ялийевя миннятдарлыьыныбилдирян М.Шефчович дейиб ки,лайищяйя бюйцк ящямиййятверян Авропа Иттифагы ишляринйцксяк сявиййядя щяйата кечи-рилмяси цчцн бундан сонра даялиндян эяляни едяъяк.

Тцркийянин енержи вя тябии

сярвятляр назири Танер ЙылдызАвропа Иттифагы юлкяляринин тябиигаза ещтийаъынын юдянилмясиистигамятиндя мцщцм лайищяолан ТАНАП-ы “Ъянуб” газдящлизинин ясас щиссяси адланды-рыб. О, бюйцк сийаси ящямиййятямалик бу лайищянин юлкяляримиз-дяки игтисади инкишафын тяминатчы-сы олаъаьыны дейиб.

Эцръцстан Президенти ЭиорэиМаргвелашвили “Ъянуб” газ дящ-лизинин юлкяси цчцн дя чохюнямли олдуьуну гейд едяряк,бу лайищянин реэионун инкишафын-да мцщцм рол ойнайаъаьыны бил-дириб. Эцръцстан дювлятинин баш-чысы ТАНАП лайищясинин Асийаиля Авропа арасында енержи дящ-лизи ролуну ойнадыьыны, тиъарят,туризм вя диэяр лайищялярин инки-шафына хидмят едяъяйини, юлкяля-римизин енержи тящлцкясизлийининтямин олунмасына эцълц дястяквердийини диггятя чатдырыб.

Мярасимдя чыхыш едянАзярбайъан Президенти ИлщамЯлийев бир даща Тцркийядяолмагдан мямнунлуьуну билди-риб, эялян ай Чанаггала зяфяри-нин 100 иллик йубилейиндя гардашюлкяйя йенидян сяфяр едяъяйинисюйляйиб. “Бу эцн тарихи эцндцрвя бу лайищя, илк нювбядя,Тцркийя-Азярбайъан бирлийининлайищясидир”, - дейян дювлятими-зин башчысы юлкяляримизин бир-бири-нин уьурларына щяр заман севин-дийини диггятя чатдырыб. Билдирибки, 1994-ъц илдя Улу ЮндярЩейдяр Ялийевин сийаси мцдрикли-йи вя ъясаряти сайясиндя реалла-шан “Ясрин мцгавиляси” иля баш-ланан енержи сийасяти нятиъясиндяилк дяфя Хязяр дянизиня хариъинефт ширкятляри эялиб. Хязяр нефти-нин ихраъ олунмасы цчцн иншаедилян Бакы-Тбилиси-Ъейщан нефткямяринин истифадяйя верилмясибюлэянин вя гитянин енержи тящ-лцкясизлийиндя явязсиз рол ойна-ды. ТАНАП газ кямяринин дябу енержи дящлизи цзря инша едил-дийини дейян Президент ИлщамЯлийев дцнйа мигйасында бюйцкгаз йатагларындан олан“Шащдяниз”ин “Ъянуб” газ дящ-лизи цчцн йеэаня ресурс мянбя-

йи олдуьуну вурьулайыб. Гысавахтда дцнйада бюйцк дястякгазанан ТАНАП, 2013-ъц илдя“Ъянуб” газ дящлизинин тяркибщиссяси кими сечилян ТАП лайищя-ляри цзря ишлярин ъядвял цзряэедяъяйиня яминлийини ифадяедян дювлятимизин башчысы“Ъянуб” газ дящлизиниАвропанын ян бюйцк инфраструк-тур лайищяси кими дяйярляндириб.Билдириб ки, Азярбайъанын маликолдуьу нящянэ газ ещтийатлары“Ъянуб” газ дящлизини тяминедяъяк, бу лайищя юлкяляр ара-сында йени ямякдашлыг форматла-рынын йаранмасына сябяб олаъаг.

Òðàíñ-Àíàäîëó ãàç áîðó êÿìÿðèíèí òÿìÿëè ãîéóëäóПрезидент Илщам Ялийев: Бу, илк нювбядя, Тцркийя-Азярбайъан бирлийинин лайищясидир

Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâÁÿðäÿ òöðáÿñèíäÿ

àïàðûëàí òÿìèð èøëÿðèíèíýåäèøè èëÿ òàíûø îëóá

ñÿù. 2

Îüóçäà “ßíÿíÿâè Èñëàìäÿéÿðëÿðè âÿ ìöàñèðëèê” ìþâçóñóíäà ðåýèîíàë

êîíôðàíñ îëóá

ñÿù. 5

Ìöáàðèç Ãóðáàíëû: Äèíèðàäèêàëëàðû ÷þêäöðÿúÿéèê

ñÿù. 10

Новрузун рущу имандандыр

ñÿù. 14

ñÿù. 2

Rясми2 МАРТ 2015-úi èë

Азярбайъан РеспубликасынынПрезиденти Илщам Ялийев мартын12-дя Бярдя тцрбясиндя апары-

лан тямир ишляринин эедиши илятаныш олуб.

Гейд едяк ки, 1322-ъи илдя

Яъями мемарлыг мяктябининнцмайяндяляриндян оланЯщмяд бин Яййуб ял-Щафиз

Нахчывани тяряфиндян иншаолунмуш вя щцндцрлцйц 12,5метр олан тцрбянин йерцстц щис-сяси цч ясас мемарлыг гурулу-шундан ибарятдир.

Тцрбя дашдан щюрцлмцшкцрсцлцк, даиряви эювдя вячадырвары эцнбяздян, йералтыщиссясиндя дяфн цчцн айрылмышсярдабядян, йерцстц щиссяси исяхатиря абидясиндян ибарят олуб.Болшевиклярин Азярбайъаны ишьалетмяляриндян сонра абидянинкитабяляри даьыдылыб, цзяриндяяряб ялифбасы иля йазылан сюзля-рин бир щиссяси силиниб. Узунилляр бахымсыз галан тцрбянингала гапылары учуб даьылмыш,юзц бярбад вязиййятя дцшмцш,щяйятйаны сащядя аьаълар гуру-муш вя йахуд гырылыб мящведилмишди. Абидянин яразисининхейли щиссяси айры-айры шяхсляртяряфиндян зябт олунарагмцхтялиф мягсядляр цчцн истифа-дя едилирди.

Сонралар тарихимизин йадиэа-ры, ясрляр бойу йаделли истилачыла-

ра бойун яймяйиб бу эцнцм-цзядяк эялиб чыхан тцрбянинятрафы тямизлянмиш, зябт олун-муш щяйятйаны сащяляр эериалынмыш вя бир сыра ялавя ишлярэюрцлмцшдц. Буна бахмайараг,тцрбянин бярпасы вя тямиримцмкцн олмамышды.

Нящайят тарихи кечмишимизя,абидяляримизя щяссаслыгла йана-шан Президент Илщам Ялийевинэюстяриши иля 2011-ъи илдя Бярдярайонунда башланан эенишмигй-аслы абадлыг вя бярпа ишляритцрбянин тямирини эцндямяэятирмишдир. Мядяниййят вяТуризм Назирлийи йанындаМядяни ирсин горунмасы, инки-шафы вя бярпасы цзря ДювлятХидмяти тяряфиндян Бярдятцрбясиндя бярпа ишляриня баш-ланыб вя бу просес давам етди-рилир. Бярпачылар тарихи абидяниязяли эюркяминя гайтармагцчцн гиймятли тикинти материал-ларындан истифадя едирляр.Щяйятйаны сащядя абадлыг-тикинти ишляри апарылыр.

Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Áÿðäÿ òöðáÿñèíäÿ àïàðûëàí òÿìèð èøëÿðèíèí ýåäèøè èëÿ òàíûø îëóá

Азярбайъан Республикасынын Президенти ИлщамЯлийев мартын 5-дя Мцгяддяс Тахт-Таъа –Ватикана рясми сяфяр едиб.

* * *Мартын 6-да Азярбайъан Республикасынын

Президенти Илщам Ялийев вя ханымы МещрибанЯлийева Ватиканда Католик Килсясинин рящбяри ПапаФрансиск иля эюрцшцбляр.

Президент Илщам Ялийевин вя ханымы МещрибанЯлийеванын Ватиканда рясми гаршыланма мярасимиолуб.

Азярбайъан Президенти Илщам Ялийев, ханымыМещрибан Ялийева вя Католик Килсясинин рящбяриПапа Франсискин эюрцшцндя Азярбайъан иля Ватиканарасында икитяряфли ялагялярин йцксяк сявиййясиндянмямнунлуг ифадя едилиб. Мцнасибятляримизин йахшыперспективляринин олдуьу вурьуланыб. ВатиканынАзярбайъан иля ялагяляря йцксяк гиймят вямцщцм ящямиййят вердийи билдирилиб.Мядяниййятлярарасы вя динлярарасы мцнасибятляряАзярбайъанын вердийи юнямин дювлятляримиз арасын-да икитяряфли ямякдашлыьын инкишафында мцщцм ролойнадыьы диггятя чатдырылыб. Юлкямиздя нцмунявитолерантлыг мцщитинин олдуьу, бцтцн дини конфессийа-ларын нцмайяндяляринин сцлщ вя ямин-аманлыгшяраитиндя йашадыьы билдирилиб.

Сющбят заманы Азярбайъанын биринъи ханымы

Мещрибан Ялийеванын рящбярлик етдийи Щейдяр ЯлийевФондунун сон иллярдя Ватиканда щяйата кечирдийимцхтялиф мядяни лайищялярин ящямиййяти вурьуланыб.

Эюрцшдя гаршылыглы щядиййяляр тягдим едилиб.* * *

Щямин эцн Ватикана рясми сяфяри чярчивясиндяАзярбайъан Республикасынын Президенти ИлщамЯлийевин вя ханымы Мещрибан ЯлийеванынМцгяддяс Тахт-Таъын дювлят катиби кардинал ПиетроПаролин иля эениш тяркибдя эюрцшц олуб.

Эюрцшдя Азярбайъан иля Ватикан арасында икитя-ряфли ямякдашлыьын сявиййясиндян мямнунлуг ифадяедилиб. Азярбайъанда бцтцн динляря мцнасибятинйцксяк сявиййядя олдуьу, мцхтялиф дини иъмаларарасында гаршылыглы анлашма вя етимад мцщитининщюкм сцрдцйц билдирилиб. Азярбайъанда мултикулту-рализмин йахшы яняняляринин олдуьу диггятя чатдыры-лыб. Бу сащянин инкишафына хцсуси диггятин эюстярилди-йи, юлкямиздя сабитлийин вя гаршылыглы анлашманынйцксяк сявиййядя олдуьу вурьуланыб.

Сющбят заманы Ермянистан-Азярбайъан, ДаьлыгГарабаь мцнагишяси иля баьлы ятрафлы фикир мцбадиля-си апарылды.

* * *Бунунла да мартын 6-да Президент Илщам

Ялийевин вя ханымы Мещрибан Ялийеванын МцгяддясТахт-Таъа - Ватикана рясми сяфяри баша чатыб.

Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Ìöãÿääÿñ Òàõò-Òàúäà — Âàòèêàíäà ðÿñìè ñÿôÿðäÿ îëóá

(яввяли 1-ъи сящифядя)

Тцркийя, Азярбайъан вя Эцръцстанын бирэя тяшяббцсц илящяйата кечирилян лайищялярин щяр заман уьур газандыьыны вурьула-йан, бу лайищянин дя ейни талейи йашайаъаьына яминлийини билдирянПрезидент Илщам Ялийев Авропанын газа олан тялябатынын юдянил-мясиндя Азярбайъанын мцщцм ролуну гейд едиб, ТАНАП лайи-щясинин тямялинин Новруз байрамы яряфясиндя, илахыр чяршянбяэцнцндя гойулмасынын рямзи мяна дашыдыьыны дейяряк лайищяйяуьурлар арзулайыб.

Тцркийя Президенти Ряъяб Таййиб Ярдоьан бу лайищянин сцлщявя рифаща хидмят етмясини арзулайыб. Дювлят башчысы “Шащдяниз”газыны Авропайа чатдыраъаг бу кямярин ящямиййятиндян даныша-раг, онун илк нювбядя, юлкяляримизин вя бюлэя халгларынын рифащы-на хидмят едяъяйини билдириб. Нязярдя тутдуьу щядяфлярин юзялли-йи бахымындан ТАНАП-ын алтернативинин олмадыьыны дейян РяъябТаййиб Ярдоьан онун Авропа иля Хязяр бюлэяси арасында эцълцялагя йарадаъаьыны, лайищянин нязярдя тутулдуьу вахтда истисмаравериляъяйиня ямин олдуьуну гейд едиб.

Сонра ТАНАП бору кямяринин тямяли гойулуб.

Òðàíñ-Àíàäîëó ãàç áîðó êÿìÿðèíèí òÿìÿëè ãîéóëäó

3МАРТ 2015-úi èëАктуал

Азярбайъан Республикасынынмиллятлярарасы, мултикултурализмвя дини мясяляляр цзря Дювлятмцшавири хидмятинин идейа вятяшяббцсц иля АзярбайъанРеспубликасынын Президентийанында Дювлят ИдарячиликАкадемийасынын (ДИА) РящбярДювлят Идарячилийи КадрларынынИхтисасынын АртырылмасыИнститутунун рящбяр кадрларынфасилясиз тящсил мяркязиндя“Мултикултурализм - АзярбайъанРеспубликасынын дювлят сийасятикими” мювзусунда гысамцддятликурслар тяшкил олунуб.

Азярбайъан мултикултурализ-минин юлкя дахилиндя вя хариъдятяблиьи идейасына хидмят едянкурсун ясас мягсяди юлкямиздяиъра щакимиййяти органларындавя мцхтялиф гурумларда чалышан

ишчиляря Азярбайъан мултикулту-рализми вя юлкямиздяки мулти-културал мцщитин вя толерантлыьынмяняви вя щцгуги тяминаты илябаьлы системли билэиляр вермяк-дян ибарятдир.

Артыг икинъи дяфя тяшкил олу-нан курсун ачылышындаАзярбайъан Республикасынын

миллятлярарасы, мултикултурализмвя дини мясяляляр цзря Дювлятмцшавири, академик КамалАбдуллайев мярузя иля чыхышедиб. “Цмуммилли Лидер ЩейдярЯлийев сийаси мултикултурализминбаниси кими” мювзусунда динля-йиъиляр гаршысында чыхыш едянКамал Абдуллайев юлкямиздя

мювъуд мултикултурал вя толе-рант мцщит, бу мцщитин йарадыл-масында Улу Юндярин бюйцкузагэюрянликля атдыьы аддымлар,Президент Илщам ЯлийевинАзярбайъан мултикултурализмимоделини дцнйайа халгымызынсащиб олдуьу сярвят кими тяг-дим етмяси вя дцнйаны

Азярбайъан нцмунясиндян фай-даланмаьа дявят етмяси, щям-чинин юлкямиздяки мултикултуралмцщитин щцгуги вя сийасибцнювряси щаггында динляйиъиля-ря эениш билэиляр вериб.

Курсун нювбяти эцнляриндяДИА-нын ректору, академикУрхан Ялякбяров, АзярбайъанМилли Елмляр АкадемийасынынФялсяфя вя Щцгуг Институтунундиректору, профессор ИлщамМяммядзадя, Дини ГурумларлаИш цзря Дювлят Комитясининсядри Мцбариз Гурбанлы, БакыБейнялхалг МултикултурализмМяркязинин иърачы директоруАзад Мяммядов, АзярбайъанРеспубликасынын Президентийанында Билик Фондунун иърачыдиректору Огтай Сямядовмцщазиряляр охуйублар.

Азярбайъан Республикасынынмиллятлярарасы, мултикултурализмвя дини мясяляляр цзря Дювлятмцшавири Камал Абдуллайевюлкямиздя сяфярдя олан ТцркийяБаш назиринин баш мцшавири,Тцркийянин БМТ-нинСивилизасийаларын Алйансы цзряМилли ЯлагяляндирмяКомитясинин сядри БекирКарлыьанын рящбярлик етдийинцмайяндя щейяти иля эюрцшцб.

Эюрцшдя Дювлят мцшавириюлкямиздя мядяниййятлярарасыдиалогун даща да дяринляшмясивя инкишафы мягсядиля эюрцлянишлярдян, Азярбайъанда мювъудолан мултикултурал ъямиййятдян,диэяр динлярин вя мядяниййятля-рин нцмайяндяляриня гаршы толе-рант мцнасибятдян сюз ачыб.Президент Илщам Ялийев тяряфин-дян бу сащяйя хцсуси щяссаслы-

гла йанашылдыьы, бунун нятиъясиолараг юлкямиздя Миллятлярарасы,мултикултурализм вя дини мяся-ляляр цзря Дювлят мцшавири хид-мятинин йарадылдыьы гейд едилиб.Бундан ялавя, дювлят башчысынындиэяр фярманлары иля АзярбайъанРеспубликасынын Президентийанында Билик Фондунун вя БакыБейнялхалг МултикултурализмМяркязинин йарадылдыьы, бугурумларын ясас мягсяд вямярамларынын нядян ибарятолдуьу гонагларын диггятинячатдырылыб.

Бекир Карлыьа Азярбайъан иляТцркийя арасында олан достлуг-дан вя бцтцн сащялярдя бирэяямякдашлыгдан сюз ачарагПрезидент Илщам Ялийевин буистигамятдя атдыьы гятиййятлиаддымлары гейд едиб. О,Президент Илщам Ялийевин дцнйа

иътимаиййяти гаршысында ян бюйцкхидмятляриндян биринин дяАзярбайъанда мултикултурализ-мин инкишаф етдирилмяси олдуьунусюйляйиб. Баш мцшавир, щямчининщазырда эюрдцкляри ишляр,Азярбайъанда, еляъя дя диэяртцрк дювлятляриндя реаллашдырмагистядикляри лайищяляр щаггындамялумат вериб.

Бекир Карлыьа 2016-ъы илдяБМТ Сивилизасийалар Алйансынын7-ъи Глобал Форуму кими мютя-бяр бир тядбирин Азярбайъандакечирилмясинин чох бюйцк ящя-миййятинин олдуьуну вурьулайыб.

Эюрцшдя Азярбайъанда вяТцркийядя мювъуд олан вя ейниамала хидмят едян гурумларынэяляъякдя бирэя ямякдашлыьынынгурулмасы, ортаг лайищяляринщяйата кечирилмяси иля баьлы фикирмцбадиляси апарылыб.

“Ìóëòèêóëòóðàëèçì - Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí äþâëÿò ñèéàñÿòè êèìè”

Азярбайъан Республикасынынмиллятлярарасы, мултикултурализмвя дини мясяляляр цзря Дювлятмцшавири Камал Абдуллайевмартын 3-дя Тбилиси ДювлятУниверситетинин профессор, мцял-лим вя тялябяляри иля эюрцшцб.

Эюрцшдя ЭцръцстанПрезидентинин милли азлыглар цзрямцшавири Софико Шаманиди,Азярбайъанын бу юлкядяки сяфи-ри Азяр Щцсейн вя диэяр рясмишяхсляр иштирак едибляр.

Университетин мцяллими,Бейнялхалг ПсихолингвистикаЪямиййятинин сядри, профессорДавид Гочолидзе мцасирдцнйада баш верян дини, сосиалвя сийаси ъяряйанлар, мювъудпроблемляр вя онларын щяллиндябир сыра консепсийаларын, оъцмлядян мултикултурализминролундан данышыб. Билдириб ки,Тбилиси Дювлят Университетиндя“Азярбайъан мултикултурализми”фянни тядрис олунаъаг. Дювлятмцшавири, тарихи ясярляри, мулти-културализм сащясиндя хцсусибилийи вя тяърцбяси иля дцнйадатанынан Камал Абдуллайев мул-тикултурализмля баьлы фикирлярини

бюлцшяъяк.Сонра Камал Абдуллайев

Азярбайъанда чохясрлик яняня-ляря малик толерантлыг мцщити,айры-айры динлярин нцмайяндяля-ри арасында гаршылыглы щюрмят вяетимада ясасланан ямякдашлыгмцнасибятляри барядя мялуматвериб. О, Президент ИлщамЯлийевин дювлят-дин мцнасибят-ляриня хцсуси щяссаслыгла йанаш-дыьыны гейд едиб, юлкямиздядювлят-дин мцнасибятляри, толе-рантлыг сащясиндя эюрцлян ишлярвя щяйата кечирилян лайищяляр-дян данышыб.

Билдирилиб ки, щазырдаАзярбайъанын сяккиз университе-тиндя мултикултурализм тядрисолунур. Алманийа, Италийа, Литва,Беларус, Русийа вяБолгарыстанда да мултикултура-лизмин тядрисиня хцсуси диггятйетирилир. Гоншу Эцръцстанда дабу фяннин тядриси йени няслиндцнйайа бахышынын формалашма-сында, еляъя дя юлкяляримизарасындакы мцнасибятлярин инки-шафында мцщцм рол ойнайаъаг.

Сонра мцяллим вя тялябяля-рин суаллары ъавабландырылыб.

Ìóëòèêóëòóðàëèçì, òîëåðàíòëûã Àçÿðáàéúàíûí ùÿð áèð

âÿòÿíäàøûíûí ùÿéàò òÿðçèíÿ ÷åâðèëèá

Òöðêèéÿ Áàø íàçèðèíèí áàø ìöøàâèðè Àçÿðáàéúàíäàêûìóëòèêóëòóðàë úÿìèééÿò ùàããûíäà ìÿëóìàòëàíäûðûëûá

Назирляр Кабинети Дини Гурумларла Иш цзря ДювлятКомитясинин Коллеэийасынын йени тяркибини тясдигляйиб.

Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин кол-леэийа цзвляринин сайы 7 няфярдян ибарят мцяййянляш-дирилиб.

Коллеэийанын сядри Дини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитясинин сядри Мцбариз Гурбанлы,Коллеэийанын цзвляри ися Дювлят Комитяси сядринин

биринъи мцавини Сяййад Салащлы, Дювлят Комитяси сяд-ринин мцавини Сяйавуш Щейдяров, ДювлятКомитясинин сядр мцавини Эцндцз Исмайылов, ДювлятКомитясинин Апарат рящбяри Огтай Щцсейнов,Нахчыван Мухтар Республикасы Дини Гурумларла Ишцзря Идарясинин ряиси Вцгар Бабайев вя ДиниГурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин цмумишюбясинин мцдири Алим Сцлеймановдур.

ДГИДК Коллеэийасынын йени тяркиби тясдигляниб

4 МАРТ 2015-úi èëЭюрцш

Мартын 16-да Дини Гурумларла Ишцзря Дювлят Комитясинин сядри МцбаризГурбанлы Франсанын юлкямиздяки сяфири-нин Ы мцшавири Фабйен Бруа Лозинскинигябул едиб.

Эюрцш заманы Комитя сядри юлкядя-ки дини дурум, дини иъмаларын фяалиййяти,дювлятин диня гайьысы вя толерантлыгсийасяти барядя данышараг гейд едиб ки,дювлят-дин мцнасибятляри ганунверъилик-ля тянзимлянир. Юлкядя дини радикализммейилляринин гаршысынын алынмасы цчцнмцщцм тядбирляр щяйата кечирилир.Дювлят Комитясинин сядри МцбаризГурбанлы билдириб ки, Азярбайъан яня-

няви Ислам юлкяси олмагла йанашы, ейнизаманда дцнйяви дювлятдир, дини вямилли кимлийиндян асылы олмайараг бцтцнвятяндашлар ганун гаршысында бярабяр-дирляр.

Сямими эюрцш цчцн миннятдарлыгедян гонаг юлкямиздяки толерантлыгмцщитиндян, мцхтялиф халгларын вя диниконфессийа нцмайяндяляринин бирэяйашайышындан мямнунлуьуну ифадяедиб. О билдириб ки, Азярбайъан мцхтя-лиф мядяниййятляря, сивилизасийалара мях-сус инсанларын бирэя вя сцлщ шяраитиндяйашайа биляъяйини эюстярян ян эюзялнцмунядир.

Мартын 12-дя АзярбайъанРеспубликасы Дини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитясиндя Тцркийя Баш назири-нин бюйцк мцшавири, профессор ЩаъыБякир Карлыьанын башчылыг етдийи нцма-йяндя щейяти иля эюрцш кечирилиб. ДювлятКомитясинин сядри Мцбариз Гурбанлыгонаглары саламладыгдан сонра йахынэцнлярдя Тцркийяйя етдийи рясми сяфяр-дян мямнунлугла данышыб. О гейд едибки, Тцркийянин тцрк-мцсялман дювлятиолараг Сивилизасийалар Алйансынын йарадыл-масында вя фяалиййятиндя бюйцк ролувар. Глобаллашан дцнйада ися сивилизаси-йаларын анлашмасы вя диалогу олдугъамцщцм мясялядир.

Сямими гябула эюря тяшяккцр едянЩаъы Бякир Карлыьа вурьулайыб ки,Тцркийя вя Азярбайъан гардаш юлкяляр-

дир вя ики юлкянин кядяри дя, севинъи дяейнидир. Даща сонра гонаг БМТСивилизасийалар Алйансынын 2016-ъы илдяБакыда кечирилмяси нязярдя тутулан ВЫЫГлобал Форуму иля баьлы фикирляринибюлцшцб.

Глобал Форума щазырлыг чярчивясиндяэюрцляъяк ишляр, 127 юлкянин иштирак едя-ъяйи Форумда Азярбайъанын йцксяксявиййядя тягдиматы, ДювлятКомитясинин бу сащядя эюря биляъяйиишляр яртафында эениш фикир мцбадилясиапарылыб. Тцрк вя Ислам дцнйасынындцнйа елминя вя мядяниййятиня сайсыз-щесабсыз тющфяляр вермяси, дцнйамядяниййят тарихиндя бюйцк ролу олмасыкими ваъиб мягамларын йцксяк сявиййялитядбирлярдян дцнйа иътимаиййятиня чатды-рылмасынын зярурилийи вурьуланыб.

Дини Гурумларла Иш цзря ДювлятКомитясинин сядри Мцбариз Гурбанлымартын 12-дя “Америка эцнляри” фестива-лы чярчивясиндя юлкямиздя сяфярдя оланАБШ-ын Ъорътаун Университетинин имамыЙящйа Щенди иля эюрцшцб.

Эюрцшдя Дювлят Комитясинин сядриМцбариз Гурбанлы юлкямизин толерантлыгяняняляри, дювлятин мултикултутализмсийасяти, дини конфессийалар арасындакымцнасибятлярдян данышараг билдириб ки,Азярбайъанда дини етигад азадлыьы тамтямин олунуб. Мцбариз Гурбанлы дейибки, юлкямиздя диня йцксяк сявиййядядювлят гайьысы вар вя бу гайьы бцтцн

конфессийалары ящатя едир. ЪорътаунУниверситетинин имамы Йящйа ЩендиАзярбайъана сяфяриндян вя бурадакечирдийи эюрцшлярдян данышараг гейдедиб ки, артыг икинъи дяфядир юлкямизясяфяр едир. Гонаг билдириб ки,Азярбайъан она доьма юлкядир вябурада сцрятля эедян инкишаф просесиону севиндирир. Дини иъмаларла кечирдийиэюрцшлярдян бящс едян Йящйа Щендиюлкямиздяки дини толерантлыгдан, динииъмаларын фяалиййятиндян мямнунлугдуйдуьуну, юлкямизин толерантлыгмоделинин бцтцн дцнйа цчцн нцмуняола биляъяйини вурьулайыб.

“Цмумиййятля, Даьлыг Гарабаьишьал алтындадыр. Даьлыг Гарабаьа бити-шик 20 фаиз яразиляримиз щяля дяЕрмянистан дювляти тяряфиндян ишьалалтында сахланылыр. Ишьал олунмуш яра-зиляримиздя ися Азярбайъана маддивя мяняви зярбяляр вурулуб”.

Буну Азярбайъан Республикасы ДиниГурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин

(ДГИДК) сядри Мцбариз Гурбанлы ДаьлыгГарабаьдакы мясъидлярин даьыдылмасы,виран едилмяси щалларына вя буна дцнйабирлийинин биэаня галмасына мцнасибятбилдиряркян дейиб.

Комитя сядринин сюзляриня эюря, ишьалолунмуш яразилярдя чохсайлы абидяляри-миз, мясъидляр, китабханалар, мядянийй-ят евляри, о ъцмлядян тарихи етнографикмяскянляр, тарихи ящямиййят кясб едянйерляр даьыдылыб, мящв едилиб: “Бунунла

беля, еколоэийамыза бюйцк зярбя вуру-луб, мешяляр йандырылыб вя с. Бцтювлцкдяэютцрдцкдя бцтцн бунлар АБШ-ын, АвропаШурасынын, АТЯТ-ин гябул етдийи сянядля-ря, конвенсийалара зиддир. Бунлар инсанлыгялейщиня тюрядилмиш ъинайятлярдир.Ялбяття, бу типли ъинайятляря гаршы адек-ват олараг бейнялхалг тяшкилатларын мцва-фиг гярарлар вермяси, аддымлар атмасызяруридир”.

М.Гурбанлы билдириб ки, АТЯТ-ин

Фактарашдырыъы миссийасы бюлэяйя дяфялярлясяфярляр едиб: “Миссийа Ермянистанын вур-дуьу зийанларла баьлы бурада мцяййянмярузяляр щазырлайыб. БцтцнлцкляЕрмянистаны иттищам едян, ишьалчы юлкянинтюрятдийи бу ъинайятляря эюря рясмиИрявана гаршы бейнялхалг тяшкилатлар тяря-финдян щансыса санксийалар тятбиг едилмя-йиб. Биз буну гятиййятля писляйирик.Бцтцн бунлар бейнялхалг тяшкилатларыникили стандартынын нятиъясидир”.

Дювлят Комитясинин сядри ЭцръцстанынАзярбайъандакы сяфири иля эюрцшцб

Азярбайъан Республикасы Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин сядриМцбариз Гурбанлы Эцръцстанын Азярбайъандакы сяфири Теймураз Шарашенидзенигябул едиб. Эюрцш заманы Азярбайъан иля Эцръцстан арасында дин сащясиндямцнасибятлярин бундан сонра да уьурла инкишаф етмясинин ваъиблийи вурьуланыб.

Гаршылыглы щюрмят вя сямимиййят шяраитиндя кечян эюрцшцн сонунда сяфир сями-ми гябула эюря Дювлят Комитясинин сядриня тяшяккцрцнц билдириб.

Äþâëÿò Êîìèòÿñèíèí ñÿäðè Ôðàíñàíûí þëêÿìèçäÿêè ñÿôèðèíèí Û ìöøàâèðè

Ôàáéåí Áðóà Ëîçèíñêèíè ãÿáóë åäèá

Дювлят Комитясиндя БМТ СивилизасийаларАлйансынын нцмайяндя щейяти иля эюрцш олуб

Äþâëÿò Êîìèòÿñèíèí ñÿäðè ÀÁØ-ûí ÚîðúòàóíÓíèâåðñèòåòèíèí èìàìû Éÿùéà Ùåíäèíè ãÿáóë åäèá

Комитя сядри: “Биз буну гятиййятля писляйирик”

5МАРТ 2015-úi èëЭцндям

Дини Гурумларла Иш цзря ДювлятКомитясинин (ДГИДК) вя Оьуз РайонИъра Щакимиййятинин бирэя тяшкилатчылыьыиля мартын 13-14-дя Оьуз шящяриндя“Яняняви Ислам дяйярляри вя мцасирлик”мювзусунда реэионал конфранс кечирилиб.

Тядбирдя юлкямизин шимал-гярббюлэясиндя фяалиййятэюстярян дини иъмаларынсядрляри, имам вя ахунд-лар, щямчинин фяал диндар-лар вя илащиййатчылар иштиракедибляр.

Конфранс иштиракчыларыяввялъя Цмуммилли ЛидерЩейдяр Ялийевин Оьузшящяриндя уъалдылмыш аби-дяси юнцня эцл-чичякдцзцб, хатирясини ещтирам-ла йад едибляр.

Тядбири Оьуз РайонИъра Щакимиййятинин баш-чысы Ейваз Гурбанов ача-раг юлкямиздя дювлят-дин мцнасибятляри-нин йцксяк сявиййядя олдуьуну,Цмуммилли Лидер Щейдяр Ялийев сийася-тинин диэяр сащялярдя олдуьу кими, бусащядя дя Президент Илщам Ялийев тяря-финдян уьурла давам етдирилдийини билди-риб. Вурьуланыб ки, Азярбайъанда дцнйа-йа нцмуня ола биляъяк толерантлыгмювъуддур вя юлкямиздя мцхтялиф дин-лярин нцмайяндяляри азад шяраитдя йаша-йырлар.

Конфрансда ДГИДК-нын сядриМцбариз Гурбанлы чыхыш едяряк, юлкянинмцхтялиф реэионларында кечирилян белятядбирлярин дювлят-дин мцнасибятляринин

даща йцксяк сявиййядя тянзимлянмяси,дини маарифляндирмя ишинин тяшкили, щямчи-нин дини иъмаларын ъямиййятдя радика-лизм мейилляринин гаршысынын алынмасы вясосиал проблемлярин щялли просесиня ъялболунмасы мягсяди дашыдыьыны диггятячатдырыб. Комитя сядри билдириб ки, бу эцнмцстягил Азярбайъан Президент ИлщамЯлийевин рящбярлийи иля бцтцн сащялярдяъидди уьурлара имза атмагдадыр:“Азярбайъан сцрятля инкишаф едир, щярйердя абадлыг, гуруъулуг ишляри эедир.Юлкямизин сосиал-игтисади инкишафы йцксяксявиййяйя чатыб. Ермянистанын тяъавцзц,яразимизин 20 фаизинин ишьал алтындаолмасы вя диэяр чятинликляря бахмайараг,Азярбайъан бюлэядя эцълц, лидер дювлят-дир. Азярбайъанын сосиал-игтисади инкишафыУлу Юндяр Щейдяр Ялийевин башладыьыбюйцк сийасятин давамы вя мянтиги няти-ъясидир”.

ДГИДК-нын сядри Мцбариз Гурбанлыгейд едиб ки, Азярбайъан Ислам дювлят-ляринин ичярисиндя юзцнямяхсус йери вяролу олан юлкялярдян биридир. Ислам юлкя-ляри арасында Азярбайъанын хцсуси нцфу-зу вардыр. Бу эцн Азярбайъан ИсламЯмякдашлыг Тяшкилатында юз сюзцнц

дейя билян бир юлкядир: “Юлкямиздядцнйайа нцмуня ола биляъяк толерантлыгмювъуддур вя мцхтялиф динлярин нцма-йяндяляри азад шяраитдя йашайырлар. БунуОьуз районунун тимсалында да айдынэюрмяк олар. Комитя сядри билдириб ки,Азярбайъан, ейни заманда дцнйайа

интеграсийа едян юлкядир.Бунунла беля, халгымыз юзмилли-мяняви дяйярлярини дядаим горуйур”.

Конфранс даща сонра ишинипленар иъласларла давам етдириб.Щямин эцн ДГИДК-нын сядриМцбариз Гурбанлы вя райондасяфярдя олан БМТ-нин резидентялагяляндириъиси Антониус БроекОьуз шящяриндяки Ъцмя мясъ-идиня, албан мябяди вя синаго-глара баш чякиб, тарих-дийаршц-наслыг музейи иля таныш олублар.

“Президент Илщам Ялийевин щяйата кечирдийи сийасят сайя-синдя Азярбайъанын эцъц вя гцдряти эцндян-эцня артыр.Азярбайъана гаршы щансыса гцввяляр дин васитясиля тяхрибаттюрятмяк истясяляр, биз беля гцввялярин гаршысыны гятиййят-ля алаъаьыг”.

Бу сюзляри Азярбайъан Республикасы Дини Гурумларла Ишцзря Дювлят Комитясинин сядри Мцбариз Гурбанлы Оьуз шящя-риндя кечирилян конфранс заманы журналистляря мцсащибясиндядейиб.

Комитя тяряфиндян бу истигамятдя тяблиьат ишинин даща да

эенишляндирилдийини диггятя чатдыран Мцбариз Гурбанлы гейдедиб: “Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин тяртибетдийи тядбирляр планына уйьун олараг бюлэялярдя давамлыдини маарифляндирмя тядбирляри, “дяйирми маса”лар кечирилир.Комитянин мцтяхяссисляринин вя диншцнас алимлярин иштиракыиля кечирилян беля тядбирлярдя ачыг сющбят апарылыр.Иштиракчылара дини дяйярляримиз, милли адят-яняняляримиз, ейнизаманда юлкямиздя дин сащясиндя щяйата кечирилян сийасятвя онун истигамятляри барядя ятрафлы мялумат верилир. Белятядбирляр маарифляндирмя бахымындан юнямли рол ойнайыр”.

Мартын 6-да ДиниГурумларла Иш цзря Дювлят

Комитясиндя (ДГИДК)Азярбайъан Республикасынын

миллятлярарасы, мултикултурализмвя дини мясяляляр цзря Дювлят

мцшавири Камал Абдуллайевиништиракы иля юлкядяки мювъуддини дурума щяср олунмушмцшавиря кечирилиб. ТядбирдяДювлят Комитясинин рящбярлийи,еляъя дя Мяркязи Апаратын вябюлэя шюбяляринин мцдирляри ишти-рак едибляр.

Мцшавиряни ачан ДювлятКомитясинин сядри МцбаризГурбанлы юлкямиздя динидурум, иъмаларын гейдиййатмясяляляри, йени иъмаларын йара-дылмасы, дини маарифляндирмясащясиндя щяйата кечирилян тяд-бирляр вя мцзакиря олунаъагмясяляляр барядя ятрафлы мялу-мат веряряк гейд едиб ки,Дювлят Комитясинин ъари илдякифяалиййяти вя дини дурумун тян-зимлянмяси бахымындан бу

мцшавиря хцсуси ящямиййяткясб едир.

Дювлят мцшавири КамалАбдуллайев эюрцлмцш ишляр,планлашдырылан тядбирляр вя гаршы-да дуран вязифялярдян данышыб,щямчинин мцвафиг тювсийяляринивериб.

Мцшавирядя бюлэя шюбямцдирляри дини дурум, еляъя дяэюрцляъяк ишляр баьлы мялуматверибляр. Дювлят Комитясининфяалиййяти иля баьлы диэяр мяся-ляляр мцзакиря едилиб.Мцшавирянин сонунда ДювлятКомитясинин сядри МцбаризГурбанлы билдириб ки, бу формат-да тядбирлярин мцтямади кечирил-мяси цмуми ишин сямярялилийинявя даща да йцксяк нятиъялярялдя едилмясиня хидмят едяъяк.

ÄÃÈÄÊ-äà ìöøàâèðÿ êå÷èðèëèá

Îüóçäà “ßíÿíÿâè Èñëàì äÿéÿðëÿðè âÿ ìöàñèðëèê” ìþâçóñóíäà ðåýèîíàë êîíôðàíñ îëóá

Мцбариз Гурбанлы: Азярбайъана гаршы тяхрибат тюрятмяк истяйян гцввялярин гаршысы гятиййятля алынаъаг

6 МАРТ 2015-úi èëТядбир. Хябяр

Мартын 10-да АзярбайъанРеспубликасы Дини ГурумларлаИш цзря Дювлят Комитясинин(ДГИДК) Шамахы район ИъраЩакимиййяти иля бирэя тяшкилетдийи “Яняняви Ислам дяйяр-ляри вя мцасирлик” мювзусундареэионал конфранс кечирилиб.

Конфрансын икинъи эцнцндяШамахы районунда фяалиййятэюстярян Коллеълярин, МцяллимлярИнститутунун Шамахы филиалынынтялябяляри, районун эянъ актив-ляри вя иътимаиййят нцмайяндя-

ляри иштирак едибляр.Конфрансын иши панеллярля

давам етдирилиб. “Яняняви динидяйярляримиз вя хариъи тясирляр”мювзусунда кечирилян биринъипленар иълас Дювлят Комитясисядринин мцавини ЭцндцзИсмайыловун модераторлуьу илябаш тутуб. Панелдя ДГИДК-нынДини гурумларла иш цзря шюбяси-нин мцдири Нийаз Йагубов“Азярбайъанда дини дурум:Йахын Шяргдя эедян просеслярконтекстиндя”, илащиййатчыТарийел Рясулов ися “Зярярли дини

ъяряйанлар вя онларын тяблиьатметодлары: йенийетмя вяэянълярин радикал мейиллярдянгорунмасы” мювзуларындамярузя иля чыхыш едибляр.

Конфрансын сонунъу пленариъласы "Милли-мяняви дяйярляр вямцасир чаьырышлар" мювзусундаДини Гурумларла Иш цзря ДювлятКомитяси сядринин биринъи мцави-

ни Сяййад Салащлынын модератор-луьу иля кечирилиб. ДГИДК-нынХариъи ялагяляр, няшриййат вяредаксийа шюбясинин мяслящятчи-си Огтай Оруъов "Азярбайъанэянъляри: сосиал медиададаннеъя истифадя едирик?" вяДГИДК-нын Дини гурумларла ишцзря шюбясинин мяслящятчисиРуслан Ясэяров “Милли-мяняви

дяйярляримиз мцасир эянълийинформалашмасында ясас компо-нент кими” мювзуларында мяру-зя едибляр.

Пленар иъласларда динлянилянмярузяляр ятрафында мцзакирялярапарылыб.

Бунунла да икиэцнлцкреэионал конфранс юз ишини башачатдырыб.

Øàìàõûäà “ßíÿíÿâè Èñëàì äÿéÿðëÿðè âÿ ìöàñèðëèê” ìþâçóñóíäà ðåýèîíàë êîíôðàíñ êå÷èðèëèá

АБШ-ын Нйу-Мексико штатынынНцмайяндяляр Палатасы мартын 3-дя кечирилян пленар иъласындаАзярбайъанда йарадылмыш толе-рантлыг мцщитини тягдир едян гят-намя гябул едиб.АзярбайъанынЛос-Анъелесдяки баш консулуНясими Аьайев сянядин гябулун-да тяшяббцскар олан ганунвериъи-лярля ялагя сахлайараг онлара вяНцмайяндяляр Палатасынын диэярцзвляриня тяшяккцр едиб,Азярбайъанын толерантлыг сащясин-дяки тяърцбясинин бцтцн дцнйацчцн нцмуняви модел олдуьунубилдириб.

Нцмайяндяляр Палатасы тяря-финдян йекдилликля гябул едилянгятнамядя Азярбайъанын тарихи

толерантлыг яняняляриня тохунула-раг, юлкямиздя гядим заманлар-дан мцхтялиф динлярин нцмайян-дяляринин, о ъцмлядян мцсял-манларын, йящудилярин вя христиан-ларын сцлщ вя ямин-аманлыг шяраи-тиндя бирэя йашадыглары билдирилир.Щямчинин гейд едилир ки, щазырдадцнйанын мцхтялиф бюлэяляриндядини радикализм, террорчулуг,дюзцмсцзлцк вя ксенофобийакими щалларын артдыьы бир дюврдяАзярбайъан юзцнямяхсус толе-рантлыг тяърцбяси иля бейнялхалгиътимаиййят цчцн уьурлу бир толе-рантлыг модели тяшкил едир.Гятнамядя о да вурьуланыр ки,Азярбайъан рящбярлийи юлкядябеля мцтярягги мцщитин инкишаф

етдирилмясиндя бюйцк рол ойнайырвя бу просесляри мцхтялиф васитя-лярля дястякляйир. Ейни заманда,2015-ъи ил май айындаАзярбайъанда кечирилмяси нязяр-дя тутулан цчцнъц ЦмумдцнйаМядяниййятлярарасы ДиалогФорумунун юняминя йер вериля-ряк билдирилир ки, АБШ толерант вядцнйяви достларыны дястяклямяливя Азярбайъанын толерантлыгмоделинин бцтцн дцнйада тятбиги-ня чалышмалыдыр.

Гятнамядя бу сянядин суря-тинин АБШ Президентиня, дювляткатибиня, Конгресиня, Нйу-Мексикону Конгресдя тямсиледян сенатор вя конгресменляряэюндяриляъяйи билдирилир.

Мартын 4-дя АзярбайъанХалча Музейиндя 2015-ъи ил цчцнАзярбайъанын халг йарадыъылыьыпайтахтларынын тягдимат мярасимикечирилиб.

Мядяниййят вя ТуризмНазирлийинин шюбя мцдири ФикрятБабайев лайищя щаггында мялу-мат вериб, халг йарадыъылыьы пай-тахтларынын сечилмясинин ящямийй-ятиндян данышыб. Билдириб ки,Азярбайъанын гейри-мадди мядя-ни ирсинин тяблиьи вя тяшвиги мяг-сядиля назирлик тяряфиндян щяйата

кечирилян “2010-2014-ъц иллярцчцн Халг ЙарадыъылыьыПайтахтлары” Програмы чярчивясин-дя 5 ил ярзиндя цч номинасийацзря 15 “пайтахт” елан едилиб.Ютян мцддят ярзиндя халг йара-дыъылыьы пайтахтларында мцхтялифсявиййяли бир сыра тядбирляр кечири-либ.

Йени програмла ялагядар2015-ъи ил цчцн Шамахы шящяри“Азярбайъанын ядябиййат пайтах-ты”, Гах шящяри ися“Азярбайъанын милли мятбях пай-

тахты” елан едилиб. Йени пайтахтла-рын елан олунмасы бюлэялярдямядяниййят тядбирляринин ъанлан-масына тякан веряъяк.

Мярасимдя ютян ил халг йара-дыъылыьы пайтахты олмуш Гябяля,Балакян вя Абшерон районларынынмядяниййят вя туризм шюбяляри-нин мцдирляри НарэиляГафаровайа, Ругиййят Сейидовайавя Илщам Манафова иллик тядбирлярпланынын иърасындакы мягсядйюнлцфяалиййятляриня эюря назирлийинфяхри фярманы тягдим олунуб.

АБШ-ын даща бир штатыХоъалы сойгырымыны таныды

АБШ-ын Йута штатынын губернато-ру Гери Щерберт Хоъалы сойгырымы-нын илдюнцмц иля баьлы мартын 2-дямяктуб имзалайыб.

Азярбайъанын Лос-Анъелесдякибаш консулу Нясими Аьайевяцнванланмыш мяктубда губернаторХоъалы фаъиясинин 23-ъц илдюнцмциля ялагядар бу гятлиам заманыушаг вя гадынлар да дахил олмагла 600-дян чох инсанынюлдцрцлдцйцнц билдиряряк, Йутада, еляъя дя бцтцн дцнйада йаша-йан азярбайъанлылара Йута штатынын ящалиси адындан башсаьлыьы вер-дийини гейд едир.

Мяктубда билдирилир ки, бу фаъияви щадися мцщарибя заманытюрядилян вящшиликляри бир даща йада салыр вя мцхтялиф дини, ирги,етник, милли вя мядяни кимликляря мяхсус инсанлар арасында дащачох гаршылыглы анлашманын, цнсиййятин вя дюзцмлцлцйцн ня гядярзярури олдуьуну эюстярир.

Гейд едяк ки, бу, Йута губернатору тяряфиндян Хоъалы гятлиа-мынын танынмасы иля баьлы имзаланмыш илк рясми сяняддир.

Новруз байрамы УНЕСЪО-дагейд олунаъаг

Мартын 24-дя УНЕСЪО-нунмянзил игамятэащында Новрузбайрамы гейд олунаъаг.

Азярбайъанын, Газахыстанын,Гырьызыстанын, Тцркмянистанын,Юзбякистанын, Тцркийянин,Монголустанын вя Русийанынтцркдилли халгларынын нцмайяндя-ляринин иштирак едяъякляри бай-рам шянлийиня 100-дян артыгинъясянят устасы гатылаъаг.

Тядбирдя юлкямизи естрада-фолк-лор ансамблы вя ашыг ЯлиГулийев тямсил едяъяк.

ТЦРКСОЙ-ун тяшкилатчылыьы,тцркдилли халгларын, о ъцмлядянАзярбайъанын УНЕСЪО йанын-дакы даими нцмайяндялийининдястяйи иля кечириляъяк байрамшянлийи чярчивясиндя “Новрузрянэляри” адлы сярэи дя тяшкилолунаъаг.

Нйу-Мексико штатынын Нцмайяндяляр ПалатасыАзярбайъандакы толерантлыгла баьлы гятнамя гябул едиб

Азярбайъанын ядябиййат вя милли мятбях пайтахтларынын тягдиматы олуб

7МАРТ 2015-úi èëАктуал

Бакы СлавйанУниверситети (БСУ) елмишурасы бу али мяктябдямултикултурализм кафедрасы-нын йарадылмасы щаггындагярар гябул едилиб.

Университетин елми шурасы-нын цзвц, академик КамалАбдуллайевин тяшяббцсц иляйарадылмыш кафедрада бу алимяктябин бцтцн ихтисасларын-да бакалавриат пиллясиндя

мултикултурализмя эириш,реэионшцнаслыг (юлкяшцнаслыг)ихтисасында, ихтисас юлкяляри-нин мядяниййяти вя инъяся-няти, ихтисас юлкяляринин етно-графийасы, ихтисас юлкялярининиътимаи фикир тарихи, ихтисасюлкяляринин етнопсихолоэийа-сы, мцгайисяли ядябиййат вядиэяр фянляр тядрис олунаъаг.Маэистратура пиллясиндя исяАзярбайъан мултикултурализ-

ми фянни иля йанашы, ядябикомпротивистика вя мцхтялифихтисаслашмалара уйьун фян-лярин тядриси нязярдя тутулур.Бундан ялавя, кафедрадамултикултурализм цзря бура-хылыш ишляри, маэистр вя док-торлуг диссертасийаларынынйериня йетирилмяси планлашды-рылыр. Кафедранын тяркибийухарыда адлары чякилянсащяляр цзря кифайят гядяр

елми-педагожи тяърцбяйямалик мцтяхяссислярдян фор-малашдырылыб. Бу кафедранынямякдашлары АзярбайъанРеспубликасынын миллятлярара-сы, мултикултурализм вя динимясяляляр цзря Дювлятмцшавирлийинин вя БакыБейнялхалг МултикултурализмМяркязинин щяйата кечирдийилайищялярдя дя фяал иштиракедяъякляр.

Азярбайъан Республикасы ДиниГурумларла Иш цзря ДювлятКомитясинин сядри Мцбариз Гурбанлынынрящбярлик етдийи нцмайяндя ТцркийяЪцмщуриййяти Дийанят Ишляри башганыМещмет Эюрмязин дявяти иля бу юлкя-дя рясми сяфярдя олуб.

Нцмайяндя щейяти мартын 2-дяТцркийянин Дийанят Ишляри башганыМещмет Эюрмез иля эюрцшцб.

Азярбайъанда Президент ИлщамЯлийевин рящбярлийи иля дювлятин динигурумлара эюстярдийи гайьыдан данышанМцбариз Гурбанлы виъдан азадлыьынынтямин едилмяси, мцхтялиф дини иъмаларцчцн йарадылан шяраит, йени ибадятэащла-рын тикилмяси щаггында мялумат вериб.

Ислам аляминдя баш верян бязи мянфищадисяляря тохунан Мещмет Эюрмез

Азярбайъанын мцхтялиф дини ъяряйанларыннцмайяндяляринин бирэя йашамасы сащя-синдя зянэин тяърцбяйя малик олдуьунугейд едиб.

Даща сонра Дийанят Ишляри Идарясининтяркибиндяки тящсил хидмятляри вя дининяшрляр баш идаряляринин рящбярляри иляэюрцшян Азярбайъан нцмайяндя щейятиТцркийядя дини тящсил, дин хадимлярининйетишдирилмяси, еляъя дя мцвафиг няшрля-рин щазырланмасы мясяляляри иля танышолуб.

Дини Ишляр цзря Али Гурумун сядриЩцсейн Кайапынарла эюрцшдя исяАзярбайъан нцмайяндя щейятининцзвляриня гурумун структуру вя фяалиййятистигамятляри щаггында мялумат верилиб.

Тяряфляр Азярбайъан иля Тцркийяниндини гурумлары арасында тяърцбя мцбади-ляси, еляъя дя мяняви дяйярлярин горун-

масы вя инкишафы сащясиндя ямяк-дашлыьын юнямини вурьулайыблар.

Дини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитясинин сядриМцбариз Гурбанлынын рящбярликетдийи нцмайяндя щейятининТцркийя Республикасындакы сямя-ряли эюрцшляри мартын 3-дя давамедиб. Щямин эцн Тцркийя БюйцкМиллят Мяълисинин (ТБММ) сядриЪямил Чичяк нцмайяндя щейяти-мизля эюрцшцб.

Эюрцшдя ики гардаш юлкя ара-сындакы мцнасибятляр ятрафлы фикирмцбадиляси апарылыб.

Сонра Мцбариз Гурбанлы вя нцма-йяндя щейятинин цзвляри Тцркийя Башназиринин мцавини Бцлянд Арынчлаэюрцшцбляр.

Бцлянд Арынч Азярбайъан иля Тцркийяарасында сийаси, игтисади, мядяни вя диэярсащялярдя йцксяк сявиййядя олан ялагя-лярля йанашы, милли-мяняви дяйярлярингорунмасы вя доьру тяблиьи истигамятин-дя дя ямякдашлыьын инкишаф етдирилмяси-нин ваъиблийини вурьулайыб.

Мцбариз Гурбанлы ися юз нювбясиндя

гейд едиб ки, Азярбайъан бцтцн сащяляр-дя Тцркийя иля мцнасибятлярин инкишафынахцсуси юням верир.

Сяфяр чярчивясиндя ТБММ-ин ИнсанЩцгуглары Комиссийасынын сядри АйханСяфяр Цстцн вя Тцркийя-Азярбайъан пар-ламентлярарасы достлуг групунун рящбяриНеъдят Цнцвар иля эюрцшляр кечиряннцмайяндя щейятимиз АнкараУниверситетинин илащиййат факцлтясиндя вяАнкара Мцфтцлцйцндя дя олуб.

Эюрцшлярдя Тцркийядя дини хадимля-рин йетишдирилмяси, Ислам дининин тядриси,дцнйада доьру тяблиьи вя диэяр мясяля-ляр барядя эениш фикир мцбадиляси апары-лыб.

Диггятя чатдырылыб ки, Цмуммилли

Лидер Щейдяр Ялийевин Азярбайъандадин сащясиня эюстярдийи щяссас йанашмабу эцн Президент Илщам Ялийев тяряфин-дян уьурла давам етдирилир, юлкямиздяйени ибадятэащлар инша едилир, милли-мяня-ви дяйярлярин горунмасына хцсуси диггятйетирилир.

Азярбайъан Республикасы ДиниГурумларла Иш цзря Дювлят Комитясининсядри Мцбариз Гурбанлынын рящбярликетдийи нцмайяндя щейятинин ТцркийяРеспубликасына рясми сяфяри мартын 4-дябаша чатыб.

Àçÿðáàéúàí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè Òöðêèéÿäÿ ñÿìÿðÿëè ìöçàêèðÿëÿð àïàðûáДювлят Комитясинин сядри Мцбариз Гурбанлынын рящбярлик етдийи нцмайяндя щейяти Тцркийядя рясми сяфярдя олуб

Бакы Славйан Университетиндя мултикултурализм кафедрасы йарадылыб

8 МАРТ 2015-úi èëМцсащибя

- Мцбариз мцяллим, Сиз ЙАП Иъракатибинин мцавини, еляъя дя, ДиниГурумларла Иш цзря ДювлятКомитясинин сядрисиниз. Бу титулларынсайыны артырмаг олар. Ушаглыгда арзула-дыьыныз пешяйя сащиб ола билмисинизми?

- Яввяла гейд едим ки, ушаглыгдедикдя, инсан 4-5 йашларындан ятрафмцщити дярк етмяйя башлайыр вя ян азын-дан бу йашдан сонра щадисяляр йаддашащопур. Мяктяб щяйатында да баш верянбязи щадисяляр онун щяйатында ябядигалыр. Еля щадисяляр вар ки, инсанын йад-дашындан силинир. Еляси вар ки, силинмир.Хцсусиля ушаглыг дюврцндя баш верянщадисяляр даща чох йаддашда йер тутур.Ялбяття, истянилян ушаьын дцшцнъясиндямцяййян мцддят ярзиндя дяйишикликлярбаш веря биляр. Цмумиййятля, психоло-гларын дедийиня эюря, инсанларын характери12 йаша гядяр формалашыр. Вя бу характербцтцн юмцр бойу ъцзи дяйишиклийя мярузгалыр. Инсан характерини там сахлайыр,бязян мцщит дя буна тясир эюстяря биляр.Амма характер анлайышы эенля баьлы оланмясялядир. Она эюря дя, характер дяйиш-мяздир.

Орта мяктябдя охудуьу дюврлярдяушаглара ятрафда олан инсанлар беля суалверирляр ки, бюйцйяндя ня олаъагсан?Беля суаллары инди биз дя ушаглара веририк.Ялбяття, ушаглыьын илк дюврлярдя сечдийи

пешя щеч дя адекват олмур, садяъяятрафда охшамаг истядийи адамын пешяси-ни дейир. Ушаг вахтларында бу суал мянядя верилиб. Мян хатырлайырам ки, бу ъцрсуаллар вериляндя мян мцяллим олмагистядийими демишям.

- Бу арзунуза чатмысыныз. Йяниузун мцддят мцяллим ишлямисиниз...

- Мян мцяллим аилясиндя бюйцм-цшям. Йягин она эюря дя щямин суалла-ра беля ъаваб вермишям.

Арзума чатмаг бахымындан десяк,бяли, 1978-ъи илдя Бакы ДювлятУниверситетини битирдикдян сонра цч ил ортамяктябдя дярс демишям. Аспирантуратящсилиндян сонра ися али мяктябдямцяллим кими фяалиййят эюстярмишям.

Щяйатын мцхтялиф мярщяляляриндянкечяряк бу вязифяйя эялиб чатмышам.

- Бяс Мцбариз Гурбанлы сийасятянеъя эялди?

- Мян орта мяктябин 8-ъи синфинягядяр юз кяндимиздя, Шямкир районуКотяняли кяндиндя охумушам. 8-ъи синфитярифнамя иля битирмишям. О заман белябир гайда вар иди ки, 8-ъи синфи тярифнамяиля битирянляр техникумлара имтащансыздахил ола билирдиляр. Мян о заман ЭянъяПолитехник Техникумунун Автомобилняглиййатынын истисмары шюбясиня дахилолдум. 8-ъи синфи битиряндя 14 йашын ичин-дя идим. 3 ил техникумда охудум, бура-ны да фярглянмя диплому иля битирмишям.Сонра ися истещсалатда чалышмышам. Дащасонра Азярбайъан Дювлят Университетинин(индики Бакы Дювлят Университетинин) тарихфакцлтясиня дахил олмушам, бу тящсилмцяссисясини дя фярглянмя диплому илябитирмишям.

Сийасятя эялмяйимя эялинъя ися, алитящсилим сырф сийасятя баьлы ихтисасдыр.

Эюрцнцр, щуманитар елмя мараьым чохолуб. Дедийим кими, мцяллим аилясиндябюйцмцшям, евимиздя зянэин китабханаолуб. Ейни заманда, кяндимизин дяэюзял китабханасы вар иди. Мян кичикйашларымдан чохлу бядии ядябиййат оху-йурдум, азярбайъанлы вя хариъи йазычыла-рын ясярлярини 8-ъи синфи битирянядяк оху-мушдум. Щуманитар елмляря, хцсусилятарих елминя щявясим бюйцк олуб. БДУ-да 1970-ъи иллярдя гайнар сийаси мцщитвар иди. Мян дя 1973-78-ъи иллярдя бура-да али тящсил алмышам. Бахмайараг ки,кечмиш ССРИ-дя тякпартийалы систем иди,амма сечдийим ихтисас, охудуьумузкитаблар, хцсусиля факцлтядяки мцщитбиздя чохлу суаллар доьурурду. Суалларынъаваблары ися сийасиляшмиш иди. Доьруъаваб олсайды, дювлятин мараьына уйьунола билмязди. Мясялян, о дюврдяАзярбайъан тарихи тядрис олунурду, орадаэюзля эюрцнян аь йаланлар вар иди.Мясялян, Азярбайъанын Русийайа бирляш-мяси иля баьлы. Тарих дярслийи о дюврдябуну аз гала той-байрам кими тясвиредирди. Йяни ишьалы бирляшмяк кими тягдимедирдиляр. Бу да тялябялярдя суаллар йара-дырды. Азярбайъан тарихи дярсляриндя ХалгЪцмщуриййяти щагда мялумат верилмирди.Якс мювгедя тягдим олунурду гысаъа.Мянтигля щисс едирдик ки, бу дцз дейил.Мцяллимляр ися йалныз фасиля вахты щяги-гяти демяйя ъящд едирдиляр. Амма буда онлар цчцн рискли иди.

Йяни факцлтямиз сийасиляшмиш олдуьу-на эюря бурада тящсил алан тялябяляриняксяриййяти сийаси просеслярдя мцтляг ишти-рак едирди. Онларын бир чоху али тящсилибаша вурдугдан сонра йцксяк вязифяляряэедирдиляр. Ейни заманда, сонрадан миллиазадлыг щярякатына да гошуланлар вар иди.

Цмумиййятля, щуманитар факцлтялярин

тялябяляри даща чох сийасятя мейлли иди-ляр. Тялябялик илляриндя сийаси просесляриничярисиндя идик.

Сийасятя эялишим ися беля олду ки,халг щярякаты башлананда мян дя бупросеся гошулдум, халгла бирэя идим.Сийаси партийалар формалашанда ися илк ола-раг Милли Истиглал Партийасынын цзвц, сонракатиби олмушам. 1993-ъц илдя о партийа-дан истефа вермишям вя Улу ЮндярЩейдяр Ялийевин сийасятини дястяклями-шям. ЙАП йарандыьы вахт мян АМИП-инкатиби идим. Амма Улу Юндяр ЩейдярЯлийевин апардыьы сийасят яслиндя бцтцнпартийаларын фяалиййятинин фювгцндя дайа-нан бир сийасят иди. Бу сийасятя диэярпартийаларын нцмайяндяляри дя гатылыблар.Мян дя Азярбайъаны хилас едян лидеркими Щейдяр Ялийевин сийасятини гябулетмишям. Бу, доьру сечим иди. Миллимараглар Щейдяр Ялийев сийасяти иля цст-цстя дцшдцйц цчцн халг бу сийасятинархасынъа эедирди. Бу эцн дя милйонларлаинсан бу сийасятин архасынъа эедир.

- Сизи сийасятчи кими йахшы таныйырыг.Рящбярлийиниз алтында ишляйян инсанларСизи гайьыкеш, мцлайим шяхс кимигябул едирляр. Бяс Мцбариз Гурбанлыаилядя неъядир?

- Мян сизя байаг дедим, инсанынхарактери 12-13 йашларында формалашыр.Мцщит дя бязи тясирлярини эюстярир. Аммахарактерин нцвяси дяйишмяз галыр. Мяналтруист, йяни юзцнц башгасынын йолундафяда едян инсан дейилям. Амма щямишягаршы тяряфи дцшцнцрям. Гаршылыглы щюр-мятя тяряфдарам, диалог тяряфдарыйам.Мянтиг мяним зиддимядирся, мян онугябул едирям. Юз сящвими эюрдцкдяону етираф етмякдян щеч вахт чякинми-рям.

Щямишя ядалятин тяряфиндя олмаг

мяним цчцн ясас критерийадыр. Аилядя дяядалятли олмалысан. Аиля цзвляриня гаршыда беля олмалыдыр. Аилядя кишинин апарыъыролу данылмаздыр. Чцнки аилядя бцтцнмясяляляря ъавабдещ кишидир. Щяттагадын цстцн вязифя тутмуш олса да,газанъы даща чох олса да, евдя кишининнцфузу олмалыдыр. Бу олмаса, ювладларынтярбийясиня мянфи тясир эюстяря биляр.Щесаб едирям ки, бу критерийадан чыхышетсяк, мян аилядя щеэемон, диктат шякил-дя мювге ортайа гойан адам дейилям.Аилядя щяр шей мяслящят, фикир мцбадиля-си иля олмалыдыр. Аиля мяняви бирликдир,ващид мягсяд ятрафында бирляшмякдир.Аиля мараьы дейилян анлайыш вар. Бу, биршяхсин йох, бцтцн аиля цзвляринин фикирля-рини якс етдирмялидир. Бу мянада, бизимаилядя беля бир мцщит вар.

Ювладларын тящсили, аиля гурмаг сечи-ми дя тябии ки, мяслящятляр чярчивясиндяолмалыдыр. Доьрудур, валидейн оларагонларын сечимляриня щюрмятля йанашырыг,амма бу мясялялярдя юз тювсийяляримизивермялийик. Бу тювсийяляр нятиъясиндяювлад юз дцшцнъясиндя мцяййян дяйиши-клик едя биляр. Инсан ъямиййятинин азад-лыьынын бир щцдуду олдуьу кими, аилядядя щцдудлар вар. Аиля мараглары бущцдудлардан кянарда юзцня йер тапма-малыдыр. Аилядя мцтляг гаршылыглы инам вящюрмят горунмалыдыр. Диктат мювге

йахшы щал дейил. Садаладыьым амилляр аиля-дя саьлам мцщитин олмасы цчцн ваъибшяртдир.

- Сиз узун мцддят мцяллимлик фяа-лиййяти иля мяшьул олмусунуз. Бумцддятдя эянълярля даща чох ишлямиси-низ. Еляъя дя ЙАП Иъра катибинин мца-вини олараг да эянълярля сых цнсиййят-дясиниз, щям дя аилядя дя ики оьулатасысыныз. Неъя щесаб едирсиниз, Сизиндюврцн эянълийи иля индики эянъляр ара-сында фярг щансы сявиййядядир?

- Чох дярин суалдыр. Нясиллярарасы зид-диййят, нясиллярарасы варислик дейилян биранлайыш вар. Нясилляр бир-бирини явяз едир.Бу, тякъя механики явязетмя дейил,щям дя, кейфиййятъя явязетмядир.Нясилляр дедикдя, баба-няня, ювлад вянявя, йяни бу цчлцк ясас эютцрцлмялидир.Мясялян, ата иля оьулун щяйата бахышыеля дя фярглянмир. Амма нявя иля баба-нын щяйата бахышы даща чох фярглянир.Щазырда тез-тез сяслянян «Бизим вахты-мызда беля дейилди», «индики нясиллярбашга ъцр дцшцнцр» фикирляри тясадцфидейил. Яэяр индики эянъликдян тяляб етсякки, бизим дюврцн эянълийи кими йашасынвя дцшцнсцн, бу доьру олмазды. Щярняслин юз миссийасы вар. Щяр нясил дя юзмиссийасыны йериня йетирмяк цчцн фяалийй-ят эюстярир. Мяним эянълик илляримдярянэли телевизор, мобил телефон йох иди.Индики кими информасийа мцбадиляси сцрят-ля эетмирди. Мяним дюврцм иля мцгайи-сядя индики эянълийин дцшцнъясиндябюйцк фярг вар. Мясялян, бизим озаман мцяййян адятлярля ялагядаройнадыьымыз ойунлары индикиляр щеч вахтетмирляр. Инди йени дцшцнъяйя уйьунойунлара цстцнлцк верилир. Дярсляря щазыр-лашмаг цчцн китабханалара эедирдикся,

Ìöáàðèç Ãóðáàíëû: Òÿëÿáÿëèê èëëÿðèíäÿíñèéàñÿòèí è÷ÿðèñèíäÿéÿì ЙАП Иъра катибинин мцавини, Азярбайъан Республикасы

Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин сядриМцбариз Гурбанлынын йап.орэ.аз-а мцсащибяси

9МАРТ 2015-úi èëМцсащибя. Конфранс

индики эянълик бир китабхананы бир ком-пцтеря йерляшдирир. Инди даща чох фярди-ляшмя вар. Яввялляр иътимаи няглиййатдащамынын ялиндя китаб, гязет вар иди. Индиися даща чох телефон вар. Йягин бундансонракы нясил индикиндян бир аз да фярглиолаъаг.

Бизим дюврцмцздя Истанбулу, Тябризи,Лондону эюрмяйи йалныз хяйал едя биляр-дик. Амма инди истянилян вахт истянилянйеря эетмяк мцмкцндцр. Щазырдамядяниййятлярарасы, сивилизасийаларарасымцнасибятляр о гядяр интенсивляшиб ки,индики эянълик тамамиля яввялки нясилдянфярглянир. Буна эюря индики эянълийи гына-маг доьру дейил. Бу, онун дюврцдцр,миссийасыдыр. Бу миссийа милли адят-яня-няляря вя милли мараглара зидд олмама-лыдыр. Мян индики эянълийя бюйцк инамлабахырам. Щесаб едирям ки, онлар юз тари-хи миссийаларыны бюйцк уьурла йериня йети-ряъякляр.

- Мцбариз мцяллим, щазырда дцнйадамцряккяб просесляр баш верир. Хцсусилямцсялман юлкяляриндя эярэинлик йашаныр,Ислам динини эюздян салмаг цчцн кам-панийалар апарылыр. Беля бир дюврдя ДиниГурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинясядр тяйин олундунуз...

- Бу тяйинат мяним цчцн эюзлянил-мяз олду. Биз Щейдяр Ялийев сийасяти-нин, ЙАП-ын ясэярлярийик. МющтярямПрезидентимиз Илщам Ялийев щансы вязифя-йя етимад эюстярирся, бу бизим цчцнбюйцк шяряфдир. ПрезидентимизАзярбайъанын лидери кими Ислам дцнйасын-да, бейнялхалг алямдя, дювлят башчылары

арасында бюйцк нцфуза малик олан шях-сиййятдир. Президентимизин фяалиййятитякъя Азярбайъанла мящдудлашмыр,бцтювлцкдя реэион, дцнйадакы просеслярядя фяал мцнасибят билдирир. Бир чох юлкя-лярин башчылары Президентимизя лидер ола-раг дярин щюрмят бясляйир, реэион, Исламдцнйасы иля баьлы онунла щесаблашырлар.

Ъянаб Президент кимя етимад эюстя-рирся, бу щямин шяхс цчцн бюйцк шяряф-дир. Мян Комитяйя сядр тяйин олунанагядяр тарихчи олдуьум цчцн Исламдцнйасы, еляъя дя диэяр динлярля дя баьлыбилэиляря малик идим. Бунлар апараъаьымишляря тясир эюстярир. Бу, сийаси вязифядир,бурада мцтяхяссисляр чалышыр. Ейнизаманда, мцтяхяссисляр щазырланыр. БизПрезидентимиз тяряфиндян мцяййян олун-муш сийаси хятти иъра едирик. Комитянинсядри кими Президентимиз Илщам Ялийевинбу сащядя щяйата кечирдийи сийасятдяиштирак едирям. Дювлятин диэяр гурумларыиля бирэя щярякят едирик. ХцсусиляПрезидент Администрасийасы бурадамцщцм ящямиййятли истигамятляр верир.Ейни заманда, Гафгаз МцсялманларыИдаряси иля сых ямякдашлыг едирик, динхадимляримизля, диншцнас алимляримизлябирэя чалышырыг. Комитямизин фяалиййятпрограмы вар ки, буну щяйата кечиририк.

Азярбайъан цчцн ваъиб нядир?Яняняви Ислам дяйярлярини горуйубсахламалыйыг. вя Ислама гаршы йаранмышолан исламофобийанын мащиййятини ачма-лыйыг, ейни заманда радикал групларынАзярбайъанда щяр щансы бир формада йертапмасына, айаг ачмасына йол вермямя-

лийик. Чцнки бизим яняняви дини дяйярля-римиз вар. Нясилдян-нясилляря ютцрцлянадятляримиз вар вя буну горумалыйыг.Бизим цзяримизя дцшян бу ишляр тяряфи-миздян йериня йетирилир. Президентимизинсийасятинин йериня йетирилмяси цчцн яли-миздян эяляни ясирэямяйяъяйик.

- ЙАП гаршыдан эялян парламентсечкиляри иля баьлы щазырлыг ишляриня стартвериб. Партийанын Иъра катибинин мцави-ни кими бу щагда ня дейя билярсиниз?

- ЙАП истянилян вахт сечкиляря щазыролан партийадыр. Буну демяйя ясасымызвар. Чцнки партийанын щям цзвлярининсайы, щям кейфиййяти, щям дя бюлэялярцзря тяшкилатланмасы йцксяк сявиййядя-дир. Ейни заманда, ЙАП-ын рящбярлийи,шяхсян Сядримиз ъянаб Илщам Ялийевингаршыйа гойдуьу вязифялярин йериня йети-рилмяси истигамятиндя бцтцн тядбирлярщяйата кечирилир. ЙАП-ын идеоложи, тяшкилати,бейнялхалг ялагяляр вя с. истигамятлярдяэюрдцйц ишляр о гядяр чохдур ки, сайма-гла гуртармаг олмаз. Бурада там тяшки-латланмыш, эцълц механизм вар.Партийанын бцтцн структурлары саат меха-низми кими чалышмагдадыр. Беля оланшяраитдя партийанын сечкиляря эетмяси вягялябя газанмасы аксиомадыр.

ЙАП-ын щяр сечкини удмасынын башлыъасябяби партийанын Улу Юндяр ЩейдярЯлийевин идейаларына сюйкянмясидир вяСядримиз, Президент Илщам Ялийевин сийа-сятинин халг тяряфиндян бирмяналы оларагмцдафия олунмасыдыр.

Бу эцн Президентимизин сийасяти няти-ъясиндя халгла щакимиййят арасында вящ-

дят мювъуддур. Она эюря дя ЙАП-ынсечкиляря гатылмасы о гядяр чятин дейил.ЙАП тяшвигат заманы демяйя сюзц оланпартийадыр. Парламент сечкиляри иля ялагя-дар щазырлыг ишляри дя давам етмякдядир.Биз район вя шящяр тяшкилатлары сядрляри-нин топлантысыны кечирмишик. Диэяр ъариишляр дя эюрцлмякдядир. Щесаб едирямки, намизядляримиз сечкилярдя ъиддиуьурлар ялдя едяъякляр. Намизядляриниряли сцрцлмяси просеси рящбярлик тяряфин-дян мцяййянляшдириляъяк вя заманындаиътимаиййятя мялумат вериляъяк.

- Халгымыз Новруз байрамы яряфя-синдядир. Байрам арзуларыныз нядир?

- Новруз халгымызын ян гядим бай-рамларындан биридир. Бу байрамын динляялагяси йохдур. Байрам йени илин эялишибайрамыдыр. Яслиндя бяшяриййятдя щями-шя йени илин эялиши бащарын эялиши иля олуб.Гядим Ромада, Йунаныстанда, Мисирдя,Щиндистанда йени или бащарын эялмяси илягейд едибляр. Чцнки бащарда щяйат ъан-ланыр, торпаг ойаныр вя с. Она эюря Йениил кими гейд олунуб.

Новруз - йени эцн демякдир. Бу, чохэюзял байрамдыр. Байрам мцнасибятилябцтцн халгымызы, о ъцмлядян ЙАП-ынцзвлярини тябрик едирям, инсанлара ъан-саьлыьы, уьурлар, бащар тяравяти, рифащарзулайырам. Биз эцълц дювлят гурму-шуг, юлкямиз инкишаф едир. МющтярямПрезидентимиз башда олмаглаАзярбайъан халгы бу бащар байрамыныйени-йени уьурларла гейд едир. Бир дащабцтцн юлкя вятяндашларыны Новруз байра-мы мцнасибятиля тябрик едирям.

Мартын 5-дя АзярбайъанРеспубликасы Дини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитяси АзярбайъанРеспубликасы Яразиляринин ЕрмянистанСилащлы Гцввяляринин Ишьалы НятиъясиндяИтки вя Тяляфатларын Гиймятляндирилмясицзря Ишчи Групу иля бирэя “Ишьал алтын-да галан абидяляримиз: вурулмуш зийа-нын гиймятляндирилмяси” мювзусундаконфранс кечириб.

Тядбирдя Дини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитясинин сядри МцбаризГурбанлы, Азярбайъан РеспубликасыЯразиляринин Ермянистан СилащлыГцввяляри Тяряфиндян Ишьалы НятиъясиндяИтки вя Тяляфатларын Гиймятляндирилмясицзря Ишчи Групунун рящбяри, миллят вякилиХанщцсейн Казымлы, мцвафиг дювлятгурумларынын ямякдашлары, ГЩТ рящбяр-ляри, дини конфессийаларын нцмайяндяляри,алимляр вя иътимаиййятин тямсилчиляри ишти-рак едибляр.

Конфрансы эириш сюзц иля ачан ДювлятКомитясинин сядри Мцбариз Гурбанлыишьал алтындакы абидяляримиздян данышараггейд едиб ки, Ермянистан тяряфиндянмадди-мядяниййят абидяляримизя гаршытюрядилян вандализм щярякятляри, ишьалалтындакы бцтцн мадди ирсин мящв едил-

мяси фактлары дцнйа иътимаиййятиня чатды-рылмалыдыр. Дювлят Комитясинин сядри бил-дириб ки, ишьал олунмуш яразиляримиздячохлу сайда щям тарихи, щям дя диниабидяляримиз мящв едилиб. Онларын ичяри-синдя мясъидляр, китабханалар вя мядя-ниййят оъаглары вар. Даьыдылан абидялярарасында йалныз мцсялман абидяляридейил, ейни заманда христиан албан

мябядляри дя вар.Миллят вякили Ханщцсейн Казымлы кон-

франсда ясас мярузя иля чыхыш едяряк бил-дириб ки, ермяни вандализминин эенишвцсят алдыьы индики шяраитдя ишьал алтындакыяразилярдя тарихи мядяни ирсин тядгигини,щабеля онларын БейнялхалгГиймятляндирмя Стандартларына ясасяндяйярляндирилмясини зярури едир. О гейд

едиб ки, мемарлыг абидяляри ичярисиндяермяниляр тяряфиндян ян чох даьынтыларавя тяляфата мяруз галан Ислам дини аби-дяляри, йяни мясъидляр, тцрбяляр, зийяря-тэащлар вя диэяр инанъ йерляри олмушдур.Ермянилярин бцтцн бу вандаллыгларыАзярбайъанын ишьал алтындакы тарих вямядяниййят абидяляриня дяйян зярярбейнялхалг стандартлара уйьун гиймят-ляндирилмялидир.

Конфрансда билдирилиб ки, ишьал олун-муш яразилярдя дювлят гейдиййатындаолан тарих вя мядяниййят абидялярининсайы 901, дювлят гейдиййатында олмайанабидялярин сайы 1500, бейнялхалг ящя-миййятли абидялярин сайы 13, гябиристанла-рын сайы 900 ядяддир.

Даща сонра Тарих вя Мядяниййятабидяляри цзря Иътимаи Бирлийин сядри, Иткивя Тяляфатларын Гиймятляндирилмяси цзряИшчи Групунун цзвц Фаиг Исмайылов,МАК Ъонсалдинг-Бакы ЛТД-нин башдиректору, Итки вя тяляфатларын гиймятлян-дирилмяси цзря Ишчи Групунун цзвцЗамин Щцсейнов, «МБА ЛТД»Гиймятляндирмя ширкятинин президенти,Сосиал-игтисади вя Еколожи ИнкишафБирлийинин сядри Ращиля Мещдийева чыхышетмишляр.

“Èøüàë àëòûíäà ãàëàí àáèäÿëÿðèìèç: âóðóëìóø çèéàíûíãèéìÿòëÿíäèðèëìÿñè” ìþâçóñóíäà êîíôðàíñ êå÷èðèëèá

Ìöáàðèç Ãóðáàíëû: Òÿëÿáÿëèê èëëÿðèíäÿí ñèéàñÿòèí è÷ÿðèñèíäÿéÿì

10 МАРТ 2015-úi èëМцсащибя. Хябяр

АзярбайъанРеспубликасы ДиниГурумларла Иш цзряДювлят Комитясинин няшриолан “Дювлят вя Дин”иътимаи фикир топлусунунбу ил икинъи сайы ишыг цзцэюрцб.

Журнал АзярбайъанРеспубликасынынПрезиденти ИлщамЯлийевин Хоъалы фаъиясигурбанларынын хатирясинианым мярасиминдя иштира-кы иля ачылыр.

Топлунун бу сайындабяшяриййятин ян бюйцкбяласы олан терроризминдинля ялагяляндирилмясификри тянгид олунур вявурьуланыр ки, бу мясяля-дя ян чох щагсызлыьа,йерсиз вя ясассыз иттищам-лара мяруз галанИсламдыр. Сонунъу сяма-ви дин терроризмя ян сяртшякилдя мцнасибят билдир-мясиня бахмайараг,мцасир дцнйада террор-дан даща чох язиййят

чякян мящз мцсялман юлкяляридир.“Ултраправый радикализм в Йевропе

(дело Брейвика)” адлы мягалядя билдирилирки, Авропада йахын кечмишдя баш верянщадисялярин тящлили Гярб дцнйасында ради-кал саьчыларын иътимаи мясяляляри идеоложиъящятдян йозмасынын тящлцкяляр йаратды-ьыны ортайа чыхарыр. Мисал кими, 2011-ъи илийулун 22-дя Норвечин пайтахты Ослонунмяркязиндяки щюкумят биналарынын гаршы-сында тюрядилмиш партлайышлар вя Цтойаадасында эцнащсыз ушагларын гятля йетирил-мяси эюстярилир.

Няшрдя диггят чякян йазылардан биридя “Ермяни тяъавцзц вя дини абидяляри-

миз”дир. Бу мягалядя ишьал алтындакыАзярбайъан торпагларында олан дини аби-дялярин даьыдылмасы, ермяниляшдирилмясивя юзэяляшдирилмясиндян данышылыр.Щямчинин “Гуранын яски сятиралты тяръ-цмяляри щаггында”, “Мящяммяд пейь-ямбярин (с) дюврцндя мяшвярятин ролу”,“Исламын дяркиндя Гуран вя сцннянинящямиййяти”, “Исламда аьылын мягамы”,“Кцфря апаран эцнащлар” вя с. мювзуларда охуъуларда мараг доьураъагдыр.

“Публисистика” рубрикасында илащиййатиля диншцнаслыьын фяргляриндян бящс еди-лир, щяр ики елм сащясинин спесификасы вятядгигат методолоэийасындан данышылыр.

Бу сайда да топлуда ишлядилмиш дини-фялсяфи терминлярин изащы дяръ олунмуш-дур.

“Дювлят вя Дин”ин йени сайы чап олунуб

- Сон заманларАзярбайъанда радикал динитямайцллц групларын, хцсусянсяляфи-вящщаби, хявариъи ъяря-йанларынын ардыъылларындан иба-рят мцтяшяккил дястяляря гаршыщцгуг-мцщафизя органларытяряфиндян кечирилян ямялиййат-лар барядя ня дейя билярсиниз?

- Сон вахтлар радикал динигрупларын фяалиййятинин мящдуд-лашдырылмасы вя арадан галдырыл-масы цчцн чох бюйцк ишляр апа-рылыб. Артыг бу йюндяАзярбайъанын щцгуг-мцщафизяорганларынын, еляъя дя идеоложигурумларын апардыьы ишляр юзмцщцм нятиъялярини верир. Гойбилсинляр ки, онлара гаршы бумцбаризя бир ан беля дайанды-рылмайаъаг! Биз юлкямиздящямин радикал груплары там ара-дан галдырана гядяр бу ишляридавам етдиряъяйик.

Азярбайъан Ислам юлкясидир.Бизим дини дяйярляримиз, миллиадят-яняняляримиз вар. Биз тари-хян нясилдян-нясиля ютцрцлян будяйярляри горумалы вя йашатма-лыйыг. Азярбайъан дювляти, онунбашчысы ъянаб Илщам Ялийев будяйярляри горумаг цчцн чохбюйцк ишляр щяйата кечирир. Бизюлкямиздя щяр щансы радикалгрупларын фяалиййят эюстярмясиняимкан вермирик вя вермяйяъя-йик дя! Чцнки бу, ъямиййятими-зин, милли адят-яняляримизин,сюйкяндийимиз Ислами дяйярляринистяйидир.

- Бир мцддят яввял Тренд-я билдирмишдиниз ки, щямингрупларын малиййя мянбяляри-нин, игтисади ресурсларынын ашкаредилмяси вя онларын гаршысыныналынмасы иля баьлы тядбирлярэюрцляъяк. Бунунла баьлы щярщансы йениликляр вар?Малиййяляшмя ясасян щарадан,кимляр вя щансы сащяляр васи-тясиля щяйата кечирилир?

- Биз бу йахынлардаТцркийядя сяфярдя оларкянюзцмцз цчцн мараглы бирмясяляни айдынлашдырдыг. Бизябилдирилди ки, орада радикал динигруплар, демяк олар ки, йохдур.Яэяр варса беля, онлар щялледиъирол ойнайа, мясъидляря, ъямийй-

ятя ъидди тясир эюстяря билмирляр.Бунун ясас сябябляриндян бириТцркийядя яняняви Ислам дяйяр-ляринин тяблиьи вя тяшвиги ишининдювлят сявиййясиндя эениш шякил-дя апарылмасыдыр. Фикримъя,орада ялдя етдийимиз бу тяърц-бядян мцтляг йарарланаъаьыг.

Азярбайъанда ися радикалдини груплара гаршы мцбаризядя3 истигамят мцяййян едилиб.Бунлардан биринъиси ганун чярчи-вясиндя щяйата кечирилян истига-мятдир ки, бурада щцгуг-мцща-физя органлары апарыъы рол ойна-йыр. Бура Дахили Ишляр Назирлийи(ДИН), Милли ТящлцкясизликНазирлийи (МТН), прокурорлугорганлары вя щцгуг-мцщафизясистеминдяки диэяр гурумларынфяалиййяти дахилдир. Бу гурумларрадикаллашмыш дини груплар тяря-финдян ганун позунтусуна йолверилдийи тягдирдя онларын ней-траллашмасы вя ганун гаршысындаъаваб вермяси истигамятиндяъидди аддымлар атырлар. Бунамисал олараг, МТН вя ДИНтяряфиндян сон дюврлярдя тяшки-латланмыш силащлы шябякя йара-дан, еляъя дя Азярбайъанвятяндашларыны хариъи юлкялярдякисилащлы мцнагишяляря ъялб едянрадикал групларын ашкар едилярякзярярсизляшдирилмясини эюстярмяколар. Бундан ялавя, радикал гру-пларын гейри-гануни фикирляриниифадя едян ядябиййатын йайылма-сынын гаршысынын алынмасы мягся-диля Дини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитяси вя МиллиТящлцкясизлик Назирлийи бирэяэениш тядбирляр щяйата кечирир.

Диэяр истигамят ися игтиса-диййат сащяси иля баьлыдыр.Радикал групларын бязиляри гейри-гануни йолларла вясаит яля кечи-ряряк онун васитясиля эянъляринрадикал груплара ъялб едилмяси-ня, шябякялярин йарадылмасынаъящдляр эюстярирляр. Тябии ки, бу,йолверилмяздир.

- Гейри-гануни йоллардейяркян ясасян няйи нязярдятутурсунуз?

- Гейри-гануни йоллар дейян-дя, мясялян, хариъдяки гцввя-ляр тяряфиндян радикал дини гру-плара вясаит эюндярилмяси,

щямин груплар васитясиля пулуяввялъядян юдянилмяйян мал-ларын Азярбайъана эятирилярякбурада йайылмасы вя тяряфдарларываситясиля сатыша чыхарылмасы,малларын мцфтя верилмясиндянистифадя едяряк онлардан ялдяедилян эялирлярдян тякрарянгейри-гануни ядябиййатын ялдяолунмасы вя сатышы, ейни заман-да бу ъцр вясаитдян истифадяедяряк эянъляр арасында тяряф-дарларын топланмасы, онларын шир-никляндирилмяси, силащлы бирляшмя-ляря вя хариъдяки силащлы мцна-гишяляря ъялб едилмяси вящямин вясаитлярдян онларынмалиййяляшдирилмяси цчцн истифа-дя едилмясини нязярдя тутурам.

Лакин онларын бу мянфурмягсядляр цчцн игтисади йолларлаялдя етдикляри эялирлярин гаршысыалыныр вя бундан сонра да алы-

наъаг. Бу истигамятдя ВерэилярНазирлийи, Дювлят ЭюмрцкКомитяси, Малиййя Назирлийи вядиэяр дювлят гурумлары мцвафигишляр апарырлар ки, кимлярся гейри-гануни йолла Азярбайъана вяса-ит эятиряряк онлары бурада кон-ститусион системин ялейщиняйюнялдя билмясинляр. Бу ъцрвясаитлярин Азярбайъана гейри-щюкумят тяшкилатлары ады алтындафяалиййят эюстярян гурумлартяряфиндян эятирилмясинин гаршысы-нын алынмасы цчцн дя артыгганунвериъиликдя мцвафиг дяйи-шикликляр едилиб.

- Бяс гейд етдийинизцчцнъц истигамят щансыдыр?

- Цчцнъц истигамят идеоложи-тяблиьат йолу вя бу йолла ради-калларын базасынын чюкдцрцлмя-сидир. Идеоложи-тяблиьат йолу яслИслам дяйярляринин тяшвиг вя

тяблиь едилмясиндян, маарифлян-дирмя ишляринин щяйата кечирил-мясиндян ибарятдир. Биз бумясялядя Гафгаз МцсялманларыИдаряси иля бирэя фяалиййят эюстя-ририк. Бу иш кцтляви информасийаваситяляри, мцхтялиф конфранслар,семинарлар вя диэяр тядбирлярваситясиля щяйата кечирилир.Топладыьымыз тяърцбя ясасындамаарифляндирмя ишлярини дащайцксяк сявиййяйя галдырмаьыпланлашдырырыг.

- Бязян сосиал шябякялярдябязи радикал груплара мяхсусмаьазаларда, супермаркетшябякяляриндя диэяр мязщябвя йа тяригятляря мянсубинсанлар тяряфиндян истещсаледилян мящсулларын гябулунданвя сатыша чыхарылмасындан имти-на едилдийиня вя йа буна янэ-ялляр йарадылдыьына даир мялу-матлар йайылыр. Бу мясяля илябаьлы щансы тядбирляр эюрцля-ъяк?

- Щесаб едирям ки, беля шей-ляр йолверилмяздир. Беля щалларортайа чыхдыгъа онларын гаршысыалыныр вя алынаъаг. Йяни дин пяр-дяси алтында юз игтисади марагла-рыны щяйата кечирмяк истяйянгцввяляря гаршы гятиййятли, сярттядбирляр эюрцляъяк. Биз, щямчи-нин дин ябасы алтында сийасимарагларыны ифадя етмяк истя-йянляри, еляъя дя идеоложи йоллаАзярбайъанда яняняви дяйярля-ря гаршы чыханлары мцтляг чюкдц-ряъяйик. Азярбайъанда динирадикаллара гаршы сонадяк“чюкдцрмя сийасяти” апарылаъаг.

Ìöáàðèç Ãóðáàíëû: Äèíè ðàäèêàëëàðû ÷þêäöðÿúÿéèêАзярбайъан Республикасы Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин сядри Мцбариз Гурбанлынын Тренд-я мцсащибяси

Бу сюзляри Дини Гурумларла Иш цзря ДювлятКомитясинин сядри Мцбариз Гурбанлы МиллиТящлцкясизлик Назирлийинин юлкядя дини дювлятгурмаг ниййятиндя олан мцтяшяккил дястянинзярярсизляшдирилмяси барядя йайдыьы мялуматамцнасибят билдиряркян дейиб.

Комитя сядри гейд едиб ки, Ислам юлкяси оланАзярбайъанын Ислами дяйярляри, милли адят-яняня-ляри вар: “Тарихдян бизя яхз олунан, нясилдяннясля ютцрцлян Ислами дяйярляримизи горумалы,йашатмалыйыг. Президент Илщам Ялийев дя будяйярляри горумаг цчцн чох бюйцк ишляр щяйатакечирмякдядир. Дювлят гурумлары да юз ишини

гануна мцвафиг шякилдя апарыр.Биз юлкямиздя щяр щансы радикал групларын фяа-

лиййят эюстярмясиня имкан вермирик вя вермяйя-ъяйик. Чцнки бу, ъямиййятин, сюйкяндийимизИслами дяйярлярин истяйидир. Радикал дини групларынАзярбайъанда фяалиййятинин арадан галдырылмасыцчцн сон вахтлар бюйцк ишляр эюрцлцб вя щяминишляр бу эцн нятиъя вермякдядир. Мящз бунаэюря Милли Тящлцкясизлик Назирлийинин, идеоложигурумларымызын апардыьы ишляр чох мцщцм нятиъя-ляр верир. Бу мцбаризя бир ан да олсун дайанма-йаъаг вя биз бу фяалиййятимизи юлкядя радикалгрупларын фяалиййяти там арадан галхана гядярдавам етдиряъяйик”.

"Ðàäèêàë äèíè ãðóïëàøìàëàðûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû äàâàì åäÿúÿê”

Мцсащибя. Тядбир 11МАРТ 2015-úi èë

-Азярбайъандакы мювъуд дини дурумщаггында ня дейя билярсиниз?

- Азярбайъанда дювлят-дин мцнасибят-ляри мцвафиг ганунвериъилик актлары иля тян-зимлянир. Щяр кясин виъдан азадлыьы мцва-фиг ганунлара уйьун олараг, йцксяксявиййядя тямин едилир. Ейни заманда,мцхтялиф динляр арасында даим гаршылыглыдиалогун тяшкили щяйата кечирилир, юлкямиз-дя мювъуд олан динляря там бярабярщ-цгуглу мцнасибят эюстярилир , толерантлыьыннцмуняви формасы горунуб сахланылыр.

-Бу эцн дцнйада дини екстремизмлямцбаризя кяскин характер алмагдадыр.Сизъя, Азярбайъанда Ислам дининин, ейнизаманда диэяр фундаментал динляриннцмайяндяляри арасында дини екстремиз-мин тязащцрляри вармы?

- Дини екстремизмин, ясасян, мараглыгцввяляр, сийаси даиряляр тяряфиндян мяг-сядйюнлц вя йа дцшцнцлмямиш фяалиййятлярнятиъясиндя йаранмасы мялум мясялядир.Бу бахымдан бязи юлкялярдя дини зямин-дя баш верян мцнагишяляр мясялянин бей-нялхалг мцстявидя неъя актуал олдуьунубир даща эюстярир. Щямин просеслярАзярбайъанда да дини сащядя негатив тен-денсийаларын йаранмасына тякан верир. Бумейиллярин гаршысынын алынмасы цчцнАзярбайъан Республикасы Дини ГурумларлаИш цзря Дювлят Комитяси мцвафиг дювлятгурумлары, о ъцмлядян ГафгазМцсялманлары Идаряси иля бирэя ганунвери-ъилик чярчивясиндя бир сыра маарифляндириъивя инзибати тядбирляр щяйата кечирир.

- Юлкя яразисиндя радикализм мейил-ляринин йаранмасынын щансы кюклц сябяб-ляри вардыр?

- Азярбайъан эянъ дювлят оларагмцстягил чичяклянмя вя инкишаф дюврцнцйашайыр. Халгымыз мцстягиллик ялдя етдийиилк дюврлярдя бир чох дахили вя хариъи про-блемлярля цз-цзя галмышды ки, бунларданда бири дини сащядяки бошлуглардан ибарятиди. Узун мцддят юз дини вя милли-мянявидяйярляриндян узаг сахланыланАзярбайъан ъямиййятиня бу дяйярлярибярпа едиб, йенидян ъанландырмаг цчцнвахт лазым иди. Мящз бу бошлуглардан,еляъя дя юлкядяки сийаси бющран вя сосиалпроблемлярдян истифадя едян бир сырагцввяляр мцхтялиф мягсядлярля, о ъцмля-дян дин пярдяси алтында юз дини-сийасибахышларыны вя идеолоэийаларыны юлкямизяихраъ етмяйя мцвяффяг олдулар. ЛакинЦмуммилли Лидер Щейдяр Ялийевин гятийй-ятли вя пешякар идарячилийи сайясиндя бухариъи тясирлярин бир чоху арадан галдырылды.Эцнцмцздя радикализмя мейил эюстярянгцввялярин йаранмасынын сябябляри мящзгейд олунан дювря тясадцф едир ки, буэцн дя бу тясирлярин арашдырылмасы, бошлу-гларын арадан галдырылмасы истигамятиндялазыми тядбирляр щяйата кечирилир.

- Дини екстремизмин торуна дцшянэянъляр арасында Азярбайъанын районвя бюлэяляриндян олан бир чох инсанвар. Дювлят Комитяси реэионларымызданолан эянъляримизин бу тора дцшмямя-си истигамятиндя щансы тядбирляри эюр-

мяйи планлашдырыр?- Билдийиниз кими, Дини Гурумларла Иш

цзря Дювлят Комитяси тяряфиндян бюлэяляр-дяки иъра структурлары иля бирэя, щярреэионун хцсусиййятляри, дин сащясиндякипросесляр, тенденсийалар нязяря алынмаглабир сыра дини маарифляндирмя тядбирлярищяйата кечирилир. Бцтцн бунлар силсиля харак-тери алмышдыр вя эяляъякдя даща эенишкцтляйя хитаб етмяси цчцн бу тядбирляриндавамлылыьы тямин олунаъагдыр.Мягсядимиз эянъляримизя дцнйада эеоси-йаси вя эеоигтисади мараглар наминя динамилиндян тящлцкяли формада истифадя едил-дийини чатдырмаг, щямчинин онлары уйдур-ма, сийасиляшдирилмиш Исламын тясириндянгорумагдыр.

-Азярбайъан эянъляринин ЙахынШяргдя баш верян силащлы мцнагишялярдяиштиракынын гаршысыны алмаг цчцн щансытядбирляр эюрцлцр?

-Илк нювбядя Дювлят Комитяси бу сащя-йя бирбаша аидиййяти олан мцвафиг дювлятгурумлары иля билаваситя ямякдашлыьын тяк-милляшдирилмясини зярури щесаб едяряк, буистигамятдя мцтямади ишляр щяйата кечирир.Ъямиййятимизин дини сащядя маарифлянди-рилмяси цчцн мцвафиг фяалиййят стратеэийасыясасында тядбирляр планы щазырланыр вящяйата кечирилир. Бцтцн бунлар Азярбайъанэянълийинин бир даща бу силащлы мцнагишя-лярдя иштирак етмямясиня щесабланмышаддымлардыр. Бу бахымдан, эянъляримизящягиги Ислам дяйярляринин изащ едилмяси,вятянпярвярлик щиссляринин юн плана чыха-рылмасы эцнцмцзцн приоритет мясялясидир.

-Мцтяхяссислярин фикринъя, Сурийа вядиэяр Йахын Шярг юлкяляриндя щярбиямялиййатларда иштирак едян шяхсляр юзюлкяляриня гайытдыгдан сонра дювлятчиликцчцн потенсиал тящлцкя мянбяйиня чев-

рилирляр. Бу яразилярдя дин пярдясиалтында эедян сийаси ойунларынАзярбайъан яразисиня дашынмамасыцчцн дювлят тяряфиндян щансы аддымларатылыр?

-Дювлятимиз бу сащядя щям инзибатигайдада, щям дя мядяни-маарифчиликпринсипляриндян чыхыш едяряк, габаглайыъытядбирляр щяйата кечирир. Ъямиййятдя ради-кализм мейилляринин гаршысынын алынмасын-да щцгуг-мцщафизя органларынын оперативтядбирляри, ейни заманда дини сащя цзрямцтяхяссислярин ъялб олунмасы, сосиал-игтисади, психоложи факторларын дяйярлянди-рилмяси вя нязяри щесабламаларын практикимцстявийя кечирилмяси бу тядбирляринмцщцм тяркиб щиссясидир. Еляъя дя, бей-нялхалг тяърцбядя юзцнц еффектив форма-да эюстярян аналитик методларын истифадясидя бу тядбирляря дахилдир.

- Бир гисим илащиййатчы вя динхадимляринин фикринъя, эянъляринСурийада силащлы мцнагишялярдя иштиракы-нын билаваситя сябяби дини савадсызлыг-дыр. Бу щагда ня дцшцнцрсцнцз?

- Тябии ки, бир чох бялаларын кюкцндясавадсызлыг дурур. Гейд етдийимиз кими,Азярбайъанын милли-мяняви дяйярлярининбярпасы вя йенидян ъанландырылмасымцяййян замана баьлы мясялядир. Сцниформалашдырылмыш йад дяйярляря кортябиишякилдя инанмаг, айры-айры фярдлярин, бязихариъи мараглы гцввялярин елми вя диниясасы олмайан фятва вя гярарларына уйарагъямиййятдя резонанс доьуран фикирлярлячыхыш етмяк дини савадсызлыьа бариз нцму-нядир. Бу бахымдан ъямиййятимиздя динибахышларын дцзэцн, милли-мяняви дяйярляряуйьун шякилдя тяблиьи цчцн йени милли-динимоделин ишляниб щазырланмасы просеситамамланма мярщялясиндядир.

- Милли-дини модел дедикдя няйинязярдя тутурсунуз?

- Милли-дини модел дедикдя, яслиндя,йени бир кяшф, йахуд да Ислама йени дяйяр-ляр системинин эятирилмяси нязярдя тутул-мур. Бу, садяъя олараг, халгымызын милли-мяняви дяйярляринин, минилликляр бойу фор-малашан вя тарихи кюкляря сюйкянян динитяфяккцрцнцн мцасир нясля еффектив чатды-рылма системидир. Милли-дини моделин форма-лашдырылмасынын ясас гайяси юлкямизя ихраъедилян йад тясирлярин, башга халг вя миллят-лярин дяйярляри иля узлашмыш Ислами призма-нын гаршысынын алынмасыдыр.

- Бу моделин тятбиги нятиъясиндящансы дяйишикликлярин баш веряъяйи эюзля-нилир?

- Биз милли-дини моделля юз призмамызыортайа гоймалы, тямял Ислами гайнагларасюйкянян, ейни заманда милли-мянявидяйярляримиз вя дювлятчилийимизля узлашанйени тягдимат вя тяблиьат системини форма-лашдырмалыйыг. Бу эцн бир сыра ъямиййятляр-дя, Иран, Тцркийя кими юлкялярдя, ярябюлкяляринин бир чохунда Ислам дининин ясаспринсипляри иля йерли милли-мяняви дяйярлярузлашмыш, бир нюв институтлашмыш шякилдятязащцр етмишдир. Мящз бу сябябдяндирки, щямин юлкялярин адят-яняняляри иляуйьун эялмяйян тяригят вя мязщяблярмювъуд ъямиййятлярдя юзляриня мювгегазана билмир. Буна эюря дя бизим нязяр-дя тутдуьумуз милли-дини модел милли ким-лийимизин ещтива етдийи дяйярляри вя мцтя-рягги Ислам принсиплярини юзцндя бирляшдир-мяли, буэцнкц Азярбайъан реаллыглары иляайаглашмалыдыр. Йяни биз бязи дини ъяря-йанларын дашыйыъыларынын арзу етдийи кимимин ил эерийя эедяряк, о дюврцн дин анла-йышыны мцасир вя инкишаф етмиш Азярбайъанъямиййятиня тятбиг едя билмярик.

Ñÿéàâóø Ùåéäÿðîâ: Éåíè ìèëëè-äèíè ìîäåëèí èøëÿíèáùàçûðëàíìàñû ïðîñåñè òàìàìëàíìà ìÿðùÿëÿñèíäÿäèðАзярбайъан Республикасы Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясинин

сядр мцавини Сяйавуш Щейдяровун вести.аз сайтына мцсащибяси

Азярбайъан РеспубликасыДини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитясинин сядрмцавини Сяйавуш Щейдяровфевралын 27-дя ДахилиГошунларын Али ЩярбиМяктябинин шяхси щейяти вямцдавимляр, мартын 6-даДахили Ишляр Назирлийинин(ДИН) Абшерон вя Гобустанполис органларынын шяхси щейя-ти, мартын 10-11-дя ДИН-нинСураханы вя Йасамал район-лары Полис Идаряляринин шяхсищейяти, мартын 12-дя Бакышящяри Гарадаь району ПолисИдарясинин рящбярлийи вя шяхси

щейяти, мартын 13-дя исяСумгайыт шящяри ПолисИдарясинин рящбярлийи вя шяхсищейяти иля эюрцшцб.

Эюрцшлярдя чыхыш едянСяйавуш ЩейдяровАзярбайъандакы мювъуд динидурум, дювлятин бу сащяйягайьысы, юлкямиздя радика-лизм мейилляринин йаранмасывя бунда мараглы олангцввяляр, онларын истифадяетдикляри щявясляндириъи васи-тяляр, дини екстремизмя гаршыкечирилян маарифляндирмя иши-нин тяшкили цзря комплекстядбирляр барядя эениш мялу-

мат вериб. Гейд олунуб ки,дини радикализмля мцбаризя-нин еффективлийинин артырылмасымягсядиля гаршылыглы ялагяля-рин эцъляндирилмяси вя мялу-мат мцбадилясинин эенишлян-дирилмяси истигамятиндя

эюрцшлярин мцтямади кечирил-мяси ваъибдир. Сядр мцавинибязи хариъи даиряляр тяряфин-дян Ислам дининин сийасиляшди-рилмяси вя ондан шяхси, сийа-си, игтисади вя с. мягсядлярцчцн истифадя щаллары, бязиэянълярин алдадылараг негативтясирляря мяруз галмалары, бу

щаллара гаршы бирэя мцбаризяцсулу барядя фикирляринибюлцшцб.

Тядбирлярдя ДиниГурумларла Иш цзря ДювлятКомитясинин юлкя цзря апар-дыьы маарифчилик иши, щямчинин

дини иъмаларла сямяряли фяа-лиййяти йцксяк гиймятляндири-либ вя бу кими эюрцшляринящямиййяти вурьуланыб.

Эюрцшлярин сонунда ишти-ракчыларын суаллары ъавабланды-рылыб вя тядбирин мювзусуятрафында эениш фикир мцбади-ляси апарылыб.

Äþâëÿò Êîìèòÿñèíèí ñÿäð ìöàâèíè áèð ñûðà ýþðöøëÿð êå÷èðèá

Тягрибян 2000 ил бунданяввял индики ЩиндистанлаНепалын сярщядиндя бир краллыгмювъуд иди. Юлкя крал тяряфин-дян идаря олунурду. Бир дяфякралын арвады йухуда эюрцр ки,онун бюйрцня аь фил эирир.Йухуну бир мцдрикя данышырлар.О, йухуну беля йозур ки, тез-ликля кралын оьлу дцнйайа эяля-ъяк, о, йа бюйцк щюкмдар, йада мцгяддяс шяхс олаъаг. Вябеляликля, бцтцн дцнйадаБудда кими танынан шащзадяСиддщартща Эаутаманын щяйатщекайяси башлайыр.

Сиддщартщанын атасы сюзсцз,истяйирди ки, оьлу щюкмдаролсун. Чцнки щямин дюврдямцгяддяс шяхсляр ъибляриндябир гяпик беля олмайан авара-лар иди. Буна эюря дя крал оьлу-ну ъащ-ъалал вя гайьы ичярисин-дя бюйцдяряк, краллыгдан кяна-ра чыхмасына иъазя вермир.Анъаг шащзадянин 18 йашыолдугда о, илк дяфя сарайданкянара аддым атыр. Дябдябя вярифащын щюкм сцрдцйц сарайданкянара чыхан эянъ шащзадя илкдяфя хястялик, йохсуллуг вяюлцмцн шащиди олур. Эюрдцкляриону о гядяр сарсыдыр ки, шащза-дя Эаутама юз ращатлыьынданвя аилясиндян имтина едяряк,бцтцн язабларын сябябляриниюйрянмяк истяйи иля щягигятинахтарышына доьру йола чыхыр...

О вахтдан 2500-дян илдянартыг мцддят ются дя, бу эцндя бир чох инсан бцтцн дцнйявинемятлярдян ял чякяряк руща-нилик йолуна гядям гойурлар.

Буддизми сюзцн там мяна-сында дин адландырмаг гейри-мцмкцндцр. БуддистлярБуддайа, о ъцмлядян бир чохбашга танрылара вя бодщисаттва-лара (бцтцн варлыгларын рифащынаминя будда олмаьа гярарвермиш инсан) пярястиш едирляр.Анъаг буну едяркян онларагцдрятли щюкмдар кими дейил,мцяллим кими йанашырлар.Онларын фикринъя, дцнйадакыбцтцн язабларын ясас гайнаьыъащилликдир. Мящз дцнйа щаг-гында тящриф едилмиш тясяввцрля-ря сащиб олдуьу цчцн инсандюня-дюня йенидян доьулмачархында фырланыр. Щяр ъанлынынмювъудиййят мягсяди айдын-ланма йолу иля бу дцнйанын

щягиги тябиятини дярк етмяк вяюлцб-дирилмя чархындан хиласолмагдыр.

Ялбяття, бу щяйатда щяр кясбеля дяйишикликляря гадир дейилвя бу, нормал щалдыр. Йолунщамысыны гят етмядян мягсядячатмаг мцмкцн дейил. Йалнызбуна щазыр олан кяс ращиб олур.

Щансы йолла буддист ращибиолмаг олар?

Щяр монастырын юз янянясивар. Будда тялиминин цмумигайдалары щяр йердя ейнидир,анъаг эцнлцк низам-интизамгайдалары, монастыра гябулкими деталлар йердян йеря фярг-лилик эюстяря билир.

“Дзен” янянясиСяйащятчи палтарыны – бам-

букдан шлйапа, чийниндян асыл-мыш йол чантасы вя аьаъдансяндял – эейинмиш вя километр-лярля йол гят етмиш шяхс мона-стырын дарвазасына йахынлашыр.Монастырын рясми нцмайяндясиолан ращиблярдян бири тязяэялмиш шяхси гаршыламаг цчцнчюля чыхыр. Щямин шяхс юзцнцтягдим едир вя ону рущанивязифясиня кечирян устадынынтювсийя мяктубуну эюстярир.Рясми нцмайяндя ядябля,анъаг гяти шякилдя йени эялянинращиблик гардашлыьына гябулун-дан имтина едир. Сябяблярмцхтялиф ола биляр: монастырдолудур, йахуд йени эялянлярисахламаьа имкан йохдур вя с.Яэяр йени эялян шяхс щеч бирданышыгсыз бу изащла разылашыб,башга монастыра йолланарса, о,щеч вахт монастыра гябул олун-майаъагдыр. Чцнки щяр йердяейни шейля гаршылашаъагдыр.Ращиб олмаг истяйян шяхс дар-вазанын аьзында яйляшмяли,башыны аваданлыгларынын цзяринягоймалы вя сябирля эюзлямяли-дир. Бунунла “дзен” дярси баш-ламыш олур: щягигят йолундачохлу манеяляр вар, йалныз юзниййятиндя гяти олан кяс башга-ларынын дедикляриня фикир вермя-дян сонаъан эедяъякдир.

Тибет буддизмиЯввялляр щяр тибетли аиля ян

азы бир ушаьыны ращиблийя верирди;бу, тящсил алмаг цчцн йеэаняимкан иди. 8-10 йашлары олдугдаушаглары монастыра эюндярирди-

ляр. Бурада онлара мцхтялиф фян-ляр кечилирди; шаэирдляр динитялимлярля йанашы, сцрятли оху-маьы, тибет вя инэилис дили, рийа-зиййат, тябиятшцнаслыг кимицмуми тящсил фянлярини дя юйря-нирдиляр. Ращиблийя щазырлананшяхс 20 йашына гядям гойдуг-да бундан сонракы щяйатынанеъя давам едяъяйиня гярарвермяли иди. Кимися монастырдагалыб, ращиб олурду, диэярляриися аиляляринин йанына дюнярякдцнйяви щяйатларына давамедирдиляр.

Монастырдакы бир эцнБурада эцня саат 5-дя баш-

лайырлар. Щяр кяс ойандыгдансонра йуйунур вя дишляринитямизляйир. 05:30-да башлайандярсляр сящяр йемяйиня гядярдавам едир. Мцхтялиф йашлардаолан ращибляр юз йаш щядляриняуйьун фянляри юйрянирляр.Яняняви олараг сящяр саатларын-да охумаг юйрядилир. Ушагларялифбаны, бюйцкляр ися сцрятлиохумаьы юйрянирляр.

Буддист монастырларындасцрятли охумаг баъарыьыолдугъа ящямиййятлидир.Биринъиси, она эюря ки,Будданын тялимляринибцтцнлцкля мянимсямяк цчцнчохлу охумаг лазымдыр. Икинъисиися бязи сутралар (гядим щиндядябиййатында гыса, йыьъамдейимляр, афоризмляр) мярасимвя айинлярдя о гядяр сцрятляохунур ки, яэяр щяр эцн мяшгедилмязся, онлары дцзэцнтяляффцз етмяк мцмкцн олма-йаъагдыр. Ращибляр чох сцрятлишякилдя эцн ярзиндя 800 сящи-фялик мятни охуйа билярляр.

Ращибляр йемяйя йарымсаатдан чох вахт айырмырлар.Йемякляри олдугъа садядир –дцйц, мяръи шорбасы, тярявязляр,сцд, йаь, щяфтядя бир нечя дяфяйумурта. Фяргли монастырлардагидаланма гайдалары да фяргли-дир; кимися веэетариан пящризиняямял едир, кимися йох.Башланьыъда буддистлярин щамысывеэетариан идиляр вя мцмкцнолан щяр йердя бу вярдишляринигорумаьа чалышырдылар. Анъагбуддизм Тибетя эялиб чыхдыг-дан сонра ращибляр ят йемякмяъбуриййятиндя галдылар.Чцнки сярт иглим шяраити олан бубюлэядя тярявяз йетишдирмякмцмкцн дейил вя ящалинин ясасгида расионуна арпа уну вяйак яти дахилдир.

Монастырын яразисиня ращиб-ляр юзляри нязарят едирляр. Сящярсаат 8-дя вя ахшам саат 4-дяэцндялик “пуъа”лар – айин дуа-лары заманы азйашлы ращибляртяърцбясиз олдугларына эюря“пуъа”ны йериня йетирмядячятинлик чякирляр. Буна эюря дяонлара монастырын яразисинитямизлямяк тапшырылыр.

8-10 йашларында монастырагябул едилян ушаглар ращибъцббяси эейинмяляриня вя баш-ларыны гырхмаларына бахмайараг,щяля ращиб сайылмырлар. Йалныз20 йашына гядям гойдугдансонра эянъ ращиб олуб-олмама-ьа юзц гярар верир. Йери эялмиш-кян, оьланларла йанашы, гызлар

12 МАРТ 2015-úi èëМаариф

Тарихин эедишини фяргли сямтля-ря йюнялдян щадисялярдян щяркяс юз истяк вя мащиййятиняйьун йарарланыр. Мящз белящадисялярдян бири дя БиринъиДцнйа мцщарибясидир. Савашнятиъясиндя дцнйанын сийасихяритяси дяйишдикъя халгларынмилли юзцнцдярк шцуру эет-эедяэцълянирди. Милли шцурда башверян ойанышла мцстямлякя хал-гларынын мяркяздянгачмамейилляринин эцълянмяси исяимперийаларын марагларына ъавабвермирди. Бу минвалла империйа-лар щямин яразилярдя яввялъ-ядян орайа йерляшдирдикляригцввялярдян бир рычаг кими исти-фадя едир, йерлярдя ганлы гырьынвя мцщарибяляря ряваъ верирди-ляр. Гафгаз реэионунакючцрцлмцш ермяниляр тарихбойу шцурларына щаким кясилянтцрк-мцсялман ящалийя нифряти,Азярбайъана гаршы ярази иддиала-рыны эерчякляшдирмяк цчцн санкибир фцрсят газанмышдылар. Тарихищадисяляря нязяр салсаг, белябир ганунауйьунлуг ашкар едябилярик ки, эярэин анлардан ермя-ни миллятчиляри даим юз мякрлимягсядляри цчцн истифадя етмиш,азярбайъанлылара гаршы террорактларына ял атмышлар. Сюзцэедянмянзярянин 1918-ъи илдя ермя-ни дашнакларынын юз щавадарлары-нын дястяйи иля азярбайъанлыларагаршы тюрятдикляри март сойгырымыцчцн характерик олдуьунудесяк, йаныл- марыг. Беля ки,ермяни хисляти цчцн сяъиййявиолан бу щярякятляр 1918-ъи илинмарт айында Бакыдакы йерли яща-лийя гаршы етдикляри суи-гясддянсонра даща интенсив вя системлихарактер алды. Аьылаэялмяз вящ-шиликляр едян ермяни гулдурларыбир щяфтя бойу йерли мцсялманящалийя гаршы кцтляви етниктямизлямя сийасяти щяйата кечи-ряряк инсанлыьа сыьмайан барбар-лыьа имза атдылар. Мящз, азяр-байъанлылар йашайан яразиляриатяшя тутур, йандырыр, гаршыларынакечян мцсялманлара амансыздиван тутурдулар. Щадися шащид-ляринин хатиряляри иля танышолдугъа ихтийар гоъалара,мясум кюрпяляря верилян ишэ-янъялярин эюз юнцндя ъанлананмянзяряси беля бир суал доьу-рур: “Эюрясян, бу эцнащсыз кюр-пялярин, ихтийар ащыл вя гоъала-рын, гадынларын тягсири ня иди?”Саьлам инсан дцшцнъяси илясуалын ъавабы тапылмаса даермяни тяфяккцрц вя дашнакмянтигиня эюря, мящв едилянинсанларын, щятта гадын, кюрпявя гоъаларын да “эцнащ”ы вариди. Онларын “эцнащ”ыны азяр-байъанлы кими дцнйайа эялмяля-риндя эюрцрдцляр. Инсанлары гятляйетирмякля кифайятлянмяйянъаниляр юз ъинайятляринин изляриниюрт-басдыр етмяк цчцн мейитляри

мцхтялиф васитялярля мящв едир,йахуд йандырыр, дянизя атырдылар.Одур ки, йалныз Бакы яразисиндягятля йетирилян он минлярля инса-нын яксяриййятинин мейитляритапылмамышдыр. Март сойгырымыбизляр цчцн тякъя тарих китабла-рындан, архив материалларындантаныш олдуьумуз фаъияли щадисядейил, бу гырьын дягиг тясяввцретдийимиз, дяриндян дуйдуьу-муз, санки шащиди олдуьумузвя бир миллятя гаршы щяйата кечи-рилмиш эеносид актыдыр. Биз белягырьынлары йалныз тарихдян, шащид-лярин хатиряляриндян юйрянмирик,щям дя бир сойгырымы акты кимищисс едирик. Ахы ейни характерли,ейни мащиййятли Хоъалы сойгырымывя ишьал олунмуш диэяр торпагла-рымызда сойдашларымыза гаршыщяйата кечирилмиш ганлы гырьынлар-дан бизи ъями ийирми иллик заманкясийи айырыр. Эеносид сийасятинибцтюв бир халга гаршы тюрятмяклякифайятлянмяйян ермяни вандал-лары щям дя зянэин тарихи кечми-шя малик бир халгын йаратдыьымядяниййят нцмунялярини щядя-фя алыр, мясъид, мядряся, театрбиналарыны, хястяханалары йандырыр, харабазара чевириб вирангойурдулар. Бунлара мисал ола-раг, “Тязяпир” мясъиди вя“Исмаилиййя” бинасыны эюстярмяколар. Башымыза эятирилян мцсибят-ляр арасында Март сойгырымы нябиринъи олду, ня дя сонунъу.Мцдриклярин бир дейими вар:“Гурд рянэини дяйишся дя,хасиййятини дяйишмяз”. Бяли,ермяни дашнаклары Совет Русийасыюлкямизи ишьал етдикдян сонрабу дяфя болшевик ъилдинябцрцняряк юз мякрли сийасятляри-ни щяйата кечирдиляр. Хислятидяйишмяйян бу “рянэи” дяйиш-мишлярин империалист гцввяляриндястяйи иля йцзминлярля щямвя-тянимизя гаршы репрессийаларынщяйата кечирилмясиндя актив ишти-ракчы олдулар. Лакин биз йеняунутганлыг етдик, щямишя олдуьукими. Бирликдя йашамаьа разыолдуг, мещрибанлыг, гонагпяр-вярлик эюстярдик. Чцнки биз щяршейдян яввял инсаныг вя сащиболдуьумуз дяйярляр бизя буъцр давранмаьы диктя едир. Йенядя тарихин ибрят дярсляриндяннятиъя чыхармамаьымызын сону-ъудур ки, бу эцн намярд гон-шуларымыз яразимизин дюрддя бирщиссясини ишьал етмиш, бир милйон-дан чох сойдашымыз юз доьмайурд-йувасындан дидярэиндцшмцшдцр. Милли-мяняви дяйяр-ляримизя садиг олмагла будяйярляря уйьун давранмаьаборълу олдуьумуз кими, диггятлиолмаьа да щям борълу, щям дямящкумуг. Чцнки биз инсанолдуьумузу билир вя инсанъадавранмаьы баъарырыг, бяс гаршы-мыздакы?!

Рцстям РАМАЗАНОВ

Биз инсанъа давранмаьы баъарырыг,

бяс гаршымыздакы?!

Ðàùèá ùÿéàòû

13МаарифМАРТ 2015-úi èë

Азярбайъан мядяни-тарихияняняляри иля йанашы, динимцхтялифлик бахымындан дазянэин юлкядир. Халгымыз тарихянбашга динляря гаршы дюзцмлцолмуш вя онлара щюрмятляйанашмышдыр. Бу хцсусиййятАзярбайъан халгынын, онунменталитетинин, тяфяккцрцнцнюзяллийи вя айрылмаз тяркиб щис-сясидир.

Тарихя нязяр саларкян айдынолур ки, 1818-ъи иля гядярБакыда даими отураг кился олма-йыб. О вахта гядяр кился ролунусяййар щярби килсяляр ойнайыб.

ХЫХ ясрдя Русийа империйасы-нын Азярбайъаны ишьал етмяси вябурада русларын мяскунлашмасыюлкямиздя православ килсяляринтикинтисиня тякан вериб. 1818-ъиилдя кичик, щям дя ялверишлиолмайан Мцгяддяс Николай кил-сяси инша олунуб.

Цч ил сонра - 1821-ъи ил ийунайынын 29-да йерли православлартяряфиндян комендант-полков-ник Меликова кился тикинтиси цчцнмцраъият едилмишдир. Тикинтиси1857-ъи илдя баша чатан кился1858-ъи ил майын 4-дя истифадяйяверилмишдир. Щямин тикилиИчяришящярдя Гоша ГалаГапысынын йанында йерляширди.

ХЫХ ясрин икинъи йарысындакапитализмин инкишаф эюстяриъиля-

риндян бири дя дямирйолларынчякилмяси иди. Сабунчу ваьзалыбу мянада мяркяз ролунуойнайырды. Рус ящалисинин якся-риййяти бу мяркяздя йашайырды.Онларын иъмасы кился тикинтисибарядя Бакы губернаторунамцраъият етмиш вя разылыг алмыш-ды. 1894-ъц ил йанварын 18-дягубернатор килсянин тикинтисибарядя сярянъам вермишди.Сярянъама йер, план вя сметахяръляри дахил иди. Килсянин няз-диндя дюрд синиф ибтидаи-дини тящ-сил веряъяк мяктяб-кился дятясис едилмишди. Онун бир шюбясидя кечмиш Басин (Фцзули) кцчяси-нин Ленин (Азадлыг) проспекти илякясишмясиндя иди.

1925-ъи илдя Сабунчу ваьза-лынын эенишляндирилмя тядбирлярииля ялагядар килсякючцрцлмцшдц. Щазырда фяалийй-ятдя олан Мцгяддяс Мярйямкилсяси Нясими району яразисин-дя (Шамил Язизбяйов кцч., 205)йерляшир.

1882-ъи илдя БакыданМащачгалайа (Петровск) эетмякцчцн хцсуси стансийа мювъудиди. Биляъяридяки щямин стансийа-да руслар вя азярбайъанлыларишляйирдиляр. Владигафгаз дямирйолунун чякилиши иля Биляъяристансийасы тядриъян ихтисаслы русфящляляринин ъямляшдийи йер кими

формалашмыш вя бюйцк ящямийй-ят дашымаьа башламышдыр. Щяминдюврдя бурада аиляляри иля йаша-йан русларын сайы тяхминян 940-а чатмышдыр. Онлар 1902-ъи илдящям тязийядарлыг, щям дямцлки тящсил цчцн кился тикинтисихащиши иля губернатора мцраъиятетмишляр.

1903-ъц ил апрелин 23-дя300 няфярин бирэя ибадят едябилмяси цчцн нязярдя тутуланвя даш юзцл цзяриндя тахтадантикилян Мцгяддяс АпостолВарфоломей килсяси истифадяйяверилмишди. Амма нювбяти илинйанварын 25-дя мцщафизячининсящлянкарлыьы уъбатындан килсядяйаньын баш вермишдир.Хошбяхтликдян килсяйя бюйцкзяряр дяймямиш, тикилинин йалнызйухары щиссяси вя зянэ гцллясизядялянмишди. Пасхайа гядяр

кился тямир едиляряк, там бярпаолунмушду. 1905-ъи илдя ися о,тамамиля дашдан щюрцлмцшдц.Совет щакимиййяти илляриндя динифяалиййяти гадаьан олунан кился-дя 2000-ъи иллярин яввялляринягядяр чюрякбиширмя сехи йерля-ширди. Щазырда килсянин ясаслытямиря ещтийаъы вар.

Бакынын дцнйа нефт сянайеси-нин мяркязиня чеврилмяси бура-йа яксяриййяти руслардан ибарятолан хейли ишчи гцввясинин ахыны-на сябяб олмушдур. Мящз бусябябдян, Чар РусийасыАзярбайъанда мювгейини эцъ-ляндирмяк мягсяди иля тякъяБакыда 17 кился вя бир нечя дуаевляри инша етдирмишдир:

1) Щярби ибадят йери сайыланМихаил Арханэел килсяси (1841-ъиил);

2) Идаря мцлкц килсяси (1861-ъи ил);

3) Байылда МцгяддясМитрополит Алексей адына Бакыщярби лиман килсяси (1871-ъи ил);

4) Эюмрцк мцщафизячилярицчцн бирлик килсяси (1886-ъы ил);

5) Спасо-Преображенски кился-си (1892-ъи ил);

6) Александр Невски техникимцлки мяктяб килсяси (1894-ъцил);

7) Мцгяддяс МярйяминМилады килсяси (1896-ъы ил);

8) Дямирйолу Спасо-Преображенски килсяси (1898-ъиил);

9) Александр Невски килсяси(1898-ъи ил);

10) Мцгяддяс Варфолемейкилсяси (1903-ъц ил);

11) Сабунчуда МцгяддясМакари килсяси (1904-ъц илдяСабунчу хястяханасынын гаршы-сында, Сялидар Мяммядялийеввя Сейид Щцсейн кцчялярининкясишдийи йердя тикилиб. Советщакимиййятинин илк илляриндясюкцляряк йериндя истиращят баьысалыныб.);

12) Гара шящярдя МцгяддясИлйа килсяси (1906-ъы ил);

13) Жен Мироносетс килсяси(1909-ъу ил);

14) Алексей сыьынаъаг килсяси(1909-ъу ил);

15) Алексей Маликаняси кил-

сяси (1911-ъи ил);16) Раманада кился мяктяби

(1912-ъи ил).Совет щакимиййяти дюнямин-

дя диня гойулан гадаьалардиэяр динляр кими, Христианлыгданда йан кечмямишди. Бакыдамювъуд олмуш 17 православ кил-сянин фяалиййяти гадаьан едил-мишди. Сонракы иллярдяМцгяддяс Мярйямин Милады,Михаил Арханэел вя ЖенМироносетс сахланылмагла галанкилсяляр сюкцлмцш, бязиляри исяанбара чеврилмишди. Икинъи дцнйамцщарибясинин баш вермясисовет щакимиййятинин динямцнасибятини бир гядяр йумшалт-мышды. Нятиъядя 1944-ъц илдя

Мцгяддяс Мярйямин Миладыкилсяси фяалиййятини бярпа едярякБаш кафедрал кился статусу алмыш-дыр. 1946-ъы илдя МикаилАрханэел килсяси йенидян русправослав килсясинин ихтийарынаверилмишдир.

1991-ъи илдя ися Азярбайъанхалгынын мцстягиллийини бярпаетмяси вя дцнйяви, демократик,щцгуги дювлят гуруъулуьунагядям гоймасы иля православларцчцн эениш имканлар вя пер-спективляр ачылмышдыр. 1909-ъуилдя хейриййячи ЩаъыЗейналабдин Таьыйев тяряфиндянтикилян Жен Мироносетс килсясиясаслы тямир едиляряк 2001-ъиилдя диндарларын истифадясиняверилмишдир.

1912-ъи илдя Раманада иншаедилян кился мяктябинин галыгла-ры кяндин 11-ъи мядян кцчясин-

дя буэцнядяк галмагдадыр. Бу эцн дилиндян, дининдян,

етник мянсубиййятиндян асылыолмайараг, Азярбайъанда йаша-йан мцхтялиф миллятлярин нцма-йяндяляри, о ъцмлядян право-слав христианлар юлкямизя юз тющ-фялярини вермякля, иътимаи-сийасивя сосиал-мядяни щяйатын бцтцнсащяляриндя йахындан иштиракедир, вятяндаш ъямиййяти гуру-ъулуьунда фяаллыг нцмайиш етди-рирляр. Онларын Азярбайъанда юзадят-яняняляриня уйьун йаша-малары цчцн щяр ъцр имканйарадылыб.

Мирзяаьа МЯММЯДОВ, тядгигатчы - журналист

(гыса бахыш)

Áàêûäàêû ïðàâîñëàâ êèëñÿëÿð

да ращиб ола билирляр. Щям эейим тярзи,щям дя ганунлар икиси цчцн дя ейнидир.Бир истисна вар ки, гызлар истясяляр, сачлары-ны бир нечя см узун сахлайабилярляр.

Ращиб тялябяляр ики няфярликотагларда галырлар. Онларданбири монастыра йени эялян азй-ашлы, диэяри ися она нязарятедян вя гайда-гануну юйря-дян бюйцк ращиб олур.

20 йашына гядям гоймуш тялябяращиб олмаг гярарына эялирся, гаршыдаону цч иллик “ретрит”, йяни тянщалыг, меди-тасийайа щяср олунмуш, щяр шейдян узагщяйат эюзляйир. “Ретрит” ганунлары

олдугъа сяртдир. Ращибляр “ретрит” ярази-синдян кянара чыха билмязляр; онларвахтларыны бцтювлцкдя тяърцбяйя щяср

едир, щятта медитасийа залында отурдугла-ры йердя йатырлар.

Ращиб щяйатыны истигамятлярдян биринящяср едя биляр: йа буддист фялсяфясинитядгиг едя, йа да айинляр кечиря, мяра-симлярин дцзэцн йериня йетирилмясинянязарят едя биляр. Башга сюзля десяк,

нязяриййя, йахуд тяърцбя йолундааддымлайа биляр.

Тяърцбя йолуну сечмиш бязи ращиблярдаьлара чякиляряк тянщалыгдамедитасийа иля мяшьул олурлар.Онлар ня йемяк, ня дясойуг барядя дцшцнцрляр. Бучятин йолла айдынланма йолу-ну сечян ращибляря бюйцк

ещтирам эюстярилир, ятраф кяндлярдянинсанлар щядиййя олараг онлара йемякэятирирляр. Ращибляр “тумо” адланан хцсу-си тяняффцс техникасынын кюмяйи илясойугдан горунурлар.

Медитасийа васитясиля аьлын вя рущунбаъарыгларыны инкишаф етдирян ращибляр чох

вахт башгаларына мюъцзя кими эялянбязи бядян баъарыгларыны да инкишаф етди-рирляр. Ращиблярин уча билдикляри, бир йердяитиб башга йердя цзя чыхдыглары барядячохлу яфсаняляр долашыр. Анъаг ХЫВ далайламанын да дедийи кими, ясл мюъцзя юздцшмяниня гязяблянмямякдир, сянянифрят едянляря ейни щисслярля гаршылыгвермямякдир, шяхси мянфяятляриня, динишющрятпярястлийя вя юзцня галиб эялмяйяэюря дейил, бцтцн ъанлы варлыгларын рифащынаминя црякдян айдынланмаьа чалыш-магдыр.

Мянбя: www.мойа-планета.руЩазырлады: Эцней НАМАЗОВА

Ðàùèá ùÿéàòû

14 МАРТ 2015-úi èëЩяйатымыз. Динимиз

ХХ ясрин яввялляриндяАзярбайъанда диэяр сащялярдяолдуьу кими, дин сащясиндя дямаарифчилийя хцсуси юням верилмиш-дир. Бу тяряггидя дюврцнЯбдцссялам Ахундзадя, ЯбуТураб Ахундзадя, Молла Рущулла,Ахунд Йусиф Талыбзадя, МирМящяммяд Кярим ял-Бакуви, оъцмлядян Шейх Щясян Моллазадякими дин хадимляринин бюйцк ролуолмушдур. Онлар Ислам тарихини тяд-гиг вя тяблиь етмякля Русийа ясаря-тиндя олан Шимали Азярбайъанмцсялманларынын юз динлярини дащайахшы юйрянмяляриня вя маарифлян-мяляриня хидмят эюстярмиш, юзясярляри иля Азярбайъанда тарихелминин инкишафында да бюйцк ролойнамышлар. Беля маарифчилярдянбири дя 1853-1919-ъу иллярдя йаша-мыш Щаъы Шейх Щясян МоллазадяЭянъявидир.

Онун ян ящямиййятли ясяриАдямин йарадылышындан ХХ ясрягядярки дюврц ящатя едян 4 ъилдлик“Зцбдят-цт-тяварих”дир (“Тарихляринхалиси”). Ясяр ХВЫЫЫ-ХХ ясрлярАзярбайъан тарихи бахымындан дагиймятлидир.

Шейх Щясян Моллазадя Эянъявя Тябриз мядрясяляриндя дини тящ-сил алдыгдан сонра Няъяф шящяриняэедяряк 5 ил дя бурада дини елмля-рин инъяликляриня йийялянмишдир.Мцътящид адыны газананМоллазадя тящсилини баша вурдуг-дан сонра мцгяддяс Щяъъ зийаря-тиня эетмишдир. Артыг али савадлырущани кими юзцнц тясдиглямишШейх Щясян Эянъяйя гайыдарагрущани кими фяалиййят эюстярмиш вяюмрцнцн сонунадяк бурада йаша-мышдыр. ХХ ясрин яввялляриндяТифлися эедяряк шейхцлисламынйанында имтащан вермиш вя Эянъяшящяринин ахунду тяйин олунмуш-дур. Щямчинин Шащ Аббас мясъ-идиндяки рущани семинарийасындаилащиййат фяннини тядрис етмишдир.

Она йахын китабын мцяллифи оланбюйцк илащиййатчы-алим “Зцбдят-цт-тяварих” ясяриндя юзцня гядярки

тарих китабларынын мцхтясяр олдуьу-ну, бу сябябдян Щязрят Адямдянбяри тарихи ящвалатлары ещтива едянкитаб йазмаьа ещтийаъ дуйдуьунугейд едяряк, тарихин ящямиййятинибеля вурьуламышдыр: “Тарихин лазым-лыьында бу гядяр кифайят едяр ки,тарих бир адамы Щязрят Адямзаманындан дцнйайа эятцрцббуэцнядяк йашамыш кими едяр вяйер йцзцндя ня гядяр зикря шайанинсан эялцб кечмиш ися онларынятвар (вязиййят-Я.Ф.) вя щярякатыныэюстярмяк ичцн бир айинейи-ъащаннцма щюкмцндядир”.Мцтяфяккир бу ясяриндя тарих елминиики гисмя айырмышдыр: “Тарих икигисм олуб башлуъа тарихи-мцгяддясвя тарихи-тямяддцн гисмляринямцнгясим олур. Тарихи-мцгяддяс...янбийайи-изамын ятвар вя щяряка-тындан вя асары-мюъцзяляриндян вямябус олдуглары ягвамын вцгуаты-мяшщуряляриндян бящс едяр. Тарихи-тямяддцн – нюви-инсанын зцщурун-дан бу замана гядяр йерйцзцндя мювъуд ягвамын суряти-мядяниййятляриндян мярифятлярин-дян вя мяшщур вягаиляриндян вябир-бириля олан мямулатларындан вядаваларындан вя тяшкил ейлядикляридювлятлярдян вя иъад етдиклярисянайедян бящс едяр”.

Дцнйанын йаранандан баш вер-миш дини вя тарихи щадисяляри шярщедян ясярин дюрдцнъц ъилдиндяИранын, Гафгазын, Орта Асийанынтарихи иля йанашы, Азярбайъан тарихи-нин ХВЫЫЫ ясрин сонундан башлайа-

раг ХХ ясрин илк он иллийиня гядяркидюврц тясвир олунмушдур. Мцяллифясяриндя мцсялманларын эеридягалма сябябини Исламдан узаглаш-маларында эюрмцшдцр:“Мцсялманларын яввялки тяряггиляридиня ямял етмякдян вя сонракызиллят вя рязалятляри дини билмядиэин-дян наши олубдур. Иранлыларын,османлыларын бу ахыр заманлардамиллятлярини вя иззяти шярафятляринибади-фянайа вермякляри бидинлик вябинамуслыг вя яьрази-няфсанийй-ядян наши олды. Щяр миллят динямриндя ня гядяр ъащил олурса, онисбятдя тяняззцл едяр. Вя амил(ямял едян-Я.Ф.) олурса, о нисбятдятярягги едяр”.

Моллазадянин йарадыъылыьындатарих елминин Ислам маарифчилийибахымындан шярщи хцсуси йер тутур.Тарих елминин файдаларыны изащ едянмцтяфяккир ону дин вя пейьямбяр-ляр тарихини юйрянмяк бахымынданваъиб саймышдыр: “Елми-тарих лазымлыелмлярдян олуб инсана дин лцзумы-ны бяйан едяр. Елми-тарих инсаны

дцнйанын тамам юмрини едцбдцнйада зцщур едян янбийанын вяягвамын тамам ятвар вя щярякаты-ны эюзцйля эюрмцш кими едяр.Тарихдя ъащил щяр елмдян ъащилдир”.Мцяллиф хцсусиля дин тарихиня диггятчякяряк онун инсаны хурафатдангуртардыьына, инсан аьлыны сафлашдыр-дыьына, етигадыны мющкямляндирди-йиня сябяб олдуьуну эюстярмишдир.

Гейд етмяк лазымдыр ки, узунилляр атеист дцнйаэюрцшцнцн щакимолдуьу Совет идеолоэийасынын вярус ишьалынын аъы нятиъяси оларагАзярбайъанын бир сыра эюркямли динхадими репрессийайа мяруз галмыш,сцрэцнлярдя чцрцдцлмцш,юлдцрцлмцш, ясярляри ися йа унутду-рулмуш, йа да мящв едиляряк хал-гын йаддашындан силинмишдир. Бунунтябии нятиъяси олараг халгымызюзцнцн ян мцтярягги зийалыларынынелми фяалиййятиндян хябярсиз гал-мыш, нятиъядя юз мяняви мирасынайадлашмыш, бу ися хариъи дини идео-лоэийаларын юлкямизя айаг ачмасы-на зямин йаратмышдыр. Бу бахым-дан азярбайъанлы дин хадимляринин,о ъцмлядян Моллазадянин маариф-чилик вя тарихшцнаслыг бахымынданящямиййятли ясярляринин тядгиги вятяблиьи ваъибдир.

Яли ФЯРЩАДОВТУМИБ Елми Арашдырмалар вя

Тядгигатлар Мяркязинин рящбяриал304ф@йащоо.ъом

Øåéõ Ùÿñÿí Ìîëëàçàäÿíèí éàðàäûúûëûüûíäà òàðèõ åëìèíÿ áàõûø

Новрузун рущу имандандырХалгымызын зянэин кечмишини, гядим адят-янянялярини, милли

кимлийимизи бирляшдирян Новруз байрамы яряфясиндяйик. Щяр илбайрам эцнляри йахынлашдыгда мцсялманлар арасында беля бирмювзу актуаллыг газаныр: Новруз байрамыны кечирмяк доьру-дурму? Бу байрамын Исламла ялагяси вармы? ДинимизНоврузун кечирилмясинин ялейщинядирми?

Ялбяття, байрамын кечирилмясинин лещиня оланлар кими, онунялейщиня оланлар да тапылыр. Вя юз фикирлярини Новрузун Исламдининя аид олмамасы, кечмиш дюврлярин бцтпярястлик адятляринидашымасы иля ялагяляндирирляр.

Узун иллярдир ки, тядгигатчылар Новрузун йаранма тарихини,онун Зярдцштилик вя йа мцсялманмядяниййяти иля ялагяляриниарашдырырлар. Бязи арашдыр-мачылар беля гянаятяэялмишляр ки, Новрузунйаранышынын няЗярдцштиликля, ня дяИслам дини иля ялагясивар. Чцнки бурада мцша-щидя олунан ритуал елемент-ляри шаман, буддист, христиан вямцсялман тцрклярин мювсцмля баьлы иъра етдикляри ортаг айин-лярдир. Щяр дин заман кечдикъя бу ел байрамына юзцндян няися гатмаьа чалышмыш, беляликля дя, яски мярасим мядяниййятииля бязи дини мотивляр бирляшдирилмишдир.

Новруз милли шцлян, бирлик, гардашлыг байрамыдыр. Щямчинин,Новруз бащарын илк эцнц, тябиятин ъанланмасы, торпаьын ойан-масы, йени щяйатын башланмасы демякдир. Новруз байрамындаатяшпярястлик вя бцтпярястликля баьлы мцяййян охшар инъямягамлар тапмаг мцмкцндцр. Мясялян, одун цстцндян тул-ланмаг адятиня нязяр йетирин. Гядимдя инсанлар буну одаситайиш мягсядиля едя билярдиляр. Анъаг мцасир азярбайъанлыбуну ода ситайиш ниййяти иля етмир.

Билдийимиз кими, Ислам дини бцтцн эюзял, хейирхащ ямялляриюзцндя бирляшдирир. Новруз байрамы да бу дяйярляри вя прин-сипляри юзцндя дашыдыьы, тяблиь етдийи цчцн динимизя йад дейил-дир. Мянбяляр дейир ки, Хилафят фятщ етдийи яразилярдя, еляъя дяАзярбайъанда йерли халгларын адят-яняняляриня, инанъларынащюрмятля йанашмышдыр. Ясрлярин сынаьындан чыхмыш мянявидяйярляримизи, адят-яняняляримизи юзцндя йашадан Новрузинсанлар арасында бирлик вя мещрибанлыьын мющкямляндири лмя-си, онларын бир-бириня мярщямят вя диггят эюстярмяси кимисаьлам дяйярлярин тяблиьатчысы олдуьундан динимиз она дястяквермишдир.

Байрам яряфясиндя бцтцн ел-оба байрам щазырлыгларына баш-лайыр. Ев-ешик, щяйят-баъа тямизлянир, тязя палтар алыныр, базар-лыг едилир, байрам йемякляри щазырланыр вя с. Бу эцн бцтцнгялблярдян кин-кцдурят силинир. Йахын-узаг гощумлара, хястяля-ря баш чякилир, гощум-гоншу щамы байрамлашыр, имкансызлара,касыблара йардым яли узадылыр. Эюрцндцйц кими, бцтцн бу адят-ляр Исламын рущу иля бцтцнлцк тяшкил едир.

Язиз щямвятянляр, Бащар байрамыныз мцбаряк! Гой бубайрамын гядямляри уьурлу, кюнцл охшайан севинъли эцнлярибол олсун, сцфрянизи рузи-бярякятля, гялбинизи хош щисслярля дол-дурсун!

Эцней НАМАЗОВА

15МАРТ 2015-úi èëЕлан

Ляьв олунан дини иъмалар

Исмайыллы району Кцрдмашы кянд дини иъмасы Гейдиййат тарихи: 19.03.2003-ъц илГейдиййат № 168Исмайыллы району Кцрдмашы кянд дини иъмасы тясисчиляринин

17.01.2015-ъи ил тарихли, 01 нюмряли протоколу иля щямин динииъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир. Динииъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыхарылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи: 18 феврал 2015-ъи ил.

Оьуз району Дяймядаьлы кянд дини иъмасыГейдиййат тарихи: 25.01.2002-ъи илГейдиййат № 26Оьуз району Дяймядаьлы кянд дини иъмасы тясисчиляринин

06.02.2015-ъи ил тарихли, 03 нюмряли протоколу иля щямин динииъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир. Динииъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыхарылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи: 18 феврал 2015-ъи ил.

Шамахы району Адналы кянд мясъиди дини иъмасыГейдиййат тарихи: 01.03.2007-ъи илГейдиййат № 1307Ш1-383Шамахы району Адналы кянд мясъиди дини иъмасы тясисчиляри-

нин 20.02.2015-ъи ил тарихли, 01 нюмряли протоколу иля щяминдини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир. Динииъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыхарылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи: 06 март 2015-ъи ил.

Тяртяр шящяр дини иъмасыГейдиййат тарихи: 06.03.2002-ъи илГейдиййат № 76Тяртяр шящяр дини иъмасы тясисчиляринин 10.02.2015-ъи ил тарих-

ли, 01 нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмясибарядя гярар гябул едилмишдир. Дини иъма Дини гурумларын дюв-лят рейестриндян чыхарылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи: 06 март 2015-ъи ил.

Сураханы району Йени Эцняшли гясябясиндя фяалиййят эюстярян “Фатимейи-Зящра” адына мясъидин диндарларынын дини иъмасыГейдиййат тарихи: 17.10.1997-ъи илГейдиййат № 772 сайлы Бакы Инзибати-Игтисади Мящкямясинин 25.02.2014-ъц

ил тарихли, 2-2(82)-765/14 сайлы гятнамяси иля Сураханы районуЙени Эцняшли гясябясиндя фяалиййят эюстярян “Фатимейи-Зящра”адына мясъидин диндарларынын дини иъмасы ляьв едилмишдир. Динииъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыхарылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи:12 март 2015-ъи ил.

Шамахы району Мядряся гясябя “Ъцмя” мясъиди дини иъмасы Гейдиййат тарихи: 29.03.2009-ъу илГейдиййат № 52Шамахы району Мядряся гясябя “Ъцмя” мясъиди дини

иъмасы тясисчиляринин 24.02.2015-ъи ил тарихли, 05 нюмряли прото-колу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябуледилмишдир. Дини иъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыха-рылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи:16 март 2015-ъи ил.

Нефтчала шящяри 6-ъы мящялля дини иъмасы Гейдиййат тарихи: 05.02.2003-ъц илГейдиййат № 163Нефтчала шящяри 6-ъы мящялля дини иъмасы тясисчиляринин

10.02.2015-ъи ил тарихли, 01 нюмряли протоколу иля щямин динииъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир. Динииъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыхарылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи:16 март 2015-ъи ил.

Бакы шящяри Гарадаь району Гызылдаш гясябяси дини иъмасы Гейдиййат тарихи: 19.11.2003-ъц илГейдиййат № 226Бакы шящяри Гарадаь району Гызылдаш гясябяси дини иъмасы

тясисчиляринин 11.02.2015-ъи ил тарихли, 01 нюмряли протоколу илящямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмиш-дир. Дини иъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыхарылмыш-дыр.

Гейдиййата алынма тарихи:16 март 2015-ъи ил.

Сабунчу району Билэящ гясябяси “Ъцмя” мясъиди дини иъмасы Гейдиййат тарихи: 01.04.1997-ъи илГейдиййат № 151Сабунчу району Билэящ гясябяси “Ъцмя” мясъиди дини

иъмасы тясисчиляринин 20.02.2015-ъи ил тарихли, 01 нюмряли прото-колу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябуледилмишдир. Дини иъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыха-рылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи:16 март 2015-ъи ил.

Билясувар району Ашаьы Ъцряли кянд мясъиди дини иъмасы Гейдиййат тарихи: 12.09.2008-ъи илГейдиййат № 1308 БИ1-516Билясувар району Ашаьы Ъцряли кянд мясъиди дини иъмасы

тясисчиляринин 16.02.2015-ъи ил тарихли, 01 нюмряли протоколуиля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябуледилмишдир. Дини иъма Дини гурумларын дювлят рейестриндянчыхарылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи: 16 март 2015-ъи ил.

Гарадаь району Гобустан гясябяси “Ъцмя” мясъиди дини иъмасыГейдиййат тарихи: 18.01.2002-ъи илГейдиййат № 13Гарадаь району Гобустан гясябяси “Ъцмя” мясъиди дини

иъмасы тясисчиляринин 20.02.2015-ъи ил тарихли, 01 нюмряли прото-колу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябуледилмишдир. Дини иъма Дини гурумларын дювлят рейестриндян чыха-рылмышдыр.

Гейдиййата алынма тарихи: 17 март 2015-ъи ил.

Шамахы району Адналы кянд иъмасынын (1307Ш-383 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гей-диййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 20.02.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли прото-колу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Тяртяр шящяр дини иъмасынын (76 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гейдиййатына алынмышдыр)тясисчиляринин 10.02.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли протоколу иля щямин динииъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Шамахы району Мядряся гясябя “Ъцмя” мясъиди дини иъмасынын (52 нюмряли шящадятнамяиля дювлят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 29.03.2009-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Нефтчала шящяри 6-ъы мящялля дини иъмасынын (163 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гейдийй-атына алынмышдыр) тясисчиляринин 05.02.2003-ъц ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли протоколуиля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Бакы шящяри Гарадаь району Гызылдаш гясябяси дини иъмасынын (226 нюмряли шящадятнамяиля дювлят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 05.02.2003-ъц ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Билясувар району Ашаьы Ъцряли кянд дини иъмасынын (1308БЫ1-516 нюмряли шящадятнамя илядювлят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 16.02.2003-ъц ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Сабунчу району Билэящ гясябяси “Ъцмя” мясъиди дини иъмасынын (151 нюмряли шящадятна-мя иля дювлят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 20.02.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында1 нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Гарадаь району Гобустан гясябяси “Ъцмя” мясъиди дини иъмасынын (13 нюмряли шяща-дятнамя иля дювлят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 20.02.2015-ъи ил тарихли цмумийыьынъаьында 1 нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябуледилмишдир.

Шамахы району Баьырлы кянд мясъиди дини иъмасынын (1307Ш1-396 нюмряли шящадятнамя илядювлят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 12.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Щаъыгабул шящяр дини иъмасынын (254 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гейдиййатына алынмыш-дыр) тясисчиляринин 13.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли протоколу иля щяминдини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Эоранбой район Гызылщаъылы гясябя мясъиди дини иъмасынын (159 нюмряли шящадятнамя илядювлят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 07.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1нюмряли протоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Гах район Илису кянд “Ъцмя” мясъиди дини иъмасынын (322 нюмряли шящадятнамя иля дювлятгейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 10.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмрялипротоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Гах район Аьчай кянд “Ъцмя” мясъиди дини иъмасынын (524 нюмряли шящадятнамя иля дюв-лят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 04.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмрялипротоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Гах шящяр диндарлары мясъиди дини иъмасынын (332 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гейдийй-атына алынмышдыр) тясисчиляринин 04.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли протоколуиля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Балакян району Катех кянд мясъиди дини иъмасынын (222 нюмряли шящадятнамя иля дювлятгейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 09.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмрялипротоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Исмайыллы району Тязякянд кянд дини иъмасынын (316 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гей-диййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 04.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли прото-колу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Билясувар району Сямядабад кянд мясъиди дини иъмасы (213 нюмряли шящадятнамя иля дюв-лят гейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 05.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмрялипротоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Загатала району Муьанлы кянд мясъиди дини иъмасы (123 нюмряли шящадятнамя иля дювлятгейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 04.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмрялипротоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Загатала району Даначы кянд мясъиди дини иъмасы (210 нюмряли шящадятнамя иля дювлятгейдиййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 06.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмрялипротоколу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Гябяля району Бум кянд мясъиди дини иъмасы (55 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гей-диййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 07.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли прото-колу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Гябяля району Бюйцк Пирялли кянд дини иъмасы (280 нюмряли шящадятнамя иля дювлят гей-диййатына алынмышдыр) тясисчиляринин 07.03.2015-ъи ил тарихли цмуми йыьынъаьында 1 нюмряли прото-колу иля щямин дини иъманын ляьв едилмяси барядя гярар гябул едилмишдир.

Азярбайъан Республикасынын Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясиндя дювлят гейдийй-атына алынмыш Гарадаь району Гобустан гясябяси “Ъцмя” мясъиди дини иъмасынын 13 нюмряли,18 йанвар 2002-ъи ил тарихли шящадятнамяси итирилдийиня эюря етибарсыз сайылыр.

Азярбайъан Республикасынын Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясиндя дювлят гейдийй-атына алынмыш Щаъыгабул шящяр дини иъмасынын 254 нюмряли, 07 май 2002-ъи ил тарихли шящадят-намяси вя низамнамяси итирилдийиня эюря етибарсыз сайылыр.

Азярбайъан Республикасынын Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитясиндя дювлят гейдийй-атына алынмыш Билясувар району Сямядабад кянд мясъиди дини иъмасынын 213 нюмряли, 01 сент-йабр 2003-ъц ил тарихли шящадятнамяси вя низамнамяси итирилдийиня эюря етибарсыз сайылыр.

Ä è í è ã ó ð óì ë à ð û í ä þ â ë ÿ ò ð å é å ñ ò ð ìÿ ë óìà ò û

Е Л А Н Л А Р

1 Aprel 06:16 07:27 13:49 17:51 20:17 21:372 Aprel 06:14 07:25 13:49 17:52 20:18 21:383 Aprel 06:12 07:23 13:48 17:52 20:20 21:394 Aprel 06:10 07:22 13:48 17:53 20:21 21:405 Aprel 06:09 07:20 13:48 17:53 20:22 21:426 Aprel 06:07 07:18 13:47 17:54 20:23 21:437 Aprel 06:05 07:17 13:47 17:55 20:24 21:448 Aprel 06:03 07:15 13:47 17:55 20:25 21:459 Aprel 06:02 07:14 13:47 17:56 20:26 21:4710 Aprel 06:00 07:12 13:46 17:56 20:27 21:4811 Aprel 05:58 07:10 13:46 17:57 20:28 21:4912 Aprel 05:56 07:09 13:46 17:57 20:29 21:5113 Aprel 05:54 07:07 13:46 17:58 20:30 21:5214 Aprel 05:53 07:06 13:45 17:58 20:31 21:5415 Aprel 05:51 07:04 13:45 17:59 20:32 21:5516 Aprel 05:49 07:03 13:45 17:59 20:33 21:5617 Aprel 05:47 07:01 13:45 18:00 20:34 21:5818 Aprel 05:46 07:00 13:44 18:00 20:35 21:5919 Aprel 05:44 06:58 13:44 18:01 20:36 22:0020 Aprel 05:42 06:57 13:44 18:01 20:37 22:0221 Aprel 05:40 06:55 13:44 18:02 20:39 22:0322 Aprel 05:39 06:54 13:43 18:02 20:40 22:0523 Aprel 05:37 06:52 13:43 18:03 20:41 22:0624 Aprel 05:35 06:51 13:43 18:03 20:42 22:0825 Aprel 05:34 06:50 13:43 18:04 20:43 22:0926 Aprel 05:32 06:48 13:43 18:04 20:44 22:1127 Aprel 05:30 06:47 13:42 18:05 20:45 22:1228 Aprel 05:29 06:45 13:42 18:05 20:46 22:1329 Aprel 05:27 06:44 13:42 18:06 20:47 22:1530 Aprel 05:25 06:43 13:42 18:06 20:48 22:16

ßëéàçìàëàðà ðÿéâåðèëìèð âÿ îíëàðýåðè ãàéòàðûëìûð.

Ùÿôòÿëèê ãÿçåò

Òèðàæ: 1200Ñèôàðèø: 124

Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Äèíè Ãóðóìëàðëà Èø öçðÿ Äþâëÿò Êîìèòÿñèíèí áþëýÿëÿð öçðÿ möxbir mÿntÿqÿëÿðè:

Áà êû (Áà êû): (012) 437 31 14; Ñóìãàéûò-Àáøåðîí (Ñóìãàéûò):(0186) 5 85 98; Øè ìàë (Ãó áà): (02333) 5 22 70;

Øè ìàë-Ãÿðá (Çàãàòàëà) (02422) 5 32 23; Øèð âàí (Àü äàø): (02023) 5 50 97;

Ãÿðá (Ýÿí úÿ): (02225) 6 91 14; Ãà ðà áàü (Àü úà áÿ äè):(02127) 5 52 00; Úÿ íóá (Ëÿí êÿ ðàí): (02525) 5 39 84;

Aran (Øèðâàí) (050) 588 07 82

ÀçÿðáàéúàíÐåñïóáëèêàñûíûí

Äèíè Ãóðóìëàðëà Èø öçðÿÄþâëÿò Êîìèòÿñèíäÿéûüûëûá ñÿùèôÿëÿíìèø,

“Àçÿðáàéúàí” íÿøðèééàòûíäà îôñåò öñóëó èëÿ ÷àï

åäèëìèøäèð.

Ãÿçåò 7 ìàé 2009-úó èëäÿí íÿøð îëóíóð. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû ßäëèééÿ Íàçèðëèéèíäÿ 19 ìàðò 2009-úó èëäÿ ãåéäèééàòäàí êå÷ìèøäèð. Ãåéäèééàò íþìðÿñè: 2894

Öíâàí: ÀÇ 1001, Áàêû øÿùÿðè, ßùìÿä Úàâàä êö÷ÿñè, 12

Òåëåôîí: 492 65 23; 437 31 15Òåë/ôàõ: 497 15 39

492 58 29; 437 31 15Ãàéíàð õÿòò: ãàéíàð_õåòò@scwra.gov.azE-mail: [email protected]

Áàêû âÿ Àáøåðîí öçðÿ íàìàç âàõòëàðû

Gön Söbh Gön Zþhr ßsr Axøam Èøanamazû ÷ûxûð namazû namazû namazû

Áàêû èëÿ äèýÿð øÿùÿðëÿð àðàñûíäàêû íàìàç âàõòû ôÿðãëÿðè (äÿãèãÿ): Ñóìãàéûò +1, Ìÿðÿçÿ,Ñèéÿçÿí, Íåôò÷àëà +3, Àñòàðà, Ãóñàð, Ùàúûãàáóë, Øàáðàí, Øèðâàí, Ñàëéàí, Õà÷ìàç +4, Àüñó,Ãóáà, Ëÿíêÿðàí, Ìàñàëëû, Áèëÿñóâàð +5, Úÿëèëàáàä, Èñìàéûëëû, Êöðäÿìèð, Ñààòëû, Ñàáèðàáàä,Øàìàõû, Èìèøëè, Ëåðèê +6, Ãÿáÿëÿ, Ýþé÷àé, Éàðäûìëû, Óúàð, Çÿðäàá +8, Àüäàì, Àüäàø, Àüúàáÿäè,Áåéëÿãàí, Áÿðäÿ, Ôèçóëè, Ùîðàäèç, Ãàõ, Îüóç, Ìèíýÿ÷åâèð, Éåâëàõ +10, Áàëàêÿí, Úÿáðàéûë,Ýîðàíáîé, Òÿðòÿð, Ãóáàäëû, Øÿêè, Øóøà, Çÿíýèëàí +13, Ýÿíúÿ, Äàøêÿñÿí, Õàíëàð, Ëà÷ûí,Ýÿäÿáÿé, Êÿëáÿúÿð, Îðäóáàä, Òîâóç, Øÿìêèð, Çàãàòàëà +15, Ãàçàõ, Íàõ÷ûâàí, Àüñòàôà, Áàáÿê,Úóëôà, Øàùáóç, Øÿðóð +18, Ìàðíåóëè (Òèfëèñ) +20.

* Òÿãâèì Àçÿðáàéúàí ÌÅÀ-íûí Øàìàõû àñòðîôèçèêà ðÿñÿäõàíàñû òÿðÿôèíäÿí ùàçûðëàíìûø úÿäâÿë ÿñàñûíäà òÿðòèá îëóíìóøäóð.

¹ 03 (284) / МАРТ 2015-úi èë

Йадиэар сюз

Ðåäàêñèéà øóðàñû:

Øåé õö ëèñ ëàì Àë ëàù øö êöð ÏÀ ØÀ ÇÀ Äß, Àíàð, Àðõèéåïèñêîï Àëåê ñàíäð,ßô ëà òóí ÀÌÀ ØÎÂ, Ýþâùÿð ÁÀÕØßËÈÉÅÂÀ, Íè çà ìè ÚßÔß ÐÎÂ,

Âàñèì ÌßÌÌßÄßËÈÉÅÂ, Îãòàé ÎÐÓÚΠ(ìÿñóë êàòèá), Ýåí íà äè ÇÅË ÌÀ ÍÎ ÂÈ×.

Áàø ðåäàêòîð

ÑÿééàäÀÐÀÍ

ÁÀÉÐÀÌÛÍÛÇ ÌÖÁÀÐßÊ!

Мяня философларын дейил, пейьямбярлярин хябяр вердийиАллащ эярякдир.

Блез Паскал рийазиййатчы, физик, философ

Башсаьлыьы

Мцгяддяс Мярщямят или елан олунуб

Дювлят Комитяси мцсабигя елан едирАзярбайъан Республикасынын Дини Гурумларла Иш цзря Дювлят Комитяси

Азярбайъан халгынын Цмуммилли Лидери Щейдяр Ялийевин 92 иллик йубилейимцнасибятиля “Щейдяр Ялийев вя мцасир Азярбайъан дювлятчилийи” мювзусундамягаля мцсабигяси елан едир.

Мцсабигяйя Улу Юндяр Щейдяр Ялийевин мцасир Азярбайъан тарихиндяки ролу-ну, онун демократик дювлят гуруъулуьу истигамятиндя щяйата кечирдийи мцдрик вяуьурлу фяалиййятини, Азярбайъанын игтисади инкишафыны, дахили вя хариъи сийасятини тящлиледян мягаляляр эюндяриля биляр. Щямчинин ясасы Цмуммилли Лидер тяряфиндянгойулмуш дювлят-дин мцнасибятляринин инкишаф етдирилмяси истигамятиндя эюрцлянишлярдян бящс едян мягаляляр дя гябул олунур.

Критерийалар- Мягаля инноватив вя ящатяли олмалыдыр;- Мцсабигя елан олундугдан сонра гязет вя йа електрон интернет порталларында

дяръ едилмялидир;- Мягалянин щяъми 8 000 (сяккиз мин) ишарядян артыг олмамалыдыр. (1,5 аралыг

мясафя иля тяхминян 3-4 А4 форматлы вяряг щяъминдя); - Йазылар гязетдя дяръ едилярся: А4 форматлы вярягдя (Тимес Неw Роман 14

шрифт) вя 1 нцсхя гязет шяклиндя Дювлят Комитясиня тягдим олунмалыдыр;- Електрон порталда дяръ едилярся: А4 форматлы вярягдя (Тимес Неw Роман 14

шрифт) чап едилмяли вя линк ялавя едиляряк Дювлят Комитясиня тягдим олунмалыдыр.

ы йер – 500 АЗНыы йер – 400 АЗНыыы йер – 300 АЗН

Щяр бири 100 АЗН олмагла цч щявясляндириъи мцкафат.

Мцсабигянин мцддяти: 19 март - 27 апрел 2015-ъи илЯлагя телефонлары: (012) 437 31 15 / (012) 492 65 23

Е-маил: редаксийа@съwра.эов.аз Цнван: Бакы шящяри, Ящмяд Ъавад 12

ELAN

Азярбайъан Республикасы Дини Гурумларла Иш цзряДювлят Комитясинин коллективи Ъянуб бюлэяси цзря

шюбянин мцдири Гаьайы Мяммядова анасы АТИКЯ ХАНыМыН

вяфатындан кядярляндийини билдирир вя дярин щцзнля башсаьлыьы верир.

Аллащ рящмят елясин

Католик Килсяси 2015-ъи ил декабрын 8-дян 2016-ъы ил нойабрын 20-дяк оландюврц Мцгяддяс Мярщямят или елан еди-либ. Бу барядя Мцгяддяс Пйотр килсясин-дяки тювбя ибадяти заманы Папа Франсискмялумат вериб.

Ватикан радиосунун хябяриня эюря,фювгяладя йубилей илинин илк эцнцндя,Бакиря Мярйямин Мясум Щамилялийи бай-рамында Ватикан базиликасынын Мцгяддясдарвазалары ачылаъаг. Йубилей тядбирляриПадшащ-Мясищ байрамы иля битяъяк.

Йубилей тядбирляринин тяшкилатчылыьы йенийеванэелизасийайа кюмяк цзря Папа шура-сына тапшырылыб. Мцгяддяс Мярщямят или-нин ачылышы ЫЫ Ватикан Мяълисинин баша чат-масынын 50 иллийиня тясадцф едир.

Мцгяддяс Баьышланма или сонунъудяфя ЫЫ Иощанн Павелин понтификлийи дюврцн-дя - 1983-ъц илдя кечирилмишди.

Гейд едяк ки, мярщямят мювзусущазыркы понтификя хцсусиля йахындыр. Онун“Еванэелии эаудиум” апостол мцраъиятна-мясиндя бу кялмя 31 дяфя ишлядилиб.