مقدماتی آموز تند

SPSS 11.5

شمشیری رضا احمد دکتراپیدمیولوژی تخصص دستیار

1386پاییز

آنالیزها قسمت برنامه شروع

آن، رهنمودهای از روی دنباله و آموزشی فایل این از گیری بهرهمورد زمینه در خبره افراد و آمار متخصصین با مشاوره به نیاز رافع

. باشد نمی تان مطالعه

خداپسندانه نحو هر به آموزشی فایل این از صحیح استفاده و پخش. است مانع بال بنده نظر از ای،

شروع خواهید می کجا ازکنید؟

شروع خواهید می کجا ازکنید؟

دکمه برنامه، این به دادن خاتمه ( Escبرای فشار ) کلید صفحه روی رادهید.

افزار نرم با کار برایSPSS مطمئن ابتدا

بر برنامه این شویدشما دستگاه روی

. باشد شده نصب

باز برای آن از بعدبه برنامه کردنعمل زیر ترتیب

کنید:دکمه 1. startروی

. کنید کلیک All Programsروی 2.

. کنید کلیکپیش 3. که لیستی از

می باز شما روی SPSS forشود

windows پیدا راآن روی و کنید

. کنید کلیکجدید، 4. منوی از

SPSS 11.5 forروی windows کلیک

کنید.

چطوری؟

! ممکن نکنید عجلهبا کمی برنامه است

. شود باز تاخیربرنامه شدن باز از بعد

آیکون که بینید میمحل در برنامه

Taskbar می ظاهرشود.

؟! کجا

! ممکن نکنید عجلهبا کمی برنامه است

. شود باز تاخیربرنامه شدن باز از بعد

آیکون که بینید میمحل در برنامه

Taskbar می ظاهرشود.

فقط SPSSبرنامه ،در را شما طرح اطالعات . دهد می نشان پنچره این

پنجره این SPSS DataاسمEditor. است

نتایچ که دید خواهید بعدهادیگری پنچره در طرح آنالیز

نام ظاهر SPSS Viewerبه. شود می

باز که ای پنجره دو ازپنجره به است، شده

) کاری ) رویی فعالگاهی اگرچه نداریم؛

. کند می راحتتر را کارهاروی کلیلک با را آن پس

.Cancelدکمه ببندید

بهتر را برنامه پنجره آنکه برایرا آن .Maximizeببینیم، کنید

و باال در مربوطه دکمه روی. کنید کلیک پنجره، راست

پنجره در بینید می که SPSS DataهمانطورEditor صفحه Dataو Variable ViewدوView روی کردن کلیک با که دارد وجود

. شوید می دلخواه صفحه وارد هرکدام،

پنجره در بینید می که SPSS DataهمانطورEditor صفحه Dataو Variable ViewدوView روی کردن کلیک با که دارد وجود

. شوید می دلخواه صفحه وارد هرکدام،

یعنی صفحه همین روی اول شروع، VariableبرایView. کنیم می کار ،

داشته بیاد همیشه بهترست که نکاتی! کنید عمل و باشید

مراحل • تمام اطالعات در کردن براي وارد چه ،قلم از فقط اعداد، براي چه انگليسيكلمات

. كنيد استفادهكه • اضافه متغيرهاي و اطالعات كردن وارد از

نخواهند كاربرد آماري تحليل و تجزيه جهت. كنيد خودداري داشت

كه • متغير يك وجود كه باشيد داشته توجهپرونده يا پرسشنامه با را كامپيوتري اطالعات

. بطور است الزم بدهد ارتباط مطالعه تحت فرددلخواه كد يك پرسشنامه هر به است بهتر مثال

) عنوان) به آن از و بدهيد پرونده شماره مثل . نام است بهتر كنيد استفاده شاخص متغير

كامپيوتر در شاخص متغير بعنوان را بيماران » « ( . باال جمالت در شاخص از منظور نكنيد وارد

كد مطالعه، تحت مورد يا فرد هر كه اينستو است بفرد منحصر دارد، را خود به مخصوص

). نيست تكراري

مشخصات • به مربوط صفحه، این در ردیف هر. است متغیر یک

زير • متغير Name ستون در هر براي بايد شما ، . بيشتر نبايد نام اين كنيد انتخاب مختصر نام يك

. جزء 8از فقط انتخابي نام همچنين باشد داشتهاز ) شود انتخاب متعارف اعداد و حروف از بايد

و از یعالئمفاصله و پرانتز ويرگول، نقطه، مانند .) متغير نام درضمن، نكنيد استفاده قبيل اين

. شود آغاز حروف با بايد از حتما نکنید سعیبزرگ ) کن ( capitalحروف خیلی ) يد.استفاده البته

جدیدتر های نسخه در محدودیتها این SPSSاز). است شده برطرف

قند: » • فرضي متغير براي شما پيشنهادي نام مثال » من پيشنهاد چيست؟ اول نوبت blodglc1خون

استفاده بزرگ حروف از است، انگليسي است؛فاصله ) از نشده، شروع عدد با ( spaceنشده،

) از ) و دارد عدد و حرف فقط نشده 8استفاده. نيست بيشتر هم جزء

خانه • سایر متغیر، هر نام کردن اضافه با راستی،می پر گزیده، پیش بصورت ردیف، همان های

تغییر را آنها توانید می شما بود الزم اگر که شوددهید.

زير از Labelدر شما منظور يا مفهوم و متغير كامل نام نشاندهنده كه عبارتي ،Name ( حداكثر اسم . 8همان ) اكيدا قسمت اين تكميل بنويسيد را باشد جزئي

متغيرها، براي شده انتخاب اسامي است، داده نشان تجربه چراكه شود مي توصيهبعدي، مراجعات در و زمان گذشت از بعد باشند، بديهي و واضح كه چقدر هر

. نمايند مي نامفهوم و گنگ و داده دست از را خود اين Labelمفهوم از را ما( . نويسيد مي اينجا در شما كه آنچه ضمن، در داد خواهد نجات ،( Labelسردرگمي

اسم نه شود، مي ديده هايتان داده آناليز خروجي در شما متغير تيتر عنوان به(.Nameمتغير )

محدوديتي هيچگونه عالمتها، و اعداد حروف، از استفاده براي شما قسمت اين درنيز. را بزرگ حروف از استفاده محدوديت نيز و فضا محدوديت همچنين نداريد

بطور. را مفاهيم كلمات، حداقل از استفاده با شود مي توصيه وجود اين با نداريد. كنيد منعكس كامل

اسم: از بيماران، جنسيت متغير براي شما اگر مايل sexمثال و كرديد استفادهاين براي شود، نوشته بزرگ حرف با متغير اسم ها، داده آناليز خروجي در بوديد

ستون در Labelمتغير ، sex( بنويسيد بزرگ اول حرف با (.Sexرابراي قبل، قسمت مثال براي عنوان Educational levelعبارت edulevelيا به را

Label. برگزينيد

ها داده كه گفت خواهيم ها داده ورود قسمت در . از متغيرها از بعضي شوند وارد عدد بصورت بايدروز تعداد سن، متغيرهاي مثل هستند عدد جنس

درصد يا ميكروليتر در سفيد گلبول تعداد يا بستريمتغيرها. اين با ما قسمت اين در لنفوسيتها

ستون بنابراين و نداشته آن Valuesمشكلي جلوي . ماهيت متغيرها ساير كنيد رها خالي را متغير

مي ناميده كيفي متغير اصطالحا و ندارند عددي ) - ميزان. ) ، مرد زن مقياس با جنس مانند شوند

- - - ديپلم ) ديپلم زير سواد بي مقياس با تحصيالتزير( ) مقياس با سني گروه يا - 35دانشگاهي سال

- 50تا 35بين باالي (. 50سال هاي داده سالشوند، تبديل عدد به بايد متغيرها اين به مربوط

و دهيد اختصاص عدد يا كد يك مقياس، هر به پسستون در اش معني با همراه را عدد Valuesآن

. بنويسيد متغير همان جلوي

چطوری؟

ستون های خانه کردن فعال و ) Valueبرایستون هر( Typeهمچنین راست سمت قسمت در ،

. باز مربوطه صفحه ترتیب بدین کنید کلیک خانه. شود می

پنجره خانه Value Labelsدر در شده، باز کهValue ) بعد ) عدد یک بنویسید را خود نظر مورد کد

خانه را Value Labelدر کد آن مفهوم و معنیبنویسید.

دکمه روی و Addحاال بعد کد بعد و کنید کلیلکLabel. کنید وارد را آن

و کدها تمام که روی Labelوقتی کردید وارد را هاسایر Okدکمه برای را کار همین و کنید کلیک

. کنید تکرار نیز متغیرها

بصورت • سوالها تحقيقاتي، هاي پرسشنامه در است ممكن . تمام براي بايد صورت اين در باشند شده مطرح باز سوالهاي ) مشخصي ) كدهاي باشد هم محقق مدنظر كه ممكن جوابهاي

. گاهي بگيرند يكسان كد يكسان، جوابهاي و شود گرفته درنظرناچيزي تعداد يا يك فقط كدها برخي كه آيد مي پيش اوقات

. در نيست محقق نظر مورد اصال جوابها بعضي يا دارند عضو » يا » غيره و مفهوم با كدي جوابها اين به است بهتر موارد اين

( » موارد» .Othersساير شود( داده

جهت • است الزم باشد، مهم اگر كيفي، متغيرهاي بعضي براي » نبود » دسترس در اطالعات كد از اطالعات، نقص دادن نشان

(Unavailable( » نامشخص( » .هم ( Unknownيا شود استفاده

عرضمی به قسمت این در که مطلبی آخرینمتغیر نوع مورد در اینکه است( Type)رسد بهتریعنی گزیده پیش مورد . Numericهمان نکند تغییر

صفحه در است قرار شد، گفته که همانطور چونData View. کنیم استفاده اعداد از فقط

کنید، استفاده تاریخ متغیر از خواستید اگر فقطخانه راست گوشه کنید Typeروی کلیک آن مقابل

به Typeو را متغیر .Dateآن دهید تغییرروی کلیک با مربوطه Data Viewحاال صفحه به

. شوید وارد

كار : توجه اتمام از مرحله پس هر را در خود فایل ،با ) را کار این بمانند محفوظ اطالعات تا کنید ضبط

کنترل ) دکمه داشتن زدن( Ctrlنگه و کلید صفحه از(.Sدکمه دهید انجام همزمان بار بطور اولین

یک خود فایل برای که خواهد می شما از برنامهرایانه در را ان ضبط محل و کنید انتخاب نام

. گذارید می خود فایل برای که اسمی کنید مشخصپنجره قسمت باالترین چپ SPSSدر گوشه در و

. شود می داده نشان

اسم بینید، می که همانطور صفحه این دردر قبال که تعریف Variable Viewمتغیرهایی

ستونها باالی در خودکار بصورت بودید، کردیده. است شده نوشته

دارید نگه اسامی این روی را ماوس نشانگر اگر ) مکث،) اندکی با کنید کلیک آنکه آن Labelبدون

می داده نمایش رنگی زرد مستطیل در ممتغیر! کنید امتحان شود؛

•. كنيد استفاده اطالعات كردن وارد براي انگليسي قلم از همچنانوارد • ترتيب به را مطالعه مورد فرد هر هاي داده متغير، هر به مربوط ستون زير حاال

كنيد.• . يا حرف هيچ از يعني شوند مي وارد عدد بصورت ها داده تمام كه نكنيد فراموش

. عدد خودشان كه عددي متغيرهاي به مربوط اطالعات شود استفاده نبايد عالمتي. بوديد كرده كدبندي كه نيز را كيفي متغيرهاي به مربوط هاي داده و هستند

شماره • عنوان با متغير يك بايد اطالعات، ورود سيستمهاي تمام در معتقدم آنجاييكه ازشماره( ) Serial numberرديف ) مانند متغيرهايي محقق اگر حتي باشد داشته وجود

. ) کنيد وارد را متغير اين همه، از پیش ، كند وارد نيز را بيمار كد يا پرونده

براي و بعدي هاي كاري دوباره از جلوگيري برايشده ديده تجربه به كه را مورد چند بيشتر تاكيد

كنم مي ذكر :استمثال • دارد اعشار شما اعداد اگر

يازده بصورت آنرا نيم و يازدهبصورت نه كنيد وارد پنج نقطه

. پنج مميز يازدهبصورت • نظر مورد متغير اگر

درصد عالمت از است، درصد. نكنيد استفاده

كنيد • مي وارد كه عددي اگربصورت يا علمي عدد بصورتبصورت را آن است، دار توانو تبديل ساده حقيقي عدد يك

. كنيد وارد سپسپرسشنامه • در كه عددي اگر

عدد يك بجاي شده، وارداست، شده بيان فاصله بصورت

اينجا 20تا 10مثل در درصد،عدد و بينديشيد تمهيدي بايد. كنيد آن جايگزين را مناسبي

غلط درست

11/5 11.5

60% 60

8*10^-5 0.00005

اطالعات جااین

در

100

صورتب فر

ن

)

(

شدهارد

و اقعیو غیر

فرضی

است.

بعدیلهای

حلیت و

زیهتج و

ها ادهد

ومالز و

شتهدا موزشی

آ بهجن

رفاص

.

رندندا

علمیمبنای

ستون دو قسمت، این درکیفی متغیرهای به مربوطکد آنها برای قبال که هستند

. بودیم کرده تعریف

زیر در بینید می که همانطورو ) جنسیت متغیر متغیرها این

) به مربوط کد تحصیالت سطح . حال است شده وارد هرنفر

صفحه، همین در خواستید اگرLabel ،ببینید را نفر هر کدهای

منوی از Viewروی و کنید کلیکروی شود می باز که ای صفحه

. Value Labelsگزینه کنید کلیککنید ... نگاه

اطالعات حتما کار، پایان در و دقیقه چند هردکمه ) داشتن نگه با را کار این کنید ضبط را

دکمه( Ctrlکنترل ) زدن و کلید صفحه Sاز

.) دهید انجام همزمان بطور

های داده دیگر، کار هر شروع از قبلناخواسته تا کنید کنترل را شده واردمثال ) باشد نشده وارد اشتباه ای داده

خیلی یا زیاد خیلی اشتباها کسی سن .) اینکار برای باشد نشده ثبت کم

جمله از دارد، وجود مختلفی راههایو مینیمم های داده به کردن نگاه

آن روش بعدا که متغیر هر ماکزیمم. آموزید می را

ای خانه که شوید مطمن همچنین. باشد نمانده خالی

که شدید مطمئن که حاالبی شده وارد های داده

است ... کامل و نقص

بخواهید کنید فرضوارد که متغیرهایی براساس

جدید متغیر یک اید، کردهروی. از بخواهید مثال بسازیدجدید متغیر قد، و وزن متغیر

» با» را بدن توده شاخص. bmiنام آن فرمول بسازید

کیلوگرم،: به وزن اینست. متر به قد مجذور بر تقسیم

دستور باید اینکار برایCompute منوی از را

Transform. کنید اجرا

ببینید ...

می باز که ای صفحه درو باال قسمت در شود،

مستطیل در چپ، سمتTarget Variable اسم ،

بنویسید؛ را جدیدتان متغیرbmiمثال

خواستید و Labelاگر کنید کلیک آن زیر دکمه روی توانید می کنید، تعریف Labelهم . متغیر شدن ساخته از بعد که اینست بکنید توانید می که دیگری کار بنویسید را آن

صفحه Labelجدید، در را .Variable Viewآن کنید وارد

. باید حاال بینید می را متغیرهایتان لیست بزرگ مستطیل یک در بیایید، پایینتر که کمیاین از را خود نظر مورد متغیرهای مرحله به مرحله دارید، درنظر که فرمولی طبق

لیست ) مستطیل کنار رنگ سیاه کوچک مثلث روی کردن کلیک با و انتخاب لیستمستطیل( به را آنها عالئم Numeric Expressionمتغیرها از آنها مابین و کنید منتقل

. ) کنید ) استفاده غیره و اصلی عمل چهار محاسباتی

مستطیل از باید قبیل، این از و گیری لگاریتم مانند تر پیچیده اعمال Functionsبرای. کنید استفاده

دکمه کردید، برخورد مشکلی به خود Helpهرجا از و بزنید !SPSSرا بگیرید کمک

دکمه شد، کامل فرمولتان اینکه از .Okبعد بزنید را

می اضافه قبلی متغیرهای به جدید متغیر یک اینکار باشود.

می جای قبلی متغیرهای همه از بعد جدید متغیر این. فعلی متغیرهای آخرین عنوان به یعنی گیرد

ببینید ...

. دیگر مطلبی حال

دیگری متغیر موجود، متغیرهای از بخواهید که کنید فرضبه نسبت متفاوتی بندیهای دسته متغیر، آن مثال که بسازید

. باشد داشته اصلی متغیر

گروه ) کیفی متغیر سن، کمی متغیر روی از بخواهید مثالاز( ) کمتر گروه مثال مشخصی طبقات با گروه 35سنی سال،

باالی 50تا 35بین گروه و .50سال ) بسازید سال

کیفی متغیر روی از بخواهید متغیر 4یا تحصیالت، سطح حالتهبه ) دیلمه و دیپلم زیر جدید بندی دسته با ای حالته دو کیفی

. بسازید( باال

دهیم ... می انجام را اخیر مورد مثال عنوان به

. کنید انتخاب را خود های داده تحلیل و تجزیه مسیر زیر فلوچارت مطابق

تحلیل آمار توصیفی آمار

نرم • با کارتان آغاز برای مختصر، مجموعه این که امیدوارم پایان، در.SPSSافزار باشد بوده هم مفید

مختلف • مراحل در که نیست کس هیچ تقریبا کنم، می تاکید مجددامشاوره بر عالوه پژوهشی، مطالعات تحلیل و تجزیه و اجرا تدوین،

. بنابراین باشد نیاز بی آماری و متدولوژیک مشاوره از علمی،. کنید کنترل خبره آماری متخصص افراد با را خود کارهای همیشه

اینجانب • به را آن در ایرادی و اشکال یا پیشنهاد گونه هر لطفا . . کنید می محبت فرمایید ar_shamshiri@yahoo.comمنعکس

بالمانع • بنده نظر از فایل، این از سازنده و سالم استفاده هرگونهاست.

•. باشید موفق