&wet & werkelijkheid voor non-profitmarketing van podium tot ziekenhuis

ziekenhuizen * politieke partijen * publieke omroepen * stichting

en en b

onde

n

goede doelen * culturele instellingen * onderwi

js inste

llinge

n

2 3voorwoord

Voorwoord

Bij non-profit organisaties staat het publiek belang voorop. Of het nu gaat om een ziekenhuis, theater,

vereniging of goed doel. Maar om als organisatie te kunnen functioneren, heeft men ook groot belang

bij ondersteuning door dat publiek. Subsidies zijn niet toereikend en goede wervingscampagnes zijn

onmisbaar. De sector wil zich kenbaar maken en moet (zakelijke)donateurs, leden, prospects of bezoekers

benaderen. Daarvoor worden alle mogelijke marketingkanalen ingezet en het liefst zo effectief mogelijk.

Bestaande communicatiekanalen als direct mail of telefoon worden versterkt door nieuwe media,

waaronder social media of mobiele apps. De mogelijkheden om de klant te bereiken zijn hierdoor

onbeperkt, maar er vallen wel kanttekeningen te plaatsen bij deze mogelijkheden. Er wordt namelijk van

de sector verwacht om op een verantwoorde wijze met de verzamelde persoonsgegevens van donateurs

en klanten om te gaan. Dit is een belangrijke en niet te onderschatten opgave. Maar geen opgave die

hoeft te belemmeren dat het doel van de organisatie bereikt kan worden.

Dit handboek helpt om in elk geval de juridische bepalingen die hier mee samenhangen, om te zetten

in mogelijkheden. Want als je weet wat niet mag, weet je ook hoe het wel moet. Dit boek brengt de

marketingregels in beeld op een overzichtelijke en duidelijke manier: wet & werkelijkheid komen samen.

Zo kun je je als organisatie richten op datgene waar het echt om draait: het publiek blijven bedienen. Op

een transparante en juridisch juiste wijze.

Henry Meijdam, voorzitter DDMA

inhoud 1 privacy en marketing 6

2 direct mail en folders 12

3 telemarketing & sms 18

4 e-mail 26

5 adverteren en cookies 34

6 reclame op social media 38

7 apps 42

8 direct dialogue 46

9 toezicht op reclame 52

10 over DDMA 56

4 5inhoud

1 privacy en marketingHeeft uw organisatie een database met gegevens van donateurs, leden, prospects of frequente bezoekers? Gebruikt u deze gegevens in uw bestand om hen op de hoogte te houden van uw activiteiten, acties of voorstellingen? Verstuurt u een e-mailnieuwsbrief of heeft uw organisatie een Facebookpagina of Twitteraccount? Dan verwerkt u persoons- gegevens en moet u zich aan de wet- en regelgeving houden met betrekking tot de bescherming van persoonsgegevens.

16 71. privacy en marketing

11.1 PrivacyregelsDe privacyregels zijn omschreven in de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Hierin staat wat u

mag én moet met persoonsgegevens. Bij het gebruik van persoonsgegevens staat transparantie voorop.

Een consument moet te allen tijde na kunnen gaan wie wat met zijn gegevens doet (en waar).

1.1.1 Wat is een persoonsgegeven?Volgens artikel 1 Wbp is een persoonsgegeven:

Elk gegeven betreffende een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon.

Een persoonsgegeven is een gegeven dat direct of indirect herleidbaar is tot een individu. Denk hierbij aan

naam, adres, woonplaats, telefoonnummer en e-mailadres. Ook aankoophistorie of lifestylekenmerken

vallen onder de definitie, wanneer deze in relatie tot een identificeerbaar individu worden vastgelegd.

Kortom, de gegevens uit uw database zijn persoonsgegevens als u ze koppelt aan een individu en ze

bijvoorbeeld gebruikt om doelgroepselecties te maken of e-mailnieuwsbrieven te versturen.

Bijzondere persoonsgegevensEr geldt een speciaal regime voor een aantal bijzondere gegevens die een grote inbreuk op privacy tot gevolg kunnen hebben. Het gaat hierbij volgens artikel 16 Wbp om:

De verwerking van persoonsgegevens betreffende iemands godsdienst of levensovertuiging, ras, politieke gezindheid,

gezondheid, seksuele leven, alsmede persoonsgegevens betreffende het lidmaatschap van een vakvereniging […]

Deze gegevens mag u alleen van iemand vastleggen als u zijn uitdrukkelijke toestemming heeft gekregen. U moet informeren welke bijzondere persoonsgegevens u wilt verwerken en waarom. U moet

hiervoor toestemming vragen. Dit hoeft niet als iemand deze gegevens zelf duidelijk openbaar heeft gemaakt.

1.2 Eisen aan het verzamelen van gegevensDe Wbp stelt een aantal eisen aan het verzamelen en gebruiken van persoonlijke gegevens voor

marketingdoeleinden. U mag dit pas doen als u:

1. Het doel waarvoor u de gegevens verzamelt van tevoren heeft omschreven

2. Hiervoor een wettelijk erkende reden (grondslag) heeft (zie 1.2.2)

3. Degenen in uw bestand en de toezichthouder (CBP) heeft geïnformeerd dat u de gegevens vastlegt

en gebruikt

4. De mensen die u benadert in iedere uiting een afmeldmogelijkheid (‘Recht van verzet’, zie 1.2.4) biedt

1.2.1 Doel vooraf bekendmakenArtikel 7 Wbp geeft aan:

Persoonsgegevens worden voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en

gerechtvaardigde doeleinden verzameld.

U moet dus voor u een database aanlegt bedenken waarvoor u de gegevens wilt gebruiken. Gaat u:

• Eigendonateurs,leden,prospectsofbezoekersbenaderenmeteigen producten, • Eigendonateurs,leden,prospectsofbezoekersbenaderenmetproductenvananderen, dan dient u

dit in beide gevallen volgens de Wbp vooraf te melden aan de persoon wiens gegevens u wilt verwerken.

1.2.2 Grondslag voor de verwerking (opt-in of opt-out)De Wbp geeft in artikel 8 een aantal redenen waarom u persoonsgegevens zou mogen verwerken. Voor

fondsenwerving zijn er drie van belang:

• Met toestemming (opt-in), dit geldt voor bijvoorbeeld e-mail, cookies, sms en fax. • Ter uitvoering van een overeenkomst, dit geldt bijvoorbeeld als u gegevens moet verwerken van

een donateur om maandelijks €5,- van zijn rekening te innen, als u dit met hem bent overeengekomen.

• Indien het een gerechtvaardigd belang dient (opt-out). Reclame maken voor uw diensten is zo’n belang. Daarom mag u zonder toestemming bepaalde gegevens verzamelen die u hierbij

helpen. Denk hierbij aan naam, adres en telefoonnummer, maar ook geboortedatum, geslacht en

aankoophistorie. Ook mag u (potentiële) leden, donateurs of bezoekers zonder toestemming een

brief sturen of bellen. Er moet wel altijd een belangenafweging plaatsvinden. Als de inbreuk voor een

consument groter is dan het belang van reclamemaken, zal dit niet altijd opgaan.

1.2.3 InformatieplichtEen consument moet weten waar hij aan toe is en controle kunnen uitoefenen op het verwerken van zijn gegevens voor marketingdoeleinden. U moet hem dus informeren wie u bent en waarom u zijn gegevens

vastlegt. Dit moet:

8 91. privacy en marketing

11. Op het moment van het registreren van de gegevensDit kunt u bijvoorbeeld doen door onderstaande melding op te nemen bij uw online invulformulieren of

op uw antwoordkaarten.

Het museum voor Magisch Realisme legt gegevens vast ter uitvoering van het donateurschap of verwerking van een eenmalige

gift. Ook kunnen we deze gegevens gebruiken om u te informeren over onze activiteiten, projecten en producten. Als u op deze

informatie geen prijs stelt kunt u dit schriftelijk melden aan het museum voor Magisch Realisme, Antwoordnummer 111, 1200 EF,

Roosendaal of via museum@realisme.nl U kunt zich op elk gewenst moment uitschrijven voor onze e-mails.

2. In uw privacy statementHier moet u de consument via uw website informeren over:

• Uwidentiteit

• Hetdoelofdoeleindenvandeverwerking

• Hetrechtvandeconsumentopinzageencorrectievanzijngegevens

• HetabsoluteRechtvanverzet

• Debeveiligingvandepersoonsgegevens

Dit kan bijvoorbeeld met betrekking tot het verwerken van persoonsgegevens zoals Vereniging

Natuurbehoud aan de Vecht dat doet:

Vereniging Natuurbehoud aan de Vecht legt gegevens vast van vrijwilligers, prospects en donateurs voor de vrijwilligers- en

donateursadministratie van de organisatie. De verwerking van deze gegevens is vastgelegd bij het College Bescherming

Persoonsgegevens te Den Haag.

Vereniging Natuurbehoud aan de Vecht verwerkt persoonsgegevens ten behoeve van haar donateursadministratie,

fondsenwervende programma’s en om te informeren over zijn activiteiten. Als u op deze informatie geen prijs stelt kunt u dit

schriftelijk melden aan het onderstaande adres.

Vereniging Natuurbehoud aan de Vecht

Antwoordnummer 1528

2978 EV Maarssen

info@natuurbehoudaandevecht.nl

Kijk voor een voorbeeld van een privacy statement naar het statement van DDMA op www.ddma.nl /privacy-statement

3. Melden College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) Naast de consument, moet u ook de toezichthouder (CBP) informeren dat u gegevens vastlegt. U moet

in dit geval uw gegevensverwerking melden. Zie voor meer informatie over deze melding, de website van

het CBP: www.cbpweb.nl Voor een voorbeeld kunt u ook altijd contact opnemen met DDMA.

Let op! Bestanden ten behoeve van leden- donateurs- en bezoekersadministratie hoeven niet gemeld te worden bij het CBP

(Vrijstellingsbesluit). Echter zodra u het bestand gebruikt voor marketingdoeleinden of als u persoonsgegevens langer dan twee

jaar bewaart na het laatste klantcontact dan bent u verplicht dit te melden bij het College bescherming persoonsgegevens.

1.2.4 AfmeldmogelijkheidDe mogelijkheid die de consument heeft om zich af te melden voor reclame wordt in artikel 41 Wbp

aangeduidalshet‘Rechtvanverzet’.Indirectmarketingisditrechtabsoluut.Oftewel,eenconsument

kan zich op ieder moment afmelden en u moet dit inwilligen. U moet de consument bij het vastleggen

van zijn gegevens wijzen op dit recht, bijvoorbeeld zoals Vereniging Natuurbehoud aan de Vecht in het

voorbeeld doet. U moet dit herhalen in iedere uiting die u stuurt.

10 1. privacy en marketing 11

2 direct mail en foldersU bent van plan per geadresseerde post potentiële donateurs of bezoekers te benaderen. Of u gaat in de buurt folders verspreiden over een nieuwe tentoonstelling. In het eerste voorbeeld verwerkt u persoonsgegevens en moet u zich houden aan de wet- en regelgeving. Bij het folderen verwerkt u geen persoonsgegevens maar moet u wel de brievenbusstickers respecteren. Hieronder wordt kort uiteengezet wat de regels zijn voor geadresseerde en ongeadresseerde post.

12 132. direct mail en folders

22

22.1 Direct mail (geadresseerde reclamepost)Direct mail of geadresseerde reclamepost houdt in dat u post richt aan een persoon en adres. Ook

als u de post richt aan: ‘de bewoners van’ samen met een adres en de woonplaats valt dit onder de

geadresseerde post. Direct mail is een opt-out kanaal: u heeft geen voorafgaande toestemming nodig

om geadresseerde reclamepost te sturen. Er zijn wel regels aan verbonden hoe dit moet.

2.1.1 Informeren en afmeldenOp basis van de Wet bescherming persoonsgegevens is direct mail opt-out. Maar op basis van deze wet

bent u wel verplicht de mensen aan wie u reclamepost stuurt:

a. Te informeren dat u hun (adres)gegevens gebruikt om hun commerciële, ideële of charitatieve reclame per post toe te sturen (zie voorbeeld A).

b. Hun de mogelijkheid te bieden zich voor deze post af te melden, ook wel het Recht van verzet genoemd (zie voorbeeld B).

Voorbeeld AU moet de ontvanger volgens de wetgeving vertellen dat u zijn gegevens gebruikt om hem post toe te

sturen. Dit moet in principe gebeuren op het moment dat u de gegevens verzamelt of als u gegevens

vastlegtinuwdatabase.Indepraktijkisdezesituatiebijgeadresseerdepostlastig.Daarommagudeze

informatie ook op uw poststuk geven, bijvoorbeeld door op de uiting de volgende melding op te nemen:

Uw gegevens worden vastgelegd door het museum voor Magisch Realisme. Het doel van het bestand is u te informeren over

onze activiteiten, producten en diensten. Indien u hier geen prijs op stelt, kunt u contact met ons opnemen op het volgende

adres: museum voor Magisch Realisme, Antwoordnummer 120, 1111 EF, Roosendaal, of via e-mail: museum@realisme.nl

Voorbeeld BU moet de ontvanger - klant of geen klant - ook in iedere uiting het absolute Recht van verzet (een afmeldmogelijkheid) bieden. Dit ziet u ook in bovenstaand voorbeeld. Als mensen geen prijs stellen op

uw direct marketinguitingen, moet u de mogelijkheid bieden dat zij zich hiervoor kunnen afmelden. Als

een ontvanger hier gebruik van maakt dient u hem op te nemen op een interne supressielijst. Hierop

staan mensen die niet meer door uw organisatie benaderd willen worden voor marketingdoeleinden. Bij

volgende marketingacties moet u zorgen dat de mensen op deze lijst niet meer worden benaderd.

2.1.2 Stichting PostfilterOm te zorgen dat mensen geen hinder ondervinden van geadresseerde reclamepost en om hen de

moeite te besparen zich bij iedere organisatie afzonderlijk af te melden, heeft het bedrijfsleven Stichting

Postfilter opgericht. Stichting Postfilter beheert het Nationaal Postregister & Het Nationaal Overledenen

Register. Het Nationaal Postregister werkt hetzelfde als het Bel-me-niet Register. Consumenten kunnen

zich hier registreren als zij helemaal geen geadresseerde reclamepost meer willen ontvangen (ingedeeld

in sectoren). Organisaties zijn verplicht hun prospectbestanden hiertegen te schonen (Code Postfilter).

Wanneer een consument niet is ingeschreven mag u hem geadresseerde post toe sturen. Denk erom, u moet hem nog steeds informeren en een afmeldmogelijkheid bieden, zie voorbeeld A en B in de vorige

paragraaf, of doormiddel van een melding zoals Stichting Postfilter heeft opgesteld:

‘Wilt u geen informatie meer van ons ontvangen? Stuurt u dan een briefje naar ‘Adverteerdernaam’, ‘adres Adverteerder’. Wilt u

meer weten waarom bedrijven u per geadresseerde post benaderen en hoe u dat kunt voorkomen, ga dan naar www.postfilter.nl.

2.1.2.1 Uitzondering: klantrelatieWanneer iemand donateur of klant bij u is, mag u hem nog steeds geadresseerde reclamepost toesturen, ook al staat hij ingeschreven in het Nationaal Postregister. Dit geldt ook wanneer iemand nog

geen donateur of klant is, maar wel informatie heeft aangevraagd of bijvoorbeeld een proefabonnement

heeft afgesloten (precontractuele fase).

U wilt vanuit theater de Swingende Dans fysieke geadresseerde theaterprogramma’s gaan versturen. De heer Vermeer is

donateur van stichting vrienden van theater de Swingende Dans. U kijkt eerst op uw eigen Recht- van-verzetlijst. Daar staat

de heer Vermeer niet op. Vervolgens kijkt u in het Nationaal Postregister van Stichting Postfilter en ziet u daar de heer Vermeer

staan.InditgevalmagudeheerVermeerwelhetgeadresseerdetheaterprogrammaversturen.Ditomdathijdonateurvanuw

stichting is. Hierbij dient u hem wel te informeren over de gegevensverwerking en hem te wijzen op het Recht van verzet.

2.1.3 Nationaal OverledenregisterNiets is voor nabestaanden zo pijnlijk als reclamepost ontvangen die gericht is aan een overledene.

Stichting Postfilter heeft daarom ook een overledenenregister. Organisaties zijn verplicht hun bestanden

voor reclamepost hiertegen te ontdubbelen (Code Postfilter).

Leden van DDMA maken gratis gebruik van het Nationaal Postregister & het Nationaal Overledenenregister van Postfilter.

Neem voor meer informatie contact op met DDMA.

14 152. direct mail en folders

22.1.4 Stroomschema direct mail (geadresseerde reclamepost)1 2.2 Ongeadresseerd reclamedrukwerk (folders)

Ongeadresseerd drukwerk bevat geen naam, adres of woonplaats en is dus niet aan een specifiek

iemand gericht. Dit kunnen bijvoorbeeld reclamefolders of huis-aan-huis bladen zijn. Omdat het recla-

medrukwerk niet geadresseerd is, verwerkt u geen persoonsgegevens. Maar, u moet zich wel houden

aan de Code brievenbusreclame, huissampling en direct response advertising en de Code Verspreiding

Ongeadresseerd Reclame Drukwerk die onderdeel uitmaken van de Nederlandse Reclame Code.

2.2.1 NEE/NEE en NEE/JA stickersDe Code Verspreiding Ongeadresseerd Reclame Drukwerk geeft aan dat organisaties de NEE/NEE

en NEE/JA brievenbusstickers moeten respecteren als zij ongeadresseerde post bezorgen. Indien

een ontvanger geen ongeadresseerde post wil ontvangen kan hij dit aangeven met een sticker op de

brievenbus. Deze stickers zijn er met twee verschillende boodschappen:

• “Geenongeadresseerdreclamedrukwerk,geenhuis-aan-huisbladen”

• “Geenongeadresseerdreclamedrukwerk,welhuis-aan-huisbladen”

In het juridisch loket op de DDMA website kunt u terecht voor de genoemde documenten met regels voor direct mail

(www.ddma.nl/juridisch-loket)

16 2. direct mail en folders 17

Heeft de ontvanger een klant-/donateurrelatie met uw organisatie?

U dient in iedere uiting voor commerciële, charitatieve doeleinden te informeren dat u gegevens van de ontvanger verwerkt, tenzij de betrokkene reeds op de hoogte is. Ook dient u te

wijzen op het absolute Recht van verzet. Als een ontvanger hier gebruik van maakt dient u hem op een interne Recht-van-verzetlijst te zetten.

Heeft deze relatie zich

afgemeld voor reclame

(Recht van verzet)?

U hoeft niet te ontdubbelen met

Nationaal Postregister

van Stichting Postfilter.

U mag deze relatie/

consument geen reclamepost sturen

U dient te ontdubbelen

met het Nationaal

Overledenenregister

van Postfilter.

Heeft deze consument

zich afgemeld voor

reclame (Recht van

verzet)?

U dient te ontdubbelen met Nationaal Postregister

van Stichting Postfilter

(www.postfilter.nl).Indien

een consument hierin is

ingeschreven mag u hem

geen post versturen.

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

1 Geldt alleen voor post aan consumenten (B2C).

3 telemarke-ting & smsU wilt uw marketingstrategie gaan versterken door middel van een outbound telemarketing-campagne. Denk hierbij aan het werven van donateurs of (bedrijfs)sponsoren via de telefoon. Wat zijn hier nu precies de regels voor? De wettelijke regels voor ongevraagde telefonische gesprekken zijn opgenomen in de Telecommunicatiewet en de Wet bescherming persoons-gegevens. Daarnaast heeft het Nederlandse bedrijfsleven zichzelf ook extra regels opgelegd. Deze aanvullende regels zijn samengevoegd in de Code Telemarketing.3

18 193. telemarketing & sms

33.1 TelemarketingTelemarketing is volgens de Telecommunicatiewet opt-out. U mag dus consumenten en bedrijven onge-

vraagd benaderen per telefoon. Zodra u een telefoonnummer vastlegt van een consument, moet u hem

op basis van de privacywetgeving wel informeren dat u zijn gegevens gebruikt voor reclamedoeleinden.

Daarnaast dient u op basis van de Telecommunicatiewet rekening te houden met de regels omtrent het

Bel-me-niet Register. Deze punten gelden ook indien u natuurlijke personen in uitoefening van be-roep of bedrijf belt, denk aan eenmanszaken, maatschappen, V.O.F.’s en ZZP’ers. Wanneer u belt naar

bedrijven die rechtspersonen zijn (B.V.’s, N.V.’s, stichtingen en verenigingen), zijn deze bepalingen uit de Telecommunicatiewet niet van toepassing.

3.1.1 Informeren en afmelden Op basis van de privacywetgeving moet u consumenten als u hun telefoonnummer vastlegt:

a. Informeren dat u hun gegevens kunt gebruiken voor commerciële, ideële of charitatieve doeleinden. b. Hun de mogelijkheid bieden zich voor telemarketing af te melden (Recht van verzet).

Voorbeeld van informeren en aanbieden Recht van verzetU kunt onderstaande melding opnemen bij uw online registratieformulieren of antwoordkaarten:

Uw gegevens worden vastgelegd door het museum voor Magisch Realisme. Het doel van het bestand is om u te informeren

over onze activiteiten, producten en diensten. Indien u hier geen prijs op stelt, kunt u contact met ons opnemen op het volgende

adres: museum voor Magisch Realisme, Antwoordnummer 120, 1111 EF, Roosendaal, of via e-mail: museum@realisme.nl

3.2 Bel-me-niet Register en het Recht van verzetVolgens de Telecommunicatiewet moet u, als u ongevraagd consumenten (prospects) belt met een

commerciële, ideële of charitatieve boodschap zich houden aan enkele voorwaarden. U bent verplicht

voorafgaande aan het gesprek: • Uwbelbestandenteontdubbelen met het Bel-me-niet Register. Hier kunnen consumenten zich

inschrijven wanneer zij geen ongevraagde (verkoop)telefoontjes willen ontvangen van organisaties

waar zij geen klant zijn.

• Uwbelbestandenteontdubbelen met de eigen Recht-van-verzetlijst. Een consument heeft op basis van de privacywet ook het recht zich bij u af te melden, als hij niet meer door u benaderd wil wor-

den. U bent verplicht ervoor te zorgen dat dit ook niet langer gebeurt. U legt dan een eigen suppressie-

lijst aan en zorgt dat de mensen die hierop staan niet meer benaderd worden bij uw belcampagnes.

20 213. telemarketing & sms

Volgens de Telecommunicatiewet bent u, als u ongevraagd consumenten belt met een commerciële,

ideële of charitatieve boodschap, verplicht tijdens ieder gesprek: • De consument in het gesprek te wijzen op het Bel-me-niet Register en hem hierin op te

nemen als hij dit wenst. • Deconsumentinhetgesprektewijzen op zijn Recht van verzet en hem op te nemen op een

eigen Recht-van-verzetlijst indien hij hier gebruik van maakt. U mag hem dan niet meer bellen.

Deze punten gelden dus ook voor eenmanszaken, maatschappen, V.O.F.’s en ZZP’ers.

3.2.1 Uitzondering: klantrelatieDe wet benoemt één uitzondering op de verplichting te ontdubbelen met het Bel-me-niet Register:

namelijk wanneer u het telefoonnummer van de consument hebt gekregen ‘in het kader van de verkoop’ en u dit gebruikt om ‘eigen en gelijksoortige producten of diensten’aantebieden.Indevolksmondwordtditookweldeuitzonderingvandeklantrelatiegenoemd.Ineennon-profitorganisatie

wordt er vaak niet gesproken van een ‘verkoop’. Let op! Het is wel op u van toepassing. Er is bijvoorbeeld

sprake van een ‘verkoop’ wanneer een stichting een telefoonnummer heeft gekregen indien iemand

een donatie heeft gedaan. Oftewel, als uw organisatie eigen donateurs, leden of frequente bezoekers

wil bellen om hun een aanbod te doen mag dit, ook al staan zij in het Bel-me-niet Register. Echter,

toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM) controleert hier strikt op. Kijk dus eerst of het

argument ‘klantrelatie’ opgaat en trap niet in onderstaande valkuilen:

• Geen betaling is geen relatie ACM stelt dat ‘in het kader van de verkoop’ betekent dat de consument daadwerkelijk een product

of dienst moet hebben gekocht of een donatie moet hebben gedaan (financiële transactie). De aanvraag van een nieuwsbrief of het openen van een gebruiksaccount zonder transactie vallen niet

onder deze uitzondering.

• Geen verrijkte telefoonnummers Als u een adres op een later tijdstip door een externe partij laat verrijken met telefoonnummers, moet

u wel ontdubbelen met het Bel-me-niet Register en de eigen Recht-van-Verzetlijst, ook al gaat het om uw eigen relaties. De consument moet zelf zijn telefoonnummer afgeven. U moet hem op dat

moment kenbaar maken dat u zijn telefoonnummer gebruikt voor het doen van aanbiedingen en

hem de mogelijkheid bieden zich af te melden (opt-out).

3 • Geen dochteronderneming ACM geeft aan dat het bij het begrip ‘eigen’ moet gaan om producten of diensten van dezelfde

onderneming die het telefoonnummer van de consument heeft verkregen en kijkt hierbij naar de

juridische entiteit. Het geldt daarmee niet voor een dochteronderneming.

• Eigen gelijksoortige producten/diensten Het begrip gelijksoortig is lastig te definiëren. Dit is mede afhankelijk van de perceptie van de klant.

Een theater mag bijvoorbeeld niet telefonisch contact opnemen over zonnebrillen.

Vergeet niet te controleren of een klant/donateur zich niet zelf bij u heeft afgemeld voor telemarketing.

Ontdubbel dus altijd met uw eigen Recht-van-verzetlijst. Als een consument hier gebruik van heeft

gemaakt, mag u hem niet bellen, ook al is er sprake van een (klant)relatie.

U moet uw klant/donateur in deze gesprekken bovendien wél wijzen op het Bel-me-niet Register en het Recht van verzet. U dient hem in te schrijven in het Register en op nemen in de Recht-van-verzetlijst als hij dit wenst.

22 233. telemarketing & sms

3.2.2 Stroomschema telemarketing2

2 Geldt voor natuurlijke personen (consumenten, eenmanszaken, maatschappen, V.O.F.’s en bepaalde ZZP’ers).

Heeft de ontvanger een klant- /donateurrelatie (financiële transactie) met uw organisatie?

Let op! Als u volgens dit stroomschema mag bellen dient u in ieder telemarketinggesprek de consument te wijzen op zijn Recht van verzet en de consument te wijzen op het Bel-me-niet

Register. U dient hem de mogelijkheid te bieden tot opname in het Bel-me-niet Register.

Heeft deze relatie zich

afgemeld voor reclame/

telemarketing (Recht van

verzet)?

U mag bellen en u hoeft

niet te ontdubbelen met

het Bel-me-niet Register.

U mag deze relatie/

consument geen reclamepost sturen

Heeft deze consument

zich afgemeld voor

reclame/ telemarketing

(Recht van verzet)?

U dient uw belbestand

te ontdubbelen met het

Bel-me-niet Register.

Wanneer een consument

is ingeschreven in het

Bel-me-niet Register mag

deze niet gebeld worden. Wanneer er geen inschrijving

is, mag u bellen.

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

324 3. telemarketing & sms 253.2.3 Uitzondering: gevraagde communicatieDe Telecommunicatiewet en alle bepalingen over het Bel-me-niet Register gaan over ongevraagde communicatie per telefoon. De wet geldt niet bij gevraagde communicatie. Maar voor veel organisaties is onduidelijk wanneer dit het geval is. Volgens de wettelijke toezichthouder ACM (Autoriteit Consument en

Markt, zie 9.1) is dit als een consument ondubbelzinnig en op eigen initiatief verzoekt om communicatie.

Dit betekent allereerst dat de ‘vraag’ niet verstopt mag worden in algemene voorwaarden of een privacy

statement. Er moet duidelijk en helder gecommuniceerd worden over de aanbieder, het aanbod, het

kanaal en de frequentie. Bijvoorbeeld op deze wijze:

actief aanvinken (m.a.w. dit vakje mag niet alvast aangevinkt staan)

Bel mij eenmalig met meer informatie over een donateurschap van Stichting Otters in Nederland.

InditgevalhoeftuniethetRechtvanverzetaantebieden.UhoeftookniethetBel-me-nietRegisteraan

te bieden in het telemarketinggesprek en hiermee te ontdubbelen.

3.3 SMSVeel charitatieve instellingen maken gebruik van doneren via SMS. Mag u dan bijvoorbeeld een SMS

terugsturen als een consument heeft gedoneerd per SMS? Dit mag niet zonder toestemming van de

consument. Een SMS sturen naar het 06-nummer kunt u vergelijken met het toesturen van e-mail.

Hiervoor is toestemmingvandeconsumentnodig.Inhetvolgendehoofdstukovere-mailgaanwehierdieper op in.

Wilt u meer weten over de regels voor telemarketing (waaronder de Code Telemarketing), kijk in het juridisch loket van DDMA

(www.ddma.nl/juridisch-loket) of neem contact met ons op.

4 e-mailUw organisatie heeft een e-mailnieuwsbrief voor bijvoorbeeld donateurs of ‘vrienden van’. Of u mailt bezoekers over uw programmering voor het nieuwe culturele seizoen. In dit geval moet uw organisatie zich niet alleen houden aan de privacyregels, maar ook aan de Tele-communicatiewet en de Reclame Code E-mail.

26 274. e-mail

4

44.1 Reclame via e-mailOmdat het bij e-mail voor de kosten niet uitmaakt of u drie of drie miljoen berichten verstuurt, gelden

hiervoor strengere regels dan voor reclamepost en telemarketing. Volgens de Telecommunicatiewet

heeft u, voor u commerciële, charitatieve of ideële e-mail verstuurt, voorafgaande toestemming nodig

van de ontvanger van de e-mail (opt-in). Dit geldt voor alle e-mail met een reclameboodschap. Dus ook

e-mailnieuwsbrieven, sommige persberichten of marktonderzoeken waarin u een aanbod doet, oproept

tot doneren of uw organisatie promoot.

4.2 ToestemmingWat houdt voorafgaande toestemming voor e-mail nu eigenlijk in? Belangrijk is dat het voor de ontvanger

duidelijk is, dat u hem per e-mail gaat benaderen. De wettelijke toezichthouder ACM zegt hierover het

volgende:

• Deontvangerdientactief,doormiddelvaneenhandeling,toestemmingtegeven.Ditkanbijvoorbeeld

door het digitaal aanvinken van een hokje. Let op, dat een dergelijk hokje niet vooraf is aangevinkt.

De ontvanger moet zich er namelijk voldoende van bewust zijn waarvoor hij toestemming geeft.

• Bij de toestemmingsvraagmoet u bovendien in een bij- of onderschrift duidelijkmaken dat het

e-mailadres gebruikt zal worden voor bijvoorbeeld het toezenden van uw nieuwsbrief. U mag dus

niet alleen verwijzen naar uw algemene voorwaarden of uw privacy statement.

Bijvoorbeeld:

Naam:

Adres:

Woonplaats:

E-mail adres:

Ja, ik ontvang graag 1x per maand de nieuwsbrief per e-mail van het museum voor Magisch Realisme en ik blijf op de

hoogte van de laatste tentoonstellingen en actviteiten van het museum.

Uw gegevens worden vastgelegd door het museum voor Magisch Realisme. Het doel van het bestand is om u te informeren

over onze activiteiten, producten en diensten. Indien u hier geen prijs op stelt, kunt u contact met ons opnemen op het volgende

adres: museum voor Magisch Realisme, Antwoordnummer 120, 1111 EF, Roosendaal, of via e-mail: museum@realisme.nl

28 294. e-mail

4.2.1 Klantbestanden swoppenDe achterban van een andere vereniging of stichting kan interessant zijn voor uw organisatie. Hoe kunnen

persoonsgegevens op juridisch juiste wijze met elkaar gedeeld worden? Bijvoorbeeld:

Vereniging Natuurbehoud aan de Vecht wordt benaderd door stichting Paddentrek. Paddentrek zou graag een e-mail versturen

naar de leden van Natuurbehoud aan de Vecht om hen te vragen voor een eenmalige bijdrage om zo de padden veilig over te

kunnen brengen naar hun paargebied. Mag dit?

InditgevalverstrektNatuurbehoudaandeVechte-mailadressenaananderepartijen.Zijmoethiervoor

apart toestemming vragen aan de mensen in haar bestand, op de wijze zoals hiervoor beschreven

onder‘toestemming’.DetoezichthouderACMgeeftaanhoespecifiekdetoestemmingmoetzijn.Ineen

voorbeeld van theater de Swingende dans is dit als volgt:

Vage beschrijvingen zoals ‘u geeft toestemming voor de ontvangst van e-mails van theater de Swingende dans en

(geselecteerde) partners’ zijn niet specifiek genoeg. Er moet duidelijk zijn waarvoor de ontvanger specifiek toestemming

geeft. In dit geval is (geselecteerde) partners niet specifiek genoeg. U dient bijvoorbeeld aan te geven dat het e-mail adres

ook verstrekt wordt aan het museum voor Magisch Realisme om u op de hoogte te houden van nieuwe tentoonstellingen.

Hier dient de ontvanger dus apart toestemming voor te geven.

Let op! Indien u het CBF keurmerk voert, zijn er extra regels waar u aan moet voldoen indien u gegevens ter beschikking wilt

stellen aan andere goede doelen. Deze regels zijn te vinden op de website van het CBF: www.cbf.nl

4.3 Uitzondering: klantrelatie De wet benoemt één uitzondering op de verplichte toestemming voor het verzenden van e-mail: namelijk

wanneer u het e-mailadres van de consument hebt gekregen ‘in het kader van de verkoop’ en u dit

gebruiktom‘eigenengelijksoortigeproductenofdiensten’aantebieden.Indevolksmondwordtditook

wel ‘de uitzondering van de klantrelatie’ genoemd. Let hierbij wel op de valkuilen:

• Geen betaling is geen relatie ACM stelt dat ‘in het kader van de verkoop’ betekent dat de consument daadwerkelijk een product

of dienst moet hebben gekocht (financiële transactie). Het tekenen van een petitie, of het openen van

een gebruiksaccount zonder transactie vallen niet onder deze uitzondering. Vraagt u in deze gevallen

expliciete toestemming (zie 4.2), dan mag dit wel.

4 • Geen verrijkte e-mailadressen Als u klantgegevens later door een externe partij laat verrijken met e-mailadressen, moet u wel

toestemming vragen, ook al gaat het om uw eigen relaties. De consument moet zelf zijn e-mailadres

afgeven.

• Geen dochteronderneming ACM geeft aan dat het bij het begrip ‘eigen’ moet gaan om producten of diensten van dezelfde

onderneming die het e-mailadres van de consument heeft verkregen en kijkt hierbij naar de juridische

entiteit. Het geldt daarmee niet voor een dochteronderneming.

• Gelijksoortige producten/diensten Het begrip gelijksoortig is lastig te definiëren. Dit is mede afhankelijk van de perceptie van de klant.

Een theater mag bijvoorbeeld niet telefonisch contact opnemen over zonnebrillen.

• Niet informeren is illegaal e-mailen Ook al hoeft u uw donateur geen toestemming te vragen voor het toesturen van e-mail, u moet

hem op het moment van registratie kenbaar maken dat u zijn e-mail gebruikt voor het doen van

aanbiedingen en u moet hem de mogelijkheid bieden zich af te melden (opt-out). Dit kan bijvoorbeeld

op onderstaande manier:

Stichting Otters in Nederland legt gegevens vast ter uitvoering van het donateurschap of verwerking van een eenmalige gift.

Ook kunnen we deze gegevens gebruiken om u in onze nieuwsbrief te informeren over onze activiteiten, projecten en producten.

Als u op deze informatie geen prijs stelt kunt u dit schriftelijk melden aan Stichting Otters in Nederland, Antwoordnummer 3333,

3300 TA Apeldoorn of via info@otter.nl. U kunt zich op elk gewenst moment uitschrijven voor onze e-mails. (zie ook het voorbeeld

in 4.2)

30 314. e-mail

4.4 Afmelden bij e-mail (Recht van verzet) U bent op grond van de Telecommunicatiewet verplicht in elke e-mail een afmeldmogelijkheid op te

nemen. Dit kan bijvoorbeeld door een afmeldlink onderaan de e-mail te plaatsen. Volgens de Code

E-mail moet een ontvanger zich kunnen afmelden op het niveau waarop hij zich aanmeldt. Op concern

of holding niveau, of voor het label waarvoor hij zich heeft ingeschreven. Denk hierbij dus goed na hoe u

uw toestemming inricht.

Als stichting Otters in Nederland zich naast de otter bijvoorbeeld ook nog inzet om ontbossing tegen te gaan, kan de stichting

zijn aan- en afmeldproces op twee manieren inrichten:

Op concernniveau

De ontvanger geeft in dit geval in één keer zijn toestemming voor alle e-mail van stichting Otters in Nederland en ontvangt e-mail

over zowel de otter als ontbossing. Gevolg is dan dat als een ontvanger zich afmeldt, hij voor geen van de projecten meer e-mail

mag ontvangen.

Op labelniveau

De ontvanger geeft apart toestemming voor de otter en ontbossing, met als gevolg dat als de ontvanger zich voor een van beide

projecten uitschrijft, hij nog steeds mag worden benaderd voor het andere project.

44.5 Stroomschema e-mail3

Wilt u meer weten over de Code E-mail, kijk dan in het juridisch loket van DDMA (www.ddma.nl/juridisch-loket).

32 33

Heeft de ontvanger een klant- /donateurrelatie (financiële transactie) met uw organisatie?

U bent verplicht om in elke mail het Recht van verzet te bieden. Dit is een mogelijkheid waarmee de ontvanger zich eenvoudig kan afmelden voor de betreffende e-mail.

Heeft deze relatie zich

afgemeld voor reclame

(Recht van verzet)?

U dient bij de registratie van

het e-mailadres aan te geven dat het gebruikt kan worden

voor het toesturen van e-mail. Bij het registreren dient tevens

een opt-out (Recht van verzet) mogelijkheid geboden te worden.

Deze relatie/consument

mag niet gemaild worden.

Heeft deze consument

zich afgemeld voor

reclame (Recht van

verzet)?

U heeft actief voorafgaande toestemming nodig van de ontvanger van de e-mail. Bij

de toestemmingsvraag moet

in een bij- of onderschrift

duidelijk gemaakt worden dat

het e-mailadres gebruikt zal

worden voor het toezenden van

commerciële e-mail.

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

4. e-mail

3 Geldt voor B2B en B2C.

5 adverteren en cookiesVanaf 5 juni 2012 geldt in Nederland de cookiewetgeving. Deze regels zijn opgenomen in de Telecommunicatiewet. Cookies worden gebruikt bij het adverteren op internet. Met behulp van cookies kunt u surfgedrag monitoren en op basis daarvan gerichte aanbiedingen tonen. Waarschijnlijk gebruikt u cookies óók om via analytics-programma’s bezoekersaantallen van uw website bij te houden.5

34 355. adverteren en cookies

55.1 CookiewetDe cookiewet legt websites die cookies plaatsen twee verplichtingen op. Zij moeten de webbezoeker

hierover informeren en zij moeten zijn toestemming hiervoor vragen.

5.1.1 InformerenAls uw website cookies plaatst moet u ten eerste de bezoekers hierover duidelijk en volledig informeren. De wettelijke toezichthouder ACM zegt hierover het volgende:

• Informerenmagnietdooreenvageverwijzingnaareenprivacystatement.Eenprivacystatement

is wel geschikt om nadere uitleg te verstrekken en bijvoorbeeld de werking van de cookies die uw

websiteplaatsttebenoemen.Inuwprivacystatementmoetudandevolgendezakenvermelden:

• Welkecookieswordengeplaatst

• Voorwelkdoel(bezoekersaantallenregistreren,plaatjesladen,OnlineBehavioralAdvertising)

• Welkeinformatiewordtmeteencookievastgelegd

• Ofdeinformatieverstrektwordtaanderden

• Deinformatieoverhetplaatsenvancookiesmoetopeenzichtbareplekopdewebsitestaan,meteen

begrijpelijke uitleg waarom u het cookie plaatst en welke informatie met welk doel wordt verzameld.

5.1.2 Toestemming vragenDe tweede verplichting is dat u toestemming moet vragen voor het plaatsen van cookies. De toestemming geldt niet voor cookies die noodzakelijk zijn. Voorbeelden van noodzakelijke cookies zijn: • Cookiesdiegebruiktwordenbijhetonthoudenvanitemsineenwinkelmandje

• Cookiesominloggegevensteonthouden

U kunt op dit moment op meerdere manieren toestemming vragen voor het plaatsen van de cookies.

Dit kan bijvoorbeeld via een pop-up of een banner waarmee u toestemming of geen toestemming kunt

vragen voor het plaatsen van cookies. De overheid denkt intussen ook na over een model van impliciete

toestemming en een uitzondering voor ‘analytics cookies’ 4. Hier wordt hierna verder op ingegaan.

5.2 Actuele ontwikkelingen cookiewetHet Ministerie van Economische Zaken bereidt ten tijde van het ter perse gaan van dit handboek een

wetswijziging voor. Hierin is zij van plan:

• Bepaaldecookiesuittezonderenvandeverplichtingteinformerenentoestemmingtevragen.

• Meeruitlegtegevenaanhetbegriptoestemming,omtezorgendatdezeopeengebruiksvriendelijkere

manier verkregen kan worden.

36 375. adverteren en cookies

5.2.1 Uitzondering: toestemming analytics cookiesOp verzoek van de Tweede Kamer presenteerde Minister Kamp in het voorjaar van 2013 een voorstel

tot een wetswijziging waarbij cookies die weinig impact hebben op de privacy van de bezoeker worden

uitgezonderd van de verplichting om toestemming te vragen. Denk hierbij aan analytics-cookies die

op geaggregeerd niveau websitebezoeken meten. Een vereiste is dat dergelijke cookies niet worden gebruikt voor het maken van profielen.

5.2.2 ToestemmingDe Tweede Kamer vindt de zogenaamde cookiemuren niet gebruiksvriendelijk. Dit zijn de modellen

waarbij de webbezoeker wordt gedwongen een keuze te maken in het accepteren van cookies, voor hij

kan doorsurfen op een website. Sommige websites weigeren bezoekers als zij geen cookies accepteren.

Daarom kijkt de overheid nu of er op een gebruiksvriendelijkere manier toestemming gevraagd kan

worden. Dit betekent waarschijnlijk dat een bezoeker niet expliciet hoeft aan te geven dat hij wel of

geen cookies wil. Als een website hem eerst duidelijk en volledig informeert over het plaatsen van de

cookies, een keuze biedt, en de bezoeker vervolgens doorsurft, wordt dit ook geacht toestemming te

zijn (geïnformeerde toestemming).

5.3 Privacy en cookiesInEuropaisdediscussiegaandeofeencookiewelofgeenpersoonsgegevenis.Eencookieherkent

immers een pc of telefoon, maar niet een individu. Onze toezichthouder, het College Bescherming

Persoonsgegevens, vindt dat tracking cookies onder de privacywetgeving vallen. Ook de Tweede Kamer

heeft aangegeven dat, indien er sprake is van cookies die gebruikers over tijd en over meerdere websites

volgen, de Wbp geldt. Tenzij u kunt aantonen dat er geen persoonsgegevens in het geding zijn. Zorg dus

dat u in het vizier heeft of u cookies gebruikt voor het monitoren van surfgedrag.

In het juridisch loket van DDMA (www.ddma.nl/juridisch-loket) kunt u gratis de

uitgebreide DDMA handleiding cookiewet downloaden. Hierin kunt u precies

lezen wat u moet doen om aan deze wetgeving te voldoen.

4 http://ddma.nl/ddma-nieuws/tweede-kamer-steunt-impliciete-toestemming-cookies/, bezocht op 7 maart 2013.

6 reclame opsocial mediaHeeft uw organisatie een Facebookpagina of een Twitteraccount? Nodigt u prominenten of bloggers uit om uw voorstellingen gratis bij te wonen in ruil voor exposure via social media? Ook dit is reclame. Veel organisaties denken dat reclame op social media niet aan regels gebonden is, maar dat is niet waar. De privacywetgeving en telecomwetgeving zijn hierop van toepassing. Daarnaast moet u op grond van de Code Social Media Marketing zorgen dat reclame op social media voor de lezer als zodanig herkenbaar is. Uiteraard gelden hier de reguliere reclameregels die voorwaarden stellen aan de inhoud van een reclame-uiting. Denk aan de regels voor misleidende en vergelijkende reclame in het Burgerlijk Wetboek, de Nederlandse Reclame Code en de Wet Oneerlijke Handelspraktijken. Hieronder zetten we kort uiteen waar u aan moet denken.

38 396. reclame op social media

6

66.1 Reclame op social mediaVolgens de Wet Oneerlijke Handelspraktijken moet reclame herkenbaar zijn voor een ontvanger. Maar

hoe doet u dit bij social media? Dan maakt een organisatie immers vooral gebruik van consumenten om

haar reclameboodschap verder te verspreiden. Consumenten beseffen vaak niet dat dit ook herkenbaar

gemaakt moet worden. De Code Social Media Marketing geeft aan hoe dit moet. Als uw organisatie

consumenten, werknemers of andere mensen inzet om uw diensten en producten onder de aandacht te

brengen, moet u hen verplichten de relatie tussen uw organisatie en henzelf openbaar te maken. Wat houdt dit concreet in? Hieronder twee voorbeelden:

• Eenaantalpersonenwordtgevraagdpositiefovereen tentoonstellingvanDali te twitteren inhet

museum voor Magisch Realisme. Hier staat een bedrag tegenover. Hierbij is er duidelijk een relatie

tussen de persoon en het museum. Deze persoon kan de relatie nu bijvoorbeeld als volgt aangeven:

“De tentoonstelling van Dali in het museum voor Magisch Realisme is betoverend! #paid”

• UwiltopsocialmediaaandachtvragenvooreententoonstellingvanDaliinuwmuseum.Uvraagt

enkele werknemers hier positief over te twitteren. Op het Twitteraccount van deze werknemers is

niet duidelijk te zien dat zij voor uw museum werken. Volgens de Code Social Media Marketing

moet de relatie tussen de werknemer en het museum zichtbaar worden gemaakt, omdat het gaat

omeenreclame-uiting.Indezesituatiemoetenuwwerknemerseenextra#hashtagaanhuntweet

toevoegen. Dit kan bijvoorbeeld op de volgende manier:

“De tentoonstelling van Dali in het museum voor Magisch Realisme is weergaloos!”#ikwerkerook

Op deze manier is het voor de lezer duidelijk dat het gaat om reclame voor het museum. Dit kan ook

duidelijk worden gemaakt in het Twitter- of Facebookprofiel van de werknemer zelf. De consument moet

zich niet misleid voelen.

40 416. reclame op social media

6.2 InspanningsverplichtingBetreffende uw inspanningsverplichting bent u natuurlijk niet verantwoordelijk voor alles wat er over uw

organisatie gezegd wordt op social media. Het moet allereerst gaan om reclame. Daarnaast moet er dan

ook een duidelijke relatie zijn tussen u en degene die de reclame verspreidt, bijvoorbeeld omdat u een

like&win campagne heeft gelanceerd op Facebook of Twitter, omdat u een BN’er betaald heeft of omdat

u uw werknemer opdracht heeft gegeven over uw diensten te twitteren.

Meer over social media marketing vindt u in het juridisch loket van DDMA via:

http://ddma.nl/juridisch-loket/dossiers/social-media.

7437. apps

7 appsU wilt een app ontwikkelen voor uw museum die bijvoorbeeld gebruikers op de hoogte houdt van lopende tentoonstellingen. Het gaat hier om apps die gebruik maken van persoonlijke informatie (denk aan contacten, locatie, foto’s of video’s). In deze museumapp kan de gebruiker allerlei informatie vinden over de kunstenaars die bij een tentoonstelling betrokken zijn. U wilt de app ook gaan inzetten om gebruikers op de hoogte te houden van nieuwe tentoonstellingen. Dit wilt u doen door een kort berichtje (pushbericht) via de app te verzenden naar bijvoorbeeld een smartphone of tablet. Mag u bijvoorbeeld onderstaand bericht versturen?

Vanaf april tot oktober een tentoonstelling van Dali in het museum voor Magisch Realisme. Hopelijk tot dan in ons museum!

42

77.1 ToestemmingDe regels om een pushberichtje te sturen via de app, zijn gelijk aan de regels voor het versturen van

e-mail, zoals in hoofdstuk 4 van dit handboek is besproken. Het gaat hier tevens om commerciële,

charitatieve of ideële pushberichten. U moet hiervoor dus toestemming vragen van de persoon die uw

app downloadt. De wettelijke toezichthouder ACM zegt hierover het volgende:

• Deontvangerdientdoor middel van een handeling toestemming te geven. Dit kan bijvoorbeeld door het digitaal aanvinken van een hokje. Let op! Een dergelijk hokje mag vooraf niet zijn aangevinkt. De ontvanger moet zich er namelijk voldoende van bewust zijn waar hij toestemming voor geeft.

• Bijdetoestemmingsvraagmoetubovendien ineenbij- of onderschrift duidelijk maken dat de app gebruik maakt van het toezenden van pushberichten. U mag dus niet alleen verwijzen naar uw

algemene voorwaarden of uw privacy statement.

• Consumentenmoetenookaltijddemogelijkheidhebbenzichweervoordepushberichtenaf te

melden (Recht van verzet).

Let op! Denk er ook aan om ergens in de app de naam van de organisatie, het adres, e-mailadres en KVK nummer te noemen.

Dit volgt uit het Burgerlijk Wetboek (artikel 3:15d).

7.2 Apps en privacy Op smartphones en tablets staat veel persoonlijke informatie van de eigenaar. Denk aan contacten,

locatie-informatie, foto’s en video’s. Sommige apps maken gebruik van deze gegevens. De Nederlandse

privacytoezichthouder, het College bescherming persoonsgegevens (CBP) vindt dat mensen hier niet

goed over worden geïnformeerd. Het CBP vindt ook dat mensen toestemming moeten geven voordat

apps deze gegevens gebruiken, net zoals bij de cookiewet. Uw organisatie moet dus informeren waarom

u toegang wilt tot bepaalde gegevens ten behoeve van de app en hier toestemming voor vragen.

Mensen moeten altijd de mogelijkheid hebben deze toestemming weer in te trekken. Daarnaast mag

u alleen gegevens verzamelen die echt nodig zijn voor de app. Zie voor de toelichting van het CBP:

http://www.mijnprivacy.nl/Vraag/Apps/Paginas/Apps.aspx

44 457. apps

Bijvoorbeeld:De gemeente Amsterdam wil haar cultureel erfgoed eenvoudig toegankelijk maken voor toeristen. Zij

ontwikkelt daarom een app die interactieve looproutes door het historisch centrum aanbiedt. Met deze

app wil zij:

• Toegangtotlocatiedata,zodatbezoekersopdekaartkunnenzienwaarzijzichopderoutebevinden.

• Pushberichtenversturenmetaanbiedingenvanmusealangsderoute.

Inditgevalmoetdegemeentedegebruikersinformerenentoestemmingvragenoverhetgebruikvan

locatiedata en het sturen van aanbiedingen:

Deze app maakt voor haar interactieve erfgoedroutes gebruik van uw locatiedata.

U ontvangt tevens realtime kortingen op onze bezienswaardigheden.

Verder Nee dank u

Indienmensenvoordeoptie‘needanku’kiezen,kuntualsafzendervandeappervoorkiezendatzij

geen gebruik kunnen maken van uw app.

8 directdialogueU bent van plan om op straat potentiële donateurs of klanten te benaderen voor uw goede doel. Of u wilt hiervoor gaan collecteren in een bepaalde gemeente. Wat zijn hier precies de regels voor? Bij het bedrijven van marketing op straat of aan de deur moet u zich houden aan de Wet oneerlijke handelspraktijken, de regels voor het afsluiten van een overeenkomst (Burgerlijk Wetboek) en de regels die gelden voor colportage. Daarnaast is er nog de Gedragscode Streetmarketing. Er wordt eerst ingaan op straatwerving (streetmarketing), vervolgens op deur-aan-deurwerving en tot slot worden collectes behandeld.8

46 478. direct dialogue

xx

@

! :-(

?...

:-)

88.1 Werven op straatStreetmarketing is de verzamelnaam voor onder meer directe verkoop, leden-, abonnee- en donateurs-

werving en het uitdelen van flyers in winkelstraten en winkelcentra. Er gelden zeer veel regels, maar de

belangrijkste bepalingen zijn de volgende:

• Destraatwervermagzichnietschuldigmakenaanoneerlijke handelspraktijken, zoals agressieve benadering, of onvolledige en onjuiste informatie geven over het aanbod.

• Destraatwervermagnooit contant of elektronisch geld aannemen (pinnen), maar alleen schriftelijke toezeggingen accepteren.

• Organisatiesmoetenzichhoudenaandegemeentelijke regels voor openbare ruimten. • Destraatwervermoetoverlast minimaliseren, en mag dus passanten wel aanspreken maar niet

volgen. Hij moet zich legitimeren en daarvoor een badge dragen.

• Klachten van de passant moeten altijd doorgegeven worden aan het wervingsbureau die de klachten moet doorgeven aan de betreffende organisatie.

• Ineencontractdatopstraatwordtgetekendmoetdewettelijke bedenktijd zijn vermeld.

Let op! Het werven van donateurs op evenementen kent dezelfde regels als werven op straat.

Als u uw leden of donateurs via streetmarketing werft, moet u rekening houden met het volgende:

• Deovereenkomstispasrechtsgeldigalsdezedoordedonateurisondertekend. • Dedonateurmoetonmiddellijkeenafschrift van de overeenkomst ontvangen, met daarin onder

meer het afgesproken bedrag en de termijn van afschrijving. Wanneer u gebruik maakt van een tablet,

moet u dus ook zorgen dat de donateur daarop zijn handtekening kan zetten en direct per e-mail een

kopie van de overeenkomst ontvangt. Zo wordt er dan voldaan aan de schriftelijke bevestiging. Als

de e-mail bounced, moet hij alsnog een fysiek exemplaar van de schriftelijke bevestiging ontvangen.

8.2 Werven aan de deur 5De regelgeving met betrekking tot het werven aan de deur (colportage) is met name vastgesteld in

de Colportagewet en deWet oneerlijke handelspraktijken. In sommige gemeenten heeft u hiervoor

een vergunning nodig. Mensen die voor u aan de deur werven moeten zich identificeren met een

identiteitsbewijs en moeten duidelijk aangeven namens welke organisatie en voor welk product of dienst

zij werven. Een werver geeft bijvoorbeeld aan dat hij namens Stichting Otters in Nederland donateurs aan

het werven is om de otter in Nederland te redden.

48 498. direct dialogue

De werver moet eveneens eerlijke en volledige informatie over het product, de dienst, de prijs, de

geldigheid(sduur) van de aanbieding en het recht op annulering geven. Het is verboden om te werven bij een consument als u weet dat deze het niet kan betalen.

Indecolportageovereenkomstmoethetvolgendeinieder geval te staan: - Volledige informatie over het product of de dienst

- De bedenktijd ((recht op annulering, is nu 8 kalenderdagen, wordt 14 kalenderdagen)5

- De prijs

- De datum van de overeenkomst

- Handtekeningen van de verkoper en de klant

- Naam en adres van de organisatie

Geef bijvoorbeeld in het geval van Stichting Otters in Nederland aan dat de stichting in het leven is

geroepen ter voorkoming van het uitsterven van de otter in Nederland. Maak duidelijk welke mogelijkheden

er zijn voor de potentiële donateur. De donateur kan bijvoorbeeld elke maand 10 euro overmaken,

welkeovereenkomsteen jaargeldt. Indiendedonateurhiermeeakkoordgaat,biedtuhemhierbijde

mogelijkheid van annulering binnen 8 dagen (bedenktijd). Noteer tenslotte de naam en adres van de

organisatie, de datum en zet de handtekeningen van de verkoper en donateur op de overeenkomst.

8.3 Vergunning donateurwervingHet Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF)6 is van mening dat deur-aan-deurwerving van donateurs

evenals straatwerving onder de collectevergunning valt. De meeste gemeenten in Nederland vinden dit

ook.Inprincipebetekentdit,datinelkegemeenteeenvergunningmoetwordenaangevraagd.Controleer

in de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) van de gemeente of dit het geval is en of u daarmee een

vergunning voor straat- en deur-aan-deurwerving nodig heeft.

8.3.1 CollecterenIndemeestegemeenteniseenvergunningnodigvoordatgecollecteerdmagworden.Ditstaatdaninde

APV van de gemeente. Per gemeente dient u te controleren of een vergunning verplicht is. Collectanten

moeten zich op verzoek kunnen legitimeren, in sommige gemeenten dienen de collectanten een zichtbaar

legitimatiebewijs op de kleding te dragen. Ze moeten tevens een afschrift van de collectevergunning van

de gemeente kunnen tonen. Als er geld ingezameld wordt, moet dit verplicht in afgesloten collectebussen

gebeuren. Het CBF stelt jaarlijks, op voorstel van Stichting Collecteplan, een collecterooster vast 7. Kijk

voor meer informatie op de website www.cbf.nl

850 518. direct dialogue8.3.2 Collecteren evenement 8 Collecteren in besloten kring mag zonder vergunning van de gemeente, maar er dient uiteraard wel

overleg te zijn met de evenementenorganisatie. Per activiteit dient gekeken te worden of dat besloten is of

niet. Wanneer een evenement vrij toegankelijk is, kan dit gezien worden als openbaar. Moeten er kaartjes

worden gekocht en kan zonder een toegangskaartje het evenemententerrein niet worden betreden, dan

geldt dit als een besloten evenement en is geen vergunning nodig.

Wit u meer weten over de Code Streetmarketing, kijk dan in het juridisch loket van DDMA (http://ddma.nl/juridisch-loket).

5 De politiek behandelt momenteel een nieuwe wet consumentenrechten die in 2014 geïmplementeerd wordt in nationale

wetgeving. Houd de DDMA website in de gaten voor de laatste ontwikkelingen.

6 http://www.cbf.nl/Contact/faq.php, bezocht op 22 februari 2013

7 http://www.cbf.nl/Collecten/index.php, bezocht op 1 maart 2013

8 http://www.cbf.nl/Contact/faq.php, bezocht op 22 februari 2013

9 toezicht op reclameVerschillende toezichthouders (ACM, CBP) houden toezicht op de naleving van wet- en regelgeving. Daarnaast zijn er zelfreguleringsinstanties (Stichting Reclame Code, DDMA Privacy Autoriteit) die toezicht houden op de diverse zelfreguleringscodes. In dit hoofdstuk wordt hiervan een overzicht gegeven.9

52 539. toezicht op reclame

99.1 Toezichthouders

9.1.1 Autoriteit Consument en Markt (ACM)ACM houdt toezicht op onder andere de naleving van de regels rondom de Telecommunicatiewet en de

Wet oneerlijke handelspraktijken. Als ACM klachten binnenkrijgt over één bepaalde organisatie, kan zij

een onderzoek starten. ACM handhaaft voornamelijk op basis van signalen en tips. Die signalen komen

uit diverse bronnen, bijvoorbeeld de meldingen via ConsuWijzer, de Consumentenbond en direct contact

met consumenten. De nadruk in het toezicht van ACM ligt vooral op de structurele klachtenveroorzakers.

ACM kijkt niet alleen naar incidenten, maar naar het bredere plaatje. Wanneer een bedrijf zich bijvoorbeeld

niet houdt aan de regels van telemarketing, e-mail of cookies kan ACM boetes uitdelen. Zie voor meer

informatie: www.acm.nl

9.1.2 College bescherming persoonsgegevens (CBP)Het CBP houdt toezicht op de naleving van de wetgeving met betrekking tot de bescherming van

persoonsgegevens (o.a. Wet bescherming persoonsgegevens). Het CBP kijkt met name naar

overtredingen die structureel van aard zijn en veel mensen raken. Het CBP kan bij overtreding ook boetes

opleggen. Zie voor meer informatie: www.cbpweb.nl

9.2 Zelfreguleringsinstanties

9.2.1 Stichting Reclame Code (SRC)Stichting Reclame Code houdt toezicht op de naleving van regelgeving met betrekking tot de Nederlandse

Reclame Code (NRC). Consumenten, maar ook bedrijven als het om de Nederlandse Reclamecode

gaat, kunnen hier klachten indienen. Bijvoorbeeld als een klacht met betrekking tot een bepaling uit

de NRC bij de organisatie zelf niet tijdig wordt opgelost of de consument de afhandeling van zijn klacht

onbevredigend vindt. Zie voor meer informatie: www.reclamecode.nl.

9.2.2 DDMA Privacy AutoriteitHet Privacy Waarborg wordt uitsluitend gevoerd door organisaties die zijn aangesloten bij de branche-

vereniging voor dialoogmarketing DDMA. Deze organisaties hebben zichzelf extra strenge regels

opgelegd die verder gaan dan de wettelijke verplichtingen bij reclame en marketing. Deze extra regels

zijn vastgelegd in een aantal zelfreguleringcodes. De organisaties die het Waarborg voeren, worden

jaarlijks gecontroleerd op naleving van de wetgeving en zelfregulering door de onafhankelijke handhaver,

de DDMA Privacy Autoriteit. Consumenten die van mening zijn dat hun privacy is geschonden door

een reclame-uiting kunnen eenvoudig een klacht indienen via het Privacy Waarborg Klachtenloket.

Het doel van dit loket is om de klacht snel en kosteloos op te lossen. Zie voor meer informatie:

www.privacywaarborg.nl.

54 559. toezicht op reclame

10 over DDMADDMA is de branchevereniging voor dialoogmarketing. DDMA biedt deskundige en praktische kennis over datadriven marketing, waarbij relevantie van reclame en respect voor privacy centraal staan. Als service aan haar leden (opdrachtgevers & dienstverleners), als gesprekspartner van Den Haag en Brussel en als promotor van kwaliteit in de sector.10

56 5710. over DDMA

10DDMA zet zich in voor de ontwikkeling en kwaliteit van het vakgebied. Zij doet dit al jaren in haar

commissies, bijeenkomsten en via branche-onderzoeken. DDMA formuleert kwaliteitseisen voor het

vakgebied, en leden committeren zich aan de afspraken over integere commerciële communicatie. DDMA

controleert organisaties op het gebruik van data voor marketing. Gebruiken de leden die data goed, dan

mogen zij het Privacy Waarborg voeren. Het Privacy Waarborg is een keurmerk waarmee organisaties

hun relaties (B2B en B2C) laten zien dat zij op een correcte manier contactgegevens gebruiken voor

reclamedoeleinden.

Indienuvragenheeftmetbetrekkingtotdebehandeldeonderwerpen,kuntualtijdterechtbijhetonline

juridisch loket. Het juridisch loket van DDMA is te bereiken via: www.ddma.nl/juridisch-loket. Telefonisch

advies over wat juridisch wel en niet mag is voorbehouden aan DDMA-leden. Lid worden? Kijk op www.ddma.nl/lidmaatschap of neem contact op met het DDMA-bureau:

DDMA bureauW.G. Plein 507/508

1054 SJ Amsterdam

Telefoonnummer: 020-4528413

E-mail: info@ddma.nl

58 59disclaimer en copyright10. over DDMA

Disclaimer en copyrightDithandboek(verdertenoemen:“Handboek”)vanDDMAismetgrotezorgenprecisiesamengesteld.

Ondanks de inspanning en aandacht voor dit Handboek van DDMA is het mogelijk dat informatie in

dit Handboek onvolledig, niet langer juist of onjuist is. DDMA sluit hierbij alle aansprakelijkheid uit voor

schade, van welke aard dan ook, die voortvloeit uit of verband houdt met het gebruik van dit Handboek

van DDMA.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit dit

Handboek worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij

elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande

schriftelijke toestemming van DDMA.

Grafische vormgeving handboek Non-Profit: epidemie

DDMA januari 2014

In de non-profit sector spelen veel juridische vragenmet betrekking

tot marketing. Wat mag nu wel en wat mag nu niet in fondsen-,

leden- en donateurswerving? Hoe zit het bijvoorbeeld met de

verwerking van persoonsgegevens bij marketing? Waar dient

u rekening mee te houden als u marketing gaat bedrijven

via de kanalen e-mail, telemarketing, post en social

media? En hoe zit het precies met cookies en apps in

samenhang met marketing? Waar moet u om denken?

Het handboek non-profit en marketing helpt u hierbij.

Het handboek is ingedeeld in verschillende hoofd-

stukken die per marketingkanaal overzichtelijk laten

zien met welke regels u rekening moet houden. Via

praktische voorbeelden wordt de theorie omgezet

naar de praktijk. Het handboek biedt juridische

handvatten en tips die u op een verantwoordelijke en

transparante manier laat zien hoe met marketing om

te gaan in de non-profit sector.

Het handboek non-profit en marketing is geschreven

door Henk Bultena (Jurist DDMA) en Jitty van Doodewaerd

(Compliance Officer DDMA) in samenwerking met de DDMA

Commissie Regelgeving.