Ynetim, Yil 9, Sayi 29, Ocak - 1998, s.26-33

STRATEJIK YNETIM SRECINDE.MISYON KAVRAMi

Yrd. Do. Dr. H. Ridvan YURTSEVENanakkale Onsekiz Mart niversitesi

GIRIs

Misyon kavrami, bazi kaynaklarda ticari kural-lar ve pazar hedefleri olan nemli bir strateji karaolarak tanimlanmaktadir. Bu tanimiyla misyon,stratejik ynetimin ilk basamagidir. Stratejik y-netim sreciriin ilk basamagi olarak misyon kavra-mi asagidaki iki soruya yanit getirir!.

i. Bizim isimiz nedir?2. Bizim isimiz ne olmaliydi?Bu anlamda strateji, yaratilan misyon dogrultu-

sunda tanimlanan bir kavramdir. rgt amalari-nin belirlenerek; bunlarin isletmenin i ve dis ev-resiyle karsilastirmasini yapip, gereklestirilmesisrecidir5.

Diger bir grs; misyonu, rgtlerin ortak birbirlik durumuna gelmesi islevini saglayan kltrelbirlestirici olarak aiklar. Bu kltrel birlestirici,ierdigi gl norm ve degerlerle insan davranis-larini, birlikte alismayi ve rgt amalarinin sr-drlmesini saglayan olduka etkili bir aratir.

Bilimadamlari ve yneticiler misyon konusun-da bugn ayni tanimi verememektedir. Bazilarimisyonu ticaretin temel kurallarini veren uyulma-si kainilmaz (belki de kutsalolarak tanimlanabi-lecek) ilkeler btn, baiilari isletme kltr, ba-zilariysa is tanimi olarak aiklamaktadir3. Bazila-ri misyonu isletme stratejisi iinde yorumlarken,bazilari felsefe ve etik ynne agirlik vererek yo-

rumlamaktadir.

Stratejik grs, misyonu isletmenin ticari ger-ekligini ve temel pazarini belirleyen bilimselynteme sahip bir stratejik ara olarak grmekte-dir. Misyon, stratejiyle nemli derecede baglanti-lidir. Stratejik ynetimin ilk basamagi; misyon be-lirlemektif4 .

Misyon kavrami stratejik akim iinde dogumu-nu 1960 yilinda Harvard Business Review'de ya-yinlanan Marketing Myopia adli makaleye borlu-dur. Ted Levitt, bu makalesinde birok isletmeninyanlis bir is tanimina sahip oldugunu belirtmistir.Isletmelerin is tanimlarini olduka dar kaliplarlasinirlandirdigilli syleyerek; bu konuda demiryo-lu, petrol ve konserve isletmelerinde yaptigi aras-tirmalarini sunmustur. Bu arastirmalarda; demir-yolu isletmesi isinin insanlari tasimak, petrol islet-mesi isinin enerji retm~k, konserve isletmesi isi-nin rn konservelemek oldugunu belirtmistir.Yneticiler, is tanimlarinda retim teknolojisin-den ok, msteri gereksinmelerini dikkate almis-lardir5.

Ikinci grs ileri srenler, misyonun rgt is-levIerinin isbirligi iinde yerine getirilmesindekltrel bir birlestirici oldugunu sylemektedir.Bu kltrel birlestirici, birlikte alismak ve rgtamalarini gereklestirmek yolunda gl kurallarve degerleri iermektedir. Misyonun bu yn, is-gcnn ortak bir dili ve olaylar zerinde ayni et-

26

kiyi yaratan isletme felsefesiyle ilgilidir. Misyo-nun bu anlamdaki stratejik grnts; isletmeiinde degerleri belirlemesi ve davranis standart-lari olusturmasidir.

Isletme stratejistleri iki temel soruyla karsikar-siyadir8.

1. Isimiz nedir?2. Niin bu isin iindeyiz?

a. rgt Misyonu

1. Misyon ve Amalar

Seki/I-Misyon Modeli

Kaynak: Andrew Campbell ve Sally Yeung. "Creating a Sen-se of Mission". Long Range Planning 4 (VoI.24, August1991) s. 13

Birinci sorunun yaniti bir misyon tanimini yada isletme amalarini gereklestirmeye ynelikhedefleri gerektirir. Ikinci soru amalar olusturul-masini ierir. Her iki soru isin yapisina ve retim .srecinin tanimlanmasina yardim eder.

rgt misyonu ve temel amalar, uzun dnem-de isletmenin basarisini arttirmanin ve stratejikynetimin etkili olmasinin baslangi noktasiniolusturur.

Misyon. "rgt yelerine bir yn vermesi veanlam kazandirmasi amaciyla belirlenmis, r-gt benzer rgtlerden ayirtetmeye yaraya-cak uzun dnemli grev ya da ama" biimindetanimlanabilir9. Bir misyonun en nemli islevi, is-letmedeki tm alisanlara ortak bir yn vermesi-d LOir .

i. Isletme herkese gurur verecek hangi isiyapmaktadir?

2. Etkinlige geildikten on ya da yirmi yilsonra, geriye dogru bakildigi zaman, yelerdeen byk doyumu saglayacak deger nedir? gibisorulara yanit verilerek ortaya konulacak ve gururkaynagi olacak bir deger, rgt misyonunu olustu-rur. Bu ortak deger; rgt yapisi, politikalari, bt-eler ya da islemler gibi somut degildir. Ancakherkeste ayni duygulari uyandirir.

rgt misyonu, paylasilan degerler ya da ortakinanlar demektir. Herhangi bir rgtn yasamimsrdrebilmesi iin tm politika ve etkinliklerinide ieren, bir dizi saglam inancin olmasi gerekir.Ayrica bu inanlara siki sikiya bagli kalinmalidir.Bu nedenle, eger bir rgt degisen bir dnyaylabasa ikmak istiyorsa, inanlari disinda herseyidegistirmeye hazir olmalidir. Daha z bir deyisle,bir rgtn basarisinda teknolojik ya da ekonomikkaynaklar, rgt yapisi ya da yenilikilikten dahaok, temel felsefeler, ruh ve drtler rol oynamak-tadirii.

rgt misyonunun temel felsefesi; karlilik vebyme gibi stratejik amalarin, iyi yapilan bir

"Isletmenelere

inaniyor"

"Isletmemiz niin var"

)MA\STRA TEl i DEGERLER\ /

DAVRANiS STANDARTLARI"zel Yetenek ve Deger Sistemini Destekleyen

Politika ve Davranis Modelleri"

rgtler bir ama9 iin kurulur. Bu ama zama-na gre degismekle birlikle, rgtn varlik nede-ninin alisanlarca anlasilmasim saglayan bir temelbulunmaktadir. bu temele rgt misyonu denir6.Genelde rgt misyonu biimselolarak (yazilmismisyon bildirileriyle) tanimlanir. Bu tanim; retimve pazarlama srecindeki rgt etkinliginin belir-lenen hedefleriyle ilgili srekli amalari ierir?

"RekabetKonumu vezel Yetenek"

Misyon, strateji ve kltr ynlerini kapsayanbir kavramdir. Strateji ve kltr karsilikli destek-leyici oldugunda misyon varligini korur. Bir rg-tn kltr, stratejisiyle uyumlu oldugu zaman orgtn bir misyonu vardir. Misyon, rgtn kisi-ligi, kimligi ve varlik nedenidir. Misyon kavrami-ili her iki bilimsel akimi dikkate alarak gelistirmekyararli grnmektedir.

27

isin dogal yan rn oldugu, kendi basina bir a-ma olmadigi dsncesidir. Bu yaklasimla belirle-nen misyon, rgtn tabanindaki btn insanlaraesin kaynagi olur ve onlara bir anlam kazandirir.

Hizmet ynelisi olmak, retim ynelisli olmak,maliyet ynelisli olmak vbg. birer misyon alanla-ndir. Misyon alanlari iinde ele alinabilecek bazidegerleri asagidaki gibi siralayabiliriz i2.

I. En iyi olma inanci.2. Isin en iyi yapilabilmesi iin ayrintilarin da

nemli oldugu inanci.3. Insanlarin, insan olarak nemli oldugu inan-

ci.

4. Haberlesmeyi zenginlestirmek iin biimseldavranmama inanci.

Misyon amalari, gerekte bir isletme iinnemli eliskilerin kaynagidir. Maliyete karsilikhizmet ya da kalite, yrrlkteki islere karsi yeni-likler, biimseiiige karsi itenlik gibi ... rgt mis-yonu bu eliskilerin aika bir tarafinda yer alir veyasami boyunca bu seimini degistirmeyebilir.

rgt misyonunun bir baska islevi, isletmeyebenzer isletmelerden ayirdeden bir ierik kazan-dirmasidir13. Misyon her isletmeyi "isletmemiznedir?" ve "isletmemiz ne olmalidir?" sorulari-in yamtlamaya zorlar. Bu sorular basit gibi grn-mesine karsin, ama ve misyonun aiklikla tamm-lanmasi, isletme iin anlamli hedefler belirlemeden kosuldur.

Gerekten bu basit sorularin yanitini vereme-mek isletmelerde basarisizligin en byk nedenle-rinden biridr. Bu sorularin yamtini arastirirken, is-letmenin benzerlerinden stn-oldugu zelliklerive zel yetenekleri belirlenmeli, ne ikarilmali-dir.

b. rgt Misyonunun zellikleri

i. Misyon uzun dnemli bir amatir. Bazenbir rgtn yasami boyunca degismez.

2. Misyon hibir zaman ortadan kalkmaz veulasilamaz. Bu nedenle, daha iyiye ve daha stbasarilara yneltir. Ancak misyon belirlenirkengereki olmali ve rgt kendi yeteneklerininok uzaginda bir yere yneltmemelidir.

3. Paylasilan, rgtn ortak deger ve inan-

28

laridir. Tanimlanmis bu inan ve degerler, islet-mede alisanlarin hepsine bir anlam kazandirmak-ta ve bir yn saglamaktadirl4.

rgt misyonu nicelikle ilgili degil, nitelikleilgili bir degerdir. Finansal amalar, byme vekarlilik oranlari, isletmedeki herkes iin bir degerolusturmaz ya da ayin derecede nemli olmaz. Bugibi oranlar, st dzeydeki belli sayida yneticiyizendirebilir, ama siradzenin alt kademelerinde-

ki reten ve satan insanlarin yasamlarina bir yeni-lik (baskalik) katmaz 15.

S. Misyon isletmenin iine degil, disina yne-Iiktirl6. Baska bir tanimla misyon, rnler zerin-de degil, pazar zerinde odaklasir.

6. Misyon rgte zgdr ve zeldir. rgtezgdr, onu diger isletmelerden ayirdeder. zel-dir, seenekli faaliyetler arasindan ynetimin yeg-ledigidir.

Herhangi bir isletme ya da rgtn, kurum ola-bilmesinin ilk kosulu, szle ya da yaziyla tanim-lanmasa, stelik bilinli bir biimde ortaya konul-masa bile, sistemi degerler ve inanlarla kaynas-tirmaktir. yleyse bir isletme, kendi basarisi iinmutlaka, "hangi deger ve inanlar?" sorusunusormak zorundadir. "En iyi olmak", "estetik g-rnme sadik kalmak", "dnyanin herhangibir yerine kirksekiz saatte yedek para ulastir-mak", "varolan pazarin %99'una hizmeti ak-satmadan gtrmek" gibi ... Kurum haline gelenrgtler farkli bir grnm kazanmaya baslar. Bu-nun sonucunda da toplumla biimsel esgdmasan bir btnlesme gereklesir ve rgt yasami-nin tm ynleri anlam kazanir 17.

rgt misyonunun ve amalarinin tanimlan-masi, stratejik ynetim sreci iin analiz yapma,yn belirleme ve strateji seme, uygulama ve tm

olarak ynetim srecini degerlendirmede temelbir ati olusturacaktir.

2. Misyon Kavraminin Unsurlari

Misyon kavramini kendi arasinda drt unsuraayirabiliriz: Ama, strateji, davranis standartlarive degerler. Ama; rgtn niin varoldugu vetm etkinliklerinde kimin yararinin gznndebulurdurulduguyla ilgilidir. Strateji; isin esidini,

diger isletmelere karsi arzulariari konumu ve reka-bet avaritaji saglayici kaynaklari dikkate alir. Dav-rariis staridartlari; isletmede uymak zorunda oldu-gumuz kurallar ve normlardir. Degerler; inarilarve davranis staridartlarinin ardinda bulunari moralilkeleridirl8. Gl bir misyon, bu drt unsurunvarligindari ve bunlarin birbirleriyle olumlu iliski-lerinden meydaria gelir 19.

a. Ama

Her Isletme, kendisine felsefesiyle ilgili asagi-daki soruyu sormalidir.

i. Isletmemez niin vardir?(Biz niin variz?)2. Tm alismalar sonucu olusan yarar ki-

min iindir?3. Ynetici ve isgrenler niin gerekenden

daha fazlasini yaparlar?

Sorularin yariitlarini verelim.i. Isletmenin varlik nedeni, ortaklarin yarari-

dir. Tm kararlar, isletme ortaklarinin degerlerinegre olusur.

2. Isletmenin varlik nedeni, katilanlarin (halk,evre, msteri, isgrenler, ortaklar) korunmasive hosnut edilmesidir.

3. Ortaklarin gereksinmelerini birlestirerek,belli bir ama tanimlamasi olusturup, o amaca y-

nelmek iin isletme vardir. Isletme yksek idealle-ri ama edinir. Bu durum rgtsel birlikteligi ko-laylastirir20.

b. Strateji

amalari yrtecek planlari yapar.Stratejinin belirlenmesinde; isletmenin rekabet

konumu ve zel yetenekleri dikkate alinir21.

c. Davranis Standartlari

Ama ve strateji eyleme gememis kavramlar-dir. Ama ve stratejileri eyleme geirdigimiz aridabunlara politika ve davrariis kavramlarini da ekle-memiz gerekir. Politika ve davrariis kavramlari r-gt iindeki insarilara gnden gne ne yapacaklarikonusunda karar vermede yardimci olur. Ama vestratejinin basarilmasinda bu iki kavram nemli-dir~ Stratejik amalar, politika ve davrariis stari-dartlarina dnstrlerek gereklestirilir22.

d. Degerler

Degerler, isletme kltrnn ardinda yatan i-na ve moral ilkeleridir. Degerler, isletme iinde-ki kurallar ve davrariis staridartlarina arilam kazari-dirirlar.

Strateji, misyona gereki ve ticari (ekonomik)mantigi hazirlarken, degerler duygusal ve moralyn tariimlar. Degerler, davrariislara strateji ka-

dar gerekilik saglarlar. Isletme iindeki bireyeyaptigi davranisin en iyi davranis oldugu konu-sunda gven verirler~3.

SekiI2-~isyon GereklestirmeninIkiNedeni

DAVRANiS STANDARTLARI

Kaynak: Andrew Campell ve Sally Yeung, a.g.e., s. 15.

Duygusal veMoral Yn

AMA

~/Gereki veTicari Yn

Diger isletmelerle rekabet iinde bulunan birortamda isletme amalarini basarmak, stratejiolusturmaya baglidir. Strateji isletmeye ticari(ekonomik) bir maritik sunar. Eger ama, en iyi ol-ma amaciysa; strateji isletmenin en iyi durumagelmesi iin gerekli ilkeleri iermelidir. Eger a-ma, kar yaratmaksa; strateji diger isletmelerle re-kabet ortaminda isletmenin nasil kar yaratacaginiaiklar olmalidir.

Strateji, rekabet iine girecek isletmenin ama-larini tarinnlar. Isletme, stratejiyle belirledigi bu

29

3. Misyon Duygusu

Misyon duygusu, isletme misyonuna yneleninsanlarin bu duyusal bagi hissetmeleriyle iliskili-dir. Ancak, gl bir misyona sahip olan isletme-lerde, pek ok insan bu bagi hissetmeyebilir24.

Misyon duygusu, rgt degerleri ve bireyseldegerler arasindaki iliskilerle olusur. rgt deger-leri hemen hemen aik ve kesindir. Bireysel duy-gular, isletmenin davranis standartlari zerinde et-ki yaparlar.

Sekil3-Misyon Duygusu: Duyusal Bag

AMA

/ \ Is,u"",STRA TELI DEGERLER - Kisisel

\ / n'g"I";DAVRANiS

STANDARTLARI

Kaynak: Andrew Campeii ve Saiiy Yeung, a.g.e., s. 17.

Iyi bir rgtlendirmeyle alisan bir isletmede,isgcnn mutlaka misyon duygusuna sahip oldu-gunu syleyemeyiz. Ancak net bir stratejinin ol-dugunu syleyebiliriz. Gl bir misyona sahipolan isletmede, isgc misyon duygusuna sahipolmayabilir. Bu duygu kisisel degerler, isletme de-gerleri ve onun ynlendirdigi davranis standartla-rina baglidir2s.

Misyon duygusu iki aidan nemlidir. rgtmisyonu, rgtte alisan her bireyin amalarinayanit vermez. Misyon duygusu; kisisel duyguyla,rgt misyonu arasinda iliski saglar. Kisisel de-gerler, rgt degisse de degismezler. Misyon duy-gusu, isletme degissse de misyonun kaliciliginayardim eder.

Misyon bilimsel bir kavramdir. Misyon ve

strateji isletme politikalarinin ve isletme davranis-larinin olusturulmasinda yol gsterirler. Buna kar-sin, misyon stratejiden daha genis ierikli bir kav-ramdir. Strateji ve kltr kavramlarini kapsar. Is-letmenin strateji ve kltr baglari glyse, mis-yon da gldr. Bunun tersi durumda da misyongszdr26.

Misyon Duygusu, daha duyusal bir kavramdir.Kisisel duygularla ilgilidir. Isletmenin aik birmisyona sahip olmasi, isletme bireylerinde mis-yon duygusunun olmasini gerektirmez. Bazi bi-reylerde glbir misyon duygusu varken, diger-lerinde olmayabilir. Isletme bireylerinde misyonduygusu tasiyanlar ogaldika, isletmenin misyonpolitikasi ve kltr yaratilir.

4. Vizyon Kavrami

Warren Bennis ve Burt Nanus vizyonu, liderlikteorilerinin ana kavrami olarak belirtmislerdir. Birlider, isletmesi iin yn seiminde herseyden ncegereklesebilir akilci bir imaj ve isteklendirici r-gt gelecegi gelistirmelidir. Vizyon dedigimiz buimaj, bir hayal kadar belirsiz ya da bir ama ve be-lirlenmis bir misyon kadar net olabilir27.

Warren Bennis ve Burt Nanus, bir vizyonun enkiritik noktasinin; gereki bir grs,gvenilirli-gi, rgt iin ekici bir gelecegi, nemli pek okkonuda simdi varolan durumdan daha iyi bir konu-mu aik ve seik olarak gstermesi oldugunu sy-lerler28.

Isletme Bilimi'ndeki anlamiyla vizyon belir-sizlikleri de, belirlenmis nitelikler kadar yakalaya-bilmek olarak tanimlanir.

Bir isletmenin vizyonu ve misyonu ayni ya dabenzer olabilir. OIaI).akli ve isteklendirici bir gele-cekteki rgt konumu; misyonun ama, strateji,davranis standartlari ve degerler olan tm unsurla-rini ierebilir. Ancak, vizyon ve misyon tam anla-miyla benzer kavramlar degildir. Vizyon, gelecek-te, simdi varolan konumdan daha iyi bir konumuanlatirken, misyon su andaki durumu anlatir.

Isletmelerin alisanlarin standartlarini ykselt-me olan misyonlari gemiste basarili oldugu gibi,bugn iinde basarisini srdrebilir. rgt kimli-gi ve tutkusunun aiklanmasi sonsuzdur.

30

Bir vizyon basarildiginda, yeni bir vizyon ge-listirilmesine gereksinim vardir. Bir misyon aynikalabilir ve rgt yeleri bu ortak ve sonsuz inan-tan hala g alabilirler.

Bu nedenle vizyon isletme amalariyla dahailiskilidir. Misyonsa, davranis biimiyle ilgilidir.Amalarin degerli olmasi nedeniyle vizyon kavra-mi da degerlidir. Ancak bir isletmede misyonunbelirsizligi, byk bir liderin gcne inananakolusturulan vizyon kavramindan daha fazladir.

Vizyon tamamlandiginda gcn kaybetmeyebaslar. Vizyon, isletme etkinligini uzun sre gt-rebilecek bir g degildir ve zorlandiginda rgtynn kaybeder. Bu durum, pazard~ liderligi ya-kalamak isteyen isletmelerde ortaya ikabilir. Ba-sanlmak istenen bu tutku, isletmeyi tketerek onubelirsizlige terkedebilir. Vizyonun gelecek bes yada on yil iinde basarilmasi olanakli degilse, g-dlerne ve isteklendirme gcn kaybeder. Dahatutkulu ve gereki olmayan bir duruma gelir29.

Misyon daha sresiz bir kavramdir. rgtndavranis standartlari ve amacinin ynetimiylemisyon gereklesebilir.

5. Misyon Yasasi ve KurumsalDegerlerin Yerlesmesi

Kurumsal degerler ve kurum genel felsefesi r-gtlerin temelini olusturur. Bununla birlikte, de-gerlere sahip olmak yetmez. Bu degerlerin rg-tn personeline dolaysiz ve aik bir biimde iletil-mesi gerekir. rgtn hizmet anlayisinin znolusturan kuramsal degerler, tm personel iin or-tak bir yn duygusu ve gnlk davranis aisindanynlendirici ilkeler saglar.

rgt basarisinin n kosulu; tm alisanlarinrgtn kurumsal degerlerini kavramasi, benim-semesi ve bu degere gre davranmasidir.

Kurumsal degerlerin yerlesmesinde en nemlirol, st ynetim kademesindedir. Degerlerin be-nimsenip pekistirilmesinden, iletilmesinden ve budegerlerin gerektike vurgulanmasindan ynetimsorumludur. st dzey yneticiler, kurulusa heye-can verme ve personeli motive etme olanagina sa-hiptirler. Kararlarin ve yapilan islerin temel deger-lerce ynlendirilmemesi durumunda personel bas-

lica esin kaynagindan yoksun kalacaktir30.Yakin zamana kadar, rgtlerin degerleri belir-

leme ve personele benimsetme abalarinin, ku-rumsal bir tabana oturtulmasinda glk ekilmis-tir. Degerlerle ilgili kararlar, genellikle, belirli se-enekleri ve ncelikleri ieren planlama ve bte-leme gibi alismalarin ierisinde, rtl bir biim-de ele alinmistir.

Gnmzde aika tanimlanmis degerlere du-yulan gereksinirnin nem kazanmasiyla birlikte,rgtler temel kuramsal degerlerini belirlemeyeve alisanlarina iletmeye ynelik yntemler gelis-tirmektedir. Bylelikle istekler, arzular ve ulasila-cak sonular aisindan kurumsal gelecegin tanim-lanmasi olanakli olmaktadir.

rgtlerde alisan tm grevlilerin, kurumsaldegerlerini gelistirmek ve kurumlasmasini sagla-mak amaciyla, temel kurumsal degerleri, ilkelerive politikalari ieren bir Misyon Yasasi (MisyonKosulu) hazirlanir.

Temel degerlerin ve ilkelerin bu biimde yazi-li olarak belirlenmesi, ynetici kadronun belirli birdegerler sistemini alisanlara zorla kabul ettirmegirisimi olarak grlmemelidir. rgtlerde "Mis-yon Kosulu" belgesinin gelistirilmesi ve benim-senmesi, rgtn nemini ve btnlgn vurgu-lar. Bu tr kurallar, rgtn temel degerlerini orta-ya koyar ve personelin alisma istegini glendi-rir.

SONU

Ama belirlemenin ilk asamasinin "gelecegebakmak"'oldugunu syleyebiliriz. Planlama s-reci de; yneticinin evresinde yararlanabilecegibirtakim firsatlar olabilecegi ya da kendisini zorasokacak birikiITIolaylarin gelismekte olabilecegidsncesini tasimasini gerektirir3l. Byle bir d-snce, anlayis ya da inan yoksa kisi gelecegebakmayacak; gnlk yasamda karsisina ne ikarsaonunla yetinecek ya da onu asmaya alisacaktir.Bu biimde gnlk yasamak ve dogrudan karsila-nan sorunlara zm aramak biimindeki bir a-lisma ve ynetim yntemi reaktif (tepki gsterici-reactive) bir ynetim olarak adlandirilir. Oysa bu-nun tersi, sorun ortaya ikmadan eyleme geme ve

31

nlem almayi tanimlayan proaktif (nlem alici-proactive) ynetim biimidir32.

zellikle uzun sreli ve stratejik nitelikli plan-lamada byle bir anlayisa gelebilmek iin, yneti-cilerin nce, isletmenin varlik nedeni ve nasil birisletme oldugu konusundaki dsnce ve anlayisla-rinin belirlenmesi gerekir. Bu isletme neden kuru-lur ya da isletmenin varlik nedeni nedir?

Ilk bakista bu sorunun yaniti ok aik gibi g-rnr ve ogu kimse byk bir olasilikla kar et-mektir diye yanit verebilir. Isletmenin varlik nede-ni, o isletmenin ne yapmak zere kuruldugunu, ne

yaparak kar edecegini tanimlamalidir. Dolayisiylaisletme kendisini nasil grmektedir sorusuna yanitverilmelidir.

Isletmenin varlik nedenlerini ya da ne tr bir is-letme olarak kendilerini grmek istediklerini be-lirtmeleri isletmelerin misyon aiklamasi olarakbilinmektedir. Misyon, szlk anlamiyla, birkimseye ya da bir kurula verilen zel grev ola-rak tanimlanmaktadir33. Bir ynetim kavrami ola-rak misyon, isletmenin ne yapmak ve hangi ama-la yapmak zere kuruldugunu, kendisini nasil gr-mek istedigini, isletmenin varlik nedenini tanim-lar34.

Stratejik ynetim srecinin ilk asamasi; tepeyneticilerin "Ne tr bir kurumuz ve yaptigimizis nedir?" sorusuna yanit vermesiyle baslar. Busoru kurumun misyoniiyla ilgilidir. Kurumu ya daisin kendisini tanimlamayi gerektirir. Kurumlar,toplum degerlerine uygun bazi islevler gerekles-tirerek kendilerini mesrulastirmaya alisirlar. Bumesru olma abasi her kuruma bir misyon ykler.Dolayisiyla, kurumlar toplum iinde kendi mis-yonlarini aik bir biimde tanimlamak durumun-dadirlar. Misyonu belirlernenin nemli bir parasi,kurumun kendini tanimlamasiyla ilgilidir. rgtmisyonunun ve amalarinin tanimlanmasi; strate-jik ynetim sreci iin analiz yapma, yn belir-leme ve strateji seme, uygulama ve tm olarakynetim srecini degerlendirmede temel bir atiolusturacaktir.

Ama ve hedeflerin belirlenmesiyle; islet-menin ya da yneticinin basinda bulundugu biri-min, gelecekte belli bir zaman sresi iinde neyine miktarda gereklestirmek istedigi ya da nerede

ve hangi konumda olmak istedigi karara baglanir.Misyon kavrami, stratejik ynetim srecinintemelidir.

KAYNAKA

I. Diner, mer Stratejik Ynetim ve isletme Politikasi.Istanbul: Timas Yayinlari A.S. 1991.

2. Doneiiy, James H.; Gibson, James L. ve Ivancevich,John M., Fundamental of Managemen!. Texas: Business Pub.Ine., 5. Baski, 1984.

3. Jauch R., Lawrence ve Glueck, Wiiiiam. Business

Policyand Strategic Managemen!. Singapore: McGraw-HiiiBook Company, 5. Basim 1988.

4. Koel, Tamer. iskiine Yneticiligi Ynetici Gelistir-me, Organizasyon ve Davranis, istanbul; Beta Basim YayimDagitim A.S. 4. Baski, 1993.

5. Miner, John B. The Practice of Management, USA: ABeii and Howeii Company. 1985.

6. Miner, John B.; Singleton, Timothy M. ve Luchsinger,. vincent, The Practice of Management Text Readings, Cases.

Columbus, Ohio; Charles E. MerriII Publishing Company.1990.

7. Peters, Thomas J. ve Waterman, Robert H. Ynetme ve

Ykseltme Sanati; MkemmeIi Arayis, ev. Selam i Sargul.Istanbul: Altin Kitaplar Yayinevi, 1987.

8. Wright, Peter; Pringle, Charles D. ve Krali, Mark J.Strategic Management, USA: Aiiy and Bacon, 1992.

9. Campbeii, Andrew ve Yeung, Saiiy. "Brief Case: Mis-sion, vision and Strategic Inten!.", Great Britain: PergamonPress, long Range Planning 4, August i99 I, ss. 145-147.

LO. Campbeii, Andrew ve Yeung, Saiiy. "Creating a Sen-se of Mission", Great Britain: Pergamon Press, Long RangePlanning 4, August 1991, ss. 10-20.

i 1. Schwartz, J. ve Glick, D. "Deep Pockets forBiotech.", Business Week, February, 1990.

NOTLAR

1. Andrew Campbeii ve Saiiy Yeung, "Brief Case: Mis-sion, vision and Strategic Intent", Long Range PJanning 4,vol.24 August 1991, s. i45.

2. John B. Miner, Timothy M. Singleton ve vincent P.Luchsinger, The Practice of Management Text, Readings,Cases, Columbus, Ohio; Charles E. Merriii Publishing Com-pany. 1990, s. 372.

3. Andrew Campbell ve Saiiy Yeung, "Creating a Senseof Mission", Long Range Planning 4, vol.24 August i991, s.LO.

4. A.e., s. 10.5. A.e., s. i i.6. Peter Wright, Charles D. Pringle ve Mark J. Kroii,

32

Strategic Management, USA: Allyn and Bacon, 1992, s. 45.7. Schwartze ve D. Glick, "Deep Pockets for Biotech",

B usiness Week, 19 February, 1990, s. 54.8. Lawrence R. Jauch ve William Glueck, Businesss

Policyand Strategic Management, Singapore: McGraw-HillBook Company, 5. Basim, 1988, s. 57.

9. mer Diner, Stratejik Ynetim ve Isletme Politikasi,Istanbul: Timas Yayinlari A.S. 1991, s. 55.

iO.James H. Donelly, James L. Gibson ve John M. [van-cevich, Fundamental of Management, Texas: Business Pub.Ine., 1984,5. Baski, s. 131.

i1. Thomas J. Peiers ve Robert H. Waterman, Ynetmeve Ykseltme Sanati; Mkemmeli Arayis, ev. Selam i Sar-gut, istanbul: Altin Kitaplar Yayinevi, 1987, ss. 383-384.

12. A.e., s. 390.i3. James H. Donelly, James L. Gibson ve John M. Ivan-

cevich, A.g.e., ss. 108-109.14. Thomas J. Peters ve Robert H. Waterman, A.g.e., s.

384. .

15. A.e., ss. 385-388.16. James H. Donelly, James L. Gibson ve John M. [van-

cevich, A.g.e., ss. 132-133.17. Thomas J. Peters ve Robert H. Waterman, A.g.e., s.

137.

18. Andrew Campbell ve Sally Yeung, "Brief Case: Mis-sion, Vision and Strategic Inter", Long Range Planning NO.4,

Great BritainO Pergamon Press, Vol. 24 August 1991, s. 145.19. A.e., s. 145.

20. Andrew Campbell ve Sally Yeung, "Creating a Senseof Mission", Long Range Planning NoA, Great Britain: Per-gamon Press, Vol.24, August 1991, ss. 12-14.

2 i. A.e., s. 14.22. A.e., ss. i4- i5.23. A.e., ss. 15-i6.24. A.e., s. 17.25. A.e., s.18.26. A.e., s. i8.27. Andrew Campbell ve Sally Yeung, "BriefCase: Mis-

sion, Vision and Strategic Intent", Long Range Planning,NoA, Great Britain: Pergamon Press, Vol.24 August 1991, s.145.

28. A.e., s. 145.29. A.e., s. 145.30. John B. Miner, The Practice of Management, USA: A

BelI and Howell Company, 1985, s. 447.3 i. Tamer Koel, Isletme Yneticiligi Ynetici Gelistir-

me, Organizasyon ve Davranis, Istanbul; Beta Basim YayimDagitim A.S. 4. Baski, 1993, s. 64.

32. A.e., s. 64.

33. Trk Dil Kurumu, trke Szlk, Ankara; Trk DilKurumu Yayinlari, 6. Baski, 1979, s. 575.

34. mer Dincer, A.g.e., ss. 55-58.

Prof. Dr. Hayri LGEN

ISLETMELERDE

ORGANIZASYON

ILKELERI VE UYGULAMASI3. Baski

Isteme Adresi:i.. Isletme Fakltesi, Isletme Iktisadi Enstits

Avcilar - ISTANBULTeL.:(0212) 590 1427

33