Pyetje nga e Drejta e Unionit Evropian

1. Cilat personalitete njihen si themeluesit e BE-s?

Jean Monnet dhe Robert Schuman

2. Cilat shtete antare jan themelueset e BE-s?

Franca, Gjermania, Holanda, Belgjika, Luksemburgu dhe Italia

3. Sa gjuhe zyrtare jane ne UE?

23 Gjuh perdoren gjuhe zyrtare

4. Cilat jan institucionet e Bashkimit Europian?

Me hyrjen n fuqi t Traktatit t Lisbons, tani kemi shtat institucione t BE-s:

Parlamentin Europian,Kshillin Europian,Kshillin e BE-s,Komisionin Europian,Gjykatn Europiane t Drejtsis,Bankn Qendrore Europiane dheGjykatn Europiane t AuditorveParlamenti Europian prfaqson qytetart e BE-s dhe zgjidhet drejtprsdrejti nga ata;Kshilli Europian ka rolin e nxitjes s krijimit t politikave t BE-s, dhe drejtohet nga presidenti izgjedhur pr dy vite e gjysm;Kshilli i Bashkimit Europian prfaqson shtetet antare individuale;Komisioni Europian sht organ ekzekutiv i BE-s dhe ai bn prpjekje t mbshtes interesat eBashkimit Europian si trsi;Gjykata e Drejtsis mbshtet sundimin e legjislacionit Europian;Banka Qendrore Europiane sht prgjegjse pr politikat monetare Europiane;Gjykata e Auditorve kontrollon financimin e aktiviteteve t Bashkimit Europian.

Pushteti dhe prgjegjsit e institucioneve t BE-s, dhe rregullat e procedurat q ata duhet ti zbatojn,jan t parashtruara n traktatet mbi bazn e t cilave sht themeluar BE-ja. Kryetart dhekryeministrat e t gjitha shteteve antare arrijn marrveshje pr traktatet dhe parlamentet e tyre i ratifikojn.

5. Cilat jan tri pushtetet kryesore t Parlamentit Europian?

Pas hyrjes n fuqi t Traktatit t Lisbons m hert gjat ktij viti, Parlamenti tani sht bashkligjvns i ligjshm pr tr buxhetin, q do t thot se n trsi i ndan prgjegjsit me Kshillin e Ministrave, duke prfaqsuar qeverit Europiane, i cili sht duke br prpjekje pr t siguruar q fondet n dispozicion ti mundsojn BE-s t kryej detyrat e veta ashtu si presin qytetart. Parlamenti ushtron kontroll demokratik mbi t gjitha institucionet e BE-s, n veanti mbi Komisionin Europian. Ka t drejt t pranoj apo t refuzoj emrimin e komisionarve, mund t paraqes mocion mosbesimi kundr tr Komisionit dhe Komisioni sht i obliguar tu prgjigjet pyetjeve t Parlamentit.

6. Cilat jan rolet kryesore t Komisionit Europian?

Propozon akte normative n Parlament dhe n Kshill; Administron dhe ekzekuton politikat dhe

buxhetin e BE-s; sht "kujdestar" i Traktatit (s bashku me Gjykatn e Drejtsis); Prfaqson

Bashkimin Europian n arenn ndrkombtare.

7. Cilat jan prgjegjsit e Komisionit Europian?

Komisioni Europian sht autoriteti ekzekutiv i Bashkimit Europian. Ky institucion sht prgjegjs pr propozimin e legjislacionit, pr implementimin e vendimeve t Parlamentit dhe t Kshillit, pr mbshtetjen e traktateve t Bashkimit Europian dhe pr menaxhimin e punve t prgjithshme t zakonshmet BE-s (implementimin e politikave t BE-s, udhheqjen e programeve dhe harxhimin e fondeve).

8. Sa zgjat periudha e rrotacionit me presidencn e Kshillit t BE-s?

Gjasht (6) muaj

9. Kush jan antart e Kshillit t Europs?

Presidentt e shteteve antare dhe presidenti i Komisionit Europian;

10. Cilat jan rolet kryesore t Kshillit t BE-s?

Kshilli i Bashkimit Europian miraton ligje, dhe zakonisht nxjerr ligje bashkrisht me Parlamentin

Europian.Kshilli koordinon politikat e gjra ekonomike t shteteve antare. Kshilli prcakton dhe implementon politikn e prbashkt t jashtme dhe t siguris t BE-s, bazuarn udhzimet e caktuara nga Kshilli Europian. N emr t komunitetit dhe t Bashkimit Europian, Kshilli lidh marrveshje ndrkombtare n mes t BE-s dhe nj apo m shum shteteve apo organizatave ndrkombtare. Kshilli koordinon veprimet e shteteve antare dhe miraton masat n fushn e bashkpunimit policor dhe gjyqsor n shtjet penale. Kshilli dhe Parlamenti Europian prbjn autoritetin buxhetor q miraton buxhetin e komunitetit.

11. Cilt jan lidert aktual ky (2011) n Bashkimin Europian?Jerzy Buzek Kryetar i Parlamentit Europian

Herman Van Rompuy Kryetar i Kshillit Europian

Jose Manuel Barrosso Kryetar i Komisionit Europian

Baronesha Catherine Ashton Prfaqsuese e Lart e BE-s /Zvendskryetare e Komision. E.12. Cili sht prfaqsimi i BE-s n Kosov?

Zyra Ndrlidhse e Komisionit Europian n Kosov

Prfaqsuesi Special i BE-s (PSBE)

Misioni i Bashkimit Europian pr Sundimin e Ligjit n Kosov EULEX

Shtetet antare t BE-s me ambasadat e tyre dhe zyrat ndrlidhse

13. Cili institucion sht prgjegjs pr koordinim t aktiviteteve q lidhen me partneritetin Europian n Kosov? Ministria e Integrimit Europian

14. Cilat jan traktatet kryesore t BE-s dhe datat e nnshkrimit t tyre?

Traktati i Roms, me t cilin u themelua Komuniteti Ekonomik Europian (KEE), i nnshkruar n Rom m 25 mars 1957, hyri n fuqi m 1 janar 1958. Traktati me t cilin u krijua Komuniteti Europian pr Energji Atomike (KEEA - Euratom) u nnshkrua n t njjtn koh dhe prandaj t dy traktatet bashkrisht njihen si Traktatet e Roms.

Traktati i Shkrirjes i nnshkruar n Bruksel m 8 prill 1965, i cili sht n fuqi q nga 1 korriku 1967, parashihte nj Komision dhe nj Kshill t tri komuniteteve t athershme Europiane.

Akti i Vetm Europian (AVE), i nnshkruar n Luksemburg dhe n Hag, i cili hyri n fuqi m 1 korrik 1987, parashihte prshtatjet e nevojshme pr krijimin e Tregut t Brendshm.

Traktati i Bashkimit Europian, i cili i nnshkrua n Mastriht m 7 shkurt 1992, hyri n fuqi m 1 nntor 1993. Traktati i Mastrihtit ndryshoi emrin e Komunitetit Ekonomik Europian thjesht n \"Komuniteti Europian\". Ky Traktat gjithashtu paraqiti forma t reja t bashkpunimit n mes t qeverive t shteteve antare pr shembull pr mbrojtjen, dhe n fushn e \"drejtsis dhe punve t brendshme\". Me shtimin e ktij bashkpunimi ndrqeveritar sistemit ekzistues t \"Komunitetit\", Traktati i Mastrihtit krijoi nj struktur t re me tri \"shtylla\" q sht politike si dhe ekonomike. Ky sht Bashkimi Europian (BE).

Traktati i Amsterdamit, i nnshkruar m 2 tetor 1997, hyr n fuqi m 1 maj 1999. Ky Traktat ndryshoi dhe rinumroi traktatet e BE-s dhe t KE. Versionet e bashkuara t traktateve t BE-s dhe t KE-s i jan bashkngjitur ktij Traktati. Traktati i Amsterdamit i ndryshoi nenet e Traktatit t Bashkimit Europian, t identifikuar me shkronjat A deri n S, n form numerike.

Traktati i Nics, i nnshkruar m 26 shkurt 2001, hyri n fuqi m 1 shkurt 2003. Kryesisht merret me reformimin e institucioneve ashtu q Bashkimi Europian t funksionoj n mnyr efikase pas zgjerimit n 25 shtete antare. Traktati i Nics, ish Traktati i BE-s dhe Traktati i KE-s jan shkrir n nj version t bashkuar.

Traktati i Lisbons u nnshkrua m 13 dhjetor 2007 dhe hyri n fuqi n dhjetor t vitit 2009. Objektivat e tij kryesor jan q BE-n ta bj m demokratike, duke prmbushur pritjet e qytetarve Europian pr standarde t larta t prgjegjshmris, sinqeritetit, transparencs dhe pjesmarrjes; dhe q BE-n ta bj m efikase dhe t aft t prballet me sfidat e sotme globale si jan ndryshimet klimatike, siguria dhe zhvillimi i qndrueshm.

Marrveshja pr Traktatin e Lisbons u prcjell me diskutime pr hartimin e nj kushtetute. Nj \"Traktat me t cilin do t krijohej nj kushtetut pr Evropn\" u miratua nga shefat e shteteve dhe t qeverive t Kshillit Europian n Bruksel, m 17 dhe 18 qershor 2004, dhe u nnshkrua n Rom m 29 tetor 2004, por asnjher nuk u ratifikua.

15. Cilat jan kriteret e antarsimit n BE?

N vitin 1993, n Kshillin Europian te Kopenhagenit, BE hodhi nj hap t rndsishm drejt ecjes prpara t procesit t zgjerimit duke deklaruar se shtetet e asociuara t Europs Qendrore dhe Lindore qe dshirojn t bhen Antare t BE-se, do t arrijn t bhen t tilla. Ne kt mnyr, procesi i zgjerimit nuk ishte me nj pyetje qe kishte t bnte me shtjen nse do t arrinte t behej zgjerimi, por kur do t kryhej ky proces. Lidhur me periudhn, Kshilli Europian deklaroi Antarsimi do t kryhet sapo nj vend i asociuar t jet n gjendje t marr prsipr detyrimet e antarsimit duke prmbushur kushtet e krkuara ekonomike dhe politike. Ne t njjtn koh, ai prcaktoi kriteret e antarsimit t cilave shpesh i referohemi me termin kriteret e Kopenhagenit.

Kshilli Europian i Kopenhagenit prcaktoi se kriteret e antarsimit krkojn q shteti kandidat t ket arritur: Stabilitet te institucioneve duke garantuar demokracin, shtetin e se drejts, mbrojtjen e t drejtave t njeriut si dhe respektimin dhe mbrojtjen e minoriteteve ;

Ekzistencn e nj ekonomie funksionale t tregut sikundr dhe kapaciteti pr t vepruar ne kushtet e nj tregu konkurrues brenda Bashkimit Europian;

Aftsin pr t marr prsipr detyrimet e antarsimit duke zbatuar objektivat politike, ekonomike dhe monetare.

Kushtet pr integrim nprmjet rregullimit t strukturave administrative prkatse, ne mnyre qe legjislacioni komunitar i pruar ne legjislacionin vendas t zbatohet me efikasitet prmes strukturave t prshtatshme administrative dhe gjyqsore. Kshilli Europian i Madridit ne Dhjetor 1995 krkoi gjithashtu q shtetet kandidate duhet t krijojn kushtet pr integrimin e tyre nprmjet prshtatjes se strukturave t tyre administrative. sht shume e rndsishme qe Acquis Communautaire t transpozohet n t drejtn e brendshme t do vendi. Por m e rndsishme sht implementimi i tij efektiv nprmjet strukturave t duhura administrative dhe gjyqsore. Ky sht nj parakusht q krkohet pr antarsimin ne BE.

17. Cilat jan parimet q udhheqin negociatat e antarsimit?

Prmbushja e kritereve politike sht nj parakusht pr fillimin e negociatave. Ne rast t shkeljes t parimeve t liris, demokracis, respektimit t t drejtave themelore t njeriut dhe zbatimin e shtetit t se drejts mbi t cilin Bashkimi Europiansht themeluar, negociatat e pranimit duhet t pezullohen.

Negociatat bazohen mbi meritat e secilit vend, dhe shpejtsia e tyre do t varet nga progresi i tyre nezbatimin e krkesave pr antarsim.

Qllimi kryesor i negociatave t antarsimit sht t siguroje qe do vend kandidat sht i afte t adaptoje Acquis Communautaire ne sistemin vendas dhe ta zbatoje at. Ne ato raste kur paraqiten vshtirsi pr t zbatuar plotsisht Acquis Communautaire nga momenti i antarsimit, Bashkimi Europianpranon disa periudha transitore t cilat duhet t ken nj kohzgjatje t prcaktuar.

Gjate negociatave t antarsimit, Komisioni Europianmonitoron progresin aktual qe behet nga vendet kandidate, duke u mbshtetur ne realizimin e Kritereve te Kopenhagenit.

Negociatat e antarsimit fillojn me procesin screening, i cili sht nj analize shume e detajuar e legjislacionit t vendit kandidat duke identifikuar legjislacionin vendas i cili duhet t harmonizohet me Acquis Communautaire. Ky proces synon shpjegimin dhe dhnien e treguesve paraprake t shtjeve qe do t shfaqen gjate negociatave.

18. ka sht Instrumenti i Para Antarsimit (IPA)

BE-ja ofron ndihm t zotuar financiare para aderimit pr shtetet kandidate dhe shtetet potenciale kandidate. Kjo ndihm financiare u ofrohet prfituesve individual dhe atyre t shumt. Qllimi i ksaj ndihme sht t ndihmoj kto shtete t paraqesin reformat e nevojshme politike, ekonomike dhe institucionale dhe q ato ti bjn n harmoni me standardet e BE-s. Q nga viti 2007, shtetet kandidate dhe shtetet potenciale kandidate kan pranuar financim t zotuar nga BE-ja dhe mbshtetje prmes nj kanali individual Instrumenti pr ndihm para aderimit, ose IPA. Financimi i prgjithshm para aderimit pr periudhn 2007 2013 sht 11.5 bilion.

19. ka do t thot Acquis Communautaire?

sht term francez q paraqet nj grup t parimeve, rregulloreve, udhzimeve politike, praktikave dhe obligimeve t cilat jan pranuar me plqimin e shteteve antare t BE-s. Kjo shprehje pra tregon tr legjislacionin e komuniteteve Europiane. Prgjithsisht, e ruan trajtn n gjuhn frnge n t gjitha gjuht e Bashkimit Europian, dhe shpesh shkurtohet n acquis\'.

20. ka nnkupton liberalizimi i vizave dhe cilat shtete t rajonit ton aktualisht kan prfituar nga liberalizimi i vizave?

Liberalizimi i vizave do t thot lvizje e lire n hapsirn Shengen. Liberalizimi i vizave mundson udhtim pa viz vetm deri n 90 dit (do gjasht muaj). Liberalizimi i vizave lejon vetm udhtim t lir, dhe jo leje pune apo prfitime t tjera. Serbis, Malit t Zi dhe ish Republiks Jugosllave t Maqedonis u sht lejuar regjimi pa viza n dhjetor 2009 dhe Shqipris e Bosnjs dhe Hercegovins n dhjetor 2010.

21. ka nnkupton Procesi i Stabilizim - Asociimit?

Procesi i stabilizim - asociimit sht politika e Bashkimit Europian ndaj Ballkanit perndimor, i krijuar me qllim t integrimit Europian. Prmes procesit t stabilizimit dhe asociimit, synimi i BE-s fillimisht ishte t siguroj paqe dhe siguri n rajonin e Ballkanit perndimor, duke shrbyer si prkrahs i institucioneve demokratike me sigurimin e zbatimit t ligjit. Synim tjetr i BE-s sht t mbshtes shtetet n tranzicion n zhvillimin e nj ekonomie gjithprfshirse t tregut q sht konkurruese dhe plotsuese me at t BE-s. Pr m tepr, prmes ktij procesi BE-ja promovon bashkpunimin rajonal n mes t shteteve t Ballkanit perndimor, dhe prkrah shtetet n krijimin e kapaciteteve dhe kritereve pr miratimin dhe implementimin e standardeve Europiane, duke prfshir Acquis Communautaire dhe standardet ndrkombtare.

PSA vendos qllime t prbashkta dhe politika ekonomike pr t gjitha shtetet e Ballkanit perndimor, por progresi i br nga do shtet brenda ktij procesi matet individualisht. Shtetet q marrin pjes n PSA u nnshtrohen reformave transformuese q synojn konsolidimin e demokracis dhe sundimin e s drejts, si dhe krijimin e nj ekonomie funksionale t tregut prmes nj qasjeje graduale t legjislacionit t komunitetit n ligjet e tyre nacionale.

22. ka nnkupton Marrveshja pr Stabilizim - Asociim?

Marrveshja pr Stabilizim dhe Asociim (MSA) sht marrveshje ligjore ndrkombtare n mes t shtetit nnshkrues dhe Bashkimit Europian, dhe kryesisht bazohet n acquis communautaire t BE-s, dhe pr shpalljen e saj mbshtetet n legjislacionin e shtetit bashkveprues. Marrveshjet pr stabilizim dhe asociim jan implementuar n shtetet e ndryshme t Ballkanit perndimor q n mnyr eksplicite nnkupton prgatitjen e shtetit prkats pr antarsim n BE n t ardhmen. Marrveshjet pr stabilizim dhe asociim jan t bazuara n partneritet progresiv, ku BE-ja ofron nj przierje t koncesioneve tregtare, ekonomike dhe ndihms financiare (Programi IPA) dhe marrdhnie kontraktuese (Marrveshjet pr stabilizim asociim).

23. Cilat vende prfshihen n rajonin e Ballkanit Perndimor n Procesin e Stabilizim-Asociimit dhe n far faze t PSA ndodhen ato?

N rajonin e Ballkanit Perndimor bjn pjes Kroacia, Shqipris, Maqedonia, Bosnj-Hercegovina, Serbia, Mali i Zi dhe Kosova.

Kosova ka t ardhme t sigurt drejt integrimit. BE ka prsritur ( m s fundmi n Kshillin Europiant Qershorit 2008) se Rezoluta 1244 e Kshillit t Sigurimit t Kombeve t Bashkuara pr Kosovn prmban nj perspektiv t qart Europiane n bashkrendim me perspektivn e rajonit t Ballkanit Perndimor. BE angazhohet t luaj nj rol udhheqs n sigurimin e stabilitetit t Kosovs nprmjet nj misioni t Politiks Europiane t Siguris dhe Mbrojtjes n fushn e sundimit t ligjit nprmjet Prfaqsuesit t tij Special dhe kontributit t tij n zyrn civile ndrkombtare. Komisioni Europiansiguron rekomandime se si mund ti prqaset dhe se si mund ti realizoj Kosova objektivat q ka vendosur Kshilli n Partneritetin Europianpr Kosovn. Kroacia ka qen vend kandidat pr antarsim n BE q prej qershorit te vitit 2004. Kroacia ishte vendi i dyt q nnshkroi nj marrveshje Stabilizim-Asociimi me BE-n n 29 tetor 2001. Kjo marrveshje hyri n fuqi m 1 shkurt t vitit 2005. M 3 tetor 2005, BE vendosi t hap negociatat e antarsimit me Kroacin. M 12 shkurt 2008 Kshilli miratoi Partneritetin e ri t Antarsimit pr kt vend. Shqipria Maqedonia u b vend kandidat pr antarsim n BE n vitin 2005. M 18 shkurt 2008 Kshilli miratoi Partneritetin e Antarsimit pr kt vend, duke prditsuar Partneritetin Europiant mparshm t janarit t vitit 2006. Nj Marrveshje pr Lehtsimin e Lshimit t Vizave dhe nj Marrveshje Ripranimi me BE-n ka qen n fuqi q prej janarit t vitit 2008. MSA-ja me kt vend sht nnshkruar m 9 prill 2001 dhe ajo hyri n fuqi m 1 prill 2004. Nj marrveshje Interim q mbulonte shtjet e lidhura me tregtin, ka hyr n fuqi m qershor 2001. Bosnja dhe Hercegovina sht nj vend kandidat potencial pr antarsim n BE sipas Kshillit Europian t Selanikut t qershorit 2003. M 16 qershor 2008 BE-ja dhe Bosnja dhe Hercegovina nnshkruan MSAn, e cila do t hyj n fuqi pas prfundimit t procesit t ratifikimit. Nj marrveshje Interim, q sht nnshkruar n t njjtn dit, hyri n fuqi m 1 korrik 2008. Komisioni Europianlanoi nj dialog pr liberalizimin e vizave m 26 maj 2008. Nj Partneritet i ri Europianme Bosnje-Hercegovinn u miratua nga Kshilli m 18 shkurt 2008. M 1 janar 2008 hyn n fuqi Marrveshjet e Lehtsimit t Lshimit t Vizave dhe t Ripranimit. BE vazhdon t jet e pranishme n kt vend brenda kuadrit t Politiks s

Prbashkt t Jashtme dhe t Siguris dhe t Politiks Europiane t Siguris dhe t Mbrojtjes.

Mali i Zi sht nj vend kandidat potencial pr antarsim n BE. Perspektiva e tij Europiane u ripohua nga Kshilli m qershor 2006 pas njohjes s pavarsis nga vendet antare t BE-s. M 15 tetor 2007 Mali i Zi nnshkroi MSA-n dhe nj Marrveshje Interim. Kjo e fundit hyri n fuqi m 1 Janar 2008, ndrsa MSA-ja do t hyj n fuqi pas prfundimit t procesit t ratifikimit. Nj Partneritet Europianme Malin e Zi u miratua nga Kshilli m 22 janar 2007. Qeveria malazeze miratoi nj plan veprimi pr zbatimin e tij n 17 maj 2007. Marrveshjet ndrmjet BE-s dhe Malit t Zi pr Lehtsimin e Lshimit t izave dhe t Ri-pranimit hyn n fuqi m 1 janar 2008.

Serbia sht nj vend kandidat potencial pr antarsim n BE n vazhdn e Kshillit Europiant

Selanikut t qershorit 2003. M 29 Prill 2008 BE-ja dhe Serbia nnshkruan MSA-n dhe Marrveshjen Interim. M 1 janar 2008 hyn n fuqi Marrveshjet e Lehtsimit t Lshimit t Vizave dhe t Ri-pranimitndrmjet Serbis dhe BE-s. M 18 shkurt 2008 Kshilli miratoi Partneritetin e ri Europianpr Serbin.

24. ka sht tregu i vetm i BE-s?

Tregu i vetm sht njra nga t arriturat m t mdha t Bashkimit Europian. Instrumenti q mundsoi tregun e vetm ishte Akti i Vetm Europian, i cili hyri n fuqi n korrik 1987.

Kufizimet e tregtis dhe konkurrencs s lir n mes t shteteve antare gradualisht jan eliminuar, duke rezultuar me rritjen e standardit t jetess. Tregu i vetm mbshtetet nga nj sr politikash t ndrlidhura t cilat jan vendosur nga BE-ja gjat viteve. Ata ndihmojn pr t siguruar q nga liberalizimi i tregut t prfitojn sa m shum biznese dhe konsumator q t jet e mundur.

25. ka sht projekti Bashkpuniomit Ndrufitar?

Projekti i Bashkpunimit ndrkufitar sht nj projekt i financuar nga Bashkimi Europian. Qllimi kryesor sht pr t promovuar dhe pr t vendosur bashkpunimin ndrkufitar dhe t integrimit socio - ekonomik n mes t rajoneve kufitare t Kosovs dhe vendeve fqinje duke forcuar lidhjet ekonomike, sociale, mjedisore dhe kulturore.

26. ka sht Partneriteti Europian

Partneriteti Europian sht nj ndr instrumentet e dala nga Agjenda e Selanikut pr t mbshtetur procesin e reformimit n vendet e Ballkanit Perndimor dhe pr ti sjell ato m afr BE-s. Partneriteti ka filluar t zbatohet n vitin 2004. Ky proces prfshin identifikimin e prioriteteve afatshkurta dhe afatmesme t cilat duhet t adresohen nga vendet aspirante pr t hyr n BE, gj q do tu ndihmoj n reformimin dhe prgatitjen pr tu antarsuar. Partneriteti Europian ka pr qllim t mbshtes prpjekjet Ballkanit Perndimor pr ti arritur kriteret e pranimit n BE (Kriteret e Kopenhags). Ai ofron struktur koherente t reformave t cilat nevojiten, si dhe kornizn financiare prcjellse. Vendet e prfshira zhvillojn planet n form t orareve t reformave dhe detajeve mbi masat t cilat priten t ndrmerren pr t adresuar krkesat pr integrim t mtutjeshm n BE. Kto Partneritete ofrojn nj korniz q prfshin prioritetet q dalin nga analiza e situats t secilit nga partnert, dhe mbi t cilat duhet t bhen prgatitje m intensive pr ti arritur kriteret e prcaktuara nga Kshilli Europian. Partneriti Europian rishikohet rregullisht n baz t prparimit t arritur nga secili

vend dhe rifreskohet me prioritete t reja sipas nevojs. Kshilli Europian e ka vendimin mbi principet, prioritetet dhe kushtet q duhet t parashihen n Partneritetin Europian, si dhe n intervenimet pasuese.

27. ka sht Plani i Veprimit i Partneritetit Europian (PVPE)

Plani i Veprimit i Partneritetit Europian (PVPE) sht dokumenti kryesor afatmesm planifikues i

Qeveris s Kosovs q ka pr qllim prcaktimin e veprimeve t nevojshme pr zbatimin e agjends Europiane dhe progresin n procesin e Integrimit t Kosovs n BE, n pajtim me prioritetet e identifikuara nga Partneriteti Europian.

Prioritetet e Partneritetit Europian jan ndar n prioritete afatshkurtra (1-2 vite) dhe prioritete

afatmesme (3-4 vite). PVPE prfshin kto pjes: - Kriteret Politike - Kriteret Ekonomike

- Standardet Europiane Prmbajtja dhe struktura e planit paraqitet n form t prezantimit t reformave q jan ndrmarr n aspektin e kornizs ligjore dhe institucionale n planin afatshkurtr dhe afatmesm si dhe n veprimet e

planifikuara pr adresimin e sfidave t Raportit t Progresit t vitit t mparshm.

28. ka sht Procesi i Stabilizim Asociimit (PSA)

Procesi i Stabilizim-Asociimit, i miratuar dhe vn n fuqi m 1999, sht korniza e politikave t

Bashkimit Europian pr Ballkanin Perndimor, n kuadr t s cils zhvillohet procesi i integrimit t ktyre shteteve n BE deri n antarsimin e tyre t plot. Ky proces ka tri qllime strategjike:

- Stabilizimin dhe tranzicionin drejt nj ekonomie t lir dhe konkurrente t tregut

- Promovimin e bashkpunimit rajonal - Perspektivn Europiane.

Prmes ktij procesi BE i ndihmon dhe i shrben si udhrrfyes secilit vend n procesin e zhvillimit t tyre, n mnyr q kur t bhen antar t plot t jen n gjendje t vn n jet standardet Europiane, duke i mundsuar secilit q t jet n gjendje t luaj rolin e tij si antar me t drejta dhe obligime t plota. N kuadr t negociatave t PSA-s, BE u ofron ktyre vendeve lehtsira tregtare, ndihma ekonomike, teknike e financiare, dhe marrdhnie kontraktuale. N kuadr t ktij procesi, prgatitja e secilit vend pr antarsim matet duke u bazuar n prmbushjen e obligimeve t vendosura n kuadr t kritereve t Kopenhags (1993) dhe atyre t Madridit (1995). Kto kritere krkojn q secili vend t ket:

Institucione stabile t cilat garantojn demokracin, sundimin e ligjit, t drejtat e njeriut, dhe

respektimin e mbrojtjen e minoriteteve (kriteret politike) Nj ekonomi funksionale t tregut, e cila t jet n gjendje t prballet me presionin e konkurrencs dhe forcave t tregut brenda tregut t BE-s (kriteret ekonomike) Kapacitetet pr t marr prsipr detyrimet e antarsimit, n prputhje t veant pr objektivat e bashkimit politik, ekonomik dhe monetar. Kjo n veanti krkon q secili vend t ket krijuar kushtet pr integrimin e tij nprmjet zhvillimit t strukturave t tij administrative dhe gjyqsore deri n at nivel sa ato t sigurojn jo vetm integrimin e Acquis-s n legjislacionin kombtar (transponimi), por, ka sht m e rndsishmja, vnien e tij n zbatim n mnyr efektive (standardet Europiane).

Prparimi i secilit vend drejt prmbushjes s ktyre kritereve monitorohet rregullisht dhe prezantohet n Raportet vjetore t Progresit pr secilin vend, t cilat vlersojn se sa jan t gatshme ato t afrohen me BE-n. Instrumentet e tij jan formuluar n Samitin e Zagrebit (2000), dhe jan avancuar m tej n Samitin e Selanikut (2003), i cili futi n veprim nj varg instrumentesh t reja pr t mbshtetur procesin e reformave n vendet e Ballkanit Perndimor pr ti shpn ato m shpejt drejt BE-s. Instrumenti kryesor i PSA-s jan Partneritetet Europiane, t cilat BE ia ofron secilit vend t Ballkanit Perndimor q nga viti 2004, dhe ku identifikohen prioritetet afatshkurta dhe afatmesme q duhet prmbushur me

qllim t implementimit t reformave dhe t prgatitjes s tyre pr antarsim n BE.

Deri m tani, Kroacia, Islanda dhe Maqedonia kan arritur statusin e vendeve kandidate, kurse

Shqipria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi dhe Serbia jan vende t mundshme kandidate.

29. Cili sht Mekanizmi Prcjells i Stabilizim-Asociimit (MPSA)

N mars 2003, BE ka vn n fuqi dhe institucionalizuar Mekanizmin Prcjells t Stabilizim-Asociimit (MPSA), si mekanizimin kryesor t dialogut n mes t Qeveris s Republiks s Kosovs dhe Komisionit Europian n kuadr t Procesit t Stabilizim-Asociimit. Ky mekanizm ka funksionuar n dy nivele: Dialogu politik, n kuadr t t cilit jan zhvilluar Mbledhjet Plenare t MPSA-s (dy tri her n vit). N kto mbledhje, t bashk-kryesuara nga autoritetet m t larta t Qeveris s Kosovs dhe Komisioni Europian, t dy partnert diskutojn arritjet n prmbushjen e Partneritetit Europian dhe kryerjen e reformave t parapara, dhe dakordohen mbi prioritetet pr periudhn n vijim. Nga marsi 2003 deri n qershor 2009 jan mbajtur gjithsej 16 mbledhje t tilla. Dialogu teknik, n kuadr t t cilit jan zhvilluar Mbledhjet Sektoriale t MPSA-s (nj dy her n vit) n gjasht sektor: qeverisja e mir, ekonomia, tregu i brendshm, inovacioni dhe kohezioni social, infrastruktura dhe bujqsia e peshkataria. N kuadr t mbledhjeve sektoriale, shrbyesit civil t institucioneve t Kosovs dhe ata t Komisionit Europian diskutojn n hollsi mbi prioritetet dhe aktivitetet konkrete n kuadr t secilit sektor, gj q gjithashtu mundson q KE ti ofroj administrats kosovare kshilla e udhzime mbi reformat strukturore q jan n prputhje me normat dhe standardete BE-s.

Qllimi kryesor i mbledhjeve politike dhe teknike sht q Komisioni Europian t prcjell dhe

monitoroj reformat e Kosovs dhe procesin e prafrimit me BE-n, n veanti lidhur me prioritetet e parapara n Partneritetin Europian. Dialogu politik dhe teknik vazhdon edhe gjat kohs n mes t mbledhjeve, gjat s cils t dyja palt punojn n zbatimin e prioriteteve dhe aktiviteteve konkrete t dakorduara n kuadr t Partneritetit Europian pr Kosovn.

Deri m tani, Komisioni Europian i ka ofruar Kosovs tri dokumente t Partneritetit Europian (m 2004,2006 dhe 2008), nga t cilat ky i fundit sht n implementim e sipr. Autoritetet e epubliks s Kosovs i implementojn prioritetet afatshkurtra (2 vjet) dhe afatmesme (4 vjet) t parapara n kuadr t Partneritetit Europian prmes Planit t Veprimit pr Partneritet uropian (PVPE).

30. ka sht Dialogu i Procesit t Stabilizim Asociimit

Pas kryerjes s Studimit t Fizibilitetit pr Kosovn (gjat tr vitit 2009), n nntor 2009 KE ka publikuar Komunikatn Kosova Prmbushja e Perspektivs Europiane, n baz t s cils Procesi i Stabilizim- Asociimit pr Kosovn sht avancuar nga Mekanizmi Prcjells i Stabilizim-Asociimit (MPSA) n Dialogun e Procesit t Stabilizim-Asociimit (DPSA). Korniza e DPSA-s ka filluar s zbatuari n fillim t vitit 2010.

DPSA funksionon bazuar n qasje t njjt me MPSA-n, prkatsisht n dy nivele:

- Dialogu politik, n kuadr t cilit zhvillohen Mbledhjet Plenare t DPSA-s; dhe

- Dialogu teknik, n kuadr t cilit jan themeluar dhe funksionojn kto forume (bazuar n strukturn e Acquis communautaire):

Nn-komiteti pr Reformn e Administrats Publike (RAP);

Nn-komiteti pr Drejtsi, Liri dhe Siguri (DLS);

Nn-komiteti pr shtje Ekonomike e Financiare dhe Statistika (EFS);

Nn-komiteti pr Tregti, Industri, Dogana dhe Tatime (TIDT)

Nn-komiteti pr Tregun e Brendshm, Konkurrenc, dhe Mbrojtjen e Konsumatorve dhe at

Shndetsore (TBKMKSh);

Nn-komiteti pr Inovacion, Shoqri Informative dhe Politika Sociale (IShIPS);

Nn-komiteti pr Transport, Mjedis, Energji dhe Zhvillim Rajonal (TMEZhR);

Nn-komiteti pr Bujqsi, Peshkatari, Pylltari dhe Siguri t Ushqimit (BPPSU);

Dialogu me Shoqrin Civile (DShC); dhe

Komiteti i Prbashkt Monitorues (q mbulon asistencn e BE-s dhn Kosovs).

31. Cilat institucione jan t prfshira n bashkpunimi ndrinstitucional rreth Procesit t Integrimit Europian?

Administrata Tatimore e Kosovs

Agjencia Kosovare e Prons Agjencia Kosovare e Privatizimit

Agjencia Kundr Korrupsionit Agjencia pr Barazi Gjinore, ZKM

Agjencioni Rregullativ i Telekomunikacionit Agjencia e Ushqimit dhe Veterins

Banka Qendrore e Republiks s Kosovs Dogana e Kosovs

Enti i Statistiks s Kosovs Institucioni i Avokatit t Popullit

Instituti Gjyqsor i Kosovs Kshilli Gjyqsor i Kosovs

Komisioni pr Ndihm Juridike Komisioni Kosovar i Konkurrencs

Komisioni i Pavarur Gjyqsor dhe Prokurorial Komisioni i Pavarur i Medieve

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik

Komunat (MAPL) KOSTT Kuvendi i Republik s Kosovs

Ministria e Administrats Publike Ministria e Administrimit t Pushtetit Lokal

Ministria e Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis

Ministria e Bujqsis, Pylltaris dhe Zhvillimit Rural

Ministria e Drejtsis Ministria e Ekonomis dhe Financave

Ministria e Energjis dhe Minierave Ministria e Komuniteteve dhe Kthimit

Ministria e Kulturs, Rinis dhe Sporteve Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapsinor

Ministria e Puns dhe Mirqenies Sociale Ministria e Punve t Brendshme

Ministria e Punve t Jashtme Ministria e Shndetsis

Ministria e Transportit dhe Post-Telekomunikacionit

Ministria e Tregtis dhe Industris Organi Shqyrtues i Prokurimit

Presidenca Prokuroria e Shtetit Zyra e Auditorit t Prgjithshm

Zyra e Kryeministrit Zyra e Rregullatorit t Energjis

Zyra Rregullative pr Ujra dhe Mbeturina