1

CODIFICATIE

KENMERKEN

1. Geschreven recht

2. Uitgevaardigd door een overheid

3. Volledig (dus interpretatie; wie?)

4. Systematisch

5. Exclusief (lex posterior derogat legi priori; voldoende?)

Codificatieperiode vangt aan in tweede helft 18e eeuw

Invloed Natuurrecht / Vernunftrecht (onfeilbaarheid van de rede)

Systeem: - geometrisch- Institutensysteem

Jeremy Bentham (1748-1832)

2

Eerdere vormen van codificatie:

- Corpus Iuris Civilis?

- Koninklijke Ordonnanties Lodewijk XIV?

DOELSTELLINGEN CODIFICATIE

- Centralisering- Rechtszekerheid- Vergemakkelijkt onderwijs in het recht- Vermindert speelruimte rechter (juist?)- Bevordert het handelsverkeer- Modernisering

Welk recht wordt gecodificeerd?

NADEEL CODIFICATIE

Legt de rechtsontwikkeling aan banden (Von Savigny).

Frankrijk: Exegetische School

Maar: interpretatie * grammaticale* wetshistorische* systematische* teleologische

BELANGRIJKE CODIFICATIES

1.

Beieren (Von Kreyttmayr): Codex Maximilianeus Bavaricuscivilis (1756)

- Ius Commune

- Institutensysteem

3

2.

Pruisen (Suarez): Allgemeines Landrecht (1794)

- grote invloed Vernunfrecht, maar toch veel Romeins Recht

- regelt alles tot in details, dus zeer omvangrijk

- doel: weinig interpretatieruimte voor rechter (Molenaar Arnold)

- oorspronkelijk subsidiaire gelding naast gewestelijk recht

- periode 1813 t.m. 1947

3.

Frankrijk (o.a. Portalis) Code civil (1804)

- produkt van Franse Revolutie

- Jean Jacques Régis de Cambacérès(3 ontwerpen 1793-1796)

- Napoleon (1799)

- Noorden: Tronchet, Bigot-Préameneu; Zuiden: Portalis, Maléville

- globale regels, beperkt in omvang

- Romeins Recht (Pothier), Gewoonterecht

- Systematiek van het Natuurrecht (Domat)

4

Code civil geldt nog altijd in:

Frankrijk, België, Luxemburg

Code civil heeft gegolden en grote invloed uitgeoefend in:

Nederland, Rijnland, Baden, grote delen Italië, Zwitserse kantons

Eerste handboek over Code in het Duits!

Zachariä von Lingenthal, Handbuch des französischen Civilrechts (1808)

Invloed Frans recht in:

Algerije, Tunesië, Marokko, Zaïre, Lousiana (1825)

Bijzonder geval: Quebec (1886)

4.

Oostenrijk (Von Zeiller) Allgemeine BürgerlicheGesetzbuch (1811)

- erkent Natuurrecht als rechtsbron

- geldt nog altijd in Oostenrijk

- heeft gegolden in groot deel midden-Europa,bijv. Koninkrijk Hongarije, delen Italië, Lichtenstein,Tsjecho-Slowakije

5.

Nederland (Nicolaï) (Oud) Burgerlijk Wetboek (1838)

- op Franse leest

5

- Institutensysteem (via Hugo de Groot)

- voorgangers: ontwerp Cras, Wetboek Napoleon (1809), Code civil (1811), ontwerpen Kemper (1816 en 1820)

- invloed in Suriname en Indonesië

- vervangen door Nieuw Burgerlijk Wetboek (E.M. Meijers)

6.

Duitsland (Windscheid) Bürgerliches Gesetzbuch (1900)

- voorgeschiedenis:

* discussie tussen Thibaut en Von Savigny* Historische School/Pandektenwissenschaft* doel = van rechtsgeleerdheid naar rechtswetenschap* Bismarck 1871: 2e Rijk (Frans-Duitse oorlog;

Versailles)

- inhoud BGB = Pandektistisch

- geometrische opbouw: van algemeen naar bijzonder

6

IN PLAATS VAN CODIFICATIE

Bezwaren van Von Savigny/Historische School

Toch codificaties in grootste deel Europa

Niet in: San Marino (Ius Commune)Schotland (Mixed Legal System)Engeland en Wales (Common Law)Noord-Ierland (Common Law)Ierse Republiek (Common Law)

Resultaat: andere positie rechter

ENGELAND

Terminologie: - Common Law - Civil Law- Common Law (=Law) - Equity- Common Law - Statutory Law

Common Law:

- 1066 Battle of Hastings

- Romeinse Recht niet nodig

- Koninklijke Rechtspraak (justices in eyre) v. Lokale Rechtspraak

- Writs

Equity: vanaf circa 15e eeuw

Chancellor / Court of Chancery

Naast Common Law

Invloed Romeins Recht

1873-1875 Judicature Acts

Waarom in 18e of 19e eeuw geen codificatie in Engeland?

Invloed Engelse recht

CODIFICATIE IN DE EUROPESE UNIE?

Europese Gemeenschap (1957)Europese Unie (1992)

Interne markt

Codificatie wenselijk (Europees Parlement 1989)?

Argumenten voorstanders

Argumenten tegenstanders

Mogelijk? Rol Romeins recht/Ius Commune

7

Het laatste collegevindt volgende week

plaats!!!!!!