1

1. หลกการรฐบาลอเลคทรอนคส

ในบทน จะกลาวถงการคนหาขอมลจากกเกลแบบคนหาโดยใชค าส าคญ และการคนหาเอกสารวชาการ

รวมถงการคนหาขอมลจากวกพเดย ตามดวยความหมายของรฐบาลอเลคทรอนคส โดยสหรฐอเมรกาใชวธออก

กฎหมายบงคบใหหนวยงานของรฐจดบรการรฐบาลอเลคทรอนคส รปแบบของบรการรฐบาลอเลคทรอนคส

บรการรฐบาลอเลคทรอนคสไดแรงบนดาลใจจากบรการอเลคทรอนคสของบรษทผลตรถยนต การจดอนดบ

รฐบาลอเลคทรอนคส โดย มหาวทยาลยบราวน มหาวทยาลยวาเซดะ และ องคการสหประชาชาต ขอเสนอของ

วาเซดะเรองแนวโนมรฐบาลอเลคทรอนคส ความทาทายและอปสรรคของรฐบาลอเลคทรอนคส ขอดและ

ขอเสยของรฐบาลอเลคทรอนคส และการสงเสรมรฐบาลอเลคทรอสนคสของอาเซยน

2

ในเรองของการคนหาขอมลนนสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เคยมกระแสพระราช

ด ารสวา ถาอยากรอะไรกไปถามพระอาจารยก (Google) ในคราวเสดจเปดศนยแหงการเรยนรสวนลมพน ดง

แสดงในรปท 1 ฉะนน ในบทท 1 นกจะหาขอมลจากกเกล จากวกพเดย และจากบทความทผเขยนเคยเขยนไว

แลว [1-11] ทงน จากกเกล มขอมลใหศกษามากมายและแหลงทเชอถอไดแหลงหนงกคอ วกพเดย (Wikipedia)

ซงผกอตงคอ “จมม เวลส (Jimmy Wales)” ดงแสดงในรปท 2

รปท 1 สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เสดจเปดศนยแหงการเรยนรสวนลมพน

ภาพจาก บางกอก โพสทเมอวนท 5 ธนวาคม พ.ศ. 2549

รปท 2 ศาสตราจารย ดร.ศรศกด จามรมาน และ จมม เวลส ผกอตงเวบไซต วกพเดย

ในงาน International ICT Expo เมอวนท 15-20 พฤศจกายน พ.ศ. 2550

ทงน ประชาชนเปนลานๆ คน ตองเสยเวลาและคาใชจายในการเดนทางไปใชบรการจากรฐบาล อาท

ไปท าบตรประชาชน และไปยน แบบฟอรม เสยภาษ เงนได เปนตน ประชาชนจงเรยกรองและ รฐบาลประเทศ

ตางๆ กพยายามน าเทคโนโลยสารสนเทศและอนเทอรเนตมาใช เพอยกระดบการใหบรการประชาชน โดยเปน

บรการททนสมย สะดวก รวดเรว และครอบคลมมากขน การใหบรการรฐบาล อเลคทรอนคส เปนตวขบเคลอน

ประเทศไปสความทนสมย และชวยใหการบรหารจดการงานภาครฐมประสทธภาพ และมความโปรงใสมากขน

3

นบเปนความทาทายของรฐบาลทจะตองบรหารทงงบประมาณ เวลา บคลากร เทคโนโลย และทรพยากรตางๆ

ของประเทศ เพอขบเคลอนบรการรฐบาลอเลคทรอนคสใหเขาถงประชาชนไดอยางเทาเทยมกนและทวถง

การบรการรฐบาลอเลคทรอนคส นน รฐบาลตองเปนผก าหนดวา ตองการ ใหมบรการมากนอยเพยงใด

และมความส าเรจระดบใด จะใชวธการด าเนนการอยางไร จะใชทรพยากรมากนอยเพยงใด และจะใหใครหรอ

หนวยงานใดเปนผรบผดชอบ ทงน มแนวคดหลายประการ อาท ใหบรการแบบเบดเสรจ ณ จดเดยว (One-Stop

Service) ใหบรการโดยไมมวนหยด (Non-Stop Service) และใหบรการทสามารถเขาใชไดจากหลายๆ จด (More

Access Points) เปนตน

1.1 ความหมายของรฐบาลอเลคทรอนคส

คน “ก าหนดความหมายของรฐบาลอเลคทรอนคส (Define: e-Government)” จาก กเกล พบเกอบ 2 ,000

ลานรายการ อาท จากวกพเดย และ จากมหาวทยาลยแมนเชสเตอร (University of Manchester) ถาใชความหมาย

ของวกพเดย รฐบาลอเลคทรอนคสกคอ การน าเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารไปใชเปนเครองมอในการ

จดการและใหบรการจากรฐบาลแกประชาชนและแกธรกจ

ประโยชนของรฐบาลอเลคทรอนคสม อาท ใหประชาชนไดเลอกใชบรการทหลากหลายผา น

อนเทอรเนต ใหประชาชนไดรบบรการทดขน แมนย าขน สะดวกขน และเสยเวลานอยลง และใหขอมลกบ

ประชาชนไดมากขน ลดชองวางและความเหลอมล าในการเขาถงขอมลและ เขาถงบรการจากรฐ และ ลดความ

ยงยากและเพมความโปรงใส เปนตน

ถาใชค าจ ากดความของมหาวทยาลยแมนเชสเตอร (University of Manchester) ทวา รฐบาล

อเลคทรอนคส คอการใชเทคโนโลยสารสนเทศในงานของรฐ กอาจตความไดวา ประเทศไทยไดเรมระบบ

บรการรฐบาลอเลคทรอนคส ตงแตป พ.ศ. 2507 เมอไดมการน าคอมพวเตอรไปใชงานในส านกงานสถต

แหงชาต โดยในป พ.ศ. 2507 นน ประเทศไทยตดตงคอมพวเตอร 2 เครอง สงคโปรตดตง 1 เครอง และ มาเลเซย

ยงไมไดตดตงคอมพวเตอรเลย จงอาจกลาวไดวา เมอ พ.ศ. 2507 นน ประเทศไทยน าหนาทงสงคโปรและ

มาเลเซยในดานรฐบาลอเลคทรอนคส

ในสหรฐอเมรกา เมอ พ.ศ. 2540 อดตประธานาธบด “บล คลนตน (Bill Clinton)” มค าสงแตงตง

คณะกรรมการทปรกษาประธานาธบดดานเทคโนโลยสารสนเทศ (President’s Information Technology

4

Advisory Committee) แลวในป พ.ศ. 2541 สหรฐอเมรกา กออกกฎหมายใหรฐบาลจ ากดการใชกระดาษในการ

ท างาน (Government Paperwork Elimination Act of 1998) โดยในกฎหมายฉบบนน ก าหนดใหทกหนวยงาน

รฐบาลตองใชแบบฟอรมอเลคทรอนคส ใชแฟมขอมลอเลคทรอนคส และ ใชลายเซนอเลคทรอนคส ในการท า

ธรกรรมกบประชาชนชาวอเมรกน ภายในป พ.ศ. 2546 นนคอ อาจกลาวไดวา สหรฐอเมรกาเรมบรการรฐบาล

อเลคทรอนคส เมอ พ.ศ. 2541

17 ธนวาคม 2542 อดตประธานาธบดคลนตน มค าสงใหหนวยงานภาครฐจดท าแบบฟอรมออนไลน

500 แบบฟอรม ใหประชาชนไดใชภายใน พ.ศ. 2543

1.2 รปแบบของบรการรฐบาลอเลคทรอนคส

อาจกลาววา การบรการรฐบาล อเลคทรอนคส มอย 5 รปแบบ รปแบบท 1 คอ รฐบาลกบประชาชน

(Government to Citizens หรอ G2C) รปแบบท 2 คอ รฐบาลกบธรกจ (Government to Businesses หรอ G2B)

รปแบบท 3 คอ รฐบาลกบเจาหนาทของรฐ (Government to Employees หรอ G2E) รปแบบท 4 คอ รฐบาลกบ

รฐบาล (Government to Government หรอ G2G) และรปแบบท 5 คอ ประชาชนกบรฐบาล (Citizens to

Government หรอ C2G)

การบรการในรปแบบรฐบาลกบประชาชน หรอ “จทซ” เปนการใหบรการของรฐบาลสประชาชน

โดยตรง โดยประชาชนสามารถตดตอสอสาร และด าเนนการตางๆ ผานเทคโนโลยสารสนเทศและการ

ตดตอสอสาร

ตวอยางการด าเนนการตางๆ ระหวางรฐบาลกบประชาชน อาท การช าระภาษ การจดทะเบยนตางๆ

การจายคาปรบ การรบฟงความคดเหนของประชาชน การมปฏสมพนธระหวางตวแทนประชาชนกบ

ผลงคะแนนเสยงเลอกตง และการคนหาขอมลของรฐทใหบรการขอมลผานเวบ เปนตน และรปแบบ นกท า

หนาทเปนชองทางส าหรบเชอมตอกบงานบรการประชาชนของรฐ อาท การสมครงาน ก ารประกนสงคม การ

กยมทนการศกษา การคนหา สถานศกษา หรอหองสมด การ ขอหนงสอเดนทาง การท า ใบอนญาตขบข

ยานพาหนะ การเปลยนทอย และ การคนหารหสไปรษณย เปนตน ทงน การด าเนนการตางๆ ระหวางรฐบาล

และประชาชนตองอยในรปแบบออนไลน (Online) หรอตามเวลาจรง (Real Time) การบรการระหวางรฐบาลกบ

ประชาชนนนอาจเกดขนในระดบตางๆ อาท ระดบประเทศ ระดบรฐบาลกลาง และระดบทองถน เปนตน

5

ตวอยางเวบใหบรการระหวางรฐบาลกบประชาชนในระดบรฐบาลกลาง คอ ยเอสเอดอตกฟ ( USA.gov) ทเปน

เวบทาของรฐบาลอเมรกนส าหรบใหประชาชนเขาถงขอมลและใชบรการตางๆ ผานเวบ เปนตน

การบรการในรปแบบรฐบาลกบธรกจ “จทบ” เปนการใหบรการและ ปฏสมพนธระหวางรฐบาลกบ

ธรกจตางๆ ทงน รฐบาลจดเตรยมขอมลเกยวกบธรกจ และค าแนะน าเกยวกบวธปฏบตทดทสด ( Best Practices)

ดานการท าธรกจ และเปนการใหบรการการท าธรกรรมระหวางรฐบาลกบธรกจในดานตางๆ อาท การเผยแพร

ขอมลทางธรกจ กฎหมายธรกจ เครองหมายการคาและสทธบตร การประมลและการประกวดราคาของรฐบาล

หมายเลขบตรประจ าตวของนายจาง และภาษ เปนตน รฐบาลอ านวยความสะดวกตอภาคธรกจและอตสาหกรรม

ใหสามารถแขงขนกนในดานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ และมขอมลทถกตอง เปนธรรม และโปรงใส อาท

การจดทะเบยนการคา การลงทน และการสงเสรมการลงทน การจดซอจดจางทางอเลคทรอนคส การสงออกและ

น าเขา และการชวยเหลอผประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม เปนตน

การบรการในรปแบบรฐบาลกบเจาหนาทของรฐ “จทอ” เปนการใหบรการและการปฏสมพนธระหวาง

รฐบาลกบเจาหนาทของรฐ บรการรฐบาลกบเจาหนาทของรฐเกยวของกบ บญชเงนเดอนอเลคทรอนคส หรอ “อ

เพยโรลล ( e-Payroll)” การฝกอบรมอเลคทรอนคส หรอ “อเทรนนง ( e-Training)” การจดการระเบยน

อเลคทรอนคส หรอ “อเรคคอรดส ( e-Records)” การควบรวมกจการ การรบสมครงาน และ ระบบบรหาร

ทรพยากรบคคล เปนตน อนง รฐบาลไดสรางระบบทงหลายเพออ านวยความสะดวกในการปฏบตงานและการ

ด ารงชวตส าหรบเจาหนาทของรฐ อาท ระบบสวสดการ และระบบทปรกษาทางกฎหมายและขอบงคบในการ

ปฏบตราชการ เปนตน รฐบาลไดจดเตรยมการเรยนการสอนแบบอเลรนนง (e-Learning) ใหกบเจาหนาทของรฐ

ซงเปนวธการทชวยสงเสรมและแบงปนความรระหวางกน บรการของรฐบาลชวยใหเจาหนาทของรฐเขาถง

ขอมลดานตางๆ อาท คาชดเชย สทธประโยชน การฝกอบรมและการเรยนร และกฎหมายสทธพลเมอง เปนตน

บรการรฐบาลกบเจาหนาทของรฐอาจรวมถงซอฟตแวรเกบรกษา ขอมลทเกยวของ เชน ขอมลสวนตวของ

เจาหนาทของรฐ และระเบย นตางๆ ของเจาหนาทของรฐ เปนตน ตวอยางประเทศทใหบรการรฐบาลกบ

เจาหนาทของรฐ อาท สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร แคนาดา และ ออสเตรเลย เปนตน

การบรการในรปแบบของรฐบาลกบรฐบาล “จทจ” เปนการใหบรการและการปฏสมพนธระหวาง

หนวยงานของรฐกบหนวยงานของรฐ เปาหมายของ จทจ คอ เพอสนบสนนบรการจากรฐบาลผานอนเทอรเนต

6

โดยการปรบปรงดานตางๆ อาท การตดตอสอสาร การเขาถงขอมล และ การแบงปนขอมล เปนตน ถงป พ.ศ.

2556 ระบบการท างานของหนวยงานของรฐไดเปลยนแปลงไปจากเดมทมการตดตอสอสารกนโดยใชกระดาษ

เปนการใชคอมพวเตอร และจากการใช ลายเซนทเซนดวยมอไปเปนการ ใชลายเซนอเลคทรอนคส ซงเปนชด

ตวเลขประจ าตวของแตละคน ประโยชนทไดจากการเปลยนไปใชระบบสารสนเทศและลายเซนอเลคทรอนคส

คอ การด าเนนการตางๆ มความสะดวกและรวดเรวขน ลดระยะเวลาในการสงเอกสารและขอมลระหวางกน เกด

การบรณาการการใหบรการระหวางหนวยงานภาครฐ อาท การท างานรวมกน การแลกเปลยนขอมลระหวางกน

และการเชอมโยงกบรฐบาลตางชาตและองคกรปกครองทองถน เปนตน ระบบงานตางๆ มความคลองตวมาก

ขน อาท ระบบงานสารบรรณ แบบโบราณกเปลยนเปนระบบงานสารบรรณ อเลคทรอนคส ระบบบญชและ

การเงนแบบโบราณกเปลยนเปนระบบบญชและการเงน อเลคทรอนคส และระบบจดซอจดจาง แบบโบราณก

เปลยนเปนระบบจดซอจดจางอเลคทรอนคส เปนตน

การบรการในรปแบบของประชาชนกบรฐบาล หรอ “ซทจ” เปนการใหบรการและการปฏสมพนธ

ระหวางประชาชนกบรฐบาล โดยรฐบาลเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมกบรฐบาลในดานตางๆ อาท การ

รองทกข การแจงเบาะแสการกระท าผดกฎหมาย และ การเสนอแนะและตชมตางๆ เปนตน

1.3 บรการรฐบาลอเลคทรอนคสไดแรงบนดาลใจจากบรการอเลคทรอนคสของบรษทผลตรถยนต

เมอเดอนกมภาพนธ 2543 บรษทผลตรถยนต 3 บรษท คอ จเอม ฟอรด และ ไคร สเลอร รวมกนจดตง

บรษท “นวโค (NewCo)” แลวตอมาเมอเดอน เมษายน 2543 เรโนลต และ นสสน กเขารวมเปนหนสวนในนวโค

ดวย ทงน นวโค ตองการสรางตลาดออนไลนทใหญทสดในโลก มเครองมอตางๆ ใหใช อาท แคตตาลอ ก

ออนไลน คนหาแหลงวตถดบออนไลน และ ประมลออนไลน เปนตน แลวเมอ วนท 16 พฤษภาคม 2543 นวโค

กเปลยนชอเปน “โควซนต (Covisint)” [9] บรษทผลตรถยนตขนาดใหญบรษทใดบรษทหนงจดซอชนสวนกวา

1 ลานครงตอป โดยซอราคาเฉลยชนละ ประมาณ 5 ,000 บาท แตโควซนตเปนแหลงทมผซอจ านวนมากจง

สามารถลดราคาชนสวนลงเหลอเฉลยชนละ ประมาณ 470 บาท

จากเดมทมงเนนท าธรกจส าหรบอตสาหกรรมยานยนตโควซนตไดเพมธรกจดานอนๆ อก อาท สขภาพ

พลงงาน และ บรการดานการเงน เปนตน ทงน บรการของโควซนตมหลายดาน อาท บรการท 1 คอดานเวบทา

บรการท 2 คอดานบรการสงขอความ และบรการท 3 คอดานบรการจดการเอกลกษณเฉพาะตน ในดานบรการท

7

1 คอเวบทานน กเพอชวยแกปญหาการแบงปนและประยกตใชขอมลกบบคคลภายนอกซงเดมมคาใชจายสง ม

ความซบซอน และมความเสยง ยงกวานน เวบทาของโควซนตยงชวยใหผใชสามารถเชญเพอนผรวมงานและ

สมาชกในชมชนรวมแบงปนภาระงานและรวมใชปฏทนออนไลนจดการตดตอสอสารผานชมชนออนไลน ใน

ดานบรการท 2 คอ บรการสงขอความชวยใหบรษทขนาดเลกและขนาดใหญสามารถแลกเปลยนขอมล

อเลคทรอนคส หรอ “อดไอ (EDI = Electronic Data Interchange)” ไดอยางสะดวกรวดเรว และ ในดานบรการ

ท 3 คอดานบรการจดการเอกลกษณเฉพาะตนนน โควซนตไดพฒนา “ซอฟตแวรในแงบรการ ” หรอ “เอสเอเอ

เอส (SaaS = Software as a Service)” เปนรายแรกในตลาด ทงนการจดการเอกลกษณเฉพาะตนของโควซนต

ไดรบความเชอถอจากทงบรษทหางรานและรฐบาล

เมอมเอกชนน าอนเทอรเนตไปใช ท าใหลดคาใชจายและเพมความสะดวกสบายไดมากมาย ทางรฐบาล

ตางๆ กน าตวอยางไปใชในงานของรฐบาลโดยเรยกวาเปน “บรการรฐบาลอเลคทรอนคส”

1.4 การจดอนดบ รฐบาลอเลคทรอนคสส าหรบประเทศทงหลาย

เมอรฐบาลประเทศตางๆ เปนรอยประเทศพากนใหบรการรฐบาลอเลคทรอนคส กมหนวยงานสนใจ

ศกษาเปรยบเทยบและจดอนดบ ทงน 3 หนวยงานทส าคญ คอ มหาวทยาลยบราวน (Brown University) ใน

สหรฐอเมรกา มหาวทยาลยวาเซดะ (Waseda University) ในญป น และ องคการสหประชาชาต (United Nations)

1.4.1 การจดอนดบรฐบาลอเลคทรอนคสโดยมหาวทยาลยบราวน

ศนยนโยบายสาธารณะ ทอบแมน (Taubman Centre for Public Policy) ไดจดการส ารวจบรการรฐบาล

อเลคทรอนคสของประเทศทงหลาย ตงแต พ.ศ. 2543 ถง พ.ศ. 2549 [12] ทงน ผลส ารวจ พ.ศ. 2549 จาก 198

ประเทศ ปรากฏวา ประเทศทไดคะแนนสงสด 5 อนดบแรก คอ เกาหลใต ไตหวน สงคโปร สหรฐอเมรกา และ

แคนาดา สวนประเทศไทยไดอนดบท 151

ในการจดอนดบนน มหาวทยาลยบราวนใชเกณฑ 24 เกณฑ อาท การเขาถงของเวบโดยผพการ การม

เอกสารและฐานขอมลตางๆ อยในเวบ การมนโยบายรกษาความเปนสวนตว นโยบายรกษาความปลอดภยระบบ

ขอมลส าหรบการตดตอผท าการส ารวจ และจ านวนบรการรฐบาลอเลคทรอนคส

8

ส าหรบการส ารวจ พ.ศ. 2549 ผวจยไดประเมน 1 ,782 เวบของรฐบาลจาก 198 ประเทศ ระหวางเดอน

มถนายน-กรกฎาคม 2549 มการวเคราะหดานตางๆ อาท ดานรฐบาล ดานสภานตบญญต และดานศาล มการ

วเคราะหบรการรฐบาลอเลคทรอนคสของกระทรวงทบวงกรมตางๆ อาท กระทรวงสาธารณสข

กระทรวงศกษาธการ กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลง กระทรวง

ทรพยากรธรรมชาต กระทรวงคมนาคม กระทรวงกลาโหม และกระทรวงการทองเทยว เปนตน

ผลการส ารวจพบวา รอยละ 94 ของเวบมเอกสารใหดาวนโหลดได และรอยละ 72 ของเวบมจดเชอมโยง

ไปยงเวบทมฐานขอมล มเวบเพยงรอยละ 26 ทมนโยบายความเปนสวนตว และรอยละ 23 ของเวบจดใหผพการ

เขาถงเวบได และมเพยงรอยละ 14 ทมนโยบายรกษาความปลอดภยเวบ

นอกจากนน ยงไดประเมนดานการเขาถงเวบโดยอปกรณเคลอนท และโทรศพทมอถอ คาใชจายในการ

เขาใชบรการ และการแปลขอมลในเวบเปนภาษาตางประเทศ เปนตน

ส าหรบอาเซยน 10 ประเทศนน มหาวทยาลยบราวน จดอนดบรฐบาลอเลคทรอนคสเมอป พ.ศ. 2549

ดงตอไปน อนดบท 1 คอ สงคโปร ไดคะแนนรอยละ 47.5 อนดบท 2 คอ มาเลเซย ไดคะแนนรอยละ 32.7 อนดบ

ท 3 คอ ฟลปปนส ไดคะแนนรอยละ 30.4 อนดบท 4 คอ ลาว ไดคะแนนรอยละ 28.0 อนดบท 5 คอ บรไน ได

คะแนนรอยละ 26.8 อนดบท 6 คอ เวยดนาม ไดคะแนนรอยละ 25.0 อนดบท 7 คอ ไทย ไดคะแนนรอยละ 23.4

อนดบท 8 คอ กมพชา ไดคะแนนรอยละ 23.2 อนดบท 9 คอ อนโดนเซย ไดคะแนนรอยละ 20.0 สวนพมานน

ไมไดอยในการส ารวจเมอป พ.ศ. 2549

1.4.2 การจดอนดบรฐบาลอเลคทรอนคสโดยมหาวทยาลยวาเซดะ

สถาบนรฐบาลอเลคทรอนคสแหงมหาวทยาลยวาเซดะ (Waseda University Institute of e-Government) ไดเรมส ารวจรฐบาลอเลคทรอนคสนานาชาต ตงแตป พ.ศ. 2548 แลวถง พ.ศ. 2556 กแถลงผลการส ารวจรฐบาลอเลคทรอนคสเปนปท 9 ตดตอกนมา [13] ส ารวจเพยง 55 ประเทศ ซงไดรวมประเทศในอาเซยนเพยง 8 ประเทศและไดสมภาษณผเชยวชาญจากหนวยงานนานาชาตตางๆ อาท องคการเพอความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา หรอ “โออซด (OECD = Organization for Economic Co-operation and Development)” สหภาพโทรคมนาคมระหวางประเทศ หรอ “ไอทย (ITU = International Telecommunication Union)” และ องคการสหประชาชาต หรอ “ยเอน (UN = United Nations)” เปนตน

9

ผลส ารวจ พ.ศ. 2556 ปรากฏวา ประเทศในอาเซยน 8 ประเทศทไดรบการส ารวจไดล าดบและคะแนนดงตอไปน ล าดบท 1 คอ สงคโปร ได 94.00 คะแนนเปนท 1 ของทง 55 ประเทศ ล าดบท 2 คอ ประเทศไทย ได 69.49 คะแนนเปนท 20 ของทง 55 ประเทศ ล าดบท 3 คอ มาเลเซย ได 66.26 คะแนนเปนท 24 ของทง 55 ประเทศ ล าดบท 4 คอ บรไน ได 66.89 คะแนนเปนท 31 ของทง 55 ประเทศ ล าดบท 5 คอ เวยดนาม ได 55.42 คะแนนเปนท 37 ของทง 55 ประเทศ ล าดบท 6 คอ อนโดนเซย ได 53.05 คะแนนเปนท 40 ของทง 55 ประเทศ ล าดบท 7 คอ ฟลปปนส ได 50.88 คะแนนเปนท 41 ของทง 55 ประเทศ และ ล าดบท 8 คอ กมพชา ได 33.52 คะแนนเปนท 51 ของทง 55 ประเทศ

วาเซดะใชตวชวดทส าคญ 7 ตว ตวท 1 คอ โครงสรางพนฐานดานเครอขาย (Network Infrastructure) ตวท 2 คอ ประสทธภาพ (Efficiency) ตวท 3 คอ โครงการหลกดานบรการรฐบาลอเลคทรอนคส (Applications) ตวท 4 คอ คณสมบตของเวบ (Webpage Characteristics) ตวท 5 คอ ประธานผบรหารงานเทคโนโลยสารสนเทศ (Chief Information Officer) ตวท 6 คอ การเผยแพรบรการรฐบาลอเลคทรอนคส (Promotion) และตวท 7 คอ ความรวมมอของผทเกยวของ (e-Participation)

ส าหรบโครงการหลกดานบรการรฐบาลอเลคทรอนคสนน พจารณา 8 โครงการ คอ กฎหมาย ระบบประมล ระบบภาษ ระบบการจายเงน ระบบการลงคะแนนเสยง ระบบบรการประกนสงคม ระบบการลงทะเบยน และ ระบบสขภาพอเลคทรอนคส

ส าหรบตวชวด 7 ตวนน มการจดอนดบประเทศทไดคะแนนสงสด 10 อนดบ ปรากฏวา ประเทศไทยตดอนดบท 8 เทากบไตหวนในดานประธานผบรหารงานเทคโนโลยสารสนเทศ นนคอ ประเทศไทยมประธานผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศทกกระทรวงทบวงกรม ทงน ทง 10 อนดบ คอ สงคโปร สหรฐอเมรกา เกาหลใต ฟนแลนด สวเดน ญป น สหราชอาณาจกร ไตหวน ไทย และเดนมารก

มการจดอนดบรฐบาลอเลคทรอนคสส าหรบประเทศทมประชากรตงแต 50 ลานคนขนไป ปรากฏวา ประเทศไทยตดอนดบท 6 เทากบฝรงเศส โดย 10 อนดบประกอบดวย สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร ญป น เยอรมน อตาล ฝรงเศส ไทย ตรก จน และ เมกซโก

นอกจากนน วาเซดะ ยงเสนอแนวโนมดานรฐบาลอเลคทรอนคส 6 เรอง คอ การประมวลผลแบบกลมเมฆ (Cloud Computing) บรการรฐบาลอเลคทรอนคสผานอปกรณเคลอนทและเครอขายสงคม (m-Government and Social Media) บรการรฐบาลแบบเปดส าหรบฐานขอมลขนาดใหญ (Open Government/Big Data) บรการรฐบาลอเลคทรอนคสทสามารถด าเนนการตอเนองไดเมอเกดภยพบตขน (Disaster Recovery Plan) บรการ

10

รฐบาลอเลคทรอนคสส าหรบผสงอาย (Digital Inclusion in Ageing Society) และการรกษาความปลอดภยระบบรฐบาลอเลคทรอนคสและบตรประจ าตวประชาชน (Cyber Security and National ID Card)

1.4.3 การจดอนดบรฐบาลอเลคทรอนคสโดยองคการสหประชาชาต

กองการจดการสาธารณะและการบรหารการพฒนาของ สหประชาชาต หรอ “ดพเอพเอม (DPAPM =

Division for Public Administration and Development Management)” จดอนดบดชนความพรอมในการพฒนา

รฐบาลอเลคทรอนคสของประเทศตางๆ ในป พ.ศ. 2547 2548 2551 2553 และ 2555 [14] โดยขอเสนอผลการ

ส ารวจ พ.ศ. 2555 ซงส ารวจ 193 ประเทศ ปรากฏวา ประเทศทไดคะแนนสงสด 10 อนดบแรก คอ อนดบท 1 คอ

เกาหลใต ได 0.9283 อนดบท 2 คอ เนเธอรแลนด ได 0.9125 อนดบท 3 คอ สหราชอาณาจกร ได 0.8960

อนดบท 4 คอ เดนมารก ได 0.8687 อนดบท 5 คอ สหรฐอเมรกา ได 0.8687 อนดบท 6 คอ ฝรงเศส ได 0.8635

อนดบท 7 คอ สวเดน ได 0.8599 อนดบท 8 คอ นอรเวย ได 0.8593 อนดบท 9 คอ ฟนแลนด ได 0.8505 และ

อนดบท 10 คอ สงคโปร ได 0.8474 สวนประเทศไทยไดอนดบท 92 ดวยคะแนน 0.5093 ทงน ถาพจารณาเฉพาะ

อาเซยน ปรากฏวา อนดบท 1 คอ สงคโปร ไดคะแนน 0.8474 อนดบท 2 คอ มาเลเซย ไดคะแนน 0.6703

อนดบท 3 คอ บรไน ไดคะแนน 0.6250 อนดบท 4 คอ เวยดนาม ไดคะแนน 0.5217 อนดบท 5 คอ ฟลปปนส

ไดคะแนน 0.5130 อนดบท 6 คอ ประเทศไทย ไดคะแนน 0.5093 อนดบท 7 คอ อนโดนเซย ไดคะแนน 0.4949

อนดบท 8 คอ ลาวไดคะแนน 0.2935 อนดบท 9 คอ กมพชา ไดคะแนน 0.2902 และอนดบท 10 คอ พมา ได

คะแนน 0.2703

1.5 ความทาทายและอปสรรคของบรการรฐบาลอเลคทรอนคส

งานทกดานยอมมทงความทาทายและอปสรรค ฉะนน ในหวขอนจะขอกลาวถงความทาทายของบรการ

รฐบาลอเลคทรอนคสและอปสรรคของบรการรฐบาลอเลคทรอนคส

1.5.1 ความทาทายของบรการรฐบาลจากอเลคทรอนคส

ขอเสนอตวอยางจากเวบกระทรวงศกษาธการรฐนวยอรก [15] ทกลาววา มความทาทาย 5 ดาน คอ ดาน

การเขาถง ดานเทคนค ดานบคลากร ดานการสงมอบบรการ และดานทรพยากร

ดานการเขาถง กตองพจารณา 2 ดาน ดานท 1 คอ บรการเขาถงขอมล และดานท 2 คอ ความเปนสวนตว

และความปลอดภย ดานบรการเขาถงขอมลนน หนวยงานของรฐตองจดท าขอมลตางๆ ทประชาชนตองการให

11

อยในรปแบบดจทล ทเขาถงไดงายสะดวกและรวดเรว สวนในดานความเปนสวนตวและความปลอดภย

หนวยงานของรฐกตองค านงถงความเปนสวนตวและความปลอดภยของประชาชน ผใชบรการเพอสรางความ

เชอมนและความเชอใจใหกบประชาชน

ดานเทคนค ตองพจารณา 2 ดาน ดานท 1 คอ การบรณาการระบบ และดานท 2 คอ การเปลยน

เทคโนโลยและการบ ารงรกษา ดานการบรณาการระบบนน หนวยงานของรฐตองปรบปรงระบบคอมพวเตอร

เพอบรณาการกบเทคโนโลยสมยใหม สวนดานการเปลยนเทคโนโลยและการบ ารงรกษานน หนวยงานของรฐ

ตองตดตามการเปลยนแปลงและแนวโนมใหมๆ ทางเทคโนโลย เพอน าไปปรบใชใหเหมาะสมตามยคสมย

พรอมทงปรบปรงขอมลในเวบใหทนสมยใหมเสมอ

ดานบคลากร ตองพจารณา 2 ดาน ดานท 1 คอ การวดความพงพอใจของลกคา และดานท 2 คอ การ

ปรบเปลยนวฒนธรรมการใช ในดานการวดความพงพอใจของลกคา หนวยงานของรฐกตองวดความพงพอใจ

ของประชาชนและภาคธรกจผใชบรการ สวนดานการปรบเปลยนวฒนธรรม หนวยงานของรฐกตองท าความ

เขาใจใหเจาหนาทของรฐเปดใจรกการเปลยนแปลงโดยการปรบเปลยนตองคอยเปนคอยไปและตองโฆษณา

ประชาสมพนธใหทกฝายรบทราบและเหนดวยกบความจ าเปนทตองปรบเปลยน

ดานการสงมอบบรการ ตองพจารณา 2 ดาน ดานท 1 คอ การจดการธรกรรมทางการเงน และดานท 2

คอ การใหบรการแบบบรณาการ ในดานการจดการธรกรรมทางการเงนเปนประเดนทตองระมดระวงเปนอยาง

มาก โดยเฉพาะอยางยงการใหขอมลบตรเครดตตองมความรอบคอบ หนวยงานของรฐตองสรางความมนใจ

ใหกบประชาชนวามความปลอดภยในการท าธรกรรม ในดานการใหบรการแบบบรณาการนน หนวยงานของรฐ

ตองชวยประชาชนเขาถงบรการทครบวงจรและหนวยงานของรฐตองใหความรวมมอซงกนและกน

ดานทรพยากร ตองพจารณา 2 ดาน ดานท 1 คอ ทรพยากรบคคล และดานท 2 คอ ทรพยากรเครองจกร

อปกรณ ในดานทรพยากรบคคล หนวยงานของรฐตองจดฝกอบรมเจาหนาทใหมความร ความเชยวชาญและ

ความสามารถ เพอรองรบการใหบรการรฐบาลอเลคทรอนคส หากขาดแคลนเจาหนาทของรฐทมความร

ความสามารถดานเทคโนโลย ภาครฐกตองจดหาบคลากรจากภายนอกเขาไปสนบสนน สวนดานทรพยากร

เครองจกรอปกรณ ภาครฐกตองจดอปกรณใหครบถวน อาท เครองคอมพวเตอร เครอขายอนเทอรเนต เครองแม

ขาย และ ระบบไฟฟา เปนตน

12

1.5.2 อปสรรคของบรการรฐบาลอเลคทรอนคส

เวบกระทรวงศกษาธการรฐนวยอรกกลาววา มอปสรรค 7 ดาน คอ การขาดทรพยากร การขาดการ

วางแผนทสมบรณ การขาดความรวมมอ การขาดความพรอมในการเปลยนวฒนธรรมและการฝกอบรม การขาด

การปรบปรงนโยบาย การขาดการจดการและความรวมมอจากประชาชน และชองวางจากดจทล

ดานการขาดทรพยากรนน การจดหาทรพยากรจ าเปนจะตองใชงบประมาณคอนขางสง และ ตองใช

บคลากรทมความร ความช านาญ ในดานการขาดการวางแผนทสมบรณนน ตองวางแผนใหรอบคอบ ครอบคลม

และไมเรงรบจนเกนไป ในดานความรวมมอนน ถาขาดความรวมมอกยากทจะผลกดนใหโครงการรฐบาล

อเลคทรอนคสประสบความส าเรจไดตามเปาหมาย ในดานความพรอมในการเปลยนวฒนธรรมและการ

ฝกอบรมนน เจาหนาทของรฐ ตองปรบเปลยนวฒนธรรมการท างานใหสอดคลองกบการเปลยนแปลง

ยงกวานน การฝกอบรมเจาหนาทของรฐใหมความพรอมกตองท าเพอไมใหงบประมาณทลงทนไปตองสญเปลา

ในดานการปรบปรงนโยบายนน ตองเขาใจวาเทคโนโลยมการเปลยนแปลงอยางมากมายอยเสมอ ฉะนน

หนวยงานของรฐทเกยวกบเทคโนโลยกตองปรบปรงใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงเพอใหกาวตามทน

เทคโนโลย ในดานการขาดการจดการและความรวมมอจากประชาชนนน หากประชาชนไมใหความรวมมอ

แลวโครงการรฐบาลอเลคทรอนคสกยากทจะประสบความส าเรจ ในดานชองวางจากดจทลนน กเปนอปสรรค

ส าคญทท าใหประชาชนบางพนทไมสามารถเขาถงบรการรฐบาลอเลคทรอนคส ฉะนน รฐบาลตองมโครงการ

พฒนาดานเทคโนโลยและอนเทอรเนตใหครอบคลมในพนทหางไกลเพอลดชองวางทางดจทล

1.6 ขอดและขอเสยของบรการรฐบาลอเลคทรอนคส

เหมอนเหรยญทมสองดาน คอ หวกบกอย บรการรฐบาลอเลคทรอนคส กมทงขอดและขอเสย เวบ

กระทรวงศกษาธการรฐนวยอรก เสนอขอดและขอเสยไวอยางละ 3 ประการ โดยขอดประการท 1 ของบรการ

รฐบาลอเลคทรอนคส คอ ประชาชนเขาถงบรการภาครฐเพมขน ขอดประการท 2 คอ เปนชองทางรองเรยนของ

ประชาชน และขอดประการท 3 คอ ปรบปรงการด าเนนงานภาครฐใหดขน

ในดานขอดประการท 1 ทประชาชนเขาถงบรการภาครฐเพมขนนน ประชาชนเขาถงขอมลขาวสารและ

บรการจากภาครฐไดสะดวกรวดเรวผานทางอนเทอรเนต โดยไมมขอจ ากดเรองเวลาและสถานท อาท สามารถ

ยนแบบช าระภาษเงนได ในเวลาใดวนละ 24 ชวโมง และสปดาหละ 7 วน จากทบาน ทท างาน หรอระหวาง

เดนทางกได โดยใชโทรศพทมอถอเชอมตออนเทอรเนต ในดานขอดประการท 2 ทเปนชองทางรองเรยนของ

ประชาชนนน บรการรฐบาลอเลคทรอนคส ชวยใหประชาชนมสวนรวมกบภาครฐมากขน โดยเฉพาะอยางยง

13

เปนชองทางใหประชาชนแจงขอมลขาวสารและรองเรยนไปยงหนวยงานของรฐ ในดานขอดประการท 3 ท

ปรบปรงการด าเนนงานของรฐใหดขนนน มตวอยาง อาท ลดการใชเจาหนาทของรฐในการใหบรการแก

ประชาชนและปอนขอมลลงระบบคอมพวเตอรเพราะมแบบฟอรมออนไลนใหประชาชนกรอกขอมลดวยตนเอง

ยงกวานน เทคโนโลยยงชวยใหการด าเนนงานของรฐมตนทนลดลง มขอมลเกยวกบหนวยงานของรฐทเชอมโยง

ถงกน และชวยใหการท างานมระบบมากขน

ในดานของขอเสยของบรการรฐบาลอเลคทรอนคสอาจพจารณา 3 ประการ ประการท 1 คอ ตองลงทน

โครงสรางพนฐานดานไอท ประการท 2 คอ ตองมการตรวจสอบทเขมงวด และประการท 3 คอ อาจเขาไมถง

พนทหางไกล ในดานขอเสยประการท 1 ทตองลงทนโครงสรางพนฐานนน รฐบาลตองใชงบประมาณใน

โครงการขนาดใหญเปนหมนเปนแสนลานบาท ในดานขอเสยประการท 2 ทตองมการตรวจสอบทเขมงวดนน

ประชาชนสามารถตรวจสอบการท างานและการใชงบประมาณของภาครฐ ท าใหภาครฐมความกดดนในการ

ท างานมากขน การเปดเผยขอมลทส าคญของรฐในอนเทอรเนตนน อาจท าใหภาครฐรสกเปนกงวลมากขน ใน

ดานขอเสยประการท 3 ทอาจเขาไมถงพนทหางไกลนน ท าใหประชาชนในพนทหางไกลไมสามารถใชบรการ

รฐบาลอเลคทรอนคสได อปสรรคทางภมศาสตร อาจเปนปญหาส าคญท าใหโครงสรางพนฐานดานไอทเขาไป

ไมถง

1.7 การสงเสรมรฐบาลอเลคทรอสนคสของอาเซยน

มการจดตงอาเซยน ( ASEAN = Association of Southeast Asian Nations) เมอวนท 8 สงหาคม 2510 ท

กรงเทพฯ โดยมสมาชกกอตง 5 ประเทศ คอ อนโดนเซย มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร แลวตอมาอก 5 ประเทศ

กเขารวมดวย คอ บรไน เมอวนท 8 มกราคม 2527 เวยดนาม เมอวนท 28 กรกฎาคม 2538 ลาวและพมา เมอ

วนท 23 กรกฎาคม 2540 และเขมร เมอวนท 30 เมษายน 2542

ตอมาเมอ พ.ศ. 2543 มการลงนามในขอตกลงเพอสงเสรมการใชไอซท ( ICT = Information and

Communication Technology) เพอพจารณาเสรมสราง และยกระดบความสามารถของอาเซยนในการแขงขน

ดานไอซทกบภมภาคอนๆ ของโลก เพอลดชองวางทางดจทล และเพอเปดเสรทางการคาและการลงทนดานไอซ

ทในอาเซยน สรปเปนเสาหลก 6 เสา ประกอบดวย เสาหลกท 1 คอการสรางโครงสรางพนฐานดานไอซทของ

อาเซยน เสาหลกท 2 คอ การสงเสรมพาณชยอเลคทรอนคส เสาหลกท 3 คอ การเปดเสรทางการคาและการ

ลงทนดานไอซทในอาเซยน เสาหลกท 4 คอ การอ านวยความสะดวกทางการคา สนคา และบรการไอซท

14

เสาหลกท 5 คอ การสรางขดความสามารถดานไอซทและการสรางสงคมอเลคทรอนคส ( e-Society) และเสา

หลกท 6 คอการสงเสรมรฐบาลอเลคทรอนคส

ในการด าเนนงานสงเสรมรฐบาลอเลคทรอนคสนน อาเซยนไดจดตง “คณะกรรมการเฉพาะกจระดบสง

ของอาเซยน (High-Level eASEAN Task Force)” ประกอบดวยผแทนจาก 10 ประเทศของอาเซยน ประเทศละ 2

ทาน ทานหนงมาจากฝายรฐบาล และอกทานหนงมาจากฝายเอกชน รฐบาลไทยไดแตงตงให ศาสตราจารย ดร.

ศรศกด จามรมาน เปนผแทนจากฝายเอกชนไทย [16]

คณะกรรมการเฉพาะกจระดบสงของอาเซยนไดรบมอบอ านาจ 3 ประการ ประการท 1 คอ จดท าแผน

ด าเนนงานอยางกวางขวางและครอบคลม ประการท 2 คอ ท าหนาทเปนทปรกษาใหอาเซยน และประการท 3

คอ ด าเนนการตางๆ ทจ าเปนและเหมาะสม อาท ประเมนขอเสนอของคณะท างานทงหลาย ก าหนดนโยบายและ

ภาวะแวดลอมดานกฎหมายและกฎระเบยบตางๆ น าเสนอนโยบาย แยกแยะโครงการตางๆ รวบรวมแผน

ปฏบตงานทดทสด สงเสรมใหประชาชน หนวยงานเอกชนและหนวยงานของรฐของประเทศสมาชกอาเซยนให

รจกอาเซยนใหดขน และพจารณาเรองอนใดทเกยวของกบอาเซยนตามความจ าเปนและเหมาะสม

ตอมาทกรงเทพเมอวนท 4 - 5 มถนายน 2546 คณะผบรหารระดบสงพเศษดานโทรคมนาคมและ

เทคโนโลยสารสนเทศ หรอ “เทลซอม ( TELSOM = Special Telecommunications and Information Technology

Senior Officials Meeting)” ไดเสนอใหตง “สภาธรกจ ออาเซยน ( eABC = eASEAN Business Council)” แลว

ตอมาทสงคโปรคณะรฐมนตรโทรคมนาคมและไอทอาเซยน หรอ “เทลมน (TELMIN = ASEAN

Telecommunications and Information Technology Ministers)” กอนมตการจดตง อเอบซ ใหเรมปฏบตการได

ใน พ.ศ. 2547

อเอบซมวตถประสงค 3 ดาน วตถประสงคดานท 1 คอใหค าปรกษาเรองการใชไอทในการพฒนา

ศกยภาพในการแขงขนดานเศรษฐกจทส าคญของอาเซยน ก าหนดมาตรฐานอตสาหกรรมทเกยวกบไอท ก าหนด

นโยบายแกไขขอจ ากดและตวถวงในอตสาหกรรมไอทและสงเสรมการเคลอนยายอปกรณ บรการ และ การ

ลงทนดานไอทในอาเซยน วตถประสงคดานท 2 คอจดประชมเพอใหเกดเครอขายผรและผเลนและการ

แลกเปลยนความรความคดในรปแบบการประชมกลม การประชมโตะกลมและการจดกจกรรมตางๆ และ

วตถประสงคดานท 3 คอจดใหเกดการประสานงานในวงการไอททงระดบทองถนและระดบนานาชาต

ใหสภาธรกจออาเซยนประกอบดวยสมาชก 30 ทาน จาก 10 ประเทศ ประเทศละ 3 ทาน ทงน รฐบาล

ไทยไดสง ศาสตราจารย ดร. ศรศกด จามรมาน เปนหวหนาคณะผแทนไทย มการจดประชมครงแรกเมอวนท 3

15

สงหาคม 2547 ดงแสดงในรปท 3 โดย ศาสตราจารย ดร. ศรศกด จามรมาน ไดรบการเลอกตงเปนประธานสภา

ธรกจออาเซยนคนแรก ตอมา ศาสตราจารย ดร. ศรศกด จามรมาน ไดรบการแตงตงเปนประธานจดประชมโตะ

กลมอาเซยน เมอวนท 5 สงหาคม 2547 ทโรงแรมแชงกรลาดงแสดงในรปท 4, 5 และ 6

รปท 3 การประชมสภาธรกจออาเซยนครงแรกเมอวนท 3 สงหาคม 2547

รปท 4 ศาสตราจารย ดร. ศรศกด จามรมาน เปนประธานจดประชมรฐมนตรอาเซยน 10 ประเทศ

รปท 5 จากซายไปขวา รฐมนตรไอซทไทย ประธานจดการประชม และ รฐมนตรไอซทสงคโปร

16

รปท 6 รฐมนตรไอซทอาเซยน และสมาชกสภาธรกจออาเซยน

1.8 สรป

สรปแลว ในบทน ไดกลาวถง การคนหาขอมลจากกเกล ทงแบบคนหาโดยใชค าส าคญ และ

คนหาเอกสารวชาการ และการคนหาขอมลจากวกพเดย ตามดวย ความหมายของรฐบาลอเลคทรอนคส โดย

สหรฐอเมรกาใชวธออกกฎหมายบงคบใหหนวยงานของรฐจดบรการรฐบาลอเลคทรอนคส รปแบบของบรการ

รฐบาลอเลคทรอนคส บรการรฐบาลอเลคทรอนคสไดแรงบนดาลใจจากบรการอเลกทรอนคสของบรษทผลต

รถยนต การจดอนดบรฐบาลอเลคทรอนคส โดย มหาวทยาลยบราวน มหาวทยาลยวาเซดะ และองคการ

สหประชาชาต ขอเสนอของวาเซดะเรองแนวโนมรฐบาลอเลคทรอนคส ความทาทายและอปสรรคของรฐบาล

อเลคทรอนคส ขอดและขอเสยของรฐบาลอเลคทรอนคส และ การสงเสรมรฐบาลอเลคทรอนคสของอาเซยน

เมอทราบหลกการรฐบาลอเลกทรอนคสแลว กขอเชญอานเรองราวเกยวกบรฐบาลอเลคทรอนคสใน

ประเทศสมาชกอาเซยนในบทท 2 - 11 ซงเรยงตามตวอกษรภาษาองกฤษของชอประเทศเรยง คอ บรไน กมพชา

อนโดนเซย ลาว มาเลเซย พมา ฟลปปนส สงคโปร ไทย และ เวยดนาม

บรรณานกรม (เรยงล าดบตามการอางองแบบเดยวกบเชงอรรถ)

[1] Charmonman, S. and Wongwattanasin, K. “Internet for E-Education, E-Government and E-Commerce.” Seminar on “Confidence in Thailand at BOI Fair 2000.” Organized by the Board of Investment of Thailand. Impact Arena Muang Thong Thani. 3-17 February 2000.

17

[2] ศรศกด จามรมาน และ ณฎฐณชา ชอโพธทอง " E-Government: แนวทางการท างานของหนวยราชการ และการนคมอตสาหกรรมจะเปน E-Government ไดอยางไร"เอกสารประกอบการบรรยายในงาน วนคลายวนสถาปนา กนอ. ครบรอบปท 28 จดโดยการนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย (กนอ.) ณ หองประชม OSS 13 ธนวาคม 2543

[3] ศรศกด จามรมาน และ ณฎฐณชา ชอโพธทอง "ระบบรฐบาลอเลคทรอนคส"เอกสารประกอบการสมมนาโตะกลมระดมสมอง เรอง "รฐบาลอเลคทรอนคสในประเทศไทย"ในหวขอ "การแกปญหาขอจ ากดดานรฐบาลอเลคทรอนคสในประเทศไทย" จดโดยสมาคมคอมพวเตอรแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ รวมกบ มลนธอาเซยมหาวทยาลยอสสมชญ และหนวยงานทเกยวของ ณ มหาวทยาลยอสสมชญ วทยาเขตบางนา 24 มถนายน 2545

[4] ศรศกด จามรมาน และ ณฎฐณชา ชอโพธทอง "การแปรสภาพเปนระบบรฐบาลอเลคทรอนคส (Managing Change: Transforming Organizations and Cultures for Digital Government)" เอกสารประกอบการสมมนา Unveiling the Next Generation of e-Government งานคอมพวเตอรไทย 2002 โดยสมาคมคอมพวเตอรแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ รวมกบ บรษท รดเทรดเดกซ จ ากด ณ ศนยการประชมสหประชาชาต 18 ธนวาคม 2545

[5] ศรศกด จามรมาน และ ณฎฐณชา ชอโพธทอง "แนวทางสรฐบาลอเลคทรอนคสในประเทศไทย"เอกสารประกอบการบรรยายในโปรแกรมวชารฐประศาสนศาสตร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตรโดย สถาบนราชภฎสวนสนนทา 12 เมษายน 2546

[6] ศรศกด จามรมาน และ ณฏฐณชา ชอโพธทอง เอกสารประกอบการบรรยายเรอง “รฐบาลอเลคทรอนคส ” จดโดย คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทาพระจนทรหอง 202 ชน 2 ตกรฐศาสตร 23 กรกฎาคม 2547

[7] Charmonman, S. “e-Application & e-Government in Thailand.” Keynote Address to “APT Meeting on e-Application/ e-Government.” Organized by the Asia-Pacific Telecommunity. At Hilton Millennium Hotel, Bangkok, Thailand. 28 September 2010.

[8] ศรศกด จามรมาน “สหราชอาณาจกรลงทนโครงการรฐบาลอเลคทรอนคสเกาลานลานบาท ” หนงสอพมพเทเลคอมเจอรนล ปท 18 ฉบบท 763 หนา 9 วนท 2 - 8 มนาคม 2552

[9] Covisint. “Your Extended Workforce. One Seamless Experience” <http://www.covisint.com/> Accessed: 1 July 2013.

[10] ศรศกด จามรมาน “หลายประเทศพากนเรงรดพฒนา 'รฐบาลอเลคทรอนคส' ” หนงสอพมพเทเลคอมเจอรนล ปท 19 ฉบบท 804 หนา 15 วนท 4 - 10 มกราคม 2553

18

[11] ศรศกด จามรมาน “ภาษาไอทวนละค า : e-Government” รายการโทรทศน เอแบค แชนแนลออกอากาศวนท 29 พฤศจกายน 2554 เวลา 15.30 - 15.35 น.

[12] Brown University.“Six Annual Global e-Government Study.” <brown.edu/Administration/News_Bureau/2006-07/06-007.html.>. Accessed 1 July 2013.

[13] Waseda University. “Waseda University International e-Government Ranking 2013.” <http://www.e-gov.waseda.ac.jp/pdf/Press_Released_on_e-Gov_ranking_2013.pdf >. Accessed: 1 July 2013.

[14] United Nations. “United Nations E-Government Survey 2012: E-Government for the People.” < http://unpan3.un.org/egovkb/.>. Accessed: 2 July 2013.

[15] O'Neill, Jennifer. “e-Government.” < http://www.archives.nysed.gov/a/records/ mr_pub58_accessible.html#challenges>. Accessed: 2 July 2013. [16] Charmonman, S. “eASEAN Task Force and eASEAN Business Council.” Proceedings of the

International Conference on Computer and Industrial Management. Special Issue of the International Journal of the Computer, the Internet and Management. Vol. 13, No. SP2. 29-30 October 2005. Pages. 23.1 - 23.4.