10 ангийн газарз йн хичээл Даалгавар 1ү

1.Альбедо гэж юу вэ?

Гадаргын ойлгох чадвар буюу нарнаас ирж буй цацрагийн хэдэн хувь нь буцаж ойж буйг з лсэн харьцаа.ү үү

2.Биомасс гэж юу вэ?

Тухайн газар амьдарч буй амьтан ургамалын тоо

3.Боде-ийн хууль

Гаригуудын нарнаас алслагдсан дэс дарааллыг нээсэн хууль

4.Галактик гэж юу вэ?

Оддын б гн рлыг хэлнэ /Одны аймаг/өө ө

5.Гейзер гэж юу вэ?

А.булаг б.Рашаан в.халуун усан оргио г.х йтэн усү

6.Эх газрын тан

Далайн 200 метр х ртэлх г нтэй хэсгийг хэлнэ /эх газартай хиллэдэг/ү ү

7. г ршил?Ө ө

Чулуулгын химийн найрлага рчл гд х йл явцөө ө ө ү

8.Од гэж юу вэ?

р гэрэлтэгч халуун хий б хий тэнгэрийн эрхэс /Плазмаас тогтмон хий/Өө өө ү

9.Хийн магулын е давхаргуудыг бичү

Троносфер, Стратосферь Мезосфер, термосфер, экзосфер

10.Нарны нд р гэж юу вэ?ө ө

Нарны тусгалын нцгийг хэлнэ.ө

Даалгавар 2

1.Жилд 8 см-ээр алслан холдож байгаа хоёр хавтан нэг сая жилийн дараа хэдэн км зайтай холдохыг тооцоолж гарга.

2.Гаригуудыг дарааллаар нь бич

Буд, сугар, дэлхий, ангараг, Бархасбадь, санчир, Тэнгэрийн ван, Далай ван,, Дэлхий ван

3.Солир гэж юу вэ?

Агаарт б р м с н шатаж дуусалг й дэлхийн гадарга дээр унах сансрын биет б г д нарны аймгийн б рэлдх нд ү ө ө ү ө өө ү үү

багтдаг хатуу бодис юм.

4.Гадарга дээрх агаар 25 С байсан бол 10000 кмын нд рт нисэж яваа онгоцны гаднах агаарын температур хэд байх ө ө

байхыг тооцоолж ол.

5.Шир н бороо орох нь ямар агаарын фронт б рэлдсэний р д н бэ?үү ү ү ү

7.Дэлхийн томоохон ц л дийг газрын зураг дээр зааж яагаад энд сэх болсон шалтгааныг тайлбарлаө үү үү

8.Усны уур тг р х ба тундас унах явцын дэс дарааллыг бичиж тайлбарлахө ө ө

Даалгавар3

1.Манан цэлмэг орой нар жаргасны дараа тогтож, гл нар гарч агаар халхад арилдаг учрыг тайлбарлах.ө өө

2.Пассат салхи ямар ед сдэг вэ?ү үү

3.Нарны тусгалын нц г гэж юу вэ? Нарны нд р гэнэө ө ө ө

4.Манти гэж юу вэ?

5.Чулуулгын гарал слийн ангиллыг бичүү

А....................................тунамал

Б.............................................магма

В...................................................хувирмал

6.Галт уулыг хэд ангилдаг вэ?

Бялхмал , шургамал

7.Буд гарги наранд ойрхон боловч ш н болох талдаа маш х йтэн -200 градус байдгийн учрыг тайлбарла.ө ө ү

Тэнхэлгээ эргэх хурд нь 59 хоног байдаг ба 29,5 хоног ш н 29,5 хоног д р байдагтай холбоотой.ө ө ө ө

8.Дэлхий нарыг дунджаар 30 км/сек хурдтайгаар 365 хоног 5 цаг 49 мин тойрдог бол тойрох зам буюу орбитын

уртыг ол.

9.Наранд хамгийн ойрхон орших Буд гариг 58 сая км дэлхийн дараа орших Ангараг гариг 228 сая км зайтай бол одон

орны нэгжид шилж л үү /1.ООНэгж нь 150 сая км/

10.Цан гэж юу вэ?

Х йтний ед усны уур сублимацид орсноос ямар нэгэн биет д дээрх сэх м с н талст байдалтай тундасны нэг ү ү үү үү ө ө

т р л юм.ө ө

11.Манан гэж юу вэ?

Газрын гадарга орчимд усны уур конденсацид орж жижиг усан дусалл, м с н тэлстууд сэн алсын бараа 1 кмээс ө ө үү

ил г й харагддаг зэгдлийг манан гэнэ.үү ү ү

12.Агаар мандал гэж юу вэ?

Дэлхнийн б мб рц г х рээлэн орших хийн б рхэвч.ө ө ө ү ү

Газар з йн тест дү үү

1. Газрын давхарга гэж юу вэ?

Мохоровичийн гадаргаас дээш орших дэлхийн хамгийн гадна талын хатуу б рх лийг хэлнэ.ү үү

2. Тектоникийн х д лг н гэж юу вэ?ө ө өө

Дэлхийн дотоод х чний н л г р явагддаг дэлхийн царцдасын х д лг н юм.ү ө өө өө ө ө өө

3. Агаарын даралт гэж юу вэ?

Дэлхийн гадарга болон т н дээр оршин буй з йлсд агаар мандалын з лж буй даралт буюу агаарынүү ү ү үү баганан жинг хэлнэ.

4. Агуй гэж юу вэ? Хэрхэн сдэг вэ?үү

Давс, шохойн чулуу, г лтг н зэрэг уусамтгай чулуунууд усанд ууссанаас болж сдэг газрынө ө ө үү давхаргын дээд хэсэг дэхь х ндийг хэлнэ.ө

5. Экзоген, эндоген гэсэн гн дийг тайлбарлаү үү

Газрын гадаргыг рчл х гадаад ба дотоод х ч юм.өө ө ү

6. Лаав гэж юу вэ?

Дэлхийн дотоодод байгаа халуун магма нь газрын гадарга дээр ил гарч ирэхийг лаав гэнэ.

7. Дэлхийд улирал солигддогийн гол шалтгааныг тайлбарла.

Дэлхийн тэнхлэг хазгай оршдог бол нарыг тойрон эргэдэг учраас улирал солигддог.

8. Дэлхийн дулааны б сл рийг хэд ангилдаг вэ?ү үү

Дэлхийн дулааны б сл рийг 7 ангилдаг ба тэдгээрийн хил заагийг изотермийн шугамаар тогтоодог.ү үү Изотерм гэдэг нь ижил дулаантай газруудыг холбосон шугамыг хэлдэг.

9. Цаг агаарыг агаарын даралтыг ашиглан яаж урьдчилан мэдэх боломжтой вэ?

Агаарын даралт нэмэгдэхэд цаг агаар сайжрах, даралт буурахад цаг агаар муудахын шинж. М нө тэнгэрийн хаяа, нарны байдал зэргийг ажиглан мэдэж болно.

10. Муссон гэж юу вэ? Тайлбарлан бич

Тогтмол салхины нэг т р л б г д улирлаар чиглэлээ рчилд г хуурай газар ба далайн хоорондө ө ө өө өө ө салхилдаг салхийг муссон гэнэ.

11. Дулааны конвекц гэж юу вэ?

Халсан агаар рг гдс н, х йтэн агаар доош ө ө ө ү (уруудах) суух х д лг нийг дулааны конвекц гэнэ.ө ө өө

12. Адиабат процесс гэж юу вэ?

Орчинтойгоо дулаан солилцоог й боловч гс ж, уруудсанаас болж агаарын даралт нь рчл гд хү ө ө өө ө ө зэгдлийг Адиабат гэнэ.ү

13. Адвекц гэж юу вэ?

Хэвтээ чиглэлд дулаан ба х йтэн агаар шилжих зэгдлийг хэлнэ.ү ү

14. Азот агаар мандалд ямар рэг г йцэтгэдэг вэ?үү ү

Азот нь агаар мандлын х рээнд х чилт р гчийг шинглэгчийн рэг г йцэтгэхээс гадна бодисыгү ү ө ө үү ү биологийн эргэлтэнд оруулдаг.

15. Артезийн ус гэж юу вэ?

Ус х рсний уснаас ил г нд байх ба ус тогтоогч хоёр давхаргын хооронд их даралтад шахагдаж оршдогө үү ү усыг хэлнэ.

16. Карст гэж юу вэ?

Уусамтгай чулуулаг усанд ууссанаас (Идэгдсэнээс) болж ссэн х ндий хонгил хонхоруудыг карстүү ө гэнэ.