Dërgo para online*

moneygram.co.uk

* Për një listë të plotë të tarifave të transferimit në internet ju lutem vizitoni moneygram.co.uk. MoneyGram International Limited është e autorizuar dhe e kontrolluar nga Autoriteti e Shërbimit Financiar. MoneyGram dhe Globi janë marka të MoneyGram. Të gjitha markat e tjera janë pronë e pronarëve të tyre përkatës. ©2012 MoneyGram. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

VITI I 10 I BOTIMIT www.thealbanian.co.uk

info@thealbanian.co.uk Tel: 02082169527 LONDON 10 TETOR

GLEDISA OSMANI12 VJEÇARJASHQIPTARE,

YLLI I RI NË KINE-MATOGRAFINË

BOTËRORE

AKTUALITET

ARTAN LLABJANI:“ASGJË NUK MË NDALON

PËR TËREALIZUAR ËNDRRËN E

HERSHME...”

www.ifcf.co.uk

Disponojme çdo gje qe ju nevojitetper shtepite apo zyrat tuaja

Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road

London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765

VOTA E EMIGRACIONIT, KOHA PËR REFLEKTIM

NË HARTËN PUBLIKE TË LONDRËS VENDOSETBUSTI I SKËNDERBEUT, MINISTRIA E

KULTURËS E SHQIPËRISË I DJEG DOSJEN

PËRSE BRITANIKËTMBËSHTETËN ENVER HOXHËN?

ZBULIMI SEKRET ANGLEZ, IBLEU TË PASURIT E VERIUT

TË SHQIPËRISË

BRITANIA MASADRASTIKE KUNDËR

EMIGRACIONIT

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUÇAnAKryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIAPROF. DR. SC. Akil Koci, Arben Manaj,

Daut Dauti, Shefit DomiEmanuel Bajra, Jeni Myftari,

Esmeralda Sadikaj, Majlind Goge

Pranvera Smith,Blerim Ciroka,

Flori Slatina, Kastriot Dervishi,

Anila Hoxha, Fjoralba Hysa Pano

Web-design Shefdomi.com

www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

Transportojmë

Mallra dhe automjeteAngli-Shqiperi-Angli

SHERBIM I SHPEJTE DHE KORREKT . (PËR SASI TE MEDHA MALLI VIJMË

NË VENDNDODHJEN TUAJ)EMAIL: BEHAR.LLESHI@GMAIL.COM

Transportojmemallra dhe automjeteAngli-Shqiperi-Angli

Behar LleshiNa kontaktoni:

UK Mob: 07814 144616; Mob: 07737096299AL: 00355694421459

Pak kohe me pare nje shqiptar

nga Shqiperia kercenoi se do

te hidhej nga dritarja e nje

hoteli ne Belgjike ne rast se do e

kthenin ne Shqiperi. Nje tjeter u hodh nga trageti duke humbur

jeten...nje tjeter hidhet nga treni Eurostar... Disa

te tjere u hodhen nga trageti qe po i depertonte

nga Anglia... Se fundi nje shqiptar i Kosoves i

ven flaken vetes pasi autoritetet franceze i re-

fuzuan kerkesen per azil...

Fatkeqesisht keto mbetet thjesht lajme te perdit-

shmerise se erret shqiptare qe te nesermen har-

rohen. Klasa politike ne Shqiperi vazhdon te

harroje emigrantet e madje mergimtaret nga

Shqiperia nuk e kane as te drejten e votes, as te

perfaqesimit megjithe premtimin e madh te

kryeministrit Rama, çuditerisht as nga Minisri i

Rinise Veliaj nuk eshte degjuar qofte edhe nje

fjali e vetme per te drejten e votes se

mergimtareve....

Nderkohe ne Kosove ceshtja e kar-

rigeve eshte shume me e rendesishme se jeta e

nje qytetari qofte edhe mergimtar qe me mire i

ven flaken vetes ne rruget e Parisit sesa te kthe-

het... Quo Vadis shqiptare...

A eshte kohe qe emigrantet te riorganizo-

hen?

EMIGRANTET SHQIPTAREJETIMET E MEDHENJ...

TRANSPORT MALLRASH ANGLI-SHQIPERI-KOSOVE

SHERBIM I SHPEJTE DHE I SAKTENA KONTAKTONI

TEL:07737 597 00007507 444 654

jetonshehu@live.com

Ne gjuhen shqipe kontaktoniAgronin ne: 07878719192

T : 02085401666

MB:07878335000 EMAIL -

SOLICITORS@RASHIDANDRASHID.CO.UK

Konsultimet janë falas

Jeni ne Britani Ejani ne zyren tone te

diskutoni çeshtjen tuaj

Na Kontaktoni

190 MERTON HIGH STREET ,

WIMBLEDON , LONDON

SW19 1AXOne minute walk from south Wimbledon

Underground Station

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 4

nGA ARBEn MAnAJ

Ashtu siç pritej, fitoret e eu-roskeptikëve në zgjedhjet eparakohshme në disa zona

elektorale në Britani kanë shtura zëratdhe presionin që kryeministri Camerontë ashpërsojë retorikën dhe praktikën emasave anti-emirgracion.

Deputetë, si konservatorë ashtu edhelaburistë, po prononcohen këto ditë përshtrëngimin e kontrolleve në kufijtë eBritanisë pasi qeveria po dështon nëfrenimin e numrit të emigrantëve qëvijnë në Britani.

Kryeministri, ndërkohe ka deklaruar seçështja e kuotave të emigrantëve që dotë vijnë nga vendet e varfra të BE-së dheveçanërisht për vendet që do të anëtarë-sohen në të ardhmen, do të jetë nëqendër të negociatave të tij me udhëhe-qësit e Brukselit në kuadër të shmangiesose jo të referendumit të planifikuar përtë ardhmen e Britanisë në BashkiminEuropian.

Cështja e emigracionit pritet të jetë nëqendër edhe të fushatës së ardhshmeelektoral të konservatorëve që ndodhenpërballë një beteje të vështirë për rikon-firmimin në pushtet në zgjedhjet e majittë ardhshëm.

Cameron kërkon që të vendos kuota përnumrin e atyre që do të vijnë për tëpunuar dhe jetuar nga vendet aspirantepër të hyrë në BE.

Ndërkaq, numri i shqiptarëve që vijnë nëBritani vazhdon me ritme të larta, kujanë të shumtë të rinjtë nën moshë dhefemrat që kërkojnë azil, për gjakmarrje,

orientimin seksual, apo për prostitucion.

Së fundmi, ka rritje të numrit të të rinjveqë pretendojnë se vijnë nga familje meprindër fanatik fetar, që kërkojnë t’i in-

doktrinojnë dhe detyrojnë ata të shkojnëtë luftojnë në Siri.Pavarësisht nga retorika dhe masat anti-emigracion që qeveria aktuale kërkon t’iashpërsojë dhe negocioi me BE-në,pikëpyetja më e madhe mbetet: A do tëmundet të rizgjidhet Kryeministri aktualsërish dhe a do të adoptojnë masa të ng-jashme laburistët, që favorizohen ngasondazhet, nëse fitojnë zgjedhjet poli-tike të vitit të ardhshëm?

BRITANIA MASA KUNDËR EMIGRACIONIT Kryeministri, ndërkoheka deklaruar se çështja ekuotave të emigrantëve qëdo të vijnë nga vendet evarfra të BE-së dheveçanërisht për vendet qëdo të anëtarësohen në tëardhmen, do të jetë nëqendër të negociatave tëtij me udhëheqësit e Bruk-selit në kuadër të shmang-ies ose jo të referendumittë planifikuar për tëardhmen e Britanisë nëBashkimin Europian.

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 6

THE ALBAnIAn

REDAKSIOnAL

Është një lajm shumë u bukur ai qëkëto ditë pas rinovimit të hartëssë vet publike në Google Map, në

mes të objekteve të reja të shtuara nëqytetin e Londrës është vënë edhe njëemër i ri:

Kushdo që interesohet këtë mund tagjejë po të klikojë në këtë adresë që ngatelefoni android, laptopi, kompjuteripersonal apo iPodi i tij. Ai gjendet në njënga zonat më të bukura të qytetitlondinez në Bayswater fare pranë meNoting Hill, ky i fundit i njohur tashmëpër ne shqiptarët për filmin me të njëjtintitull të luajtur nga Julia Roberts dheHugh Grant.

Ky bust është vepër e skulptorit shqiptar,Kreshnik Xhiku, autor i veprave skulp-turore si Faik Konica, Skënderbeu nëShBA dhe Ahmet Zogu në Tiranë

Gdhendja, derdhja në bronx, dhe ven-dosja në atë vend të bukur i atij bustiështë frut i pasionit të këtij artisti dhe ipërpjekjeve të jashtëzakonshme të Am-basadorit të Republikës së Shqipërisë nëMbretërinë e Bashkuar z Mal Berisha.Këto përpjekje u materializuan nëkuadër të 100 vjetorit të Shpalljes sëPavarësisë së Shqipërisë me datën 28Nëntor 2012. Por ai nuk do të vendosejdot pa kontributin e çmuar të disa miqvetë Shqipërisë të kryesuar nga z DavidLloyd, nga drejtuesit e Bashkisë Uest-minstër në Londër me kryetaren zonjënSusi Burbridge dhe këshilltarin RobertDavis, drejtues të asaj kohe, si dhe pakontributin e shqiptarëve të Londrës. Nëkohën kur u vu busti, qeveria shqiptarei pagoi anglezëve fondin për vendosjen,mirëmbajtjen, pastrimin dhe gjelbërimine tij për një afat 30 vjeçar. Por nuk pagoipër vetë bustin, duke e lënë atë për njëafat të mëvonshëm.

Ai bust është sot simboli ivetëm artistik i pranisë shqiptare përpublikun e Britanisë së Madhe i cili enderon kombin tonë. Po ashtu ai ështëbërë një vend peligrinazhi për shqiptarëte këtushëm, një vend ku britanikët qënderojnë shqiptarët dhe Shqipërinëshkojnë shpesh, vend që vizitohet ngaturistë dhe që shihet me kërshëri ngakalimtarët.

Të vetmit që nuk e vizitojnë atë janëministrat shqiptar të cilët venë e vinë nëLondër qoftë për bizneset e veta qoftëmë paratë e taksapaguesve shqiptar. Atajanë gati të vizitojnë bustin e GjeneralitNelson por jo të Gjeneralit të tyre,Skënderbeun. I vetmi që e ka vizituarnderuar dhe vendosur një tufë me lule nëatë bust është Sali Berisha.

Por si në çdo gjë të bukur që bëjnëshqiptarët ka gjithmonë edhe një pamjetë errët, një dorë të fshehtë tinzare,cinike e cila mundohet ta përdhosë, tazvogëlojë, ta fshehë, ta minimizojë dheta bëjë mrekullinë aq sa ç’është vetë ajodorë. Vepra mjeranësh të njohura midisnesh, për fatin tonë të keq.

Këtij busti qeveria shqiptare dhe mëkonkretisht Ministria e Kulturës endenuk i ka paguar paratë për punën artis-tike të bërë nga skulptori, nuk ka paguarfondin për derdhjen nga fonderia asfondin për transportin në Londër. Ajonuk është ndonjë vlerë e madhe në ra-port me rëndësinë e këtij busti dhenderin që ai i bën Shqipërisë edhe atjenë Beyswater të Londrës. Por janë 8000Euro të cilat i kanë marrë borxh vetëskulptori dhe ambasadori nga një mik ityre. Pa këtë pagesë, bazuar edhe në atëqë ndodhi më pas, ky bust nuk do tëishte venë ndoshta kurrë. Dhe këtë ekanë bërë me besimin se qeveria

shqiptare do të vlerësonte këtë sinjë vepër patriotike për kombindhe jo si një gjobë ndaj atyre që earritën këtë gjë me aq mundim.Mjafton të mendosh që skulptorinuk ka fituar asnjë qindarkë ngakjo vepër kaq monumentale.Përkundrazi është në borxh.!? Amund të ndodh kjo diku tjetër nëbotë?

Që prej dy vjetësh bëhen përpjekjenë Ministrinë e Kulturës për ta dis-bursuar këtë fond. Për të ështëmarrë edhe një Vendim i Këshillittë Ministrave në vitin 2013. Pormund të marrin vendime sa të duantërë ministrat dhe kryeministrat eShqipërisë, të të gjitha qeverive epartive, për të vendosur bustin eheroit tonë në Londër apo edhe nëmajë të Kullës Ejfel, veçse nësenuk bie dakord një zonjë e Min-

istrisë së Kulturës, e quajtur MimozaSofroni, kjo shumë kurrë nuk disburso-het. Ajo jo vetëm që guxon të pengojë,të sabotojë, të vërtitë në majë të gishtittërë ministrat e kulturës, demokratë e so-cialistë, tërë artistët e çdo zhanri, t’i zh-vasë e poshtërojë ata, por ajo guxonedhe të zhdukë tërë dosjen e Skëndër-but, tërë letrat, çdo shenjë të këtij mon-umenti me prezencë tashmëndërkombëtare. Ddhe ku? Brenda vetëMinistrisë Shqiptare të Kulturës e cila ipaguan rrogën!?. Por mesa duket ajoështë pasuar dhe mbështetur nga njerëztjerë të sojit të vet, me të njëjtat prirje,

siç është drejtoresha aktuale e arteveJonida Gashi dhe natyrisht me bekimine Ministres Mirela Kumbaro.

E pra ndërsa googelografët, hartografët,gjeografët, historianët, arkitektët, urban-istët anglezë vendosin në HartënGoogle Map të Botës, Bustin e Skënder-beut tonë të Madh në Londër, frut i për-pjekjeve titanike të një skulptori patriottë quajtur Kreshnik Xhiku dhe të njëambasadori që beson tek historia e ven-dit të tij dhe forca e artit shqiptar, të dytë mbështetur nga të huajt, në Tiranëgjenden burokratuce të trashë, të veckëlnë shpirt, sa një mizë, që jo vetëm qënuk i bie ndërmend për Skënderbeun porzhdukin edhe fletën e fundit të dosjes sëkëtij monumenti. Vendi ku duhet tëruhet trashëgimia kulturore shqiptare iquajtur “Ministria e Kulturës e Repub-likës së Shqipërisë” është edhe krema-toriumi që i djeg letrat dhe zhduk emrine tij. Në atë Ministri vështirë se gjendetndonjë njeri që di ta kërkojë në googleSkënderbeun tonë në Londër, por gjen-den shumë që kanë ditur ta zhdukin dos-jen e tij, më shumë së një here, nëharkun kohor dy vjeçar edhe pse atykanë drejtuar ministra të të dy partive. Evetmja gjë që ditkërkan të bëjnë atanjerëz të asaj ministrie dhe zyre është –meqë busti nuk iu ka dhënë mundësinëqë të përfitojnë diçka prej tij, le të zh-dukim çdo gjurmë të tij nga kjondërtesë!

E pra kësaj gjëje të vyer shqiptare, Min-

istria e Kulturës ia ka zhdukur letrat.Nuk është hera e parë. Mos të gëzohemise na e sollën Mesharin nga Vatikani seshqiptarët vetë e kanë zhdukur; Mos tëmburremi me pavarësinë e Shqipërisë sevetë shqiptarët e kanë vrarë mbartësin eDeklaratës së Pavarësisë Lef Nosinndërsa deklaratën e kanë manipuluar,korrigjuar, fshehur dhe mos o zot zh-dukur përgjithmonë! Ç’pret prejmizantropëve të sotëm të Ministrisë sëKulturës!? Asgjë më shumë.

Por prapëseprapë ka patriotë Shqipëriaka edhe të huaj që e duan atë vend mëshumë se ata që kërmillen nëpër zyrat eMinistrisë së Kulturës për të zhvaturndonjë kacidhe në dëm të vetë kombitshqiptar. E megjithë këtë, busti qëndronkryelartë në Londër duke bërë krenar atashqiptarë që e vizitojnë thuajse për ditë,kur kanë festa, ditëlindje, martesa, festafetare, përvjetorë, kur kujtojnë atdheune tyre të dashur.

Mbase shqiptarët presin që, meqenëseqeveria shqiptare e drejtuar nga një artisti artit figurativ në përpjekjet e tij për tëluftuar korrupsionin dhe për ta bërëShqipërinë të duket e bukur mund të zh-bllokojë këtë Ministri Kulture të bunker-izuar nga njerëz që guxojnë të zhdukinnga raftet e saj Skënderbeun, të rrjepinfondet dhe ti bëjnë sfidë asaj që sot ështëmrekullia e botës e quajtur Google Mapku figuron edhe Skënderbeu ynë si njëpiramidë nderi e Kombit Shqiptar nëmes të Londrës.

NË HARTËN PUBLIKE TË LONDRËS VENDOSETBUSTI I SKËNDERBEUT, MINISTRIA E KULTURËS

E SHQIPËRISË I DJEG DOSJEN

I përshtatshëm për të transferuar para online

0800 026 0535

g jatë g jithë kohës...

Hapur

Paratë tuaja merren në Shqipëri dhe Kosovë në vetëm 10 minuta*

Dërgo online sot në moneygram.co.uk*

nGA EMAnUEL BAJRA

Që nga viti 2007, që

zyrtarisht njihet si

viti i fillimit të rece-

sionit global ekonomik,

shumë komentatorë dhe

analist të spektrit

ekonomik, patën konklud-

uar se kriza financiare ishte

faj i bankave dhe mangë-

sive në sistemin rregullativ

lokal e global. Ndjejë se ata

e kishin gabim. Gabim për

arsye se përkufizimi i krizës

financiare brenda kornizës

së dështimit të bankave,

apo veç sugjerimi se

bankat ishin shkaktarët

kryesor të recesionit të

madh, kjo kërkon një sug-

jerim tjetër.

Qeveritë perëndimore në shenjë panikudhe frike nga kolapsi total ekonomik,ndërmorën masa të shpejta për shpë-timin e sistemit bankar. Ishte Britania eMadhe nën drejtimin e KryeministritBrown, që e fillojë programin e parë tëshpëtimit të bankave me anë të injek-timit të më shumë se £70 miliarda ster-linash nëpërmjet të licencimit të bankësqendrore të Anglisë për ti blerë asetet e"pa vlefshme" të të gjitha bankave nëvend. SHBA-të e iniciuan programinTARP, përafërsisht i njëjtë me atë të Bri-tanisë së Madhe por me një injektimtotal prej £700 miliarda dollarësh , in-jektim direkt në sistemin bankarAmerikan.

Qeveritë perëndimore nuk ishin të in-teresuara që të pengohen me rreziqet qëinjektimi i një shume të tillë të hollashdo të pozonte për borxhin kombëtarë tëvendeve të tyre. Çka ata ishin të intere-suar, ishte shpëtimi i bankave, ri-kapi-talizimi i këtyre institucioneve, mbrojtjae sistemit bankar nga sulmet e tregjevetë stoqeve dhe në fund reformimi dheimponimi i rregullave të reja, kjo e fun-dit më shumë mbetej një ide në formëne rekomandimeve se sa të jetë një formëe re e rregullimit të bankave.

Një ndër qasjet e reja që u propozuan nëvazhdën e ideve nga ekonomistë dhepolitik-bërës është edhe ajo e rritjes së

taksave në mënyrë që të ushqehet rritjaekonomike, ose propozimet tjera qëkanë të bëjnë me drejtimin që qeveritëduhet të marrin në kohën kur borxhipublik dhe privat në vendin e tyre ështëstratosferik, cilat do të jenë sfidat, si përshembull ajo e reformimit të strukturëssë administrimit të ekonomive me anë tëzvogëlimit të burokracisë, orientimit tëinvestimeve në përmirësimin e infra-strukturës, privatizimit të shërbimevepublike, mbajtjes së nivelit të borxhit nënjë balancë, zvogëlimin e deficitit si dhereformimin e sistemit financiar në tërësi.

Por çka mungojë përgjatë kësaj periudhetë diskutimeve dhe mësimeve të fituaranë proces, është se dështuam të përcak-tojmë qartë orientimin dhe ambicien eqëllimeve që ekonomia globale duhet tëketë. Për shembull sistemi ekonomik nëreformim e sipër në Britani të Madheështë i ndryshëm në mënyrën se siAmerikanët i qasen reformimit tëekonomisë së tyre, ose Kinezët a Indi-anët, pra thjeshtë nga këndvështrimi ipërgjithshëm global, nevoja për të

ndryshuar ekonomitë, për ti përmirësuarose rregulluar performancat , variojnëdhe pësojnë ndryshueshmëri, qasje dhefokus.

Pra ekonomia globale nuk ka lidership,fokus, ambicie dhe qellim arritjeje. Ajoështë plotësisht në errësirën e ideve qëkanë përkufizime të së kaluarës, siç janë; devaluimi i parasë, stagflacion, infla-cion i rrezikshëm, shtypje parash (QE),papunësi, stimulim investimesh, rritjeose ulje taksash varësisht se cilit kamp itakon etj, pra jemi ngurthuar në hapat etë kaluarës duke mos pasur sukses tëpërcaktojmë qëllimet dhe objektivat e tëardhmes.

Në librin "The age of deleveraging" "Shilling, argumenton nëntë pikat e tij siefekte negative në pengesat për rritjeekonomike.

1. Konsumatorët tanimë për shkak tërrezikut të investimit të kapitalit të tyrenë stoqe, kanë filluar të kursejnë paranëe tyre. nga niveli i kursimtarisë që kapte

12 përqind deri në racionin 0 në vitet epara recesionit, ky nivel i kursimeve kaarritur të ngritet në 4.5 përqind, me shly-erje borxhesh dhe tërheqje nga portofo-let investuese në stoqe private.

2. Tërheqja e bankave nga ekspozimi irrisqeve të mëdha, ka pamundësuar për-fitueshmëri solide për funksionimin etyre. Aktivitetet sikurse që janë; de-rivatet financiare, stoqet private, fondetpesnionale, investimet në bilancetbankare si edhe rregullimi i tepërt ibankave e ka vështirësuar operimin ebankave në kushte normale.

3. Preventimi i rritjes së inovacionit dhendërtimit të industrive e bizneseve tëreja, si pasojë e intervenimit të qeverivenë ekonomitë globale.

4. Tregjet e komoditeteve në vendet nëzhvillim kanë pësuar rënie të vlerës sëcmimores, cka do të rrisë nivelin ekërkesave nga tregjet perëndimore, porduke ulur përfitueshmërinë në banka,dhe orientimin e strategjive investuese

në sektorë duale ose specifike me in-teresa një drejtimesh përfitueshmërie.

5. Vendet e zhvilluara po kalojnë nëmasa të zvogëlimit të masave të shpen-zimeve publike, duke ulur kështu pro-duktivitetin në ekonomi.

6. Proteksionizmi është rritur në për-masa të mëdha nga ana e ekonomive tëzhvilluara , në dëm të ekonomive nëzhvillim dhe tregjeve kompakte globale.

7. Tregu i hipotekave në SHBA ka fil-luar të pësojë ulje të kërkesave, dukekrijuar kështu një nivel të madh tëhipotekave të pa vlefshme në ekonom-inë e pronave e banesave.

8. Sektori i shërbimeve dhe të miravemateriale ka filluar të përjetojë një fazëdeflacioni si rezultat i "pritshmërisë" sëkonsumatorëve me objektiv uljen eçmimeve .

9. Qeveritë qendrore dhe ato lokale kanëulur investimet e tyre publike, cka nëkohën e para krizës përbënin gati 12përqind në SHBA ( përderisa në Britanitë Madhe ajo kap shifrën e 25 përqind).

Qeveritë e vendeve që e pësuan më sëshumti në recesionin e fundit, tani janënë kërkim të rrugëve alternative për tëvjelë taksa ose të ardhura në mënyrë qëhendeku buxhetorë të reduktohet. Por nëhulumtimet e tyre për burime të reja tëardhurash nuk kanë shpëtuar as korpo-ratat dhe individët me një nivel të cak-tuar të ardhurash. Korporatat inënshtrohen rregulloreve të reja që ukërkohet atyre, akumulimin e taksavenëpërmjet dënimeve të gabimeve tëkaluara në mënyrën se si këto korporatajanë sjellë me klientelen e tyre, përderisataksapagesit individual i nënshtrohennjë matematike tjetër të kalkulimit të tëardhurave personale, ku ndarja prej 20%dhe 40% tanimë është shndërruar nënormë e pranuar gjerësisht në shoqëri.

Autori është punonjës në Lloyds Bank.Studiues i sistemit bankar,makroekonomisë dhe fondeve Hedge nëLondër.

SFIDAT E SISTEMIT BANKAR DHE BALANCËSNË EKONOMITË E PAS-RECESIONIT

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 8

fosteringStart your

story

www.enfield.gov.uk/fostering

fostering.enfield

For more information call 0800 038 1313 / 020 8379 2831 or email fostering@enfield.gov.uk

st ya

rosteringng

r t yourat

Stf stoffofo

v.goeldi.enfwww

.enfielderingostffo

ormae infor morF

eringost.uk/fv

.enfield

0800 038 1313 / 020 8379 2831tion callorma 0800 038 1313 / 020 8379 2831 ering@enfieldost or email f 0800 038 1313 / 020 8379 2831 .ukv.goering@enfield

aktualitet www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 9

Ajo është ende 12 vjeç por karri-era e saj ka nisur me sukses.Gledis Osmani është një vajzë

e panjohur në Shqipëri, por me talentine saj ka magjepsur agjentët që kërkojnëyje të rinj në Hollivud. Gledis ia ka dalëtë jetë më e mira duke u përzgjedhur

mes qindra fëmijeve të tjerë për të luaj-tur në një prej serialeve më të ndjekur nëBritaninë e Madhe, “EastEnder”. Gledisu përzgjodh nga 5 agjentë të Hollivuditdhe një britanik si një ndër talentet mëpremtuese në kinematografi.

Në janar të këtij viti Gledis sëbashku me familjen e saj u bë pjesë e njëtrajnimi 10 ditor në Hollivud, ku iukërkua të vazhdonte aty karrierën e saj,por prindërit e saj Valbona dhe Arturivendosën të ktheheshin në Angli, pasishpërngulja në Hollivud do të ishte evështirë për të gjithë familjen.Megjithatë ky kthim duket se nuk do tëndikojë në karrieën e saponisur tëGledis, pasi ajo falë serialit ku luan nënjë ndër rolet kryesore po kthehet nëfenomen në Britani për talentin e saj.Gledis ka zënë faqet kryesore të disa re-vistave në Britani, si në të përjavshmen“InsideSoap”.

KUSH ËSHTË 12 VJEÇARJA

GLEDIS OSMAnI?

Gledisa Osmani ka lindur në Angli dheprindërit e saj janë shqiptarë, Valbonadhe Artur. Ajo që dimë është se Gledisanuk është e vetmja e famshme dhe e tal-entuar e familjes Osmani. Tezja e saj,Albana Osmani është një ndërprezantueset e njohura të Top-Channel.Albana shpesh ka postuar foto të mbe-save dhe të nipërve, por deri tani nuk edinim që mbesa e saj do ia kalonte tezesduke e nisur karrierën nga Hollivudi dhenjë vend si Britania, i cili duket se sëfundmi po pushtohet nga talentet meorigjinë nga Shqipëria.

Ne kemi mundur të mësojmëedhe pak më shumë mbi karakterin eGledisës, përveç talentit të saj, i cili

tashmë duhet vetëm të menaxhohet përtë arritur majat. Kur u përzgjodh për tëluajtur filmin, Gledisës agjentët ikërkuan me miratimin e familjes që tëmbante një mbiemër më artistik. Përkëtë iu kërkua që të ndryshonte mbiem-rin dhe nga Osmani të mbante atë tëbabait të vet, pra Gledis Arthur. Porkokëfortësia e adoleshentes ka dorëzuarpërpjekjet si të agjentit ashtu edhe tëprindërve të saj dhe ka vendosur të

mbajë mbiemrin Osmani. Pas kësaj ag-jenti mësohet se ka thënë “ kjo vajzë dotë ngjitet shumë lart artistikisht” duke uimpresionuar nga vendosmëria e saj.

Tashmë vecc Rita Orës e sig-urtë është se një shqiptare tjetër po bëhetnjë yll në Britani, por kësaj here në njëfushë ku shumë pak shqiptarë kanëmundur depërtojnë e të jenë ndër më tëmirët, pikërisht në atë të kine-matografisë.

12 VJEÇARJA SHQIPTARE,YLLI I RI NË KINE-

MATOGRAFINË BOTËRORE

opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 10

nGA AFRIM KRASnIQI

Në fushatën elektorale 2009 dhe2013 partitë kryesore politikepremtuan reformimin e legjisla-

cionit zgjedhor, për të mundësuar pjesë-marrjen aktive në votime të emigracionittë përkohshëm me banim në vendet etjera, si dhe të diasporës me shtetësi ak-tive shqiptare. Premtimet u bënë aq tënjëjta sa palët shpejt hoqën dorë ngatema e emigracionit, për shkak se u dukse nuk kishte dallime dhe efekti për çdoparti do ishte i njëjtë. Njëherësh, në dyproceset e fundit parlamentare dhe sido-mos në zgjedhjet lokale 2011 në Tiranë,Korçë, Kavajë, Durrës dhe disa zona tëjugut, partitë ndërtuan një infrastrukturëaktive kontaktimi dhe transporti për em-igrantët jashtë për të ardhur dhe votuarnë Shqipëri. Në funksion të skemës nëRinas u regjistruan më shumë se 18 ud-hëtime të porosita me avion, kurse nëKorçë e Gjirokastër hynë më shumë se50 autobusë me emigrantë votues për tëgjitha partitë së bashku.

Pas zgjedhjeve 2009, ashtu si edhe paszgjedhjeve 2011 dhe 2013 fituesit fes-tuan dhe humbësit u morën me kutitë evotimit, duke harruar premtimin përvotën e emigracionit. “Harresa” nuk undikua as nga peticionet e komunitetevetë ndryshme shqiptare në botë, të cilëtapelonin pjesëmarrje dhe votim. Një vitpas zgjedhjeve parlamentare askush nukflet më për emigracionin dhe asnjë partinuk ka paraqitur ende një amendamentapo platformë konkrete për zgjidhjen ekëtij problemi. Në fakt, më 2004 IOMnënshkroi marrëveshje me qeverinëshqiptare për votën e emigrantëve më2009, por dhjetë vjet më pas as IOM dheas qeveritë nuk e kanë mbajtur prem-timin, ndërkohë emigrantët vijojnë tëjenë kontingjent sezonalë që japin pamarrë asgjë nga politika.

Kushtetuta e Shqipërisë, neni 45, thek-son se “çdo shtetas që ka mbushur 18vjeç, qoftë edhe ditën e zgjedhjeve, katë drejtën të zgjedhë dhe të zgjidhet”.Kushtetuta njeh parimin se “vota ështëvetjake, e barabartë, e lirë dhe e fshehtë”dhe përjashton nga e drejta e zgjedhjesvetëm shtetasit e deklaruar të paaftë

mendërisht me vendim gjykate të for-mës së prerë. Të njëjtat parime sank-sionohen edhe në Kodin Zgjedhor nëRSH (2008, neni 3). Në dukje Kushte-tuta bëhet garante e votës së çdo shte-tasi, por në praktikë, ndryshe ngamodele të tjera kushtetuese në disavende evropiane, kushtetuta shqiptarenuk ka një përcaktim të qartë të qytetaritqë jeton jashtë vendit (emigracionit tëpërkohshëm dhe diasporës me shtetësi),kurse Kodi Zgjedhor flet vetëm për shte-tasit me banim brenda territorit.Nga 1995 Shqipëria është anëtare e KE-së dhe ka pranuar si standarde referuesepër të vlerësimet e Komisionit të Vene-cias. Në rastin e votës së emigrantëvestandardet e pranuara përcaktojnë se“votimi jashtë vendit garanton barazinëmes qytetarëve që jetojnë në vend dheemigrantëve. Ai siguron që qytetarët tëmbajnë lidhjet me vendin e tyre tëorigjinës dhe rrit ndjenjat e tyre që ipërkasin një kombi, ku ata janë anëtarë,pavarësisht nga rrethanat gjeografike,ekonomike ose politike”(KE, 2011).Pasi qeveria turke mundësoi votën e em-igracionit të vet në zgjedhjet presiden-ciale të këtij viti, Shqipëria bëhet vendi

i vetëm në NATO dhe natyrisht vendi ivetëm brenda anëtarëve apo kandidatëvepër në BE që nuk ka mundësuar endevotën e lirë të emigracionit të vonë apodiasporës me shtetësi aktive. Referencaunike merr vlerë më të madhe kur kon-statohet se masa e votuesve shqiptarëjashtë territorit të vendit përbën 60% tënumrit të votuesve aktivë në zgjedhjetshqiptare. Pra, një pjesëmarrje aktive eemigracionit në votime do të ishte për-caktues për rezultatet zgjedhore dheqeverisjen e vendit.

Emigracioni shqiptar ka një marrëd-hënie të njëanshme me sistemin politike qeverisës shqiptar. Ata janë larguar përshkaqe politike ose ekonomike, janë kri-juar një standard jetese normal nëvendet e tyre, janë integruar dhe janë nd-jekës emocionalë të ngjarjeve nëShqipëri. prej vitesh ata janë kontribu-uesit kryesorë në buxhetin familjarshqiptar, dhe në forma më elitare, janëpotenciali më aktiv dhe më produktiv iimazhit të Shqipërisë në shoqëritëevropiane e amerikane. Në shkëmbimata nuk kanë arritur ende të fitojnëjetësimin e parimit kushtetues të votës,

nuk kanë ende një institucion shqiptarekzekutiv referues për problematikën etyre, nuk janë shndërruar ende elementëinstitucionalë brenda partive politikedhe nuk janë bërë ende temë me rëndësinë debatin politik shqiptar. Përkundrazi,partitë politike, në kundërshtim melegjislacionin mbi partitë, kanë krijuardegë dhe struktura përfaqësimi në emi-gracion, për ti përdorur ato si burime fi-nanciare dhe mbështetjeje në kohën efushatave elektorale. Disa parti kanërezervuar vende në strukturat e Asam-bleve/Këshillave për emigracionin, pornë thelb, asnjëra prej tyre nuk ka insti-tucione specifike aktive që trajtojnë em-igracionin dhe problematikën e tyre.Dhe natyrisht, asnjë parti nuk ka bërëende hapa seriozë reflektimi për të hapursistemin përfaqësues drejt emigracionit.

Midis shumë teorive alibia kryesore lid-het me pamundësinë e shtetit për orga-nizimin e votimeve jashtë apo lidhjen etë drejtës së votës me pagesën e taksave.Alibia e parë bie pasi edhe vende me po-tenciale më të vogla infrastrukturore siKosova e Maqedonia e kanë jetësuar mesukses votën e emigracionit, alibia edytë është abuzive, pasi vetë ekonomiashqiptare brenda vendit është mbi 30%informale, pra mbi 30% e popullsisëbrenda nuk plotëson kushtin e taksavemegjithatë merr pjesë në votime, madjeështë pjesa më militante e partive poli-tike. Shqipëria si shtet nuk i ka kërkuarasnjë shteti brenda BE mbështetje nëjetësimin e votës së emigracionit atje(me siguri mbështetja jepet dhe ështëreciproke), siç Shqipëria nuk i njeh tëdrejtën e votës lokale të qytetarëve të BEme qëndrim dhe aktivitet në Shqipëri,megjithëse vetë ajo kërkon të njëjtën gjëpër qytetarët shqiptarë brenda BE-së.

A duhet kërkuar arsyeja e vërtetë e re-fuzimit të emigracionit si mekanizëmparandalues i ardhjes së një fluksi votue-sish që nuk janë militantë partiakë dhe

partitë nuk mund të kontrollojnë votën eatyre? A mbahet në këmbë me konsen-sus një sistem votimi që pamundësonvotën e emigracionit, si mjet për të rua-jtur edhe më tej monopolin dy partiakmbi sistemin zgjedhor dhe admin-istrimin zgjedhor? A do të mundeshinpartitë tona politike të ishin kaq të mbyl-lura, kaq personale, kaq refuzuese ndajdemokracisë së brendshme dhe kaq tëftohta me elektoratin nëse mbi 1.2 mil-ion emigrantë nga Italia në SHBA do tëgëzonin të drejtën e votës aktive? A domundeshin liderit politikë të emëroninnë listat për deputetë miqtë personalë,besnikët militantë dhe sponsorizuesit in-formalë shpesh të inkirminuar nëse edrejta e votës do ishte përtej “fshatit”,me pjesëmarrjen e brezave të rinj shqip-tarë me kulturë evropiane e amerikaneqë jetojmë në BE ose më në perëndim?

Janë një sërë pyetjesh simbolike,përgjigjen e të cilave me siguri shumicae mendon dhe e di. Tipari i vendeve medemokraci të brishta dhe sjellje oli-garkike e provinciale është dhe mbetetkontrolli mbi votën, qeverisja nga pa-kica në shoqëri, mungesa e trans-parencës dhe përgjegjësisë, kufizimi idemokracisë dhe distanca e thellë midisakteve praktike dhe legjislacionit tëshkruar. Modeli shqiptar e vërteton këtë.A ka ardhur koha që gjërat tëndryshohen? Vetë BE dhe KE duhet tapromovojnë këtë stad të ri nëse endeduan që gjërat “të ndryshojnë ngaposhtë”, që sistemi të funksionojë dheqë jeta politike të bëhet më moderatore,më përfaqësuese dhe transparente. Mesiguri në zgjedhjet e ardhshme lokalenuk do ketë ndryshim, por më 2017mund të jetësohet ai. Nëse që taniflasim, debatojnë, marrim nisma,bashkojmë zërat dhe i detyrojmë partitëdhe institucionet të kthejnë sytë ngaKushtetuta dhe standardet e lartademokratike.

VOTA E EMIGRACIONIT, KOHA PËR REFLEKTIM

JOBS! TRAINING! JOBS!ESOL (B1) (ESOL FOR BRITISH PASSPORT)…………£199.00

LUCAS CARD (LONDON UNDERGROUND)………£160.00DTA CARD (LONDON UNDERGROUND)……………£480.00BTA (LONDON UNDERGROUND)………………………£280.00

PTS (LONDON OVERGROUND)……………………………£425.00TRAFFIC MARSHALL (CONSTRUCTION JOBS)………£75.00CSCS CARD (CONSTRUCTION JOBS)………………£250.00

SIA DOORSUPERVISOR (SECURITY) …………………. £179.00CCTV (SECURITY) ………………………………………………..£179.00You can do all kinds of ticket with us and we give

you Job referrals!!Call BRIGHT 07939011898.

To speak Albania Call Levis: 07877584346

profil www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 11

nGA FJORALBA HYSA

Si është e mundur që nuk ështëbërë as edhe përpjekja më e vogëlpër ekuivalentimin e diplomave të

jurisprudencës së Kosovës me ato tëBritanisë? Kjo është pyetja që e shqetësonteavokatin Artan Llabjani, ndërsa po për-piqej t’u përgjigjej pyetjeve të studen-tëve të Kosovës që dëshironin tëvazhdonin studimet në Londër. Ai upërzgjodh si koordinator i një projekti tëMinistrisë së Diasporës së Kosovës përnxitjen e investimeve të Diasporës nëKosovë.

Ky është një ndër angazhimete tij jashtë kohës së plotë ku punon siavokat në një ndër kompanitë më pres-tigjioze në zemër të Londrës. Ai është një ndër shqiptarët model,sinonim i suksesit, i kurajës dhe vullnetitpër realizimin vetvetësor dhe që natyr-shëm përbën lajm historia e suksesit tëtij. E mbase kur ishte fëmijë as që e kishtemenduar që një ditë ëndrrat e tij do të re-alizoheshin në kryeqytetin britanik.

Ishte vetëm 14 vjeç kur u gjennë këtë ishull, mjaftueshëm i fortë për tëpërballuar traumat e luftës dhe për tënisur një jetë të re si shqiptaro-britanik idevotshëm dhe as që mund të imagji-nonte që një dite do të ishte në stacioninprestigjioz BBC, e mbase që do të isheai që do të ndihmonte vendlindjen e tijKosovën, jo thjesht dhe vetëm për sjell-jen e investitorëve britanikë, por natyr-shëm duke u shndërruar në ambasadorine shkëlqyer të vlerave shqiptare nëMbretërinë e Bashkuar.

Rrëfimin Artani e nis pikërishtnga ato momentet e para të mbërritjes nëManchester. Ky ishte vendi të cilinshkeli për herë të parë në Britaninë emadhe duke lënë pas një vendlindje qëvazhdonte të digjej nga lufta. U strehuame prindërit motrat dhe tre vëllezërit kumë I vogli pati fatin të lindë ato ditë tëvështira në mjediset e kampit.

‘‘Kujtoj kur zbritëm nëManchester, mbaj mënd që më pëlqeuvendi në kontaktin e parë që pata metë. ndoshta e pashë, e ndjeva të paqtëndaj dhe duhet ta kem dashur mëshumë se Kosovën time atë kohë. Ishavetëm 14 vjeç, kujtoj edhe kur ma-maja më solli në jetë një tjetër vëlla nëmjediset e kampit. Ishte vërtet njëndër periudhat më të vështira, mëtraumatike,që kam kaluar në jetëntime’’.

Pranvera sa kishte hyrë. Nëkohën më të bukur të vitit iu desh tëbraktiste vendlindjen për një arsye qëaskush s’do ta dëshironte. Si një 14vjeçar në atë kohë ai ruan ende në ku-jtesë vëmendjen e vullnetarëve në kamppër të dëgjuar historitë e tyre nga lufta,histori që askush nuk mund ti tregontepa shpërthyer në lot me dënesë. Tëgjithë ishin fëmijë nën 15 vjeç.

‘’ Më pas u vendosëm nëLancaster, qytezë në veriperëndim tëAnglisë. Babain pas më pak se një vitima kthyen në Kosovë. Si fëmija më imadh i familjes më duhej të kujdese-sha për familjen time. Kisha njëanglishte të reduaktuar shumë. S’dijanga tija nisja. E imagjinoni sa tëvështirë e kishim të futeshim nëpërditshmërinë e jetës atje?’Ndërkohë që ishin në pritje të përgjigjesnga Home Office 15 vjeçari në atë kohë

gjeti një punë me kohë të pjesshme dheu regjistrua në kolegj “full time” për tëmësuar mirë gjuhën. Ai shumë shpejt uvlerësua për arritje të mira nëmësime,gjë për të cilën kuptohet , punoifort.

Pasi familja e tij u vendos medokumenta të përhershme në UK Artaniaplikoi në universitetin e Lancashire.Dega për të cilën do të studionte I riuishte e ditur, drejtësi. Edhe gjatëstudimeve të larta ai u dallua dhe uvlerësua si student më I mirë I vitit. Dhepër një student të dalluar rrugët për tupunësuar në profesion pa mbaruar endestudimet janë pa pengesa.

‘’në vitin 2008, universitetimë rekomandoi në një firmë juridikenë Londër për një intervistë pune sistudenti më I mirë në kursin e drejtë-sisë. Gjatë praktikës aty shoqata edrejtësisë në Angli dhe Ëells më vlerë-suan me bursë të plotë duke parë ar-

ritjet e mia në kushtet e mia famil-jare’’.

E kush nuk do të surprizohejnga një rast si ky I Llabjanit? Fakti qëerdhi pa ditur asnjë fjalë në gjuhën evendit ku dhe do të studionte, anglisht,dhe duke marrë paraysh arsyet pse Ar-tani ishtë në Angli, nuk e penguan atë tëdalë mbi vendasit për arritje të larta nëstudime. Të gjithë vëllezërit dhe motrate Artanit mbajnë diploma Master apoPHD dhe punojnë në punë profesionale. .‘’Gjërat filluan të përmirësohen. Pomësoheshim pak nga pak me vendindhe çdo gjë tjetër atje.Rezultatet e larta në shkollë mështynin akoma më shumë për të bërëmë shumë. Pas meje edhe dy motratdhe tre vëllezërit e mi po ecnin mirëmë studimet e gjithashtu.”

Pasi mbaroi Universitetin Artani kreu

dhe dy mastera në Mnachester dheLondër. Për të dy iu dha bursë si studentI mirë. Për Artanin busrat ishin njëndihmë e madhe dhe shtytje për të marrëçdo kualifikim për degën e tij të ëndër-ruar që herët.

Mamaja ishte ajo që lumtur-ohej më shumë nga arritjete e të birit. Nëvitin 2009 familja e tij ishte në BBC sishembull I mirë familjeje emigrante esuksesshme në zonë, pasi jo vetëm Ar-tani por edhe dy motrat e tij dhe dyvëllezërit po ecnin mirë me studime.

Gjatë kësaj kohe mamajakishte përgjegjësi të dyfishtë për mirër-ritjen e fëmijëve dhe rezultatet e tyre nëmësime. I ati i Artanit shumë shpejt ukthyen në Kosovë, për të rindërtuarshtëpinë e shkatërruar gjatë luftës dhepër të hapur firmën e tij ligjire. Mebabain vazhdon rrëfimin e tij 26 vjeçarikomunikonim vetën në tel dhe në skypepër ç’do arritje apo problem familjar

tonin.‘‘na mungonte shumë babai, veçanër-isht atë kohë fillimi. Kishim mëshumë se kurrë nevojë për ta paturpranë për çdo gjë që mund ti duhet nëfamiljeje me 6 fëmijë’’.

Kur gjërat ecin mirë edhe e kaluara trau-matike venitet paralelsiht. Gjatë kësajkohe veç punës në profesion si avokatnë disa firma prestigjoze në Londër përtë cilën paguhet Artani angazhohet edhene projekte vullnetare që konsistojnëkryesisht në të ndihmuarit e refugjatëvenë botë’.‘’Po vullnetarisht kam menaxhuaredhe disa projekte ndërkombëtare tësponsorizuara nga BritishCouncil.Kam dëshirën më të madhetë ndihmoj ç’do kosovar apo shqiptarqë has vështirësi këtu në fushën edrejtësisë’’Teksa me tregon për të gjitha këto Artanimundohet të flasë në shqip. Dhe në fakte flet mirë po aq sa dhe anglishten. Ështëdëshirë e tij që ta ruajë gjuhën shqipeedhe këtu, tua transmetojë atë edhepasardhësve si pjesë e identitetit të tij.‘’Ruajtja e gjuhës tonë amtare ështënjë vlerë shumë e rëndësishme që neshqiptarët duhet të bëjmë me patjetër.neglizhimi i gjuhës mëmë çon nëhumbje të identitetit,nga prindërittanë, gjyshërit ose anëtarët e tjerë tëfamiljes në vendin tonë në Kosovë dheShqipëri’. Është detyrë e jona tëpunojmë fort për ta ruajtur atë edhepër brezat e së ardhmes’’.

Dhe në fakt gjuha e venditmëmë është dhurata më e bukur qëmund ti bësh një brezi të ri I lindur erritur në vend të huaj.

Asnjëherë familja e tij dhevetë ai se humbën mallin për Kosovën ,vendlindjen e tyre dhe gjithçka tjetër tëbukur që lanë atje pa dashur, por të de-tyruar. I mirëvendosur në Londër me punë dhefamilje Artani tregon se Kosova ështëdhe do të mbetet gjithmonë vendlindja etij. Do të mbetet vend I cili I ruan atijkujtimet më të bukura të fëmijërisë paralufte.‘’Jam shumë krenar që jam shqiptar.Kjo më jep një ndjenjë të identitetitdhe krenarisë. Do të përdor të aftësitëe fituara në Angli për të ndihmuarKosovën të integrohet plotësisht nëbotë’’.Dhe nga njerëz të tillë të cilët kanë njëqëllim të mirë në jetë dhe vazhdojnë tëpunojnë fort cilado qofshin rrethanatpër ta arritur atë, një mesazh është Imirëpritur nga ç’do lexues veçanërisht Ivlefshëm për ata të rinj që mendojnë sevështirësitë mund tua lënë ëndrrat në sir-tar.

‘‘Ju drejtohem me zemër tëgjithë shqiptarëve në Britanitë Madhe dhe në mbarë botën:Jini krenarë për rrënjët ngavini dhe integrohuni në komu-nitetet në të cilat jetoni. Punonisë bashku për të ndërtuarmirë veten për shoqërinë dhekomunitetet të sigurta dhe tëgjalla’’

ARTAN LLABJANI: “ASGJË NUK MË NDALON PËR TË REALIZUAR ËNDRRËN E HERSHME...”

www.ifcf.co.uk sales@ifcf.co.ukPafundesi zgjedhje

JU VETEM POROSISNI DHE TRANSPORTI ESHTE FALAS Tel: Tel: 0208 961 8765

www.ifcf.co.uk sales@ifcf.co.uk

Ne disponojme te gjitha makinerite per prodhimin egjithckaje qe ju deshironi, qe nga dhomat e gjumit,dollape dhe tavolina,karpeteve kuzhinat e te gjitha

llojeve dhe permasave, te gjitha llojet e tapicerive etj Ju keni vetem per te porositur

Disponojme çdo gje qe ju nevojitet per shtepite apo zyrat tuaja

Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road

London NW10 6HJ Tel: 0208 961 8765

histori www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 14

nGA PETRIT MALUSHI

Çdo gjuhë, nga përdoruesit e saj,bëhet funksionale vetëm nëpër-mjet të dëgjuarit, të folurit, të

lexuarit dhe të shkruarit. Por ndërsa dyaktet e para, pra të dëgjuarit dhe të folu-rit, realizohen prej çdo personi që nëfazat e para të jetës si procese biologjike,dy aktet e tjera, të lexuarit dhe të shkru-arit janë të kushtëzuara prej arsimimitgjatë rritjes dhe zhvillimit fizik e in-telektual të njeriut. Pashmangshmërishtjanë fjalët dhe mënyrat e të folmeve tëmjediseve familjare, ku i çdo sapolindurvjen në jetë, që vënë shtresat e para tëfjalorëve dhe trajtat e ligjërimeve tekushdo.

Më pas në institucionet arsimore merrennjohuri dhe koncepte shkencore, qënjerëzit të flasin e të shkruajnë sipasrregullave të përcaktuara gjuhësore. Ngaky nivel ata i kanë të gjitha mundësit qëtë reflektojnë ndaj çfarë kanë marrë jonë përputhje me këto rregulla.

Realisht të folmet e mjediseve familjare,shoqërore, sociale dhe zyrtare, nuk arri-jnë të demonstrojnë një të folur korrekt,sipas rregullave të shkencave dhe disi-plinave gjuhësore që mësohen në jo pakvite në shkollat e të gjitha niveleve dhedegëve të arsimit parauniversitar, apoedhe në atë universitar, madje edhejashtë kësaj kornize. Arsyet janë nga mëtë ndryshmet, objektive dhe subjektive,që nuk mund të tejkalohen. Pra gjuha efolur nuk e arrin dot perfeksionin egjuhës së shkruar.

Do të ishte një arritje nëse të gjithëfolësit, megjithëse te disa ekzistondëshira, në çdo mjedis, do të bënin për-pjekje ta përdornin gjuhën siç e mëso-jnë, edhe në të folur. Problemi është se,si gjuha e folur ashtu edhe gjuha eshkruar demonstrohen, pra përdoren nëjo pak raste, me deformime nga ajo qëmësohet në tekstet mësimore.

Nëse do të kishte një institucion statis-tikash, shifrat për këto shkelje ndoshtado të shkonin në nivelet të pamenduara.Specialistë të fushës së gjuhësisë, gjuhë-tarë të niveleve të ndryshme, mësues tëlëndëve të gjuhës shqipe dhe letërsisë,apo edhe njerëz të fushave të tjera, qëkanë vlerësuar se mund të japinndihmesë, kanë trajtuar vazhdimisht nëmënyrë konkrete dhe analitike si duhetdhe si nuk duhet folur dhe shkruar, prakur është folur e shkruar gabim dhe siduhet folur e shkruar saktë. Faktet kanëqenë e janë të shumta në raport me rreg-ullat e morfologjisë, sintaksës, drejt-shkrimit, drejtshqiptimit, kulturësgjuhësore, fonetike e leksikore, në mar-rëdhëniet brenda vetë gjuhës shqipe dhenë marrëdhëniet e saj me gjuhët e tjera.

Dhe askush i kësaj fushe nuk e ka tëvështirë, nëse vendos të trajtojë çështjeme një tematike të tillë, të kërkojë egjejë fakte të reja. Veç mjediseve, me-diat elektronike dhe të shkruara, shtëpitëbotuese, që nga numri, lloji, niveli, ko-hështrirja e programeve, numri i faqeveetj, etj, janë “të pasura” në këtë drejtim.

Po u referohemi medieve dhe shtëpivebotuese pasi janë mjete të komunikimitmasiv dhe të drejtpërdrejta, ku pasqyro-het ashtu siç është realisht formimi dheniveli gjuhësor, së pari i çdo botuesi,

drejtori, kryeredaktori, redaktori, gaze-tari dhe së dyti i të ftuarve, të intervistu-arve, politikanëve, shtetarëve,specialistëve të çdo fushe, e deri te qyte-tarët apo banorët më të thjeshtë të zon-ave rurale, pa asnjë lloj diferencimi, tëcilët përzgjidhen për të qenë të pran-ishëm brenda kornizave të emisionevetelevizive e radiofonike apo në faqet egazetave e revistave.

Vetë forca e medies është e tillë që të im-ponon tërheqje vëmendjeje dhe përqen-drim për gjithçka që parakalon në ekranedhe në fraksion të sekondit; apo lexonnë radhët e një kryeartikulli dhe artikullikur shfleton një gazetë a revistë. Sytëdhe veshët e secilit duket sikur luajnërolin e pajisjeve të një “skaneri gjuhë-sor” që s’u shpëton asgjë, ndërkohë qëshkeljet gjuhësore mund të kalohen nor-malisht në një bisedë familjare,shoqërore, tavoline, takim të rastë-sishëm, shërbim në supermarket etj.

Po pse nuk bëhemi dot “folës të mirë”ne përdoruesit e gjuhës ? Arsyet janë tëshumta e të natyrave të ndryshme, ështëfolur e shkruar për to dhe synimi i këtijshkrimi është të përpiqemi ta flasim dheshkruajmë gjuhën ashtu siç e mësojmë.Shkeljet gjuhësore apo deformimet eshtrembërimet në disa raste janë krejt tëpapranueshme.

Kur një politikan ngatërron gjinitë e em-rave, apo të përemrave vetorë të vetës së

tretë, nuk përshtat mbiemrin në gjininumër dhe rase me emrin, një shtetarbën lëmsh trajtat e shkurtra apo të shkur-tra të bashkuara, një zyrtar i ndërton fjal-itë me rend jo të drejtë, një gazetar nukdi t’i vendosë foljet në kohët dhemënyrat e tyre, ngatërron vendosjen eemrit në fjali sipas rasave, trajtën eshquar me të pashquarën, nuk përputhshenjën më shënjuesin pra formën mepërmbajtjen e fjalës, del nga tematika,bën pyetje si komente, në gazeta inter-vistat duken si përshkrime, futen fonemaqë nuk i ka alfabeti i gjuhës shqipe,hiqen të tjera që nuk duhet të hiqen, nëshkresat zyrtare datat nuk shkruhen siduhet të ndara nga muaji dhe viti mepikë, ka përzierje të shkronjave tështypit me ato të dorës, nuk përdorenkur duhen shkronjat e mëdha dhe shen-jat e pikësimit në fillim, në mes apo nëfund të fjalisë, zëvendësohen fjalëtshqipe me fjalë të huaja të panevo-jshme… reagimi vjen natyrshëm.

Përse të ndodhin kaq shumë shkeljegjatë përdorimit të gjuhës shqipe, gjith-një referuar asaj se si ajo mësohet nëshkollë dhe a mundet ne të arrijmënivelin e një folësi të mirë? Duke anal-izuar të gjithë faktorët, në kontekstin ejetës së njeriut, familjarë, shoqërorë, so-cialë, intelektualë etj., peshën kryesoree mban ai arsimor.

Më konkretisht, të gjithë kryejmë ar-simin e detyruar të ulët e nëntëvjeçar,

pjesa më e madhe edhe arsimin e mesëme të lartë, e pas përfundimit të çdo vitishkollor, në dokumentet përkatëse nukmungojnë edhe vlerësimet e nivelevesipërore. Mësimi i gjuhës shqipe merubrikat e të folurit, të dëgjuarit, të lex-uarit e të shkruarit fillon qysh në klasëne parë e nuk ndërpritet deri në klasën edymbëdhjetë apo të trembëdhjetë tëshkollës së mesme, me ngarkesë javorepesë, katër, tre e dyorëshe, sipas ciklevepërkatës. Gjatë kësaj shtirjeje në pro-gramet mësimorë trajtohen të gjithadukuritë gjuhësore dhe rregullat qëduhet të zbatohen gjatë përdorimit tëfjalëve e fjalive, njësive më të vogla emë të mëdha se to, për t’u bërë folës eshkrues të mirë.

Në orët mësimore trajtohen fonemat,morfemat, fjalët, togfjalëshat, fjalitë,paragrafët, tekstet, kuptimet e fjalëve,funksionet e tyre, fjalëformimi, klasat efjalëve, kategoritë gramatikore të tyreetj. Brenda një viti shkollor me javë tëplota mësimore, e më tej në dymbëd-hjetë vite, nuk ngelet asgjë pa thënë, pau shkruar e pa u analizuar. Sigurisht jogjithçka që mësohet në shkollë sistemo-het në mënyrë të plotë në vetëdijen e se-cilit, megjithatë konceptet bazë vështirëse fshihen nga kujtesa përfundimisht.

Po atëherë, të përpiqemi të mendojmë seduhet të flasim ashtu siç mësojmë nëshkollë, të mbajmë mend sa më shumërregulla nga ato të mësuara gjatë viteve

të shkollimit, të bëjmë autokontrolle tëligjërimeve tona, të reflektojmë ndajshkeljeve tona gjuhësore, të dallojmë tektë tjerët shtrembërimet gjuhësore, tëvlerësojmë mjedisin ku ndodhemi, pozi-cionin nga flasim, nivelin e dëgjuesvedhe të bashkëbiseduesve etj, etj. Të për-piqemi të mbajmë mend që nëstrategjinë e të folurit veç cilësive të njëfolësi të mirë, të kemi parasysh se tëfolurit është një akt thelbësor i veprim-tarisë së përditshme të çdo njeriu. Tëdish të flasësh është një aftësi e rëndë-sishme, por edhe e vështirë për tazotëruar.

Njerëzit mësojnë që të vegjël të flasin,por të dish të flasësh si duhet është krejttjetër gjë. Të dish të flasësh do të thotëtë jesh folës i mirë. Kjo është e rëndë-sishme në të gjitha situatat ligjërimoretë folësve , por rëndësi të veçantë merrnë situatat zyrtare dhe kur flitet para njëpubliku me nivel, që vëmendshëm do tëkuptojë atë që thuhet e gjykon mënyrëne të folurit. Ndërkohë që në strategjitë etë shkruarit të mos harrojmë se të dish tëshkruash është një aftësi shumë e rëndë-sishme për jetën e përditshme, si nëshkollë edhe në çdo mjedis tjetër famil-jar, zyrtar, pune, shoqëror , social etj.Por për të qenë një shkrues i mirë do tëthotë të dish të shkruash një tekst tëvërtetë, të saktë, të rregullt e koherent qëështë me të njëjtën linjë me situatën ko-munikuese.

SI TË BËHEMI FOLËS TËMIRË TË GJUHËS SHQIPE

opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 15

nGA AGIM nESHO

Vizita e Kryeministrit Rama nëSerbi, nga niveli i vizitës, për-bën një ngjarje historike duke

pasur parasysh që një vizitë e tillë ështëkryer 68 vjet më parë nga udhëheqja ekohës. Kjo vizitë është një shenjë pozi-tive në funksion të bashkëpunimit dy-palësh, përpjekjeve të integrimit rajonalsi dhe të zhvillimit ekonomik me interesreciprok të dy vendeve. Vënia prioritete kësaj vizite që në hapat e parë të real-izimit të programit të politikës sëjashtme të qeverisë, tregon se qeveriashqiptare po shprehte vullnetin e saj përnjë politikë të hapur në rajon. Duke parëecurinë pozitive të negociatave mes Pr-ishtinës dhe Beogradit, të ndërmjetë-suara nga Brukseli, kjo vizitë mund tëshërbejë si shtysë pozitive në klimën eBallkanit Perëndimor, ku fryma na-cionaliste dhe konfliktet etnike ende nukjanë zhdukur.

Çfarë mund t’u ofrojë të dyja palëve kjovizitë e nivelit të lartë? Serbia kërkon tështojë dhe të rrisë rolin e saj primar nëgjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor,kërkon shtimin e investimeve serbe nëkëtë rajon dhe e shikon Shqipërinë si njëmundësi në këtë drejtim, kërkon të luajënjë politikë të hapur me Shqipërinë përtë justifikuar politikën e saj mospajtuesendaj Kosovës.

Ndërsa Shqipëria kërkon të konfirmojë

me këtë vizitë politikën e sajkonstruktive dhe integruese nëBallkan, bashkëpunimin me in-teres reciprok midis vendeve, sidhe të demonstrojë politikën esaj pa paragjykime e kompleksenë realizimin e qëllimit të saj,atë të integrimit europian. Nëqoftë se kjo vizitë nuk do tëpërqendrohej më tepër në efek-tet e saj ndaj opinionit publikdhe meritave të lidershipit që ekryen atë, siç ndodh shpesh nëlëvizjet tona të politikës sëjashtme, kjo vizitë mund të përbënteedhe një nga kontributet e politikës sëjashtme të kësaj qeverie – rritjen e fak-torit shqiptar si faktor kryesor në zhvil-limin e rajonit. Dhe Shqipëria mund taluajë këtë rol, jo për show mediatik, porsepse i takon dhe është koha për ta luaj-tur këtë rol. Sot vendi ynë është anëtar iNATO-s, i vetmi në Ballkanin Perëndi-mor, përfaqëson një komb të fuqishëmshqiptar me mbi 7 milionë dhe ështëfaktor determinues në politikat stabi-lizuese dhe të paqes në rajon.

Takimi i nivelit të lartë në Serbi duhet tëjetë takim midis dy shteteve të barabartaqë aspirojnë integrimin europian, midisdy shteteve që interesat reciproke të tyrei shtyjnë të shkojnë drejt bashkëpunimitdhe së ardhmes. Politika e jashtmeshqiptare nuk mund të mjaftohet vetëm

me qëndrimin ndaj njohjes së shtetit tëKosovës, që sot është një realitet i pak-thyeshëm dhe i njohur nga 108 shteteanëtare të OKB-së apo në mbrojtje të tëdrejtave të pamohueshme të popullsisëshqiptare në Preshevë, Bujanovc dheMedvegjë, që është një detyrim. Këtoqëndrime janë përsëritur nga disa zyr-tarë të lartë shqiptarë në të gjitha takimetme lidershipin serb.

Në qoftë se Shqipëria duhet të luajë roline saj në politikën e jashtme ballkanike,duhet që në Beograd të mbrojë orien-timin perëndimor dhe vlerat edemokracisë liberale në BallkaninPerëndimor, të vazhdimësisë së inicia-tivës gjermane për një Ballkan të inte-gruar drejt familjes europiane, që nukudhëhiqet nga interesat e ditës dhe en-tuziazmi nga financimet e projekteve me

regjime autoritare jo-eu-ropiane, të cilat kanëpolitika dhe interesagjeopolitike në rajon.

Fjala eNdihmës/SekretaresAmerikane tëShtetit,Victoria Nuland,në Forumin eStrategjisë së EuropësQendrore, ku u drejto-het disa liderëve të Eu-ropës Qendrore se “si

mund të flenë natën nën mburojën enenit 5 të NATO-s ndërkohë që nxisindemokracinë joliberale gjatë ditës”,është një thirrje për ekuilibër dhe kujdesjo vetëm në politikat e brendshme poredhe në qëndrimet me aktorët e tjerëndërkombëtarë.

Ky qëndrim duhet të orientojë gjithashtupozicionin e diplomacisë shqiptare neSerbi. Për më tepër që kjo vizitë koinci-don edhe me vizitën e Presidentit Putinmë 16 tetor, ku pritet t’i ofrohet njëpritje madhështore, dekorime dhe njëkonfirmim i marrëdhënieve të shkëlqy-era midis dy vendeve. Duke qenë sekryeministri Rama në intervistën tele-vizive në “A1 Report” u shpreh seçështja e Kosovës është e mbyllur,bisedimet duket se do të përqendrohenmë tepër në marrëdhëniet dypalëshe dhe

investimet. Për këtë arsye, rritja ebashkëpunimit ekonomik dhe inves-timeve midis dy vendeve Shqipëri-Serbiduhet të jetë e prirur të ndalojë shtrirjene investimeve strategjike ruse nëShqipëri, kur njihet fakti që biznesetruse kanë shtrirë influencën e tyre nëshumë drejtime të ekonomisë serbe.Duke qëndruar në parim dhe duke mbro-jtur vlerat morale të shoqërisë perëndi-more dhe politikat e përbashkëtaeuro-atlantike, mund të respektohemi.Vetëm ky pozicionim i lidershipit shqip-tar mund të sjellë suksesin e kësaj vizite.

Në këtë vizitë, me pritshmëri të madhepër një rol të ri të diplomacisë shqiptare,shenjat janë të vakëta. Shtyrja e takimitdy herë dhe lënia e vizitës disa ditë pasvizitës së presidentit Putin tregon që ser-bët kërkojnë të dominojnë axhendën.Kritikat e ashpra të lidershipit serb nëAsamblenë e Përgjithshme dhe nëKëshillin e Sigurimit të Organizatës sëKombeve të Bashkuara ndaj Shqipërisëdhe Kosovës, si vende që prodhojnëvullnetarë në terrorizmin ndërkombëtar,janë kaluar në heshtje nga diplomaciashqiptare. Në qoftë se Serbia mendon sediplomacisë shqiptare i mjafton vetëmfakti i vizitës dhe jo substanca e takimit,ne duhet të provojmë të kundërtën. Nëqoftë se nuk do të arrijmë atë që presimnga kjo vizitë, diçka është e sigurt: Kohae diplomacisë shqiptare po afron.

Në pritje të një vizite në Beograd

nGA ROGER COHEn

Shkova për një shëtitje në Berlin.Gjethet e vjeshtës zverdhinpemët, me shtëpizat e drunjta të

zogjve. Rrugët me më shumë hapësirase sa njerëz, që “përgënjeshtrojnë” atëepitet të cekët, kryeqyteti i Europës.Sapo isha ndarë me një mikun tim nëGrunevald, i cili më tha se shtëpia e tijishte ndërtuar në vitin 1930, nga njëfamilje hebrenjsh, e cila ishte arratisurpër në Brazil në vitin 1936. Një herë, aii kishte treguar shtëpinë mbesës sëpronarit të parë të saj, dhe më pas kishbërë të njëjtën gjë me pasardhësit e ofi-cerit britanik që kish jetuar në këtështëpi pas vitit 1945. Jeta, siç e dinëmirë arkeologët, e rrëfen historinë e sajme shtresa; dhe askund më shumë se sanë këtë qytet. Një zonjë gjermane më thase kur kishte hequr letrën e murit nëapartamentin e saj kishte gjetur gazetame tituj që festonin ditëlindjen eGyhrerit në vitin 1937. Një epitet më imirë do të ishte, Berlini, kryeqyteti i ku-jtesës.

Atëherë, si duhet kujtuar 25-vjetori i rënies së Murit të Berlinit –fundi i ndarjes së Gjermanisë, dhe Eu-ropës, dhe botës? Ka kaluar një gjysmëshekulli. Shekulli i përgjakshëm që kaloiështë tërhequr dhe mbuluar nga mjeg-ulla. Rënia e murit nuk ishte fundi i his-torisë, por agrimi i një historie tëndryshme.Ai nuk na futi në një epokë kuinteresi i iluminuar vetiak do të qeveristemarrëdhëniet mes kombeve të bashkuarnë demokraci liberale. Format e na-

cionalizmit nuk vdiqën aspak, përkun-drazi, u rigjallëruan. Fanatizmi gjeti tokëpjellore në toka shkretëtirash. Rusia uringrit duke hungërirë. Megjithatë, sig-urisht kjo ishte, sipas fjalëve të VolfgangSchauble, ministër i jashtëm i Gjerman-isë, “momenti më fatlum në historinëtonë”, një ritakim pothuajse i paimagjin-ueshëm i Gjermanisë me vetveten. Përmiliona banorë të Europës qendrore dhelindore, ishte edhe momenti i çlirimitnga morsa sovjetike.

Gjermania tani gmëzhin sikëta tramvaje qytetesh. Bashkimit iudesh një brez i tërë, ai ishte i vështirë,por ndodhi. Në një epokë përshtatjeshpolitike minutë-pas-minute, ky vend nakujton se është mirë të vendosësh objek-tiva afatgjatë dhe t’u përmbahesh atyre.Procesin e ndihmoi federalizmi. Pokështu edhe premtimi i Kushtetutës për“Lebensverhaeltnisse” (kushte jetese) tëbarabarta për të gjithë gjermanët. Këtutë pasurit janë pasuruar më shumë, ashtusi kudo, por me më pak turp. So-cialdemokracia nuk është një ide boshenë një komb, eksperienca e të cilit memëkatin i ka dhënë një leksion të pash-lyeshëm për rreziqet e frakturës sociale.

Jashtë Gjermanisë, historiaeuropiane është më pak e lumtur. Pas njëçerek shekulli, pyetjet e ngritura ngabashkimi i Gjermanisë dhe një Europëtashmë një e tërë nuk kanë gjetur

përgjigje. Greqia është me xhepat bosh,Franca e zhytur në zymtësi, BashkimiEuropian ka ngecur. Gjermania domi-non Europën, një rol i cili nuk i pëlqenedhe pse nuk është imune nga emo-cionet e herëpashershëm. Me këtë do-minim, janë rikthyer tundimet e vjetërintelektualë: ideja e të qënurit një fuqi emadhe, e barazlarguar nga Rusia dheSHBA.

Aderimi i Gjermanisë nëUnion dhe NATO është ende ipadiskutueshëm. Por lufta e vogël e Ru-sisë në Ukrainë dhe aneksimi prej saj iKrimesë ka zbuluar simpatizues të Pu-tinit në të majtë e në të djathtë, të nxituredhe prej ndjenjave antiamerikane.Ashtu sikurse ukrainasit, sipas fjalëve tëJoschka Fischerit, një ish ministër iJashtëm, “vdisnin të ishin pjesë e Eu-

ropës”, Europa ka rezultuar e padenjëpër sakrificën e tyre, për shkak të varë-sisë energjetike nga Rusia. Ajo qëukrainasit duan sot nuk ndryshon ngaajo që gjermano-lindorët dhe polakëtkërkonin në 1989-ën.

Kujtimet venë e vijnë pandonjë drejtim të caktuar, si gjethet evjeshtës që bien përgjatë Hohenzollern-damm. Unë erdha në vitin 1998 në njëBerlin ende jo të rilindur si kryeqytet iGjermanisë, ende i ndarë në mentalitet.Vitin tjetër, në përvjetorin e dhjetë, bise-dova me Harald Jaegerin, rojen kufitareqë hapi portën duke i dhënë kështu fundndarjes së Europës, në 9 nëntor 1989. Epyeta se si ishte ndier: “Djersët mërridhnin çurk në qafë dhe këmbët mëdridheshin. E dija çfarë kisha bërë. Ishamenjëherë i vetëdijshëm. Kaq e pat,

mendova, Gjermania Lindore morifund”.

Nuk do të kish marrë fund pavendosmërinë e Amerikës dhe aleatëvetë saj. Mbështetja e palëkundur eAmerikës për bashkimin e Gjermanisë,dhe madhështia diplomatike e JamesBakerit, në atë kohë Sekretar Shteti iSHBA, e shndërruan një të çarë të murit,në një rend të ri i cili çliroi gjysmën eEuropës dhe u pranua nga Moska. Njëdiplomaci e tillë, plot forcë dhe kth-jelltësi nevojitet shumë sot, nga Ukrainanë Irak. Një brez i ri po mëson se të qën-drosh mbi ujë dhe të shpresosh për mëtë mirën nuk mjafton. Shpresa nuk ështëpolitikë. Bota është e rrezikshme. Alean-cat kanë rëndësi, ashtu si angazhimetdhe vijat e kuqe.Për nder të Bakerit, marrësi këtë vit içmimit Kissinger në AkademinëAmerikane në Berlin, Hans-DietrichGenscheri, ministri i Jashtëm i Gjerman-isë në 1989, tregoi se ndërkohë që tur-mat iu vërsulën murit, ai i telefonoiBakerit, që nga ministria e tij në Bonn.Operatorja telefonike arriti Sekretarin eShtetit. Përpara se Genscheri të fillontetë fliste, ajo shpërtheu: “Z. Sekretar, Zotie Bekoftë Amerikën!”Vetëm berlinezi më i shkujdesur do tëmund t’i harronte ndonjëherë këto fjalë.

Rikthim në Berlin, 1989

histori www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 16

Kuvend letrash me miqtë,letërkëmbimi i pasur i MustafaMerlikës-Kruja, i përfshirë në

katër vëllime, jep dimensionin jo vetëmtë këtij personaliteti, por dokumenton ezbardh shumë anë të errëta të historisësonë në periudhën më delikate, para dhepas Luftës së Dytë Botërore, kurpushtetin e morën komunistët.

Janë 11 vjet letërkëmbim me fratin puk-jan që e gjeti firmëtarin krutan në njëgjendje të vështirë shpirtërore, “pafamilje, por me uzdajë se nji ditë e shoh,veçse pa miq përgjithmonë”.

Shumë letra, fakte e dokumentacionekanë dëshmuar për misionin sekret an-glez në Shqipëri, por ende vazhdon tëtërheqin dëshmitë e reja, të panjohura,siç është dhe rasti i rrëfimit të fratitPaulin Margjonaj me letërkëmbimin qëka pasur me Mustafa Krujës, të dy nëmërgim.

Letrat e mëposhtme janë një debat mërëndësi historike në lidhje me marrëd-hënien jugosllave shqiptare, prej 1938-1949, për të cilën në Perëndim ështëshkruar si duket, por që shfaqen tenden-cioze të dhënat. Kështu të paktën ështëshprehur Kruja në letrën me fratin puk-jan, kur ky në anë të tij nuk rresht sësjelli të dhëna si kjo e Inteligjencës bri-tanike, prej së cilës marrim informa-cionin se baza e organizimit kanë qenëbajrakët e Veriut.

Bëhet fjalë edhe për një rast konkret, sesi për 40 vite këto misione sekrete kanëmbajtur bashkëpunëtorët e tyre shqip-tarë, duke u dhënë shpërblime të përjet-shme për shërbimin.

***

“Graz, me 26 Kallnduer 1952

Shum i dashtuni mik,

Letren e dashtun e shum t’intere-santshme tande e mora dje e të falemnderës per së fortit. E kam lexue vetemnji herë njeket leter, prandej per tash nukpo due me lypë skjarime tjera perçashtje të traktueme në ket leter kaq tëgjatë e të randsishme – në vend qi me ethirrë leter kte e dý të perparshmet,kishte me u dashtë të thirreshin traktate– , vetem nder kto dý pika:

1) A dini ndoj gja mâ gjatë per ketEshref Frasherin, kaq njeri i zoti, sa mekrijue nji gjendje në Shqypní, qi me pasëpasoja aq të randa per kohen eardhshme? Me të diftue të drejten, ketKongresin e Lushnjes vetë e kam mbajtëperherë si gjâ fort të randsishme në pik-pamjen kombtare, sa qi çuditem qi ketkongres e kanë drejtue e gatue Toskët ejo Gegët. Se si mandej, prej ktij kongresikanë mujtë me rrjedhë gjith kto të kqija,âsht nji gjâ qi nuk mundet me u kuptueashtu pá tjeter. Por ndoshta, kúr t’a lexoje t’a studjoj mâ gjatë letren – traktatindeshta të tham! – tanden mâ me ve-mende e kujdes, ndoshta po tham, kamme mujtë me kuptue ndoj send mâ teper.

2) Më permendë punen e atij hinglizitt’Intelligence service. A mundeni me mëkallxue mâ gjatë mbi rolin qi kanë lujtëhinglizt e informacjonit sekret nëShqypní? Në librin “Il sangue tradito –relazioni jugoslavo-albanesi 1938-1949” (Gjaku i tradhtuem – marred-haniet shqiptaro-jugosllave –

1938-1949)” , flitet shpesh herë e kri-tikohet fort vepra e ktyne hinglizve nëShqypnín t’onë. Nder sá tjera, thohen nëfaqe 108 njekto fjalë: “Molti alfieri(portabandiera) – dell’Albania Settentri-onale, di Ljuma, Krasnic, Bitic, Mate,Gornji, Debar, lavoravano già di gener-azione in generazione per l’IntelligenceService. Così per esempio, nellafamiglia di Hagi Ljesi c’è un vecchio ilquale, per servigi resi al servizio infor-mativo brittanico quaranta e più anni fariceveva continuamente ogni sabato unmontone ed alcune monete d’oro, il chegli perveniva regolarmente per anni, eperfino durante questa guerra”(“Shumëbajraktarë të Veriut (Luma, Krasniqja,Bytyçi, Mati, Gornji, Dibra) punojshinbrez mbas brezi me Intelligence Service.(Zbulimi sekret anglez). Kështu, përshembull, në familjen e Haxhi Lleshit,âsht nji plak i cili, si shpërblim për shër-bimet qi i kishte bâ, dyzet vjet mâ pare,shërbimit informativ britanik, merrteçdo të shtunë nji dash e disa napolona qii vijshin rregulisht prej vitesh, madjeedhe gjatë ksaj lufte.” ).

Shka thoni ju? – Per mâ teper dishrojme dijtë:

3) Rolin e Luigj Gurakuqit sidomos nërelacjon me proklamacjonin e vetqev-erimit në Vlonë 1912. Dikund kamlexue se Luigji thirret “Sekretari i 1912-s”. A âsht kenë Luigji sekretar i IsmajlQemalit a si âsht per t’u kuptue kjopunë? A âsht mandej e vertetë se LuigjGurakuqi âsht kenë si kshilltár apor sisekretár pranë Ded Gjo’ Lulit në lëvizjene Malcís së Madhe?

Per Luigjin kishe me dashtëme dijtë shum, sidomos per sa i perketpolitikës së jashtme shqyptare. Rolin etij në kohen e opozitës e të populloresndoshta shkon teper gjatë me e kallxuetash. Me gjithkta vrasen e tij nuk e kup-toj mirë.

Në nji numer të “Hyllit tëDritës”, Marc 1944, kushtue Luigj Gu-rakuqit e Bajram Beg Currit, flitet perdekë të tij e kurrkund nuk del kjartë nëshesh se kush e shtini Baltjon Stam-

bollen me e vrá të shuemin Luigj. Tho-het se kvestura e Barit ndaloi me bâ fu-neral të madhnueshem neper gjytet tëBarit e lejoj vetem ate nder vorre. Flitetmandej gjatë per padrejtsí të gjygjit tëTranit etj. Njeri qi lexon ket artikull,mendon se Luigjin e kanë vrá Italjant ekurrkush tjeter nuk ka pasë gisht në ketvrasë.

4) N’ Illyrisch-albanischeForschungen, blê II, faqe 232 lexohennjekto fjalë: “Nur im Süden bei denTosken, die im Vergleich zum Nordenviel fortgeschrittener waren, konnte manseit langem unter den mohammedanis-chen Beys die Anfänge einer keimendennational-albanischen Idee konstatieren.Die mohammedanischen Tosken beken-nen sich jedoch fast ausscaließlich zuder religiösen Sekte der Bektaschi, dieeine liberalere Weltanschaug vertritt,und z. B. eine Regelung der sozialenVerhältnisse durca die Religion nicht an-erkennt. Vort mind konnte sich ein Na-tionalbewußt-sein allmählich bilden,dort sind auch die ersten von den Toskenselbst erhaltenen albanischen Schulenentstanden. Im übrigen Albanienstanden die Mohammedaner mit weni-gen Ausnahmen der albanischen Nation-alidee gleichgiltig, wenn nicht gar-wiejene Skutaris-direkt feindlich gegenüber

(Vetëm në Jugë te Toskët, tëcilët në krahasim me Veriun ishin shumëmë të zhvilluar, mund të vëreheshin prejkohësh nën bejlerët muhamedanë fil-limet e një ideje t’ardhëshme kom-bëtare-shqiptare. Megjithatë, Toskëtmuhamedanë i përkisnin kryesisht sektittë Bektashijvet, i cili përfaqësonte njëbotkuptim liberal, dhe p.sh. nuk njihtenjë rregullim të marredhënieve socialenëpërmjet fesë. Aty dalngadalë mundi tëformohej një ndërgjegje kombëtare, atykishin lindur dhe shkollat e para shqipetë mbajtura nga vetë Toskët. Në pjesëntjetër të Shqipërisë, me pak përjashtimesi disa në Shkodër, muhamedanët ishinindiferentë përkundrejt idesë kom-bëtare.”)”. Shka thoni ju mbi ket pikë?

Sidomos mbi fjalët e nen-vizueme prej meje nuk kam aspak haberse shka don me thânë ky Zotní KarlThopija, qi i shkruen. (Në kllapë: a âshtky Karl Thopija ktu nji pseudonim a pornji personë e vertetë?).

Në librin e Richard Busch-Zantner, tëcilin vetë shpesh herë ta kam çitue, lex-ohen kto fjalë mbi Bektashizmen nëfaqe 40-41:

Në nji vend tjeter po të njajtitauktor thohet: “Akif Pascha Elbassani,ein enger Mitarbeiter Achmed Zoguswährend der Elbassaner Tage 1916 undvorher schon ergehener Anhänger desPrinzen zu Wied, vertrat den Bektaschis-mus im Regentschaftsrat nämlich(“Bashkësia e dytë islame është Bek-tashizmi, një sekt panteistik, i dalë nganjë urdhër dervishësh. Si urdhërdervishësh, Bektashizmi e kishteorigjinën në Azinë e Vogël por më pas,ndoshta nëpërmjet një lidhjeje tëngushtë të themeluesit të tij, Bektashit,me Jeniçerët, i të cilëve ai ishte klerikui pare, kaloi n’Evropë.

Në të vërtetë Bektashi ndod-het i varrosur në një xhamí në pjesënevropiane të një lagjeje periferike tëStambollit. Prania e Urdhërit nëShqipëri dokumentohet që nga viti 1530.Me kalimin e kohës fitoi shumë simpa-tizantë ndër rradhët e feudalëve, të cilëtnuk e mbshtetën vetëm financiarisht, pore ndihmuan të përhapej kudo kishte feu-dalë shqiptarë. Në Aliculi, një vend ivogël në Thesalí, i banuar kryesisht ngapronarë shqiptarë tokash, psh., që nëshek.XVIII kishte një manastir të Urd-hërit, dhe është fakt i njohur qëdervishët, mbi të gjithë dervishët bek-tashinj, në kapërcyell të shek. XVIII gë-zonin hyrje të lirë n’oborrin e Ali PashëTepelenës. Ende sot jeta e dervishëve nëShqipëri është e gjallë (aktive) ; përkatë-sisht në pranverë, para ardhjes së nxe-htësisë së madhe të verës, mund tëshikohen kudo murgjër në shtegtim.

Kjo marredhënie intime me

feudalët agrarë dhe jo më pak marredhë-nia me jeniçerët e shtynë Sulltan Mah-mudin II më 1826 t’a shfuqizonte dhet’a shtypte në mënyrë të përgjakshme ur-dhërin, por pa arritur t’a shfaroste për-fundimisht.

Si në Azinë e Vogël, n’Egjypt– ku shtëpia e atyshme mbretërore ështëme origjinë shqiptare – ashtu dhe nërrethinat e Stambollit, urdhëri vazhdoi tëekzistonte. Zona kryesore e përhapjes sëtij ishte Shqipëria me qendrën në Krujë,ku dëshmohet të ketë ekzistuar që prejshek. XVI.

Politikisht ai u shfaq nëShqipëri më 1920, në Këshillin e Reg-jencës për herë të parë u shfaq zyrtarishtnjë përfaqësues i Bektashizmit. Pasi qëmë 1928 u diskutua dhe shpallja epavarësisë së bashkësisë fetare, kjo upërfundua më 1932. Numuri i simpati-zantëve të tij mund të shkojë tek 100000vetët. Aqif Pashë Elbasani, njëbashkëpuntor i ngushtë i Ahmet Zogutgjatë ditëve të Elbasanit më 1916 dhemë parë simpatizant i Princ Vidit, nëKëshillin e Regjencës përfaqësontepërkatësisht Bektashizmin.) (“Bashkësiae dytë islame është Bektashizmi, njësekt panteistik, i dalë nga një urdhërdervishësh.

Si urdhër dervishësh, Bek-tashizmi e kishte origjinën në Azinë eVogël por më pas, ndoshta nëpërmjet njëlidhjeje të ngushtë të themeluesit të tij,Bektashit, me Jeniçerët, i të cilëve aiishte kleriku i pare, kaloi n’Evropë. Nëtë vërtetë Bektashi ndodhet i varrosur nënjë xhamí në pjesën evropiane të njëlagjeje periferike të Stambollit. Prania eUrdhërit në Shqipëri dokumentohet qënga viti 1530. Me kalimin e kohës fitoishumë simpatizantë ndër rradhët e feu-dalëve, të cilët nuk e mbshtetën vetëmfinanciarisht, por e ndihmuan tëpërhapej kudo kishte feudalë shqiptarë.

Në Aliculi, një vend i vogël nëThesalí, i banuar kryesisht nga pronarëshqiptarë tokash, psh., që në shek.XVIIIkishte një manastir të Urdhërit, dheështë fakt i njohur që dervishët, mbi tëgjithë dervishët bektashinj, në kapër-cyell të shek. XVIII gëzonin hyrje të lirën’oborrin e Ali Pashë Tepelenës. Endesot jeta e dervishëve në Shqipëri është egjallë (aktive) ; përkatësisht në pranverë,para ardhjes së nxehtësisë së madhe tëverës, mund të shikohen kudo murgjërnë shtegtim.

Kjo marredhënie intime mefeudalët agrarë dhe jo më pak marredhë-nia me jeniçerët e shtynë Sulltan Mah-mudin II më 1826 t’a shfuqizonte dhet’a shtypte në mënyrë të përgjakshme ur-dhërin, por pa arritur t’a shfaroste për-fundimisht.

Si në Azinë e Vogël, n’Egjypt– ku shtëpia e atyshme mbretërore ështëme origjinë shqiptare – ashtu dhe nërrethinat e Stambollit, urdhëri vazhdoi tëekzistonte. Zona kryesore e përhapjes sëtij ishte Shqipëria me qendrën në Krujë,ku dëshmohet të ketë ekzistuar që prejshek. XVI. Politikisht ai u shfaq nëShqipëri më 1920, në Këshillin e Reg-jencës për herë të parë u shfaq zyrtarisht

ZBULIMI SEKRET ANGLEZ, I BLEU TË PASURIT E VERIUT TË SHQIPËRISË

histori www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 17

mizorí. A i kanë në shpirtë e ndergjegjetë veten ata të Belgradit apor ata tëEnver Hoxhës jetët e njerzve mâ merandësí të Shqypnís të kputuna prejktyne mizorve?

Po e kpus letren, mbasi po mbaron, tuetë diftue se i kam shkrue Mbretit qyshme 31 dhetuer, tue i thânë se tash tremuej Mustafa Kruja pret pergjegje prejMadhnís së Tij per të nenshkruemin.Kurrnji fjalë mâ teper, perveç shndetevee nderimeve mâ të kthellta.

Per sot njiherë Tý po të dergoj shndet edaulet.

Miku i Yt

P.P. Margjokaj O.F.M.

S. – Para nja dy muejsh âsht shtypënë Innsbruck, Tyrolia Verlag, njëkyliber: Hans Kramer (Profesor i his-torís moderne n’ univers. t’ Inns-bruckut), “Die Großmächte und dieWeltpolitik 1789 bis 1945.” Âsht njiblê i madh mâ se 800 faqesh, mjaft iinteresantshem. M’a ka dhânë nji stu-dent i universitetit qi banon ktu nëkuvend me mue, e edhe profesori ihistorís moderne ktu në Graz e ka lev-due. ndoshta t’intereson me e pasëapor ndoshta e intereson edheMbretin ky liber, qi kushton 160Schillinga Austrijet.

Ramleh (Aleksandrí), 21. II. 1952

I dashuni mik,

Po t’u përgjigjem me sa mundem pyet-jeve të letrës me 26 të mojit të kaluem.

Për Eshref Frashërin. veç sa të kamshkrue deri tash, nuk dij tjetër methemel. Mundem me shtue edhe nji gjâtë vetme: kur në 1923 Ahmet Zogumbërrîni me shkatërrue Klikën përm-brênda Eshrefi mbet me tê, por edhendër sŷ të tij e kishte humbun tashmâçdo rândsí politike, kishte dekun.

Un s’dij me sigurí kurrfarë hollsinashmbi shërbimin informativ ingliz nëShqipní. Sa për Il sangue tradito, ailibër t’a merr edhe tý mêndja qi âshtfund e krye tendencjoz.

Mbi Luigj Gurakuqin âsht shkruemjaft, relativisht, e ndër tjera, shkrimegazetash e rivistash, ka edhe nji bijo-grafí të shkurtën, nji librec, të GjonKamsit. Për ato pika specifike qi mëpyet ti po të përgjigjem me aqë sa dij.Me sa dij unë me të ndieme, por gatime sigurí, në kryengritjan e madhe tëmalsorve të Mbishkodrës, Luigji kaqênë në Cetinë bashkë me Ismail Ke-malin edhe 12 pikat e librit të kuq përautonomín e Shqipnís qi u lypshinatëherë n’emën të kryengritësvet, ata ikanë përpilue.

Luigji ka qênë njohun me Ismail Ke-malin përjashta, ku ishin të dy t’ar-ratisun. Bashkë patën zdrypun edhe në1912 në Durrës ku u përgatit mbledhjae kuvêndit të Vlonës.

Sekretar i këtij kuvêndi, kuun pata shkue si delegat i Krujësbashkë me ta, ka qênë Luigji. Pjesashqipe e shpalljes së pamvarsís âshtshkrim i tij e tyrqishtja e dorës s’Is-mailit. Luigji ka pasë qênë shoq i këtij

të fundit e si dora e djathtë e tij, josekretar me rrogë. Âsht interesant njianekdot, qi s’âsht shkrue ndonji herë.Ishim disa vetë në zyrën e kryetarit: ditte para qi qe shpallë pamvarsija. Nukmbaj mend si u ashpruen fjalët ndërm-jet Gurakuqit e Xhemil Be Vlorës (Ku-vêndi ka qênë mbledhun në shtëpí tëkëtij të fundit e atje ishte ende edhezyra, a, mâ drejtë me thânë, salloni kupritte plaku.) Xhemili e buer ekvilibrine, si ishin mësue bejlerët me të krisht-enët e Jugës në kohën e Tyrqís, lëshoinji fjalë të rândë kundrejt Shkodranit,i tha “ushak”, tyrqisht, qi don me thânëshërbtuer, laquet. Shkrepte në lidhnítqi kishte Gurakuqi me Ismailin. Gu-rakuqi u çue si rrufeja e i mbet me njiparavesh turîjve.

Tjerët e kapën beun e e çuennë harem, te grát e s’u bâ mâ kurrfarëreakcjoni. Luigji s’e hiqte n’ato kohnatë turbullta kurrë alltijen nga brezi, eruejna Zot pat me u bâmë nami. Mâvonë i pajtoi Plaku. Ky, me gjithë qiXhemilin e kishte nip, donte e çëmontenjiqind herë mâ fort Luigjin.

Gurakuqi qe zgjedhun prej kuvênditministër i arsimit. Sekretar i kryesís sëkëshillit ministruer, për nja tre muej emâ tepër, s’e mbaj mênd mirë, kamqênë un.

Për sa i përket ideve të Gurakuqit mbipolitikën e jashtme të Shqipnís, në dishgjâ për mue, s’ke nevojë me pyetun mâgjatë : un jam nxânës i tij. Vetem se ais’e ka pasun guximin t’em, tutej tepër,i shueti, prej demagogvet e gojkëqijvet.Faik Konica, qi s’mund t’a shihte mesŷ – se edhe këtij i a ka pasë futun nji

shkop (ishte moda me bartun zotnítshkopij aso kohe) në nji mbledhje nëhotelin Kosova të Durrsit, ku ishemedhe un, nën Princ Wiedin – e qi dinteme i a gjetun gjithkuj nji ofiq, i a kapasë ngjitun “miku i gjithkuj”, shi përnj’atë temperament qi kishte për mosme i a prishun qejfin askuj.

Në parlament ka qênë nji ndër liedertmâ të shquemit t’opozitës.

Në lëvizjen e qershorit 1924 ka qênëkundrështar deri qi nuk qe vêndosun,ka luftue si luâ për t’a ndalue, tue pro-fetue pikë për pikë të gjitha pasojat qiu vërtetuen mâ vonë njâna mbastjetrës. Por, mjerisht, mbandej, kur s’ieci mâ fjala, vot mbas rrymës e u bâedhe ministër me Fan Nolin.

Në vrasën e tij s’ka pasun kurrgjâ tëmisterët e prandej âsht kot qi të mëpyetsh mue. Un kaq po të them: qiLuigj Gurakuqi âsht bâmë flí e panjo-hjes së shpirtit të pastër, të patrijotizmëssë kulluet e të ideve politike të vërtetatë tija. T’i kishin qênë njohun e dijtunkëto të gjitha, ashtu si i kishte me tëvërtetë, Luigji s’ishte vramë.

Tý ndoshta këto fjalë të mijakanë me t’u dukun sibiline e s’ke me ikuptue mirë ; por s’ka gjâ, shënoivetëm si nji gjykim historik, e dikur keme i kuptue. S’e kam këndue shkrimine Hyllit të Dritës, por puna s’âsht ashtusi e paske nxjerrë ti prej atij shkrimi.Italjanët s’e vranë Gurakuqin, porspekuluen mbi gjakun e tij : gjyq’iTranit ka qênë nji shkandull e nji njollëqi s’i hiqet kurrë gjyqsís fashiste.

Asaj pjesës qi paske kopjue prej veprësIllyrisch-albanische Forscungen, të mëfalësh se nuk do t’i përgjigjem. E po tëlutem, si për sa ka mbrênda ajo, ashtuedhe për tjera, me më bâmë kurdoherëpyetje të caktueme.

Edhe dije qi fjalor’i im gjer-manisht âsht tepër i vorfën, aqë sa s’kafrazë pa ndonji fjalë qi nuk e kuptoj, nëçdo tekst qi marr me këndue. Prandejtekstet gjermanishte mbi të cilat don memë pyetun, dërgomi të përkthyemeshqip. Gramatikën e dij mjaft mirë eprandej, me ndihmën e fjalorit, kammbërrîmë me përkthye krejt pjesën his-torike të vëllimit të parë të veprës qipaske ti. Un s’e kam, por e pata marrëhua.

Po ti si s’priton, bre burrë, me i shtimëvetes kujdes se kush i ka mâ tepër nëshpirt e kush do t’i lajë mâ shtrêjt n’atëjetë apo në këtê gjakun e të pafa-jshëmve shqiptarë e gjithë të zezat ebâme në Shqipní, a Slavët qi kanëdhânë drejtimet apo Shqiptarët qi ikanë zbatue në detaje?

Ajo historija qi qênka botue tash vonënë Graz po m’intereson fort. Por kall-zomë mâ par’ e mâ dalë se sa bâjnë 160shilingat me pare qi njohim të dy: p.sh.me lireta, fr. Zvicre a dollarë. Mbrapashikoj xhepin e përpiqem, për n’i paçaparet, me gjetun mënyrën se si me içue. Tjetërkush s’âsht i marrë si ti e siun me shpenzue të holla për libra.

Me shumë shëndet e miqsí

MKruja”.

nGA nEXHMEDIn SPAHIU

Vizita e pritur e kryeministrit tëShqipërisë në Beograd do tëndodhë pas afro 7 dekadash.

Mu për këtë edhe ka rëndësi historikedhe simbolika luan rrol të madh.

Edi Rama nuk duhet ta përsërisëgabimin e Ilir Metës, i cili kur shkoi nëBeograd si ministër i jashtëm vurikurorë lulesh mbi varrin e ish-kryemi-nistrit Zoran Gjingjiq. Gjingjiqi vërtetëishte njëri ndër kryeministrat më të zotëe më pro-perëndimor në historinë e Ser-bisë, por ai njihet si politikani serb qëdeshi ta ndante Kosovën mbi baza et-nike dhe respekti për Gjingjiqin, simbol-izonte pajtimin e Shqipërisë që Kosovatë ndahet në baza etnike mes Shqipërisëe Serbisë. Është e sigurt që Ilir Meta nukdo ta ketë menduar kështu aspak këtëpunë, por çështja është si e panë gjestine tij opinioni publik në Beograd.

KURORË LULESH TEK PËMEn-DORJA E DIMITRIJE TUCOVIQIT

Edi Rama duhet të vëjë kurorë tek për-mendorja e Dimitrije Tucoviqit (1881-1914) në qendër të Beogradit. Dhe aiduhet ta thotë arsyen përse. Tucoviqiishte politikani i parë serb që kundërsh-toi ushtrinë serbe për pushtimin e tokaveshqiptare dhe përshkroi masakrat ndajshqiptarëve. Kur pas luftës së fundit nëKosovë (1999), emrat e rrugëve dheshesheve të Prishtinës u zëvendësuan

me emra shqiptarë, edhe pse dominontefrymë ekstremisht nacionaliste, au-toritetet lokale të Prishtinës e panë tëudhës që emrin e Dimitrije Tucoviqitedhe më tutje ta bartë një rrugë e Prisht-inës. Fatkeqësisht, në Tiranë nuk ka njërrugë më emër të tillë. Do t’ishte mirë tëkishte. Do të shprehte kulturë e respektpër autorin e veprës monumentale “Ser-bia e Shqipëria”.

CEREMOnI FETARE nË KISHËnE SHËn SAVËS nË BEOGRAD

Edi Rama do të duhej të vizitonteKishën e Shën Savës në Beograd dhe tëbëmte kryqin sipas ritualit ortodoks. Kjodo të kishte jehonë tejet pozitive nëopinionin serb dhe do të tregonte kulturëe respekt që do të shkrinte shumëparagjykime. Paraprakisht Edi duhet tapraktikojë këtë në Kishën Ortodokse nëTiranë që, si fëmijë i komunizmit ateist,të mos bëjë ndonjë gafë gjatë ritualit dhekësisoj të arrijë kundërefekt. Këtë cer-emoni duhet ta zhvillojë jo për hirë tëbindjeve të tij fetare (sepse Edi ka tëdrejtë të jetë edhe ateist, tek e funditështë e drejtë personale e secilit), por psesi kryeministër i Shqipërisë përfaqësonedhe një komunitet të madh të kr-ishteresh ortodoksë.

VIZITË XHAMISË nË BEOGRAD

Edi Rama do të bënte mirë ta vizitonteedhe xhaminë e Beogradit, për të treguarse si kryeministër i Shqipërisë përfaqë-son një komb myslimano-kristian.Natyrisht, në xhami nuk ka nevojë tëkryej ceremoni fetare, sepse do t’ishteqesharake që një kryeministër të bëjëedhe kryq edhe namaz. Thjesht, EdiRama në Beograd duhet të tregohet sinjë i krishter, por që qeverisë me njëkomb që është myslimano-kristian.

Me këtë ai do të tregonte superioritetduke qenë se serbët janë një komb ek-skluziv mono-fetar (ortodoks) përballëkombit shqiptar si komb multi-fetar.

TAKIM ME ARTISTË, POR JOnGA ATA TË KOHËS KURSHQIPËRIA ISHTE InFERIORE ESERBIA (JUGOSLLAVIA) SUPERI-ORE

Edi Rama bënë mirë të takohet meartistë serbë, pasi edhe vet është artist,por bënë mirë t’u shmanget takimeveme artistë serbë që krijuan famë nëkohën kur Shqipëria ishte e izoluar. Pra,Edi bënë mirë t’i shmanget takimeve meGoran Bregoviqin, Emir Kusturicën,Zdravko Qoliqin etj, për asgjë tjetërpërveç se për arsyen se takimet me këtopersonalitete të artit e kultures serbepërkujtojnë kohën kur Shqipëria ishteinferiore karshi Serbisë (Jugosllavisë).

Mund të takohet me artistë që kanë bërëemër viteve të fundit, kohë kjo që nukngjallë kujtime të kohës së kaluar kurShqipëria ishte inferiore karshi superi-oritetit të Serbisë (Jugosllavisë).

InTESIFIKIMI I MARRËD-HËnIEVE EKOnOMIKE, AU-TOSTRADA DURRËS-nISH

Pasi të ketë treguar superitet kulturorpërmes simbolikës që përmenda mëlartë (kurora lulesh te permendorja e Tu-coviqit, kryqimi në kishë, vizita nëxhami), pozicioni i tij do të jetë krejt-sisht solid. Atëherë ka mundësinë tëflasë i relaksuar për marrëdhenietekonomike që duhen intensifikuar, kutheksi duhet vënë në ndërtimin e au-tostradës prej Nishi deri te kufiri meKosovën, ku serish ka rastin të tregoj su-perioritet pasi që pjesa shqiptare dhe ajokosovare e autostradës tashmë kanë për-funduar.

JO DUAR THATË, PËR SHQIP-TARËT E LUGInËS SË PRE-SHEVËS

Kryeministrit shqiptar nuk i ka hije tëshkojë duarthatë tek komuniteti shqiptarqë qeveriset nga shteti serb. Do t’ishtemirë që në emër të qeverisë shqiptare tëbënte ndonjë donacion për ndonjëshkollë, çerdhe të fëmijëve, shtëpi kul-

ture apo çfaredo qoftë që të ketë nevojënë Luginë të Preshevës.

KËRKESA PËR nJOHJE TËPAVARËSISË SË KOSOVËS

Pika mbi shkronjën “i” vëhet në fund mekërkesën ndaj qeverisë serbe që ta njehsa më parë pavarësinë e Kosovës, duketheksuar këtu se Qeveria e Shqipërisëmbështet plotësisht dialogun Prishtinë-Beograd.

Gjatë deklaratave publike e jo publikeduhet të shmagen lajkat, por edhe tonete ashpra, si kundërpergjigjie e tonevenga pala serbe.

KOMBI SHQIPTAR SI FITUES IKOnFLIKTIT 140 VJEÇAR

Pozicionimi i kryeministrit shqiptargjatë gjithë qëndrimit në Beogradiduhet të jetë i tillë që të dëshmojë sekombi shqiptar dhe ai serb ishin në kon-flikt 140 vjeçar, por ky konflikt ka për-funduar me fitoren e kombit shqiptardhe aleatëve të tij, dhe si komb fitimtarnuk sillet me arrogancë e përçmim, posillet me urtësi e respekt për humbësin.Natyrisht, punën e fituesit e të humbësitnuk duhet ta thotë shprehimisht, porveprimet e tij në Beograd duhet ta man-ifestojnë këtë.

JA ÇFARË DUHET TË BËJË EDI RAMA NË BEOGRAD

opinion www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 18speciale www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 18

Midis qasjes së War Office dhe For-eign Office, e cila ka qenë më fleksibëlnë raport me elemente të tjera na-cionaliste në Shqipëri, ka fituarnevoja e përfundimit sa më parë eluftës në Shqipëri dhe për rrjedhojëmisioni britanik ka mbështetur me tëgjitha forcat elementët e lëvizjes na-cionalçlirimtare dhe PKSH-së, drej-tuar nga Enver Hoxha

BETEJA JONË

një bashkëbisedim me prof.dr.Romeo Gurakuqi

MOnIKA SHOSHORI STAFA

Që nga fillimi i vitit 1941, britanikëtkishin bërë fare pak për Shqipërinë, mepërjashtim të përpunimit të grupevekundërshtare në mërgim dhe mbledhjessë materialit mbi të cilin bazonin poli-tikën e tyre. Por në këtë të fundit, bri-tanikët nuk kishin pasur shumë sukses.Ata nuk kishin ndonjë ide të qartë rrethngjarjeve të rëndësishme që kishinndodhur në Shqipëri që nga viti 1941.Burimet e tyre ishin të kufizuara. Nëpërgjithësi, qeveria britanike e vinte nëdiskutim mundësinë e ruajtjes së unitetitterritorial të Shqipërisë dhe sa herë qëishte e mundur mbështeste rivendikimete aleatit të vet kryesor në Ballkan, Gre-qisë. Për rrjedhojë, oficerët britanikë tëparashutuar në Shqipëri në këtë peri-udhë, jo vetëm që nuk i njihnin kushtetpolitike të vendit, por i kishin shpatullattë mbrojtura nga asgjë më shumë sesanjë zbrazëti politike. Enver Hoxha ngulkëmbë se britanikët e ripërtërinë in-teresin e tyre ndaj Shqipërisë si rrjedhojëe alarmit që krijoi mes tyre rritja e ak-tivitetit të PKSH dhe lajmi për Konfer-encën e Pezës. Ndonëse partizanët ishintë parët që dyshuan mbi ardhjen e tyremë shumë sesa BK, ata e kuptuan mëshumë rëndësinë e kontaktit të tyre. Pokur erdhën britanikët në Shqipëri dhepërse ata vendosën të ndihmojnëShqipërinë në luftë kundër okupatorit?Përse Enver Hoxha nuk u besoi kurrëdhe nuk e fitoi asnjëherë simpatinë etyre? Kush është gjenerali David? Çfarëkanë dokumentet britanike për kapjen etij? Si ia dolën komunistët të fitonin nëdy fronte, në kampin e pushtuesit, pordhe atë të brendshëm, përballë rivalëvetë tjerë si Balli Kombëtar, Legaliteti etj?Këtyre pyetjeve u jep përgjigje në një in-tervistë për rubrikën Beteja Jonë, prof.dr. Romeo Gurakuqi.

A filloi në Shqipëri një luftë civile pasdështimit të Marrëveshjes së Mukjes?A ishte lufta civile tipari përcaktues ikëtij segmenti të historisë së shqip-tarëve?

Prof. dr. Romeo Gurakuqi: Lufta civile,e cila u zhvillua në vitet 1943 – 1944 kapjesën e saj në historinë e Luftës së DytëBotërore në Shqipëri. Ajo provohet qënë qasjet politike të të dyja grupimevepolitike që u ballafaquan në Shqipërinëe kësaj periudhe. Ka pasur udhëzime përtë kryer një ballafaqim të tillë pavarë-sisht ndërhyrjeve të kryera nga ndërm-jetësit britanikë pranë Enver Hoxhës,Ballit Kombëtar, dhe pranë forcave tëAbaz Kupit. Normalisht, misioni bri-tanik ka arritur të zbulojë edhe urdhrine Enver Hoxhës i cili, i thoshte se njësitëpartizane, njësitë e FNC të operojnë

kundër Ballit Kombëtar, kundër zo-gistëve dhe kundër çdo elementi tjetërqë nuk ishte pjesë e Frontit. Normalishtedhe Balli nga ana e tij ka pasur pozi-cionin e tij të dyzuar në raport mepushtuesin dhe me Frontin. Ata kanëqenë kundër qasjes së Frontit NCL. Atajanë munduar të ruajnë forcat për njëmoment të dytë duke e konsideruarpushtimin gjerman si një pushtueskalimtar. Urdhri i Enver Hoxhës ka qenëkategorik. Ai ka shmangur dhe ka re-fuzuar marrëveshjen e Mukjes, duke re-fuzuar madje dhe përpjekjen e dytë përta rikonfirmuar atë. Përpos kësaj ështëudhëzuar që të luftoheshin jo vetëm bal-listët, por edhe elementët e tjerë, si zo-gistët e të tjerë. Në fakt, në periudhën emuajit nëntor ka një përpjekje nga gjen-erali Dejvis për të ndërmjetësuar midisEnver Hoxhës dhe ballistëve. Ai ka ar-ritur me shumë mund që të bindte bal-listët për të arritur një marrëveshje.Enver Hoxha ka qenë shumë skeptik përarritjen e saj dhe në momentin kur bal-listët kanë firmosur marrëveshjen enjëanshme me gjeneralin Dejvis, ai kabërë kthesën e dytë dhe situata ka qenëkatastrofike. Lufta civile në Shqipëri kanisur në fillim të muajit nëntor 1943 dheështë zhvilluar në varësi të situatës nëterren, ballafaqimit ushtarak, por dhevarësisht operacionit të dimrit të ndër-marrë nga forcat gjermane. Por sidomosgjatë qershorit të vitit 1944, lufta civileka qenë në zhvillim e sipër dhe ka vazh-duar deri në dhjetor të vitit 1944. Por nënjë kontekst më të gjerë, lufta civile kavazhduar edhe gjatë vitit 1945, kur ko-munistët dolën fitimtarë dhe marshimi ityre drejt Veriut të Shqipërisë ka qenëkatastrofik. Forcat e Frontit eliminuannë atë kohë jo vetëm kundërshtarët etyre politikë, jo vetëm forcat e BallitKombëtar dhe të Legalitetit, por edhe tëgjithë njerëzit neutralë në gjendjen eShqipërisë së pasluftës së DytëBotërore. Ata arritën të shkatërronin njërend të tërë social. Shkatërruan njëstrukturë ekonomike të ndërtuar nëdekada dhe ndër shekuj në Shqipëri,produkt i një evolucioni të caktuar tëshoqërisë shqiptare. Shqipëria e nëntorite vitit 1944 duhej të përjetonte një mo-ment të çlirimit nga okupatori gjerman,por në fakt, ka përjetuar ankthin e madhtë vrasjeve lokale mes shqiptarësh, ank-thin e 17 nëntorit të vitit 1944 në Tiranëdhe 29 nëntorin e po këtij viti nëShkodër. Çfarë ka ndodhur në këto dyqytete në aspektin e ndryshimit të struk-turës sociale, ndryshimit të rendit tëgjërave, ndryshimit të pozicionit të pa-surisë, eliminimit të klasës së mesme,

eliminimit të klasës intelektuale, poredhe i lumturisë që kanë pasur këtoqytete në periudhën pararendëse, ështënjë tregues që më së shumti, qasja ko-muniste solli një shkatërrim tëShqipërisë tradicionale pa u kujdesurfare për një rikompozim mbi pozitat na-cionalçlirimtare të pozicionit tëShqipërisë në ditët e nesërme të njëShqipërie të çliruar.

në çfarë raporti qëndron rezistencakundër pushtuesit gjatë luftës civilenë Shqipëri?

Sipas raportit të analistëve britanikë, tëcilëve më së shumti u jam referuar dheqë mund t’i konsiderojmë si dëshmitarëtë paanshëm të realitetit shqiptar të peri-udhës, mund të themi se deri në pran-verën e vitit 1943, lëvizja partizane kaqenë një lëvizje sporadike, e përqen-druar kryesisht në aksione guerile, sabo-time dhe pa ndonjë efikasitet tërëndësishëm në pozicionin nacionalçlir-imtar të Shqipërisë. Pozicioni i Italisëfashiste, kapitullimi i saj gjatë vitit ‘43dhe largimi i forcave italiane i aktivizoiata gjithnjë e më shumë dhe duhet tëthemi që qasja çlirimtare ka ecur para-lelisht për shkak të kësaj vendimmarrjepolitike që vinte në planin e brendshëmshqiptar në shtabin e Enver Hoxhës, pordhe në planin ballkanik që vinte ngashtabi i Titos. Shpeshherë, lufta civile kaeklipsuar pozicionin çlirimtar. Nuk kapasur në pozicionin politik të EnverHoxhës dhe pasuesve të tij një përpjekjetë mirëfilltë nacionalçlirimtare për tëbashkuar Ballin Kombëtar, elementëtnacionalistë intelektualë dhe zogistët, nënjë front të përbashkët për çlirimin evendit dhe për një qeveri të unitetit kom-bëtar, gjë që është sinjifikative, por edhee domosdoshme në raste të tilla të katas-trofave kombëtare, siç janë pushtimetnga i huaji.

Sipas jush profesor, cili ka qenë pozi-cioni i Ballit Kombëtar? A luajti ai njërol të qenësishëm për organizimin enjë boshti të themi politik dheushtarak në mbrojtje të vendit ngapushtuesi?

Balli Kombëtar nuk ka qenë realist. Kabërë një pozicionim të gabuar nëvlerësimin e situatës. Nuk ka kuptuar qëgjendja e popullsisë rurale e Shqipërisësë Jugut në mënyrë të veçantë, ishtekatastrofale dhe pjesa e analfabetizmittë kësaj popullsie, varfëria ekstreme erënduar sidomos gjatë periudhës sëpushtimit duhej të shfrytëzohej në

mënyrë shumë të stërholluar dhe shumëdinake nga ana e udhëheqësit të PKSH-së, Enver Hoxha, siç dhe ndodhi prak-tikisht. Ata menduan që duke ruajturforcën për një moment të dytë, dukebashkëpunuar me gjermanët për të ruaj-tur njësinë e Shqipërisë etnike të konfig-uruar nga italianët fillimisht, të dilnin pashpenzuar forcat në momentin e për-fundimit të Luftës së Dytë Botërore. Atakuptuan që gjendja ishte e disfavorshmepër forcat e boshtit qendror, por nuk ar-ritën dot të orientoheshin. Në çorien-timin dhe në fatin tragjik të humbjes sëtyre ka ndikuar edhe politika mjaft egoditur që ka ndërmarrë Partia Komu-niste Shqiptare, udhëheqësi i krahut ma-jtist të luftës, i cili nuk la hapësirën enevojshme për negociata. Nuk la asmundësinë për të bashkëpunuar duke igoditur e demaskuar forcat e Ballit menjë propagandë të urrejtjes.

Lufta kundër okupatorit ka qenë evështirë, por po aq edhe lufta përpushtet që nisi pikërisht pas nëntorittë vitit 1943. Si ia dolën komunistët tëluftonin në dy fronte e të dilnin fitim-tarë?

Nuk mendoj se kanë luftuar në dyfronte. Ata kanë pasur një front krejtë-sisht të përcaktuar duke pasur si objektivmarrjen e pushtetit në rrethana kur ishtee qartë që forcat gjermane kishin njëpozicion strategjik në Shqipëri, duke ru-ajtur rrugët e tërheqjes së tyre të mund-shme nga Jugu i Ballkanit në drejtim tëEuropës Qendrore. Të thuash që ështëbërë luftë e përmasave ashtu sikur his-toriografia shqiptare e ka trajtuar për njëperiudhë të gjatë në shkollat tona, apodhe në trajtesat zyrtare është një gjë qënuk është krejtësisht e saktë. Duhet tëkuptohet se ata kanë arritur ta bëjnëvlerësimin e asaj se çfarë mund tëndodhë nesër kur Shqipërinë ta marrë nëdorë udhëheqësi komunist, EnverHoxha, dhe pasuesit e tij. Gjendjen seçfarë mund të ndodhë pas 29 nëntorit,ata e kanë të qartë. Është tjetër gjë qëmënyra për ta përballuar situatën kaqenë jo e duhura. Balli Kombëtar nëvend që të ndërtonte një bashkëpunimme krahun perëndimor të Aleancës An-tifashiste, ka gjetur mënyrën për të qën-druar në paqe me pushtuesit gjermanëdhe nga ana tjetër, kur kanë ndërmarrëpërpjekjet për t’u lidhur me anglo-amerikanët ka qenë tepër vonë. Gjendjaka precipituar dhe duhet të kujtojmë seBK nuk ka qenë në armiqësi me mi-sionin britanik në Shqipëri. Ai ka bërëpërpjekje madje në periudhën për-fundimtare për t’u lidhur, por ata ishintë interesuar që të ndihmonin vetëm el-ementët ose grupet politike ushtarake, tëcilat luftonin gjermanët për arsyestrategjike, për mbylljen sa më shpejt tëluftës. Në një kohë kur mbahej nga anae tyre një qëndrim paqësor, deri dikuedhe bashkëpunues, ata nuk kishin psetë ndihmonin. Kështu, midis qasjes sëWar Office dhe Foreign Office, e cila kaqenë më fleksibël në raport me elementetë tjera nacionaliste në Shqipëri, ka fi-tuar nevoja e përfundimit sa më parë eluftës në Shqipëri dhe për rrjedhojë, mi-sioni britanik ka mbështetur me të gjithaforcat elementët e Lëvizjes Nacionalçlir-imtare dhe PKSH-së, drejtuar nga EnverHoxha. Nuk duhet të harrojmë se pajis-jet kryesore të Luftës NÇL, të ushtrisësë saj, kanë qenë pajisje që kanë ardhur

nga ndihmat britanike. Ata ishinfurnizuesit kryesorë të bazamentit mate-rial të forcave partizane. Nga ana tjetër,duhet të kuptojmë që në harkun kohornga marsi 1944 deri në shtator të 1944-s janë bërë të paktën tri përpjekje mesforcave të qeverisë së Tiranës, BK-sëdhe zogistëve për të krijuar një front tëpërbashkët për të përballuar stuhinë qëvinte nga Jugu i Shqipërisë drejt Tiranës,Durrësit dhe Veriut të Shqipërisë.

Ju përmendët më lart një gjeneral meemrin David, David Smiley, të cilinJulian Amery e përshkruan si njeri qëi donte shumë miqtë dhe i urrentearmiqtë, por që në tërësi ishte mëshumë i interesuar për punën sesa përnjerëzit. Për shkak të antikomunizmittë tij të zjarrtë, madje bashkë me njëtjetër britanik, McLean, do të kthe-heshin në shqetësim të vazhdueshëmpër Hoxhën. Cilat kanë qenë lëvizjete tij? Si u dorëzua ai tek armiku?Çfarë kanë dokumentet britanike përkapjen e tij?

Gjenerali Dejvis ka ardhur. Ka qenë njëndër gjeneralët më të rëndësishëm tëushtrisë britanike në Ballkan, ndër katërgjeneralët më të rëndësishëm. Ai kapasur si mision koordinimin e gjendjessë misioneve britanike në Shqipëri. Për-caktimin edhe të pozicioneve të tyre për-ballë tre aktorëve kryesorë politikë tëShqipërisë së kësaj periudhe. Ai ështëvendosur fillimisht pranë shtabit tëEnver Hoxhës, por nuk ka qenë nëgjendje të ndjekë sidomos rrethanat e fil-limit të operacionit të dimrit, lëvizjet eskutave të Enver Hoxhës dhe shtabit tëtij, duke vendosur të pozicionohet dikunë qendrën veriore. Ai ka bërë një përp-jekje në momentin kur operacioni i dim-rit është ngushtuar, për të kaluar nëdrejtim të jugut dhe pikërisht në fshatinGostenje, në pjesën veriore të Librazhditnë drejtim të Dibrës, ku është rrethuarnga forcat e Azis Biçakut. Rezulton nganjë dokument britanik që ka pasur mevete diku te 15 mijë monedha ari bri-tanike. Më shumë se një goditje e for-cave të Ballit Kombëtar, nëkëndvështrimin tim, sulmi ndaj gjener-alit Dejvis, ka qenë një përpjekje për tëmarrë këtë thesar prej 15 mijë moned-hash ari britanike dhe që është marrëpraktikisht. Kjo është ndër ngjarjet mëtë rënda, më denoncuese e forcave, tëcilat kanë bashkëpunuar me okupatorinkundër lirisë së Shqipërisë, kundër për-pjekjeve çlirimtare të Shqipërisë, dukenjollosur pjesën e qeverisë shqiptare qëbashkëpunoi me okupatorin. Dorëzimi igjeneralit David Smiley, grabitja e pa-surisë së shtabit që do të përdorej përqëllime lufte dhe për të luftuar okupa-torin e huaj është një fakt shumë sinji-fikativ për të kuptuar se ç’po ndodhte nëShqipëri. Kjo është një prej ngjarjevemë të shëmtuara që ka ndodhur dhe qëkomprometon fort pjesënbashkëpunuese të forcave nacionaliste.Bëhet fjalë për shërbëtorë të bindur, in-teresaxhinj lokalë, që nuk kanë qenëaspak nën urdhrat e njerëzve aq të diturdhe perëndimorë sikurse ka qenëMit’hat Frashëri, kryetari i Ballit Kom-bëtar. Ata kanë qenë individë lokalë, tëcilët Shqipëria i ka me bollëk, e jo vetëmnë atë kohë po edhe sot.

PËRSE BRITANIKËT MBËSHTETËN ENVER HOXHËN?

sport www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 19

E zhgënjeu barazimi, por jo loja eskuadrës së “orkestruar” prej tij. Trajnerii Kombëtares, Xhani De Biazi, kadeklaruar se nuk meritonin 1 pikë ngasfida me danezët.

“Nuk jam i kënaqur plotësisht, sepsemund ta fitonim ndeshjen, por jam i kë-naqur me paraqitjen e skuadrës. Mendojqë luajtëm shkëlqyeshëm, por nga fundilojës u pa që na mbaruan bateritë. Pasgolit, patëm edhe raste të tjera të mira

për të siguruar fitoren, por nuk i real-izuam.

Megjithatë lojtarët duhet ta mbajnëkokën lart, sepse luajtën shumë mirëkundër një kundërshtari kaq të fortë.Asnjë nuk mendonte se pas dy ndesh-jeve të para kundër Portugalisë dhe Dan-

imarkës do të kishim 4 pikë”, tha DeBiazi.

Një humbje e mundshme për të do tëishte padrejtësi. 58-vjeçari flet edhe përkundërshtarin e radhës, Serbinë, duke ecilësuar atë si skuadrën më të fortë tëgrupit, pasi në formacion ka lojtarë tëmëdhenj.

“Bëmë ndeshjen që duhej të bënim, njëndeshje inteligjente, por rrezikuam edhetë humbnim dhe për mendimin tim do tëishte padrejtësi. Prandaj them se jam ikënaqur përgjysmë, si të gjithë ata që napanë nga shtëpia dhe stadiumi. Do takishim merituar fitoren për atë që pamënë fushë, por për fat të keq na barazuan.

Presidenti Duka tha që u lodhëm nëfund? Po, jam dakord. U detyrova të bëjzëvendësime, por kur lodhesh duhet tëndryshosh. Kishim nevojë, sepse kjolojë fizike solli edhe barazimin. Serbia?Është skuadra më e fortë e grupit, sepseka lojtarë të mëdhenj”, tha De Biazi.

OLSEn: SHQIPËRInË E KAMËLLOGARITUR SI EKIP TËMADHË, POR U MBROJT SISKUADËR E VOGËL

Përzgjedhësi danez, Morten Olsen, pasbarazimit 1:1 kundër Shqipërisëdeklaroi se ishte e vështirë për skuadrëne tij të kthehej në lojë pas golit të pësuar.Olsen tha se është gjithmonë vështirë tëluash ndaj skuadrave të vogla që mbro-hen.

-Është e vështirë të luajmë kundërskuadrave kompakte, por që tani ështëbërë trend një cilësi e tillë te skuadrat evogla, u shpreh Olsen.

-Unë jam i kënaqur me rezultatin, pornuk jam i lumtur me lojën. Gjithsesi, jumund ta shihni se sa vështirë është tëluhet këtu, ka shtuar tutje përzgjedhësidanez.

DE BIAZI ZHGËNJEHET NGA BARAZIMI, PO JO NGA LOJA

Donis Avdiaj i thotë “Po”Shqipërisë. Zgjidhet më nëfund dilema se me cilën

kombëtare do të luajë talenti iShalkes. 18-vjeçari ka vendosur tëpërfaqësojë kombëtaren kuqezi,edhe pse në lojë për të ishte edheGjermania.

Ky fakt bëhet i ditur nga gazetakosovare “Arena”, që në shkrimin e

saj citon seAvdiaj i ka dërguar njëmesazh trajnerit të përfaqësuesesshqiptare Gianni De Biasi, ku i bëntë ditur se ai do të luajë për kuqez-injtë dhe që nga ky moment është nëdispozicion të italianit, i cili do tëshohë se me çfarë ritmi do të ecëDonisi me skuadrën e tij, për të ven-dosur më pas nëse do ta thërrasë atëpër grumbullimet e ardhshme.

Gjithmonë, sipas asaj që bën të diture përditshmja kosovare “Arena”, nëkëtë zgjedhje të Avdiajt ka patur njërëndësi jo të vogël edhe ish-kapitenii kombëtares sonë, aktualisht ndih-

mës i De Biasit, Altin Lala, i cili mepërfshirjen e tij në këtë çështje kabindur 18-vjeçarin t’i thotë “Po”përfaqësueses kuqezi.

Avdiaj është një talent ipadiskutueshëm, më parë është ak-tivizuar me kombëtaret e moshavetë Gjermanisë.

DONIS AVDIAJ I THOTË “PO”SHQIPËRISË

Reprezentacioni i Kosovës në mundje për kadet ka shkëlqyernë turneun ndërkombëtar që u zhvillua në fundjavë në Qipronturke, duke fituar gjashtë medalje.

Sabri Curri (100kg) dhe Alban Delija (69kg) kanë rrëmbyermedalje të artë, Gani Alili, Drilon Syla, Ramiz Huneli dhe AlmirVeseli kanë fituar medalje të agjentë.

Përzgjedhësi i Kosovës, Ferat Ramadani, është shprehur i lumturme suksesin dhe rezultatet e arritura të garuesve tonë në këtë turne

ndërkombëtar.

Këtë eveniment të mundjes, në të cilën morën pjesë garues të mëd-henj evropiane, nga e ka përcjell edhe kryetari i Federatës së Mund-jes së Kosovës (FMK), Naim Muja.

“Turneu ka qen mjaft i fortë, kurse mundësit tonë kanë treguarkualitet në të lartë. Kjo ndikoi që në fund të marrim edhe shumëmedalje. Me suksesin jam i kënaqur dhe i përgëzoi reprezentuesit”,tha Muja.

Ndryshe, i pari i FMK-së, pas turneut ka pasur edhe disa takime mezyrtar të lartë të sportit qipriot si dhe federatës së mundjes të këtijvendi. “Bisedat ishin konstruktive dhe shumë të kënaqshme ngadyja palët. Kryesisht biseduam për bashkëpunim në të ardhmen”,deklaroi Muja. Reprezentacionin kosovar deri në fund të këtij viti epresin edhe disa turne ndërkombëtar.

KOSOVA RRËMBEN GJASHTËMEDALJE NË QIPRO

faqet e lehta www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 20

(VIJOn nGA nUMRI I KALUAR)

VESHET

Si të luftoni infeksionin e veshëve:193-Trajtimi fillimisht i infeksionitkonsiston në pastrimin apo bërjenlavazh të kanalit të veshit dhe kjo ndih-mon në heqjen dhe shpërndarjen egrumbullit të infeksionit të mbledhurnë zona të caktuara. 194-Më pas nëpërmjet një fitili, deri nëmesin e veshit, arrihet që të shpërnda-het i gjithë pezmatimi i mbledhur.195-Njëkohësisht duhet bërë edhe traj-timi mjekësor në të cilin hidhen antibi-otikët në vesh për të trajtuar dhe kuruarzonën në të cilën më parë ishte mbled-hur pezmatimi dhe që kishin çuar nëënjtjen e veshit. 196-Është e rëndësishme që tëshmanget marrja e ilaçeve qetësuesevetë në farmaci, pa rekomandim, sepseato nuk ndikojnë në përmirësimin e sit-uatës, vetëm sa mund ta rëndojnë dhemë shumë.

AROMA E KEQE

Këshilla për të ulur aromën e pakënd-shme të frymëmarrjes:197-Përdorni gjatë ditës majdanoz tëfreskët.198-Përdorni shpëlarës antibakterial.199-Duhet të konsumoni të paktën dyherë në ditë kos të freskët.200-Duhet të shpëlani gojën me sodë.201- Duhet të përdorni vaj mesteje.201- Të konsumoni farat e koprës.202-Të konsumoni gjatë ditës çimçakizme manjolia.

SYTË

Si të mos i dëmtojmë sytë kur jemi parakompjuterit:203-Sfondi përtej ekranit të mos jetëasnjëherë krejt i errët.204-Të mos ketë reflekse në ekran.205- Kontrasti dhe drita e ekranit tërregullohen në vlera mesatare.206- Ekrani duhet të jetë rreth 50-60cm larg syve.207- Mundësisht të përdoret filtër përekranin kundër reflekseve.208- Të shpluhuroset shpesh ekrani.209- Gjatë punës para kompjuteritështë mirë që disa herë në orë të shkë-putet shikimi nga ekrani përreth njëminutë. 210- Të rrotullohen sytë në ambientinpërreth ose të paktën çdo një orë tëbëhet një pushim prej 15 minutash.

STRESI

Disa teknika për të shmangur stresin epanevojshëm:211- Menaxho kohën. Programimi dheorganizimi i kohës suaj mund t’ju bëjëmë shumë produktivë.212- Strategjitë për të përballuar. Për-piqu të dallosh mënyrat e sjelljes qëndikojnë në stres dhe gjej mënyrat përt’i reduktuar.213- Krijo një stil jete. Balanco de-tyrimet duke i dhuruar vetes kohën emjaftueshme për t’u qetësuar. Ushqehumirë, mos pi duhan dhe limito sa tëmundesh konsumin e alkoolit.214- Mbaj afër miq të mirë: Njerëzit qëkanë një rrjet të fortë shoqëror që imbështet dhe që janë shumë të aftë tëpërballojnë ndryshimet e jetës.215- Ndrysho mënyrën e të menduarit.

Thuaju “stop” mendimeve që të shkak-tojnë stres. 216-Zgjidhi problemet duke punuardhe krijo intimitet me orenditë e zyrësapo shtëpisë, që të jenë sa më të kënd-shme për syrin.

LInDJET PARA KOHE

Disa këshilla për kujdesin ndaj fëmi-jëve prematurë:217- Mbajtja e temperaturës së trupitnë shifrat normale.218- Ushqyerja e kujdesshme sipasmundësive dhe nevojave të fëmijës.219- Ruajtja nga sëmundjet dhe infek-sionet. 220- Temperatura e fëmijës duhet rua-jtur në limitin 36-37 gradë.221- Temperatura e ambientit ku qën-dron fëmija duhet 23-25 gradë.222- Në stinët e nxehta temperaturanuk duhet t’i kalojë 27 gradë. 223- Dhoma e fëmijës duhet të ketëlagështirë të mjaftueshme. 224- Ajri i dhomës ku rri fëmija duhettë ndërrohet vazhdimisht. 225- Veshjet dhe mbulesat nuk duhet tashtrëngojnë fëmijën.

USHQIMI ME QUMESHT

Këshilla për nënat që kanë fëmijën nëgji:226- Jepini fëmijës sasinë e nevojshmetë qumështit.227- Jepini fëmijës qumësht nga të dygjiret.228- Të vegjlit duhet të pinë shpesh porpa e tepruar.229- Gjatë pirjes krijojini foshnjësmundësi të pushojë nga pak.230- Nëna që ka fëmijën në gji duhet të

marrë sa më shumë lëngje.231- Ushqimi i nënës duhet të sigurojëelementet e nevojshme.232- Sa më shumë të pijë fëmija, aq mëtepër qumësht prodhon gjiri.233- Fëmijës deri në gjashtë muaj nuki jepen ushqime jo të lëngshme.234- Nëna që ka fëmijën në gji duhet tëshmangë stresin, shqetësimet.

GASTRITI

Këshilla për të evituar:235-Mos përdorni alkool.236-Mos përdorni duhan.237-Mos përdorni në mënyrë sistem-atike aspirina, ibrufen , naporxen etj.238-Mos përdorni në mënyrë të sistem-atike kortizonë.

RËnIA E FLOKËVE

Kujdesi që duhet të tregoni për tëparandaluar fenomenin:239-Kontrolloni stresin.240-Mbani një dietë të shëndetshme.241-Pini të paktën 2 kilogramë ujë nëditë.242-Konsumoni fruta, perime, me anëtë së cilave merrni vitaminat, proteinatdhe mineralet e nevojshme.243-Evitoni sa më shumë konsumimine yndyrnave shtazore duke i zëvendë-suar me ato vajore.244-Evitoni ushqimet e skuqura.

ULÇERA

Ushqimet që kurojnë sëmundjen:245-Banania jo e pjekur. Ajo favorizonshërimin e ulcerës gastroduodenale tëlehtë.

246-Duhet të ndiqet një ushqim iekuilibruar, i pasur në zarzavate dhefruta që të kenë vitamina C, e njohurkjo për mbrojtjen e mukozës së stom-akut. 247-Në të kundërtën duhen kufizuarproteinat shtazore dhe dhjamërat.248- Mishi, peshku ose veza duhenmarre vetëm një herë në ditë.249-Duhet përdorur çaji nga bima enjohur e Bar-Bletës.

CERMA /PËRDHESI

Këshilla për të lehtësuar dhimbjet e së-mundjes:250- Këshillohet pirja sa më shumë eujit dhe lëngjeve të ndryshme për tëlehtësuar nxjerrjen e acidit urik ngatrupi. 251-Duhet pasur parasysh se, nëse vua-jmë nga sëmundjet e zemrës, duhet tëkëshillohemi me mjekun për sasinë elëngjeve që konsumojmë.252-Rënia në peshë është e rëndë-sishme për të pakësuar rrezikun eshfaqjes së sëmundjes.253-Sasia e proteinave në ushqimndikon në një farë mënyre në sasinë eacidit urik në gjak. 254-Por edhe një dietë koncize nukmund të sjellë uljen e acidit urik nëgjak në të njëjtën mënyrë si mjekimi.

OSTEOPOROZA

Këshilla për të luftuar sëmundjen që nëfëmijëri:255-Për të luftuar shfaqjen e osteo-porozës është e nevojshme ajo qëhamë. Për këtë duhet të ndiqet një dietëushqyese e balancuar me një përbërjekalorike, të përshtatshme me nevojatfiziologjike të individit.256-Dieta duhet të përmbajë një gramproteinash për çdo kile të organizmittonë. 257-Duhet të përmbajë një përbërje tëduhur yndyrash dhe karbohidratesh qënuk duhen të jenë më tepër se 55-60%të kalorive totale. Po që duhen marrëçdo ditë. 258-Po ashtu rekomandohen sasi tëlarta kalciumi, potasi, magnezi dhe sasitë pakta sode.259-Vitamina D është nga ana tjetër njëpërbërës i rëndësishëm për asimilimin

e kalciumit dhe për këtë duhet marrëme dietë apo me tableta. 260- Përveç kësaj vitaminat: A, C, E, Kdhe minerale të tjera si fosfori, fluori,hekuri, zinku dhe bori janë të nevo-jshëm për një metabolizëm normal tëkockave dhe mund të merren falë njëushqyerjeje të larmishme dhe korrekte. 261-Së fundmi rekomandohet elimin-imi i alkoolit, kafeinës dhe pijeve tëgazuara. Këto të fundit duket se e rrisinmë shumë riskun për fraktura te gratëqë i konsumojnë.

LEMZAKëshilla për të ndaluar lemzën e sh-peshtë:262-Duhet të pish ujë ose të hash njëlugë sheqer sapo të zëre lemza.263-Faktori psikologjik arrin të ndalojëlemzën si p.sh me anë të tërheqjes sëvëmendjes, bën që të ndalojë shtël-lunga e ajrit.264- Ndalesa e frymëmarrjes, pirja eujit të ftohtë me gllënka të vogla, ven-dosja në qafë e një cope akulli, ven-dosja e një borse akulli në bark,gudulisja e hundës për të provokuar njëteshtimë, marrja e frymës thellë, dukendjekur një ritëm të rregullt janë disanga mënyrat e ndalimit të lemzës.265- Lemza mund të zërë edhe njëfëmijë të porsalindur dhe mund tëndalohet duke e marrë në krah, imbështet kokën në shpatull dhe i bielehtë në kurriz, në mënyrë që t’ia nx-jerrsh ajrin që ndoshta i ka dilatuarstomakun ose ezofagun.266-Një mënyrë tjetër është edhefrymëmarrja dhe nxjerrja në një qeseletreje. Në këtë mënyrë rritet sasia eCO2 në organizëm. 267-Mjekët kryesisht rekomandojnëngrënien e një luge sheqer pa ujë.

VARIÇET

Këshilla për personat që vuajnë nga së-mundja:268- Përdorni xhel freskues për këm-bët.269- Mos mbani këpucë me taka mëshumë se 4 pond.270- Mos përdorni këpucë të sheshtaplotësisht.271- Përdorni produkte bimësh jeshileme kërcell.272- Mos hiqni nga menyja orizin.273- Përdorni vazhdimisht grurin.274- Mos qëndroni ulur për më shumëse një orë në të njëjtën pozicion.275- Mos i mbani këmbët ekryqëzuara.276- Mos mbani pasha të rënda.277- Përdorni korse najloni nëmbrëmje.

DHËMBËT

Si të shmangim kariesin dhe infek-sionet278-Duhet të zgjidhni një pastë dhëm-bësh cilësore. Pasi ajo lehtëson lëvizjene pllakëzave bakteriale dhe ka sub-stanca freskuese dhe kurative.279- Duhet të përdoret çdo ditë fijapastruese e dhëmbëve, duhet të kalohetrreth çdo dhëmbi në mënyrë që të për-shkojë sipërfaqen e tij. 280- Ushqimi duhet të jetë i zgjedhur

Si të mbrohemi nga sëmundjet?

faqet e lehta www.facebook.com/thealbanian.co.uk faqe 21

me kujdes.281-Duhet të konsumoni ushqime qëkanë karbohidrate.282- Molla është një ndër frutat më tëkëshillueshme nga dentisti për dhëm-bët, sipas rekomandimeve duhet tëhahen jo më pak se dy të tilla në ditë.283-Karotat duhet të përdoren çdo ditë,sipas specialistëve ato bëjnë mirë përzmaltin e dhëmbëve.

KUJTESA/ALZAIMER

Dhjetë këshilla për të mbajtur në fortëkujtesës:284-Lexoni libra. Në këtë mënyrë jovetën që do të vini trurin në lëvizjeduke imagjinuar periudha të ndryshmekohore dhe kultura, por do të keni his-tori interesante për të treguar.285-Luani lojëra. Lojërat janë mënyramë e mirë për të sfiduar trurin. Kështufjalëkryqet. Lojërat elektronike për-mirësojnë shpejtësinë dhe kujtesën etrurit, pasi të gjitha mbështeten tekmatematika.286-Përdorini dorën e kundërt. Kalo-jeni ditën duke bërë gjëra me dorën qënuk e përdorni, si dhe mbajeni orën nëdorën e kundërt të që kujtoheni për të.287-Mësoni numrat e telefonit.288-Hani edhe për trurin tuaj. Kjo dotë thotë se duhet të përqendroheni tekvajrat e peshkut, salmoni, arrat, ba-jamet dhe vaji i ullirit.289-Ndahuni nga rutina. Ndryshonidyqanin ku jeni klient, hani gjëra që sikeni ngrënë më parë, frekuentonilokale që s’keni qenë më parë, pasi kjodo ta bëjë trurin tuaj të zgjohet nga za-koni dhe të jetë përsëri vigjilent.

290-Kaloni nga një rrugë endryshme. Kaloni apo udhëtoni nërrugë të ndryshme, kjo e ndihmontrurin të stërvisë kujtesën.291-Mësoni një aftësi të re. Në këtëmënyrë kujtesa hyn më shumë në punëkur mësoni gjëra të reja, që më parë sibënit dot.292-Bëni lista. Bërja e listave ju ndih-mon që t’i lidhni artikujt njëri metjetrin. Në këtë mënyrë ju luani me ku-jtesën tuaj, sa herë që listoni ushqimet,fjalët, veprimtaritë e ditës.293-Zgjidh një mjeshtëri të re. Gjenidiçka që ju pëlqen dhe që nuk kushtonshumë. Fotografitë me aparat dixhital,mësimi i pikturës, mësimi i një instru-menti muzikor, mësimi i stileve tëndryshme të gatimit, të kërcimit, ebëjnë trurin që të jetë në aktivitet gjatëgjithë kohës.

MEnOPAUZA

Ushqimet dhe dieta që duhet të ndiqetgjatë kësaj periudhe:294- Përdorimi larmi ushqimesh, porqë gjithnjë të jenë sa më të freskëta .295- Përdorni sa më shumë fruta ezarzavate.296- Filloni vaktin me sallatë ose mesupë me zarzavate.297- Pakësoni vaktet me mish (jo mëshumë se 3 herë në javë) dhe zëvendë-sojini ato me ushqime me zarzavate.298- Ulni përdorimin e yndyrnave gjatëpërgatitjes së ushqimeve.299- Pakësoni sa më shumë që të jetë emundur përdorimin e ëmbëlsirave.300- Hani fruta, por jo menjëherë pasngrënies së vaktit.

Diabeti i sheqerit është një sëmundje en-dokrino-metabolike, që ka të bëjë memënyrën se si organizmi ynë e përpunon she-

qerin (karbohidratet apo glukozën) që ne marrim meushqimet e ndryshme.Defekti qëndron në pamundësinë e insulinës, një hor-mon i prodhuar nga pankreasi, për të mbajtur niveline sheqerit në gjak në vlerat normale. Insulina ose prod-hohet pak (pamjaftueshmëri e pankreasit) ose nuk ve-pron si duhet për të futur sheqerin brenda në qelizat eindeve të organizmit (pamjaftueshmëri e insulinës).Për rrjedhojë sheqeri është me tepricë në gjak dhe jepshenja të ndryshme (simptoma) si: etja, shtimi oreksit,shtimi në peshë, nevoja për urinim të shpeshtë, lodhjae shpejtë, ulja e vëmendjes dhe përqendrimit dhe nëpërgjithësi një dobësi e përgjithshme. Këto simptomanuk është e thënë të jenë të gjitha të pranishme tek njëpacient me diabet.

Për të frenuar komplikacionet që diabeti lënë organizëm është shumë e nevojshme shmangia ekonsumit të atyre ushqimeve që kanë nivel të lartë yn-dyrash. Në këto kushte një dietë e mirë për personatqë vuajnë nga diabeti duhet të konsistojë në konsumtë sasive të bollshme të proteinave bimore, si:drithërat, patatet dhe proteinat e tjera që përmbanmishi, peshku dhe veza. Në vazhdim do të paraqesimproduktet që kurojnë diabetin.

Perimet

Perimet konsiderohen si armiqtë më të mirë që freno-jnë komplikacionet që diabeti sjell në organizëm.Konkretisht dieta ushqimore duhet të ketë në përmba-jtje të saj sasi të bollshme ditore të perimeve të gjelbra.Përdorimi i gjallë këtyre perimeve në sasi tëmjaftueshme si gjatë drekës apo dhe darkës, çdo ditëështë një mundësi e mirë për të kontrolluar këtë së-mundje. Kjo pasi në përmbajtje të tyre gjenden sasi tëshumta antioksidantësh, vitaminash dhe kripërashminerale dhe fibra, të cilat luftojnë radikalet e lira qëpengojnë qarkullimin e lëndëve ushqimore nëpërmjetgjakut për në organet e tjera jetësore. Sa më pak të gat-

uara të jenë perimet, aq më mirë i bëjnë organizmit,pasi gatimi shpeshherë humbet sasinë e vitaminës Cqë perimet kanë në përmbajtje të tyre, së bashku meshumicën e mineraleve që i shoqërojnë. Është ekëshillueshme pirja e ujit në të cilin më parë janë zierperimet. Ky ujë ka në përmbajtje të tij sasi të bollshmetë mikroelementeve të dobishme, siç janë: zinku, mag-nezi, kaliumi, të cilat e ndihmojnë organizmin tëkryejë më me lehtësi funksionet.

PemëtKrahas perimeve këshillohet edhe ngrënia e frutave,por jo në sasi të mëdha, pasi në përmbajtje të tyre kanivele të larta sheqeri. Sipas rekomandimeve të bëranga mjekët, rezulton se ngrënia e pemëve dhe per-imeve pakësojnë rrezikun për shfaqjen e sëmundjevetë zemrës dhe atyre kanceroze, të cilat janë shumë tëlidhura me diabetin. Sasia e frutave dhe perimeveduhet të kombinohet gjatë gjithë vakteve. Pacientimund të marrë 2 fruta të vogla kumbulla ose kajsi,mund të marrë një dorë rrush ose feta të ndara tëpjeprit, mollës, bananeve etj. E këshillueshme ështëqë gjatë ditës të merren edhe një sasi e vogël e frutavetë thata, rreth një lugë gjelle.Vaji i peshkut:Përmban omega 3, i cili ka shumë efekte pozitive mbiorganizmin tonë sidomos në mbrojtjen e zemrës dherekomandohet që njerëzit me diabet të marrin 2-3 por-cione në javë. Porcione të cilat mund të merren duke

ngrënë peshk (sardele, ton etj). Nuk rekomandohenshtesa me vaj peshku, sepse janë më të mira të kon-sumohen të freskëta. Sheqeri duhet të reduktohet nëmaksimum, por nuk është e thënë që duhet të elimi-nohet fare, këshillohet të merret sheqeri i frutave nëformën e fruktozës. Ekziston edhe sheqeri artificial nëfarmaci që është më i këshillueshëm tek njerëzit qëduan të bien në peshë.

Kanella:Kanella është një nga aromat dhe erëzat më të vjetra

të njohura në botë, e cila njihej për ndihmën që jeptete burrat që kishin probleme me stomakun, vetëm nësepërzihej me sheqer. Kanella ndihmon në kontrollimine nivelit të sheqerit në gjak, nivelet e larta të të cilitpërbëjnë rrezik për shfaqjen e sëmundjeve të zemrës.Sipas studimeve, u zbulua se nëse të sëmurët me dia-bet tipi-2 konsumojnë kanellë për 6 javë, jo vetëm ulinnivelin e sheqerit në gjak, por edhe LDL, kolesteroline keq.

Këshilla:“Kanella ndihmon në kontrollimin e nivelit të sheqeritnë gjak, nivelet e larta të të cilit përbëjnë rrezik përshfaqjen e sëmundjeve të zemrësËshtë e këshillueshme pirja e ujit në të cilin më parëjanë zier perimet. Ky ujë ka në përmbajtje të tij sasi tëbollshme të mikroelementeve të dobishme, siç janëzinku, magnezi, kaliumi.

Produktet që ndihmojnë në shërim

Ambasada e Republikës së Shqipërisë në Mbretërinë e Bashkuar Embassy of the Republic of Albania

33 St. George’s Drive

London SW1V 4DG

Tel. +44 (0) 20 7828 8897

Fax +44 (0) 20 7828 8869

E-mail: embassy.london@mfa.gov.al

http://www.albanianembassy.co.uk

To contact the Albanian Embassy for emergency cases only

please call: 07518662630

Ambasada e Republikës së Kosovës në Mbretërinë e Bashkuar Embassy of the Republic of Kosovo

100 Pall Mall

London SW1Y 5NQ

Tel.: +44(0) 207 659 6140

+44 (0) 207 659 6134

Fax.: +44(0) 207 659 6137

Email: embassy.uk@rks-gov.net

BAR RESTAURANTLADY OF MERTURI

PER SHITJE

236-238 High Road, Chadwell Heath, London, RM6 6AP.

Na kontaktoniTel:

07940200666

FOR SALE

25 years lease renewable.Salla e restaurantit 150 m katrore. Salla e bilardove 70m katrore. Kuzhina 60mkatrore. Office 10 m katrore. Verande mbrapa per sherbim dhe smoking area 20m katrore. 4 toilets ,

storage,private car parking mbrapa deri ne 10 makina. License alkoli,.recorded muzik deri ne 1.30 am.Duhet ppare per te krijuar ide te plote. web www.ladyofmerturi.com

FOR SALE

www.thealbanian.co.uk

english www.facebook.com/thealbanian.co.uk page 23

BY nATE ROBERT

Ihaven’t been to Palestine, so thiswill probably come across as igno-rant. Berat, the UNESCO listed an-

cient “City of a Thouand Windows” inAlbania, reminded me of Palestine. Iwas sitting in a small Albanian commu-nist-era apartment, standardised andcookie-cut just like so many other apart-ments in Albania. The building was de-cayed, run down, but lived in andhomely. Chipped and broken concretesteps rose internally five levels (no ele-vator), most of the light-bulbs are eithernot working, or missing. I used the lightof my phone to see. None of this both-ered me. I knew some of what Albaniahas been through over the last severaldecades, and was about to get anotherpersonal insight into the madness thiscountry has recently endured.

In the lounge room, ornatestitched lace covered many surfaces. Onthe old television screen, an Albanian 24hour news channel was flickering away.Two older ladies were feeding me in-credible amounts of home made spinachBurek – a hearty Balkans style pie – andfresh, thick, yoghurt. They were smiling,happy, serviant to the point of makingme feel slightly awkward. The generos-ity was a little overwhelming. They of-fered to descend the steps I had justwalked up, and head down to buy mebeer at the store. I looked at my Alban-ian friend, sitting next to me on thecouch, we both smiled. He had invitedme into the home of his Mother andAunt, the sweetest couple of ladies youcould ever meet. I couldn’t possibly eatanother slice of Burek, but they contin-ued to offer me more. I didn’t want tooffend, but I had to refuse. He under-stood, and sensed my awkwardness.“Nate, this is how all Albanians willtreat their guests. This is normal. Just sit,relax, and treat this like it is your ownhome.”

I wanted to ask my friendsmother so many questions. After spend-ing some more time in the lounge-room,among the raft of lace doily’s doing dualduty of protection and decoration, thesmell of home made Spinach Burekthick in the air, I looked at two pairs ofbeautiful, smiling, eyes. They seemedfixated on me, a strange but welcomeguest in their home, and it seemed asthough they were waiting for my ques-tions. I decided it was time. I asked myfriend, to ask his mother a question.

Albania’s recently tumultuous historyhad intrigued me, but all I had read wasimpersonal factual accounts of the dis-order and chaos.

I wanted to know what Albania was re-ally like, in 1997.

“Can you ask her, in 1997, when Alba-nia broke down, if there were any shopsopen on the streets? Would you ask herwhat it was like, living here in Berat atthat time?”

This was just 16 years ago in Albania, aEuropean nation.

His mother would only leave the housein the morning, as the only things avail-

able for sale were bread, and some veg-etables.

All of the “regular” shops had perma-nently closed.

She described shootings in the streets.

Indiscriminate murder, snipers fromapartment blocks.

Gangs had taken over most of the Beratand the rest of Albania.

Society had crumbled.

And, it stayed in this torrid state this forseveral months.

There was no war in Albania at this time– it was pure, unadulterated, anarchic,angry, chaos.In 1997, the Albanian government wastoppled in the wake of a financial pyra-mid scheme that ended with the life sav-ings of most Albanian citizens beingstolen. Civil disorder ensued, and overtwo thousand people were murdered.

Military bases were broken into, andlooted of all weapons – including 3.5million hand grenades, countless ma-chine guns, and 1.5 billion rounds ofammunition.

Students were armed and organised byMafia bosses. Weapons were distributedall over the country. It was estimatedthat every Albanian male over the age often years old had at least one firearm.All of Albania’s major population cen-ters were effected. Eventually, due inlarge part to the UN force of 7000 sol-

diers that arrived, order was finally re-stored. Over three million guns werethen smuggled from Albania to Kosovo,and provided to the ethnically AlbanianKosovo Liberation Army, who then usedthe guns to fight with the Serbians dur-ing the Kosovo war, which was eventu-ally stopped by NATO bombingdowntown Belgrade, the capital of Ser-bia.

Welcome to the Balkans, circa late1990’s.

FYI – the Albanian episode of 1997,came after the multi-decade reign of oneof the most brutal communist dictatorsof the 20th century – Enver Hoxha.

It was only in the early 1990’s that Al-banians became free to leave their ownnation. Free to purchase a private motorvehicle for the first time ever. Free toverbally lambast the surrealisticallyridiculous concrete bunker building pro-gram that prioritised the resources of thenation into constructing hundreds ofthousands of bunkers, to defend againstan invasion that was never likely to hap-pen.Albania, had it bad. Really bad. For a re-ally long time.So, is there any wonder that touristsaren’t exactly thick on the ground in Al-bania?But the thing is, that was then, and thisis now.

Albania, has changed – dramaticallychanged.

ALBANIAN RIVIERA – REVEALING THE SECRETSOF EUROPE’S CHEAPEST BEACH PARADISE