12 m-care: engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

98
Modül: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik Engelli ve Yaşlı Bireylere Evde ve Sağlık Kurumlarında Bakım Veren Kişiler İçin Mobil Eğitim

Upload: karel-van-isacker

Post on 20-Jan-2017

517 views

Category:

Education


6 download

TRANSCRIPT

Page 1: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

Modül: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

Engelli ve Yaşlı Bireylere Evde ve Sağlık Kurumlarında Bakım Veren Kişiler İçin Mobil

Eğitim

Page 2: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Ünite 1

• Yürüteçlerin sınıflandırılması

• Yardımcı aletlerin seçimi

• Bilinmesi gereken sorunlar

Page 3: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Amaçlar

• Yaşlı ve engelli bireylerin

bağımsızlığı

– Erişilebilir hareketlilik

– Transfer Yöntemleri

• Transfer aktiviteleri için doğru teknikler

– Günlük yaşam aktivitelerde

bağımsızlık

• Uluslararası Fonksiyonun Sınıflandırılması

(ICF) çerçevesinde aktivite ve sosyal katılım.

Page 4: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Hastalar yürüme potansiyellerine göre sınıflandırılır:

1. Fonksiyonel Yürüme: A- Dış Mekanda Yürüyenler: Herhangi bir yürüme

veya ortez desteği ile kendi basına dolaşabilen,

merdiven çıkabilen ve rampadan çıkabilen

kişilerdir.

B- Ev İçerisinde Yürüyenler: Kapalı alanlarda ya da

özel olarak tasarlanmış açık alanlarda

yürüyebilirler, kendi başlarına ya da minimum

yardımla tekerlekli sandalyeye transfer olabilirler.

(Tachdjian,1990)

Page 5: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

2. Fonsiyonel olmayan yürüyenler: Yalnızca fizyoterapi seansları süresince yürüyebilirler.

Diğer zamanlarda tekerlekli sandalye ile dolaşabilirler. Bu hastalar, çocukluk ya da ergenlik döneminde yürümeyi sonlandırmışlardır.

Eğer yüksek motivasyona sahiplerse fonksiyonel yürüyen sınıfına yükselebilirler.

3. Yürüyemeyenler : Yalnızca tekerlekli sandalye ile hareket ederler. Kendilerini yataktan tekerlekli sandalyeye transfer edebilirler. Bu hastaların erken çocukluk döneminden itibaren yürüyor olmaları beklenmez.

Page 6: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Hastanın temel sağlık problemlerine çözüm bulunduktan hemen sonra hareketlilik hedeflenmelidir.

Bütün girişim ve tedavilerin kazanımlarını desteklemelidir.

Hastanın mevcut potansiyelini koruyacak ve geliştirecek şekilde tasarlanmalıdır.

Günlük yaşamdaki bağımsızlıklarının arttırılması hedeflenmelidir.

Yardımcı aletlerin seçimi

Page 7: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Hareket etmeye yardımcı araçlar:

• Değnek • Koltuk değnekleri • Yürüteçler • Yürüme desteği veya Scooter • Özel tasarlanmış bisiklet • Tekerlekli sandalye • Özel tasarlanmış puset

Page 8: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Engelli ve yaşlı insanların hareketliliğinde

ilgili problemler düşünülmelidir.

Page 9: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Binalar herkes için tasarlanmalıdır, basit ve kolaylıkla kavranabilir, herkes için eşit kullanıma ve erişime olanak sağlamalıdır.

Farkında olun…

Fakat gerçek tamamen farklı olabilir!!!

Page 10: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Görme engelliler için

yol göstericiler kazaları

önlemek amacıyla

yapılır.

Page 11: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

kaldırım veya yürüyüş yolları işgal edilmişse

kaldırımın şekli veya eğimi değişmiş ve tekerlekli sandalyeli ya da

yürüme desteği olan birinin geçişini zorlaştırıyorsa.

Aşağıdaki herhangi bir durumla karşılaştıysanız yerel yönetimlerdeki temsilcileri bilgilendirin:

Page 12: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Şehirdeki kaldırımların genişliği 180 cm’den dar ise, yerel

temsilcileri bilgilendirin.

Page 13: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Rampalar: Yaya geçidinden ayrılmalı ve yaya kaldırımının sonundan başlayarak yolla bağlantısı sağlanmalıdır.

Hastanızı bilgilendirin!

Page 14: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Dikkat edin… Rampanın başında ve sonunda tekerlekli sandalye ile manevra yapılabilecek bir bir alan olmalıdır.

Page 15: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Ünite 2

• Transferler

– Bağımsız transfer yöntemleri

– Biyomekanik kurallar

– Yatak aktiviteleri

• Hareket etme/Transfer

• Sandalyeye/Sandalyeden transfer

Page 16: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Bağımsız Transfer Yöntemleri

Temel Prensipler

• Transfer yüzeyleri olabildiğince düz olmalıdır

• Transfer yüzeylerinin yükseklikleri eşit seviyede olmalıdır

• Transfer aktivitesi boyunca denge iyi sağlanmalıdır

Page 17: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Kaygan yüzeylerde transfer daha kolaydır

• Transfer sırasında vücut mekaniğinin farkında

olun

• Hastaya her zaman tercih ettiği transfer

yöntemini sorun

Fotoğraflayan Stuart Miles, http://www.freedigitalphotos.net/

Page 18: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Eğer hastanın alt ekstremitesinde (bacaklarda) motor problemi varsa: – Alt ekstremitelerden destekleyin/

yardımcı olun

• Eğer hastanın üst ekstremitesinde (kollar) motor problemi varsa: – Üst ekstremitelerden destekleyin/

yardımcı olun.

• Eğer hastanın gövdesinde kontrol yetersizliği varsa: – Hastayı gövdesinden destekleyin – Eğer gerekirse ya da istenirse; tüm

aktivitelerde daha iyi gövde kontolü için harici destek (korse) kullanın

Page 19: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Biyomekanik kurallar

Doğru vücut mekaniğini sağlayın

Düşük topuklu olmalı

Esnek ve kaymayan tabanlı olmalı

Arkaları kapalı ayakkabılar tercih edilmeli

Terlik kullanımı tercih edilmez

Page 20: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Yardımcı aletler kaldırma ve

taşımada, özellikle yalnızken

gereklidir.

• Kaldırma ve taşıma dik bir duruşla

gerçekleştirilmelidir.

Hastanızı bilgilendirin!

Page 21: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Uygulanması gereken temel biyomekanik kurallar: Ağırlığı bedeninize olabildiğince yakın tutmaya çalışın

Page 22: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

1. Bütün taşıma yöntemlerinde hastaya yakın olun

2. Hastayı transfer etmek için sadece ellerinizi değil,

vücudunuzun bütün bölümlerini kullanın

3. Eğer hasta çok ağırsa, başkalarından yardım isteyin

Page 23: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatak aktivitelerinin hedefi

Yatak hareketleri, KBV’nin yardımıyla hastanın yataktan ya da

yatağa transferine/hareket etmesine olanak sağlar :

• Maksimum bağımsızlık sağlamak

• Güç, kordinasyon ve becerilerini geliştirmek

• Kişiyi bir sonraki fonsiyonel seviyeye hazırlamak (yürüme,

merdiven çıkma vs.)

• Uzun süreli hareketsizliğin komplikasyonlarına bağlı risklerden

kaçınmak

Page 24: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatak içinde dönme

• Bacaklar hastanın döneceği tarafa çaprazlanmalı

• Hasta bakıcı hastanın döneceği tarafta durmalı

• Uygun olduğunda, hasta yatak tarafında bulunan barları tutarak

ya da ipleri çekerek dönüşü gerçekleştirebilir

Page 25: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Hasta elleri, bilekleri ve ön koluyla tekerlekli sandalyenin

kolçağından destek almalıdır.

Tekerlekli sandalyeye geçiş

Page 26: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatakta oturma

Hastanın….

• Bacaklarının pozisyonuna

• Başının yükseltilmesine

• Baş ve omuzların desteklenmesine dikkat

edin.

Page 27: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatakta oturma için farklı adımlar

• Hastanın ağırlığı tek koluna verilmeli,

sonrasında yatağı iterek diğer kola

ağırlık verilip dönülmeli. Dirsek

yavaşça düzeltilmeli.

• Eli dışarıya çevirerek dirseği kitleyin

• Sonrasında aynı yolla diğer dirseği

kitleyin

Page 28: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Eğer çekme kuvvveti yeterli ise yatağın ayak tarafına

bağlanan ipi çekerek hasta kendisi oturabilir.

• Eğer hastanın ayak kuvveti yeterli değilse, kalçasının

hızıyla geri dönebilir.

Page 29: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatak kenarında oturma ve yürüme

• Yatağın yüksekliğini ayarlayın

• Yatak frenlerini ayarlayın

• Hastayı yan yatış pozisyonuna yatırın

• Yatağın baş kısmını kaldırın

• Sabit durmak için ayaklarınızı ayırın

Page 30: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Hastanın başını ve boynunu destekleyin

• Kolunuzu hastanın kalçasının üzerinden geçirip dizinin altına

yerleştirin

• Hastanın bacaklarını yatağın kenarına getirin

• Yatağın kenarında oturacağına dair hastayı bilgilendirin.

Page 31: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Hasta yataktan kalktıktan sonra:

• Yürüme mesafesi ve süresi hastaya göre ayarlanmalı

• Eğer hasta güvensiz hissediyor veya yoruluyorsa, bakıcı

biyomekanik ilkeleri kullanarak gövdeden destek vermeli

• Destek için yürüteçlerin de kullanılması tavsiye edilir

• Hasta yürürken ileriye bakması için teşvik edilmelidir

Page 32: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Kaldırma • Felçli bireylerin (aynı zamanda aşırı kilolular için )

transferi ve taşınması için kullanılır

• Tercihen banyo ve tuvalet için

https://www.methodistonline.org/view-news/24900

Page 33: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatağın içinde hareket etmek

• Sürtünmeyi azalmak için kayma tahtası kullanılabilir

• Harekete yardımcı olmak için el yükselticiler ve kum torbaları

hastanın elinin altına koyulabilir

• Bacakları destekleyin, topukları tutarak sürtünmeyi azaltın ve

hareketi kolaylaştırın

Page 34: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

İki bakım veren kişi yardımı ile hastanın yatakta hareket ettirilmesi

Page 35: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Bir bakım veren kişi yardımıyla transfer

Hastanın el bileklerinden tutularak yatağın içinde geriye doğru hareket

ettirilir

Page 36: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatakta Fowler Pozisyonu (Oturma Pozisyonu) Fowler ve Semi-Fowler Pozisyonu yatakta hareket etmek için önemlidir. Bu pozisyon;

• Bazı göğüs ve abdominal ameliyatlardan sonra hastayı rahatlatmak

• Göğüs ameliyatından sonra uygun şekilde hastayı rahatlatmak

• Astımlı kişileri rahat nefes almasını sağlayarak rahatlatmak

• Kalbin çalışmasını rahatlatmak

• Bağırsakların çalışmasını hızlandırmak için kullanılır.

Page 37: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yatakta oturma • Yaşlı ya da engelliyi oturtmak için yatağın bir tarafına geçin

• Yatağın kenarlıklarını indirin

• Hasta yatakta sırt üstü yatıyor olmalıdır

• Hastanın durumuna göre yatağın baş kısmı 45-60° derece kaldırın

• Eğer hasta dik oturmak istiyorsa,

sırt ile kalça arasındaki açı 90°

derece olmalıdır.

Page 38: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Sırtı ince bir yastıkla destekleyin

• Eğer bireyin bacaklarında bir problem varsa, dışa dönüşü önlemek için hasta kalça kenarlardan desteklenmelidir

• İnce bir yastık dizlerin altına yerleştirilmelidir

• Yatak yaralarını engellemek için ayak bileklerinin altına ince bir rulo konması tavsiye edilir

Page 39: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Eğer nörolojik bir bozukluk varsa, felçli ekstremiteler bir yastıkla desteklenmelidir (bacakların sarkmasından kaçının)

Page 40: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Sert bir yastık ya da bir tahta parçası ayak bileklerinin doğal pozisyonunda tutmak için kullanılabilir

• Yatağın kenar korumaları kaldırılmalıdır

Page 41: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Ünite 3

• Ayağa kalkma

– Yataktan kalkma

– Sandalyeden kalkma

Page 42: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yataktan kalkış

• Yatağa yakın durun

• Gerekiyorsa yardımcı bir alet kullanın

• Eğer bireyin drenaj tüpü ya da

kateteri varsa, sağlık personeli

rehberliğinde kapatılmalıdır.

Page 43: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Sandalyeden ayağa kalkma

• Yüksek bir sandalyeden kalkmak, alçak bir sandalyeden kalkmaktan

kolaydır.

• Sandalyenin oturma yüzeyi sert olmalı.

• Transferde güvenli bir destek için kol destekleri önemlidir.

Page 44: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Daha iyi bir kalkış için gövde öne doğru hareket etmeli.

• Dengeli bir kalkış için bir ayak arkada olmalı.

• Hasta öndeki bacağına ağırlık vererek kalkmalıdır.

Page 45: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Ünite 4

• Yürüme

– Yürüteçler

– Koltuk değnekleri

Page 46: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yürüteçler

• Yürüteç, yürüyüş sırasında dengeyi sağlamak amacıyla ilave desteğe ihtiyaç duyan engelli ya da yaşlıların kullandığı bir alettir.

Page 47: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Koltuk değnekleri hastalara transferleri sırasında yardımcı olur.

• Koltuk değneklerinin boyu uygun olmalıdır.

• KBV öne doğru yürümeyi kolaylaştırmalıdır.

Koltuk değnekleriyle yürüme

Page 48: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Unit 5 • TS Kullanma

– BVK TS Protokolü Caregiver

– TS çeşitleri

– TS parçaları

– TS güvenliği ve bakımı

– TS’yi açma ve kapatma Keeping the wheelchair in a Car Boot

– TS ile arkaya doğru tilt yapma

– Kaldırımda inip-çıkma

– Merdivende inip çıkma

– Eğim ve rampadan inme

– TS ile manevra

– Yapılması ve yapılmaması gerekenler

Page 49: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Bakımveren TS Protokolü • KBV olmak TS etiketinin içinde ve dışında olamyı öğretir. En önemli şey TS

kullanan kişiye nasıl taşınmak istediğini sormaktır.

• TS’de oturan kişi ile iletişim çok önemlidir. Her zaman TS’ye oturan bir kişinin yanındaki ile konuşmak yerine kendisi ile konuşun. Direk o kişi ile konuşmamak, kişinin bu konuda yeteneksiz olabileceği düşüncesini ortaya çıkarabilir.

• Unutmayınız ki TS, içindeki kişinin bir parçasıdır.

• Hiçbir zaman TS’yi tutup hastayı sizin istediğiniz doğrultuda ilerletmeye zorlamayın. Bu kişi omuzundan tutup çekiştirmek ile aynı şeydir. Bu rahatsızlık verici bir durumdur.

Page 50: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Tekerlekli sandalye çeşitleri Aktif tekerlekli sandalye Hafif tekerlekli sandalye Spor ekipmanı

Akülü tekerlekli sandalye ve ek güç sağlayıcılar Çocuklar için tekerlekli sandalye

http://www.ottobock.com/cps/rde/xchg/ob_com_en/hs.xsl/337.html

Page 51: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Tekerlekli Sandalyenin Parçaları

http://www.mobilitydirect.com/v/vspfiles/images/wcterms.png

Page 52: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

TS’nin bakımı ve güvenliği

• TS’de varolan çıkıntılı parçalar – Özellikle kalabalık ortamlarda TS’den kaynaklanan çıkıntıların insanlara zarar vereceğini

unutmayın.

– Kalabalık ortamlarda kişiler TS’nin üzerine düşebilir ve kendilerini yaralayabilirler. Toplum içinde veya restoranda otururken TS’yi güvenli bir şekilde yerleştirdiğinizden emin olun.

– TS’nin bakımı – KBV TS’nin nasıl kullanıldığını bilmesi gerekir. Bu demektir ki; tekerlek,

tutamaklar ve yastıklara nasıl bakım verilmesi gerektiğini anlamalıdır..

– İyi bakımı yapılmamış bir TS’nin yaralanmalara neden olabileceği unutulmamalıdır.

Page 53: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

TS’nin toplanması ve açılması

TS’yi açma…..

1. Oturma yerini iki taraftan itin, parmakları içeride tutun.

2. TS’yi açmak için zorlamayın, parmaklarınızı oturm yeri ile tutamak arasında sıkıştırmayın.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Page 54: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

TS’nin toplanması:

1. Yastık varsa çıkarın

2. Ayaklaık kısmını ayarlayın ve dışarı doğru açın.

3. Oturma yerini önden ve arkadan tutun ve yukarı doğru çekin.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

TS’nin toplanması ve açılması

Page 55: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

TS’yi bagaja yerleştirme • Yastık, ayaklık ve diğer portatif parçaları

çıkarın ,

• TS’yi katlayın ve frenleri kaymaması için kontrol edin.

• TS’yi paralel olarak bagaja yerleştirin

• Belinizi düz tutmak için dizlerinizi bükün.

• TS’yi çerçevesinden tutarak kavrayın.

• TS’yi kaldırın ve bagajın kenarına koyun ( TS yi kaldırmak için ayaklarınızı kullanabilirsiniz)

• TS’yi bagaja doğru kaydırın.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Page 56: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

TS’yi arkaya doğru yatırma

1. Herzman ne yapacağınız konusunda kişiye bilgi verin. 2. Arka taraftaki kolu ayağınız ile itin, aynı anda el tıtamaklarını aşağı ve arkaya doğru çekin.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Page 57: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Kaldırımlara güvenli bir şekilde çıkma ve inme

1. Kaldırıma güvenli bir şekilde çıkma

• TS’nin önedki tekerlekleri kaldırıma yerleşecek şekilde pozisyonla.

• Kişiye ne yapacağınızı anlat.

• Tutamakları sıkıca tut, TS’yi arakya doğru yönlendir ve TS’yi arka tekerlekleri üzerinde kalack şekilde dengede tut.

• Ön tekerlekleri kaldırıma yerleştir.

• TS’yi kaldırım üzerine çıkana kadar it.

• TS’yi kaldırıma doğru kaldır.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Page 58: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

2. Kaldırımdan inme

• TS’yi kaldırıma yerleştir.

• TS’yi arkaya doğru yönlendir ve arka tekerlekleri üzerinde dengede tutarak arkaya doğru hareket ettir.

• Arka tekerlekleri kaldırımdan aşağı doğru indir, bu arada TS’nin ağırlığını bir miktar al.

• Her iki arka tekerleğin aynı anda yerle temasta olduğundan emin olun.

• Yavaşça ön tekerleri indirin.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Kaldırımlara güvenli bir şekilde çıkma ve inme

Page 59: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

1. Merdivenden güvenli bir şekilde çıkma Mümkün ise rampa veya asansör kullanın

1. İlk basamağa doğru TS’yi yerleştirin

2. Tutamaklardan tutarak sandalyeyi arkaya doğru yönlendirin.

3. Bir ayağı ilk basamağa, diğerini bir üste yerleştirin.

4. Arkaya yaslan ve sandalyenin ağırlığını alarak bir üst basamağa çıkar.

5. Merdivenden çıkarken kendi ağırlığınızı ile sandalyeyi dengeleyin.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Merdivenlerden güvenli bir şekilde çıkma ve inme

Page 60: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

2. Merdivenlerden güvenli bir şekilde inme

Öncelikle rampa varsa onu kullanın, yoksa aşağıdaki sırayı izleyin:

1. TS’yi aşağıdaki basamağa doğru yaklaştırın

2. Tutamaklardan tutarak sandalyeyi arkaya doğru yönlendirin, arka tekerlekler üzerinde dengede kalın. 3. TS’yi ilk basamağa doğru hareket ettirin.

4. TS’yi aşağı doğru indirirken vücudunuzu fren olarak kullanın.

5. İnişi gövdenizle kontrol edin, arka tekerlekler üzerinde bir basamak aşağı doğru hareket edin.

6. TS’nin hızlı ve ani bir şekilde inmesine engel olun.

http://hwa.org.sg/news/how-to-help-a-wheelchair-user/

Merdivenlerden güvenli bir şekilde çıkma ve inme

Page 61: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Dik bir yerden veya rampadan inme

TS’nin geri geri kaymaması açısından geri geri inmek önemlidir.

1. Eğimin temiz olduğundan emin olun.

2. Tutamaklardan sıkıca tutarak TS’nin arkaya doğru kaymasını engelleyin.

3. Geri adımlarınızı tek tek atın

4. İnişin kontrollü olamsını sağlayın, kontrolü kaybetmeyin.

Page 62: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

TS ile Manevra • TS ile hareket etme zor olabilir

– KBV olarak zemin ile ilgili sorunlarınız olabilir.

– Hafifi itmeleri kullanarak düşme ve yaralanmayı önleyebileceğinizi unutmayın.

– Küçük taşlar veya engebeli araziler tehlikeli olabilir. Bu nedenle yolun güvenli olduğundan emin olun.

– İtme sırasında dikkatiniz dağılırsa tehlikeli durumlar ortaya çıkabilir.

– Yaralanma ve kazalar dikkatsizlikten olur.

Page 63: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yap ve Yapma • YAP

– Nasıl yardım edebileceğinizi sorun

– TS’deki kişi ile aynı göz hizasından konuşun

– TS’deki kişiye ne yapacağınızı anlatın

– Emniyet kemerinin bağlı olup olmadığını kontrol edin.

– TS duruyor ise, transfer yapılıyor ise veya kullanılmayacak ise frenleri kilitleyin.

Page 64: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• YAP (devamı)

– TS’deki kişiye rahat olup olmadıklarını sorun

– Diğer sandalye ile arasında bir TS’lik mesafe kalsın

– Zorlanıyor iseniz yardım isteyin.

– Yüzeyin eşitsiz olabileceğiniz düşünerek hep öne bakın.

– Mümkünse anayol yerine kaldırımda ilerleyin.

Page 65: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

•YAPMA

– Engelli kişi ile 3. bir kişi aracılığı ile konuşmayın

– TS kullanan kişi ile yarışmayın

– Sıkışmış ise TS’yi itmeyin- problemin ne olduğunu görün ve düzeltin.

– TS ile başedemeyecekseniz yürüyen merdiveni kullanmayın

– TS’yi kolçaklarından, tekerleklerinden veya diğer portatif parçalarından tutarak kaldırmayın

– Rampada önden ilerleyerek inmeyin.

– TS’yi öne veya çok arkaya yönlendirmeyin.

– Eğimde ön taraftan inmeyin.

Page 66: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Ünite 6

• Tekerlekli sandalye transferleri

– Yataktan transfer

– Tekerlekli sandalyeden yatağa transfer

– Tekerlekli sandalyeden yatağa kendi kendine transfer

– Banyo ve tuvalete transfer

• Güvenlik tavsiyeleri

• Tekerlekli sandalyeden duş sandalyesine

• Tekerlekli sandalyeden tuvalete

Page 67: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Transferler

• Wheelchair transfers – Transfer from the bed

– Transfer from the wheelchair to the bed

– Autonomous transfer from the wheelchair to the bed

– Transfer to the bathroom and toilet

• Safety tips

• From wheelchair to shower chair

• From wheelchair to toilet

Page 68: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Yataktan transfer

• Yatağın bir tarafına paralel olarak tekerlekli sandalyeyi yerleştirin.

• Yatağı sandalyenin yüksekliğine çıkartın. • Başı yükseltin ve sandalye tarafında kalın. • Yatağın frenlerini kilitleyin. • Bir elle omuz ve boyundan, diğer elle de dizlerin altından

destekleyin.

• Hastadan ayaklarını yataktan indirmesini ve dik pozisyonda oturmasını isteyin.

• Hastaya terliklerini giymesinde yardımcı olun.

• Hastayı sandalyeye oturtmak için dikkatlice destekleyin.

Page 69: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Tekerlekli sandalyeden yatağa transfer

Önlemler!

• Yatak ve tekerlekli sandalye aynı yükseklikte olmalıdır

• Yükseklikleri eşitlemek için kayma tahtası kullanılabilir

Page 70: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Page 71: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Page 72: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Tekerlekli sandalyeden yatağa kendi kendine

transfer

1. Tekerlekli sandalyeyi ön tarafından yatağa yaklaştırın.

2. Tek tek bacakları yatağın üstüne koyun.

3. Ayakları yatağın üstüne hareket ettirin.

4. Ellerden destek alarak pelvisi kaldırın.

5. Kayma tahtası daha kolay bir transfer için kullanılabilir.

Page 73: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP Resim 3. Tekerlekli sandalyeden yatağa önden transfer

Page 74: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Tekerlekli sandalyeyi yan tarafından yatağa yaklaştırın

• Bacakların ikisini de yatağın üstüne koyun

• Bir eli tekerlekli sandalyeye diğerini yatağın üstüne koyun

• İki elden de destek alarak dirseklere paralel olarak kalçayı

kaldırın.

Tekerlekli sandalyeden yatağa yandan kendi

kendine transfer

Page 75: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik
Page 76: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Ön taraftan, köşeden ya da yan taraftan tekerlekli

sandalyeden sandalyeye transfer

• Ön taraftan sandalyeye iyice yaklaşın

• Frenleri kilitleyin

• İleri hareket etmek için kollarınızı kullanın

• Bir elinizi sandalyeye diğer elinizi tekerlekli sandalyenin

kolçağına koyun

• Ağırlığınızı ayaklarınıza vererek kalçanızı döndürün ve

sandalyeye oturun

Page 77: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik
Page 78: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik
Page 79: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik
Page 80: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik
Page 81: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

Yerden tekerlekli sandalyeye oturma 1. Yöntem

• Hasta tekerlekli sandalyenin önünde oturmalıdır

• Frenlerin kilitli olduğundan emin olun

• İki elinizi de tekerlekli sandalyenin üstüne koyun

• Dirseklerinizi düzleştirirken, iki ayağınızı da yere koyun

• Kalçanızı çevirin ve tekerlekli sandalyeye oturun

Page 82: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Page 83: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• Hasta tekerlekli sandalyenin önünde oturmalıdır

• Frenlerin kilitleyin

• İki elinizi de tekerlekli sandalyenin üstüne koyun

• Dirseklerinizi düzeltirken, iki ayağınızı da yere

koyun

• Kalçanızı kaldırın ve tekerlekli sandalyeye oturun

Yerden tekerlekli sandalyeye oturma 2. Yöntem

Page 84: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Page 85: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Banyo ve Tuvalete Transfer

Güvenlik tavsiyeleri • Kişinin bacaklarını banyonun içine

ya da dışına yerleştirirken sırtınızı düz tutun, dizinizi bükün.

• Havlu asacağını, kapı tokmağını, tuvalet kağıdı tutacağını ya da sabunluğu tutacak olarak kesinlikle kullanmayın — bunlar bir insanın ağırlığını taşıyacak şekilde tasarlanmamıştır.

• Banyoda ve duşta yerde kaymayan bir halı kullanın.

Page 86: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Tekerlekli sandalyeden duş oturağına

• Transfer mesafesini minimuma indirecek şekilde tekerlekli sandalyeyi yerleştirin

• Tekerlekli sandalyenin frenlerinin açık olduğundan ve herhangi bir ayaklığı olmadığından ya da sallanmadığından emin olun.

• KBV’nin bir ayağı transfer yapılacak yönü gösterecek şekilde pozisyonlanır:

– Kişinin, boynunuzdan tutmasına izin vermeyin

– Bir transfer askısı (transfer kayışı) bu transferde kullanılabilir

• Kalktığı zaman kişinin dengesini sağlamak için kendi ağırlığınızı kullanın

Page 87: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

• KBV’nin dizi hafifçe bükülü, ayaklar ayrı olacak şekilde iyi bir duruş sağlamalıdır. Hastaya olabildiğince yakın olun

• Transfer sırasında hasta kendi vücut gücünü kullanarak yardımcı olmalıdır

– Eğer hasta alt ekstremitelerini kullanamıyorsa, bir kaldıraç kullanılmalıdır

• Hastanın sandalyeden ‘geriye devrilmesini’ engellemek için oturduğu zaman öne eğildiğinden emin olun.

• Kişiye oturma pozisyonunda yol göstermeden önce gerekirse sandalyeyi yaklaştırabilirsiniz

Page 88: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Tekerlekli sandalyeden tuvalete

• Tekerlekli sandalyenin pozisyonunu transfer mesafesi minimum olacak şekilde ayarlayın

• Tekerlekli sandalyenin frenlerini açık olduğundan, herhangi bir ayaklığı olmadığından ya da sallanmadığından emin olun.

• KBV’nin bir ayağı transfer yapılacak yönü gösterecek şekilde yerleştirilmeli:

– Kişinin boynunuza asılmasına izin vermeyin.

– Bir transfer askısı da ( ya da transfer kayışı) bu transferde kullanılabilir.

• Kalktığı zaman kişinin dengesini sağlamak için kendi ağırlığınızı kullanın.

Page 89: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

KBV’nin dizi hafifçe bükülü, ayaklar ayrı olacak şekilde iyi bir duruş sağlamalıdır. Hastaya olabildiğince yakın olun. Bu transfer sırasında hasta kendi vücut gücünü kullanarak yardımcı olmalı ve tuvalet parmaklıklarından destek alabilir. Ağırlığı her iki ayağa verip, kalçanızı tuvaletin üstüne kaydırın.

Page 90: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Tuvalet tutunma barları ve destekleri

• Tuvalet barları transferlerde yardımcı olmak üzere tuvaletlere ya da tuvaletlerin dışına yerleştirilebilir

• Hasta – tercih ettiği taraftan transfere cesaretlendirilmelidir.

Page 91: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik
Page 92: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Ünite 7

• Ortez kullanımı

– Ortezin takılması

– Ortezin çıkartılması

Page 93: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Hastanın ayak bileğine ortezin takılması (AFO)

• Dize kadar, düz pamuklu bir çorap giydirin. Herhangi bir kırışıklık olmamasına dikkat edin

• Kalça ve dizi bükün • Ayak ortezini (AFO) diz düzken takmayın • Topuktan çekerek ve ayak parmaklarından

iterek ayak bileği kaslarını esnetin

Ortez : Kas iskelet sisteminin fonksiyonel özelliklerini ve yapısını değiştirmek için harici olarak uygulanan bir alettir.

Adım 1 – Ayağı hazırlamak

http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Page 94: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Adım 2– Ayağın AFO içine yerleştirilmesi

• Bir elinizle , diz ve ayak bileğini 90 derecede bükülü tutun • Diğer elinizle, bantları açık ortezi tutun • Önce topuğu ortez içerisine yerleştirin • Topuğu ortezin (AFO) içeriside yerine yerleşecek şekilde aşağıya kadar kaydırın.

http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Page 95: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Adım 3 – Bantların sıkılması

• Baş parmağınızla topuğu AFO

içinde sabit tutun

• Ayak bileği bandını deliğinden

geçirip bağlayın

• En üstteki bandı bağlayın

• Olası kırışıklıkları düzeltmek için

çorabı bilek bandının altından çekin http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Page 96: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Adım 4 – Kontrol et !

Çorapta kırışıklık yok

Bantlar uygun sıkılıkta bağlanmış

Topuğun arkasında boşluk yok

Ayak parmaklarının uçları , tabanın hemen içinde

http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf

Page 97: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Dikkatli Olun!

Rahat olması ve cilt basınç problemlerinin önlenmesi için AFO’nun kontrol edilmesi zorunludur. Eğer AFO bu kontrollerden herhangi birinden ‘geçemezse’, çıkartın ve Adım 1’den yeniden başlayın.

Page 98: 12 M-CARE: Engelli ve yaşlı bireylerde hareketlilik

539913-LLP-1-2013-1-TR-LEONARDO-LMP

Referanslar

1- http://www.megep.meb.gov.tr/?page=moduller 2- Handbook of Geriatric Nursing Care, 236. cilt, editor: Lippincott Williams & Wilkins 3- http://www.caregiverproducts.com/lifting-techniques-home-caregivers.html 4- http://www.hamiltonhealthsciences.ca/documents/Patient%20Education/OrthosisPuttingOnChild-lw.pdf 5- http://www.biomedcentral.com/1471-2318/13/16 6- http://www.parentgiving.com/shop/senior-mobility-devices-98/c/ 7- http://www.ottobock.com 8- http://www.healthinaging.org/resources/resource:eldercare-at-home-mobility-problems/ 9- http://www.ozurlulervakfi.org.tr/docs/ozurluler.vakfi-mimari.erisilebilirlik.kilavuzu.pdf