1390، 1، شماره بهارتم، شاي، علمي ـ پژوهشي، سال ه پاتوبيولوژي مقايسه

:فهرست مطالب

آلاي اك ماهي قزلر و باقيمانده آفلاتوكسين به روش الايزا در خوآسپرژيلوسزاي هاي آفلاتوكسين بررسي ميزان شيوع گونه 385-394...................... ...................................................................................هاي تهران و آذربايجان غربي رنگين كمان در استان

محمدي، ودود رضويلر كيوان ابراهيمي

395-402.. .................................بررسي اثر ضد ديابتي آب هويج زرد ايراني پروبيوتيكه شده توسط لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس ن اميدي، محمدرضا فاضلي، محمدعلي آموزگار، پژمان مرتضوييبه

403-414.......................................................... هاي باكتريايي غذايي در سگ ها در پيشگيري از مسموميت بي اثر پروبيوتيكارزيا سام تركان، داريوش شيراني، ابراهيم رحيمي، كيوان قمي

415-422.............. ...................................... خرگوشمطالعه اثر پيوند چادرينه آزاد و پيوند چربي سفيد بر روي التيام استخوان

حقدوست، عباس وشكيني عليرضا جهانديده، غلامرضا عابدي، علي رضايي، ايرج سهرابي

در گوسفندان مبتلا به بيماري آگالاكسي (PCR)اي پليمراز جداسازي مايكوپلاسما آگالاكتيه با دو روش كشت و واكنش زنجيره 423-430................................................................................................................ ................................... واگير در شهرستان بافت

كيومرث امينيبابك خيرخواه، سيدعلي پوربخش، عباس اشتري،

431-438........................................ هاي مرغ مادر گوشتي ايران بررسي سرمي عفونت متانوموويروس پرندگان در تعدادي از گله نريمان شيخي، علي مسعوديان

هاي گوشتي نر آن در جوجهاثر شكل جيره غذايي و سرماي اواسط دوره پرورش بر وقوع سندرم آسيت و پارامترهاي مرتبط با

439-446........................................................... ....................... .........................................................پرورش يافته در ارتفاع پايين آيدين عزيزپور، سعيد چرخكار، نريمان شيخي

:توضيح *

./باشند فاقد اعتبار مي1390هاي قبلي بهار دليل مشكلات پيش آمده در چاپ، نسخهبه

1390، 1، شماره بهارم، شت هسالاي، علمي ـ پژوهشي، پاتوبيولوژي مقايسه

383

بسمه تعاليمشي وزارت علوم و تحقيقات و فناوري در با توجه به خط

جهت تخصصي شدن مجلات علمي، مجله علوم دامپزشكي . تغيير نام داده استاي مقايسهلوژيبيوايران به مجله پاتو

راهنماي تنظيم مقالات چاپ مقالات اي لوژي مقايسهبيوپاتوهدف از انتشار مجله هاي ها و مطالعات در زمينه پژوهشعلمي و انتشار نتايج

هاي وابسته به و رشتهپايه و پاتولوژي دامپزشكيمختلف علوم انواع مقالات مورد پذيرش، شامل مقالات پژوهشي، . آن است

مقالات تحليلي، گزارشات درمانگاهي و آزمايشگاهي و تمامي مقالات به زبان . باشد هاي كوتاه علمي مي يادداشت

مقالات . شود چاپ مي) انگليسي(ه لاتين فارسي با چكيدداخلي به چاپ رسيده در نشريات خارجي و قبلانبايستي .باشند

مقالات پژوهشي و حداكثر صفحات مطالب ارسالي 3 حداقل تعداد صفحات ـ1 . صفحه مجله تجاوز نكند15از ) با احتساب فهرست منابع(، نام و عنوان )فارسي و لاتين( مقالات بايد داراي عنوان ـ2

،)فارسي و لاتين( چكيده ،)فارسي و لاتين) (گان(نويسنده، مقدمه، مواد ) كلمه3-5بين ( )فارسي و لاتين(واژگان كليدي

در صورت . و روش كار، نتايج، بحث و فهرست منابع باشندلزوم اسامي افراد يا سازمانها، تحت عنوان تشكر و سپاسگزاري

.صار آورده شودبعد از بحث به طور اخت كلمه و بيانگر مسئله، 250 چكيده فارسي بايد حداكثر ـ3

.باشدگيري نتيجه و نتايج به دست آمده ،هدف، روش كارچكيده لاتين بايد مطابق چكيده فارسي همراه با ذكر نام

.و آدرس كامل آنها باشد) گان(نويسندهره تلفن و نشاني كامل، شما ، )گان( عنوان مقاله، نام نويسندهـ4

هم پست الكترونيكي آنها در صفحه اول هم بصورت فارسي ومسئول صحت مطالب خود ) گان(نويسنده. لاتين ارائه شود

. مشخص شود*علامت نويسنده مسئول مكاتبات با . باشند مي

در سانتي متر2 با حاشيه 4A مقاله بايد در روي صفحات ـ5 . تايپ شود 3020Wordهر طرف و با استفاده از برنامه

.عودت داده نخواهد شد) گان( مطالب ارسالي به نويسندهـ6ها بايد به صورت ها، نمودارها و نگاره جداول، منحنيـ7

داراي توضيحات كافي و در ،واضح و قابل چاپ در مجلهنتايج ارائه شده در جداول . محل مربوط به خود آورده شوند

شكل و يا متن نوشتاري نبايد به صورت ديگري نظير منحني يا ها، جداول و نمودارها تمامي عكس.در مقاله تكرار گردد

.بايستي به طور جداگانه و در فايل ديگري ارسال گرددها بايستي به زبان نمودارها و نگاره،ها جداول، منحني ـ8

.فارسي، همراه با زير نويس فارسي تهيه گردد 20داكثر تعداد منابع عدد و ح10ها حداكثر تعداد نگارهـ9

.باشد عدد مي . نحوه نگارش منابع به شرح ذيل خواهد بودـ10

.شماره مقالات در متن و داخل پرانتز آورده شود

ابتدا مقالات فارسي و سپس مقالات لاتين به ترتيب شماره و .حروف الفبا در قسمت منابع نوشته شود

منابع فارسي) الف :ارسي در منابعچگونگي نوشتار منبع مقاله ف

نويسنده يا نويسندگان، سال انتشار، عنوان مقاله، نام مجله، جلد، .شماره، صفحه. ، نقشينه، ر.، بزرگمهري فرد، م.الف، سهرابي حقدوست، .خداكرم تفتي، ع

هاي يربررسي پاتولوژيك بيماري مارك در تعدادي از مرغدا): 1375( .29-48): 1 (51ان، اطراف تهران، مجله دانشكده دامپزشكي تهر

:چگونگي نوشتار منبع كتاب فارسي در منابع

نويسنده يا نويسندگان، سال انتشار، نام كتاب، شماره نوبت چاپ، .نام ناشر، شهر، كشور، صفحه

توتكنيك، چاپ سوم، اي و هيس شناسي مقايسه بافت): 1373. (الفپوستي، .140-154، 120-123: اه تهران، تهران، ايران، صفحهانتشارات دانشگ

لاتين منابع )ب :چگونگي نوشتار منبع مقاله لاتين در منابع

نام مجله به اختصار، عنوان مقاله،سال انتشار ،نويسنده يا نويسندگان . شماره، صفحه،جلد

راهنماي تنظيم مقالات

384

Bagley, L.H., Lavach, J.D. (1994): Comparison of post-operative phacoemulsification results in dogs with and without diabetes mellitus: 153 cases (1991-1992). J. Am. Vet. Med. Assoc. 205: 1165-1169. چگونگي نوشتار منبع كتاب لاتين چنانچه نويسنده يا نويسندگان فصول

:رجوع شده كتاب، نويسنده يا نويسندگان آن باشندنام كتاب، شماره چاپ، نام ناشر، ، سال انتشار،نويسنده يا نويسندگان

.شهر، صفحه Denny, H.R., Butterworth, S.J. (2000): A Guide to Canine and Feline Orthopaedic Surgery 4th edition. Blackwell Science, London. P: 60-70.

چگونگي نوشتار منبع كتاب لاتين كه به فصلي خاص از آن رجوع شده ا نويسندگان فصل مذكور نويسنده يا نويسندگان كتاب ياست و نويسنده

:نباشند نام فصل رجوع ، سال انتشاره، فصل رجوع شد،نويسنده يا نويسندگان

شهر، ، نام ناشر،)نام نويسنده كتاب( نام كتاب، شماره چاپ ،شده .صفحه

Davidson, M. G. (1991):Equine ophthalmology. In: Veterinary Ophthalmology, 2nd edition (ed. Gelatt KN). Lea and Febiger: Philadelphia,; 576-610.

:چگونگي نوشتار منبع از كتاب كنگره يا سمپوزيوم نام كنگره ، عنوان خلاصه مقاله، سال برگزاري،نويسنده يا نويسندگان

چنانچه كتاب كنگره يا سمپوزيوم ( شماره كتاب كنگره ،يا سمپوزيوم . صفحه،)مي چاپ شده باشددر مجله عل

Maggs, D.J., Nasisse, M.P.(1997):Effects of oral L-lysine supplementation on the ocular shedding rate of feline herpesvirus (FHV-1) in cats (abstract). 28th Annual Meeting of the American College of Veterinary Ophthalmologists; 101: 67-78.

نبودهها به صورت زيرنويس قابل قبول معادل لاتين واژهـ 11 .و بايستي در داخل متن و در داخل پرانتز آورده شود

مقالات دريافتي توسط هيات تحريريه و داوران علمي ـ 12گيرد و در صورت قبولي چاپ خواهد مورد بررسي قرار مي

.د استهيأت تحريريه در رد يا قبول مقالات آزا. شداي از مجله براي نويسنده در صورت چاپ مقاله، نسخهـ13

.اول ارسال خواهد شد براي انتخاب معادل واژگان لاتين در زبان فارسي، به ـ14

منابع رسمي نظير واژگان مصوب فرهنگستان و واژگان

ويراستار در. انشگاهي مراجعه شودد مصوب مركز پيش با واژگان مصوب و خصوص جايگزين كردن واژگان لاتين

.ويرايش متن ارسالي مختار است

ـ در صورت عدم هماهنگي مقالات ارسالي با چهارچوب 15 .مجله، مقالات عودت داده خواهد شد

هاي تحليلي مقالههاي تحليلي، مطالبي است كه توسط مولفين ديگر نقد مقاله

توانند مقاله تحليلي مي) گاني(نويسنده. شود و ارزيابي ميرائه نمايند كه حداقل سه مقاله پژوهشي در زمينه موضوع ا

مورد نظر در مجلات علمي داخلي يا خارجي به چاپ 7 و حداكثر 3هاي تحليلي بايد حداقل مقاله. رسانده باشند

صفحه بوده و شامل چكيده فارسي و لاتين، مقدمه، مروري .گيري و فهرست منابع است بر منابع، نتيجه

هاي كوتاه نگاهي و مقالهگزارشات درما

گزارشات درمانگاهي بايد داراي عنوان، خلاصه فارسي و بحث و فهرست منابع ،لاتين، مقدمه، گزارش درمانگاهي

صفحه و تعداد 3 و حداكثر 2تعداد صفحات حداقل. باشد . عدد باشد6منابع حداكثر

هاي كوتاه بايد داراي عنوان، خلاصه فارسي و لاتين، مقالهه، روش كار، نتيجه، بحث و فهرست منابع بوده و مقدم

عدد 10 صفحه و تعداد منابع حداكثر 5 و حداكثر 2حداقل .باشد

نحوه ارسال مقالات

تمامي مقالات بايستي از طريق پست الكترونيك مجله -1)jcp@srbiau.ac.ir ( ياhttp://jcp.srbiau.ac.ir در قالب

به مقالاتي كه به طرق ديگر ارسال . ارسال گرددwordفايل .شوند ترتيب اثر داده نخواهد شد

تمامي مقالات ارسالي بايستي داراي فرم مخصوص -2اين فرم از طريق وب سايت مجله . امضاء نويسندگان باشند

. قابل دريافت استhttp://jcp.srbiau.ac.irبه آدرس

385-394، 1390، 1مي ـ پژوهشي، سال هشتم، بهار، شماره اي، عل پاتوبيولوژي مقايسه

385

و باقيماندة آسپرژيلوسهاي آفلاتوكسين زاي بررسي ميزان شيوع گونهي رنگين كمان در آلا قزلآفلاتوكسين به روش الايزا در خوراك ماهي

هاي تهران و آذربايجان غربي استان 2، ودود رضويلر٭1محمدي كيوان ابراهيمي

چكيده به روش ،ين كمانرنگ يآلا قزل نمونه خوراك ماهي96اضر تعداد در تحقيق ح

با 1386 سال )پانزدهم هر ماه(تصادفي ساده و قشري، در طي دو فصل بهار و تابستان باقيماندة و آسپرژيلوسهاي آفلاتوكسين ساز تعيين ميزان شيوع گونه اهداف

شدة مصرفي ماهيان در استخرهاي پرورشي استان آفلاتوكسين توتال در خوراك انبار و ppb به روش الايزا و بر حسب )بهار و تابستان(ب فصول آذربايجان غربي بر حس

تعيين باقيماندة اين سم در خوراك توليدي ماهيان در كارخانجات توليدي همچنينهاي تهران و آذربايجان غربي بر حسب فصول و به روش خوراك آبزيان استان

. شدندآوري جمعالذكر، فوق مؤسسة 997، براساس استاندارد سپرژيلوسآهاي به منظور بررسي ميزان شيوع گونه

جهت تعيين ميزان باقيماندة آفلاتوكسين از روش الايزا و با . شداقداماستاندارد ايران، . استفاده شد» .Romer lab«شركت » آگراكوانت«گيري از كيت بهره

آسپرژيلوس فلاووس به قارچ ها نمونه % 3/8نتايج به دست آمده نشان داد كه فقط ها نشان داد كه بررسي. عملا جداسازي و مشاهده نگرديدپارازايتيكوس. آوده بوده و آل

رابطة 05/0 نمونه برداري در سطح كمتر از هاي با فصلفلاووس. آميزان شيوع .باشد ميداري ندارد و وجود و عدم وجود آن به تفكيك فصل و ماه يكسان معني

تر از شان داد كه مقادير اين عامل همگي پايينبررسي ميانگين مقادير آفلاتوكسين، ناز طرفي . باشند مي FAOو WHOتعيين شده توسط كميتة مشتركمورد پذيرش سطوح

ميانگين ميزان باقيماندة آفلاتوكسين توتال در فصول بهار و تابستان در خوراك انباري ، يكسان بوده مراكز مختلف پرورشي استان آذربايجان غربي و كارخانجات استان تهران

ولي بين ميزان باقيماندة آفلاتوكسين توتال . )P<0.05(داري مشاهده نشد و تفاوت معنيكارخانة توليدي استان آذربايجان غربي در فصول بهار و تابستان در سطح كمتر از

بيشتر از تابستان)ppb 6/8(داري وجود دارد و ميزان آن در بهار تفاوت معني05/0)ppb1/6( است.

بر آسپرژيلوس فلاووسثيرگذار أنتايج كلي اين آزمون بر حضور بسيار پايين غيرتحضور مقادير آفلاتوكسين توتال در خوراك ماهيان تأكيد داشته و با توجه به پايين

ي آلا قزل، بر سلامت خوراك توليدي ماهي ppb20بودن مقادير آفلاتوكسين كمتر از دلالت )1386در بهار و تابستان (ن غربي آذربايجاهاي تهران و رنگين كمان در استان

. كند مي آلا قزلماهي ، آفلاتوكسين، الايزا، خوراك آسپرژيلوس: واژگان كليدي

20/10/89: تاريخ پذيرش15/4/89: تاريخ دريافت

واحد علوم و اد اسلامي، دانشگاه آز دانش آموختة دكتري تخصصي بهداشت مواد غذايي، دانشكدة علوم تخصصي دامپزشكي، -٭1

)keiwan1976@yahoo.com(تحقيقات، تهران، ايران تهران، ايرانواحد علوم و تحقيقات، گروه بهداشت مواد غذايي، دانشكدة علوم تخصصي دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي، استاد -2

A survey on prevalence rate of Aflatoxigenic species of Aspergillus and residues of aflatoxins by ELISA method in Rainbow Trout feeds in Tehran and West Azarbay-

jan provinces - Iran Ebrahimi Mohammadi, K.1٭, Razavilar, V.2

1*- Graduated of Food hygiene, Faculty of Specialized Veterinary Sciences, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (Keiwan1976@yahoo.com) 2- Professor of Food hygiene, Faculty of Specialized Veterinary Sciences, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran In this research 96 samples of Rainbow Trout fish feed, during the seasons of spring and summer of 2007 (every fifteenth of the month) were rondomized (by simple and stratified rondoms) to determine: 1. The prevalence rate of aflatoxigenic species of Aspergillus in stored feed of cold-water cultural fish in West Azarbayjan cul-tural fish farms in both seasons (spring and summer); 2. The residues of total aflatoxin in stored feed of fish in cultural fish farms of West Azarbayjan in both seasons by ELISA method; and 3. The residues of that toxin in feed produced in aquatic feed factories in Tehran and West Azarbyjan provinces with the same method. In order to study prevalence rate of toxigenic species of Aspergil-lus, standard No.997 of Iranian Standard Inistitute, were used. The produced colonies were examined microscopically. To determine the aflatoxins residues, ELISA method using Agra-Quant kit of Romer lab. company, were applied. The results of this survey indicated that only 8.3% of the samples were infected by A. flavus. A. parasiticus was not observed. There were no significant differences between the prevalence rate of AFT and seasons/monthes, either (P<0.05). Evaluating mean of aflatoxin rate showed that the rates of this variable are lower than the tolerance levels designated by the joint FAO/WHO expert committee. Furthermore, mean of total AFT residues rates of stored feed of various cultural center of West Azarbayjan and Tehran factories were comparable in spring and summer, and no significant differences were observed (P<0.05). But there were significant differences between the total aflatoxin rates in the feed of W. Azarbayjan factory and spring and summer (P<0.05), and AFT residues in spring (8.6 ppb) were higher than summer (6.1 ppb). In conclusion, the finally results of this survey indicated that the lower rates of Aspergillus is not effective on the presence of total aflatoxin rates in trout feed. Due to low levels of aflatoxin rates (lower than 20 ppb), the produced feed of cold-cultural fishes, Rainbow Trout, in Tehran and West Azarbayjan provinces, in spring and summer of 2007, were safe and healthy both for fish and their consumers. Key Words: Aspergillus, Aflatoxin, ELISA, Rainbow Trout feed

محمدي، ودود رضويلر كيوان ابراهيمي

386

مقدمهآلاي افزايش توليد و پرورش آبزيان به ويژه ماهي سردآبي قزل

رنگين كمان، منجر به افزايش فعاليت در مورد توليد مكانيزه و توجة به اين . در تناژ بالاي خوراك آنها در كشور شده است

نكته حائز اهميت است كه امكان انتقال عوامل بيماريزا و سموم غذايي آلوده به ماهي و در نهايت مختلف از طريق مصرف مواد

حداقل FAOبر اساس آمار. به مصرف كنندگان وجود داردها و سموم ناشي از آنها محصولات غذايي توسط قارچ25%

كه به آلا قزلدر اين بين غذاي ماهي . )13و1(شوند آلوده مي ،شود هاي مختلفي ارائه مي هاي مخصوص با اندازه صورت پلت ، كربوهيدراته و ليپيدي گياهي و حيواني،د پروتئينهتركيبي از مواها است و شرايط براي رشد ها و ويتامين مينرال،مواد معدني

ها در اين بين آفلاتوكسين. )19و13 ،8(باشد قارچي را دارا مي و (Aspergillus)آسپرژيلوسي جنس ها كپككه بيشتر توسط

به ،شود ميتوليد A. parasiticus و A. flavus هاي به ويژه گونهدام و (كنندگان يت زياد و مخاطراتي كه براي مصرفعلت سم

زا و اين سم سرطان. حائز اهميت است، در بردارد)انسان كليه ، تراتوژن بوده و براي كبد، موتاژن،درواقع هپاتوكارسينوژن

هاي همچنين آنتي اكسيدان. )14 و 3(اعصاب سمي است و و محلول در آب مثل ويتامين Aتامينمحلول در چربي نظير وي

Cعصبي و ، كه به ترتيب براي عملكرد مناسب سيستم ايمني بدين . شوند توسط اين سموم تخريب مي،متابوليكي ضروريند

كاهش وزن نهايي ،سان مشكلاتي نظير كاهش كارايي در توليد افزايش ميزان غذاي مورد استفاده به منظور جبران كاهش ،توليدهاي درماني و ايجاد مشكلات براي سلامت افزايش هزينه ،وزن

عمومي جامعه از پيامدهاي اقتصادي و بهداشتي اين مهم .)19(باشد مي

AFB1 ,AFB2ها، چهار گروه بزرگ شامل در بين آفلاتوكسين,AFG1و AFG2معروف هستند، ها نيز كه به توتال آفلاتوكسين

براي همة موجودات از چرا كه. از اهميت بيشتري برخوردارندي رنگين كمان جوان بسيار آلا قزلجمله انسان و آبزيان به ويژه

اولين شيوع گزارش شدة مستند . )21 و6، 3(سمي هستند

آفلاتوكسيكوزيس كه سلامت ماهيان را تحت تأثير قرار داده در اين . ي پرورشي اتفاق افتاده استآلا قزل در ماهي 1960سال اي پلت شده حاوي پنبه دانة آلوده به ها كه با غذ ماهي

دچار تومور كبدي شده و ،آفلاتوكسين تغذيه شده بودند .)19(تلف شدند% 85نزديك به

مقدار ،FAO web library منتشر شدة در FAOدر گزارشات LD50 ي رنگين كمان در آلا قزل براي هر كيلوگرم وزن ماهي

.)15( عنوان شده استmg/kg 8/0حال حاضربا در هندوستانP.Das و T.K.Duttaبررسي ديگر توسط در

زا و جداسازي هاي آفلاتوكسين عنوان جداسازي استرين نمونة غذاي دام 256 كه بر روي ، از غذاي دامB1آفلاتوكسين

، نمونه198 از ،در شمال هندوستان انجام شده است 15و از % 76 با پتانسيل توليد آفلاتوكسين آسپرژيلوس فلاووس

جدا % 86 با پتانسيل توليد آفلاتوكسين پارازيتيكوس.آنمونه هاي جداسازي آفلاتوكسين در اين تحقيق روش. شده است

TLC و ELISA بوده است و ميانگين مقادير بدست آمدة در اين مطالعه . بوده استppm 03/0 آفلاتوكسين حدود

، ثبت شده استها خوراكاختلاف فصلي شيوع و سطح سم در هاي موسمي و بعد از آن نانچه مقدار آنها در طي بارندگيچ

.)11(بالاتر رفته استKhan, M. Jطيور ،هاي معمولي دام و همكارانش در كنستانتره

، كنجالة سويا، تركيب اصلي آرد ذرت8و آبزيان بنگلادش با روغن ، روغن كنجد، پوستة برنج، سبوس گندم،آرد گندم

را به ترتيب AFB1 و Total AFTر مقادي،خردل و آرد ماهي اعلام ppb 8/12 تا ppb 58/1و ppb 3/175 تا ppb 1/15بين . )14(اند نموده

نمونه 150 و همكارانش بر .Bintvihok,Aدر تحقيقي توسط ، شده از مناطق شرقي و جنوبي تايلندآوري جمعغذاي ميگوي

B1هاي مقادير آفلاتوكسين، 1998لغايت فورية در فاصلة مارچ ,B2, G1 و G2 مورد آناليز قرار گرفت و مقدار آلودگي به AFB1

متفاوت بوده است و مقدار ديگر ppb651/0 تا ppb 003/0 بيندر بررسي اثرات اين . تر بوده است ها بسيار پايين آفلاتوكسين

هاي تهران و آذربايجان شرقي ي رنگين كمان در استانآلا قزلدر خوراك ماهي هاي آفلاتوكسين زاي آسپرژيلوس و باقيمانده آفلاتوكسين به روش الايزا بررسي ميزان شيوع گونه

387

مشخص شده كه تغذية با جيرة آلوده به ،عامل بر رشد ميگوها باعث ، روز مستمر10 در طيB1 آفلاتوكسين ppb 20قاديرم

، درصد وزن اوليه59 تا 49كاهش وزن ميگوها به ميزان دهد كه آلودگي به آفلاتوكسين اين نتايج نشان مي. شود ميتواند منجر به آسيب هاي اقتصادي ناشي از كاهش رشد مي

در لازم به ذكر است كه آلودگي . ميگوها و كاهش توليد شودخطرات بسيار كمي براي سلامتي انسان ، يا كمترppb 20سطح

. )9(داشته است حد مجاز ،FDA لازم به ذكر است كه بر اساس مصوبة

عنوان ، ppb 20آفلاتوكسين در گوشت آبزيان و خوراك آنها .)7 و 6(شده است

با توجه به اهميت موضوع، اين تحقيق قصد آن دارد كه با در وضعيت جيرة ماهيان را از لحاظ , متغير اصلي فصلنظر گرفتن

و مقادير آسپرژيلوسزاي هاي آفلاتوكسين ميزان شيوع گونه و با استفاده از روش ppbباقيماندة آفلاتوكسين توتال بر حسب

ي نگهداري شده در انبار ها خوراك در اين ELISAشناخته شدة تهران و هاي جيره و نيز در كارخانجات توليدي در استان

تا در صورت اثبات ،آذربايجان غربي مورد ارزيابي قرار دهدهاي بتوان با انجام ديگر فعاليت،وجود بيش از حد مجاز

تحقيقي در خصوص نحوة استاندارد نمودن آن و رفع مشكلات اقدام نموده و در جهت كاهش ضررهاي ،احتمالي موجود

سلامت افراد وري و نيز كاهش خطر اقتصادي و افزايش بهره .جامعه گام برداشت

مواد و روش كار

نمونه خوراك ماهيان سردآبي به اوزان يك كيلوگرم 96تعداد از انبار 1386در پانزدهم هر ماه در فصول بهار و تابستان سال

ي استان آذربايجان غربي و انبار آلا قزلمزارع پرورشي ماهيان هاي تهران و نكارخانجات توليد خوراك مذكور در استا

با توجه به . گيري شد بايجان غربي به روش تصادفي نمونهآذرمزرعة دو منظوره و (103مراكز پرورشي در استان شامل تنوع

از ) سد خاكي11 استخر منفرد و 23 ،ذخيرة آب كشاورزي

نمونه از 42در مجموع . روش تصادفي قشري استفاده گرديد نمونه از 12ورزي، مزارع دو منظوره و ذخيرة آب كشا

برداري نمونه از سدهاي خاكي نمونه6استخرهاي منفرد و گيري از انبار كارخانجات توليدي به صورت نمونه. گرديد

نمونه از آذربايجان 6اي كه به گونه. راندوم ساده انجام گرفت . نمونه از تهران اخذ گرديد30غربي و

و وس فلاووسـرژيلـآسپوع ـزان شيـن ميـور تعييـه منظـب در خوراك ماهيان سردآبي، بر اساس استاندارد پارازايتيكوس.آ

مؤسسة استاندراد ايران، در خصوص روش جستجو و 997هاي و از محيط. ، اقدام شد)ها و مخمرها كپك(ها شمارش قارچ Malt extract agarو-dextrose agar Sabouraudعمومي كشت

به روش پور پليت )ان آلمMerckة ـانـارخـت كـساخ (

(Pour-plate Culture( بر اين اساس و به منظور . استفاده شدهاي ايجاد شده و تشخيص جنس مطالعة ميكروسكوپيك پرگنه

و )Teased mount) ها و گونة قارچ، از روش خرد كردن پرگنه .)8( توسط لاكتوفنل كاتن بلو استفاده شدرنگ آميزي

آفلاتوكسين توتال در خوراك گيري باقيماندة جهت اندازه به عنوان روشي كه (ELISA) ماهيان سردآبي، از روش اليزا

تر در مقايسه با ديگر تر و كاربردي و دقيق شناخته شده، سادههاي جداسازي آفلاتوكسين در مواد غذايي معرفي شده روشكيت ويژة براي انجام كار از . )17( استفاده شد،است

Agra Quant®Total Aflatoxin Assay 4/40آفلاتوكسين توتال كه ®Romer labs از شركت اتريشي )ppb40-4در محدودة (

خريداري و وارد » فرآيند دانش آرين«توسط شركت ايراني مدل (ELISA Reader)دستگاه الايزا ريدر . استفاده شد،گرديد

STAT FAX 2000 ساخت كشور آمريكا، مورد استفاده قرار .گرفت

يج نتا

ميانگين، فراواني، (هاي آمار توصيفي در اين تحقيق از شاخص جهت تنظيم، تلخيص و به عرضة )...استاندارد ارور، نمودار و

محمدي، ودود رضويلر كيوان ابراهيمي

388

ها در راستاي تحليل سؤالات پژوهش و نمايش درآوردن داده ،هاي مستقل تست گروه ـ نيز آزمون هاي معني دار استنباطي تي

با بهره گيري از بستة آماري يا ... و (Chi-Square) اسكوير-كا . استفاده شده استExcel 2003 و spss Ver. 16نرم افزار

ــصوص ــود در در خ ــارچي موج ــل ق ــضور عوام ــي ح بررس در دو استان آذربايجان غربي و آلا قزلهاي خوراك ماهي نمونهيط ـدر دو محــ (1386ان ـابــستـار و تـول بهـــران در فــصـتهــ

زاي نـاي آفلاتوكــسيـهــ از گونــه،).S.D.A و .M.E.Aكــشت Asp. flavus و Asp. parasiticus مـورد آلـودگي بـه 8 ، فقـط

ــودگي از آســپرژيلوس فــلاووس مــشاهده گرديــده و هــيچ آل . مشاهده نشده استآسپرژيلوس پارازايتيكوس

ــابراين در ــه7/91بن ــل درصــد نمون ــه عام ــورد مطالع ــاي م ه %3/8ت و فقـط در مشاهده نگرديده اس ـ فلاووس آسپرژيلوس

لازم بـه ذكـر اسـت كـه . ها اين عامل مشاهده شده است نمونه . ها يافت نشد در هيچ كدام از نمونهآسپرژيلوس پارازايتيكوس

بررسي حضور و مقادير آفلاتوكسين توتال موجود در خصوص در دو استان آذربايجان غربي آلا قزلهاي خوراك ماهي در نمونه

، موارد ذيل قابل بحث 1386ر و تابستان و تهران در فصول بها :است

ي مورد مطالعه، در ها نمونهميانگين مقدار آفلاتوكسين توتال در بوده و 75/6 الي ppb25/6 مزارع دومنظوره و سد خاكي برابر

تفاوتي زيادي با هم ندارند، ولي با ميانگين مزارع منفرد كه برابر ppb 67/4 باشند مي ، داراي تفاوت ظاهريباشد مي .

ي اخذ شده از سه ها نمونهميانگين مقادير آفلاتوكسين توتال دومنظوره، (ي رنگين كمان آلا قزلتيپ مراكز پرورشي ماهيان

استان آذربايجان غربي در دو فصل بهار و )منفرد و سدخاكي، نشاندهندة بالا بودن مقادير آفلاتوكسين توتال در 86تابستان

برداري نسبت به ديگر ول دورة نمونهاستخرهاي سدخاكي در طمقادير اين عامل در مراكز پرورشي در سه . مراكز پرورشي است

و تيرماه در سطح بالاتري نسبت به دو )بهار(ماهة نخست سال .)1نمودار (ماه آخر تابستان است

به منظور بررسي مقادير آفلاتوكسين توتال در خوراك توليدي ايجان غربي و تهران، در فصول بهار كارخانجات استان هاي آذرب

ميانگين اين مقادير در ماه هاي )فصول نمونه گيري(و تابستان بيشترين مقدار ميانگين . مختلف مورد محاسبه قرار گرفته است

دو نمونة آفلاتوكسين توتال در فصل بهار و ارديبهشت ماه با ppb83/9 و در فصل تابستان و تيرماه با مقدار ppb 86/9مقدار

ppb90/7 و همچنين كمترين مقدار نيز در فروردين ماه با مقدار .)2نمودار (ديده شد

0123456789

10

1 2 3 4 5 6

فصل ( به تفکيک ماه نمونه گيری )

ppbب سح

ر ن بسيوکلات افيرادمقن گييانم

مزارع دو منظوره

استخرهای منفرد

استخر سدخاکی

برداري مقايسة ميانگين مقادير آفلاتوكسين توتال مراكز مختلف پرورشي در طول دو فصل بهار و تابستان به تفكيك ماه نمونه-1نمودار

شهريور مرداد تير خرداد ارديبهشت فروردين

هاي تهران و آذربايجان شرقي ي رنگين كمان در استانآلا قزلدر خوراك ماهي هاي آفلاتوكسين زاي آسپرژيلوس و باقيمانده آفلاتوكسين به روش الايزا بررسي ميزان شيوع گونه

389

7.9

9.86 9.34 9.838.7

7.99

0123456789

10تجاانخرکا

21و

ی ها

ه ونمن نگييانم

1 2 3 4 5 6

فصل( به تفکيک ماه نمونه گيری )

ي خوراك كارخانجات توليدي خوراك ماهيان سردآبي استان هاي آذربايجان غربي و تهران بر ها نمونهسين توتال مقايسة ميانگين آفلاتوك- 2نمودار

)فصل (گيري حسب ماه نمونه

6ي اخذ شده از ها نمونهميانگين مقادير آفلاتوكسين توتال هاي آذربايجان كارخانة توليد خوراك ماهيان سردآبي استان

، و همچنين 86صل بهار و تابستان ران در دو فغربي و تهبرداري بررسي ميانگين مقادير اين عامل در طول دورة نمونه

آنچه مشخص . در آن كارخانجات، مورد بررسي قرار گرفتاست بالا بودن مقادير آفلاتوكسين توتال در كارخانجات توليد خوراك ماهيان در تهران نسبت به آذربايجان غربي در

.) 3نمودار(رداري استب طول دورة نمونه

0

2

4

6

8

10

12

14

16

1 2 3 4 5 6

فصل ( به تفکيک ماه نمونه گيری )

ppbب سحر ل بوتان تسيوکلات آفيراد مقنگيميان

الف‐ آ. غربی

ب‐ تهران

ج‐ تهران

د‐ تهران

ه‐ تهران

و‐ تهران مقايسة ميانگين مقادير آفلاتوكسين توتال كارخانجات مختلف توليد خوراك ماهيان سردآبي در طول دو فصل بهار و تابستان به تفكيك ماه -3نمودار

برداري نمونه

شهريور مرداد تير خرداد ارديبهشت فروردين

شهريور مرداد تير خرداد ارديبهشت فروردين

محمدي، ودود رضويلر كيوان ابراهيمي

390

در ادامه، جهت بررسي رابطة بين ميزان شيوع عامل

ها با فصل، با توجه به اسمي بودن داده آسپرژيلوس فلاووسبا توجه . اسكوير مستقل استفاده شد -از آزمون خي دو يا كا

با فصل رابطة آسپرژيلوس، ميزان شيوع sig.=0.46به .داري از لحاظ آماري ندارد معني

جهت مقايسة باقيماندة آفلاتوكسين توتال در خوراك مصرفي انبار شدة ماهيان مراكز مختلف پرورشي استان

بر و خوراك توليدي كارخانجات دو استان، آذربايجان غربي هاي داري تي استيودنت گروه از آزمون معني،حسب فصل

. مستقل استفاده شده استهاي مستقل ه گروتست ـ جدول تيsig.=%305با نگاهي به

ها بر اساس و رعايت شرط همگني واريانس)غير وابسته(گيريم ، نتيجه ميsig=%605 در آزمون لون با Fمقدار

ميانگين ميزان باقيماندة آفلاتوكسين توتال در فصل بهار با تابستان يكسان بوده و تفاوت معني داري در اين راستا

. مشاهده نمي گرددهاي به دست آمده در تست مذكور و دادهبر اساس مچنينه

كارخانجات استان مورد خوراك توليدي ماهيان سردآبي آماري دار معني نشانگر عدم وجود تفاوت Sig.=%785تهران،

بين ميزان باقيماندة آفلاتوكسين توتال در فصل بهار با تابستان يعني اينكه وجود اين عامل بر اساس فصل يكسان . باشد مي

. باشد مين تغييري در اين زمينه موجودبوده ودر خصوص كارخانة توليدي خوراك ماهيان استان آذربايجان

مؤيد اين واقعيت است كه بين ميزان Sig.=%48غربي، باقيماندة آفلاتوكسين توتال اين كارخانه در فصل بهار و

از لحاظ 05/0داري در سطح كمتر از تابستان تفاوت معنيبه تعبيري ديگر ميزان شيوع عامل . اردآماري وجود د

آفلاتوكسين توتال در كارخانة استان آذربايجان غربي در فصل ادعا نمود كه توان مي و باشد ميبهار بيشتر از فصل تابستان

.باشد زان شيوع عامل تأثيرگذار ميفصل در مي

بحث تركيب مواد خام تشكيل دهندة خوراك ماهيان سردآبي

كه بسته به دورة رشد ماهي به )گين كمان ي رنآلا قزل(باشد، مؤيد هاي مختلف مي با اندازه )pellet) پلت صورت

تواند در معرض اين مهم است كه اين مادة غذايي ميآلودگي توسط عوامل قارچي توكسين ساز قرار گرفته يا مواد خام قبل از فراوري، دچار آلودگي شده و وارد زنجيرة

.شودكنندگان آن صرفغذايي ماهي و م )بر اساس اعلام كارخانجات مربوط(عمدة اين تركيبات

گندم، آرد گندم، گلوتن گندم، سبوس گندم، : عبارتند ازگلوتن ذرت، كنجالة تخم پنبه، كنجالة سويا، نشاسته، مخمر، پودر يونجه، پودر ماهي، سوپر پروتئين، پودر ضايعات

كنسانترة ماهي، پودر كشتارگاه، روغن ماهي، روغن سويا، خون، ملاس، بايندر ژلاتينه، دي كلسيم فسفات، كربنات كلسيم، لستين، آنتي اكسيدان، نگهدارنده، رنگدانه، متيونين،

،C وEهاي ليزين هيدروكلرايد، مكمل مينراله، ويتامين )Formycine® Gold Pxنظير (هاي خوراك ضدعفوني كننده

.)MycosorbTM مثل(هاي مايكوتوكسين و جاذبدر اين بين مواد غذايي غلات و مواد پروتئيني جيره دو گروه اصلي مواد خام تركيبات هستند كه در معرض آلودگي قرار

و Phillipsتوسط بر اساس بررسي هاي به عمل آمده . دارندبا موضوع راهكارهاي كاهش ، 1994همكارانش در سال

واد نشاسته اي و مها در مواد غذايي، ميزان آفلاتوكسينباشند نسبت غلات كه از نظر فيزيكي داراي رطوبت كمتر مي

به مواد پروتئيني، براي رشد قارچي كمتر مستعد بوده و در اين در شرايطي است . ظاهر ممكن است سالم تر به نظر آيند

هستند كه كه محصول نهايي فراوري شده به صورت پلت كمتر مستعد )%9دود ح(ها بت آنبه واسطة پايين بودن رطو

البته در شكل . باشند به رشد قارچ مولد آفلاتوكسين مي مواد جاذب الرطوبه بوده و مستعد به آلودگي قارچي ،پودري

مواد خام مصرفي بيشتر در اين (باشند ميو متابوليت آنها

هاي تهران و آذربايجان شرقي ي رنگين كمان در استانآلا قزلدر خوراك ماهي هاي آفلاتوكسين زاي آسپرژيلوس و باقيمانده آفلاتوكسين به روش الايزا بررسي ميزان شيوع گونه

391

و اين زمينة آلودگي شوند ميحالت پودري به بازار عرضه .)17( ).بيشتر به وجود مي آوردقبل از فراوري را در آن ها

ي مورد ها نمونه درصد 7/91همانطور كه اشاره شد، در مشاهده نگرديده است و فقط فلاووس آسپرژيلوسمطالعه

اين . اين عامل مشاهده شده استها نمونه درصد 3/8در د مؤيد اين واقعيت باشد كه با توجه به درصد توان مينتيجه

ي اخذ شده ها نمونه در آسپرژيلوس فلاووسل بسيار كم عام، ي رنگين كمان پرورشيآلا قزلدآبي در خوراك ماهيان سر

جداسازي تأثير مستقيم اين عامل بر حضور آفلاتوكسين هاي آن را ناديده توان مي، بسيار كم رنگ بوده و تا حدي شده

توان حضور آفلاتوكسين را مرتبط به عبارتي ديگر مي. گرفتور اين ماده در مواد اولية خام مورد استفاده جهت به حض

توان ادعا نمود كه مي.توليد خوراك مذكور، مرتبط دانستبا وجود اينكه مقدار آن از حد (بخش اعظم آفلاتوكسين

، در خود مواد )تر است مورد پذيرش آفلاتوكسين نيز پايين، قبل از فراوري وجود داشته است و احتمال خام مصرفي

اده از محصولات آلوده به توكسين با توجه به نوع استفدر . تركيبات مورد استفاده در تهية خوراك ماهيان وجود دارد

هاي به عمل آمده توسط توتونچيان در فاصلة طي بررسي در استان هاي آذربايجان غربي و 1381 تا 1379هاي سال

برابر 4(شرقي، ضمن اشاره به افزايش و سير صعودي ي غذايي مورد استفادة دام و طيور به ها نمونه ارسال )افزايش

آزمايشگاه هاي كنترل كيفيت در دو استان كه نشان از توجة اشاره شده بيشتر توليدكنندگان و دامداران به اين مهم است،

است كه بيشترين ميزان آلودگي در مورد تركيبات پروتئيني ده است و نظير پودر گوشت، پودر ماهي و كنسانتره ديده ش

در اين بين آلودگي ديگر تركيبات همچون ملاس، تفالة چغندر، كنجالة تخم پنبه، سويا و ذرت نيز ديده شده است كه

. را دربرگرفته است35 تا ppb 10دامنه اي مابينهاي حاصل از مقادير بر اساس آزمون تي تك گروهي يافته

ت، فصل نجاآفلاتوكسين توتال به تفكيك نوع مزارع، كارخا

هاي هاي سال در مطالعة حاضر و بر اساس خروجي و ماهspss مشخص شده توسط پذيرش، همگي پايين تر از سطوح

، كميتة )FDA( ادارة كل غذا و داروي ايالات متحدة امريكا WHO و FAOكميتة مشترك و )EEC(اقتصادي اروپا

ها هميانگين ميزان آفلاتوكسين توتال در تمامي يافت(. باشد ميي توليدي ها خوراك توان مي و لذا )بود كمتر ppb 11از

بهار (كارخانجات اين دو استان و آنچه كه در آن دورة زماني مورد مصرف پرورش دهندگان ماهيان سردآبي )86و تابستان

.بوده است، را سالم معرفي نموددر اين راستا عملياتي كه بر مواد خام مورد استفاده در

نظير پاك كردن و شود ميتوليدي انجام كارخانجات جداسازي، آسياب كردن خشك و مرطوب، استفاده از مواد

د توان مي آنتي ميكروبيال و جاذب هاي مايكوتوكسين خودبر كاهش بار آلودگي قارچي و كاهش درصد كل

.آفلاتوكسين توتال موجود در محصول نهايي مؤثر باشد شده است كه جداسازي و در منابع مختلف به اين مهم اشاره

اولية حذف خطر آلودگي راهكارهايتميز كردن يكي از مايكوتوكسيني در مواد غذايي به خصوص ذرت، بادام زميني

1989اي توسط كول در سال در مطالعه. و سيب استمشخص شده كه شناورسازي و استفاده از چگالي در

وكسين هاي ذرت آلوده در كاهش غلظت آفلات جداسازي دانه همچنين بر پاية گزارش .)11(سهم به سزايي داشته است

Phillipsروش شناورسازي، 1994 و همكارانش در سال كاهش ppb 20 به ppb 301 ميزان متوسط آفلاتوكسين را از

اي كه هاي پوسيده و آلوده جداكردن بخش.)18( داده استي بر شوند، خود تأثير بسيار زياد با چشم غير مسلح ديده مي

)3(.كاهش آلودگي دارددار بين ميانگين ميزان باقيماندة عدم وجود اختلاف معني

آفلاتوكسين توتال در فصول بهار با تابستان در انبارهاي خوراك مراكز مختلف پرورشي ماهيان سردآبي و

تواند به تنوع محصولات خام كارخانجات استان تهران، مي

محمدي، ودود رضويلر كيوان ابراهيمي

392

در كارخانجات و همچنين مورد استفاده در تهية اين خوراكتنوع سفارشات از شركت هاي مختلف توليد خوراك ماهيان

به عبارتي همة مراكز . باشد، مرتبطهاي مختلف در استاندهند و پرورشي استان از يك كارخانه سفارش خوراك نمي

اي، و با توجه به گاه عدم كيفيت مقطعي در توليد كارخانهارش محصول قبل از اتمام اين مسئله كه هميشه امكان سف

انبارداري طولاني خوراك در انبارها وجود دارد و نياز به به استناد نظر صاحبان و مديران مراكز (باشد مدت نمي، آن ها به خريد و سفارش محصول از كارخانه اي )پرورشي

اين در شرايطي است كه نوع مواد خام . ديگر وا مي دارده به موقعيت مكاني و شرايط كارخانجات توليدكننده با توج

اقليمي متفاوت كارخانه، و گاه تفاوت در فرمولاسيون . محصول، متفاوت از همديگر است

ولي ميزان شيوع عامل آفلاتوكسين توتال در كارخانة استان باشد ميآذربايجان غربي در فصل بهار بيشتر از فصل تابستان

عامل تأثيرگذار ادعا نمود كه فصل در ميزان شيوع توان ميو دليل تفاوت در اين ارتباط در كارخانة خوراك . بوده است

توان ميآبزيان استان آذربايجان غربي با كارخانجات تهران را در اين دانست كه اين تك كارخانه در طول دورة توليد خود از منابع يكساني استفاده نموده اند كه اين منابع نيز به تبع

ي قارچي و حضور آفلاتوكسين، دچار فصل از نظر بار آلودگوجود دما و رطوبت مناسب در فصل . تغييرات شده است

بهار در منطقه از طرفي، و از طرف ديگر با توجه به اينكه بيشتر تركيبات غذايي مستعد آلودگي من جمله تركيبات

پودر گوشت، پودر خون، پودر ضايعات كشتارگاه، (پروتئيني از خود استان )اي واد نشاستهبخش زيادي از غلات و م

داري ارتباط بين فصل را با د معنيتوان مي ،شود ميتأمين .ميزان حضور آفلاتوكسين، توجيه كند

، 1994 و همكارانش در سال Quineبر اساس مطالعات درحالت كلي براي توليد اين سموم نياز به رطوبت بالاتر از

. )19(اشدب درجه مي25 درصد و درجه حرارت حداقل 15 براي تشكيل ،1996 در سال Garyبر اساس مطالعات

الي 25ها، طيف درجه حرارت مناسب حدود آفلاتوكسينهاي اگرچه درجه حرارت. باشد درجة سلسيوس مي32

تواند درجة فارينهايت براي مدت دو روز نيز مي55كمتر از آفلاتوكسين در غلات در . باعث توليد آفلاتوكسين شود

.)13 (شود درصد توليد مي28 الي 12رطوبت حدود درجه با توجه به اين مهم لازم است كه شرايط انبارهاي نگهداري مواد غذايي مصرفي در توليد خوراك ماهيان طوري تحت

الذكر قرار كنترل حرارتي و رطوبتي باشد، كه در شرايط فوق . نگيرد

سيب هاي فيزيكي نظير جداسازي اجزاي آ استفاده از روشديده از طرق مختلف نظير شناورسازي، فيلتراسيون و استفاده

مرطوب و گاه واز صافي مناسب، آسياب نمودن خشك هايي نظير پرتوافكني و استفاده از نور خورشيد، به روش

ها در كاهش بار آلودگي مورد استقبال ترين روش عنوان ارزانيي همچون ها همچنين استفاده از افزودني. گرفته استقرار

تركيبات آنتي ميكروبيال جهت ممانعت از رشد عوامل قارچي در انبارها و در تركيب خوراك توليدي، استفاده از

هاي با ويژگيMycosorbTMمواد جاذب مايكوتوكسين نظير .)4(تواند تأثيرگذار باشد مطلوب مواد شيميايي افزودني، مي

فهرست منابع

، انتشارات روابط )1383(جان غربي سيماي شيلات استان آذرباي-1 .1-7 :عمومي ادارة كل شيلات استان آذربايجان غربي،

ميكروب هاي بيماريزا در مواد غذايي و :)1381 (. و. رضويلر-2اپيدميولوژي مسموميت هاي غذايي ،چاپ دوم، انتشارات

. 197-217و 46- 52 :دانشگاه تهران،ها در كشاورزي و امنيت مايكوتوكسين : )1384.(ا.علوي، س -3

، جلد .و ديپاك ب. وشال كي، سك: ، تأليف)ترجمه(غذايي، .380- 386 :، انتشارات نشر علوم كشاورزي كاربرد،اول

ها در كشاورزي و امنيت مايكوتوكسين: )1384( .ا. علوي، س-4، جلد .و ديپاك ب. كوشال كي، س: ، تأليف)ترجمه( غذايي،

.644- 673 :اورزي كاربرد،تشارات نشر علوم كش، اندوم

هاي تهران و آذربايجان شرقي ي رنگين كمان در استانآلا قزلدر خوراك ماهي هاي آفلاتوكسين زاي آسپرژيلوس و باقيمانده آفلاتوكسين به روش الايزا بررسي ميزان شيوع گونه

393

هاي ، توكسين)1370( مرتضوي، احمد و طباطبايي، فريده -5، 5-16 :، انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد،قارچي، چاپ اول

.115-156 و 108-31: )1384.(م و ضياء الحق، س. ، كاشاني نژاد.ع.س. مرتضوي-6

و . فريزير، و: ، تأليف)ترجمه( ميكروبيولوژي مواد غذايي،: ، چاپ چهارم، انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد،.وستهوف، د

54 -33. . م و گوهري اردبيلي. ع، اعلمي. ، معتمدزادگان.ع.س. مرتضوي-7

جيمز، : ، تأليف)ترجمه(ميكروبيولوژي غذايي مدرن، : )1382(. ا-592: انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد،،ام جي، جلد دوم

571. روش :)1372(و تحقيقات صنعتي ايران مؤسسة استاندارد -8

به روش ) و مخمرهاها كپك(ها جستجو و شمارش قارچ .997- 10 : درجة سلسيوس،25شمارش پرگنه در

9- Bintvihok, A., Ponpornpisiti, A., Tangtrongpiros, J., Panichkriangkrai, W., Rattanapanee, R., Doi, K. and Kumagi, S. (2003): Aflatoxin contamination in shrimp feed and effects of aflatoxin addition to feed on shrimp production. Journal of food Protection, 66(5): 882-885.

10- Cole R.J. (1989): Technology of aflatoxin decontamination. In: Natori S., Hashimoto K., Ueno Y.,eds. Mycotoxins and Phycotoxins 88. Amesterdam; Elsevier Scientific,:177.

11- Dutta T.K. and Das P. (2001): Isolation of aflatoxigenic strains of Aspergillus and detection of aflatoxin B1 from feed in India. Mycopathologia Journal.Springer Netherland. 151(1): 29-33.

12- Gary, D.O. (1996): Toxicology, 1th Edition, Williams and wilkins, London,:409-436.

13- Humpherys, D. J. (1988): Veterinary toxicology, 3th Edn. Baillere Tindall, London,:283- 313.

14- Khan, M.J., Renata, U.C., Christine, I. and Bohm, J.(2001): Occurrence of aflatoxins in some common concentrate feeds in bangladesh. Journal of Bangladesh Veterinarian.18(2): 130-135.

15- FAO web site: www.fao.org , aflatoxins and aflatoxicosis. (Received data : 2005.05.25)

16- Nicholas W. Turner, Sreenath Subrahmanyam and Sergey A. Piletsky (2009): Analytical method for determination of mycotoxins. Analytica Chimica Acta Journal. 632 (2),:168-180.

17- Phillips T.D., Clement B.A. and Park D.L. (1994): Approaches to reduction of aflatoxin in foods and feeds. In: Eaton D.L., Groopman J.D. eds. The Toxicology of aflatoxins, Human Health, Veterinary and Agricultural Significance. San Diego; Academic Press,: 383.

18- Quine, P.J.; Carter, M.E.; Morkey, B.K. & Carter, G.R. (1994): Clinical veterinary microbiology, 4th Edn. W.B. Sanders Company, London,: 421-436.

19- Royes, Juli-Anne B. & Yanong, Roy. E. (2002): Molds in fish feeds and aflatoxicosis. From Florida University web site. (www.florida university.com)

20- Saad, N. (2005): Aflatoxin: occurrence and health risks. From Poisonous plants international database. Cornell university web site. (www.cornell university.com).

محمدي، ودود رضويلر كيوان ابراهيمي

394

 395-402، 1390، 1اي، علمي ـ پژوهشي، سال هشتم، بهار، شماره پاتوبيولوژي مقايسه

 395

بررسي اثر ضد ديابتي آب هويج زرد ايراني پروبيوتيكه شده توسط لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس

4 پژمان مرتضوي،٣ محمدعلي آموزگار،٢ محمدرضا فاضلي،*1بهين اميدي

چكيده

ها ديابت بيماري مزمن است كه به علت ترشح نشدن انسولين ويا عدم توانايي سلول توقف توليد انسولين يا استفاده نكردن ازانسولين . افتديدر استفاده از انسولين اتفاق م

ها و با توجه به اثرات مفيد پروبيوتيك . شودهر دو باعث افزايش گلوكز در خون ميتوانايي آنها در پايين آوردن ميزان گلوكز تاثير آنها در درمان بيماري ديابت نيز دور از

.انتظار نيست 10 درجه به مدت 110ب هويج زرد ايراني توسط دماي آ،براي انجام اين مطالعهآب ميوه به cfu/ml104 اناز لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس به ميز دقيقه استريل شد و

كينتيك رشد لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس در آب هويج زرد ايراني هر . تلقيح گرديدكتوباسيلوس ماندگاري لا. بررسي شدStandard plate Countساعت يكبار به روش 2

. درجه بررسي شد37و 25 ،4اسيدوفيلوس در آب هويج زرد ايراني در دماهاي به منظور بررسي اثر . نيز مورد بررسي قرار گرفتpHتغييرات قند و اسيد لاكتيك و

گرم استفاده شد،كه توسط 180-250 سر موش صحرايي با وزن بين 25ضد ديابتي از هاي رت تزريق درون صفاقي ديابتي شدند و به گروهداروي استرپتوزوتوسين و به صو

كنترل سالم كنترل ديابتي گروه تيمار آب هويج زرد ايراني و گروه تيمار آب هويج زرد روز متوالي به صورت خوراكي تحت تيمار قرار 14ايراني پروبيوتيكه تقسيم شده، طي

.گرفته و ميزان گلوكز خون مورد ارزيابي قرار گرفتين مطالعه نشان داد كه لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس توانايي رشد در آب هويج نتايج ا

درجه 4زرد ايراني را به خوبي داشته و ماندگاري آن در آب هويج زرد ايراني در در موشهاي ديابتي تحت تيمار با آب هويج پروبيوتيكي . بهترين نتيجه را نشان داد

.ان دادميزان گلوكز خون كاهش معني داري را نش يآب هويج زرد ايران ديابت، پروبيوتيك، لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس،: واژگان كليدي

6/12/89: تاريخ پذيرش4/8/89: تاريخ دريافت

مقدمهها در حال افزايش است تمايل افراد به استفاده از پروبيوتيك

. توانند در بهبود سلامت افراد موثر باشندها ميزيرا پروبيوتيك راتـداراي اث اي هستند كههاي زندهپروبيوتيكها ميكروارگانيسم

واحـد علـوم و تحقيقـات، دانـشگاه آزاد اسـلامي، ،شناسي دامپزشكي، دانشكده تخصصي دامپزشـكي دانشجوي قارچ .*1

(Behin_Omidi@yahoo.com) تهران، ايران

ايران دانشگاه تهران،،ذا و دارو گروه كنترول غ،دانشيار ميكروبيولوژي، دانشكده داروسازي. 2

ايران دانشگاه تهران،،كروبيولوژيي گروه م،دانشكده علوم پايه ،استاديار ميكروبيولوژي. 3

ايران ،تهران وتحقيقات علوم واحد ،اسلامي ازاد دانشگاه ،استاديار پاتولوژي، دانشكده تخصصي دامپزشكي. 4

Antidiabetic effect of probioticated persian yellow

carrot juice with Lactobacillus acidophilus

Omidi, B.1*, Fazeli, M.R.2, Amozegar, M.A.3, Mortazavi, P.4 1*- Student of Veterinary Mycology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (Behin_Omidi@yahoo.com) 2- Associated professor of Pharmacy, Medical sciences university of Tehran, Tehran, Iran 3- Associated professor of Microbiology, University of Tehran, Terhran, Iran 4- Associated professor of Pathology, Science and Research Branch, Islamic azad university, Terhran, Iran Diabetes is a disease characterized by hyperglycemia resulting from defects in insulin secretion or action or both .This results in damage dysfunction and failure of various organs especially for the eyes, kidney,heart and blood vessels . Probiotics bacteria defined as live microorganisms which when administered to adequate amounts confer a health benefit on the host. Probiotics have been used for treatment of various type of diarrhea, urogenital infection, gastrointestinal diseas such as, cohn,s disease and pouchitis . Scientist has suggested that LAB containing fermented foods can be involved in the management of chronic metabolic such as a diabetes mellitus disorder. Materials and methods: Yello carrot juice was strilled by 110 , 10 min then inoculums 104 cfu/ml of Lactobacillus acidophilus and incobated in 37 c for 24 h with 5% co2 . Kinetic of Lactobacillus acidophilus growth in carrot juice was measured every 2 hours. Survival of Lactobacillus acidophilus in carrot juice in 4, 25, 37 c was measured every 48 h by mlcfu / . Change of pH, Lactic acid and glucose were measured during storged. The rats keeped at room with 24±2 temperature with 12h light /12h dark cycle. Diabetic situation was confirmed by IP injection of stereptozotocin (STZ). Animals were assigned to a normal group, diabetic group, diabetic group that consumed carrot juice, diabetic group that consumed probioticated carrot juice. After 14 days treatment, the level of the blood glucose was measured. Result: Probioticated yellow carrot juice could decreased significantly blood glucose level in diabetic rats.Increase in the population of LAB in the intestine as a result of the administration of probioticated carrot juice may result in increased demands for glucose for normal energy requirement of these organism to run their metabolic activities . This may lead to a decrease in the glucose concentration released in to the serum and various organs of the animals. Therefore this research indicates that LAB in carrot juice may be capable for reversing diabetic situation. Key words: probiotic, antidiabetic effect, persian yellow carrot juice, Lactobacillus acidophilus

بهين اميدي، محمدرضا فاضلي، محمدعلي آموزگار، پژمان مرتضوي

  396

در بين . )3،7،12،15(باشند مفيد در سلامت افراد مي. قرار دارندها مورد توجه بيشتريپروبيوتيكها لاكتوباسيلوس

مهمترين اثر پروبيوتيكها جايگزيني آنها در روده كوچك بوده كه باعث تحريك روده و پاكسازي آن شده ، به اين صورت مانع

شود ها ميچسبيدن پاتوژنها و مهار اثر سمي توكسينتواند اثرات مفيدي در مصرف پروبيوتيكها مي). 3،12،14(

توان موارد زير را نام جمله ميسلامت افراد داشته باشد كه ازآن بهبود هضم لاكتوز در افرادي كه تحمل لاكتوز ندارند -1: برد-4 كمك به پيشگيري از سرطاني -3 پايين آوردن كلسترول -2

-6ها كنترل عفونت ادراري در خانم-5ايمني سيستم تحريك تعادل باكتريهاي -7هاي رودهاي كنترل و پيشگيري عفونت

با توجه به اثرات مفيد ). 2و 3و 4و 7و 8و 10و 12و 15و 18 (بوميها و توانايي آنها در پايين آوردن ميزان گلوكز تاثير پروبيوتيك

ديابت . آنها در درمان بيماري ديابت نيز دور از انتظار نيست-بيماري است كه مشخصه آن افزايش ميزان گلوكز است كه مي

ن يا عملكرد انسولين و تواند به علت مشكلاتي در ترشح انسولي-اين بيماري باعث صدمه زدن به اندام. يا هردو مورد ايجاد شود

هاي اختصاصي مانند چشم، كليه، كبد، قلب و رگهاي خوني درمانهاي انتخابي اغلب پرهزينه سخت و ). 6،13،16(مي شود

تر در درمان دردناك هستند محققين همواره به دنبال راهي ساده .ديابت هستند

هدف ازاين تحقيق بررسي اثر آب هويج زرد ايراني پروبيوتيكه شده توسط لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس بر روي درمان

با بدست آوردن اين مهم . موشهاي صحرايي ديابتي شده است،محصولي خواهيم داشت كه علاوه بر اثرات مطلوب آب هويج

همراه خواص پروبيوتيكها و اثر ضد ديابتي را نيز تواما به .خواهد داشت

مواد وروش كار

هاي استفاده شده همگي از هويج :تهيه آب هويج زرد ايرانيهاي سالم در ابتدا هويج. بودندSativa و گونه Pastinacaجنس

دقيقه در محلول 15انتخاب شده و پوست كنده شده به مدت ضد عفوني كننده سبزيجات قرار داده شده، بعد به خوبي شسته

گيري آب هويج توسط صافي فيلتر شد تا ، بعد از آبشدهشود و آب ميوه يكنواختي بدست ذرات درشت آن گرفته

هايي كه از قبل استريل شده بودند ها را به فلاكسآب هويج.آيد دقيقه 10 درجه به مدت 110منتقل شد و در اتوكلاوي به دماي

.)5( گرديد به اين ترتيب آب هويج آماده تلقيح. قرار داده شد به منظور تلقيح به آب هويج بايد سوسپانسيون ميكروبي تهيه

براث حاوي باكتري را با دور MRSبراي تهيه آن محيط . نمودrpm4000 بعد از شستشو . دقيقه سانتريفيوژ شد10، به مدت

با سرم فيزيولوژي و سانتريفيوژ مجدد آن، در لوله محتوي آب كنيم تا كدورتي معادل اكتري اضافه ميمقطر استريل آنقدر از ب

در ضمن جذب نوري . مك فارلند را ايجاد كند5/0 نانومتر تعيين و ثبت 600سوسپانسيون ميكروبي در طول موج

هاي موجود در و براي مشخص شدن تعداد باكتري. شد Cfu/mlسوسپانسيون ميكروبي و در واقع بدست آوردن

(colony forming unit) پورپليت از روش(pour plate) جهت شمارش باكتريهاي پروبيوتيك از روش . استفاده شد

و تكنيك Standard plate Countشمارش صفحه اي يا . استفاده شدpour platingپورپليت

براي : بررسي كينتيك رشد باكتري در آب هويج زرد ايرانيبررسي كينتيك رشد باكتري در آب هويج زرد ايراني از كشت

زه باكتري لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس با مشخصه تا)4356ATCC: 1643 و PTCC:( سوسپانسيون تهيه شد و ،

mlcfuحاوي (cc1بعد به ميزان از سوسپانسيون ) باكتري104/ آب هويج زرد cc 100باكتري به درون ارلن يا فلاسك محتوي

درجه 37ها در انكوباتور ارلن. دايراني استريل شده تلقيح گردي ساعت 24 درصد دي اكسيد كربن به مدت 5سانتيگراد حاوي

جهت رشد و بررسي كينتيك رشد لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس قرار گرفت ،بطوريكه ميزان رشد لاكتوباسيلوس هر دو ساعت

. بررسي و ثبت گرديدplate countيكبار به روش

بررسي اثر ضد ديابتي آب هويج زرد ايراني پربيوتيكه شده توسط لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس

  

397

:ها در آب هويج زرد ايرانيلوسبررسي ماندگاري لاكتوباسيبه منظور بررسي ماندگاري لاكتوباسيلوس در آب هويج

ميلي ليتر آب هويج زرد ايراني100زردايراني، ظرف حاوي از سوسپانسيون ميكروبي تهيه شده به ميزان . استريل تهيه گرديد

mlcfu ميلي ليتر حاوي 1 به عبارت ديگر به . دتلقيح گردي 104/ ميلي ليتر آب هويج زرد ايراني استريل 100فلاسك حاوي 3

درصد دي 5درجه حاوي 37تلقيح انجام شد و به انكوباتور ساعت فلاسك ها را 48بعد از گذشت . اكسيد كربن منتقل شد

درجه 37و ) دماي اتاق( درجه 25، )يخچال( درجه 4به دماي ها هدف تعيين بقا لاكتوباسيلوس. رديدمنتقل گ) دماي انكوباتور(

. در آب هويج زرد ايراني به عنوان محيط پايه براي رشد آنها بود ساعت يكبار بقاي لاكتوباسيلوس در آب 48به اين منظور هر

.هويج به روش پورپليت بررسي و ثبت گرديد

ميزان گلوكز موجود در آب هويج زرد ايراني : اندازه گيري قند از پروبيوتيكه شدن و در طي مدت نگهداري به قبل و بعد

روش آنزيماتيك و با استفاده از كيت اندازه گيري گلوكز اندازه .گيري و ثبت شد

HPLCبه اين منظور از دستگاه : اندازه گيري اسيد لاكتيك، طول UV، دتكتور C18مشخصات آن شامل ستون . استفاده شد

يا شدت flowزه، نانومتر، فاز متحرك آب ديوني254موج آب هويج زرد ايراني . جريان يك ميلي ليتر در دقيقه بوده است

rpm 2500 دقيقه با دور 10-15پروبيوتيكه را به مدت پور سانتريفيوژ كرده محلول روئي را توسط فيلتر ميلي

ميكروليتر آن به 20 ميكرون فيلتر كرده و 45/0سرسرنگي و 5 % -1% رد از اسيدلاكتيك دستگاه تزريق شد به عنوان استاندا

سطح زير نمودار محاسبه و . نيز به دستگاه تزريق گرديد 10 %نمودار تغيير اسيد لاكتيك در طي مدت ماندگاري بررسي و

.ثبت گرديدبررسي اثر ضد ديابتي آب هويج زرد ايراني پربيوتيكه شده

موشهاي صحرايي بالغ نژاد : توسط لاكتوباسيوس اسيدوفيلوسWistar گرم از انيستيتو پاستور 180-250، با محدوده وزني

ايران خريداري گرديدند و در شرايط آزمايشگاهي با درجه ساعت 12درجه سانتيگراد و سيكل نوري 22±2حرارت

40-60 ساعت تاريكي و نيز رطوبت هواي بين 12روشنايي و آب و غذاي . درصد داخل قفسهاي مخصوص، نگهداري شدند

.اره در دسترس حيوانات قرار داشتكافي همو استرپتوزوتوسين: سازي حيوانات ديابتي آماده

(Streptozotocin) با نام تجاري Zanosar داروي سمي است كه پانكراس شده و منجر به ايجاد βموجب تخريب سلولهاي

ميلي 70استرپتوزوتوسين با دوز . ديابت در اين حيوان مي شودن بصورت تزريق درون صفاقي به گرم بر كيلوگرم وزن بدحجم تزريق مورد استفاده در اين . حيوانات تزريق گرديد

مانند پرنوشي، (علائم ديابت . ميلي ليتر بود5/0تيمارها روز بعد از تزريق 5-7پس از گذشت ) پرادراري، كاهش وزنجهت اطمينان بيشتر از ديابتي شدن آنها، . اول ظاهر مي گردد . اين حيوانات اندازه گيري شدميزان گلوكز خون

عدد موش صحرايي نر 25در اين بررسي از : گروههاي تجربي سر 5 گروه تقسيم گرديد كه در هر گروه 5استفاده شد كه به سر موش 10 كه شامل 4به غير از گروه (موش قرار داشتند ).صحرايي بوده است

و هيچ هستند ) سالم (intactموش هاي : كنترل سالم ) 1(گروه تيماري روي آنها صورت نگرفته است، به عنوان كنترل بوده و

.فقط آب و غذاي معمول خود را دريافت نمودندحيوانات اين گروه با داروي : كنترل ديابتي شده) 2(گروه

استرپتوزوتوسين ديابتي شده و در طي دوره تيمار آب و غذاي .خود را دريافت كردند

توسط آب هويج زردايراني تيمار گروه ديابتي كه ) 3(گروه موشهاي ديابتي شده هستند كه توسط آب هويج زرد به : شدند . در روز به صورت تيمار خوراكي دريافت كردندcc2ميزان گروه ديابتي كه توسط آب هويج زرد ايراني پرو ) 4(گروه

:بيوتيكي شده توسط لاكتوباسيوس اسيدوفيلوس تيمار شدند

بهين اميدي، محمدرضا فاضلي، محمدعلي آموزگار، پژمان مرتضوي

  398

ند كه بعد از تهيه آب هويج زرد ايراني پرو موشهاي ديابتي هست در cc2بيوتيكي شده با لاكتوباسيوس اسيدوفيلوس به ميزان

.روز به صورت تيمار خوراكي دريافت كردندپس از ديابتي شدن، موشهاي هر گروه از حيوانات : نحوه تيمار

براي . گرديد روز متوالي با ماده مورد نظر تيمار مي14به مدت ن ماده به موش از وسيله اي به نام گاواژ استفاده شد و خوراند

موشها از قسمت گوش گرفته و توسط گاواژ ماده مورد نظر به .)1نگاره ( موش خورانده شد

و خوراندن آب هويج به موشهاي مورد آزمايش، نحوه گاواژ-١نگاره

بعد از طي شدن زمان تيمار، در : جمع آوري نمونه هاي خوني

ساعت آب و غذا از دسترس آنها 13-15ين روز به مدت آخربرداشته شد و سپس موشها را با اتر بيهوش نموده و خونگيري از قلب آنها صورت گرفت ، وزن موشها نيز قبل و بعد از تيمار

.)2نگاره (اندازه گيري شد

نحوه خونگيري از قلب-2نگاره

گيري گلوكز خوناندازه دقيقه 10-15ز موشها گرفته شد ابتدا به مدت هايي را كه اخون

ها به اين ترتيب سانتريفيوژ شد و سرم خونrpm 3000با دور

-Enzymaticاندازه گيري سطح گلوكز خون به روش. جدا شد

Colorimetric GOD-PAP مكانيسم عمل به . اندازه گيري شداين صورت است كه سوبستراي گلوكز را در اختيار آنزيمي به

H2O2ام گلوكز اكسيداز قرار داده كه محصول عمل واكنش نسپس به محيط پراكسيداز اضافه نموده و اكسيژن .خواهد بود

اكسيژن فعال با عمل اكسيد كردن،تركيباتي . فعال بوجود مي آيدشدت رنگ حاصله، نسبت مستقيم . رنگي را توليد خواهد نمود

.با مقدار گلوكز موجود در نمونه دارددستگاه اسپكتروفتومتر با طول ميزان گلوكز خون با استفاده از

.نانومتر اندازه گيري گرديد 490موجتمامي داده ها از نظر آماري با استفاده از آناليز : آناليز داده ها

مورد Turkeyتست ) one-way ANOVA(واريانس يك طرفه .تجزيه وتحليل آماري قرار گرفت

نتايج

ده نشان داد كه لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس نتايج بدست آم 24توانايي رشد در آب هويج زرد ايراني را داشته و بعد از

اين مساله نمايانگر مناسب .ساعت به تعداد قابل توجهي رسيد بودن آب هويج زرد ايراني از نظر تامين منابع غذايي

بقا و ماندگاري لاكتوباسيلوس .لاكتوباسيلوس است روز 90 ماه 3 درجه به مدت 25 و 4در دماي اسيدوفيلوس

نتايج كينتيك رشد و ماندگاري ، ميزان تغييرات .بوده است در طي مدت نگهداري در pHگلوكز ،اسيد لاكتيك و

. نشان داده شده است 1-7نمودارهاي

012345678910

0 5 10 15 20 25 30

زمان ( ساعت )

( log

) دادتع

اسيدوفيلوس در آب هويج بررسي كينتيك رشد لاكتوباسيلوس-1نمودار

زرد ايراني

بررسي اثر ضد ديابتي آب هويج زرد ايراني پربيوتيكه شده توسط لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس

  

399

-0.20

0.20.40.60.81

1.21.41.61.8

0 5 10 15 20 25 30 35

زمان (روز )

ري اآت

اد بد

م تعاريت

لگ

اسيدوفيلوس در آب هويج زرد تغييرات ماندگاري لاكتوباسيلوس-2ودارنم

درجه37ايراني در دماي

00.20.40.60.81

1.21.41.61.82

0 20 40 60 80 100 120

زمان (روز )

رياآتد بعدام تريتگال

اسيدوفيلوس در آب هويج زرد تغييرات ماندگاري لاكتوباسيلوس-3نمودار

درجه4ايراني در دماي

00.20.40.60.81

1.21.41.61.8

0 20 40 60 80 100 120

زمان ( روز )

ري اآت

اد بد

م تعريتالگ

اسيدوفيلوس در آب هويج زرد تغييرات ماندگاري لاكتوباسيلوس-4نمودار

درجه25در دماي ايراني

درجه4 تغييرات ميزان گلوكز در طي نگهداري در -5نمودار

درجه37 و25, 4 در طي نگهداري در pH تغييرات ميزان - 6نمودار

درجه4 تغييرات ميزان اسيد لاكتيك در طي نگهداري در -7نمودار

بهبود ، بعداز گذشت چند روز از تيمار،در مشاهدات ظاهري

ئم ديابت كه شامل پر نوشي وپر ادراري وكاهش وزن است علادر قفس هايي كه با آب هويج . به خوبي مشخص بود

پروبيوتيكي تيمار شدند تلفاتي وجود نداشت در صورتي كه در ). 8نمودار(ساير گروه ها تلفات ديده شد

مقايسه ميزان تلفات موشها در گروه هاي انتخابي-8نمودار

گروه تيمار شده با آب هويج 14يج بدست آمده در روز در نتا

زرد ايراني پروبيوتيكي شده با لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس با

بهين اميدي، محمدرضا فاضلي، محمدعلي آموزگار، پژمان مرتضوي

  400

به صورت معني داري به ) p< 0/01( توجه به بررسي آماري با ). 10و 9نمودار (درمان ديابت باپروبيوتيك جواب داده اند

ي آماري بادر تيمار با آب هويج زرد ايراني نيز در بررس)p<0/05 ( به درمان ديابت به طور معني داري جواب

تغييرات ميانگين وزن موشها در ). 10و9نمودار(اند داده . نشان داده شده است11گروههاي مختلف در نمودار

مقايسه تغييرات قند خون موشها در گروه هاي انتخابي قبل و -9نمودار

بعد از تيمار

قايسه ميانگين قند خون ديابتي و تيمار با آب هويج زرد ايراني م-10نمودار

پروبيوتيكي شده با لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس

مقايسه تغييرات ميانگين وزن موشها در گروههاي انتخابي قبل و -11نمودار

بعد از تيمار

بحث ياخيرا دانشمندان با شدت زيادي به دنبال راهكارها و استراتژ

2في هستند كه بتوانند از بروز بيماري ديابت نوع هاي مختل. پيشگيري كنند و يا حتي باعث به تاخير انداختن آن شوند

بيماري ديابت ميتواند همراه با بيماري گرفتگي عروق كرونر در صد افراد ديابتي دراثر گرفتگي رگ 75. قلب همراه باشد

ايش همچنين باعث افز2ديابت نوع . هاي قلبي مي ميرندصدمه زدن به . شود مي VLDL, HDL, LDL كلسترول و

سيستم آنتي اكسيدانتي نيز از عوارض ديابت است كه به اين براي پيشگيري و يا كاهش عوارض E و Cمنظور از ويتامين

تحقيقات زيادي در مورد تاثير ضد ديابتي فيبر . استفاده مي شودگلوكز در روده ها و پلي فنل ها در توانايي جلوگيري ازجذب

كوچك و پيشگيري از بالا رفتن ميزان گلوكز خون انجام گرفته و همكارانش Laleye، 2007در سال ) .6،13،16(است

كه Nonoگزارش كردند كه غذاي تخميري محلي نيجريه به نام حاوي لاكتوباسيلوس است در بهبود ديابت در موش هايي كه با

قابل ملاحظه اي موثر بوده آلوكسان ديابتي شده بودند به طور توسط 2003در تحقيق ديگر كه در سال ). 6(است

MihokoTabuchi و همكاران انجام شد مشخص گرديد كه كه به صورت خوراكي به موش هاي GGلاكتوباسيلوس

صحرايي ديابتي شده با استرپتوزوتوسين به طور قابل توجهي نتيجه توانايي مقابله ميزان گلوكز خون را پايين آورده است و در

Hariom Yadav توسط 2007در سال ). 13(با ديابت را دارد كه حاوي Dahiو همكاران تاثير محصول تخميري به نام

لاكتوباسيلوس كازيي و لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس است بر در اين تحقيق از آب ) . 16(موشهاي ديابتي گزارش كرده اند

ن محيط پايه استفاده شد البته قابل ايراني به عنوا هويج زرد توجه است كه بيشتر تحقيقات انجام شده بر روي لبنيات بوده

و Young Yoon فردي به نام 2004اما در سال . استهمكارانش در تحقيق خود توانستند آب گوجه فرنگي

در سال . پروبيوتيكي را با افزودن لاكتوباسيلوس بدست آورند

بررسي اثر ضد ديابتي آب هويج زرد ايراني پربيوتيكه شده توسط لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس

  

401

و همكارانش ماندگاري Vivean M Sheehard نيز 2007هلو لاكتوباسيلوس و بيفيدوباكتريوم را در آب پرتقال كرانبري و

و همكاران 2007Lina Casale Aagonدر سال . بررسي كردند فرد 2007در سال . افزودند ها را به موس شكلاتي پروبيوتيك

و همكاران به اين نتيجه رسيدند كه ER Farnworth ديگري است ها سويا سوبستراي مناسبي جهت رشد پروبيوتيكسس

Marica Rakin از مخلوط آب 2007 و همكاران درسال ها استفاده سبزيجات به عنوان پايه جهت رشد لاكتوباسيلوس

نمودند از غذاهاي پروبيوتيكي جهت مصارف دام نيز استفاده اين تحقيق با توجه ) . 1،2،3،5،8،9،10،11،17،18(شده است

ه اثرات بسيار مفيد آب هويج زرد هدف ما بررسي اين نكته ببوده است كه آيا لاكتوباسيلوس انتخابي در اين محيط توانايي

وجود . رشد دارند و ماندگاري آن چگونه خواهد بودها در آب سبزيجات محيط مناسبي را جهت رشد كربوهيدرات

يي و كند و در طي تخمير خواص غذالاكتوباسيلوس فراهم ميدهد كه تحقيقات نشان مي. شود محافظتي محصول بهتر مي

ها در آن وجود اسيد لاكتيك در آب هويج باعث افزايش مينرالهاي انجام شده در اين در بررسي). 2،3،4،9(شود نيز مي

اسيدوفيلوس توانايي تحقيق مشخص گرديد كه لاكتوباسيلوسله گوياي آن رشد در آب هويج زرد را داشته است و اين مساهاي رشد است كه آب هويج زرد ايراني نيازمندي

در بررسي . باشداسيدوفيلوس را دارا مي لاكتوباسيلوسماندگاري لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس بيشترين تعداد را بعد از

نتايج بدست آمده . درجه نشان داد4 روز در دماي 96گذشت تري ري طولانيدهد كه در آب هويج زرد مدت ماندگانشان مي

. نسبت به آب گوجه و پرتقال و هلو داشته استدر اين تحقيق با توجه به اثرات بسيار مفيد محصولات پروبيوتيكي و تهيه آن تاثير پروبيوتيكها بر موشهاي ديابتي مورد

با توجه به نتايج بدست آمده ميتوان به اين . بررسي قرار گرفتل داراي اثر ضد ديابتي است به نكته اميدوار بود كه اين محصو

هاي ديابتي شده با اين صورت كه ميزان گلوكز خون در موش

استرپتوزوتوسين كه تحت تيمار با آب هويج پروبيوتيكه قرار كاهش ) ستاره 2 و p < 0.01(اي گرفتند به طور قابل ملاحظه

. پيدا كرده بودعداد محققين علت اين امر را به احتمال زياد افزايش ت

باريك به علت مصرف ماده غذايي ها در روده لاكتوباسيلوسمانند آب هويج زرد ايراني (پروبيوتيكي حاوي لاكتوباسيلوس

توجيه مي كنند كه ميتواند باعث افزايش تقاضاي ) پروبيوتيكهها به عنوان تامين كننده گلوكز براي مصرف لاكتوباسيلوس

شان باشد و در نتيجه باعث ها در متابوليسم اين ارگانيسميانرژكاهش ميزان غلظت گلوكز رها شده در سرم و ارگان هاي

با وجود اين پي بردن به ). 6،13،16(مختلف حيوان باشد طلبد و شايد ساير مكانيسم اثر اين امر تحقيقات بيشتري را مي

با تحقيقات . ها داراي اين خصوصيات باشندلاكتوباسيلوستر جهت پيشگيري توان به راهي ساده بيشتر در اين خصوص مي

.و درمان بيماري ديابت دست يافت

فهرست منابع1- Ammor, M.S., Mayo, B. (2007) Selection

criteria for Lactic acid bacteria to be used as functional Starter culture in dry sausage production. Meat Science, 76, 138-146.

2- Aragon-Alegro, L.C., Alarcon Alegro, J.H., Cardarelli, h.R., Chih chiu, M., Isay saad, S.M. (2007) Potentially probiotic and symbiotic chocolate mousse. LWT, 40, 669-675.

3- Farnworth, E.R, Mainville, I., Desjardins,M.P., Gardner, N., Fliss,I., Champagne, C (2007) Growth of probiotic bacteria and bifidobacteria in a soy yogurt formulation J. ijfoodmicro, 116, 174-181.

4- Galpin,L., Mannary,M.J., Fleming,K., Ou,C.N., Ashorn,R and Robert J shulman, (2005) Effect of Lactobacillus GG on intestinal hitegrity in Malawian children at risk of tropical entrophathy . A.J.C.N, 82 (5), 1040- 1045.

بهين اميدي، محمدرضا فاضلي، محمدعلي آموزگار، پژمان مرتضوي

  402

5- Gardner, N.J., Savard, T., Obermeier, P.,

Caldwell, G., Champagne, P.C, (2001) Selection and characterization of mixed starter cultures for Lactic acid fermentation of carrot, cabbage, beet and onion vegetable mixtures. J. ijfoodmicro, 64, 261-275.

6- Laleye, S.A., Igbakin, A.P., Akinyanju, J.A. (2008). Antidiabetic Effect of Nono (A Nigerian Fermented Milk) on Alloxan –Induced Diabetic Rats. j. foodtech, 3(6), 394-398.

7- Lin, W.H., Yu, B., Jang, Sh.H., Tsen, H.Y. (2007) Different probiotic properties for Lactobacillus fermentum strains isolated from swin and poultry. j.anaerobe, 13, 107-113.

8- Marinho, M.C., Pinho, M.A., Mascarenhas, R.D., Silvia ,F.C., Lordelo,M.M., Cunha, L.F., Freire, J.P.B. ( 2007) Effect of prebiotic or probiotic supplementation and ileo rectal anastomosis on intestinal morphology of weaned piglets. j. Livesci, 108, 240-243.

9- Missotten, J.A.M., Michiels, J., Goris, J., Herman, L., Heyndrickx, M., Smet, S.D., Dierick, N.A. (2007) Screening of two probiotic products for use in fermented liquid feed. j.Livesci, 108, 232-235

10- Olson, D.W., Aryana, K.J. (2007) An excessively high Lactobacillus acidophilus inoculation level in yogurt lowers product quality during storage. LWT, available online at sciencedirect.com.

11- Rodriguez, H., Landete,G.M., Rivas, B., Munoz, R. (2008) Metabolism of food phenolic acids by Lactobacillus plantarum CECT748. j. foodchem, 70,1393-1398.

12- Sheehan, V.M., Ross, P., Fitzgerald, G.F, (2007) Assessing the acid tolerance and the technological robustness of probiotic culture for fortification in fruit juice. j. ifset, 8, 279-284.

13- Tabuchi, M., Ozaki, M., Tamura, A., Yamada, N., Ishida, T., Hosoda, M., Hosono, A. (2003) Antidiabetic Effect of Lactobacillus GG in Streptozotocin –induced Diabetic Rats. JSBA, 67 ( 6 ) , 1421-1424.

14- Tsen, J., Huang,y., Lin,y., king,V. (2007) Freezing resistance improvement of Lactobacillus reuteri by using cell immobilization. j. mimet , 70, 561-564.

15- Vinderola, G., Matar, Ch., Palacios, J., Perdigon, G. (2007) Mucosal immunomodulation by the non bacterial fraction of milk fermented by Lactobacillus helveticus R389. j. ijfoodmicro, 115, 180-186.

16- Yadav, H., Jain,Sh., Sinha, P.R. (2007) Antidiabetic effect of probiotic dahi ontainig Lactobacillus acidophilus and Lactobacillus casei in high fructose fed rats , j.nut , 23, 62-68.

17- Yoon, K.Y.,Woodams,E., Hang,Y.D. (2007) Probiotication of Tomato juice by Lactic Acid Bacteria. The journal of Microbiology, 42(4), 315-318.

18- Yu, B., Lin, J.R., Hsiao, F.S., Chiou, P.W.S. (2007) Evaluation of Lactobacillus reuteri pg4 strain expressing heterologous beta glucanase as a probiotic in poultry diets based on barley j. anifeedsci, available online at science direct.com.

 

403-414، 1390، 1اي، علمي ـ پژوهشي، سال هشتم، بهار، شماره پاتوبيولوژي مقايسه

403

غذايي باكترياييهاي ها در پيشگيري از مسموميت ارزيابي اثر پروبيوتيك

در سگ 4، كيوان قمي3ابراهيم رحيمي ،2داريوش شيراني ،*1سام تركان

چكيدههاي مطالعه حاضر با هدف بررسي اثرات پروبيوتيكها در پيشگيري از مسموميت

ه سگ نر نژاد گله ايراني قلاد15. غذايي و اسهالهاي باكتريايي در سگ، انجام شدكيلوگرم انتخاب و پس از اطمينان از 25 تا 20سال و وزن بين2تا 1ما بين

گروه تيمار، 2گروه شاهد و1گروه، شامل 3سلامت آنها، به طور تصادفي ساده، به تقسيم بندي شدند؛ كه به ترتيب با غذاي سالم، غذاي مسموم با پروبيوتيك

علاوه بر بررسي علائم . ذاي مسموم، تغذيه شدندو غ) 9gr/10kgfoodپريمالاك(ساعت 12ي مدفوع هر سگ با فاصله ها نمونهروز 5عمومي، از روز دوم به مدت

. اخذ، و از نظر تعداد كلي ميكروبهاي هوازي، مورد آزمايش قرارگرفتند

تعداد كلي ميكروارگانيسم هاي هوازي موجود در هر گرم مدفوع،روز اول،در گروه 80/1×105 در گروه تيمار اول و 77/6×105 روه شاهد،در گ 73/4×105

به تدريج تعداد ميكروارگانيسم هاي هوازي مدفوع در گروه . ، برآورد شد2تيمار باكتري در هر گرم مدفوع رسيد، كه 36/1×105 طرح به6 كاهش و در روز 1تيمار

در گروه تعداد اين . اختلاف معني داري را نسبت به روز اول طرح نشان مي دهدباكتري در هر گرم مدفوع در روز آخر 172/5×105 ، به تدريج افزايش و به2تيمار

ديگر علائم و . رسيد كه اختلاف معني داري را نسبت به روز اول نشان مي دهد .طرح، تشديد گرديد6 و 5تغييرات در روز

دستگاه ها، نقش مؤثري در كاهش اختلالات نتايج نشان داد كه پروبيوتيك، 1گوارش بازي مي كنند به نحوي كه اضافه نمودن آن به جيره غذايي گروه تيمار

.اي كاهش داد در اين گروه به طور قابل ملاحظهوقوع مسموميت غذايي را

سگ، تغذيه، باكتريايمسموميت، پروبيوتيك :واژگان كليدي

20/9/89: تاريخ پذيرش15/3/89: تاريخ دريافت

مقدمه

هاي ي سگ، مسموميت هاي رايج در تغذيه از بيمارييكيغذايي ناشي از افزايش لود باكتريايي غذاي مصرفي حيوان

ادـترين علائم اين حالت، ايج از ابتدايي. ودـش وب ميـمحس

گروه علوم درمانگاهي، دانشكده دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد شهركرد، شـهركرد، دانش آموخته -*1 (saamtorkan@yahoo.com):نايرا

گروه علوم درمانگاهي، دانشكده دامپزشكي، دانشگاه تهران، تهران، ايران -2

گروه بهداشت و مواد غذايي، دانشكده دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد شهركرد، شهركرد، ايران -3 حد شهركرد، شهركرد، ايراندامپزشكي، دانشكده دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي، وادانش آموخته -4

The Evaluation of Probiotic Effect on Prevention of Food Bacterial Poisoning in Dog

Torkan, S.1*, Shirani, D.2, Rahimi, E.3, Ghomi, K.4

1*- Graduated of clinical science, Faculty of veterinary medicine, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran (saamtorkan@yahoo.com) 2- Professor of clinical science, Faculty of veterinary medicine, Tehran University, Tehran, Iran 3- Professor of Food Hygiene, Faculty of veterinary medicine, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran 4- Graduated of veterinary medicine, Shahrekord Branch, Islamic Azad University, Shahrekord, Iran The present study was conducted to evaluate the effects of probiotics on the prevention of food poisoning and bacterial diarrhea in dogs. In order to achieve this, 15 male dogs from persian sheep dog breed, ages 1 to 2 years and 20 to 25 kg of weight were selected and after being physically examined were divided randomly in to 3 groups including one control (witness) group and two sub treatment groups which were fed by healthy, poisoned food containing probiotics (9 grams of primalac per 10 kg of food) and poisoned food respectively. In addition to the examination of general symptoms, starting from the 2nd day of the research, the feces of each dog were collected with 12 hour intervals and were examined for the total number aerobic microbes. In this study the total number of aerobic microorganisms per each gram of feces on the 1st day was measured as the following: 73/4 × 105 in the control groups, 77/6 × 105 in the 1st sub treatment group and 80/1 × 105 in the 2nd sub treatment group following the study, the number of aerobic microorganisms of the feces in the 1st sub treatment group decreased gradually and reached 36/1 × 105 bacteria per 1 gram of feces on the 6th day, which showed a significant difference with the first day. The average aerobic microorganisms of the faces in the 2nd sub treatment Increased gradually and reached 172/5 × 105 bacterial per 1 gram of feces on the last day. In this group, there was also a significant difference between the number of bacterial on the first day and other days of the study. Other signs and changes intensified on 5th and 6th days of the study. The result of the study showed that probiotics have an effective role on the decrease of digestive problems in a way that their addition to the diet of the 1st sub treatment group significantly decreased the occurrence of food poisoning in this group. Key words: probiotics, Bacterial Poisoning, diet, dog

ي، ابراهيم رحيمي، كيوان قميسام تركان، داريوش شيران

404

2اسهال براساس زمان وقوع به . باشد اسهال در حيوان مي هفته است و اكثرا خود به 3ي آن كمتر از دوره(گروه حاد

مدت زمان رخداد آن (و گروه مزمن ) يابند خود بهبود مي، تقسيم ) هفته است و الگوي عود كننده دارند3بيشتر از

).6(شوند ميي باريك و اء رودههمچنين براساس آناتومي، وقوع با منش

گيرد و به طور كلي با افزايش ي بزرگ، صورت مي رودهميزان آب مدفوع به دفعات دفع و حجم مدفوع، براساس

علل مختلف . شود فعاليت باكتري ياتوكسين آن، شناخته مي، (Digestion)ي اين بيماري با اختلال در هضم ايجاد كننده

و تحرك (Secretion) ، ترشح(Absorbtion)جذب(Motilition) 5(شود توصيف مي.(

همانطور كه عنوان گرديد، ايجاد اختلال در هضم و پيامد آن تواند علتي بر وقوع اين بيماري در جذب مواد غذايي، مي

بر هم خوردن و عدم تعادل فلور باكتريايي . محسوب شودرا مي توان از ) ها به خصوص روده(مخاط دستگاه گوارش

دليل اين برهم . اين بيماري عنوان نمودهاي ديگر علتخوردن و عدم تعادل فلورباكتريايي مخاط دستگاه گوارش،

تواند افزايش پاتوژن به طريق مصرف مواد غذايي آلوده ميبه طور كلي تعادل . كه داراي بارميكروبي بالا هستند، باشد

معمول ميكروفلور دستگاه گوارش، ممكن است بر اثر گوناگون، تغيير رژيم غذايي، تماس يا وارد مصرف داروهاي

هاي پاتوژنيك يا التهاب مجاري ها و باكتري شدن ويروسهاي متخصصان در روش. اي، بر هم بخورد اي ـ روده معده

درماني اين بيماري، تاكنون پيشنهادات متفاوتي را ارائه ) .3(اند اند و از موارد گوناگون داروها سود جسته كرده

ي حركات گوارشي، دهنده ، مصرف داروهاي كاهش از جملههاي ها در موارد خاص اسهال بيوتيك مصرف برخي آنتي

هاي حمايتي شامل تأمين آب از دست ميكروبي، درماني بدن و يا استراحت دادن به دستگاه گوارش با رفته

ي منع مصرفي غذايي، به حالت طبيعي برگرداندن واسطه .)10.(..فلور دستگاه گوارش و

در همين راستا، از صدها سال پيش، مصرف دوغ و ماست هاي روده، مورد تازه، براي بازيافت جمعيت طبيعي ميكروب

و در طب نوين استفاده از . ها قرار داشته است نظر انساناين لغت ((Probiotic (pro=for, biotic=live)) ها پروبيوتيك

و بيوتيك به معناي “براي ”ي يوناني پرو به معناي از كلمه، مورد توجه قرار گرفته )3)(، تشكيل شده است“زندگي”

.استها، جايگزيني آنها با هدف اصلي از مصرف پروبيوتيك

حضور . باشد هاي پاتوژن در فلور دستگاه گوارش مي باكتريگردد زيرا با افزايش ها مي آنها باعث عدم فعاليت پاتوژنروبيوتيكي در فلور گوارشي، تعداد باكتري ها يا مخمرهاي پ

ها يا ديگر جايي براي رشد و توليد توكسين توسط باكتريآنها با تحريك بدن به . عوامل پاتوژن، باقي نخواهد ماند

ها و عوامل و فاكتورهاي شيميايي، منظور ساخت هورمون .)8و3(كنند سيستم ايمني بدن را نيز تقويت مي

: هاي توان به پروبيوتيك هاي موجود مي از انواع پروبيوتيك ـ (Lactobacillus acidophilus) لاكتوباسيلوس اسيدوفيلوس

ـ لاكتوباسيلوس (L.bulgaricus)لاكتوباسيلوس بولگاريكوس ـ لاكتوباسيلوس روتري (L.thermophilus)ترموفيلوس

(L.reuteri) ـ استرپتوكوكوس بولگاريكوس(Streptococcous

bulgaricus) وس فاسيوم ـ انتروكوك(Entrococcus faesium) ــ (Bifidobacterium bifidus)بيفيدوباكتريوم بيفيدوس

، اشاره ... و(Saccharmyces boulardii)ساكارومايسس بولاردي ). 8(نمود، كه در بازار به صورت فراوان در دسترس هستند

ها در انسان انجام تحقيقات زيادي بر روي تأثيرات پروبيوتيكبا اين وجود مطالعات بيشتري نياز است كه . شده است

تنها . ها بررسي كنند هاي آنها را در درمان بيماري توانايينسبتا تحقيقات . هاي كلي آنها در حال شناسايي است مكانيسم

ارزيابي اثر پروبيوتيك ها در پيشگيري از مسموميت هاي باكتريايي غذايي در سگ

405

ها و حيوانات ها، گربه ها در سگ كمي بر روي پروبيوتيك .خانگي انجام شده است

ها كاملا يد پروبيوتيكآ برخلاف تحقيقات كم، به نظر ميهاي التهابي روده بر خطرندو نقش آنها در درمان بيماري بي

ي ي سيستم ايمني، تأثيرات مخرب استفاده اثر تأثيرات كاهندهها بر روي ميكروفلور دستگاه گوارش، بيوتيك طولاني از آنتي

هاي عفوني، اي بر اثر بيماري هاي روده درمان اسهال و زخم ). 3(باشد ميمورد توجه

با توجه به شرايط ياد شده، اهميت موضوع اين مطالعه به ها در پيشگيري از تر اثرات پروبيوتيك منظور بررسي دقيق

هاي باكتريايي در هاي غذايي و متعاقبا ايجاد اسهال مسموميت .گردد سگ، مشخص مي

سابقه بوده و در اين اين تحقيق در نوع خود جديد و بيهاي خانگي رتقاء سطح بهداشت و سلامت سگراستا، به ااي براي مطالعات همچنين نتايج اين مطالعه مقدمه. اميد است .باشد بعدي مي

مواد و ابزار لازم جهت انجام اين تحقيق 2 تا 1 قلاده سگ نر نژاد گله ايراني با سن ما بين 15 -1

كيلوگرم25 تا 20سال و وزن بين ساخت كارخانة (Univerm)قرص ضد انگل يونيورم -2

Meriden Animal Healthكشور انگلستان

%) 1پروپوكسور (Bolfoهاي خارجي پودر ضد انگل -3 ساخت كارخانة باير كشور تركيه

شامل ) به منظور تغذية سگهاي گروه شاهد(غذاي سالم -4 زميني پخته و له شده و پاي مرغ پخته سيب

مار هاي تي به منظور تغذية سگهاي گروه(غذاي مسموم -5زميني پخته و له شده و پاي شامل سيب) 2 و تيمار 1

CFU/1gr 106 مرغ پخته داراي بار ميكروبي بالاتر از

food.

كشور ايالات متحد پروبيوتيك تركيبي پريمالاك ساخت -6وس، انتروكوكوس و هاي لاكتوبايل داراي سويه(امريكا

).بيفيدوباكتريوم

روش كار

سال و 2 تا 1ايراني با سن ما بين قلاده سگ نر، نژاد گله 15 كيلوگرم را به منظور شروع طرح آماده 25 تا 20وزن بين . اي تقسيم كرديم قلاده5 گروه 3سپس آنها را به . نموديم

-ها بر اساس روش آماري تجربي انتخاب تعداد گروه( ).باشد استنباطي مي

با باشد كه تا انتهاي طرح قلاده سگي مي5گرو الف، شامل از اين گروه، به منظور . غذاي سالم و طبيعي تغذيه شدند

هاي مدفوع گروه شاهد و تعيين بار ميكروبي تهية نمونه .مدفوع آنها استفاده شد

قلاده سگي است كه با 5، شامل 1گرو ب، يا گروه تيمار 106غذايي كه داراي بار ميكروبي بالاتر از(غذاي مسموم

CFU/1gr foodبه (بيوتيك تركيبي پريمالاك و پرو) باشد .تغذيه شدند) غذاي مسمومkg 10 گرم براي هر 9ميزان

اي هستند كه تنها قلاده5، گروهي 2گروه ج، يا گروه تيمار 106غذاي داراي بار ميكروبي بالاتر از(با غذاي مسموم

CFU/1gr food (تغذيه گشتند. انات پيش از آغاز طرح، جهت اطلاع از سلامت عمومي حيو

معاينات . مورد آزمون، معاينات باليني از آنها صورت گرفتتعداد ضربان : گيري پارامترهاي مختلفي همچون شامل اندازه

قلب در هر دقيقه، درجه حرارت بدن، تعداد تنفس در هر دقيقه، وضعيت پوست و مخاطات و وضعيت مدفوع هم از

خام اين نمونه. باشد نظر حجم و هم از نظر قوام مدفوع، ميجدول را كه براي روزهاي طرح مورد استفاده قرار مي گرفته

.نماييد است، در زير مشاهده مي

شيراني، ابراهيم رحيمي، كيوان قميسام تركان، داريوش

406

جدول خام مورد استفاده در روزهاي آزمون

.................: ...................ساعت : .....................................نوبت طرح : ..................................تاريخ طرح

تعداد ضربان قلب در دقيقه

درجه حرارت بدن

وضعيت پوست و مخاطات

تعداد تنفس در هر دقيقه

كلوني كانت مدفوع CFU/1gr feces

قوام مدفوع

گروه الف1 2 3 4 5

گروه ب1 2 3 4 5

گروه ج1 2 3 4 5

نتايج اين معاينات، براي هر سگ، در جدول طراحي شده آنها،

پس از بررسي نتايج و كسب اطمينان از سلامت . ثبت گرديدزدايي خارجي و داخلي انگلبه عمومي اين حيوانات، اقدام

.نموديم

Single به صورت باشد كه قرص تركيبي مي يونيورم، ضد انگل

doseتركيب فن بندازول (رود به كار مي(Fenbendazole) و كيلوگرم، يك 10به ازاي هر . (Praziquantel) پرازي كوانتل

بعد از آن براي زدودن انگلهاي . قرص به هر سگ خورانديم ساخت كارخانة باير كشور Bolfoخارجي، از پودر ضد انگل

اين ضد انگل، حاوي ماده مؤثره . ، استفاده كرديمتركيه 3در دو نوبت صبح و عصر و به مدت . باشد مي% 1پورپوكسور

ها و محيط اطراف قفسها سگروز، اين پودر را روي بدن .پاشيديم

روز به منظور اعمال اثر 5پس از انجام اين مقدمات، ت روز، جه5پس از گذشت اين . ها، صبر نموديم ضدانگل

انجام عمليات تحقيق، اقدام به انجام معاينات باليني و همچنين

جهت اطمينان ها نمونه( گروه نموديم3گيري از مدفوع هر نمونهاز پاك بودن دام ها از هرگونه آلودگي انگلي، به آزمايشگاه

آوري شده در اين روز را هاي مدفوع جمع نمونه.)ارسال شدند .قبل از طرح، نامگذاري نموديم 10هاي روز با نام نمونه

به آزمايشگاه (40c - 0) ها در شرايط مناسب در كنار يخ نمونهبه منظور شمارش كلي ميكروب هاي هوازي، از . ارسال شدند

سپس از . در شرايط استريل رقت سازي به عمل آمدها نمونهدر محيط ) ppc(، به روش كشت مخلوط 5-10 در رقت ها نمونه

ي كشت داده شده، ها نمونه. ، كشت صورت گرفتآگار مغذي درجه سانتيگراد قرار 37 ساعت در گرمخانه 24به مدت

كلوني بودند، 30-300هايي كه حاوي سپس پليت.گرفتند .جهت شمارش انتخاب شدند روز، غذاي يكسان و سالم را 10پس از اين مرحله به مدت

10از گذشت پس . گروه، استفاده نموديم3براي تغذية هر روز صفر به . رسيم يعني روز آغاز طرح ميصفرروز، به روز

اين دليل اين نام را دارد كه در اين روز، جيرة غذايي مورد نظر

ارزيابي اثر پروبيوتيك ها در پيشگيري از مسموميت هاي باكتريايي غذايي در سگ

407

هاي تيمار، وارد عمل براي شروع تحقيق، براي تغذيه گروه .شوند مي

ضربان قلب، تعداد (كر شده ، تمام پارامترهاي ذ نيزدر روز صفرگيري از مدفوع، براي هر قلاده سگ، به همراه نمونه...) تنفس و

.انجام شده و ثبت گرديدگيري، جيرة غذايي جديد وارد طرح بعد از اتمام مراحل نمونه

ي گروه الف، غذاي ها سگغذاي سالم براي : جيره شامل. شد (CFU/1gr food 106) داراي بار ميكروبي بالاتر از(مسموم

مالاك، جهت تغذية گروه ب و غذاي همراه با پروبيوتيك پري (CFU/1gr food 106)داراي بار ميكروبي بالاتر از (مسموم

.براي تغذية گروه ج بود، ) ساعت12با اختلاف ( بار 2 طرح، هر روز و روزي 2از روز ذكر اين موضوع مهم است كه در . گيري صورت پذيرفت نمونه

ترهاي ديگر نيز، گيري، اقدام به ثبت پارام هر نوبت از نمونه. طرح، به طول انجاميد6انجام اين عمليات تا روز . نموديم مي

دليل اين امر، حضور علائم غيرطبيعي و به وجود آمدن اسهال اختلالات زمانيكه در اين گروه علائم. در سگهاي گروه ج، بودميزان (،عمليات تحقيق به پايان رسيدگوارشي مشاهده گرديد

وزن kg1 گرم به ازاي هر 250هر سگ، غذاي مصرفي براي .)باشد بار در روز، مي1بدنشان و

نتايج

نتايج حاصل از اين تحقيق را با توجه به جداولي كه روش كار روز و يا 1اين جداول هركدام براي . كنيم ذكر شده، بررسي مي

ضمن ثبت تاريخ و روز طرح، كليه . نوبت تعبيه شدند1اين پارامترها . گيرند نيز در جدول جاي ميپارامترهاي گفته شده

شامل تعداد ضربان قلب، درجه حرارت بدن، تعداد تنفس، وضعيت پوست و مخاطات، كلوني كانت مدفوع و قوام مدفوع

اين مشخصات براي هر قلاده سگ و هر گروه ثبت . باشد ميهاي آماري نتايج، نشان دادند كه پارامترهاي مورد بررسي .شدند قبل از طرح و روز صفر آغاز طرح، با انتهاي 10 از روز بحث،تيمار يك، داراي اختلافات در گروه) طرح6روز (طرح

جداول ضميمة نتايج كه شامل، ميانگين . باشند معناداري مياشند را، ب ميانگين درجه حرارت بدن مي وكلوني كانت مدفوع

.)6 الي 1ول جدا(.نماييدبه ترتيب ذكر شده، در زير مشاهده مي

)گروه الف يا شاهد(ميانگين كلوني كانت مدفوع -1جدول ميانگين كلوني كانت مدفوع )قلاده(تعداد سگها نوبت روز اخذ نمونه

CFU/1gr SD

Am8 5 105 × 105 105 × 21 قبل از طرح10روز Am8 5 105 × 73/4 105 × 3/4 آغاز طرح0روز

Am8 5 طرح2روز

8Pm 5 105 × 73/4 105 × 6/8

8Am 5 طرح3روز

8 Pm 5 105 × 71/1 105 × 7/9

8 Am 5 طرح4روز

8 Pm 5 105 × 73 105 × 8/8

8Am 5 طرح5روز

8 Pm 5 105 × 74/2 105 × 6/9

8Am 5 طرح6روز

8 Pm 5 105 × 75/6 105 × 8/9

شيراني، ابراهيم رحيمي، كيوان قميسام تركان، داريوش

408

)1ه ب يا تيمار گرو( ميانگين كلوني كانت مدفوع -2جدول

تعداد سگها نوبت روز اخذ نمونه )قلاده(

ميانگين كلوني كانت مدفوع CFU/1gr

SD قبل از 10روز

Am 5 105 × 103 105 × 13 8 طرح

Am 5 105 × 77/6 105 × 8/2 8 آغاز طرح0روز 8 Am 5 8 طرح2روز Pm 5 105 × 54 105 × 10

8 Am 5 8 طرح3روز Pm 5 105 × 48/1 105 × 9/4

8 Am 5 8 طرح4روز Pm 5 105 × 45/2 105× 10

8 Am 5 8 طرح5روز Pm 5 105 × 40/8 105 × 10/3

8 Am 5 8 طرح6روز Pm 5 105 × 36/1 105 × 12

)2گروه ج يا تيمار ( ميانگين كلوني كانت مدفوع -3

تعداد سگها نوبت روز اخذ نمونه )هقلاد(

ميانگين كلوني كانت مدفوع CFU/1gr

SD Am 5 105 × 110 105 × 15/3 8 قبل از طرح10روز

Am 5 105 × 80/2 105 × 6/6 8 آغاز طرح0روز 8 Am 5 8 طرح2روز Pm 5 105 × 154/5 105 × 8/5

8 Am 5 8 طرح3روز Pm 5 105 × 158/3 105 × 8/7

8 Am 5 8 طرح4روز Pm 5 105 × 163/2 105 × 11/7

8 Am 5 8 طرح5روز Pm 5 105 × 168/8 105 × 10/2

8 Am 5 8 طرح6روز Pm 5 105 × 172/5 105 × 11/8

)گروه الف يا شاهد(ميانگين درجه حرارت بدن -4

Co SDميانگين درجه حرارت بدن )قلاده(تعداد سگها نوبت روز اخذ نمونه Am 5 37/58 0/28 8 قبل از طرح10روز

Am 5 37/52 0/31 8 آغاز طرح0روز 8 Am 5 8 طرح2روز Pm 5 37/52 0/29

8 Am 5 8 طرح3روز Pm 5 37/5 0/28

8 Am 5 طرح4روز 8 Pm 5 37/5 0/28

8 Am 5 8 طرح5روز Pm 5 37/5 0/28

8 Am 5 8 طرح6روز Pm 5 37/5 0/28

ارزيابي اثر پروبيوتيك ها در پيشگيري از مسموميت هاي باكتريايي غذايي در سگ

409

)1گروه ب يا تيمار ( ميانگين درجه حرارت بدن -5

oC SD ميانگين درجه حرارت بدن )قلاده(تعداد سگها نوبت روز اخذ نمونه Am 5 37/92 0/25 8 قبل از طرح10روز

Am 5 37/8 0/4 8 آغاز طرح0روز 8 Am 5 8 طرح2روز Pm 5 37/75 0/42

8 Am 5 8 ح طر3روز Pm 5 37/78 0/37

8 Am 5 8 طرح4روز Pm 5 37/78 0/37 

8 Am 5 8 طرح5روز Pm 5 37/78 0/37 

8 Am 5 8 طرح6روز Pm 5 37/78 0/37 

)2گروه ج يا تيمار ( ميانگين درجه حرارت بدن-6جدول

oC SDحرارت بدن ميانگين درجه )قلاده(تعداد سگها نوبت روز اخذ نمونه

Am 5 37/38 0/41 8 قبل از طرح10روز Am 5 37/52 0/5 8 آغاز طرح0روز

8 Am 5 8 طرح2روز Pm 5 37/42 0/42

8 Am 5 طرح3روز 8 Pm 5 37/52 0/47

8 Am 5 8 طرح4روز Pm 5 37/82 0/48

8 Am 5 8 طرح5روز Pm 5 38/47 0/41

8 Am 5 8 طرح6روز Pm 5 38/94 0/52

تغييرات ديگري را نيز در طول طرح شاهد بوديم كه به اختصار

.و به صورت توصيفي به بيان آنها مي پردازيماين تغييرات، شامل تغييرات قوام مدفوع و وضعيت پوست و

در طول طرح و تا روز سوم طرح، قوام . باشد مخاطات مياطات در گروه ج، هر دو حالت مدفوع و وضعيت پوست و مخ

اما از روز چهارم طرح، كمي كاهش قوام مدفوع . نرمال داشتندرا شاهد بوديم كه همزمان با افزايش ناچيزي در ضربان قلب و

روز پنجم طرح، مخاطات . درجه حرارت اين اتفاق رخداد نمود شدند و مجددا با افزايش ضربان قلب و درجه Paleكمي

ع تعداد تنفس، قوام مدفوع كاهش بيشتري يافت حرارت و بالطب .درآمد) مدفوع بدون قوام(و مدفوع تقريبا به حالت اسهال

اين تغييرات با افزايش كلوني كانت مدفوع همراه شده و در به ) يا گروه ج2تيمار (روز ششم مخاطات در گروه سوم

. درآمد و با كاهش كشش سطحي پوست همراه شدPaleحالت كه فقط غذاي مسموم استفاده 2ه گروه ج يا تيمار مدفوبا مشاهده . كردند، در روز ششم طرح، به حالت اسهال درآمد مي

علائم باليني درگيري دستگاه گوارش، پايان عمليات تحقيق .اعلام شد

شيراني، ابراهيم رحيمي، كيوان قميسام تركان، داريوش

410

در كل حضور اختلافات معنادار بين گروههاي تحت آزمايش، ها، نشان دادند كه اگر از نظر كلوني كانت مدفوع و ديگر پارامتر

106 غذايي كه بار ميكروبي بالاتر از(همزمان با غذاي مسموم

CFU/1gr food پروبيوتيك تركيبي به جيره اضافه )داشته باشد ،توان از بروز اختلالات گوارشي و علائم ثانويه آن گردد، مي

افزايش درجه حرارت بدن، افزايش ضربان قلب، افزايش تعداد ( شدن مخاطات، Paleش كشش سطحي پوست، تنفس، كاه

با . جلوگيري به عمل آورد) كاهش قوام مدفوع و يا ايجاد اسهالهاي آماري موجود و مشخصات هر سگ و هر گروه بررسي

.توان به اين نتيجه دست يافت مي

بحثو ) باكتريايي(مطالعات متعددي بر ايجاد مسموميت هاي غذايي

درمان هاي . ورت پذيرفته استبه دنبال آن وقوع اسهال، صنيز اعمال ... مناسبي نيز از قبيل درمان هاي حمايتي، دارويي و

در اين تحقيق، اصول درمان و پيشگيري از وقوع اين . اند شدهاي، بر اساس استفاده از پروبيوتيك هاي نوع اسهال تغذيه

ها با هدف پيشگيري و يا درمان اين نوع اسهال. باشد تركيبي ميچنانچه در اين زمينه، . باشد ستفاده از پروبيوتيك ها ميا

مطالعات فراواني نيز صورت گرفته است و نتايج حاصل از اين مطالعات، در مورد استفاده از پروبيوتيك ها به منظور درمان

حاصل از اين تحقيق به نوعي مشابهت داشته اسهال، با نتايج . است

حقيقي را مبني بر استفاده از ، رايال دي رولف ، ت2000در سال ها، به پروبيوتيك ها و تأثير آنها در افزايش سلامت روده

در اين تحقيق، او نقش پروبيوتيك ها را در . سرانجام رسانيدهاي گوناگون اختلالات گوارشي مفيد دانسته و آنها را طيفكنندة اين اختلالات، ناميده هاي پيشگيري و درمان محركهت تحقيق حاضر با كار دي رولف، در استفاده مشاب). 4(است

از پروبيوتيك باكتري هاي اسيد لاكتيك بوده و تأثيرات مشابهي نيز در درمان اختلالات گوارشي همچون اسهال، بر جاي

كه نتيجتا اين باكتري ها براي فلور باكتريايي روده . گذاشته استع در گروه ميانگين كلوني كانت مدفو. اند نيز مفيد واقع شده

مصرف كننده پروبيوتيك، به صورت معني داري كمتر از همچنين ميانگين . گروهي بود كه مصرف پروبيوتيك نداشته اند

تعداد ضربان قلب ، تعداد تنفس و درجه حرارت بدن ، در اين اين نتايج ). p<0.05(دو گروه به صورت معني داري متفاوت بود

ا بر اختلالات گوارشي مي حاكي از اثرات سودمند پروبيوتيك ه .باشند

اي را بر ، مطالعه2003ها و همكاران نيز در سال پارك يونگ به روتريهاي حاوي باكتري لاكتوباسيلوسروي پروبيوتيكنتايج حاصل از استفاده از اين گروه . انجام رساندند

ها، بر روي حيوانات دچار عفونتهاي رتاويروسي پروبيوتيكاي، خبر از سودمندي اين اي رودههو ديگر پاتوژن

پروبيوتيك و خواص درماني و پيشگيري كنندة آن در در اين مطالعه، ). 11(اي دادند اختلالات گوارشي و روده

پس از جداسازي باكتري از مدفوع خوك، آن را در محيط باكتري .هوازي كشت دادندآزمايشگاه و در شرايط بي

ز نظر تأثير بر اسهال خالص را در شرايط آزمايشگاهي ارتاويروسي و همچنين التهابات گوارشي، مورد بررسي قرار

ها و التهابات كه به اين نتيجه كه در درمان اسهال.دادندتوان از باكتري لاكتوباسيلوس روتري به عنوان گوارشي مي

هاي اين از تفاوت.پروبيوتيك استفاده نمود، دست يافتند به تك سويه بودن پروبيوتيك ه حاضرـا مطالعـق بـتحقياين تحقيق را تنها در مورد دخالت . توان اشاره داشتمي

. دانيمها در درمان اسهال، مشابه تحقيق حاضر ميپروبيوتيكبا توجه به حساسيت كار و همچنين كمبود امكانات و محدوديت، مجبور به استفاده از پروبيوتيك تركيبي بر روي

هاي با مشاهده وضعيت مدفوع و بررسيحيوان زنده بوديم؛ كه .آماري ديگر پارامترها، به تأثير آنها در درمان اسهال پي برديم

، بايلون و همكاران، تحقيقي را تقريبا مشابه با اين 2004در سال آنها در . قلاده سگ، به انجام رساندند15تحقيق حاضر بر روي

ارزيابي اثر پروبيوتيك ها در پيشگيري از مسموميت هاي باكتريايي غذايي در سگ

411

لاكتوباسيلوس هاي هاي حاوي باكترياين تحقيق، پروبيوتيك ها سگ را به جيرة غذايي DSM13241اسيدوفيلوس سويه

ا بعدا در كشت مدفوع، ـهلـن لاكتوباسيـاي. دـه نمودنـافـاضهاي پاتوژن د ولي باكتريـدنـش ت ميـافـده يـورت زنـه صـبدر مدفوع به ميزان ) هاي كلستروديايي مثل ميكروارگانيسم(

نابراين، بايلون استفاده از ب). 1(زيادي كاهش يافته بودندها را مفيد و مؤثر بر هاي حاوي لاكتوباسيلوسپروبيوتيك

روش كار بايلون بدين . اي و گوارشي دانست اختلالات روده هفته غذاي كنترل شده، 2، ها سگصورت بود كه براي تغذيه

هفته غذاي كنترل شده همراه با مكمل غذايي 4سپس توباسيلوس اسيدوفيلوس، و در انتها لاك 109ي حاو) پروبيوتيك(

هفته غذاي كنترل شده را وارد جيره غذايي 2مجددا به مدت . ي خون و مدفوع هر روز اخذ شدندها نمونه. آنها نموده بود

آزمايشات بر كشت مدفوع نشان داد كه ميزان لاكتوباسيلوس و اين % 71اسيدوفيلوس موجود در مدفوع، در ابتداي طرح

كه در نهايت نشان داد افزودن . بوده است% 63انتها ميزان در هاي باعث افزايش لاكتوباسيلها سگاين پروبيوتيك به غذاي

هاي كلسترديايي مدفوع موجود در مدفوع و كاهش باكتري با توجه به تفاوت هاي موجود ،در اين تحقيق حاضر. شود مي

توان ميدر نوع آزمايشات و توجه به نتايج آماري به دست آمدهها در جيره غذايي سگها به منظور از حضور پروبيوتيك

.پيشگيري و درمان اسهال بهره جستهاي تحقيق حاضر با تحقيق بايلون در سال از ديگر تفاوت

باشد ميها سگ، استفاده از غذاي مسموم در جيره غذاي 2004كه در اين تحقيق و با توجه به نتايج، ثابت شد كه غذاي

كه همراه با پروبيوتيك مصرف شود، احتمال ايجاد مسمومياند، به اسهال را در مقابل گروهي كه تنها غذاي مسموم دريافته

رساند و سلامت دستگاه گوارش را نيز تضمين حداقل ميدار در ابتدا و انتهاي طرح كه به صورت اختلافات معني. كند مي

.رخداد نموده است

2005 در سال EE3م سوية پروبيوتيك انتروكوكوس فاسيومارسينكوا و . توسط مارسينكوا، به بوتة آزمايش گذاشته شد

به صورت CFU/ml 109 همكاران اين پروبيوتيك را با دوز 7پس از گذشت . قلاده سگ، تجويز كردند11خوراكي، به ها مثل استافيلوكوك(هاي پاتوژن موجود در مدفوع روز، باكتري

چشمگيري كاهش يافته بودند و به صورت) و سودوموناساين بدان . غلظت باكتريايي اسيد لاكتيك نيز افزايش يافته بود

تواند به بهداشت ها مي معنا بود كه استفاده متوالي از پروبيوتيكدر تحقيق حاضر، ما ). 7(و سلامت دستگاه گوارش كمك كند

در ها به درمان اسهال پرداختيم كه نيز با استفاده از پروبيوتيكها بهبودي نسبي حاصل چند روز اول استفاده از پروبيوتيك

با توجه به افزايش دوباره قوام مدفوع و كاهش (گشت كه حاكي ) وع در روزهاي بعدـدفـت مـي كانـر كلونـچشمگيميانگين كلوني . دـاشـب وارش ميـر دستگاه گـر آن بـاز تأثي

در روز آخركانت مدفوع در گروه تحت آزمايش با پروبيوتيك مدفوع نشان داده شد كه همين CFU/1gr بر اساس36/1 × 105

گروهي كه پروبيوتيك ( در روز آخر2پارامتر براي گروه تيمار CFU/1gr بر اساس172/5 × 105 ، به ميزان)نمود دريافت نمي

مدفوع، بوده است كه بر طبق نتايج آماري، بين بكارگيري و .داري وجود دارد ها اختلاف معني عدم استفاده از پروبيوتيك

، تحت 2006اي نيز در سال سگ مبتلا به اسهال تغذيه21 21ساتر و همكاران به غذاي مصرفي اين . مطالعه قرار گرفتند

هاي در تجزية مدفوع، باكتري. سگ، پروبيوتيك اضافه نمودند، بيفيدوباكتريوم SPPهاي لاكتوباسيلوس پروبيوتيك، باكتري

SPPتروكوكوس و انSPPو انتروباكترياسه، تعيين شدند . يي كه با اين پروبيوتيك تغذيه شده بودند، لود باكتريايي ها سگ

و كلوني كانت كمتري را نسبت به آن دسته كه از پروبيوتيك نتايج حاصل از تحقيق ). 9(استفاده نكرده بودند، نشان دادند

يق ساتر، حاضر تا حدودي شبيه به نتايج حاصل شده از تحق سگ، 21 در اين هادر ادامة مصرف پروبيوتيك. باشد مي

نيز به حد نرمال ... پارامترهاي ضربان قلب و درجه حرارت و

شيراني، ابراهيم رحيمي، كيوان قميسام تركان، داريوش

412

كه اين نتايج نيز در تحقيق حاضر، توسط . خود كاهش يافتندداري نسبت به گروهي كه از يهاي آماري با اختلاف معن بررسي

ها و اما تفاوت. دست آمدكردند، به پروبيوتيك استفاده نميهايي كه بر تحقيق حاضر حكم فرما بودند شامل محدوديت

گيري در هاي نمونه روش. باشندهاي انجام آزمايش، ميروش مستقيما از ها نمونهتحقيق آقاي ساتر به اين صورت است كه

دئودنوم يا كلون توسط دئودنوسكوپ يا كلونوسكوپ، اخذ .شدند مي

، ها سگيشات و پس از اعمال پروبيوتيك به غذاي در اين آزماي مبتلا به اسهال ، كاهش علائم باليني از قبيل ها سگهمه

كه اين كاهش به صورت . را نشان دادند....اسهال و استفراغ وداري با قبل از استفاده از پروبيوتيك در غذاي آنها، رخداد معنيونه اي نبود كه در تحقيق حاضر شرايط به گ). p<0.0001(نمود

اما با . بتوان نمونه مدفوع دئودنال يا كلونال را به دست آوردبررسي قوام مدفوع و محاسبه كلوني كانت مدفوع، همچنين وضعيت پوست و مخاطات و ديگر علائم باليني پي روند

در اينجا نيز همانند تحقيق آقاي ساتر، . برديمها سگبهبودي در ت معني داري را در همه سطوح، در ملاحظات آماري، اختلافا

ابتدا و انتهاي طرح در ميان گروه هاي تيمار و شاهد نشان داده .)p<0.05( است

سوية ديگري از لاكتوباسيلوس به نام لاكتوباسيلوس انيماليس (LA4) از مدفوع سگ 2007، توسط بياكي و همكاران در سال ،

ن پروبيوتيك به اين باكتري را به عنوا. سالم بالغي جدا گرديدنتايج حاصل از . سگ بالغ خورانيدند9 روز به 10مدت

آزمايشات نشان داد كه از روز يازدهم، لاكتوباسيلوس انيماليس به صورت زنده خارج شده است و ) در مدفوع(ها از رودة سگ

ها اما تعداد انتروكوك. مقدار آن در مدفوع افزايش يافته استبياكي پس از اتمام . داد شان ميكاهش آماري چشمگيري را ن

توان از لاكتوباسيلوس تحقيق، به اين نتيجه رسيد كه ميوتيك بالقوه در سگ به عنوان يك پروبيLA4انيماليس سوية

همانگونه كه در اين طرح با اعمال اثر اين . )2(استفاده نمودپروبيوتيك ها با كاهش آماري كلوني كانت مدفوع و كاهش

علاوه بر . داري، مواجه گشتيم در سطوح معنيعلائم مسموميتاين، ديگر علائم باليني به وجود آمده توسط مسموميت نيز، رفته رفته كاهش يافته و علائم بهبودي با كاهش تب و بازگشت تعداد ضربان قلب و تعداد تنفس به سطح طبيعي خود، ظاهر

. گرديد

فهرست منابع1. Baillon, Mo., Jones, Mo., Butterwick., 2004.

Effect of probiotic lactobacillus acidophilus strain DSM13241 in healthy adult dogs, American journal of Veterinary. 65:338-343.

2. Biaqi, G., Cipollioni, I., Pompei, A., Zaghini, G., Matteuzzi, D., 2007. Effect of lactobacillus Animalis strain on composition and metabolism of the intestinal microflora in adult dogs. PMID: 17462835.

3. Biourge, V., Vallet, C., Levesque, A., Sergheraert, R., Chevalier, S., Roberton, J.L., 1998. The use of probiotics in the diet of dogs. The journal of Nutrition. Research & development, Royal Canine and prodeta, Vannes, France, Vol.128, 2730-2732 available online at: http://ju.nutrition.org

4. De Rolfe, R., 2000. Symposium: probiotic bacteria: Implication for human health. The role of probiotic cultures in the control of Gastrointestinal health, The Journal of Nutrition, 130: 396-402

5. Ethinger, S.J., Feldman, E.C., 2000. Text book of veterinary internal medicine, Fifth edition, Philadelphia, London. Toronto, Montreal, Sydney, Tokyo, W.B. Saunders company: 121-122.

6. Ethinger, S.J., Feldman, E.C., 2000. Text book of veterinary internal medicine, Fifth edition, Philadelphia, London. Toronto, Montreal, Sydney, Tokyo, W.B. Saunders company: 123.

ارزيابي اثر پروبيوتيك ها در پيشگيري از مسموميت هاي باكتريايي غذايي در سگ

413

7. Marcinakova, M., Simonova, M.,

Strompfova, V., Laukova, A.,2005. Oral Application of Enterococcus faecium strain EE3 in Healthy dogs, Institute of animal physiology, Slovak Academy of sciences, 4001 Kosice, slovakia.

8. Marsden, S., Messonnier, S., 2004. probiotics, available online at: http://www.Petcarenaturally.com/handouts/ probiotics.pdf

9. Sauter, S.N., Benyacoub, J., Allen S.K., Gaschev, F., Ontsouka, E., Reuteler, G., Cavadini, C., knorr, R., Blum, J.W., 2006. Effects of probiotic Bacteria in dogs with food responsive diarrhoea treated with elimination diet, Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition, University of Bern, Bremgarten strasse 109A, CH-3012-Bern, Switzerland.

10. Tilley L.P., Smith, J., Francis, W.K., 2007. The 5- minute Veternary consult canine and feline, fourth edition, Philadelphia, Baltimore, Newyork, London, Buenos Aires, Hongkong, Sydney, Tokyo, A. Wolters kluwer company : 380-381.

11. Yong ha, P., Yaung Hyo, C., In sun, L., Jung Hoon, Y., Chul Joong, k., 2003. Novel Lactobacillus reuteri useful as probiotics, probiotic corp, Application No, 10/657.814. Available online at http://www.freepattentsonline.com/y2004/0175372.html.

شيراني، ابراهيم رحيمي، كيوان قميسام تركان، داريوش

414

 415-422، 1390، 1اي، علمي ـ پژوهشي، سال هشتم، بهار، شماره پاتوبيولوژي مقايسه

 415

مطالعه اثر پيوند چادرينه آزاد و پيوند چربي سفيد بر روي التيام استخوان خرگوش

4، عباس وشكيني3، ايرج سهرابي حقدوست2، علي رضايي*1، غلامرضا عابدي1عليرضا جهانديده

چكيده عامل اساسي ما بين استخوان 3ي، القاي استخواني و هدايت استخواني ساز استخوان

در اين مطالعه .باشند كه در بازسازي استخوان دخالت دارندمي تخوانميزبان و پيوند اس كيلوگرم 5/2 سفيد نيوزلندي و بالغ با ميانگين وزني ، ماهه6 سر خرگوش نر15از

.استفاده شد كه به سه گروه تقسيم شدند ايجاددر استخوان زند زيرين هر دو دست ميليمتر 3×5/1اي به ابعاد نقيصه Iدر گروه

و چربي نيز بريده و خارج چادرينه از مقداري. نشد انجام درماني هيچگونه و ودهنم .گرديد

نموده ايجاددر استخوان زند زيرين راست ميليمتر 3×5/1اي به ابعاد نقيصه IIدر گروه .و از چادرينه خود حيوان بعنوان پيوند استفاده گرديد

نموده ايجاد در استخوان زند زيرين چپ ميليمتر3×5/1اي به ابعاد نقيصه IIIدر گروه .و از چربي سفيد زير جلدي بعنوان پيوند استفاده گرديد

در . ارزيابي شد40 و30، 25، 20، 15، 12، 9، 6، 3در روزهاي حركت حيوان تشكيل سه نوع . از هر سه گروه راديوگراف تهيه شد45 و 30، 15روزهاي صفر،

از بقيه IIسازي گروه ارزيابي كيفي، روند استخواندر. كالوس در گروه دوم ديده شد . بهتر بودها گروه

تشكيل مقدار زيادي بافت استخواني به صورت Iنتايج هيستوپاتولوژي گروه كورتيكال و مدولاري در كنار مغز استخوان را نشان داد كه در كنار آن بافت فيبروزه نيز

ازي به صورت اسفنجي بسيار زياد به س ميزان استخوانIIدر گروه . مشاهده گرديد-استخوان. همراه مقدار زيادي عروق خوني و ميزان بسيار كمي بافت فيبروزه ديده شد

در لابلاي بافت IIIدر گروه . سازي به صورت كورتيكال و مدولاري وجود داشتسازي در كنار بافت فيبروزه استخوان. فيبروزه مقداري بافت چربي نيز مشاهده گرديد

سازي به صورت استخوان. شدصورت گرفته و تبديل فيبروسيتها به اوستئوسيتها ديده .كورتيكال بود

به صورت ها گروهداد كه اختلاف بين نتايج بدست آمده از هيستومورفومتري نشان  دار بوده و گروه مـعني II را 3/72±02/2 بيشترين درصد تشكيل استخوان به ميزان سد در آينده از پيوند امنتوم در تسريع ترميم استخوان بيشتر استفاده ربه نظر مي. دارد

آورد و با توجه به نتايج، روش هاي مورد نظر را فراهم ميشود چون تمامي مزيت . استفاده از چربي براي جلوگيري از چسبندگي رد شود

خرگوش استخوان زند زيرين، چادرينه، بافت چربي، پيوند استخواني، : واژگان كليدي

10/11/89: تاريخ پذيرش12/5/89: تاريخ دريافت

ايران –روه جراحي، دانشكده علوم تخصصي دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم وتحقيقات تهران گ -*1)grabedich@gmail.com( ايران–انشكده دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد تبريزگروه علوم درمانگاهي، داستاديار -2 ايران–شناسي، دانشكده علوم تخصصي دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم وتحقيقات تهران گروه آسيباستاد -3 ايران–تهران گروه راديولوژي، دانشكده علوم تخصصي دامپزشكي، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم وتحقيقات دانشيار -4

  Study of effect of free omental graft and white fat

graft on bone healing rabbit

Jahandideh, A.R1, Abedi, G.R1*, Rezaie, A٢, Sohrabi Hagdost, I, 3 Veshkini, A4.

1*-Assistant Professor of Surgery, Faculty of Specialized Veterinary Sciences, Islamic Azad University, Science and Research, Tehran, Iran (grabedich@gmail.com) 2- Assistant Professor of Surgery, Faculty of Veterinary Sciences, Islamic Azad University, Tabriz, Iran 3- Professor of pathology, Faculty of Specialized Veterinary Sciences, Islamic Azad University, Science and Research, Tehran, Iran 4-Associated Professor of Radiology, Faculty of Specialized Veterinary Sciences, Islamic Azad University, Science and Research, Tehran, Iran Osteogenesis, Osteoiduction, Osteoconduction are three essential elements of bone regeneration along with final biding between host bones and grafting material. In this study, six-month-old male New Zealand rabbits with a body mass of about 2.5 kg were used. 15 rabbits randomly divided into three groups. In group I in both hands ulna bone was defected (3*1.5 mm) without any treatment. Just some omental and white fat cutted and removed. In group II ulna bone of right hand was defected (3*1.5 mm) and omentum of animal itself was used for grafting. In group III ulna bone of left hand was defected and white fat abdominal was used for grafting. Movements of animal were evaluated in days 3, 6, 9,12,15,20,25,30,40 of observation. In all three groups First radiography was done just after operation. And also in days 15, 30, 45of experiment. According to data obtained all three type of callus in group II were vastly generated. Osteogenesis procedure in omentum group was higher than other groups. Histopathology results in group I showed Perriosteal and modularly bridging callus beside bone marrow and fibroses tissues were vastly generated. In group II Osteogenesis in sponge form and blood vascularatin was so much and small amount of Fibroses tissues were seen. Furthermore Perriosteal and modularly bridging callus were noticed. In group III Between fibroses tissue some fat tissue were also visible. Along with fibroses tissue Osteogenesis was in progress. Fibroblasts changed to octeocytes. Result obtained from histomorphometry indicates that differences among groups were meaningful (P-value < .05) and Osteogenesis procedure in group II was higher than other groups 72.3±2.02. It seems, in future to speed up osteo repairs omental graft will be more extensively used. Because this method gives all desired advantages. Furthermore based on the results, to avoid adhesion fat grafting will be rejected. Key words: Ulna, Omentum, Fat tissue, Osteo graft, Rabbit

، علي رضايي، ايرج سهرابي حقدوست، عباس وشكينيعليرضا جهانديده، غلامرضا عابدي

  416

مقدمهگذشته پرده چادرينه به عنوان يك بافت بي اثر بدون در

اما از . شددار در نظر گرفته ميهيچگونه خواص بيولوژيك معنيقرن گذشته مطالعات و آزمايشات زيادي توسط جراحان و

نشان داد كه چادرينه يك بافت دانشمندان انجام گرفت كه ظرفيت درماني بالاييتواند فيزيولوژيك و ديناميك است كه مي

.داشته باشدچادرينه يك غشاء سوراخ سوراخ نازك است كه مقادير مختلفي چربي روي آن را گرفته است و يك چين بزرگي از پريتوئن است كه خم بزرگ معده را پوشانده و تا روي

اين پرده، پريتوئن را بدليل . هاي روده كشيده شده است لوپروفاژها روي آن قرار دارند، از عفونت اينكه تجمع زيادي از ماك

كند از چادرينه بعنوان پليس محوطه شكمي نام محافظت ميرغم تمام موارد بالا پرده چادرينه فراموش علي. برده شده است

. شده استچادرينه اندامي غني از عروق خوني است كه باعث رشد

شود، وجود سيستم لنفاوي هاي مجاورش ميعروقي در بافتاعث شده مقادير زيادي مايعات حاصل از ادم بافتي و ضايعات ب

).16(متابوليك و سمي را جذب كندباتوجه به اينكه بخش اعظمي از اين پرده را بافت چربي تشكيل

دهد و نيز خود چربي بعنوان بافتي است كه در مواردي مثل مياستفاده در جراحي نخاع براي جلوگيري از چسبندگي و رشد

شود، پس چگونه است كه عليرغم اين ان استفاده مياستخو تواند در التيام استخوان نقش داشته باشد؟ويژگي مي

وروش كارمواد

سفيد نيوزلندي و ، ماهه6 سر خرگوش نر15در اين مطالعه از كيلوگرم استفاده شد كه به سه گروه 5/2بالغ با ميانگين وزني

.ش قرار گرفت سر خرگو5تقسيم شدند و در هر گروه ساعت پرهيز غذايي كامل داده شد و از 4قبل از عمل به مدت

اد ـبراي ايج. ساعت نيز خوداري گرديد2دادن آب به مدت

و زايلازين به مقدار mg/kg 30هوشي از كتامين به ميزان بيmg/kg 5 براي تسهيل بي . به صورت عضلاني استفاده گرديد

وزن بدن به صورت mg/kg 1هوشي از ديازپام به ميزان هوشي و حالت گماري پس از ايجاد بي. عضلاني استفاده شد

دام به پهلو و راست و نيز شكمي پشتي، موضع تراشيده و با بتادين اسكراپ و محلول بتادين و الكل شستشو و ضدعفوني

.گرديد و موضع عمل، شان گذاري گرديدي به ابعاد ادر هر دو دست نقيصه) گروه كنترل (Iدرگروه

و نموده ايجاد زند زيريناستخوان روي ميليمتر3×5/1 و چربي چادرينه از مقداري ونشد انجام درماني هيچگونه

.انداخته شد دور و يدهبر 3×5/1اي به ابعاد نقيصه) گروه پيوند چادرينه (IIدرگروه و از نموده ايجاد زند زيرين راست استخوان رويميليمتر

).1نگاره( حيوان بعنوان پيوند استفاده شدچادرينه خود 3×5/1اي به ابعاد نقيصه) گروه پيوند چربي( III درگروه و از چربي نموده ايجادزند زيرين چپ استخوان رويميليمتر

). 2نگاره (سفيد زير پوست بعنوان پيوند استفاده شد بر برقي انجام توسط استخوانها گروهايجاد نقيصه در تمام

درحين عمل از تامپون استريل آغشته به سرم ). 3نگاره(فت گرفيزيولوژي استريل استفاده گرديد تا بافت هاي پيوندي عملكرد

عضلات به صورت ساده . فيزيولوژيكي خود را حفظ كنندصفر بخيه گرديد و پوست 3، 910سرتاسري با نخ پلي گلاكتين

).4نگاره( صفر به صورت ساده تكي بخيه شد3با نخ نايلون

.شود قسمتي از چادرينه كه براي استفاده در پيوند آماده مي-1نگاره

مطالعه اثر پيوند چادرينه آزاد و پيوند چربي سفيد بر روي التيام استخوان خرگوش

  

417

برش ناحيه شكمي و دسترسي به چربي سفيد -2نگاره

برش استخوان با استخوان بر برقي-3نگاره

  پيوند ايجاد شده توسط امنتوم-4نگاره

نتايج

ارزيابي حركت، بلند كردن وزن گيريقبيلبراي ارزيابي حركات حيوان از

اندام حركتي و عدم وزن گيري، مورد مشاهده قرار گرفت و براي بررسي بيشتر و دقيق تر از روش تكامل يافته اسميت

.)1جدول (استفاده شد

ي مختلفها گروه ميانگين ارزيابي حركت در -1جدول

روز

گروه 45 روز 30وز ر 25روز 20روز 15روز 12روز 9روز 6روز 3روز

/.I( 2(گروه ± 42/0 1±0 1±0 2± 48/0 3/2 ± 48/0 6/2 ± 51/0 3±0 3,3± 48/0 3,5± 52/0 II( 4/0(گروه ± 51/0 1±0 2/1 ± 42/0 2/1 ± 42/0 9/1 ± 39/0 9/2 ± 31/0 3± 47/0 9/3 ± 31/0 4±0

III( 2/0(گروه ± 42/0 9./ ± 31/0 1±0 2±0 2/2 ± 42/0 1/2 ± 31/0 5/2 ± 52/0 8/3 ± 42/0 4±0

Tukeyرزيابي حركتي در آزمون مقايسه اي چند فازه نتايج ا

HSD به منظور آناليز آماري استفاده شد . داري در روزهاي ارزيابي حركت نشان داد كه اختلاف معني

وجود نداشت ولي از روز ها گروهابتدايي عمل در بين دوازدهم بين گروه پيوند چادرينه با گروه كنترل اختلاف

ن مسئله در روزهاي بعد هم تكرار شده دار بود و اي معني .بود

ارزيابي راديوگرافي در روزهـاي هـا گـروه و ميانگين تمـام Callus نتايج بررسي

).1نمودار ( بدست آمد45، 30، 15صفر، ، تشكيل كالوس زياد هر سه نوع 45 روزدر مطالعه نمودار

در مورد ارزيابي كيفي. شد در گروه دوم ديده مي(Subjective Qualitative Evaluation) گروه امنتوم از بقيه

ي در درجه بالايي ساز استخوان بهتر بوده و روند ها گروه

، علي رضايي، ايرج سهرابي حقدوست، عباس وشكينيعليرضا جهانديده، غلامرضا عابدي

  418

قرارداشت و روند شاخص كالوس در اين گروه در تمامي گروه سوم در مقايسه با . روزها بالاتر و بهتر از بقيه گروه بود

يل گروه دوم ضعيفتر بوده و در مقايسه با گروه كنترل تشك) 8نگاره(و ) 7نگاره(، )6نگاره(، )5نگاره(كالوس بيشتر بود

.دهد تشكيل كالوس را در روزهاي مختلف مطالعه نشان مي

ميانگين تشكيل كالوس-1نمودار

راديوگرافي در ارزيابيدر بررسي آماري صورت گرفته در

). p=0(دار بود معني اختلاف II و Iروز پانزدهم بين گروه ، ولي بين گروه )p=0,274(دار نبود معنيIII و Iروه بين گ

II و I و بين گروهII و III دار بود معنياختلاف. ، بـين )p=0,274 (نبـود دار اختلاف معنـي I و III بين گروه

.دار وجود داشت اختلاف معنيII و IIIگروه تغييرات قابل پانزدهمام همانند روز راديوگرافهاي روز سي

هي در گروه دوم از نظر تشكيل كالوس كورتيكال و توج كالوس داخلي تشكيل شده IIIدر گروه . شد داخلي ديده مي

كمتر تشكيل Iگروه . و كالوس كورتكس هم وجود داشت . با دو گروه ديگر در رده آخر قرار داشتمقايسهشده و در اختلاف معني دار بود ولي II و Iام، بين گروه در روز سي

I و IIدر بين گروه ). p =0,068(دار نبود معنيIII و I بين و IIدار وجود داشت ولي بين گروه اختلاف معني

IIIدار نبود، بين گروه اختلاف معنيIII در همانروز هر دو . وجود نداشتداريمعني اختلاف I و IIگروه

در روز چهل و پنجم در گروه امنتوم هر سه نوع كالوس اين . كردكاهش اپسيتي بيشتر جلب توجه مي. شدديده

كاهش به ترتيب در گروه چربي و گروه كنترل هم وجود باعث پيشرفت كال II امنتوم در گروه حضورداشت،

را از همديگر ها گروهاستخواني شده و اين مسئله تصاوير .متمايز كرده بود

بود دار اختلاف معنيII و I، بين گروه پنجمدر روز چهل و يعني گروه كنترل و امنتوم، گروه كنترل و III و Iولي بين

.دار وجود داشتمعني چربي اختلافدار نبود، ولي بين گروه اختلاف معنيI و IIIدر بين گروه

III و II01/0(داري وجود داشت اختلاف معني= p.(

A                           B                               C ي اول ها گروههاي تهيه شده روز صفر كه به ترتيب راديوگراف-5نگاره

و دوم و سوم

A                           B                               C

ي اول ها گروههاي تهيه شده روز پانزدهم به ترتيب راديوگراف-6 نگاره مو دوم و سو

مطالعه اثر پيوند چادرينه آزاد و پيوند چربي سفيد بر روي التيام استخوان خرگوش

  

419

A                           B                               C

ي ها گروه راديوگرافهاي تهيه شده روزسي ام كه به ترتيب -7 نگاره اول و دوم و سوم

A                           B                               C

ي اول ها گروههاي تهيه شده روزسي ام كه به ترتيب راديوگراف-8نگاره و دوم و سوم

نتايج هيستوپاتولوژي

در گروه كنترل در محل نقيصه مقدار زيادي بافت استخواني هم به سازياستخوانو در كنار آن بافت فيبروزه ديده شد و

استخوان صورت كورتيكال و هم مدولاري در كنار مغز ).9نگاره(انجام گرفته بود

سازي به صورت اسفنجي بسيار ميزان استخوانIIدر گروه در . گرديدمشاهدهزياد و ميزان خيلي كمي بافت فيبروزه

هايي كه بافت فيبروزه وجود داشت مقدار زيادي قسمتي به صورت كورتيكال ساز استخوان. عروق خوني ديده شد

).10نگاره (و مدولاري بود

ي صورت ساز استخوان در كنار بافت فيبروزه IIIدر گروه . شدگرفته و تبديل فيبروسيتها به اوستئوسيتها ديده مي

ي به ساز استخوان. استخوان تشكيل شده از نوع اسفنجي بوداستخوان اسفنجي تازه تشكيل كه . صورت كورتيكال بود

). 11نگاره( مغز استخوان بود زياديداراي تعداد

استخواني ي صورت گرفته كه بافتساز استخوان گروه كنترل و -9نگاره

)B ( و بافت فيبروزه)FT( )BM) .(H&E*64( مغز استخوان

به ميزان بسيار مقدار كمي ) B(سازي درگروه دوم استخوان-10نگاره

).FT(بافت فيبروزه )H&E*64( نوك پيكان نشان دهنده عروق خوني

، علي رضايي، ايرج سهرابي حقدوست، عباس وشكينيعليرضا جهانديده، غلامرضا عابدي

  420

در گروه سوم محل نقيصه مقداري بافت استخواني تازه -11گاره ن

و بافت ) BM(همراه با مغز استخوان ) B(تشكيل به صورت اسفنجي پيكان ها نشان دهنده تبديل فيبروسيتها به اوستئوسيت ). FT(فيبروزه

)H&E*64(

نتايج هيستومورفومترين ديجيتال توسط دوربينقيصه هراز تمام مقاطع آماده شده از

تصاوير حاصل به . عكسبرداري شدX40در بزرگنمايي . وارد شدندSigma Scan Pro 5محيط نرم افزار

كل تصوير تعيين پيكسلبراي هر يك از تصاوير، ابتدا تعداد كه ( از استخوان شدهسپس نواحي تشكيل . و ثبت شد

، انتخاب و )مشخصا خصوصيات رنگي مشابهي با هم داشتنددرصد . اين مناطق نيز محاسبه و ثبت شدپيكسلتعداد

بافت استخواني پيكسلاستخوان تشكيل شده از نسبت تعداد ).2جدول ( كل تصوير بدست آمدپيكسل به

ي ها گروهدر ()درصد تشكيل استخوان( هيستومورفومتري-2جدول

)مختلف آزمايش اختلاف معني داري وجود دارد

ميزان تشكيل استخوان گروه

صد تشكيل استخواندر) Std± Mean(

I 73/6 ± 69/41گروه II 02/2± 3/72گروه III 34/1± 2/55گروه

بحثي ها سلول نشان دادند كه منبع Flores, Diaz 1992در سال و مغز استخوان آندوستيوم و از ناحيه پريوستئوم ساز استخوان

). 4(است كه بدون تحريك مي تواند استخوان توليد كند نشان دادند اختلال در التيام frostو Hulth 1989در سال

افتد كه اختلال در خونرساني ناحيه شكستگي موقعي اتفاق ميايجاد شود و يا اين كه تغييرات نــكروزي در بافت استخوان

).9و7(هاي اطراف ايجاد شود و بافتي پيش ها سلول و همكاران نشان دادند كه 1999Baxدر سال

ي ها سلولساز استخوان تحت تاثير فاكتورهاي رشد موضعي به ).2( تغير شكل پيدا كنندساز استخوانDjapicش ـد كه افزايـان دادنـ نش2003ال ـاران در سـ و همك

ي ها سلولتواند باعث افزايش ون استخوان ميـريان خـج در ناحيه شكستگي شود براي اين منظور ازـس وانـاستخ

استفاده شد و اثر مؤثر آن Bone Morphogenesis proteinاز ).5(در ناحيه شكستگي ديده شد

و بافتي بوده كه علاوه بر فيزيولوژيكيچربي داراي خواص ي چربي داراي مقادير ها سلولعروق خوني فراوان، اطراف

در . زيادي رشته هاي عصبي در بين شبكه مويرگي وسيع استيبروسيت، ماست سل و فضاي باريك بين سلولي تعدادي ف

.شود اي يافت ميمقدار ناچيزي ماده زمينه نشان داد كه عصاره چربي كه از Noltebaert 2005در سال

زايي فعالي را داشته و شود پتانسيل عروق چادرينه خارج ميهاي بافتي ايجاد تواند رشد و افزايش عروق خوني در آسيبمي

عصاره چربي از پرده كند و نيز نشان داد كه تجويز موضعيدار شدن استخوان و التيام آن مؤثر تواند در عروق چادرينه مي

).13(باشدزايي ترميم و نيز ما در اين مطالعه با پيوند امنتوم افزايش عروق

از بين رفته توسط ماكروفاژها و نيز تسريع يها سلولحذف و امنتوم ي فعال از بافتها سلولبا نفوذ مرحله دوم ترميم

هاي نكروز نشده ي آندوتليال فعال از قسمتها سلولهمچنين

مطالعه اثر پيوند چادرينه آزاد و پيوند چربي سفيد بر روي التيام استخوان خرگوش

  

421

اي جوان پرسلول، كم رشته و عروق قطع شده، به بافت جوانهالگوي جديد مطرح شده در تسريع ترميم را تجربه ادماتوز .كرديم

مشخص كرد، پردة چادرينه از اين Mikami 1981در سال ده را از بين برده و جهت بسيار حائز اهميت است كه فضاي مر

).12(تواند در ترميم استخوان موثر باشددر ضمن ميي ها سلولنشان داد كه عدم وجود Einhorn 1995در سال يا هر گونه تغير در بافت نرم اطراف استخوان و ساز استخوان

).6(شود عروق خوني باعث تعويق التيام مينيز اختلات و برخوردار Debrimentامل از اصول درماني در استئوميليت ش

بيوتيك مورد لزوم كردن ناحيه با استخوان تازة سالم و آنتي .است

با همكاران روي 1993در سال Josiph Kos در بررسي كه پيوند امنتوم در استخوان ران خرگوش انجام داده از نظر راديولوژيكي هم در روزهاي مختلف مورد بررسي قرار داده

كرده است تشكيل كالوس در روز دهم ديده اعلام . استشود و از روز چهاردهم نقيصه ايجاد شده به طرف معدني مي

رود، اين تحقيق داراي دو گروه درماني بوده كه مقايسه شدن ميتصاويرهاي راديوگرافي با روند بررسي ما در گروه امنتوم منطبق

).3(استهاي قال دهنده از فاكتورهاي رشد، انتچادرينه منبع بزرگي

واسطه Neurotrophic، فاكتور)Neurotransmitter(عصبي ي ها سلولتوانند به ي بنيادي است كه ميها سلولهاي التهابي و

تواند يك عايق بسيار عالي بر مختلفي تمايز پيدا كنند و نيز مي ).13(عليه التهاب و تشعشع باشد

ك مورد عدم سيف زاده و همكاران در تحقيقات خود بر روي يجوش خوردگي كه بطور تجربي ايجاد كرده بود نشان داد كه

ي بدون عروق امنتوم مي تواند با عروق زايي خود در ناحيهخوني ايجاد بافت همبند و ادامه پروسه ترميم كند، راديوگرافهاي بدست آمده در اين تحقيق نشان دهنده اثر امنتوم

استخوانهايي كه در سرعت بخشيدن به عروق دار شدن در دچار عدم جوش خوردگي هستند و نتايج بدست آمده وجود

هاي تهيه شده يك ارتباط آماري معني داري را بين راديوگراف ).15(دهد نشان مي

Matthias Behrend كه روي ترميم تحقيقي در 2002در سال استخوان با پيوند چربي انجام داده بود نتايجي مشابه نتايج

كار تحقيقي ما بدست آورده است كه بر خلاف ايده راديوگرافي موجود در حضور چربي نيز كالوس تشكيل شده در روز بيست

).11(و يكم بعد از عمل قابل توجه است بر روي 2005 در سال Akifumi Fujitaدر تحقيقي كه توسط

پيوند چربي در استخوان انجام داده از ممانعت چربي در تشكيل نام برده ولي در اين تحقيق عنوان شده كه كالوس استخوانيداري بين گروه درماني و گروه پيوند ايجاد هيج اختلاف معني

).10و1(نشده استدر كارهاي تحقيق ديگري كه بعنوان گزارش موردي منتشر شده

نخاع در حضور بافت چربي جراحياز ايجاد چسبندگي بعد از .گزارش داده اند

P. Trevor انجام شده از لمينكتومي در جراحي 2009 در سال چربي براي جلوگيري از چسبندگي استخوان استفاده كرده بود كه در راديوگرافهاي گرفته شده خلاف اين موضوع گزارش شد و چربي از عايق بودن براي جلوگيري از چسبندگي خارج شده

).17(بود علومي و همكاران در توسطدر بررسي ديگري كه در ايران

صورت گرفته بر روي تاثيرات كوتاه مدت 2002ل ساهيستوپاتولوژي در ترميم نقيصه ايجاد شده است كه منطبق بر نتايج بدست آمده در اين تحقيق است، وي از نظر هيستوپاتولوژي پيوند استخوان با چادرينه را بررسي كرده كه

آماسي و مراحلي آماسي در نتيجه افزايش ها سلولحضور ).14(يي را مورد تاكيد قرار داده استعروق زا

تشكر و سپاسگذاري

پژمان مرتضوي و دكتراز مساعدت و راهنمايي جناب آقاي همكاري آقايان مهندس عابدي و مهندس خوانساري تشكر و

. گرددقدرداني مي

، علي رضايي، ايرج سهرابي حقدوست، عباس وشكينيعليرضا جهانديده، غلامرضا عابدي

  422

فهرست منابع1. Akifumi, F. Shinobu, M. (2005): Effect of

tibial attachment location on the healing of the fat grft. Journal of Orthopaedic Research. 14, 120-128.

2. Bax, B. E., and Wozney J. M., Ashhurst D. E. (1999): Bone morphogenetic protein-2 increases the rat callus formation after fracture of the rabbit tibia. Calcify Tissue. Int. 65,83-89.

3. Bostorm, M. P. (1998): Expression of bone morphogenetic protein in fracture healing. Clin. Orthop. Reat. R.335, 116-123.

4. Diaz-Flores, L., R. Gutierrez, A. Lopez-Alonso, R. Gonzales, H. Varela (1992): Pricytes as a supplementary source of osteoblasts in priosteal osteogenesis. Clin. Orthop. Reat. R.275, 280-286.

5. Djapic, T., V. M.Kusec, S.Jelic, M. Vukicevic, (2003): Compressed homologous bone and bone morphogenetic protein or bone marrows accelerate healing of long bone critical defects. Int. Orthop. 27,326-330.

6. Enihorn, T. A. (1995): Enhancement of fracture healing in bone Joint. Surg. 77,940-959.

7. Forst, H. M. (1989a): The biology of fracture healing. An overview for clinicians. Part I. Clin. Orthop. Reat. R. 248,283-293.

8. Hosgood, G. (1990): The omentum – The forgotten organ: Physiology and potential surgical applications in dogs and cats Clin. Orthop. Reat. Part II 12, 45-52.

9. Hulth, A. (1989): Current concepts of fracture healing. Clin. Orthop. Reat. R. 249, 256-284.

10. Karasawa, j., H. Ohnishi, S. Fujita, A. Kikuchi (2002): Cerebral revascularization using omental transplantation for childhood moya moya disease. J. Neurosurgery. 79, 192-196.

11. Matthias B. (2002): Omental angiogenic lipid fraction and bone repair. An experimental study in the rabbit. Journal of Japanese Society for Veterinary Surgery. Vole: 10, 140-153.

12. Mikami, M. (1981): An experimental study of the pedicle omental graft with micro vascular anastomosis. Nippon, Seikyku, Gakkai, Zashi. Vole: 55 (12): 1965-72.

13. Nohebaert, M. (2005): Omental angiogenic lipid fraction and bone repair. An

experimental study in the rat. Journal of ortho. Research. 7 (2), 157-169.

14. Oloumi M.M. Derakhshanfar A. Molaei M.M. (2002): The angiogenic potential of autogenous free omental graft in experimental tibial defects in rabbit: Short-term preliminary histopathological study. Journal of Surgery, Vol. 19, No. 3,: 136-141.

15. Saifzadeh S. (2009): Autogenous Greater Omentum, as a Free Nonvascularized Graft, Enhances Bone Healing: An Experimental Nonunion Model. Journal of Investigative Surgery, 22, 129 – 137.

16. Sisson, S., Grossman, J.D (1990): The Anatomy of the domestic animals.6th edition, Philadelphia, Sunders, 201 – 214.

17. Tevor, P. (2009): Healing Characteristics of Free and Pedicle Fat Grafts after Dorsal Laminectomy and Durotomy in Dogs. Journal of Veterinary Surgery. 20(5), 282 – 290.

423-430، 1390، 1اي، علمي ـ پژوهشي، سال هشتم، بهار، شماره پاتوبيولوژي مقايسه

423

ياواكنش زنجيرهبا دو روش كشت و آگالاكتيه مايكوپلاسما يجداسازدر واگيري آگالاكسي به بيماردر گوسفندان مبتلا) PCR( مرازيپل

شهرستان بافت 3ي، كيومرث امين2يعباس اشتر، 2بخش پوري، سيدعل٭1بابك خيرخواه

چكيده

يدر بسيار كسي واگيرداربيماري آگالا بعنوان مهمترين عامل مايكوپلاسما آگالاكتيه مبتلا يهادام. مطرح است ايراندراز جمله مديترانه و خاورميانه ياز كشورهاالتهاب ،فاصلمتورم ، شيريعفونت پستان همراه با قطع ناگهانر معمولأ دچا

يشوند كه سبب خسارات اقتصادي ميف عموم و ضعي چشم، لاغريملتحمه مايكوپلاسما ي و شناسائي جداساز از اين تحقيقهدف. گردديشديد به دامداران م

يبيمار بهدان مشكوكدر گوسفن PCRبا استفاده از دو روش كشت و آگالاكتيهبه مدت يكسال در ي بررساين. بود1388در سال در شهرستان بافت يآگالاكس

مشكوك يهاه از گل. مختلف در گوسفندان شهرستان بافت انجام شدچهار فصل چشم و پانكسيون ب شامل شير، سوآها و نمونه بعمل آمدهدار هدفيگيرنمونه

با استفاده از PCR و PPLO ي در محيط اختصاصدو روش كشت بايمايع مفصل يجداسازجهت ، و ژن ليپوپروتئين 16S rRNA ژن در ناحيهي اختصاصيپرايمرهادر روش كشت از . قرار گرفتندي مورد ارزيابآگالاكتيه مايكوپلاسمايو شناسائ مشاهده مرغ نيمرو بشكل تخميها نمونه پرگنه8 اخذ شده، در ي نمونه17مجموع

در ياختصاص يبا استفاده از پرايمرها شد و يشناسائمايكوپلاسما گرديد و بعنوان نيز PCR در روش .ند بعنوان جنس مايكوپلاسما مورد تأييد قرار گرفتPCRآزمايش

مايكوپلاسما شد و تنها يك نمونه بعنوان ي جداسازلاسمامايكوپ جنس نمونه8در مايكوپلاسما ياين اولين گزارش از جداساز . قرار گرفتي مورد شناسائآگالاكتيهبا استفاده از دو روش كشت و ي آگالاكسياز گوسفندان مبتلا به بيمار آگالاكتيه

PCRي آگالاكسيبيماراز عوامل درصد5/87 اين مطالعه نشان داد . ايران است در . دهنديتشكيل م مايكوپلاسما ديگر يهاگونه يا گونهدر شهرستان بافت را

.PCR ، PPLOمايكوپلاسما آگالاكتيه، گوسفند، : يكليدواژگان

16/12/89: تاريخ پذيرش7/8/89: تاريخ دريافت

مقدمهبه عنوان (Contagious agalactia)بيماري آگالاكسي واگيردار

كه در دنيا شيوع فراوان دارد وني دامـاي عفـي از بيماريهـيك (babakkheirkhah@iaubaft.ac.ir). واحد بافت، بافت، ايران ،دانشگاه آزاد اسلامي ، گروه دامپروري-٭1

.، كرج، ايران مؤسسه تحقيقات واكسن و سرم سازي رازي، مايكوپلاسمامرجع آزمايشگاه -2 .واحد ساوه، ساوه، ايران، دانشگاه آزاد اسلامي گروه ميكروبيولوژي،-3

Detection of Mycoplasma agalactiae by culture and Polymerase Chain Reaction (PCR) methods from

affected sheep to contagious agalactiae in Baft County

Kheirkhah, B.1٭, Pourbakhsh, S.A.2, Ashtari, A.2,

Amini, K.3

,Department of Animal Science, Baft Branch, Islamic Azad University -٭1Baft, Iran (Babakkheirkhah@iaubaft.ac.ir) 2- Reference Mycoplasma Laboratory, Razi Vaccine and Serum Research Institute, Karaj, Iran. 3- Department of Microbiology, Saveh Branch, Islamic Azad University, Saveh, Iran Mycoplasma agalactiae is the etiological agent of contagious agalactia that is a serious disease affecting sheep and goat. It occurs mainly in Mediterranean country and western Asia including Iran. It is characterized by mastitis and decline and subsequent failure of milk production, arthritis, keratoconjuctivitis and in appetence. The aim of the study was to detection of Mycoplasma agalactiae by culture and PCR method from affected sheep in Baft. This survey was on all sheep and consume 1 year in 4 seasons in Baft. Dubious herds were under purposive sampling and samples were including milk secretion, conjunctival swab and synovial fluid. These samples enriched in PPLO broth media and for Mycoplasma species detection cultured in PPLO agar media and were characterized by amplification of 16S ribosomal RNA genes showed specific amplicon at 163 bp in PCR method. Positive specimens examined for M. agalactiae detection by amplification of lipoprotein gene that showed specific amplicon at 375 bp. From 17 samples, 8 Mycoplasma species identify that at one sample M. agalactiae species detected and M. agalactiae confirmed in 12.5 percent of Mycoplasma samples. This is the first report of M. agalactiae detection from affected sheep by two methods: culture and PCR method in Iranian sheep. This study shown 87.5 percent of contagious agalactia agents in Baft County are related to other species. However, in different sources main agent of 90 percent of this infection was M. agalactiae species. Key words: Mycoplasma agalactiae – sheep – PCR – PPLO

بابك خيرخواه، سيدعلي پوربخش، عباس اشتري، كيومرث اميني

424

بز گوسفند وهاي گلههاي اقتصادي درهمواره سبب خسارتهاي خاورميانه و راين بيماري كه در بسياري از كشو. شودمي

)9( داردوجودوحشي هاي اهلي و حيواناتمديترانه در دامر ـهاي دامي سبب قطع توليد شيوع بالا در گلهـا شيـراه بـهمدر باشد؛ همچنين طوفاني از سقطگردد كه اغلب يكطرفه ميمي ، تورم مفاصل، و عدم تحرك مناسب دامگيري زمين ،گله

كوري موقت يا دائم بدنبال تورم قرنيه ،)8(پنوموني ،)16(لنگشها نيز و ملتحمه چشم و در نهايت لاغري و ضعيف شدن دام

ود كه اغلب دامداران را مجبور به كشتار دام در شمشاهده ميكند تا روند مزمن بيماري سبب لاغري بيشتر ابتداي بيماري ميگرچه اين بيماري تلفات چنداني ندارد اما . گوسفند و بز نشود

ها خسارت به دليل طولاني بودن دوره بيماري در دامداري از بهبودي توليد شير حتي پس. اقتصادي زيادي به همراه داردهمچنين بالا بودن ميزان . گردددام نيز به ميزان عادي برنمي

هاي اقتصادي شناخته شده سقط جنين در گله از جمله خسارتشهرستان بافت در جنوب غربي استان كرمان با وجود . است وتمامي فصول سال مناسب است براي دامداراي دراقليم تنوع

شهرستان وجود دارد كه از آن هاي دامي متنوعي در اينبيماري .استواگيرجمله بيماري آگالاكسي

مايكوپلاسما بسياري از گزارشات عامل اصلي اين بيماري را دانند به عنوان مثال مي(Mycoplasma agalactiae) آگالاكتيه

درصد از 90 عامل آگالاكتيه مايكوپلاسمادر كشور اسپانيا مايكوپلاسماها ). 12(بوده است هاي اين بيماريواگيري

ي هاي بسيار كوچكي هستند كه فاقد ديواره پروكاريوت. شوندي سيتوپلاسمي احاطه مي تنها توسط پردهسلولي بوده وهاي جنس. ها براي رشد به كلسترول نياز دارنداين باكتري

طيور و حيوانات ،گاو ،مختلف مايكوپلاسما در گوسفند و بزدر گوسفند و بز غير . شودري ميآزمايشگاهي سبب ايجاد بيما

مايكوپلاسمامانند ، عوامل ديگريآگالاكتيه مايكوپلاسمااز ينينآرژ مايكوپلاسما، (Mycoplasma mycoides)مايكوئيدس

(Mycoplasma argenini) ،واريته مايكوئيدس مايكوپلاسما

Mycoplasma) فيسنسپوتري مايكوپلاسمامايكوئيدس و

putrefaciens) يز به عنوان عامل بيماري آگالاكسي ذكر ناگر چه اكثر تحقيقات در دنيا حساسيت بز ). 3 و 17(اندشده

دانند ولي در ايران به بيماري را بيشتر از گوسفند ميشوند و در ايران گوسفندان بيشتر از بزها به بيماري مبتلا ميكه ). 1 و 3(باشدعامل اصلي بيماري مايكوپلاسما آگالاكتيه مي

توسط محققين ) هجري شمسي1363( ميلادي 1984 در سالي تحقيقات واكسن و سرم سازي رازي از موارد مؤسسه

. بيماري جدا شده استبا وجود مطالعات منتشر نشده در خصوص عامل بيماري، تاكنون در رابطه با شناسائي عامل بيماري بصورت توأم با

هاي در گله در حد جنس و گونهPCR هاي كشت و روشر تحقيقي صورت نگرفته است و گوسفند و بز در كشو

آن هم در مناطق خاصي از 1348ي واكسينال در سال سويهتوسط ) هاي طالقان و شيرازشهرستان ،استان لرستان(كشور

در پژوهشي كه توسط مرادي . روش كشت جدا شده استبيدهندي در استان كردستان صورت گرفته است از بزها و

جدا شده و مايكوپلاسما آگالاكتيهگوسفندان بيمار و سالم در بانك ژن ثبت شده است در توالي نوكلئوتيدي يك جدايهبعمل آمده گيري هاي مذكور نمونهاين تحقيق فقط از شير دام

جداسازي و شناسائي از اين پژوهشف هد). 15(است در PCR با استفاده از دو روش كشت و آگالاكتيه مايكوپلاسما

تگوسفندان مشكوك به بيماري آگالاكسي در شهرستان باف .دبو1388در سال

كارمواد و روش

Purposive(دار گيري بصورت هدف در اين بررسي نمونه

Sampling( صورت گرفت و جامعه آماري تمامي گوسفندان مختلف اين مطالعه در چهار فصل. شهرستان بافت بودند

هاي رستان بافت انجام شد و از گلهدر شه 1388درسال ها بصورت سوآب نمونه. گيري بعمل آمدمشكوك نمونه

در گوسفندان مبتلا به بيماري آگالاكسي واگير در شهرستان بافت_(PCR)جداسازي مايكوپلاسما آگالاكتيه با دو روش كشت و واكنش زنجيره اي پليمراز

425

ضايعات چشمي، دوشش از پستان و پانكسيون مايعات تورم مفاصل، التهاب (هائي كه يكي از علائم باليني مفصلي دام

دادند را نشان مي) چشم و قطع ناگهاني شيريملتحمه يا قرنيه گله علائم اصلي آگالاكسي تأييد شد و 17در . اخذ گرديد

سوآب . گيري از بارزترين ضايعات صورت گرفتنمونهو ) PPLO Broth( چشمي پس از افزودن محيط انتقالي

ترشحات پستان و مايعات مفصلي بدون اضافه كردن محيط 4دار انتقال يافته و در دماي هاي درپوشانتقالي به لوله

ساعت به 24مدت زمان كمتر از گراد در ي سانتيهـدرجواكسن و تحقيقات ي آزمايشگاه مرجع مايكوپلاسما مؤسسه

سيلين محيط انتقالي حاوي پني. سرم سازي رازي انتقال يافتندها باكتريوم بود كه مانع از رشد بسياري از ـات تاليـو است چنين تأثيري آگالاكتيه مايكوپلاسماشود درحاليكه براي مي

ها زمينه را براي رشد اين با حذف ساير باكترينداشته و PPLOهائي كه در محيط نمونه. )7(نمايدباكتري مساعد مي

Broth دا براي يك ـشدند ابت به آزمايشگاه مذكور ارسالسازي گراد غنيي سانتي درجه37 ساعته در دماي 24ي دوره

به پس از انتقال) مايع مفصلي يا شير(ها شده و ساير نمونه انتقال يافته و سپس جهت PPLO Brothآزمايشگاه به محيط

ه ـ درج37 ساعته در دماي 24ي سازي در يك دورهغنيسازي ي غنيپس از اين مرحله. راد انكوبه گرديدندـگيـسانت

جهت جداسازي حاوي نمونهPPLO Brothهاي تمامي محيطت دو بصورت موازي تحآگالاكتيه مايكوپلاسماو شناسائي

. قرار گرفتندPCRروش كشت و روش كشت ـ 1

هاي حاوي نمونهليتر از محيط ميلي2 ،سازيپس از غني كه co) (Millipore توسط فيلترهاي مخصوص سرسرنگي

هاي ميكرومتراند در محيط45/0هايي با قطر داراي روزنهPPLO Brothها با استفاده از اين محيط. جديد فيلتر گرديدند

. ها ساخته شدندكننده و افزودن تقويتليتر محيط پايهميلي 10[2.1% (W/V)PPLO Broth (Biolife), 0.01% (W/V) glucose, and 0.002% (W/V) phenol red]

ليتر ميلي 1ليتر سرم اسب، ميلي20ها شامل كنندهتقويت-ديآدنينآميدنيكوتين ـ ليتر بيميلي1، %25ي مخمر عصارهليتر ميلي5/0، و %4ليتر استات تاليوم ميلي5/0، %1وتيد نوكلئ

هاي جديد محيط. پتاسيم است جي سيلين واحد پني50000از روز تحت نظر 5-7دار قرار داده شده و CO2 در انكوباتور

پس از گذشت زمان ذكر شده وضعيت كدورت . گرفتندقرار دال بر ايجاد كدورت. )18(گرديدها مشاهده و ثبت محيط

ها ي ديگر محيطرشد باكتري در محيط بود و در دو مرحلهشدند و در پايان هر پاساژ داده PPLO Brothمجددا در

. يافت انتقال PPLO Agarليتر از آن به محيط ميلي2/0 مرحله PPLOهاي كشت . بودمحيط پايه% 5/3اين محيط حاوي

Agar به انكوباتور CO2 ساعت با 72پس از دار منتقل شده و از نظر رشد و x40ميكروسكوپ نوري و با بزرگنمايي

در . نيمرو كوچك بررسي شدندمرغهاي تخمتشكيل پرگنه مايكوپلاسما آلودگي به جنس ،ي پرگنهصورت مشاهده

- پرگنه،تشخيص داده شد و سپس جهت تأييد جنس باكتري . قرار گرفتندPCRي خالص تحت آزمايش ها PCRروش ـ 2

هاي شامل نمونهPCRهاي مورد استفاده در آزمايش نمونههاي كشت باكتري روي هاي حاصل از پرگنهشده و نمونهغني

در اين PCRبراي انجام آزمايش . بودندPPLO Agarمحيط ليتر ميلي5/0تحقيق ابتدا با استفاده از روش سانتريفوژ از

ي DNAخراج براي است. نمونه، رسوب باكتري تهيه گرديدو Kojima كلروفرم و پروتكل ـ فنل باكتري روش شيميائي

براي كنترل منفي از محيط . همكاران مورد استفاده قرار گرفتPPLO Brothمرجعي و براي كنترل مثبت از سويه

در اين . استفاده شد(NCTC 10123) مايكوپلاسما آگالاكتيهنس كه قادر به از آغازگرهاي شناسائي جمطالعه با استفاده

FS2بودند و از آغازگرهاي 16S rRNAاي از ژن تكثير قطعهاي از كه جهت شناسائي گونه توانائي آغاز تكثير قطعهFS1 و

و شد استفاده1جدول بر اساس را دارند Lipoproteinژن . تشريح شده است2 در جدول PCR برنامه

بابك خيرخواه، سيدعلي پوربخش، عباس اشتري، كيومرث اميني

426

PCR به روش مايكوپلاسما آگالاكتيهرهاي مورد استفاده در تشخيص هاي نوكلئوتيدي و آغازگ توالي-1جدول

Primer Target gene Sequence Length (bp) Reference

16S rRNA F: 5/-GCTGCGGTGAATACGTTCT-3/ 163 Kojima et al. 1997

R: 5/-TCCCCACGTTCTCGTAGGG-3/

FS1 Lipoprotein F: 5/-AAAGGTGCTTGAGAAATGGC-3/ 375 Tola et al. 1997

FS2 R: 5/-GTTGCAGAAGAAAGTCCAATCA-3/

)PCR )18مراحل حرارتي آزمايش -2جدول

مرحله دما زمان چرخه

1

6 94˚c

Prog.1:

Predenature

33

1 1 1

94˚c

55˚c

70˚c

Prog.2: Seg.1: Denature

Seg.2: Annealing Seg.3: Extension

1 7 72˚c

Prog.3:

Full extension گراد نگهداري سانتي درجه4 در دماي PCR سپس محصول

).18(شد loadingليتر از ميلي2 با PCRليتر از محصول هر ميلي

buffer(6x) درصد كه با 1 مخلوط و محصول در ژل آگارز اتيديوم برومايد رنگ شده بود حركت داده شد و تحت

در سه چاهك اول به . ار گرفتالكتروفورز مورد ارزيابي قرباندهاي . ترتيب ماركر، كنترل مثبت و كنترل منفي قرار گرفتند

ده پس از انتقال به دستگاه پرتوتاب ماوراء بنفش ـاد شـايج(UV Transluminator) مشاهده و تصوير حاصل ثبت گرديدند .

نتايج

PPLOي اخذ شده، بر اساس كشت در محيط نمونه17از

Agarهاي شاخص مايكوپلاسما توسط پرگنه و مشاهده نمونه جنس مايكوپلاسما 8، در )1 نگاره(ميكروسكوپ نوري .مثبت ارزيابي شد

هاي مشاهده شده بر روي محيط تصوير ميكروسكوپي پرگنه-1نگاره

PPLO Agar ي نيز كه بصورت تكرار براي هر نمونهPCR در آزمايش

صورت كه هم از د نتايج يكسان بود بدينكشت شده انجام شي هر هاي خالص ايجاد شدهشده و هم از پرگنههاي غنينمونه

ي حركت نمونه در محيط جامد، استفاده گرديد و نتيجه پس از استفاده از آغازگر شناسائي جنس PCRمحصول

جهت ).2نگاره ( بود نمونه8 در هر bp 163تشكيل باند از آغازگر شناسائي PCRكتري در آزمايش ي باشناسائي گونه

بر روي PCRي حركت محصول گونه استفاده گرديد و نتيجهاي بود نمونه8 در يك نمونه از bp 375ژل آگارز تشكيل باند

قبلي جنس مايكوپلاسماي آنها تأييد PCRكه در آزمايشات ).3 نگاره(شده بود

در گوسفندان مبتلا به بيماري آگالاكسي واگير در شهرستان بافت_(PCR)جداسازي مايكوپلاسما آگالاكتيه با دو روش كشت و واكنش زنجيره اي پليمراز

427

با استفاده از آغازگر PCR تصوير ژل الكتروفورز محصول -2نگاره

ي جنس نمونه8 در bp 163باندهاي. اختصاصي جنس مايكوپلاسما .شودمثبت مشاهده مي

M: Marker 100bp; PC: Positive Control [M. agalactiae

(NCTC 10123)]; NC: Negative Control.

با استفاده از آغازگر PCR تصوير ژل الكتروفورز محصول -3نگاره

bp 375باندهاي. (FS1_FS2) مايكوپلاسما آگالاگتيهي ختصاصي گونها .شودي گونه مثبت مشاهده ميدر يك نمونه

M: Marker 100bp; PC: Positive Control [M. agalactiae (NCTC 10123)]; NC: Negative Control.

ترين در اين تحقيق پس از انجام معاينات باليني از شاخص

. گيري انجام گرديده شده در هر گله نمونهضايعات مشاهد درصد از 18ها از ضايعات چشمي، درصد نمونه70حدود

. درصد از ضايعات پستان بودند12ضايعات مفاصل و . مشخص شده است 3ل فراواني و درصد هر كدام در جدو

دهد كه موارد مثبت جنس و گونه از اين جدول نشان مي .كدام ضايعات بوده است

هاي اخذ شده و توزيع فراواني مطلق و نسبي نمونه- 3ولجد

ي نمونه برداريمحل ضايعه ي آنها بر اساسجنس و گونه

ي اخذ تعداد نمونه شده

تعداد تعداد جنس مثبت محل ضايعه

درصد فراواني درصد فراواني

75 6 59/70 12 چشم

25 2 76/11 2 پستان

0 0 65/17 3 مفصل

100 8 100 17 جمع

بصورت موازي PCRدر اين مطالعه از دو روش كشت و 4جدول . براي تشخيص موارد مثبت جنس استفاده شد

دهد كه دو روش ذكر شده را نشان مي نتايحيمقايسه PCRآزمايش .اندبصورت غير وابسته به هم ثبت شدهصورت كه هم بدين. بصورت تكرار براي هر نمونه انجام شد

ي هر هاي ايجاد شدهشده و هم از پرگنهنيهاي غاز نمونهي نتايج مقايسه5جدول . نمونه در محيط جامد استفاده شد

.كنددو روش ذكر شده را بازگو مي

جهت تأييد جنس PCRي نتايج حاصل از كشت و مقايسه -4جدول باكتري

جمع PCRنتايج نتايج كشت آگار

+ + 8

_ _ 9

+ _ 0

_ + 0

17 جمع كل

PCRهاي غني شده و نمونه PCRي نتايج حاصل از مقايسه -5جدول ي كشت شده جهت تأييد جنس باكترينمونه

هاي غني شدهنمونهPCRنتايج جمع - PCR + PCR كشتPCRنتايج

PCR + 8 0 8

PCR - 0 9 9

17 9 8 جمع

بابك خيرخواه، سيدعلي پوربخش، عباس اشتري، كيومرث اميني

428

بحث نسبت به ،PCR استفاده از روش كشت و با در اين مطالعه

از گوسفندان آگالاكتيه مايكوپلاسماجداسازي و شناسائي در مشكوك به بيماري آگالاكسي اقدام شد و براي اولين بار

گوسفند هاي گلهدر آگالاكتيه مايكوپلاسماحضور كشور با توجه به اينكه در مورد . گزارش گرديدبه ييماري مشكوك

اطلاعات آگالاكتيه مايكوپلاسما) اكولوژي(بوم شناختي ، انجام چنين تحقيقاتي در )2(زيادي در دسترس نيست

مايكوپلاسما . شناخت بهتر بيماري و عامل آن مؤثر استهاي هائي است كه به سختي از گله از جمله باكتريآگالاكتيه

هاي معمول جهت تشخيص شود و آزمايشآلوده جدا ميهاي كلاسيك عمدتأ بر پايه روش هاي مايكوپلاسماجنس

مانند تستهاي بيوشيميائي و آزمايشات ايمونوفلورسنت باشند اما ممكن استوار است اين روشها گرچه سودمند مي و مشكلاتي )20(است با واكنشهاي مثبت كاذب همراه باشد

هاي در سالرترا به همراه دارد لذا استفاده از روشهاي دقيقاي نش زنجيرهاخير مطرح شده است كه يكي از آنها واك

ترين از آنجائي كه بهترين و قطعي. است(PCR)پليمراز باشد ميPCRروش شناسائي مايكوپلاسماها در دام روش

جهت تأييد PCR آزمايش مولكولي به روش )4 ،5 ،10(هاي رشد شده و پرگنههاي غنيجنس و گونه عامل از محيط

PCRشت و و بنا به دلائل زير از روش ك يافته انجام گرفتبصورت توأم جهت جستجوي عوامل مايكوپلاسمائي

.بيماري استفاده شد آزمايشهاي سرمي دقيق نبوده و فقط بعنوان روش

توان از آنها استفاده كرد همچنين اين غربالگري در گله مي روز پس 10-40ها نياز به افزايش عيار پادتن دارند كه روش

ي ضمن اينكه در دوره. )13(از آغاز علائم درمانگاهي بوجود. توان به جستجوي مايكوپلاسما پرداختكمون نيز نمي

هاي متقاطع سرمي نيز يك مشكل جدي هستند كه واكنش ).11(ددهحساسيت اين واكنش را بيشتر تحت تأثير قرار مي

استفاده از روش كشت به تنهايي نيازمند دوهفته يا بيشتر ساسيت بالائي زمان انكوباسيون است و از دقت و ح

بالا هاآزمايشبرخوردار نيست و احتمال خطا در اين نوع .است

ي باكتري عامل، جهت اطمينان بيشتر در تأييد جنس و گونهي اول بر روي مرحله: در دو مرحله انجام گرديدPCRواكنش ، ساعته24شده پس از يك انكوباسيون هاي ارسالي غنينمونه

هاي ايجاد شده روي محيط وم پرگنهي دانجام گرفت و مرحلهPPLO Agar در واكنش PCRبراي انجام . شركت داده شدند

هاي خالص باكتري نياز به پرگنهي دوم مرحله PCRواكنش هايود كه پاساژ مايكوپلاسماهاي جدا شده در محيطـب

PPLO Broth و كشت در محيط PPLO Agar به همين انجام كشت و بررسي شكل مضاف بر اين با. منظور انجام شد

مرغي توسط ميكروسكوپ نوري و هاي كوچك تخمپرگنهآميزي روي محيط جامد جنس باكتري نيز تأييد بدون رنگ

هاي نمونهPCRهاي ي نتايج حاصل از واكنشمقايسه. گرديددهد كه نتايج در دو هاي رشد يافته نشان ميغني شده و پرگنه

وجه به اينكه نتايج كشت و با ت .روش كاملأ يكسان استPCR يكسان بودند لذا روش PCR توان بعنوان يك را مي

و روش مناسب در تشخيص سريع بيماري آگالاكسي بجاي روش كشت استفاده كرد و در جداسازي عامل آن

. مطالعات بعدي قابل استفاده و استناد خواهد بودي هاه درصد از نمون47درحدود كه نتايج حاكي از آن است

آلودگي به جنس مايكوپلاسما تأييد شد كه در مشكوك درصد 60 تا 30گيري بين ميزان همه نيز ي ديگرمطالعات مشابه

عامل اصلي بيماري آگالاكسي از سوي ديگرعنوان شده استهاي در گوسفندان شهرستان بافت كه يكي از بالاترين جمعيت

نيست زيرا فقط هآگالاكتيي دام سبك را در كشور دارد گونه بودند و آگالاكتيه جدا شده مايكوپلاسماهاي درصد از 5/12هرچند . دهندهاي ديگر تشكيل مي درصد را گونه يا گونه5/87

در گوسفندان مبتلا به بيماري آگالاكسي واگير در شهرستان بافت_(PCR)جداسازي مايكوپلاسما آگالاكتيه با دو روش كشت و واكنش زنجيره اي پليمراز

429

هاي اين درصد از واگيري90كه در منابع مختلف عامل اصلي در برخي از منابع، ). 12(اند ناميدهآگالاكتيهي بيماري را گونه

(Mycoplasma conjunctivae)ه كانژنكتيو لاسمامايكوپعفونت با درگوسفند و بز سبب ايجاد كراتيت و كونژنكتيويت ذكر شده

علاوه بر اين عوامل ديگري نيز از عوامل مهم بيماري . )6(استكه در تحقيقات بعدي بايستي مورد ) 2(اندآگالاكسي ذكر شده

. دنبررسي قرار گيرها از ضايعات چشمي گرفته شدند به هدر اين مطالعه بيشتر نمون

هر حال ضايعات چشمي بارزتر و حساسيت برانگيز بوده و هاي دهد و در گلهدامدار سريعأ اين وضعيت را گزارش مي

ي ضايعات مفاصل نيستند و به كاهش يا قطع ديگر شايد متوجهي مجري و همكاران شوند و مراجعهها اهميتي قائل نميشير دامي دامپزشكي بر اساس همين گزارشات دامداران، شبكهطرح نيز

. شهرستان و دامپزشكان بخش خصوصي بوده است بعنوان يكي از عوامل بيماري مايكوپلاسما آگالاكتيهضمن اينكه

به بيماري آگالاكسي براي اولين بار در كشور از موارد مشكوك جداسازي و PCRبصورت موازي تحت دو روش كشت و

هاي مختلف انجام شده در ايران با وجود پژوهش،شدشناسائي تعيين توالي مايكوپلاسما آگالاكتيه، و جهان در خصوص

مايكوپلاسما آگالاكتيه نوكلئوتيدي و تجزيه و تحليل فيلوژنتيكي بز در گوسفند وامل بيماري آگالاكسي واگيروع يكي ازبعنوان

گردد در ياست و پيشنهاد متاكنون در ايران انجام نشده .تحقيقات آينده مد نظر قرار گيرد

تشكر و سپاسگزاري

مالي باشد كه با حمايت اين مقاله حاصل يك طرح پژوهشي ميانجام شده است كه بدينوسيله دانشگاه آزاد اسلامي واحد بافت

همچنين . شودتشكر و قدرداني مياز اين واحد دانشگاهي مرجع مايكوپلاسما مؤسسه سپاسگزار تمامي كاركنان آزمايشگاه

.باشيمتحقيقات واكسن و سرم سازي رازي مي

فهرست منابع بيماريهاي باكتريائي ): 1380. (، فيروزي، ر.طباطبايي، عحسني -1

دام، چاپ اول، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، .469-484: تهران، ايران، صفحه

پاتوژنز ): 1383. (خاني، ر حاجي،. ونديوسفي، ج،.ذوقي، ا -2عفونتهاي باكتريائي، چاپ اول، دانشگاه آزاد اسلامي واحد

.483-503 :كرج، كرج، ايران، .ا.راد، ع، ناصري.، فياضي، ز.، اخلاقي، ا.قادرسهي، ع -3

شناسائي مايكوپلاسما آگالاكتيه و ): 1385. (ونديوسفي، جديگر عوامل مسبب بيماري آگالاكسي در گوسفند و بز

ي واكسن و سرم و كشت در ايران، مؤسسه PCR ي بوسيله 10-12: سازي رازي

4- Amores, J., Corrales, J. C., Martin, A. G. (2009): Comparison of culture and PCR to detect Mycoplasma agalactiae and Mycoplasma mycoides subsp. Capri in ear swabs taken from goats. Vet. Mic. 102:42-48.

5- Bashiruddin, J.B., Frey, J., Konigsson, M.H., Johansson, K.E., Hotzel, H., Diller, R., Santis, P., Botelho, A., Ayling, R.D., Nicholas, R.A.J., Thiaucourt, F., Sachse, K. (2005): Evaluation of PCR system for the identification and differentiation of Mycoplasma agalactiae and Mycoplasma bovis : A collaborative trial. Vet. J. 169: 268-275.

6- Belloy, L., Janovsky, M., Vilei, M., Pilo, P. (2003): Molecular epidemiology of Mycoplasma conjunctivae in Caprinae: Transmission across species in natural outbreak. App. & Env. Mic. 69: 1913-1919.

7- Buonavoglia, D., Greco, G., Corrente, M. (2009): Long-term immunogenicity and protection against Mycoplasma agalactiae induced by an oil adjuvant vaccine in sheep. Res. Vet. Sci. 88:302-307.

8- Cokrevski, S., Crcev, D., Loria, G.R., Nicholas, R.A.J. (2001): Outbreaks of contagious agalactia in small ruminant in the republic of Macdonia. Vet. Rec. 148: 667-670.

بابك خيرخواه، سيدعلي پوربخش، عباس اشتري، كيومرث اميني

430

9- Contreras, A., Luengo, C., Sanchez, A.,

Corrales, J.C. (2003): The role of intramamary pathogens in dairy goats. Livestock Pro. Sci. 79: 273-283.

10- Dedieu, L.A., Mady, V., Lefevre, P.C. (1992): Development of a species – specific DNA probe for Mycoplasma capricolnm. Vet. Mic. 32:189-197.

11- De La Fe, C., Assuncao, P., Rosales, R.S., Antunes, T., Poveda, J.B. (2006): Characterisation of Protein and antigen variability among Mycoplasma Mycoides subsp Mycoides LC and Mycoplasma agalactiae field strains by SDS-PAGE and immunoblotting. Vet. J. 171: 532-538.

12- Garrido, F., Leon, L., Ladero, J.L., Cuellar, L., Diaz, M.A. (1987): Contagious agalactia and other mycoplasmal diseases of small ruminants, Office for Official Publications of the European Communities, Commissions of the European Community, Luxembourg, :1-6.

13- Kittelberger, R., O'Keefe, J.S., Meynell, R. (2006): Comparison of four diagnostic tests for the identification of serum antibodies in small ruminants infected with Mycoplasma agalactiae. New Zealand Vet. J. 54: 10-15(6).

14- Kojima, A., Takahashi, T., Kijima, M., Ogikubo, Y., Nishimura, Y., Nishimura, S., Arasawa, R., Tamura, Y. (1997): Detection of mycoplasma in avian live virus vaccines by polymerase chain reaction. Biologicals. 25: 365-371.

15- Moradi Bidhendi, S., Khaki, P., Pilehchian Langroudi, R. (2011): Isolation and identification of Mycoplasma agalactiae by culture and Polymerase Chain Reaction in sheep and goat milk samples in Kordestan province, Iran. Arch. Razi Ins. 66: 11-16.

16- Nicholas, R.A.J. (2002): Improvement in the diagnosis and control of disease of small ruminant caused by mycoplasmas. Small Ruminant Res. 45: 145-149.

17- Nicholas, M.M., Stalis, I.H., Clippinger, T.L., Busch, M., Nordhausen, R., Maalouf, G., Schrenzel, M.D. (2005): Systemic disease in Vaal rhebok (Pelea capreolus) caused by Mycoplasmas in the mycoides cluster. J. Clin. Mic. 43: 1330-1340.

18- Sakhaei, D., Pourbakhsh, S.A., Banani, M., Lotfi, M., Akhlaghi, F., Asli, E. (2009): Using PCR and culture method for Mycoplasma testing in poliomyelitis vaccine. Arch. Razi Ins. 64: 109-114.

19- Tola, S., Angioi, A., Rocchigiani, A.M. (1997): Detection of Mycoplasma agalactiae in sheep milk samples by polymerase chain reaction. Vet. Mic. 54(1): 17-22.

20- Zendulkova, D., Madanat, A., Lany, P. (2007): Detection of Mycoplasma agalactiae by Polymerase Chain Reaction in Jordanian Sheep and goat herds. Acta. Vet. Brono. 76: 71-77.

431-438، 1390، 1اي، علمي ـ پژوهشي، سال هشتم، بهار، شماره پاتوبيولوژي مقايسه

 431

مرغ هاي در تعدادي از گله عفونت متانوموويروس پرندگانبررسي سرمي ايرانگوشتي مادر

2، علي مسعوديان٭1نريمان شيخي

چكيدهبه عنوان عامل دو بيماري مهم تنفسي شامل ) aMPV(عفونت نوموويروس پرندگان

، سبب كاهش عملكرد)SHS(و سندرم كله بادي ) TRT(ها رينوتراكئيت بوقلمونهاي بوقلمون و مرغ گوشتي و افت توليد پرورشي نظير عقب ماندگي از رشد در گله

هاي مادر در اين مطالعه، ميزان شيوع اين عفونت در گله. شود تخم مرغ در مادران مي گله 27بدين منظور . بررسي گرديد) ELISA(گوشتي كشور با استفاده از آزمايش الايزا

ن اصلي توليد جوجه يكروزه در كشور، بطور تصادفي استا 11 از مرغ مادر گوشتي نمونه سرمي، با استفاده از كيت 540آوري در مجموع انتخاب شده و پس از جمع

در . مورد آزمايش قرار گرفتند) ART, BioChek(الايزاي تجاري رينوتراكئيت پرندگان ين حسابي تيتر اين بررسي بر اساس راهنماي تفسير شركت سازنده كيت الايزا و ميانگ

، داراي ميانگين ) گله25(هاي مادر تحت مطالعه گله% 59/92ها، مشخص شد كه گله. مشكوك بودندaMPV مورد ديگر از نظر آلودگي به 2 بودند و aMPVتيتر مثبت عليه

، واجد تيتر %)70/3( مورد 20داراي تيتر مثبت، %) 77/92( نمونه سرمي501همچنين پس از بررسي آماري نيز بين . بودندaMPVپاسخ سرمي عليه مشكوك و مابقي فاقد

اين ). P>05/0(داري مشاهده شد با علائم تنفسي ارتباط معنيaMPVشيوع عفونت هاي مرغ مادر گوشتي ايران در سطح گلهaMPVمطالعه بيانگر شيوع بالاي عفونت

در ايران، جداسازي هاي غالب گردد به منظور شناسايي سروتيپ باشد و پيشنهاد مي مي .و شناسايي مولكولي متانوموويروس بررسي بيشتر صورت گيرد

هاي مادر گوشتي، ايران الايزا، متاپنومويروس پرندگان، گله:واژگان كليدي

13/11/89: تاريخ پذيرش12/6/89: تاريخ دريافت

مقدمههاي عفوني متانوموويروس ميلادي، بيماري1970در اوخر دهه

هاي در گله) Avian Metapeunomuvirus = aMPV(ندگان پربوقلمون آفريقاي جنوبي گزارش شد كه در آن هنگام به علت

ت علائم باليني و جراحات كالبد گشايي با نام رينوتراكئياين . معرفي گرديد) Turkey Rhinotracheitis=TRT(ون ـبوقلم ميزبانانا درگير نمودن قسمت فوقاني دستگاه تنفسـت بـعفون

و علـوم واحـد ،ياسـلام آزاد دانـشگاه ،يدامپزشـك يتخصـص علـوم دانـشكده ور،يطي ها يماريب گروهاستاديار -*1

yahoo.com) (pasteurlab78@ ايرانتهران، ،قاتيتحق

و علـوم واحـد ،ياسـلام آزاد دانـشگاه ي، دامپزشـك يتخصـص علـوم دانشكده ور،يطي ها يماريب دستيار تخصصي -2 (a.masoudian@live.com)ايران تهران، ،تقايتحق

Seroprevalence of Avian Metapneumovirus

infection In some Broiler Breeder Flocks of Iran

Sheikhi, N.1*, Masoudian, A.2

1*- Assistant Professor of Poultry Diseases, Faculty of Specialized Veterinary Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran (email: pasteurelab78@ yahoo.com) 2- Student of Poultry Diseases, Faculty of Specialized Veterinary Science, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran( email: a.masoudian@live.com) Avian Metapneumovirus infection (aMPV) as a causative agent of two serious respiratory disease including Turkey Rhinotracheitis (TRT) and Swollen Head Syndrome (SHS) which leads decreasing flock performance like poor growing in commercial turkeys and broilers and reducing egg production in Breeders and layers. This study was carried out to examine the Seroprevalence of Avian Metapneumovirus infection in Broiler Breeder flocks of Iran by ELISA technique. So 27 Broiler Breeder flock from 11 provinces which are major producers of day old chicks, have been selected randomly and A total of 540 serum samples were collected and were examined by ELISA test (ART-BioChek-Netherland). Results showed that 92.59% of Breeder flocks and sera were positive and 2 others were suspect, based on interpretation of ELISA kit. Moreover 92.77% of samples were positive, 3.70% suspect and others negative. There was a positive correlation between the presence of respiratory signs and antibodies to aMPV(P<0.05). This study indicates that seroprevalence of aMPV is high in Iranian Broiler Breeder flocks and further studies such as virus isolation and molecular techniques in order to characterization of current subtypes in the field is suggested. Key words: Avian Metapnemovirus, Broiler Breeders, ELISA, Iran, Seroprevalence

ها، سبب كاهش عملكرد پرورشي اصلي خود، ماكيان و بوقلمونشامل كاهش رشد و توليد تخم مرغ و افت كيفيت پوسته به همراه افزايش ميزان مرگ و مير بخصوص در صورت وقوع

عفونت . گردد هاي هزمان باكتريايي و ويروسي مي عفونتaMPVن، ـهاي پرندگان نيز نظير قرقاول، بلدرچي در ساير گونه

نريمان شيخي، علي مسعوديان

  432

ها، مرغ شاخدار، كبك، كبوتر، غاز، اردك و حتي گنجشكسبب درگيري خفيف و اغلب با علائم باليني نا مشخص

هاي بوقلمون، يك در گلهaMPVپس از شيوع . شود ميهاي نفسي كه با تورم سر و صورت مبتلايان در گلهعارضه ت

مرغ اروپا و خاورميانه مشاهده گرديد كه بعدها سندرم تورم نام گرفت و ) Swollen Head Syndrome=SHS(سر

متا نومو . در بروز آن نقش داردaMPVمشخص شد كه ويروس پرندگان از خانواده پاراميكزوويريده، تحت خانواده

RNAنس متانوموويروس بوده و داراي ژنوم نوموويروس و جباشد و نظير ساير اي با مفهوم منفي مي تك رشته

در . ها واجد پوششي با تقارن كروي است پاراميكزوويروسها قرار داشت ولي به در جنس پنومويروسaMPVگذشته

علت تفاوت مولكولي آن با نوموويروس پستانداران، در جنس تاكنون چهار تحت تيپ . بندي شد قهمجزاي متانوموويروس طب

A ،B، Cو D اين ويروس شناسايي گرديده است كه تحت در Cداراي بيشترين موارد وقوع بوده و تحت تيپ Aتيپ

). 11و7( در فرانسه گزارش شده استDآمريكا و نشانه هاي باليني اين عفونت اغلب بصورت علائم تنفسي نظير

هاي اطراف و زير چشم، سينوسهاي تنفسي، عطسه، تورم رالتورم سر و صورت، ادم زير فكي، افزايش ترشحات آبكي

هاي شود كه در صورت بروز عفونت چشمي و بيني ميباكتريايي ثانويه بخصوص با كلي باسيلوز، مايكوپلاسموز،

به صورت ترشحات موكوسي و ORTبرنشيت عفوني و ست با تغيير گردند كه در مواقعي ممكن ا چركي مشاهده مي

) Opisthotonos(هاي خلفي خوردگي شكل گردن بصورت پيچدر بررسي ماكروسكوپيك . همراه باشد) Torticolitis(و جانبي

مبتلايان، تورم ژلاتيني تا چركي در بافت زير جلدي سر، ها، چركي سينوس ـ صورت و ريش، به همراه تورم موكوسيشود يني ديده ميهاي ب پر خوني و خونريزي خفيف در بوقك

هاي ويروسي و باكتريايي همزمان كه در صورت ابتلا به عفونت

ممكن است پنوموني، پريكارديت، پري هپاتيت و التهاب ). 11و7(هاي هوايي نيز مشاهده گردد كيسه

با aMPVبه منظور تشخيص قطعي اين عفونت، ويروس ه استفاده از محيطهاي كشت سلولي قابل جداسازي بوده و ب

و ايمنوفلورسانس شناسايي RT-PCRوسيله آزمايش مولكولي آنتي بادي ايجاد شده عليه اين ويروس نيز با استفاده از . گردد مي

) ELISA(و الايزا ) VN(آزمونهاي سرمي خنثي سازي ويروس ).11و 8، 7(قابل شناسايي است

هاي هاي تنفسي در سطح گله با توجه به گسترش بيماريهاي پرورشي، بررسي ادر و تأثير آنها بر شاخصپرورش مرغ م

دقيق به منظور شناسايي عوامل اصلي و در نهايت ارائه راهكارهاي كنترلي و پيشگيرانه مؤثر در جهت كاهش وقوع اين

باشد و با توجه به اين امر تعدادي از معضلات ضروري مي هاي پر تراكم در اين مزارع پرورش مرغ مادر گوشتي در استان

هاي مادر كشور زمينه، به منظور ارزيابي وضعيت آلودگي گله .، مورد مطالعه قرار گرفتندaMPVبه عفونت

مواد و روش كار

گله 27هاي مادر گوشتي كشور، به منظور ارزيابي سرمي گلهپرورش مرغ مادر گوشتي كه در برنامه واكسيناسيون آنها از

) ART=Avian Rhinotracheitis( واكسن رينوتراكئيت پرندگان ماه از استانهاي مطرح در زمينه 12استفاده نشده بود، در مدت

توليد جوجه يكروزه گوشتي شامل تهران، قزوين، قم، مازندران، گيلان، آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، همدان، زنجان و

هفتگي انتخاب شده و بر 33 تا 6كرمان، بطور تصادفي در سن دوره ( هفتگي 18 تا6ي به سه دسته اساس سن خونگير

هفتگي 33 تا 25و ) پاي توليد( هفتگي24 تا 19، )پرورش نمونه خون از هر 20سپس . تقسيم شدند) دوره توليد و پيك(

نمونه سرمي اخذ گرديده و به منظور 540گله و در مجموع ، از كيت الايزاي تجاريaMPVبادي عليه سنجش عيار آنتي

ART –BioChek بادي ستفاده شد كه قادر به سنجش تيتر آنتيا

هاي مرغ مادر گوشتي ايران سرمي عفونت متانوموويروس پرندگان در تعدادي از گلهبررسي

  433

پس از رقيق . باشد ويروس فوق ميB و Aهاي عليه تحت تيپ، مراحل آزمايش 1:500هاي تهيه شده به نسبت نمودن سرم

طبق توصيه شركت سازنده انجام شده و در نهايت پس از با استفاده aMPVبادي عليه ، تيترهاي آنتيS/Pمحاسبه نسبت

. بدست آمدندBioChekم افزار از نرهاي بر اساس اعلام شركت سازنده كيت الايزا فوق، نمونه

) 1158تيتر هاي كمتر از (349/0 كمتر از S/Pسرمي با نسبت و 1159تيترهاي بين (499/0 و 350/0به عنوان تيتر منفي و بين

هايي كه ي مشكوك و در نهايت نمونهها نمونهبه عنوان ) 1655به ) 1656تيترهاي بيشتر از (500/0فوق در آنها بيشتر از نسبت

به منظور ارزيابي آماري . عنوان تيتر مثبت در نظر گرفته شدند انتخاب T-Testداده هاي بدست آمده در اين مطالعه، آزمون

هاي فوق مورد تجزيه ، داده SPSSشده و با استفاده از نرم افزار ها داري در اين آزمون ح معنيسط. و تحليل آماري قرار گرفتند

. در نظر گرفته شد05/0

نتايج

هاي در گلهaMPVپس از تعيين ميزان تيتر آنتي بادي عليه تحت بررسي، ، بر اساس راهنماي تفسير شركت سازنده كيت

ها، مشخص گرديد كه الايزا و ارزيابي ميانگين حسابي تيتر گلهگين تيتر مثبت عليه داراي ميان) 59/92 ( گله مادر گوشتي25

aMPVمورد2(ها بودند و ميانگين عيار آنتي بادي مابقي گله (پس از ارزيابي انفرادي . در دامنه مشكوك، قرار داشت

501ي سرمي اخذ شده نيز مشخص گرديد كه ها نمونه، تيتر %)70/3( مورد 20داراي تيتر مثبت، %) 77/92(نمونه

اقد پاسخ سرمي عليه ، ف%)51/3( نمونه ديگر 19مشكوك و aMPVو 447هاي فوق كمترين تيتر در بين نمونه. بودند

).1جدول( بود26928بيشترين

هاي تحت بررسي ـ نتايج آزمايش الايزا در گله1جدول

%مثبت %CV بيشترين تيتر كمترين تيتر ميانگين كد %مشكوك %مثبت %CV بيشترين تيتر كمترين تيتر ميانگين كد %مشكوك

1 6517 4411 9292 25 100 0 15 7946 4682 12129 27 100 0

2 1192 447 2285 57 30 20 16 14442 8894 20086 31 100 0

3 12286 5497 19477 35 100 0 17 11375 7056 16984 30 100 0

4 5863 3027 9090 33 100 0 18 13531 8076 19563 23 100 0

5 9508 5583 14205 28 100 0 19 15187 9927 20649 21 100 0

6 1330 593 2606 56 30 30 20 12079 4666 15302 31 100 0

7 12892 7573 16629 26 100 0 21 11193 5063 18451 32 100 0

8 13719 8494 18252 19 100 0 22 8821 3891 15255 40 100 0

9 11294 4523 19663 41 100 0 23 5169 11999 26928 50 100 0

10 7507 3076 12944 30 100 0 24 4484 10913 20507 48 100 0

11 3316 1209 8709 51 85 15 25 2281 1126 2911 29 100 0

12 13006 8484 15563 16 100 0 26 2053 1166 3984 44 65 35

13 11583 14532 18219 18 100 0 27 5431 10501 15812 27 100 0

14 13196 6139 17699 20 100 0

نريمان شيخي، علي مسعوديان

  434

بر ي فوق ها گلهدر aMPVپس از بررسي تيتر سرمي عليه

خونگيري، مشخص شد كه ميزان دو نمونه اساس سن قرار داشته و بطور ) هفته18 تا 6(مشكوك در گروه اول

دوره توليد و پيك آني سرمي اخذ شده در ها نمونهكلي داراي بيشترين عيار آنتي بادي عليه عفونت ) هفته33 تا 25(

سني فوق هر سه گروه پس از ارزيابي آماري، و دندبوفوق با يكديگر بطور معني داري aMPVاز نظر سطح آنتي بادي

).P>05/0(تفاوت داشتندآنها تمامي ي مذكور، ديده شد كه ها گلهدر بررسي تاريخچه

در طول دوره پرورش و توليد بيش از يكبار به بيماريهايي با اسخ آزمونهاي سرمي بيماريهاي مبتلا شده و پ تنفسي علائم

در زمان ابتلا H9N2برنشيت عفوني، نيوكاسل و آنفلوانزاي ي تحت مطالعه ها گله % 08/74در . منفي گزارش شده بود

پيچش گردن به آنها نيز % 26/59 و در سر و صورتتورم عيار مثبت بودن كه با توجه به اطراف و به عقب ديده شد

هاي ، مي توان نشانهها گله اين درaMPVآنتي بادي عليه نسبت aMPVعفونت سندرم تورم سر ومذكور را به وقوع

. دادي ها گلهدر اين مطالعه، اگرچه به علت يكسان نبودن تعداد

مورد بررسي در فصول مختلف، امكان ارزيابي آماري ميزان شيوع اين عفونت در فصول مختلف سال ميسر نگرديد ولي

د موارد مشكوك و منفي ااز نظر تعدشد كه بطور كلي ديده گله، تفاوتي بين فصول سرد با تيتر و نيز وضعيت ميانگين

گرم سال مشاهده نگرديد و فصل خونگيري دو گله .مشكوك، يكي در زمستان و ديگري در بهار بود

بحث

در اغلب مناطق aMPV عفونت با توجه به شيوع فراوان، تا كنون توجه ناشي از آنخسارات اقتصادي قابلجهان و هاي مولكولي و سرمي متعددي به منظور ارزيابي آزمايش

در بوقلمون، مرغ مادر و گوشتيي ها گلهوضعيت آلودگي

فوق اين مختلف انجام شده كه بر اساس تحقيقاتمناطقگسترش ان، بجز استراليا، در تمامي كشورهاي جهعفونت

وس تنها در ابتداي آلودگي از آنجايي كه اين وير. يافته استه قابل جداسازي است، ي ثانويها عفونتو قبل از بروز

در اغلب موارد aMPVشناسايي آنتي ژن و ارزيابي مولكولي سرمي نظير هاي آزمونبه اين علت استفاده از و دشوار بوده

رايج تر ) VN( خنثي سازي ويروس و) ELISA(الايزا به علت وجود ش الايزا در اين بين آزمايكه باشد مي

انجام آن در مقايسه با و سهولتهاي تجاري متعدد كيتVN ، كاربرد وسيعتري داشته و بطور غالب در مطالعات

هاي در صورت استفاده از روش .رود غربالگري به كار مي پس از روز 7 از aMPV عليه آنتي باديتشخيص سرمي،

قابل شناسايي سرمي فوقهاي آزمونبه نوعه ستآلودگي ب . )11و7(است

ارزيابي سرمي عفونت ها در زمينه يكي از اولين بررسيaMPV توسط ، )كله بادي( و رابطه آن با سندرم تورم سر

ي مادر مبتلا به ها گلهحافظ و همكاران انجام شده كه در آن پاسخ سرمي مثبت به اين عفونت بودند داراي SHSسندرم

، علائم aMPVعلي رغم وجود تيتر نيز ها گلهولي در برخي در بررسي ديگر كه . )12(دشنديده باليني سندرم تورم سر،

و همكاران صورت گرفت، ولدر شرق آسيا توسط aMPV داراي آنتي بادي SHS سندرمي مبتلا بهها گله4/86%

در دو تحقيق انجام شده در آمريكاي جنوبي نيز ). 15(ندبود گوشتي مورد بررسي در يها گله% 7/90گزارش شده كه

بوده و در مطالعه aMPVكشور برزيل داراي عيار مثبت ي بوقلمون و ها گله% 60ديگر در كشور شيلي، ديده شد كه

ي مرغ گوشتي تحت بررسي، مثبت بودندها گله% 30ي ها گلهدر يكي از مطالعات گسترده سرمي در . )20و17(

انجام 2002 و 1998 هاي بوقلمون آمريكا، كه در سالدر ايالت تنهاaMPVگرفت، گزارش شد كه وقوع آلودگي

، به عنوان يكي از مراكز پرورش بوقلمون، از مينه سوتا

هاي مرغ مادر گوشتي ايران سرمي عفونت متانوموويروس پرندگان در تعدادي از گلهبررسي

  435

كه نشان دهنده گسترش نمودهافزايش % 8/64 به% 2/14در مطالعه اي .)9(قابل توجه اين عفونت در آن كشور بود

د كه مشابه در كشور مالزي، توسط ليم و همكاران بيان شي مرغ مادر و گوشتي، بطور ها گلهدر aMPVشيوع آلودگي

، 2007در سال % 4/64به 1996در سال % 8/46ميانگين از همچنين پژوهشهاي انجام شده در ). 13(افزايش يافته است

aMPV حاكي از تيتر مثبتبه ترتيب فيليپين و كره جنوبي، بودند ي مرغ تخمگذار اين منطقهها گله% 8/68 و % 100 در

كه تمامي موارد فوق بيانگير فراگيري اين ويروس، در شرق ، آفريقا اعلام شده aMPVاگر چه منشاء ). 19و14(آسيا است

است ولي مطالعات اندكي در اين خصوص در كشورهاي ها كه آفريقايي صورت گرفته است و در يكي از اين پژوهش

ين در نيجريه صورت گرفته، ميزان آلودگي سرمي طيور ادر ). 16(گزارش شده است% 40كشور به ويروس فوق،

انجام aMPVخاورميانه نيز مطالعات متعددي در زمينه شيوع ي مرغ گوشتي، ها گلهاردن در در كشور .شده است

و 75، 7/21تخمگذار و مادر گوشتي اين آلودگي به ترتيب % 79/18ي مرغ گوشتي، ها گله در پاكستان در و)10(% 100

عبدالرحمن ). 5(مشكوك گزارش شده است % 93/9و مثبت ي ها گلهاي در و همكاران در عربستان با انجام مطالعه

گوشتي استان شرقي اين كشور، ضمن مشاهده تيتر مثبت

aMPV ي مبتلا به سندرم تورم سر، اعلام ها گله% 100 دراقد علائم باليني نيز آنتي في ها گله% 5/15نمودند كه در

ويروس فوق شناسايي گرديد و به علاوه ميزان بادي عليهتوجه و رعايت مسائل بهداشتي و تراكم پرندگان در سالن را از عوامل اصلي تأثير گذار در گسترش و شدت علائم باليني

). 4(اين عفونت، دانستند توسط aMPVتيتر پاسخ سرمي مثبت اولين نيزدر ايران

با ميانگين تيتر خراسان، در گله مادر گوشتي در استان شيخي شناسايي 1995، در سال CV (32( و درصد پراكندگي 5600

كه در شد كه پس از آن در ساير نقاط كشور مشاهده گرديد

3500ي آلوده بيش از ها گلهاغلب موارد فوق ميانگين تيتر سندرم همچنين اولين مورد مشاهده باليني. )18(بوده است

گزارش شد كه در 1374 سال در گله گوشتي 3تورم سر در مثبت الايزا به روش aMPVپاسخ سرمي آنهادو مورد از

به دنبال مشاهده تلفات غيرعادي به همراه پس از آن . )2(بودي بوقلمون گوشتي، ها گلهعلائم تنفسي در تعدادي از

در 7000 با ميانگين تيتر بيش از aMPVآلودگي سرمي به در همان سال با انجام ). 1(گزارش شده است 1385سال

مرغ مادر گوشتي يها گله، وضعيت آلودگي در سرميمطالعه انجام شد توسط عالي مهر و همكاران بايجان غربياستان آذر

و بوده پاسخ سرمي مثبت موارد تحت مطالعه داراي % 37كه .)3(نيز تيتر مشكوك داشتند% 28

با ساير ومقايسه آن با توجه به نتايج حاصل در اين مطالعههاي انجام شده در كشورهاي ديگر، مي توان گفت بررسي

به عفونت در ايران يتشي مادر گوها گله ميزان آلودگي كهaMPVكه از دلايل احتمالي گسترش اين بسيار بالا مي باشد

علي رغم اجراي برنامه هاي ي مادرها گلهسطح عفونت درنقص وجود به مي توان امنيت زيستي مداوم در تمامي آنها،

از آنجايي كه اين . فوق اشاره نموداصول در تنظيم و اجراي و تماس )6(ويروس از طريق هوا، پرندگان وحشي

مستقيم، قابل انتقال است، امكان وقوع آلودگي گله از راه هوا و دان آلوده، كه به طريقي قبلا در دسترس پرندگان وحشي

ز طرفي و ا بوده، وجود دارد ها گنجشكبخصوص درصورت عدم پاكسازي و ضد عفوني صحيح بين دوره،

هاي متوالي دور از امكان بروز آلودگي و بيماري در دورهتر در اين خصوص كه به منظور بررسي دقيقانتظار نيست

ي ها گلههاي بهداشتي و امنيت زيستي ، برنامهشود ميپيشنهاد . آلوده مورد بازبيني قرار بگيرد

در دوره aMPVدار تيتر جه به تفاوت معنيهمچنين با توتوان استنباط كرد كه وقوع اين عفونت در توليد و پيك، مي

باشد كه اين مطلب در دوره پرورش ميدوره توليد بيشتر از

نريمان شيخي، علي مسعوديان

  436

از طرفي ). 12(مطالعه حافظ و همكاران نيز ديده شده بودي ها گله% 92/25عدم مشاهده علائم باليني مشخص در

بيانگر امكان وقوع آلودگي به اين ويروس به مثبت سرمي،صورت تحت باليني است كه در مطالعات صورت گرفته در

.)12و4(آلمان و عربستان نيز اين امر گزارش شده بودتحت بخصوص شناسايي انجام مطالعات تكميلي به منظور

، مرغ مادر ايراني ها گله در سطح تيپهاي شايع اين ويروس ويروسجداسازيشناسايي و هاي آزمايش شود ميپيشنهاد

، در تحقيقات RT-PCRمولكولي مانند روش هاي به همراه همچنين با توجه به شيوع بالاي اين . بعدي استفاده گرددبه منظور واحدهاي پرورشي زدياد اعفونت در كشور و

آلودگي گسترش ، امكانافزايش ظرفيت توليد از اين رو ر نيست ودور از انتظا متانوموويروس پرندگان

با استفاده از يي پرورشها گلهاسيون نيواكساجراي يك روش ، به عنوان ARTهاي زنده و كشته تزريقي واكسن

.قابل بررسي است ،اين بيمارياز منطقي براي پيشگيري

منابعفهرست ماكياني پرورش ها گله تشخيص آلودگي ):1385(. ن،شيخي -1

وويروس با استفاده از روش الايزا، اطراف تهران و ساوه به نم .425-428): 1 (3مجله علوم دامپزشكي ايران،

، .، پورنيا، ع.، ميرسليمي، م.، وند يوسفي، ج.طرقي، م -2 وقوع بيماري سندرم سر متورم در ):1374. (شوشتري، ع

مرغ گوشتي شهرستان مشهد، مجله پژوهش سازندگي، يها گله34 :100 -98.

مطالعه :)1385(. ا،مقانيم، .م ،طباييطبا، .عالي مهر، م -3ي مرغ مادر ها گلهدر Avian Pneumovirus سرولوژيك

): 2(61 دانشگاه تهران، مجله تحقيقات دامپزشكي، گوشتي133-129.

4- Abdul-Rahman, S., A., Al-Ramadan, M.,A., El-Demerdash, M. (2004): Risk Factors Associated with Prevalence of Swollen Head Syndrome (SHS) in Broiler Chickens in

Eastern Province-Saudi Arabia. Int. J. Poult. Sci. 3(10): 646-650.

5- Ahmad, M., D., Chaudhr, M. and Chaudhry, H., B., R. (2005): Detection of Antibodies against Avian Pneumovirus in Broiler Breeder Flocks in Pakistan. Pakistan Vet. J. 25(2): 63-66.

6- Bennet, R., S., Nezworski, J., Velayudhan, B., T., Nagaraja, K., V., Zeman, D., H., Dyer, N., Graham, T., Lauer, D., C., Njenga, M., K., Halvorson, D., A. (2004): Evidence of Avian Pneumovirus Spread beyond Minnesota among Wild and Domestic Birds in Central North America. Avi. Dis. 48(4): 902-908.

7- Cook J., K., A. (2000): Avian Pneumovirus infections of Turkeys and Chickens, a review. Vet. J. 160: 118–125.

8- Cook, J., K., A., Cavanagh, D. (2002): Detection and differentiation of avian Pneumoviruses (Metapneumovirus). Avi. Path. 31: 117-132.

9- Friendshuh, K., Halvorson, D., A. (2003): Seroprevalence of avian pneumovirus in Minnesota turkeys. Avi. Dis. 47(3):700-706.

10- Gharaibeh S., M., Algharaibeh G., R. (2007): Serological and Molecular Detection of Avian Pneumovirus in Chickens with Respiratory Disease in Jordan. Poult. Sci. 86:1677-1681.

11- Gough, R., E., Jones, R., C. (2008): Avian Metapneumovirus, In: Diseases of Poultry, 12th edition, eds Y.M. Saif, H.J. Barns, A.M. Fadly, J.R. Glisson, L.R. McDougald, and D.E. Swayne. Iowa State University Press. Ames:100-110.

12- Hafez, M., H., Lohren, U. (1990): Swollen Head Syndrome: clinical observations and serological examination in West Germany. Deuts. Tier. Woch. 97: 322-324.

13- Lim, S., A., Abu, J., Choo, P., Y., Goh, Y., M. (2008): Retrospective Survey (1996-2007) of avian Metapneumovirus (aMPV) Seroprevalence in Local Poultry Farms in Malaysia. 20th Veterinary Association Malaysia Congress: 255.

هاي مرغ مادر گوشتي ايران سرمي عفونت متانوموويروس پرندگان در تعدادي از گلهبررسي

  437

14- Lopez, R., E., C., Torres, M., I., P., Bentue, M., L. (2009): Incidence of TRT in Layers with history of Coryza like symptoms in the Philippines: A Serological Survey. 16th World Veterinary Poultry Congress: 362.

15- Lu, Y., S., Shien Y., S., Tsai, H., J., Tseng, C., S., Lee, S., H., Lin, D., F. (1994): Swollen Head Syndrome in Taiwan – Isolation of an Avian Pneumovirus and Serological Survey. Avi. Patho. 23:169-174.

16- Owoade, A., A., Ducatez, A., A., Muller, C., P. (2006): Seroprevalence of Avian Influenza Virus, Infectious Bronchitis, Reovirus, Avian Pneumovirus, Infectious Laryngotracheitis Virus and Avian Leukosis Virus in Nigerian Poultry. Avi. Dis. 50:222-226.

17- Peres, M., F., Carrijo, A., S., Higa, J., A., Oliveira, J., M. (2006): Serological Evidence of Avian Pneumovirus Infection in Broiler Flocks in Conties of Mato Grosso do Sul. Pes. Vet. Brasileira. 26(4): 254-258.

18- Sheykhi, N. (2010): Record of presence of antibodies against Metapneumovirus in birds in Iran. 2nd International Veterinary Poultry Congress, February 20-21, Tehran, Iran: 46.

19- Soon T., K., Sung, K., K., Min H., C., Young, H., K. (2003): Serological Survey of Avian Pneumovirus Infection in Laying Hens Gyeongbuk Province, Korean J. Vet. Ser. 26(1): 51-56.

20- Toro, H., Hidalgo, H., Ibanez, M., Hafez, M., H. (1998): Serologic Evidence of Pneumovirus in Chile. Avi. Dis. 42(4):815-817.

نريمان شيخي، علي مسعوديان

  438

439-446، 1390، 1اي، علمي ـ پژوهشي، سال هشتم، بهار، شماره پاتوبيولوژي مقايسه  

 439

اثر شكل جيره غذايي وسرماي اواسط دوره پرورش بر وقوع سندرم هاي گوشتي نر پرورش يافته در آن در جوجه آسيت و پارامترهاي مرتبط با

ارتفاع پايين2نريمان شيخي، 2 سعيد چرخكار،1*آيدين عزيزپور  

چكيدهرش بر سرماي بلند مدت اواسط دوره پرووشكل جيره غذايي هدف از اين مطالعه اثر

هاي گوشتي نر پرورش يافته وقوع سندرم آسيت و پارامترهاي مرتبط با آن در جوجه نژاد راس( روزه كي يقطعه جوجه گوشت 360تعداد ، منظور نيبد. در ارتفاع پايين بود

، يدر اين بررس .اي واقع در ارتفاع پايين پرورش يافتند در مزرعه جنس نرو) 308ر ده شكل تصادفي ب غذاييرهي جلبا توجه به شك پرورشاز روز اول دوره ها جوجه

تا روز و مي تقساي قطعه30و هر گروه با شش تكرار )ي و آردتيپل(ي گروه مساودو دوره پرورش از نظر درجه حرارت و رطوبت در شرايط كاملا يكسان پرورش 21

به شكل تجربي جهت القاء بيشتر آسيتهر گروههاي بعد از آن، نيمي از جوجه .يافتندها در دماي طبيعي در معرض استرس سرما قرار گرفتند، در حاليكه نصف ديگر جوجه

و تعداد تلفات يي غذالي تبدبي ضر، مصرف دان، رشدزاني منيانگيم. نگهداري شدند تي هماتوكرزاني منيي به منظور تعزينششم هفته اني ثبت و در پاتي از سندرم آسيناش

هاي گروه مرگ و مير ناشي از آسيت بطور مشخص در جوجه. ديسرم خون اخذ گردارزيابي پارامترهاي رشد مشخص كرد كه در خلال . آردي كمتر از گروه پليت بود

هاي سرما و كنترل از نظر ميزان رشد و مصرف روزگي بين گروه42-22دوره زماني ن ضريب تبديل داري روي ميزا ولي هيچ اثر معنيدار وجود داشت، دان تفاوت معني

هاي گروه بطوريكه بيشترين ميزان پارامترهاي رشد در جوجه غذايي مشاهده نگرديد، وزن بطن هاي نسبت وتي هماتوكرميزان .سرما نسبت به گروه كنترل بدست آمد

بعد از تيگروه پلهاي جوجه در تي به لنفوسلي دو بطن و هتروفبه وزنراست ، اما اين پارامترها در بودها گروهريساهاي جوجهازالاتر بدار يسرما بطور معنمواجهه با

نتايج اين مطالعه نشان داد كه . هاي گروه آردي كمترين ميزان را نشان دادند جوجهتواند با كاهش مصرف دان بخصوص انرژي دريافتي از طريق پايين جيره آردي مي

هاي ندگي جوجهبردن سرعت رشد، سبب كاهش فعاليت متابوليك در مراحل بعدي ز .گوشتي شده و به دنبال آن كاهش رخداد آسيت شود

پليت، جيره آردي، جيره سرما هاي گوشتي، جوجه ، آسيت: كليديواژگان

28/7/89: تاريخ پذيرش17/2/89: تاريخ دريافت ــ *1 ــلامي ـــ ــشگاه آزاد اســ ــل ،دانــ ــد اردبيــ ــوان ، واحــ ــشگران جــ ــگاه پژوهــ ــل، باشــ ــران،اردبيــ ايــ

(Aidin_azizpour@yahoo.com) واحد علوم و تحقيقات، ،دانشگاه آزاد اسلامي دانشكده علوم تخصصي دامپزشكي، ،گروه علوم درمانگاهي استاديار ـ 2

تهران، ايران

The influence of Feed form and Cold exposure at mediam age on The Incidence of ascites syndrome

and it's related parameters in male broiler chickens at low altitude

Azizpour, A.1*, Charkhkar, S.2, Sheikhi, N.2

1*- Young Researchers Club, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran (Aidin_azizpour@ yahoo.com)

2- Assistant Professor of clinical sciences, Faculty of Specialized Veterinary Sciences, Science & Research Branch, Islamic Azad University, Tehran. Iran The object of this study was to determine the effect of feed form and Long-time cold exposure at mediam age on the incidence of ascites syndrome and it's related parameters in male broiler chickens at low altitude regions.Therefore, 360 one-day-old (Ross308) male broiler chickens were chosen and divided in two groups of 6 replicates (pellet and mash feed group) until 21 day in which they were in same condition. Then half of the birds from each group were reared to lower ambient temperature(13) from 3 to 6 weeks and the other of half were reared under normal temperature (22). Feed conversion ratio, weight gain, feed consumption and mortality caused by ascites were recorded weekly and at the end 6 week the blood samples were collected to determine hematocrit values. Ascites incidence and mortality in mash feed groups were lower than in pellet feed groups(P<0.05) and also was not mortality due to ascites in mash group plus control.Evaluation of growth parameters showed that during the period of 22 to 42 days, weight gain and feed consumption between cold and control groups were significantly different (P<0.05), however the difference between groups in feed conversion ratio was not significant and growth parameters in cold group chickens were higher than control group chickens. The hematocrit rate, heterophil / lymphocyte (H/L) ratio and ventricle weight per total ventricle weight (RV/TV) ratio was higher in pellet group plus cold than the other groups (P<0.05) but these parameters were lower in mash feed group.This study showed that mash feed reduced the incidence of ascite by lower feed consumption and receiving energy which caused growing slowly and therefore reduced metabolic activity of chickens. Key word: Ascites, broiler chickens, cold, mash feed, pellet feed

 آيدين عزيزپور، سعيد چرخكار، نريمان شيخي

  440

مقدمه الرشد هاي سريع سندرم آسيت يك اختلال متابوليكي در جوجه

است كه شامل تجمع مايعات غير التهابي در محوطه بطني و اگزوژن ) داخلي(ندوژن فاكتورهاي مختلف ا). 19(باشد مي

اما عامل ) 4(در بروز سندرم آسيت دخيل مي باشند) خارجي(است كه ) ژن خون كاهش اكسي(اصلي آسيت، هيپوكسمي

عمدتا در اثر بالا رفتن ميزان نياز به اكسيژن در پرنده رخ دهد كه سطح هاي متابوليكي در طيور نشان مي بررسي. دهد مي

باشد و غييرات دمايي بسيار محدود ميتحمل ماكيان در مقابل تپرنده با افزايش متابوليسم و سوخت ساز سلولي و در نتيجه با

,9(دهد افزايش درخواست اكسيژن به استرس سرما پاسخ مي، به همين دليل استرس سرما بعنوان يكي از عوامل )20 و17 ,16

موثر تشديد كننده وقوع آسيت در مناطق كم ارتفاع مطرح بطوريكه ميزان بروز اين سندرم در فصل ) 12 و 1(شد با مي

هاي گوشتي كه سرعت اي در جوجه زمستان بطور قابل توجهكاهش ). 19و5(يابد رشد بالاي برخوردار هستند، افزايش مي

درجه حرارت محيط و مصرف خوراك پليت شده از طريق بالا در بردن فعاليت متابوليكي و متعاقبا افزايش تقاضاي اكسيژن

پرنده سبب هيپوكسي و در نتيجه افزايش شديد فشار خون شود كه در نهايت عارضه آسيت را در پي سرخرگ ريوي مي

بعضي از عوامل موثر در اين ). 19و1,3,6,16,18(خواهد داشت سندرم ازجمله خوراك پليت شده و سرما با يكديگر استرس

كه اين امر كند مضاعفي بر ظرفيت قلبي ـ ريوي پرنده وارد مينشان داده ). 12و5, 2(گردد موجب تشديد روند ايجاد آسيت مي

هاي ميزان هماتوكريت و درصد تقريبي گلبول شده است كههاي سفيد خون در اثر هيپوكسي تغيير نموده و در جوجههاي گوشتي مبتلابه آسيت اين پارامترها در مقايسه با جوجه

خوراك ). 14و6,9,13(دار بيشتر بوده است سالم بطور معنيجهت كنترل آسيت ) در كوتاه مدت(آردي يك روش مديريتي

دريك مطالعه ). 19و2,3,12( باشد هاي گوشتي مي در جوجههاي با رشد سريع، استفاده از مشاهده كردند كه در جوجه

روز اول دوره پرورش باعث كاهش 28خوراك آردي در ليسم و بنابراين سرعت رشد شده كه بدليل كاهش ميزان متابو

مصرف كمتر اكسيژن در پرنده ميزان مرگ ومير ناشي از آسيت با توجه به موارد فوق ). 3(كاهش يافت اي بطور قابل توجه

سرماي بلند مدت و شكل جيره غذايي هدف از اين مطالعه اثر اواسط دوره پرورش بر وقوع سندرم آسيت و پارامترهاي مرتبط

نر پرورش يافته در ارتفاع پايين هاي گوشتي با آن در جوجه .باشد مي

مواد و روش كارو ) 308 نژاد راس( قطعه جوجه گوشتي يك روزه 360تعداد

هم (جنس نراز يك جوجه كشي تجاري واقع در ارتفاع پايين در سن يك روزگي جوجه ها توزين و .تهيه شد) سطح دريا

و ) پليت و آردي(به شكل تصادفي به دو گروه مساوي قطعه اي تقسيم ودر مزرعه اي 30هرگروه با شش تكرار

تحت ) حدود سطح دريا(تحقيقاتي واقع در منطقه كم ارتفاع آب و دان . روزگي پرورش يافتند42شرايط استاندار تا سن

ها قرار داشت و با توجه به بطور آزاد در دسترس جوجه دان NRC)1994( توصيه انجمن ملي تحقيقات آمريكا

جيره 2در طول دوره پرورش از ). 15(ا فرموله گرديده جوجه روزگي21-1غذايي استفاده شد كه شامل جيره آغازي

)Kcal/Kg,%CP:21.3 (ME:290042-22 و جيره رشد هاي و جوجه بود ME:2950 Kcal/Kg,%CP:19.5)(روزگي

هاي گروه آردي از نوع يت و جوجهگروه پليت از نوع پل درجه 32رجه حرارت سالن ابتدا د.آردي دريافت كردند روز يك درجه كاهش 2 سپس هر ,سانتي گراد تنظيم شد

. درجه سانتي گراد رسيد22 روزگي به 21يافت تا در سن بطوريكه تا اين سن همه جوجه ها از نظر درجه حرارت و

در دوره ,پس از آن.رطوبت در شرايط كاملا يكسان بودندز جوجه هاي هر گروه در روزگي نيمي ا42 تا 22زماني

سالن بعدي و مجاور جهت القاء بيشتر آسيت به شكل تجربي گراد درجه سانتي22از (مطابق روش حسن زاده و همكاران

گراد ثابت نگه درجه سانتي13طي سه روز متوالي كاهش تا در در حاليكه ) 1(قرار گرفتنددر معرض استرس سرم )داشته شد

درجه 22( همان دماي طبيعيهاي سالن اول در جوجه

هاي گوشتي نر پرورش يافته در ارتفاع پايين اثر شكل جيره غذايي و سرماي اواسط دوره پرورش بر وقوع سندرم آسيت و پارامترهاي مرتبط با آن در جوجه  

 441

هاي ها به كمك سيستم دماي سالن .نگهداري شدند) گراد سانتيتنظيم و ) روزگي42(حرارتي الكتريكي تا پايان دوره آزمايش

هاي هر پن در دوره پرورش متناسب با جوجه.ثابت گرديدگيري وزن بدن و مصرف خوراك هر دو هفته يكبار اندازه

ايش وزن، ميزان مصرف خوراك و ضريب شد و ميانگين افز ميها تلفات روزانه هر يك از گروه. تبدل غذايي آنها تعيين گرديد

با كالبدگشايي علت مرگ شد و آوري و ثبت مي به تفكيك جمع 12 ، روزگي42در .ها وجراحات قلب و آسيت تاييد گرديد لاشه

بطور تصادفي ) جوجه2از هر پن(قطعه جوجه از هر گروه هاي خون از سياهرگ بالي آنها گرفته شد تا ب و نمونهانتخا

در مرحله خونگيري . گيري گرديد ميزان هماتوكريت خون اندازه گسترش مستقيم خوني روي لام تهيه و 12نيز از هر گروه

هاي پايدار ميگرديد و سپس نمونه ها جهت شمارش گلبول و Maxwellسفيد خون مطابق روش شرح داده شده توسط

آميزي اختصاصي قرار تحت رنگ )1990(كاران همهاي فوق كشتار بعد از خونگيري جوجه ).14(گرفتند مي

ها خارج و عمل در كالبدگشايي قلب از بدن جوجه. گرديدندهاي اطراف و عروق منتهي به قلب جداسازي دهليزها، چربي

بطن راست با دقت كافي از ديوار بين دو بطن .صورت گرفت ها وزن شدند دا و وزن گرديد و سپس كل بطنو بطن چپ ج

و در نهايت نسبت وزن بطن راست به وزن هر دو بطن)RV/TV(مطابق روش .محاسبه گرديد Julain)1987 ( اگر

بيان كننده قلب طبيعي ، باشد0,25 كمتر از RV/TV نسبت. باشد0,29 تا 0,25پرندگاني كه اين نسبت در آنها بين . هست

و . استRVH)( ري به هيپرتروفي بطن راستدر مرحله درگي است دچار هيپرتروفي شديد بطن 0,29در آنهايي كه بيشتر از

.)11(راست هستند

آناليز آماري و SPSSهاي جمع آوري شده با استفاده از نرم افزار داده

در. مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفتندANOVAآزمون

0,05ا از روش دانكن در سطح صورت معني دار بودن فاكتورهتلفات در اين آزمايش از . ها استفاده شد جهت مقايسه گروه

. طريق آزمون كاي مربع مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت

نتايجبود كه %)9,72( قطعه35كل تلفات در طول دوره پرورش

قطعه 360از %) 6,38( قطعه23مرگ و ميرناشي از آسيت با 12 ,از اين تعداد به ترتيب.د آزمايش بودجوجه گوشتي مور

هاي مربوط به گروه %)30,43( قطعه7و %)52,17( قطعهديگر %) 17,4( قطعه4پليت توام با سرما و پليت و همچنين

اولين تلفات در آثر آسيت .در گروه آردي توام با سرما بودند هفتگي در 5هاي گروه پليت و در هفتگي در جوجه4در

هاي گروه درصد تلفات جوجه. گروه آردي رخ دادهاي جوجهبيشتر از گروه ) p>0,05(دار بطور معني) سرما+ پليت( پليت

كنترل بطور مشخص +آردي بود در حاليكه درگروه آردي ).1جدول(آسيت مشاهده نگرديد مرگ وميرناشي از

ر گروه آزمايشيمقايسه ميزان تلفات ناشي از آسيت در پايان هر هفته در چهاـ 1 جدول مرگ و مير ناشي از

آسيت درپايان هفته هاي آزمايشي گروه

دوم هفته سوم هفته چهارم هفته پنجم هفته ششم هفته درصد وقوع آسيت جمع

سرما+ پليت 0 0 1 4 7 12 a13,3 كنترل+ پليت 0 0 0 3 4 7 ab7,8 سرما+آردي 0 0 0 1 3 4 b4,4 كنترل+ آردي 0 0 0 0 0 0 bc0

25,5 23 14 8 1 0 0 جمع   

 آيدين عزيزپور، سعيد چرخكار، نريمان شيخي

  442

ميــزان افــزايش رشــد، مــصرف دان و ضــريب تبــديل غــذايي

21تـا سـن . نشان داده شـده اسـت 3و 2ها در جداول جوجهدار مشاهده روزگي در دو گروه پليت و آردي هيچ تفاوت معني

هـاي سـرما و گي گـروه روز42-22نگرديد، اما در دوره زماني اوت ـزايش رشد و مصرف دان تفـزان افـاظ ميـرل از لحـكنت

داري روي ميزان ضريب دار نشان دادند ولي هيچ اثر معني معنيهاي گروه سرما كه جوجه بطوري. تبديل غذايي مشاهده نگرديد

ميـزان هـاي گـروه كنتـرل داراي بيـشترين در مقايسه با جوجه .پارامترهاي رشد بود

) روزگي1-21(هاي پليت و آردي ـ ميانگين افزايش وزن، مصرف دان و ضريب تبديل غذايي گروه2جدول

  )g( روزگي21-1

پارامترها P گروه آردي گروه پليت

)گرم(افزايش وزن )g(8/0±1/590 )g(7/7±3/578 غ م 

)گرم(مصرف دان )g(3/1±7/973 )g(6/0±0/955 غ م 

 غ م 65/1±64/1 27/0±08/1 ضريب تبديل غذايي دار غير معني: غ م

) روزگي22-42(هاي چهارگروه آزمايشي ـ ميانگين افزايش وزن، مصرف دان و ضريب تبديل غذايي جوجه3جدول

روزگي22-42ها گروه افزايش وزن

)گرم( مصرف دان

)گرم( ضريب تبديل غذايي

سرما+ پليت a   35±1/1427  a 77±3/2932  05/0±05/2  

كنترل+ پليت b 20±7/1388 b 69±0/2835 01/0±04/2  

سرما+ آردي a   28±0/1410  a 27±1/2919  01/0±07/2  

كنترل+ آردي b 41±8/1367 b 51±7/2804  01/0±05/2  

a,b:0,05(دار ها نشان دهنده اختلاف آماري معني بين گروه<p (باشد مي.

هــاي جوجــهH/Lو RV/TV يــت و نــسبت مقــادير هماتوكر

آورده 4كشتارشده از چهار گروه مورد آزمايش در جدول شمارهــن مطالعــه در ســن . شــده اســت روزگــي اخــتلاف 42در اي

هـاي پليـت و داري بين ميانگين درصد هماتوكريت گروه معنيهـاي گـروه پليـت آردي وجود داشت و مقـادير آن در جوجـه

RV/TVنتــايج حاصــل از نــسبت . بيــشتر از گــروه آردي بــود اين نسبت در ) p>0,05(دار ها نمايانگر كاهش معني جوجه

هاي مـورد آزمـايش هاي گروه آردي نسبت به سايرگروه جوجههـاي گـروه آردي جوجـه RV/TVكه ميزان نسبت بود، بطوري

نـسبت هتروفيـل بـه لنفوسـيت در . بدست آمـد 0,29كمتر از مـورد هـاي هاي گروه آردي در مقايسه بـا سـاير گـروه جوجه

آزمايش كمترمشاهده گرديد در حاليكه گروه پليت توام با سرما ).p>0,05(داراي بيشترين ميزان بود

هاي گوشتي نر پرورش يافته در ارتفاع پايين اثر شكل جيره غذايي و سرماي اواسط دوره پرورش بر وقوع سندرم آسيت و پارامترهاي مرتبط با آن در جوجه  

 443

) روزگي42( هاي مختلف آزمايشي هاي گروه جوجهH/Lو RV/TV و نسبت ـ ميزان هماتوكريت4جدول

RV/TV H/L درصد هماتوكريت گروه ها a 5/0 ±7/35 a 03/0 ±34/0 a 005/0 ±50/0 سرما+پليت a 4/0 ±9/34 a 02/0 ±31/0 b 004/0 ±45/0 كنترل+پليت ab 5/0 ±0/34 a 02/0 ±32/0 c 007/0 ±40/0 سرما+آردي b 1/1 ±4/33 b 02/0 ±26/0 d 004/0 ±25/0 كنترل+آردي

 a,b,c: 0,05(بين گروه ها نشان دهنده اختلاف آماري معني دار<p (باشد مي

RV/TV:ن راست به مجموع دو بطن نسبت وزن بط H/L:نسبت هتروفيل به لنفوسيت

حثب

هاي گروه آردي هيچ گونه تلفـاتي در مطالعه حاضر در جوجه قطعـه از 7ناشي از آسيت مشاهده نگرديد در حاليكـه تعـداد

هاي گروه پليت در طول دو هفتـه آخـر دوره پـرورش جوجهشاهده در توافق اين م . علايم اين سندرم را از خود نشان دادند

هاي محققين قبلي است كه گزارش نمودند جيره پليـت با يافته باعـث بـالا ،شده با افزايش ميزان مصرف غذا در واحد زمـان

رفتن ميزان رشد و در نتيجه افزايش فعاليـت هـاي متـابوليكي گـردد و شده و متعاقبا منجر به افـزايش مـصرف اكـسيژن مـي

ــاد ــد ايج ــي آن رون ــولا در پ ــاز معم ــده آغ ــيت در پرن آس درجه 13در مطالعه حاضر استفاده از دماي ).18و2,3(شود مي

هاي دوره پرورش به بعد روي جوجه 22گراد كه از روز سانتيميزان مـرگ وميـر ناشـي از . گروه پليت و آردي اعمال گرديد

برابـر در مقايـسه 3هاي گروه پليت را تا سندرم آسيت جوجه ــه ــا جوج ــروه آردي ب ــاي گ ــزايش داده ــالا در . اف ــات ب تلف

توانـد ناشـي از مواجـه هاي گروه پليت توام با سرما مي جوجهزيرا قـبلا ثابـت . ها با استرس مضاعف سرما باشد شدن جوجه

شده است كه سرما از طريـق اخـتلال در فعالـت متـابوليكي و ايجاد فشار مضاعف بر دستگاه گردش خون و دستگاه تـنفس

در ). 19و12,16 ,1( شـود يت مـي موجب تـشديد سـندرم آس ـ مطالعه حاضر بررسي پارامترهاي رشد نشان مـي دهـد كـه تـا

دار تفـاوت معنـي روزگي بين دو گروه پليـت و آردي 21سن

روزگـي بـين 42-22اما در خـلال دوره زمـاني وجود ندارد، و مـصرف دان رشـد هاي سرما و كنترل از لحاظ ميـزان گروه

رديد ولـي هـيچ اثـر معنـي داري دار مشاهده گ اختلاف معني بطوريكـه ، روي ميزان ضريب تبـديل غـذايي نـشان ندادنـد

هاي گـروه سـرما بيشترين ميزان پارامتر هاي رشد در جوجه كـه ايـن يافتـه مطـابق بـا نسبت به گروه كنترل بدست آمـد

نتايج مشابهي فقط ).2(باشد و همكاران مي Bolukbsiگزارش هـاي وزن نهايي بدن در جوجـه )دار اختلاف معني ( در بهبود

هـاي كنتـرل مواجه شده با استرس سرما نـسبت بـه جوجـه ــاران و ــسن زاده و همك ــط ح ــاران Yadimci توس و همك

اما در مطالعات آنهـا تـاثير شـكل ) 20و1(گزارش شده است .جيره بر پارامترهاي رشد مورد بررسـي قـرار نگرفتـه اسـت

دهـد كـه مقـادير هاي حاصل از اين مطالعـه نـشان مـي يافتههـاي گـروه پليـت روزگي در جوجه42هماتوكريت در سن

و Bolukbsi هـاي كـه بـا يافتـه باشد بالاتر از گروه آردي ميهـاي گوشـتي و همكـاران كـه در جوجـه Buysهمكاران و

هاي پليت شده ميزان هماتوكريـت خـون تغذيه شده با جيره ). 3و2(داردپرندگان مبتلا به آسيت افزايش داشـته مطابقـت

هـا بـا اسـترس در مطالعه حاضر، بـا مواجـه نمـودن جوجـه دار ميـزان سرماي اواسط دوره پرورش منجر به افزايش معني

نتـايج .هاي گروه سـرما گرديـد هماتوكريت خون در جوجه اين مطالعه با يافته هاي بدسـت آمـده توسـط حـسن زاده و

ردن كه گزارش ك ـ ) 16و1(همكاران است و Olson همكاران

 آيدين عزيزپور، سعيد چرخكار، نريمان شيخي

  444

ــادير ــسي مق ــسم و هيپوك ــزايش متابولي ــق اف ــرما از طري سافزايش ميزان . دهد هم خواني دارد هماتوكريت را افرايش مي

هماتوكريت خون يك واكنش فيزيولوژيكي جبراني است كه در پـي هيپوكـسي، . دهـد متعاقب هيپوكسي در پرنده رخ مي

تاثير بر گردد كه با ها ترشح مي هورمون اريتروپوئيتين از كليه هاي قرمز جوان هاي خونساز سبب افزايش توليد گلبول بافتها بتواننـد بـا افـزايش انتقـال گازهـاي شود تا اين گلبول مي

تنفسي هيپوكسي ايجاد شده را جبران كنند، ولي با توجه بـه هاي ريوي مقاومـت عروقـي در برابـر قطر بسيار كم مويرگ

نجر به كاهش سرعت جريان خون افزايش يافته و در نتيجه م جريان خون مويرگي در ريه و افزايش فشار خون ريـوي و

). 19و2,7,8,10,13(درنهايت تشديد عارضه آسيت مي گـردد هايي كـه فقـط مشاهده شده در جوجه RV/TVميزان نسبت

جيره آردي در طول آزمايش دريافت كرده بودند در مقايـسه تر از پايين) p>0,05(دار ها بطور معني هاي سايرگروه با جوجه

هـا ايـن نـسبت بـالاتر درحاليكـه در سـاير گـروه . بود 0,29ــوري ــد، بط ــشاهده گردي ــسبت م ــزان ن ــه مي در RV/TVك

. هايي كه در معرض استرس سرمايي بودند بيشتر بود جوجهاين يافته مطابق با مطالعات محققين است كه گزارش كردنـد

هـايي نظيـر نـسبت در پرندگان ابتلا به سندرم آسيت پارامتر RV/TV ــالاتر از ــي0,29 ب ــود م ــن ). 18و2،12 ,1(ش در اي

هـاي گـروه آردي بررسي نسبت هتروفيل به لنفوسيت جوجه هاي مـورد آزمـايش داراي كمتـرين در مقايسه با ساير گروه

الخـصوص هـا علـي ميزان هـست در حاليكـه در سـايرگروه ر بدسـت توام با سرما اين نسبت بالات هاي گروه پليت جوجه

مشاهدات حاصل از مطالعه حاضر وجود يـك اسـترس .آمدهـاي ييد نموده و طبـق يافتـه أرا ت در پرندگان مبتلا به آسيت

تواند بعنوان اسـترس چنـين تغييراتـي محققين هيپوكسي مي هـاي بررسي. )14و13(كند رادر تابلوي خوني پرنده ايجاد مي

فعاليـت كـاهش ، مختلف نشان داده است در شرايط طبيعـي هـاي گوشـتي منجـر بـه متابوليك در طول دوره رشد جوجه

هاي بدست آمـده در شود كه با يافته كاهش رخداد آسيت مي همانطوري كه نتايج اين تحقيـق . مطالعه حاضر مطابقت دارد

دهد، كاهش ميزان هماتوكريـت يـا بعبـارت ديگـر نشان مي در كاهش متابوليسم و در نتيجه تقاضـاي كمتـر بـه اكـسيژن

هاي گروه آردي مشاهده گرديد كـه بـا ميـزان وقـوع جوجه و RV/TVهـاي كمتر آسيت و همچنين كاهش ميزان نـسبت

H/L يد آن است كـه جيـره ؤاين مشاهدات م . باشد همراه ميآردي با كاهش ميزان مصرف غذا در واحد زمـان بخـصوص ميزان انرژي دريافتي، باعث كاهش سرعت رشـد در مراحـل

شـود كـه بـدليل كـاهش ميـزان هـا مـي رش جوجه اوليه پرو متابوليسم يك اصلاح قابل توجـه اي در اكـسيژن سـرخرگي

گـردد و درنتيجـه ميـزان مـرگ وميـر ها ايجاد مي اين جوجه .يابد ناشي از آسيت كاهش مي

فهرست منابع

اثرسـرما در : )1380.(ح . م. و بزرگمهري فـرد ،.م .حسن زاده. 1هاي گوشتي در ارامترهاي متابوليكي جوجه وقوع سندرم آسيت و پ

مجله دامپزشكي دانشگاه شـهيد چمـران اهـواز، . مناطق كم ارتفاع .30-36 :6شماره

2. Bolukbsi, C.M. Aktas, S.M. and Guzel, M.

(2005): The effect of feed regimenin ascites induced by cold and growth performance in male broilers .International Poultry Science. 4(5):326-329.

3. Buys, N. Buyse, J. Hassanzadeh, M. and

Deuypere, E. (1998): Effect of the pellet food on the ascites syndrome.An interaction with protein content of feed on performance and endocrine system. Poultry Science . 77:54-61.

4. Deuypere, E.Buyse, J. and Buys, N. (2000): Ascites in broiler chickens: exogenous and endogenous structural and functional cause factors. World's Poultry Science Journal. 56: 367-376.

هاي گوشتي نر پرورش يافته در ارتفاع پايين اثر شكل جيره غذايي و سرماي اواسط دوره پرورش بر وقوع سندرم آسيت و پارامترهاي مرتبط با آن در جوجه  

 445

5. Deuypere, E. (2002): Ascites as a multifactorial

syndrome of broiler chickens: considerations form a developmental and selection viewpoint. In: The 2end Symposium of World's Poultry Science Assocaition of the Iran Branch, Tehran, Iran,October 12-14th :119-136.

6. Hassanzadeh, M. Bozorgmehri fard, M.H. Buyse, J. and Deuypere, E.(1999): The influence of altitude on ascites incidence, performance and metabolic parameters of broiler chickens.In Procceding of the 12th European Symposium on Poultry Nutrition ,15-19 August (p.350). Velthoven, The Netherlands.

7. Hassanzadeh, M. Buyse, J. and Decuypere, E. (2002) :Further evidence for the involvement of cardiac B-adrenergic receptor in right ventricle hypertrophy and ascites in broiler chickens. Avain Pathology.31:177-181.

8. Hassanzadeh, M. Buyse,J.and Deuypere, E. (2008): Further evidence for the involvement of anatomical parameters of the cardiopulmonary system in the development of ascites syndrome in broiler chickens. Acda Veterinaria Hungarica. 56: 71-80.

9. Hassanzadeh, M. Buyse, N. Gewi l,E. Rahim i,G . and Decuypere, E. (1997): The proohylactic effect of vitamin C supplementation on broiler ascites incidence and plasma thyroid hormone concentration. Avain Pathology.26:33-44.

10. Hassanzadeh, M. Buyse, J. and Decuypere, E. (2001): Relation between myocardial B-adernergic receptor characteristics and the incidence of ascites in broiler chickens. Avain Pathology. 30:169-174.

11. Julian, R.J. (1987): The effect of increased sodium in the drinking water on right ventricular failure and ascites in broiler chickens. Avian Pathology. 16: 61-71.

12. Julain, R.J.(1993): Ascites in poultry. Avain Pathology.22:419-454.

13. Luger, D.Shinder, D. Rezepakovsky, V. Rusal, M. and Yahav, S. (2001) : Association between weigth gain, blood parameters and thyroid hormones and the development of ascites

syndrome in broiler chickens. Poultry Science.80:965-971.

14. Maxwell, M, H.Spence, S.Robertson, G.W. and Mitchell, M.A. (1990): Haematological and morphological responses of broiler chicks to hypoxia. Avain Pathology.19:23-40.

15. National Research Council. (1994): Nutrient Requriement of Poultry 9th rev. ed. National Academy Press. Washington,DC. 16. Olson, D.W. Sunde, M.L. and Bird, H.R.

(1972): The effect of temperature on metabolizable energy determination and utilization by the growing chick. Poultry Science. 51: 1915-1922.

17. Shinder, D. Rusal, M.Tanny, J. Druyan, S. and Yahav, S.(2006): Thermoregulatory Responses of chicks (Gallus domesticus) to low ambient Temperature at an Early Age. Poultry science. 86:2200-2209.

18. Silva, J, M. Dale, L, N. and Luchesi, J.B. (1988): Effect if pelleted feed on the incidence of ascites in broilers reared at low altitudes.Avian Diseases.32:370-376.

19. Wideman, R.F.Jr. (1988): Ascites in poultry. Monsanto Nutrition Update.6:1-7.

20. Yadimci, M. Sengor, E. Sahin, E, H. Bayram, I. and Cetingul, I, S. (2006): The influence of cold condition on the performance of the broiler chickens. Turkish Journal of veterinary and Animal Science. 30: 583-588.

 آيدين عزيزپور، سعيد چرخكار، نريمان شيخي

  446

1390، 1شماره ، بهار ، متشه سالعلمي ـ پژوهشي، ، اي لوژي مقايسهبيوپاتو

447

اي لوژي مقايسهبيوپاتوراهنماي اشتراك مجله

: قبل از تكميل برگه درخواست اشتراك به نكات زير توجه فرماييدلطفا . نشاني خود را كامل و خوانا و با ذكر كد پستي بنويسيد •

انشجوئي از دانشجويان با ارائه تصوير كارت د . ريا ل است15000 ريال و بهاي تك شماره 50000 بهاي اشتراك سالانه • . درصد تخفيف برخوردار خواهند شد25

اشتراك از جديدترين شماره به بعد پذيرفته مي شود و شماره هاي قديمي مجله را مي بايست به قيمت تكفروشي چنانچه • .موجود باشد از دفتر مجله تهيه فرماييد

. را قيد نماييدهاي درخواستي در صورت نياز به خريد تك شماره لطفا به طور دقيق شماره •

كد دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات بانك ملي ايران شعبه 0106989257002 وجه اشتراك را به حساب جاري • واريز كرده و فتوكپي فيش بانكي را به همراه فرم اشتراك تكميل شده به آدرس دفتر مجله پست و يا از طريق پست 1017

.ه هاي مورد نظر براي شما ارسال گرددالكترونيك ارسال نموده تا مجل

. هر گونه انتقاد و پيشنهادي داريد با ما در ميان بگذاريد •

دانشكده علوم تخصصي دامپزشكي ، دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم تحقيقاتـ 775/14155صندوق پستي ـ تهران: آدرس

اي لوژي مقايسهبيوپاتودفتر مجله

Journal of Comparative Pathobiology

Please check the appropriate box to receive your annual subscription to the Journal of

Camparative Patho-biology. o Individual Iran Other Countries

o Institutional 50000. R 100$

Check or money order must be made to the order of : Journal of Comparative Pathobiology,

Science and Research Branch, Islamic Azad University, Po.Box: 14155/775 , Tehran , Iran . or by

E.mail:jcp@srbiau.ac.ir

Payment can be made via our transfer account .

Iran : Account No . 0106989257002 - Science and Research Branch, Islamic Azad

University , Bank Melli Iran , Tehran , Iran.

Please allow 5 weeks for delivery .

Name : Istitution:

Mailing Address:

راهنماي اشتراك مجله

448

برگ درخواست اشتراك

ام ام قبلا مشترك نبوده قبلا مشترك بوده :اشتراك كتابخانه نام كتابخانه : نام سازمان سازمان، مؤسسه اشتراك شركت، : نام و نام خانوادگي اشتراك شخصي

:نشاني دقيق :تلفن :كد پستي

ريال بابت اشتراك : به مبلغ: به پيوست رسيد بانكي شماره سال هاي خريد تك شماره / يك ساله مجله از شماره سال

.گردد ارسال مي

مهر و امضاءتاريخ

Journal of Comparative Pathobiology Science and Research Branch, Islamic Azad University

Po.Box: 14155/775

Tehran, Iran http://jcp.srbiau.ac.ir

jcp@srbiau.ac.ir

بسمه تعالی

ها ای و نویسندگان مقاله لوژی مقایسهبیوپاتوفرم تعهد متقابل فصلنامه

:عنوان مقاله • :(Corresponding Author)نویسنده اصلی • :همکار) گان(نویسنده • :نشانی محل کار و منزل نویسنده اصلی • :شماره تلفن • :شماره فاکس • :نشانی پست الکترونیکی • شوم این مقاله تاکنون در مجله یـا سـمینار نویسنده اصلی مقاله بالا، متعهد می ................................ اینجانب •

لوژی بیودیگری ارایه نشده است و تا زمان تأیید نتیجـه در هیـأت تحریریـه فـصلنامه پـاتو داخلی و خارجی .ای آن را به مجله دیگری ارایه نخواهم داد مقایسه

:مسئولیت در مقاله: تاریخ: امضاء

ماه از 2شوم حداکثر ظرف مدت ای، متعهد می لوژی مقایسه بیوسردبیر فصلنامه پاتو ............................ اینجانب تعهـد دو طـرف بدیهی است پس از گذشت این زمـان، . زمان دریافت مقاله نسبت به اعلام نتیجه اقدام نمایم

مقاله را به نشریه یا سمینار دیگـری ارایـه دهـد، چنانچه نویسنده محترم در مدت تعیین شده، . منتفی است .مقاله ایشان از روند کاری فصلنامه خارج خواهد شد

:تاریخ: امضاء سردبیر