192 710 32 52 2 - yayın denizi - anasayfayayindenizi.com.tr/demo/10-tarih.pdf · 2018-09-11 · ı...

UYGULAMAYI İNDİR VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ.

Öğreten Etkinlikler

Kavram Haritaları

Ünite Tekrar Testleri

Yazılıya Hazırlık

Rehberlik Bölümü

Dönem Tarama Testleri

Perforaj

Kavram Sözlüğü

ONLİNE“eğitimde yayındenizi online”

ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ

KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK

ÖRNEK KİTAP TALEBİ

MÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU

www.ydakillitahta.com

ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOL-DURUNUZ.

SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ.

İNTERNETE BAĞLI OLSUN VEYA OLMASIN DİLEDİĞİNİZ PLATFORM-LARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANA-BİLİRSİNİZ.İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ.

YAYIN DENİZİ TEK

VİDEO ÇÖZÜM

UYGULAMASI

İNDİR

ÖZELLİKLER

10TARİH

• Her tip soru çeşidini görmenizi sağlayacaktır.

• Akıl ve mantık yürütmenizi kolaylaştıracaktır.

• Düşünme becerinizi geliştirecektir.

• Her seviyedeki öğrenciye hitap eden bu soru bankası eksiklerinizi görmenizde de size kaynak olacaktır.

• Bazı soruların farklı formatlarının üst üste sorulmasıyla konuları daha iyi öğrenmenizi, kavramanızı ve pekiştirmenizi sağlayacaktır.

• Seviyenizi belirlerken size yol gösterecektir.

BU KİTAP BANA NE KAZANDIRIR?

• Testler konu başlıkları ve kazanımlar dikkate alınarak oluşturulmuştur.

• Her test kendi içerisinde öğrenme sırası dikkate alınarak hazırlanmıştır.

• Üniteler konunun daha iyi anlaşılabilmesi için kavram haritası ve kavram sözlüğü ile desteklenmiştir.

• Öğrencinin kitaptan tam verim sağlayabilmesi için rehberlik bölümü eklenmiştir.

• Öğrencilerimizin soruları çözerken nerede takıldıklarını tespit edebilmeleri için konuya ait her tip soru çeşidine yer verilmiştir.

• Algı ve yorum gücünü ölçen sorular vardır.

• Algıda seçicilik – karar verme – yorumlama gibi bilişsel beceriler etkinliklerle desteklenmiştir.

• Yazılıya hazırlık bölümü ile klasik tarzdaki sorulara da yer verilmiştir.

• Kavram haritaları ve kavramlar bölümüyle konular genel hatlarıyla ele alınmış, öğrencilerin bilinçli bir şekilde test çözmeleri sağlanmıştır.

• Ünite tekrar testleri ile konuların bir bütün olarak değerlendirilmesi sağlanmıştır.

• I. ve II. Dönem Tekrar Testleri eklenmiştir.

• Tamamı video çözümlüdür.

KİTAP İÇERİĞİ

SAYFA SAYISI

SORU SAYISI

ETKİNLİK SAYISI

TEST SAYISI

TARAMA TESTİ

192 710 32 52 2

Boşluk Doldurma Yazılıya HazırlıkDoğru / Yanlış Eşleştirme Bulmaca

ÇALIŞMA PLANI YAPALIM!Çalı

şma Planı Yaparken Bu Soruları Dikkate Alınız!

Hangi ders, hangi gün?

Konu öğrenme ve tekrar ne zaman?

Soru çözümü ve ödevler ne zaman?

Deneme Sınavları ne zaman?

Aksayan çalışmalar hangi gün ve ne zaman çalışılmalı?Ders dışı hangi etkinlikler ne zaman yapılmalı?

Tatil günü hangi gün?

EVDE ETKİN ÇALIŞMA

Evde olduğunuz zamanı çok iyi değerlendirmelisiniz. Çoğu zaman yoğun ve yorgun bir gün geçirerek eve gel-diğiniz için iyi ve uygulanabilir bir programa ihtiyacınız var.

Evde yapılması gereken işler:

● Uyuma ● dinlenme ● beslenme ● konuları tekrar etme, ●

soru çözme● çözemediğin sorular için araştırma yapma ● ödev yapma ● fazladan sınav uygulama ● önceden öngörülemeyen durumlar

gibi pek çok başlık altında toplanabilir.

Dersler gün boyu peşinizi bırakmadı. Okul bitti ama evde derse devam çünkü hedefleriniz ve hayalleriniz var. Bunu asla unutmamalısınız.

Eve gelince önce dinlenmelisiniz.

Kendinize bir ders çalışma saati belirlemeli ve sürekli bunu düşünmelisiniz. Çünkü zihin neyi tekrar ederse kendini o yönde yönlendirir.

Konu öğrenme, tekrar etme, soru çözme saatlerini birbiri arkasına yerleştirmelisiniz.

Ders çalışırken mutlaka ara vermelisiniz. Ara vermek odaklanma gücünüzü artıracaktır.

Her gün konu tekrarlarına zaman ayırmalısınız. Yeni bilgiyi günlük tekrar etmelisiniz. Tekrar etmek başarı-nın anahtarıdır. Bilginin pekiştirilmesini ve uzun sureli hazfızaya atılmasını sağlar. Tekrarlarınızı zihinden yapmayı öğrenmelisiniz. Bu size zaman kazandıracak kalıcı olarak öğrenmenize de katkı sağlayacaktır.

Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için ilişkilendirerek öğrenmeye çalışmalısınız. Ezberden kaçınmalısınız. Öğrenilen bilginin tam olarak kullanılması için beyin tarafından analizinin yapılması gerekir. Ezberci sistem bunu engeller.

Not alma hızınızı kendinize göre belirlemelisiniz. Yavaş not alma beynin konsantre olmasını zorlaştırır, yazma hızı ile beynin çalışma hızı arasında boşluk meydana gelir. Zihin başka alanlara kayar ve konsantrasyon sorunu yaşarsınız.

Herşeyden arındırılmış ortam çalışma için iyi bir ortam değildir.

Dikkatinizi belli alanlara değil, genele yaymalısınız. Dikkatinizi uyanık tutmayı unutmamalısınız.

Sosyol hayattaki olumsuz etkenlere dikkat etmeli mümkün olduğunca ortadan kaldırmalısınız.

Yaptığınız programa beyninizi ikna etmelisiniz.

NASILNEREDENE ZAMAN

Herşey ne kadar karışık görünse de;

☛ Gerçekleştirilebilecek bir hedefin varsa,

☛ Hedefe ulaşmayı amaç edindiysen,

☛ Soru çözerek deneyim kazanıyorsan,

☛ Konuları birbiri ile ilişkilendirebiliyorsan,

☛ Sınav uygulayarak bilgilerini sık sık kontrol

ediyorsan.

☛ Kendine güveniyorsan

işler iyi gidecek demektir.

İYİ NOT ALMAK

HER ŞEYİ YAZMAK DEMEK DEĞİLDİR!

İyi not almak; kendi cümlelerini kurmak, şekille veya yazıyla şifrelemek, baktığında kolayca anlayıp hatırlamak için materyal hazırlamak demektir.

Tutulan notlar; onlara geri dönmek, onları okumak, onları gözden geçirmek, oradaki fikirlerin üzerine düşünmekle bir anlam kazanırlar.

+ + = Bilgi Deneyim Duygu ve Davranış ÖĞRENME

Merak; öğrenme isteğini harekete geçirir, odaklanmayı sağlar, çabuk yorulmayı engeller.

KÜNYEÖN SÖZREHBERLİK1. ÜNİTE: YERLEŞME VE DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SELÇUKLU TÜRKİYESİ

Kavram Haritası ...........................................................10

Kavramlar ....................................................................11

Tarih Şeridi ..................................................................12

Etkinlikler .....................................................................13

Türklerin Anadolu'ya Göçleri ve Devletleşme Süreci ...17

Türk Haçlı Mücadelesi .................................................19

İlk Türk Beyliklerinin Birbiriyle Mücadelesi ve

Moğol İstilası ................................................................21

Ünite Tekrar Testi ........................................................25

Yazılıya Hazırlık ...........................................................27

2. ÜNİTE:

BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI SİYASETİ (1302-1453)

Kavram Haritası ...........................................................30Kavramlar ....................................................................31Tarih Şeridi ..................................................................32Etkinlikler .....................................................................33Beyliğin Kuruluşu .........................................................37Beylikten Devlete Geçiş ...............................................39Rumeli Fetihleri ............................................................41Anadolu Türk Siyasi Birliğinin Sağlanması ..................43Ankara Savaşı ve Sonrası Gelişmeler .........................45Ünite Tekrar Testi ........................................................47Yazılıya Hazırlık ...........................................................51

3. ÜNİTE:

DEVLETLEŞME SÜRECİNDE SAVAŞÇILAR VE ASKERLER

Kavram Haritası / Kavramlar .......................................54

Etkinlikler .....................................................................55

Kuruluş Dönemi'nde Askerî Yapı .................................57



4. ÜNİTE:

BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENİYETİ

Kavram Haritası ...........................................................66

Kavramlar ....................................................................67

Etkinlikler .....................................................................69

Anadolu'nun İslamlaşması Sürecinde Seferler ve Alimler ......................................................73

İlmiye, Kalemiye ve Seyfiye .........................................75

Osmanlı Coğrafyasında Kültür, Zanaat ve Sanat ..........................................................79



5. ÜNİTE:

DÜNYA GÜCÜ OSMANLI (1453 – 1595)

Kavram Haritası ...........................................................88

Kavramlar ....................................................................89

Tarih Şeridi .................................................................90

Etkinlikler .....................................................................91

İstanbul'un Fethi, Sonuçları ve Sonrası .......................95

Türk – İslam Dünyasının Lideri Osmanlı ...................107

Kanuni Dönemi ve Sonrası ........................................113

Osmanlı'nın Altın Çağı ve Avrupa .............................127

Ünite Tekrar Testi ......................................................131

Yazılıya Hazırlık .........................................................135

6. ÜNİTE:

SULTAN VE OSMANLI MERKEZ TEŞKİLATI

Kavram Haritası .........................................................138

Kavramlar ..................................................................139

Etkinlikler ...................................................................140

Sultan ve Kapu Halkı .................................................143


7. ÜNİTE:

KLASİK ÇAĞDA OSMANLI TOPLUM DÜZENİ

Kavram Haritası .........................................................152

Kavramlar ..................................................................153

Etkinlikler ...................................................................155

Millet Sistemi ve İslam Kültürünün Yayılışı ................159

Toprak Sistemi ve Lonca Teşkilatı .............................163

Osmanlı Devleti'nde Vakıflar .....................................167

Ünite Tekrar Testi ......................................................169


TARAMA TESTLERİ

I. Dönem Tarama Testi ..............................................175

II. Dönem Tarama Testi .............................................179

CEVAP ANAHTARI ...................................................183

İçindekiler

ÜNİTE

1Kavram Haritası

10

Kavram Haritası

Anadolu’da Kurulanİlk Türk

Devlet ve Beylikleri

Orta Anadolu’da kuruldu. Merkezi Sivas’tır.

Türkiye Selçuklu Sultanları ile mücadele eden en güçlü devlettir.

Ermeniler, Bizans ve Haçlılarla savaştı.

Anadolu’nun ilk medresesi sayılan Yağıbasan Medrese-si’ni yapmışlardır.

Danişmentliler

Erzurum ve çevresinde kuruldu.

Önemli eserleri arasında Ma-ma Hatun Külliyesi, Tepsi Mi-nare, Üç Kümbetler ve Ulu Cami gösterilebilir.

Anadolu’da kurulan ilk Türk devletidir.

Saltuklular

Erzincan ve Divriği çevresindeegemenlik kurmuşlardır.

Divriği Ulu Cami ve Darüşşi-fası önemli eserleridir.

Mengücekliler

Diyarbakır, Harput ve Mardinçevresinde üç kol halinde hü-küm sürmüşlerdir.

Malabadi Köprüsü ve HatuniyeMedresesi önemli sanat eserleri arasındadır.

Artuklular

İzmir ve çevresinde kuruldu.

Çaka Bey ilk Türk donanma-sını kuran ve ilk deniz komu-tanı olan Türk beyidir.

Çaka Beyliği

YERLEŞME VE DEVLETLEŞMESÜRECİNDE

SELÇUKLU TÜRKİYESİ

Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafın-dan İznik merkez alınarak kuruldu.

Alaeddin Keykubat zamanında, YassıÇemen Muharebesi ile Harzemşahlar yenildi. Selçuklu Devleti Moğollar ilesınır komşusu oldu.

I. Kılıçarslan zamanında I. Haçlı Seferinedeniyle merkez İznik’ten Konya’yataşındı.

I. Mesut zamanında devletin ilkparası bastırıldı.

• Baba İshak İsyanı• 1243 Kösedağ Muharebesi ile devlet yıkılış sürecine girdi.

Venediklilerle ilk defa ticaret antlaşması yapıldı.

Sinop’ta ilk tersane kuruldu.

ÜNİTE

1

11

Kavramlar

kadı: Vilayetlerde adalet işlerinden sorumlu olan kişi.

subaşı: Vilayetlerde güvenlik işlerinden sorumlu olan kişi

naib: Sultanın vekili olarak yönetim işlerinden sorumlu olan kişi.

muhtesip: Belediye işlerinden sorumlu olan kişidir.

şer’i hukuk: Evlenme, boşanma, miras ve ticari davalarla ilgilenen dine dayalı hukuk sistemi.

örfi hukuk: Devlet ile toplum arasındaki sorunlar ile ilgilenen örf ve adetlere dayalı hukuk sistemi.

ikta: Devlete ait toprakların gelirinin maaş veya hizmet karşı-lığı olarak kişilere bırakılmasıdır.

kervansaray: Anayollarda kervanların konaklaması için yapı-lan büyük han.

uç beyi: Selçuklularda devletin batısında sınır güvenliğini sağlaması ve düşman topraklarına akınlar düzenlenmesi için görevlendirilen bey.

ferman: Padişahın herhangi bir konuda tuğra veya nişanını taşıyan yazılı emir.

menşur: Devlet memuriyetlerine yapılan atamalar için hazır-lanan belge.

haçlı seferleri: Avrupalıların Müslümanların elinde bulunan ve Hristiyanlar tarafından kutsal sayılan yerleri geri almak amacıyla düzenledikleri seferler.

feodalite (derebeylik): Orta Çağ’da Avrupa’yı siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda etkileyen yönetim biçimi.

tersane: Gemi yapılan ve onarılan yer.

hat: Güzel yazı sanatı.

türbe: Genellikle ünlü bir kimse için yaptırılan ve içinde o kimsenin mezarının bulunduğu yapıt.

külliye: Cami ile birlikte kurulan medrese, kütüphane, hasta-ne gibi yapılar topluluğu.

darüşşifa: Hastalıkların tedavi edildiği yer, hastane.

ahilik: Anadolu’da XIII. yüzyılda “Ahi Evran” tarafından esnaf birlikleri olarak yapılandırılmış, sosyo - ekonomik bir teşkilat-lanmadır.

reisü’l bahr: Selçukluda donanma komutanına verilen isim.

divanı berid: Anadolu Selçukluları’nda posta ve haberleşme işlerini yürüten divan.

divanı istifa: Selçuklularda mali işlerden sorumlu olan divan.

divanı işraf: Selçuklularda mali işlerin denetlenmesinden sorumlu olan divan.

divanı arz: Anadolu Selçuklu Devleti’nde ordu işlerinden sorumlu olan divan.

pervaneci: Arazi defterini düzenleyen ve dirlik topraklarını dağıtan kişi.

bacıyan-ı rum: “Anadolu Bacıları” anlamını taşımaktadır. Kadınların teşkilatlanıp gelişmesi için Ahi Evran’ın eşi Fatma Bacı dünyanın ilk kadın teşkilatı olan Bacıyan-ı Rum’u kur-muştur.

türkmen: Müslüman Oğuz Türklerine denir.

mezhep: Bir dinin, anlayış ve görüş ayrılıkları dolayısıyla orta-

ya çıkan, belirli kuralları kendi içinde tutarlı inanç ve davranış

bütünlüğü bulunan büyük kollarından her biri.

kontluk: Bir derebeyinin yönetiminde bulunan toprak.

konargöçer: Göçebe bir hayat süren, bir yere sürekli yerleş-

meyen.

papa: Katolik Hristiyan dünyasının dini lideri.

senyör: Orta Çağ’da Avrupa’da geniş toprakları olan kimse.

harezm: Hazar Denizi’nin doğusunda Aral Gölü’ne dökülen

Ceyhun Irmağı’nın güneyinde kalan bölgeye verilen addır.

kümbet: Anıt mezar.

hutbe: Cuma namazından önce ve bayram namazlarından

sonra hatibin minberde yaptığı, Arapça ve Türkçe olmak

üzere iki kısımdan meydana gelen dini konuşma.

melik: Selçuklularda sultan tarafından bir eyaleti, bölgeyi

yönetmekle görevlendirilen hanedan mensubu.

dizdar: Anadolu Selçuklu Devleti’nde kale komutanlarına

verilen ad.

niyabeti saltanat: Anadolu Selçuklularında sultan başkentte

değilse hükümdara vekillik eden divan.

emirü’l ümera: Anadolu Selçuklularında ordu komutanlarına

verilen isim.

kadiül kudat: Selçuklularda dini hukuk sisteminin başındaki

kişi.

emiri dad: Anadolu Selçuklularında örfi hukuk sisteminin

başındaki kişi.

sipahi: İkta sahiplerinin yetiştirdiği, tamamı Türk ve atlı asker-

lerlen oluşan birlikler.

atabey: Selçuklularda şehzadelerin eğitilmesi ve bağımsız

olarak bir eyaletin yönetimi ile görevli vezir.

tezhip: Selçuklular zamanında geliştirilen altın yaldızlı süs-

leme sanatı.

imaret: Giderleri vakıf gelirleriyle karşılanan, külliyeler içinde

yer alan, yoksulların yemek ihtiyacını ücretsiz olarak karşıla-

yan kurum.

fütüvvet: Gençlik, delikanlılık, mertlik, yiğitlik, yardımlaşma

üzerine kurulmuş tarikat, dini mahiyette esnaf birliği.

hattat: El yazısı çok güzel olan sanatçı.

medrese: İslam ülkelerinde genellikle dini ilimlerin okutulduğu

yer.

zanaat: El ustalığı isteyen işler.

mevlevilik: Mevlana Celaleddin Rumi tarafından kurulan

tarikat.

ÜNİTE

1Tarih Şeridi

12

Tarih Şeridi

1070 - 11001100 - 1130

1130 - 11601160 - 1190

1190 - 12201220 - 1250

1250 - 12801280 - 1310

1077Türkiye Selçuklu Devleti’nin kurulması

1141Katvan Muharebesi

1174Eyyubiler Devleti’nin kurulması

1196Moğol İmparatorluğu’nun kurulması

1228Mengücekliler Beyliği’nin yıkılması

1270Haçlı Seferleri’nin sona ermesi

1308Türkiye Selçuklu Devleti’nin yıkılması

1231Artuklular Beyliği’nin yıkılması

1243Kösedağ Muharebesi

1250Memlûklular Devleti’nin kurulması

1178Danişmentliler Beyliği’nin yıkılması

1081Çaka Beyliği’nin kurulması

1096 - 1099I. Haçlı Seferi

1147 - 1149II. Haçlı Seferi

1202 - 1204IV. Haçlı Seferi

1072Saltuklular Beyliği’nin kurulması

1080Danişmentliler Beyliği’nin kurulması

1093Çaka Beyliği’nin yıkılması

1102Artuklular Beyliği’nin kurulması

1157Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılması

1176Miryokefalon Muharebesi

1260Ayn-ı Calut Muharebesi

1277Karamanoğulu Mehmet Bey’in Türkçe’yi

resmî dil ilan etmesi

1202Saltuklular Beyliği’nin yıkılması

1227Moğol İmparatorluğu’nun parçalanması

1230Yassıçemen Muharebesi

1240Bâbailer Ayaklanması

1250Eyyubiler Devleti’nin yıkılması

III. Haçlı Seferi1189 - 1192

Yerle

şme

ve

De

vle

tleşm

e S

üre

cin

de

Se

lçuk

lu T

ürki

yesi

15

EtkinliklerÜNİTE

1

III. Aşağıda verilen ifadeleri uygun kavramlarla eşleştiriniz.

1. ArtuklularDevri’ninentanınmışbiliminsanı,sibernetiğinilkkurucusu a. Ahilik

2. Bizans’ınAnadolu’yugerialmaümidininortadankalkması b. Hıttin Muharebesi

3.SosyalveekonomiksıkıntılariledevletotoritesininzayıflamasısonucundaTürkmenle-rinçıkardığı1240tarihliisyan

c. Haçlı Seferleri

4.Anadolu’da13.yüzyıldaAhiEvrantarafındanesnafbirlikleriolarakyapılandırılmışsos-yo-ekonomikteşkilatlanma

d. El - Cezeri

5. Türkiye’dekieneskianıtsalmezar e. Kösedağ Muharebesi

6. AnadoluSelçukluDevleti’ndeilkaltınparayıbastıranhükümdar f. MiryokefalonMuharebesi

7. SelahattinEyyubi’ninKudüs’üHaçlılardanaldığımuharebe g. Derebeylik

8. Moğolları,tarihindeilkkezyenilgiyeuğratanTürkdevleti h. I. Alaeddin Keykubad

9. Anadolu’daII.BeyliklerDönemi’ninyaşanmasınanedenolanmuharebe ı. Memlûklular

10. Kırım’ınSuğdakLimanı’nıalarakilkdenizaşırıseferlerigerçekleştirenhükümdar i. II. Kılıç Arslan

11.OrtaÇağ’daAvrupa’yısiyasal,sosyal,ekonomikvekültürelalanlardaetkileyenyönetimbiçimi

j. Baba İshak Ayaklanması

12.AvrupalılarınMüslümanların elinde bulunan veHristiyanlar tarafından kutsal sayılanyerlerigerialmakamacıyladüzenledikleriseferler

k. EmirSaltukKümbeti

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12d f j a k i b ı e h g c

Yerle

şme

ve

De

vle

tleşm

e S

üre

cin

de

Se

lçuk

lu T

ürki

yesi

27

ÜNİTE

1 Yazılıya Hazırlık

1. Türklerin Anadolu’yu fethetmesini ve yerleşmesini kolaylaştıran etkenler nelerdir? Açıklayınız.

2. Anadolu’da kurulan ilk Türk beyliklerinin ortak özellikleri nelerdir? Üç tanesini yazınız.

3. Haçlı Seferlerinin siyasi sonuçları nelerdir? Yazınız.

4. Miryokefalon Muharebesi’nin nedeni ve sonuçları nelerdir? Yazınız.

5. Türkiye Selçuklu Devleti ticareti geliştirmek için ne gibi faaliyetler yapmıştır? Açıklayınız.

6. Baba İshak İsyanı’nın nedenleri nelerdir? Yazınız.

– Alp Arslan’ın, emrindeki komutanlara, “Toprak fethedenin malıdır.” diyerek onları Anadolu’ya akınlar düzenlemeleri konusunda teşvik etmesi

– Anadolu’ya egemen olan Bizans’ın halktan ağırvergileralmasıvehalkabaskıuygulaması–Anadolu’nuntarımvehayvancılığauygunolması

– Alp Arslan’ınAnadolu’yufethetmeklegörevlendirdiğikomutanlartarafındankurulmuştur.– Anadolu’nun fethinde ve Türkleşmesinde rol oynamışlardır.

– Egemen oldukları bölgeleri Bizans’a, Gürcülere, Ermenilere ve Haçlılara karşı korumuşlardır.

– Feodalite rejimi zayıflamıştır.

– Türklerin batıya ilerleyişleri bir süre durmuştur.

– Türklerin İslam dünyasındaki saygınlıkları artmıştır.

– Haçlılarla yapılan mücadele nedeniyle İslam dünyası Moğollara karşı güçsüz kalmıştır.

Nedeni: Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan atmak istemesi

Sonuçları:

– Bizans, Anadolu’yu Türklerden geri alma ümidini kaybetti.

– Anadolu’nun Türk yurdu olduğu ispatlandı.

– Kervansaray yapımına önem vermişlerdir.

– Tüccarlara düşük gümrük vergileri uygulamışlardır.

– Antalya, Alanya ve Sinop gibi liman şehirleri fethedilmiştir.

Nedenleri:

– Türkmenlerin yönetimden dışlanması

– Devletin ekonomik ve siyasi alanda zayıflamasıyla huzursuzluğun artması

– Moğol istilası nedeniyle Türkmenlerin Anadolu’ya gelmesiyle artan nüfusun sorunlarının çözülememesi

Yerle

şme

ve

De

vle

tleşm

e S

üre

cin

de

Se

lçuk

lu T

ürki

yesi

28

Yazılıya Hazırlık

7. Kösedağ Muharebesi’nin Türkiye Selçukluları açısından sonuçlarını yazınız.

8. Anadolu’da kurulan II. Türk beyliklerinin özelliklerini yazınız.

9. Haçlı Seferlerinin düzenlenmesinde etkili olan ekonomik faktörleri açıklayınız.

10. Ahilik teşkilatı nedir? Hakkında bilgi veriniz.

11. Anadolu’da kurulan I. dönem Türk beyliklerinin isimlerini yazınız.

12. Anadolu’da yaşayan Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş ve Ahi Evran gibi düşünürlerin ortak özelliklerini yazınız.

– Devlet yıkılış sürecine girdi.

– Merkezi otoritesini kaybetmesi Anadolu’da beyliklerin kurulmasına yol açtı.

– Moğollara vergi ödemeye başladı.

– Türk denizciliğinin gelişmesini sağlamışlardır.

– Türkçenin gelişmesine katkı sağlamışlardır.

– Anadolu’yu birçok mimari eserle donatarak imar faaliyetlerine katkıda bulunmuşlardır.

– Anadolu’daki Türk varlığını devam ettirmişlerdir.

– Haçlıların Doğunun zenginliklerineulaşmaisteği– Avrupa’nın büyük bir kısmının açlık ve yoksulluk içinde olması

– Avrupalıların doğudan gelen ticaret yollarına hakim olma isteği

Ahilik, XIII. yüzyılda Kırşehir’de yaşayan ve derici ustası olan “Ahi Evran” tarafından kurulan bir esnaf teşkilatıdır. Esnaflar arasındaki dayanışmayı artıran onların sorunlarına çözüm getiren Ahilik teşkilatında malın kaliteli üretilme-sine büyük özen gösterildi. Ahiler yaptıkları hayır kurumlarıyla insanların ihtiyaçlarını da büyük oranda karşılardı.

Saltuklular,

Artuklular,

Çaka Beyliği,

Mengücekliler,

Daniş-mentliler

– Anadolu’nun Türkleşmesinde, halkın eğitiminde önemli rol oynamışlardır.

– Anadolu’da hoşgörü kültürünü geliştirmişler, birlik ve beraberliğin sağlanmasına çalışmışlardır.

Beyl

ikte

n D

evl

ete

Osm

anl

ı Siy

ase

ti (1

302

– 14

53)

37

TESTÜNİTE

2

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

1. XIV. yüzyılın başlarında Yakın Doğu’da Türkiye Selçuklu Devleti, Anadolu Beylikleri, Trabzon Rum İmparatorluğu, Altın Orda Devleti ve İlhanlı Devleti bulunmaktaydı.

Bu durum aşağıdakilerden hangisine kanıt olabilir?

A) Ön Asya’da siyasi birliğin olmadığına

B) İlhanlıların o dönemde Anadolu’da en güçlü devlet olduğuna

C) Anadolu’da merkezî otoritenin güçlü olduğuna

D) Altın Orda Devleti ile Ruslar arasında rekabet yaşan-dığına

E) Türkiye Selçukluları’nın İlhanlılarla müttefik olduğuna

2. XIII. yüzyılın ortalarından itibaren Anadolu’nun büyük bir kısmına hakim olan İran merkezli İlhanlı Devleti’nin 1258’de Bağdat’ı ele geçirmesi ve ardından da Suriye sınırına yaklaşması, Moğol kökenli İlhanlılar ile

Memlukleri rakip haline getirmiştir.

Buna göre XIII. yüzyılda Yakın Doğu’da yaşanan gelişmeler ile ilgili olarak;

I. Anadolu’da İlhanlıların söz sahibi olduğu,

II. Memlukler ile İlhanlıların çağdaş olduğu,

III. Memluklere İlhanlıların son verdiği

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III

3. Karadeniz’in kuzeyinde kurulan Altın Orda Devleti, Rus knezliklerine baskı uygulayarak onların Karadeniz’e inmelerine engel oldu. Ancak Timur Devleti’yle girişilen mücadeleyi kaybeden Altın Orda Devleti iyice zayıfladı ve yıkıldı. Bu durum Rusların güneye inmelerini kolay-laştırdı.

Buna göre Altın Orda Devleti ile ilgili olarak aşağıda-kilerden hangisi söylenemez?

A) Timurlular ile aynı dönemde yaşamışlardır.

B) Zayıflamaları, Rusların güçlenmesine ortam hazırlamıştır.

C) Belli bir dönem Rusları baskı altında tutmuşlardır.

D) Karadeniz’in kuzeyinde tampon devlet konumunda olmuşlardır.

E) Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu kolaylaştırmışlardır.

4. “XIV. yüzyılda Anadolu’da siyasi birlik yoktur.” diyen bir tarihçi bu duruma kanıt olarak aşağıdakilerden hangisini gösteremez?

A) Yavuz Sultan Selim’in Dulkadiroğulları Beyliği’ni Osmanlı topraklarına katmasını

B) Anadolu’nun güneyindeki bazı şehirlerin Memluk egemenliğinde olmasını

C) Bizans tekfurlarının birbirleriyle mücadele etmesini

D) Trabzon ve çevresinde Trabzon İmparatorluğu’nun hüküm sürmesini

E) Anadolu’da bağımsız Türkmen beyliklerinin kurulmasını

5. • XIV. yüzyıl başlarında Avrupa’da siyasi birlik yoktu.

• Avrupa’nın büyük bir kısmında derebeylik (feodalite) rejimi hâkimdi.

• İngiltere ve Fransa arasında “Yüzyıl Savaşları” devam etmekteydi.

Avrupa’nın yukarıda verilen siyasi durumu aşağıda-kilerden hangisine ortam hazırlamıştır?

A) Osmanlı yönetiminin devşirme siyasetine ağırlık ver-mesine

B) Balkanlarda mezhep birliğinin bozulmasına

C) Avrupa’da merkezî otoritenin güç kazanmasına

D) Osmanlı Devleti’nin Batı’daki ilerleyişinin kolaylaş-masına

E) Bizans’ın hâkimiyet alanının büyümesine

6. “Osmanlı Devleti’nin ilk padişahı olan Osman Bey’in Şeyh Edebali’nin kızı Malhun (Balâ) Hatun ile evlenme-si sonucunda Ahi birlikleriyle Osmanlı ailesi arasında bir kan bağı kurulmuştur. Kuşkusuz bu olay Ahi bir-liklerinin henüz kuruluş dönemlerini yaşayan Osmanlı Beyliği gibi bir siyasi güce egemen olma arzularının bir sonucudur.”

Prof. Dr. Adnan GÜLERMAN

Ahi birlikleri ve Osmanlı ailesi arasındaki akrabalık ilişkisinin;

I. Osmanlı Beyliği adına, Ahi birliklerinin nüfuzundan büyük ölçüde faydalanılması,

II. Ahiler açısından bulundukları bölgede siyasi alanda söz sahibi olunması,

III. Anadolu’da Türk siyasi birliğinin kesin olarak sağlanması

durumlarından hangilerine neden olduğu söylenemez?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) II ve III

1Beyliğin Kuruluşu

Beyl

ikte

n D

evl

ete

Osm

anl

ı Siy

ase

ti (1

302

– 14

53)

38

Beyliğin Kuruluşu

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. “Ertuğrul Gazi’nin ölümüyle Kayı aşiretinin başına geçen Osman Bey, Anadolu’da Türkmen beylikleri arasındaki mücadelelere karışmayarak yönünü Bizans’a çevirdi.” diyen bir tarihçi Kayıların hedefinin aşağıdakilerden hangisi olduğunu savunmaktadır?

A) Bizans tekfurlarının kendi aralarında yapmış olduğu mücadelelerden faydalanarak beyliğin topraklarını genişletmek

B) Anadolu’daki Ahilerin desteğini almak

C) Kendisini Anadolu Selçuklu Devleti’nin devamı gibi göstermek

D) İskân politikasını uygulamak

E) Gaza ve cihat anlayışını terk etmek

8. Ahi teşkilatının lideri olan Şeyh Edebali’nin kızı Malhun Hatun’la evlenerek bu teşkilatın desteğini alan Osman Bey; Anadolu’ya gaza yapmak amacıyla gelen ve “Gaziyanırum” adı verilen Türkmenlerin yanında, Anadolu’da bir kadın teşkilatlanması olan “Bacıyanırum” kollarından da büyük destek gördü.

Bu verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Osmanlı Devleti’nin ayakta kalmak için Ahilerin nüfu-zundan yararlandığı

B) Osmanlıların Bizans’la olan mücadelesinde tek başı-na olmadığı

C) Kadınların da kendi aralarında örgütlendiği

D) Osman Bey’in Şeyh Edebali ile akrabalık ilişkisi kur-duğu

E) Ahilerin siyasi bir kimlik kazanmasında Osmanlı Beyliği’nin önemli katkılarının olduğu

9. Osman Bey ele geçirdiği toprakları, eski Türk töresin-deki “fethedilen yerin fetheden kumandana verilmesi” geleneğine uyarak bu toprakları kardeşleri, oğulları ve komutanları arasında paylaştırdı.

Osman Bey’in “fethedilen yerin fetheden komutana verilmesi geleneğini devam ettirmesi” ile ilgili olarak;

I. teşkilatlanmada Batı kültürünün örnek alındığı,

II. fetih hareketlerinin hızlandırılmak istendiği,

III. Anadolu’da Türk siyasi birliğinin kesin olarak sağlan-dığı




10. Tarihçi İlber Ortaylı’ya göre; “Osmanlı Beyliği’nin

Bizans’a yakın bir yerde kurulmuş olması Batı’ya geçişi-

ne ve büyümesine olanak hazırlamıştır.”

Tarihçi İlber Ortaylı, Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyüyüp gelişmesinde etkili olan aşağıdaki faktörler-den hangisine değinmiştir?

A) Gaza politikasına

B) İskân siyasetine

C) Coğrafi konumuna

D) Ahi teşkilatı ile olan ilişkisine

E) Anadolu’nun siyasi durumuna

11. Osman Bey, Bizans tekfurları ile mücadele ederek Yarhisar, Bilecik ve İnegöl’ü ele geçirdi. Bir süre sonra beyliğin merkezini Bilecik’e taşıdı.

Osman Bey’in beyliğin merkezini Bilecik’e taşıma-sının nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi söyle-nebilir?

A) Başkenti fetih yönüne yakın bir yerde tutmak

B) Bizans’ın saldırılarından uzak durmak

C) Anadolu Beylikleri ile mücadeleye girmemek

D) İskân politikasını uygulamak

E) Anadolu’da siyasi birliği sağlamak

12. Kayılar, 1071 Malazgirt Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya geldiler. Türkiye Selçukluları tarafından önce Karacadağ bölgesine yerleştirildiler. Kayılar daha sonra Bizans üzerine akınlar düzenlemek ve sınırların güvenliğini sağ-lamak amacıyla Söğüt’e uç beyliği olarak yerleştirildiler.

Buna göre;

I. Kayıların Türkiye Selçuklu Devleti’ne bağlı bir boy olduğu,

II. Malazgirt Savaşı ile Anadolu’ya Türklerin yerleşmeye başladığı,

III. Bizans’ı kontrol altında tutmak için boyların sınırlara yerleştirildiği


A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


Beyl

ikte

n D

evl

ete

Osm

anl

ı Siy

ase

ti (1

302

– 14

53)

43

TESTÜNİTE

2

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Anadolu Türk Siyasi Birliğinin Sağlanması 41. Aşağıdakilerden hangisinde I.de verilenin II.de verile-

ne ortam hazırladığı söylenemez?

I II

A) Çirmen Muharebesi

Makedonya’nın fethinin yolu Türklere açıldı.

B) Sırpsındığı Muharebesi

Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda ilerlemesi hızlandı.

C) I. Kosova Muharebesi

Balkanlardaki Türk hâkimiyeti güçlendi.

D) Sazlıdere Muharebesi

Türklerin Balkanlardaki hâkimiyeti kesinleşti.

E) Niğbolu Muharebesi

Osmanlı Devleti’nin Avrupa üzerindekibaskısı arttı.

2. Yıldırım Bayezid’in İstanbul’u kuşatma nedenleri ara-sında;

I. Bizans İmparatorluğu’nun Balkan ülkelerini Osman-lı’ya karşı kışkırtması,

II. Kudüs’ü Müslümanlardan geri almak amacıyla düzenlenen Haçlı Seferleri’ni Bizans’ın organize etmesi,

III. Karamanoğulları ile Bizans’ın Osmanlı’ya karşı ittifak kurması

durumlarından hangileri yer alır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III


3. Aşağıdakilerden hangisi Yıldırım Bayezid zamanında Haçlılar ile yapılan 1396 Niğbolu Muharebesi’nin sonuçları arasında yer almaz?

A) Bulgaristan tamamen Osmanlı topraklarına katıldı.

B) Edirne Osmanlı topraklarına katıldı.

C) Yıldırım Bayezid’e “Sultan-ı İklim-i Rum” unvanı verildi.

D) Osmanlı Devleti’nin İslam dünyasında prestiji arttı.

E) Anadolu beylikleri üzerinde Osmanlı nüfuzu arttı.

4. İskân politikasının;

Amacı: Balkanlarda kalıcı olmak

Yöntemi: Anadolu’dan Türkmenlerin getirilerek Bal-

kanlara yerleştirilmesi

Sonucu: ...................................................

Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) Anadolu’dan Rumeli’ye giden Türkmenler yerleştirleri bölgelere dillerini ve kültürlerini de götürmüşlerdir.

B) Rumeli’de yeni yerleşim birimleri kurulmuştur.

C) Rumeli’de boş olan birçok arazi şenlendirilmiş ve işlenmeye başlamıştır.

D) Hristiyan çocuklar Türk ve Müslüman kültürüyle yetiştirilmiştir.

E) Balkanlar bir Türk yurdu hâline getirilmiştir.

5. I. Osmanlı Devleti’nin dağılma tehlikesi yaşaması

II. Anadolu’da Türk siyasi birliğinin bozulması

III. “Ülke hanedanın ortak malıdır.” anlayışından “Ülke padişah ve oğullarının malıdır.” anlayışına geçilmesi

IV. İstanbul’un alınmasının gecikmesi

Yukarıda verilenlerden hangileri Ankara Muharebe-si’nin sonuçları arasında gösterilebilir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) III ve IV E) I, II ve IV

6. Aşağıda Yıldırım Bayezid’in ve Timur’un Ankara Muharebesi öncesinde devlet adamlarına söyledikleri ifadeler yer almaktadır.

Yıldırım Bayezid: “Bu Aksak Timur bizi büyük bir düş-man olarak görüyormuş. Oysa bizim amacımız küffara karşı cihat etmektir. Onunla herhangi bir meselemiz yoktur.”

Timur: “Türk cihan hâkimiyeti idealimin önünde bu Osmanlı Devleti büyük bir engel olarak duruyor. Çin seferine çıkmadan arkamda güçlü bir devlet bırakmak istemiyorum.”

Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Bayezid’in Timur’u düşman olarak görmediğine

B) Timur’un tek başına dünya lideri olmak istediğine

C) Yıldırım Bayezid’in Timur’un üstünlüğünü savaş öncesi kabul ettiğine

D) Yıldırım Bayezid’in amacının din uğruna savaşmak olduğuna

E) Timur’un Osmanlıyı güçlü bir rakip olarak gördüğüne

Beyl

ikte

n D

evl

ete

Osm

anl

ı Siy

ase

ti (1

302

– 14

53)

44

Anadolu Türk Siyasi Birliğinin Sağlanması

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Ankara Muharebesi sonrasında Osmanlı Devleti, Anadolu’daki topraklarının büyük bir kısmını kaybeder-ken Balkanlarda önemli toprak kaybı yaşamamıştır.

Balkanlarda toprak kaybı yaşanmamasında;

I. Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda yaşayan Müslüman ve Hristiyan halka karşı uygulamış olduğu hoşgörü politikası,

II. Osmanlı’nın gaza ve cihat anlayışı,

III. Pençik sisteminin uygulanması

durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene-bilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

8. Yıldırım Bayezid’in Anadolu beylikleri ile yaptığı müca-dele sonucunda Karamanoğulları, Germiyanoğulları, Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Saruhanoğulları, Candaroğulları Beylikleri ile Eretna Devleti Osmanlı sınırlarına dâhil edilmiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A) Türk-İslam dünyasının liderliği Osmanlı Devleti’ne geçmiştir.

B) Anadolu kesin olarak Türk yurdu hâline gelmiştir.

C) Rumeli Beylerbeyliği’nin kurulmasına ortam hazırlan-mıştır.

D) Anadolu’da Türk siyasi birliği büyük ölçüde sağlan-mıştır.

E) Osmanlı çok uluslu bir devlet hâline gelmiştir.

9. “XIV. yüzyılda dünyanın en kuvvetli denizci devleti Venedik’ti. Yıldırım Bayezid padişah olduktan sonra ilk olarak Gelibolu üssünü kuvvetlendirmeye önem verdi. Böylece Bizans’a gelecek Avrupa yardımlarına sekte vurdu. XV. yüzyıla girilirken artık Venedik karşı-sında güçlü bir Türk donanması vardı.”

Padişahlar Ansiklopedisi

Bu bilgilere dayanılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?A) Kuruluş Dönemi’nde Akdeniz’in Türk gölü hâline gel-

diğine B) Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi’nde denizcilik

faaliyetleriyle ilgilendiğineC) I. Bayezid’in Bizans’ın Avrupa’dan yardım almasını

engellemeye çalıştığınaD) XIV. yüzyılın sonuna doğru Osmanlı Devleti’nin de

güçlü bir donanmaya sahip olduğunaE) Venedik’in denizcilik alanında kuvvetli olduğuna

10. Niğbolu Muharebesi ve sonuçları ile ilgili olarak;

I. Orta Çağ’da Osmanlı Devleti üzerine düzenlenen en büyük Haçlı Seferi’dir.

II. Bizans İmparatorluğu’nun Avrupa’dan yardım alma ümidi büyük ölçüde sonlandırılmıştır.

III. Bosna Hersek Osmanlı hâkimiyetine girmiştir.

yargılarından hangileri doğrudur?



11. I. Sazlıdere Muharebesi

II. Sırpsındığı Muharebesi

III. Edirne – Segedin Antlaşması

IV. Niğbolu Muharebesi

V. II. Kosova Muharebesi

Osmanlı Devleti, Kuruluş Dönemi’nde yukarıdaki gelişmelerden hangisi ile Avrupa’ya üstünlüğünü daha fazla kabul ettirmiş, Balkanlara kesin olarak yerleşmiş ve Avrupalı devletlere Balkanlardan atıla-mayacağını kabul ettirmiştir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

12. ? Dönemi Gelişmeleri ......

İstanbul kuşatması sırasında Anadolu

Hisarı inşa edilmiştir.

Kütahya'da Anadolu Beylerbeyliği

kurulmuştur.

Niğbolu Muharebesi’nde Haçlılar

yenilgiye uğratılmıştır.

Yukarıdaki diyagramda “?” ile gösterilen yere aşağı-dakilerden hangisi yazılmalıdır?

A) II. Mehmet B) Yıldırım Bayezid

C) Çelebi Mehmet D) I. Murat

E) II. Murat

ÜNİTE

4

67

Kavramlar

sûfi: Tasavvuf ehli kişi, sofu, mutasavvuf.alîm: Çok okuyan, ilim sahibi, bilgin.ilmiye: Osmanlı Delveti’nde eğitim, din ve hukuk işleriyle uğraşan kesim.kalemiye: Osmanlı’da devlet dairelerinde çalışan idari memur-ların oluşturduğu üst seviye bürokratlar.seyfiye: Osmanlı Devleti’nde yönetimde görevli olan askeri zümre.tasavvuf: İslam dininin ahlâki prensiplerini en ince ayrıntısıyla yaşayıp, ruh temizliğine odaklanan disiplin.medrese: İslam ülkelerinde genellikle orta ve yüksek öğreti-min yapıldığı eğitim kurumu.müderris: Medreselerde ders veren, günümüzde profesör veya doçent rütbesindeki öğretmen.tekke: İslam ahlâkının, tasavvuf ilminin öğretildiği ve tatbik edildiği yer.zaviye: Dini ilimlerin, İslam ahlakının ve fen ilimlerinin öğretil-diği küçük tekke.külliye: Bir caminin çevresinde cami ile birlikte kurulmuş med-rese, imaret, türbe, aşevi vb. yapıların bütünü.zanaat: Sermayeden çok nitelikli emeğe dayalı; öğrenmenin yanısıra el becerisi ve ustalık gerektiren meslek.kervansaray: Şehirler arasında inşa edilen, kervan ve yolcu-ların konaklamaları için yapılan yer.enderun: Osmanlılarda devlet memuru yetiştiren saray okulu.ebru: Özel olarak hazırlanmış suyun yüzeyine boyaları serpiş-tirerek oluşturulan deseni bir yüzeye aktarma sanatı.kakmacılık: Ahşap malzeme üzerine gümüş, sedef gibi değer-li maddeleri işleyerek yapılan süsleme sanatı.

şer’i: Dine dayalı, dine uygun.

mezhep: Dindeki anlayış farklılıklarından kaynaklanan görüşler.

hat: Arap harfleriyle güzel yazı yazma sanatı.

tezhip: Altın veya boya ile yapılan kitap bezeme sanatı.

minyatür: Işık, gölge ve derinlik duygusu yansıtılmayan,

küçük ve çok renkli resim sanatı.

kazasker: Osmanlı Devleti’nde adalet ve eğitim işlerinden

sorumlu olan, ilmiye sınıfının yüksek rütbeli memuru (Adalet

bakanı).

şeyhülislam: Osmanlı Devleti’nde dini konularda en yüksek

derecede bilgi ve yetkiye sahip olan görevli.

kadı: Osmanlı başta olmak üzere tüm islam devletlerinde her

türlü davaya bakan mahkeme başkanı (hakim).

tedrisat: Öğretim.

türbe: Önemli kişilerin mezarlarının bulunduğu oda şeklindeki

yapı.

nakkaş: Minyatür ve tezyinat (süsleme) yapan sanatkâr.

kalem işi: İç mimaride tavan ve kubbelerin renklendirilmesin-

de kullanılan bir sanat dalı.

hadis: Hz. Muhammed’in İslam’a dair söz ve davranışlarını

inceleyen ilim.

fıkıh: İslam hukuku.

kelam: İslam dininin inançla ilgili yönünü inceleyen ilim dalı

tefsir: Kur’an’ın metinin, Kur’an’da yer alan ayet ve sureleri

açıklayarak yorumlama ilmi.icazetnâme: Medrese mezunlarına verilen diploma.muid: Müderris yardımcısı.kıyas: Daha önce verilmiş hükümlerle karşılaştırma yoluyla karar verme.

Minyatür Örneği

Beyl

ikte

n D

evl

ete

Osm

anl

ı Me

de

niye

ti

83

Ünite Tekrar TestiTESTÜNİTE

4

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

61. Orhan Bey döneminde idari, askerî, adlî, eğitim ve sosyal

alanlarda teşkilatlanma çalışmaları yapılarak devletleş-me sürecine girilmiştir.

Orhan Bey’in teşkilatlanma çalışmalarına ağırlık ver-mesindeki asıl amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sosyal devlet anlayışını hayata geçirmek

B) Halkın devlete olan bağlılığını artırmak

C) Aşiretten beyliğe geçişi sağlamak

D) Devlet işlerini kişisellikten çıkararak sürekliliği sağlamak

E) Fetih politikasını hızlandırmak

2. I. Murat döneminde Rumeli Beylerbeyliği kurulmuştur.

Bu yapının kurulma nedenleri arasında;

I. sınırların daha çok Balkanlarda genişlemesi,

II. bölgenin dil ve kültür açısından çok karışık bir yapıya sahip olması,

III. devletin otoritesini güçlendirme düşüncesi

durumlarından hangilerinin yer aldığı söylenebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


3. Medreseler, Osmanlı eğitim ve öğretim sisteminin temel taşıdır. Medreselerdeki öğretim parasızdır. Öğrencilerin yiyecek ve barınma gibi giderleri ile medreselerin ihtiyaç-ları, devlet ve vakıflar tarafından karşılanırdı.

Verilen bilgilere göre Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Toplumsal alanda birlik ve beraberlik sağlanmıştır.

B) Sosyal devlet anlayışı benimsenmiştir.

C) Dinî bilimlere önem verilmiştir.

D) Medreseler için devletin hazinesinden önemli bir gelir ayrılmıştır.

E) Medreselerin bozulması ilmiye sınıfının bozulmasına neden olmuştur.

4. Seyfiye sınıfının taşradaki temsilcileri arasında,

I. Beylerbeyi,

II. Sancakbeyi,

III. Reisülküttap,

IV. Yeniçeri Ağası

gibi devlet adamlarından hangilerinin yer aldığı söy-lenebilir?


D) II ve IV E) I, II ve III

5. Kazasker

Şeyhülislamİlmiye Sınıfı

Nişancı

ReisülküttapKalemiye

Beylerbeyi

--------------Seyfiye

Yukarıdaki şemada boş bırakılan yere aşağıdakiler-den hangisi yazılamaz?

A) Sadrazam B) Sancak beyleri

C) Tımarlı sipahiler D) Kaptanıderya

E) Kadılar

6. Şeri hukuka göre yargı yetkisini kullanan kadılar aynı zamanda kazaların yönetim işini de üstlenmişlerdir.


A) Laik yönetim anlayışının benimsenmediğine

B) Güçler birliği anlayışının uygulanmadığına

C) Kadıların etkisinin askerî alanda da arttığına

D) Kadıların ayrıcalıklı bir konumda olduğuna

E) Şeri hükümlerin, örfi anlayıştan yararlandığına

7. Vakıfların yararları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Şehir ve kasabaların sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamışlardır.

B) Sağlık ve eğitim faaliyetlerinin yapılmasını sağlamış-lardır.

C) Han, hamam, kervansaray gibi yerlerin işletilmesi sağlanmıştır.

D) İskân faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde faydalı olmuşlardır.

E) Devlet hazinesinden para harcamadan hazır bir ordu oluşturulmuştur.

84

Ünite Tekrar Testi

Beyl

ikte

n D

evl

ete

Osm

anl

ı Me

de

niye

ti YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Osmanlı Devleti’nde kadılar, bulundukları bölgelerde-ki yöneticilerin uygulamalarının kanunlara uygun olup olmadıklarını inceleme hakkına sahipti.

Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşı-labilir?

A) Kanun üstünlüğü ilkesinin göz ardı edildiğine

B) Kadıların halkın şikâyetlerini dikkate aldığına

C) Kadıların merkez tarafından atandığına

D) İdarenin yargı denetimi altında olduğuna

E) Yargının bağımsız olmadığına

9. Osmanlı Devleti’nde suçlular şeri mahkemelerde, azın-lıkların kendi aralarındaki davaları cemaat mahkemele-rinde, yabancılar ise elçiliklerde kurulan mahkemelerde davalarını görürlerdi.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Osmanlı Devleti’nde hukuk birliği yoktur.

B) Laik hukuk anlayışı benimsenmiştir.

C) Anayasal düzene geçiş yapılmıştır.

D) Halk arasındaki anlaşmazlıklar sona erdirilmiştir.

E) Örfi hukuk anlayışı uygulanarak halkın devlete bağ-lılığı sağlanmıştır.

10. Osmanlı Devleti’nde;

• puta tapmayı çağrıştırdığı,

• ulema (din adamları) tarafından hoş karşılanmadığı,

• dinî açıdan sakıncalı görüldüğü için resim ve heykel alanlarında gelişme gösterilmemiştir.

Bu durumun aşağıdaki sanat dallarından hangisine olan ilginin azalmasına yol açtığı savunulabilir?A) Oymacılık B) Hat

C) Tezhip D) Fresko

E) Ebru

11. Osmanlı devlet anlayışı ve yönetim sisteminin temel-leri,

I. eski Türk gelenekleri,

II. İslam dinînin devlet anlayışı,

III. hâkim olunan topraklardaki devlet anlayışı

durumlarından hangilerine dayandırılabilir?



12. Aşağıda verilen Osmanlı yönetim sistemi ile ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Adalet, hoşgörü ve himaye anlayışı mevcuttur.

B) Çok uluslu bir yapıya sahiptir.

C) Devletin devamlılığı esas olduğu için merkezî otorite güçlü tutulmuştur.

D) Kuruluş döneminden itibaren Batılı devletlerin yöne-tim sistemleri örnek alınmıştır.

E) Toplum askerî (yönetenler) ve reaya (yönetilenler) olmak üzere ikiye ayrılmıştır.

13. Osmanlı Devleti’nde ülkenin mutlak hâkimi padişahtı. Tüm yasama, yürütme ve yargı işleri padişahta toplan-mıştı. Ancak padişahın yetkileri sınırsız değildi. Padişah, şeri ve örfi hukuka göre ülkeyi yönetmek zorundaydı.

Bu bilgilere dayanılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Güçler birliği ilkesi uygulanmıştır.

B) Padişahın otoritesi güçlüdür.

C) Devlet yönetiminde teokratik yapının etkisi yer almak-tadır.

D) Padişahlar şeri hukuka aykırı davranamazlar.

E) Halkın her dönemde yönetimde söz söyleme hakkı bulunmaktadır.

14. Sırça adı verilen çini sanatı Osmanlı Devleti’nde çok gelişmiştir.

Çini sanatının en önemli örnekleri;

I. Yeşil Cami,

II. Topkapı Sarayı,

III. Sultan Ahmet Cami

gibi yerlerden hangilerinde görülmektedir?



Dün

ya G

ücü

Osm

anl

ı (14

53 - 1

595)

101

İstanbul’un Fethi, Sonuçları ve SonrasıTESTÜNİTE

5

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

41. 1453’ten sonra İstanbul’un Fethini tamamlayan geliş-

meler arasında;

I. Kırım’ın alınması,

II. Bosna Krallığı’nın ele geçirilmesi,

III. Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verilmesi,

IV. Mora despotluklarının alınması

gelişmelerinden hangilerinin yer aldığı söylenebilir?


D) II ve III E) III ve IV

2.

Bosna Hersek’infethi

Sırbistan’ın fethi

Fatih’in Balkanfetihleri

Eflak veBoğdan’ın fethi

...........?...........

Yukarıdaki şemada “?” ile gösterilen yere aşağdaki-lerden hangisi yazılmalıdır?

A) İtalya Seferi

B) Karaman Seferi

C) Arnavutluk’un Fethi

D) Kırım’ın Fethi

E) Trabzon Rum İmparatorluğu’nun ele geçirilmesi

3. Osmanlı Devleti’ne karşı bütün Haçlı Seferlerine katı-lan Bosna Krallığı, Fatih zamanında merkeze bağ-lanmıştır. Osmanlı Devleti’nin yönetiminden memnun kalan Bosna’nın yerli ahalisi olan Boşnaklar daha sonra İslamiyet’i kabul etmişlerdir.

Bu parçadan hareketle;

I. Osmanlı’nın hoşgörü politikasını uyguladığı,

II. İslamiyet’in Balkanlarda da yayıldığı,

III. Bosna Krallığı’nın, Haçlı Seferlerine karşı Osmanlı’ya yardım ettiği,

IV. Kapitülasyonlardan yararlanma hakkının Boşnaklara da tanındığı

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) Yalnız IV

D) I ve II E) III ve IV

4. Osmanlı Devleti’nde, Yükselme Dönemi’nden itibaren devşirme kökenli devlet adamları önemli devlet kademe-lerine getirilmiştir.

Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Devlet otoritesini güçlü tutma

B) Halkın devlete olan bağlılığını arttırma

C) Divanı danışma organı hâline getirme

D) Padişahın yetkilerini kısıtlama

E) Veraset sistemini değiştirme

5. Osmanlı Devleti’nde ilk kez örfî hukuk Fatih tarafından “Kanunnâme-i Âli Osman” adıyla yazılı hâle getirildi. Yapılan kanunnameler ile veraset işleri de düzenlendi.

Kanunnamelerde veraset sisteminin düzenlenmesin-deki temel amaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yargı ve yönetim işlerini birbirinden ayırmak

B) Mahkemelerin bağımsızlığını sağlamak

C) Merkezî otoriteyi güçlendirmek

D) Halkın yönetime katılmasını sağlamak

E) Padişahın yetkilerini artırmak

6. “Müslüman Türkler, fetihleri esnasında isteselerdi Hris-tiyanlığı tamamen yok edebilirlerdi. Fakat mensubu bu-lundukları din, buna izin vermez. Bu yüzden Fatih Sul-tan Mehmet gayrimüslimleri dinî vecibelerinde serbest bırakmak suretiyle rahatsız etmedi...”

Prof. Dr. Ziya Kazıcı

Yukarıdaki parçada Osmanlı Devleti’nin hangi özelli-ğine vurgu yapılmıştır?

A) Toplum yapısı

B) Vakıf teşkilatı

C) Bilim ve sanat

D) Ekonomik hayat

E) Dirlik sistemi

102

İstanbul’un Fethi, Sonuçları ve Sonrası

Dün

ya G

ücü

Osm

anl

ı (14

53 - 1

595)

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

7. Yedi dil bilen Fatih, Batlamyus haritasını yeniden tercü-me ettirip Arap harfleriyle yazdırdı. Din ve mezhep farkı gözetmeksizin bilginleri korudu. Bellini’yi İstanbul’a davet ederek kendi resmini yaptırdı.

Yukarıda Fatih’in hangi özelliğine değinilmemiştir?

A) Çok yönlülüğüne

B) Ulusçu anlayışına

C) Yabancı dil öğrenme merakına

D) Dinsel hoşgörüsüne

E) Sanata bakışına

8. Fatih Sultan Mehmet;

• Osmanlı topraklarında ticari canlılığı korumak,

• Osmanlı aleyhine Avrupa’daki girişimleri engellemek,

• Avrupa’da İstanbul’un fethiyle birlikte daha da artan muhtemel Haçlı tehlikesini durdurmak

amaçlarıyla aşağıdaki devletlerden hangisine ayrıca-lıklar vermiştir?

A) Ceneviz B) Venedik C) Portekiz

D) İspanya E) Fransa

9. Fatih Dönemi’nde;

• Divanıhümayun toplantılarına padişah adına veziria-zam başkanlık yapmış,

• Kanunnâme-i Âli Osman ilan edilmiş,

• Devşirme kökenli devlet adamları önemli makamlara getirilmiştir.


A) Merkezî otorite korunmak istenmiştir.

B) Halk ile yönetim arasındaki bağ güçlendirilmek isten-miştir.

C) Anadolu’da siyasi bütünlük sağlanmıştır.

D) Milliyetçilik anlayışı zayıflatılmak istenmiştir.

E) Devşirmelerin devlete bağlılığı azalmıştır.

10. Fatih Sultan Mehmet, Balkanlarda otorite kurmak amacıyla;

I. Bosna - Hersek,

II. Arnavutluk,

III. Boğdan

bölgelerinden hangilerini fethetmiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


11. Fatih Dönemi’nde Trabzon’un fethedilmesiyle birlikte;

I. Bizans’ı diriltme yönündeki son ümitler söndürüldü.

II. Karadeniz’in güney kıyıları güvenlik altına alındı.

III. Baharat Yolu ticareti Osmanlı hakimiyetine geçti.

gelişmelerinden hangilerinin yaşandığı söylenebilir?



12. Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde;

• İlk altın para bastırılmış,

• Vezir, kazasker ve defterdar sayısı arttırılmış,

• Artan devlet adamı ihtiyacını karşılamak için Enderun Mektebi açılmıştır.

Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşı-lamaz?

A) Yükselme Dönemi’nde Osmanlı ekonomisinin güçlü olduğuna

B) Sınırların genişlediğine

C) Nitelikli yöneticilerin yetiştirilmek istendiğine

D) Askeri harcamaların azaltıldığına

E) Devlet adamı ihtiyacının arttığına

13. Fatih Sultan Mehmet Osmanlı ülkesindeki bütün din ve mezheplere özgürlük vererek örgütlenmelerine imkan sağlamıştır.

Buna göre, Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdaki-lerden hangisi söylenebilir?

A) Gayrimüslimlerin benliklerini korumalarına dikkat etmişlerdir.

B) Müslüman olmayanlara devlet yönetiminde görev vermişlerdir.

C) Asimilasyon politikasına başvurmuşlardır.

D) Müslüman ve gayrimüslimlere eşit haklar vermişler-dir.

E) Hristiyan birliğinin oluşmasını desteklemişlerdir.

Dün

ya G

ücü

Osm

anl

ı (14

53 - 1

595)

107

TESTÜNİTE

5

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Türk – İslam Dünyasının Lideri Osmanlı 71. Yavuz Sultan Selim’in İran Seferi dönüşünde

Dulkadiroğulları Beyliği’ne son vermesinin;

I. Memlûk Devleti’yle komşu olunması,

II. Şii tehlikesinin tamamen sona ermesi,

III. İslam dünyasının liderliğinin Memlûklulere geçmesi,

IV. Anadoluda siyasi birliğin sağlanması

durumlarından hangilerine neden olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II

D) I ve IV E) I, II ve III

2. Yavuz Sultan Selim Dönemi’nde gerçekleşen Mısır Seferi’nin nedenleri arasında;

I. Memlûklerin, Osmanlı’ya karşı Safevilerle ittifak kur-ması,

II. I. Selim’in İslam dünyasını tek çatı altında birleştir-mek istemesi,

III. İpek Yolu’nun hâkimiyet altına alınmak istenmesi,

IV. Hint Okyanusu’ndaki Portekizlilerin Müslümanlara verdiği zararların önlenmek istenmesi

durumlarından hangilerinin yer aldığı savunulabilir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) II ve IV E) I, II ve IV

3. Memlûkler üzerine düzenlenen Mısır Seferi’nin sonuçları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kuzey Afrika fetihleri için önemli bir üs elde edilmiştir.

B) Şah İsmail yenilgiye uğratılarak Safevi tehlikesi önlenmiştir.

C) Kutsal emanetler İstanbul’a getirilmiştir.

D) Venedikliler Kıbrıs için Memlûklere ödediği vergiyi Osmanlı Devleti’ne ödemeye başlamıştır.

E) Ridaniye Muharebesi ile Mısır ve Hicaz bölgeleri ele geçirilmiştir.

4. Yavuz Sultan Selim iktidarı Dönemi’nde doğuya yönelik politikalara ağırlık verilmiştir.

Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Türk - İslam birliği düşüncesini benimsemesi

B) Bizans’ın gücünden çekinilmesi

C) Osmanlı’nın doğuda fazla toprak kaybetmesi

D) Karakoyunluların Osmanlı’nın iç işlerine karışması

E) Mezhep farklılıklarını tamamen bitirme isteği

5. Mısır Seferi sonucunda Baharat Yolu ele geçirilmesine rağmen beklenilen gelir elde edilememiştir.

Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Coğrafi Keşifler sonucu yeni ticaret yollarının yön değiştirmesi

B) Kuzey Afrika topraklarında fetih hareketlerinin başla-ması

C) Avrupa’da Rönesans ve Reform Hareketlerinin başa-rıya ulaşması

D) İslam dünyasında siyasi birliğin sağlanması

E) Akdeniz limanlarının önem kazanması

6. • Dulkadiroğulları Beyliği’nin alınması

• Ramazanoğullarının Osmanlı Devleti’ne bağlılığını bildirmesi

Verilen durumların aşağıdakilerden hangisine neden olduğu savunulabilir?

A) Şiilik sorununun sona ermesine

B) Türk-İslam dünyasının tek çatı altında toplanmasına

C) Çaldıran Muharebesi’nin yaşanmasına

D) Anadolu Türk siyasi birliğinin kesin olarak sağlanma-sına

E) Memlûklerin Osmanlı hâkimiyetini tanımasına

7. Yavuz Sultan Selim’in İran üzerine sefere çıkmasında;

I. Türk-İslam dünyasında siyasi birliği güçlendirme,

II. Anadolu’da Şii tehlikesini önleme,

III. İpek Yolu’nun Van-Tebriz hattını ele geçirme,

IV. Halifeliğin Osmanlı hanedanına geçmesini sağlama

nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu söylenebi-lir?A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) III ve IV E) I, II ve III

108

Türk – İslam Dünyasının Lideri Osmanlı

Dün

ya G

ücü

Osm

anl

ı (14

53 - 1

595)

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Mısır Seferi’nin Osmanlı Devleti’ne dinî, siyasi ve ekono-mik kazanımları aşağıda verilmiştir.

Dinî .......................?.......................

Siyasi Suriye, Filistin, Hicaz ve Mısır Osmanlı

topraklarına katıldı.

Ekonomik Baharat Yolu hâkimiyeti Osmanlı dene-

timine girdi.

Yukarıda verilen boşluğa aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?

A) Venedikliler, Kıbrıs Adası için Memlûklere ödedikleri vergiyi, bundan sonra Osmanlı Devleti’ne ödeyecekler.

B) Halifelik makamı Osmanlı Devleti’ne geçti.

C) Osmanlılar Doğu Akdeniz’de üstün duruma geldiler.

D) Memlûk Devleti sona erdi.

E) Osmanlı Devleti’nin doğu Akdeniz’deki hakimiyeti güç-lendi.

9. Yavuz Sultan Selim, çok güzel ata biner, devrin en meşhur silahşörlerini alt edecek kadar iyi kılıç kullanırdı. Trabzon Sancağı’nda devlet işlerinin yanında ilimle de uğraşırdı. Güreşte, ok atmada usta olduğu kadar edebi-yatta da kendinden söz ettiriyordu.

Bu parçada Yavuz Sultan Selim’in hangi özelliğine değinilmemiştir?

A) Sanatçı yönüne

B) Askerî özelliklerine

C) Devlet yöneticiliği yapmasına

D) Sporla meşgul olmasına

E) Din alanında fetva verebilmesine

10. Yavuz Dönemi’nde Memlûklerle yapılan ilk savaş

➜ .........?........

II. Selim’in ünlü sadrazamı ➜ .........?........

Doğu Akdeniz’de Venediklilerden alınan ada

➜ .........?........

II. Bayezid Dönemi’nde çıkan ve devletin otoritesini sarsan isyan

➜ .........?........

Yukarıda verilen eşleştirme tablosunda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) Kıbrıs B) Sokullu Mehmet Paşa

C) Mercidabık D) Malta

E) Şahkulu

11. I. Selim’in;

I. Mısır Seferi ile Memlûk Devleti’ne son vermesi,

II. Dulkadiroğullarını ortadan kaldırması,

III. Safevilerle Çaldıran Muharebesi’ni yapması

faaliyetlerinden hangilerinin Türk-İslam birliğini sağ-lamaya yönelik olduğu söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III


12. Yavuz Sultan Selim’in Memlûk Seferi’nin;

I. İslam dünyasının liderliğini elde etmek,

II. Akdeniz hâkimiyetini güçlendirmek,

III. Moğol tehlikesine karşı önlem almak

amaçlarından hangilerine yönelik olması beklene-mez?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III

13. Mısır Seferi’nden sonra Memlûkler yıkılmış, halifelik makamı Osmanlılara geçmiştir.

Buna göre Osmanlı Devleti’yle ilgili,

I. Devletin teokratik niteliği güçlenmiştir.

II. Osmanlı Devleti’nin İslam dünyasındaki saygınlığı artmıştır.

III. Mısır, Osmanlı topraklarına katılmıştır.

IV. Haraç ve cizye gelirleri artmıştır.


A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IV

D) III ve IV E) I, II ve III

14. .......?........ Dönemi Gelişmeleri

Turnadağ Muharebesi

Baharat Yolu Hâkimiyeti

Çaldıran Muharebesi

Mısır Seferi

Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi yazılma-lıdır?

A) I. Süleyman B) II. Murat C) II. Mehmet

D) I. Selim E) II. Selim

Dün

ya G

ücü

Osm

anl

ı (14

53 - 1

595)

133

TESTÜNİTE

5

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

20Ünite Tekrar Testi

1. Osmanlı Devleti’nin Yükselme Dönemi ile ilgili ola-rak, aşağıda verilen eşleştirmelerden hangisinin yanlış olduğu söylenebilir?

A) Kanunnâme-i Ali Osman’ın hazır-lanması

➜ İlk kez saltanat hukukunun yazıya geçmesi

B) Kırım’ın alınması ➜ Karadeniz’in Türk gölü hali-ne getirilmesi

C) Preveze Deniz Muharebesi

➜ Osmanlı’nın denizlerdeki en büyük başarısı

D) Turnadağ Muharebesi

➜ Memlûk Devleti’ne son verilmesi

E) 1533 İstanbul Antlaşması

➜ Osmanlı’nın Avrupa’ya üstünlüğünü kabul ettirmesi

2. Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde hazırlanan Kanunname-i Ali Osman’da;

I. Kardeş katli,

II. sancak sistemi,

III. müsadere usulü,

IV. tımar sistemi

konularından hangilerinin yer aldığı söylenebilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III

D) I, II ve III E) II, III ve IV

3. Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi’nde Avusturya, İran, German ve Venedik gibi devletlerle çoğu zaman aynı dönemde mücadele etmiş ve başarılı olmuştur.

Buna göre Osmanlı Devleti’yle ilgili,

I. Önemli bir askeri güce sahiptir.

II. Birden fazla cephede mücadele etmiştir.

III. Anadolu Türk birliğini sağlama politikasını terk etmiştir.




4. • Orta Avrupa’nın kapısı niteliğinde olduğundan Macaristan’ın fethini kolaylaştırdı.

• Avrupa’da yapılacak fetihler için önemli bir üs elde edildi.

Yukarıda bazı özellikleri verilen ve Kanuni Dönemi’nde fethedilen yer aşağıdakilerden hangi-sidir?

A) Bulgaristan B) Mora C) Rodos

D) Belgrat E) Bosna - Hersek

5. Coğrafi Keşiflerin;

I. sömürge imparatorluklarının kurulması,

II. Atlas Okyanusu limanlarının önem kazanması,

III. Dünya’nın yuvarlık olduğunun kanıtlanması,

IV. yeni bitki ve hayvan türlerinin tanınması,

V. Hristiyanlığın yeni yayılma alanları bulması

sonuçlarından hangisinin Avrupa’da kilisenin gücü-nün kırılmasında daha etkili olduğu söylenebilir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

6. Yükselme Dönemi’nde;

• Don-Volga,

• Süveyş,

• Karadeniz – Marmara

gibi projelerin üretilmesindeki ortak amaç aşağıdaki-lerden hangisidir.

A) Denizlerdeki hakimiyeti güçlendirmek

B) Avrupa Hristiyan birliğini parçalamak

C) İslam dünyasına egemen olmak

D) Akdeniz’i Türk gölü haline getirmek

E) İpek Yolu’nu canlandırmak

7. Osmanlı Devleti’nin Yükselme Dönemi’ne ait,

I. aynı anda Batı’da Avusturya, Doğu’da Safeviler ile savaş halinde olması,

II. yaptığı savaşların çoğunda galip gelmesi,

III. İpek ve Baharat Yolları üzerinde denetim kurması

özelliklerinden hangilerinin, Osmanlı maliyesinin açık vermesinde etkili olduğu savunulabilir?



8. Yavuz Sultan Selim Dönemi’nde İran üzerine sefere çıkılmasına rağmen, şiilik sorunu çözüme kavuşturula-mamıştır.

Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden oldu-ğu söylenebilir?

A) Safeviler ile mücadelenin Kanuni Dönemi’nde de devam etmesine

B) Safevilere kapitülasyon verilmesine

C) Doğuda en geniş sınırlara ulaşılmasına

D) Osmanlı ülkesinde yeni mezheplerin ortaya çıkmasına

E) Şahkulu İsyanı’nın çıkmasına

134

Ünite Tekrar Testi

Dün

ya G

ücü

Osm

anl

ı (14

53 - 1

595)

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

9. Osmanlı Devleti’nde Divan-ı Hümayun’un görevleri arasında;

I. önemli devlet meselelerini görüşme,

II. yürütme işlerini gerçekleştirme,

III. padişah seçimi yapma

faaliyetlerinden hangilerinin yer aldığı söylenebilir?



10. Osmanlı Devleti’nde XV. yüzyılın ortalarından itibaren devşirme kökenli devlet adamları önemli mevkilere geti-rilmiştir.

Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Azınlıkların isyan etmesini engelleme

B) Milliyetçilik akımının etkisini azaltma

C) Merkezi otoriteyi güçlü tutma

D) Avrupa’da Haçlı ittifakının kurulmasını önleme

E) Sancağa çıkma uygulamasına son verme

11. Kanuni Dönemi’nde Hindistan’da bulunan Müslümanlara yardım etmek ve Baharat Yolu’nu istenilen canlılığa kavuşturmak için Hint Deniz Seferleri gerçekleştirilmiştir.

Buna göre, seferlerin düzenlenmesinde;

I. kültürel,

II. dini,

III. ekonomik

nedenlerinden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?



12. Sokullu Mehmet Paşa Don - Volga Projesi’ni;

• İpek Yolu’nu canlandırmak,

• Orta Asya Türkleri ile bağlantı kurmak amacıyla hazırlatmıştır.

Buna göre;

I. Osmanlı Devleti’nin etki alanının genişletilmek isten-diği,

II. Coğrafi Keşiflerin etkisinin azaltılmaya çalışıldığı,

III. Hindistan’daki Müslümanların Portekiz baskısından kurtarılmak istendiği

yargılarından hangileri söylenebilir?



13. Osmanlı Devleti’nin Yükselme Dönemi ile ilgili ola-rak, aşağıdakilerin hangisinde I. de verilenin II. ye ortam hazırladığı savunulamaz?

I II

A) Dulkadiroğulları Bey- liği’nin ortadan kaldı-rılması

➜ Anadolu’da Türk siyasi birliğinin sağlanması

B) Belgrat’ın alınması ➜ Batıya yapılacak fetih-lerde üs olarak kulla-nılması

C) Kırım’ın alınması ➜ Karadeniz’in Türk gölü haline getirilmesi

D) Mısır Seferi’nin yapıl-ması

➜ Halifeliğin Osmanlı Devleti’ne geçmesi

E) Amasya Antlaşma- sı’nın imzalanması

➜ Doğu’daki en geniş sınırlara ulşılması

14. İstanbul’un Fethi’nden sonra Anadolu’nun çeşitli yerlerin-den getirilen Türk aileler İstanbul’a yerleştirildi. Şehirde Topkapı Sarayı, Sahn-ı Seman Medresesi, Kapalı Çarşı ve Mısır Çarşısı gibi eserler yaptırıldı.

Bu çalışmaların amacı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Osmanlı Devleti’nin saygınlığını artırmak

B) İstanbul’a Türk - İslam kenti kimliği kazandırmak

C) Uluslararası ticareti geliştirmek

D) Dirlik sistemini uygulamak

E) Bizans’ın yeniden canlanmasını engellemek

15. Osmanlı Yükselme Dönemi’nde yapılan Vadiüsseyl Muharebesi ile ilgili olarak;

I. Portekiz yenilgiye uğratılmıştır.

II. Fas, Osmanlı himayesine girmiştir.

III. Osmanlı sınırları Atlas Okyanusu’na ulaşmıştır.




Sulta

n ve

Osm

anl

ı Me

rke

z Te

şkila

tı

140

ÜNİTE

6Etkinlikler

Kazasker

Seyfiye

Şehzadegân mektebi

Enderun

Topkapı Sarayı

şeyhülislam

Lala

Süleymaniye

Divan-ı hümayun

nişancı

Harem ağası

kalemiye

Fatih Kanunnâmesi

sadrazam

müsadere

saray

Harem

Arz Odası

Kubbealtı vezirleri

Babüsselam

I. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldurunuz.

1. Padişahın devleti idare ettiği ve ailesi ile birlikte yaşadığı yere ................. denir.

2. Osmanlı merkez teşkilatı; padişah, saray ve ............................... ’dan oluşmaktadır.

3. Osmanlı Devleti’nde şehzadelerin eğitiminden sorumlu olan kişilere ............. denir.

4. Kuruluş Dönemi’nde Bursa ve Edirne’de saraylar inşa edilmişse de İstanbul’un Fethi ile ............................. devletin merkezi olmuştur.

5. Devşirilen Hristiyan çocukların yetiştirildiği saray okuluna ................... denir.

6. Hükümdarın eş ve çocuklarıyla aile hayatını geçirdiği yere .................... denir.

7. Haremin genel sorumlusuna ......................... denir.

8. Fatih Sultan Mehmet’ten itibaren divan başkanlığını ......................... yapmıştır.

9. ............................. devlet yönetiminde sadrazama yardımcı olurlar. Bugünkü devlet bakanlarıdır.

10. Divanda alınan kararların İslam dinine uygun olup olmadığına karar veren .........................................dır.

11. Osmanlı sarayındaki eğitim kurumları, enderun, harem ................................... idi.

12. Osmanlılarda devletin güçlenmesine bağlı olarak gelişen medrese eğitimi, İstanbul’da kurulan Sahn-ı Seman ve ............................ Medreseleriyle zirveye ulaştı.

13. Biruna, Topkapı Sarayı’nın ana giriş kapısı olan ......................... ’dan geçerek girilirdi.

14. ................................... ile “devlet padişahın malıdır” anlayışı getirildi.

15. Osmanlı Devleti’nde yönetim dışında askerlik görevi de bulunan .................... sınıfı ülkenin iç ve dış güvenliğinin sağlanmasın-dan da sorumluydu.

16. Medreselerde ders veren müderrisler ...................... tarafından tayin edilirdi.

17. Osmanlı Devleti’nde yöneticiler kendi içinde seyfiye, ilmiye, ..................... olmak üzere üçe ayrılırdı.

18. Enderunda padişahların yabancı elçileri kabul ettiği ...................... ile Hazine-i Hümayun ve Enderun Mektebi bulunurdu.

19. Fatih Sultan Mehmet merkezi otoriteyi güçlendirmek için ........................ sistemini uygulamaya koymuştur. Böylece ölen devlet memurunun malına el koyulmuştur.

20. Kalemiye sınıfının divandaki temsilcileri defterdar ve ....................... dır.

saray

Divan-ı Hümayun

lala

Topkapı Sarayı

Enderun

Harem

Harem Ağası

sadrazam

şeyhülislam

Şehzadegân Mektebi

Süleymaniye

Babüsselam

kazasker

kalemiye

Arz Odası

müsadere

nişancı

seyfiye

Fatih Kanunnâmesi

Kubbealtı vezirleri

Kla

sik

Ça

ğd

a O

sma

nlı T

op

lum

Düz

eni

158

NOTLARIMÜNİTE

7

6. 14. 20.18.

9.

16.12.

7.

1.

8. 19.

10. 3. 4.11.

2.17.

15.

13.

5.

Soldan Sağa

1. Devletin hiçbir masraf yapmadan sürekli bir orduya sahip olmasını sağlayan uygulama.

5. Toptancıdan aldığı malı veya ürettiği el ürünlerini pera-kende satan kişiler.

7. Osmanlı Devleti’nde esnaf ve zanaatkârların bağlı bulun-dukları kuruluş.

8. Osmanlı’da atlı asker.

11. Esnafları sürekli denetleyip kanunnâmelere uygun üretim yapılmasını sağlayarak esnafın belirlenen fiyattan satış yapmasını denetleyen görevli.

12. Tek cins ticaret maddesinin toptan satışı ya da dağıtımı-nın yapıldığı kapalı pazar yerleri.

13. Ehl-i kitap sahibi gayrimüslimler.

15. Vakfedilen mal.

17. Esnaflara verilen cezaları uygulayan kişi.

18. Osmanlı’da çocukların okula başlama töreni.

19. Vakfın yönetim kurulu.

Yukarıdan Aşağıya

2. Zengin kişilerin kazandıkları malların bir kısmını ömür boyu insanlığın hizmetine sunması.

3. Tımar sistemi içinde köylüye dağıtılan toprak.

4. İmaret.

6. Farklı din ve inançtan toplumların her birini ayrı bir millet saymak ve kendi inançlarını geleneklerini ve hukuk sis-temlerini yaşama hakkı tanımak.

9. Eski dilde halk, teba.

10. Devletin elinde ve denetiminde bulunan topraklar.

14. Esnaf ve zanaatkârların kâr oranlarının devlet ve lonca teşkilatı tarafından belirlenmesi.

16. Bir işyeri ya da dükkan açma hakkına verilen ad.

20. Osmanlı Devleti’nde yeni fethedilen toprakların yazılması.

IV. Aşağıdaki bulmacayı doldurunuz.

6. 14. 20.18. A M İ N A L A Y I N T 9.

İ 16.12. K A P A N H A N L A R I

7. L O N C A G R H E

L E H R A

E D S İ Y

1. T I M A R S İ S T E M İ R A

S K S

8. S İ P A H İ 19. M Ü T E V E L L İ

10. S 3. E 4.11. M U H T E S İ P Ç M A

İ E 2.17. Y İ Ğ İ T B A Ş I

R 15. M E V K U F F E

İ İ A T V

K 13. Z I M M İ

I

5. E S N A F

Kla

sik

Ça

ğd

a O

sma

nlı T

op

lum

Düz

eni

167

TESTÜNİTE

7

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

Osmanlı Devleti’nde Vakıflar 51. Osmanlıda toplumsal yapılanma içerisinde yer alan

aşağıdaki kurumlardan hangisinin sosyal dayanış-mayı artırdığı söylenebilir?

A) Medrese B) Kıraathane C) Vakıf

D) Kervansaray E) Bedesten

2. Osmanlı Devleti’nde imarethane, medrese, şifahane gibi vakıf kurumları sayesinde eğitim ve sağlık hizmetleri karşılanmıştır.

Buna göre vakıflar sayesinde;

I. devletin yatırım yükünün azaltıldığı,

II. tarımsal üretimin denetim altına alındığı,

III. devletin vergi gelirlerinin arttığı

kazanımlarından hangilerinin sağlandığı söylenebilir?



3. Osmanlı Devleti’nin vakıflar yoluyla;

I. Fethedilen topraklara Türklerin yerleşmesini sağlaya-rak buraları Türkleştirmiştir.

II. Eğitim ve sağlık kurumlarının finansmanını sağlamış-tır.

III. Şehirlerin ticaret faaliyetlerinin gelişmesinde büyük rol oynamıştır.

başarılarından hangilerini elde ettiği söylenebilir?



4. Osmanlı Devleti’nde başta padişahlar olmak üzere bir-çok varlıklı kişi ve devlet adamları çeşitli vakıflar kurarak İslam dininin gerektirdiği yardımlaşmayı sağlamışlardır. Kurulan vakıflar sayesinde Osmanlı Devleti sosyal, kül-türel, ekonomi ve sağlık alanlarında harcamalar yapma-mıştır.

Buna göre Osmanlı vakıfları ile ilgili olarak aşağıda-kilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Vakıflar aracılığıyla yardımlaşma duygusunun ön plana çıktığı

B) Vakıfların birçok alanda fayda sağladığı

C) Padişahların da vakıflar kurduğu

D) Vakıflar aracılığıyla üretimde süreklilik sağlandığı

E) Vakıf kültürünün İslam’da önemli bir yeri olduğu

5. Osmanlı Devleti’ndeki vakıfların çalışmaları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Darüşşifa ve akıl hastaneleri kurulmuş, halkın sağlık sorunlarının çözülmesine önem verilmiştir.

B) Mektepler, camiler, hamamlar, yollar vb. tesislerin kurulmasını sağlamışlardır.

C) Askeri alanda gereksinim duyulan kale, donanma, top yapımı vb. hizmetlerin yerine getirilmesinde etki-lidirler.

D) Eğitim ve kültür faaliyetlerinin düzenli olarak yürütül-mesi sağlanmıştır.

E) Halkın devlete olan bağlılığının ve sosyal adaletin sağlanmasında etkilidirler.

6. Kanuni Sultan Süleyman’ın aşağıda vakıf duası verilmiştir.

“Her kimse ki; vakıflarımın bekasına özen ve gelirleri-nin artırılmasına itina gösterirse, bağışlayıcı olan Allahu Teala’nın huzurunda ameli güzel ve makbul olup, müka-fatı sayılamayacak kadar çok olsun, dünya üzüntülerin-den korunsun ve huhafaza edilsin.”


A) Vakıfların yaşatılması ve geliştirilmesine önem veril-diği

B) Vakıfların en çok Kanuni Dönemi’nde değer gördüğü

C) Vakıf gelirlerinin devlet hazinesine aktarıldığı

D) Padişahların vakıflara gereken önemi vermediği

E) Vakıf oluşturmanın Orta Asya Türk geleneklerine uygun olduğu

7. Vakıfların Osmanlı medeniyetinin gelişmesine çok büyük katkıları olmuştur. Bu yardım kurumları sosyal adaletin sağlanmasında ve böylece toplum kesimleri arasında çıkabilecek çatışmaların önlenmesinde de önemli rol oynamıştır.

Buna göre vakıflarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Sosyal hayatta önemli roller üstlendiği

B) Toplumsal sorunları tamamen ortadan kaldırdığı

C) Devlet gelirlerini artırmaya yönelik olduğu

D) Kültür birliğinin sağlanmasına yardımcı olduğu

E) Vakıflardan yalnızca Müslüman halkın faydalandığı

Kla

sik

Ça

ğd

a O

sma

nlı T

op

lum

Düz

eni

168

Osmanlı Devleti’nde Vakıflar

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

8. Vakıflar şehir hayatının düzenli şekilde devamlılığına yardımcı olmuştur. Şehirlerde sokakların aydınlatılması, temizlenmesi ve çeşme yapımı gibi işler vakıflar tarafın-dan yerine getirilmiştir. Ayrıca vakıflar sosyal amaçlarla inşaa ettikleri yapılarla ülkeyi bayındır bir görünüme kavuşturmuşlardır.

Buna göre,

I. Bazı belediye hizmetleri vakıflar aracılığıyla yapılmış-tır.

II. Vakıflar yoluyla yeni fethedilen topraklarda Türk kül-türünün yerleşmesine katkıda bulunulmuştur.

III. Ülkeyi yaşanabilir hale geliştirmişlerdir.



D) I ve III E) I, II ve III

9. Vakıf sistemi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Malını vakfedecek kişinin hür, akli dengesi yerinde ve yetişkin olması gerekir.

B) Malını vakfedebilmenin tek şartı Türk ve Müslüman olmaktır.

C) Vakfedilen mal, satılamaz yeniden bağışlanamaz ve miras bırakılamaz.

D) Vakıf kuracak kimse, taşınır veya taşınmaz malla-rının bir kısmını hiçbir maddi beklentisi olmaksızın insanların hizmetine bırakır.

E) Vakfedilen bir mal, vakfedene ait olmaktan çıkar ve geliri yalnızca ayrıldığı hizmet için kullanılabilir.

10. Vakıflar aracılığıyla;

I. Darüşşifa,

II. Kütüphane,

III. Cami

gibi mimari yapılardan hangilerinin yapıldığı söyle-nebilir?



11. Osmanlı şehirlerinde çeşitli hizmetlerin yerine getirilme-sinde vakıflar önemli bir konumdaydı. Cami, okul, kitap-lık, hastane, han, çeşme gibi yapıların inşa ve bakımını bu kuruluşlar üstlenmişlerdir.


A) Osmanlı Devleti’nde pek çok sosyal hizmet vakıflar aracılığıyla yürütülmüştür.

B) Her birey vakıf yaptırmak zorundaydı.

C) Vakıf gelirleri Osmanlı hazinesini rahatlatmıştır.

D) Vakıflar aracılığıyla yalnızca eğitim ve kültürel alanla-ra ağırlık verilmiştir.

E) Vakıflar gayrimüslimlerin İslamiyet’i kabul etmelerine yardımcı olmuştur.

12. Osmanlı Devleti’nde vakıflar aracılığıyla bazı kamu hiz-metleri yerine getirilmiş ayrıca han, hamam, imaret ve medrese gibi yapılar da şehirlerde inşa edilmiştir.

Buna göre;

I. sosyal devlet anlayışının benimsendiği,

II. bayındırlık faaliyetlerine önem verildiği,

III. yardımlaşma duygusunun önemsendiği


A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

13. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nde vakıf yönetiminden sorumlu olan görevlidir?

A) Mütevelli

B) Kethüda

C) Mültezim

D) Şehremini

E) Subaşı

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

175

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

1 I. Dönem Tarama Testi

1. Malazgirt Muharebesi’nden sonra Anadolu’da fetihlerde bulunan komutanlara aldıkları yerlerin yönetimi verilmiştir. Böylece Anadolu’da Türk Beylikleri Dönemi başlamıştır.

Buna göre,

I. Anadolu’da siyasi birliğin sağlanması,

II. Anadolu’nun etnik yapısının değişmesi,

III. Anadolu’nun Türkleşmesinin hızlanması,

IV. Anadolu’da İslam dininin yayılması

gelişmelerinden hangileri Malazgirt Muharebesi’nin sonuçları arasındadır?

A) I ve II B) II ve IV C) III ve IV

D) II, III ve IV E) I, II ve III

2. Anadolu Selçuklu Devleti’nde;

• veraset sistemi uygulanmış,

• ikta sistemi uygulanmış,

• kervansaraylar inşa edilmiştir.

Bu bilgiler dikkate alındığında aşağıdakilerden han-gisine ulaşılamaz?

A) Tarım önemli bir ekonomik faaliyet olmuştur.

B) İmar faaliyetlerine önem verilmiştir.

C) Teokratik yönetim uygulanmıştır.

D) Türk devlet gelenekleri örnek alınmıştır.

E) Ticaretin gelişmesine önem verilmiştir.

3. Anadolu Selçuklu Devleti’nde meydana gelen geliş-melerden hangisi ticari hayatı geliştirmeye yönelik değildir?

A) Liman şehirlerinin fethedilmesi

B) Düşük gümrük vergisi uygulaması

C) Bedestenlerin yapılması

D) Kalelerin inşa edilmesi

E) Kervansarayların yapılması

4. Türk Tarihinde yapılan,

I. Niğbolu ➜ HaçlılarII. Yassıçemen➜ HarzemşahlarIII. Otlukbeli ➜ Akkoyunlu Devleti

muharebelerinden hangileri cihat amacı taşımakta-dır?



5. Anadolu Selçuklu Devleti ve Bizans arasında 1176’da Miryokefalon Muharebesi yapılmıştır. Bizans bu muha-rebesi kaybetmiş böylece Anadolu’yu Türklerden alma ümidi kalmamıştır.


A) Bizans Anadolu’daki bütün topraklarını kaybetmiştir.

B) Anadolu’nun Türk yurdu olduğu kesinleşmiştir.

C) Bizans İmparatorluğu yıkılmıştır.

D) Anadolu’da siyasi birlik tamamen sağlanmıştır.

E) Anadolu Selçuklu Devleti kurulmuştur.

6. “Bundan sonra divanda, dergahta, mecliste ve mey-

danda Türkçe’den başka dil kulanılmayacaktır.”

Karamanoğlu Mehmet BeyBuna göre Karamanoğulları ile ilgili olarak aşağıdaki-lerden hangisine ulaşılamaz?

A) Ulusçuluk anlayışı gelişmiştir.

B) Göktürk veya Uygur alfabeleri ile yazı yazılmaya başlanmıştır.

C) Türk dilinin gelişimine önem verilmiştir.

D) Türk kültürüne olumlu katkı sağlanmıştır.

E) Türkçe resmi dil ilan edilmiştir.

7. I. Anadolu Selçuklu Devleti Moğollara vergi vermeye başlamıştır.

II. Anadolu’da siyasi birlik bozulmuştur.

III. Anadolu’nun Türkleşmesi süreci hızlanmıştır.

Yukarıda verilenlerden hangileri 1243 Kösedağ Muharebesi’nin kültürel sonuçlarındandır?


D) I ve II E) I, II ve III

8. Aşağıdakilerden hangisi astronomi alanında çalış-malar yapmış Türk bilim insanlarından biri değildir?

A) Ahi Evran

B) Uluğ Bey

C) Ali Kuşçu

D) Kadızade-i Rumi

E) Fethullah Şırvani

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

176

I. Dönem Tarama Testi

YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

9. Aşağıdakilerden hangisi Anadolu’nun İslamlaşması- na katkısı olan alimlerden biri değildir?

A) Mevlânâ Celâleddîn-î Rumî

B) Baba İshak

C) Ahi Evran

D) Yunus Emre

E) Hacı Bayram Velî

10. Çeşitli ihtiyaçlara cevap vermek üzere inşa edilen ve pek çok yapıyı bir arada barındıran külliyelerde aşağıdakilerden hangisi bulunmaz?

A) Medrese B) Türbe C) Aşevi

D) Cami E) Kışla

11. Osmanlı Devleti’nin kuruluş yıllarında,

I. Anadolu’da merkezi otoritenin güçlü olmaması,

II. Balkanlarda siyasi birliğin bulunmaması,

III. Bizans İmparatorluğu’nda taht kavgalarının yaşan-ması

IV. Gaziyan-ı Rum adlı Türkmen gruplarının desteği

gibi durumlardan hangileri Osmanlı Devleti’nin kısa sürede büyümesinin nedenleri arasında yer alır?

A) I, II ve III B) I, II ve IV C) I, III ve IV

D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

12. • İlk defa Uygurlar ile başlayan bir gelenektir.

• Türklerin İslamiyet’i kabul etmesi ile dini bir boyut kazanarak devam etmiştir.

• Osmanlı toplumunda en önemli sosyal yardım kuru-luşu olmuştur.

Yukarıda bazı özellikleri verilen uygulamanın aşağı-dakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

A) Beşik ulemalığı

B) Lonca teşkilatı

C) Vakıf sistemi

D) Dirlik sistemi

E) Kervansaray

13. Aşağıdakilerden hangisi iskân politikasının sağladığı faydalar arasında yer almaz?

A) Fethedilen bölgelerde kalıcılık sağlanmıştır.

B) Bölgedeki imar faaliyetleri hızlanmıştır.

C) Konargöçerlerin yerleşik hayata geçmesi sağlan- mıştır.

D) Devşirmeler yönetimde etkili hale gelmiştir.

E) Balkanlarda İslam dininin yayılması hızlanmıştır.

14. Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi’nde görülen;

I. Hamitoğullarından toprak satın alınması,

II. Düzmece Mustafa İsyanı’nın bastırılması,

III. Şeyh Bedrettin İsyanı’nın bastırılması

gelişmelerinden hangileri, devletin sarsılan otoritesi-ni yeniden sağlamaya yöneliktir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III

D) I ve III E) I, II ve III

15. Orhan Bey döneminde,

I. Rumeli’ye geçişin kolaylaşması,

II. İznik’in alınması,

III. Hacı İlbey, Enveros Gazi gibi komutanların Osmanlı hizmetine girmesi

gibi durumlardan hangileri, Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlı Devleti’ne katılmasının sonuçlarındandır?



Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

177


YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

16. “Osmanlılar gerçekte müslümanlığı kabul etmiş Yunanlı ve Balkanlı Slavlarla Türklerin bir araya gel-mesinden oluşan yeni bir ırktır.”

H.A. Gibbons

Gazanın Osmanlı Devleti’nin kuruluş ve gelişmesin-deki rolünü açıklayarak Gibbons’ın tezini dayanaksız spekülasyon olarak reddetti.

F. Köprülü

Yukarıda Gibbons ve F. Köprülü’nün Osmanlı Devleti’nin

Kuruluş Dönemi ile ilgili görüşleri verilmiştir.

Buna göre,

I. Her bilim adamı kaynakları yeniden yorumlayabilir.

II. Yabancı tarihçiler de Osmanlı tarihiyle ilgili araştır-malar yapmıştır.

III. Kuruluş Dönemi ile ilgili en kapsamlı araştırmalar Türk tarihçiler tarafından yapılmıştır.




17. Sırpsındığı ➜ Niğbolu ➜ I. Kosova

Yukarıda verilen Osmanlı Devleti’nin Kuruluş Dönemi’nde gerçekleşmiş muharebelerin ortak özel-liği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Osmanlı Devleti ile Haçlılar arasında yapılması

B) Osmanlı Devleti ile Bizans arasında yapılması

C) Yıldırım Bayezid’e “sultan-iklim-i rum” unvanının verilmesi

D) Balkanlarda Türklerin kalıcılığının kesinleşmesi

E) Yıldırım Bayezid döneminde yapılması

18. Aşağıdakilerden hangisinde I. olay, II. olayın oluşma-sında etkili olmamıştır?

I. Olay II. OlayA) Fetret Devri’nin

yaşanmasıAnkara Savaşı’nın yapıl-ması

B) Edirne’nin alınması Türklere Balkanların ka- pısının açılması

C) Yaya ve müsellemlerin kurulması

Osmanlı ordusunun güç-lenmesi

D) Çimpe Kalesi’nin alınması

Rumeli’ye geçişin kolay-laşması

E) II. Kosova Muharebesi Balkanlarda Türklerin kalıcılığının kesinleşmesi

19. Osmanlı toplumunda yönetilenler ile yönetenler arasında aşılmaz engeller yoktu.

Bu durum aşağıdakilerden hangisini kanıtlamak- tadır?

A) Toplumsal sınıf farklılığının olmadığını

B) Merkezi otoritenin güçlü olduğunu

C) Azınlıklara geniş yetkiler verildiğini

D) Sosyal adalete önem verilmediğini

E) Halkın farklı etnik gruplardan oluştuğunu

20. Osmanlı Devleti’nde Hristiyanlar; Süryani, Yakubi, Nasturi, Maruni, Ermeni ve Rum kiliselerinde kimliklerini korumuşlardır.


A) Azınlıkların kimliklerini korumaları için uygun ortam bulunduğu

B) Hristiyanların tek çatı altında birleştirildiği

C) Osmanlı Devleti’nin yalnızca gayrimüslimlerden oluştuğu

D) Müslümanlarla azınlıkların mücadele hâlinde olduğu

E) Hristiyanlığın dini merkezinin Osmanlı sınırları içinde bulunduğu

21. Osmanlı Devleti’nde şehirlerin toplumsal ve demog-rafik yapılarının değişmesinde;

I. yangın,

II. kıtlık,

III. salgın hastalık

durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylene-bilir?



22. Yeniçeri Ocağı I. Murat tarafından Selçuklular ve Memluklar örnek alınarak kuruldu. Yeniçeriler doğrudan padişahın hizmetinde bulunur, seferde ise ordunun mer-kezinde yer alıp, padişahı korurlardı. Barış zamanında kentteki asayişi sağlayıp devletten üç ayda bir maaş alırlardı.

Bu bilgilere göre Yeniçeri Ocağı ile ilgili aşağıdakiler-den hangisine ulaşılamaz?

A) Hem savaş hem barış döneminde görev yapmışlar-dır.

B) Alanlarında uzmanlaşmış askerlerden oluşmuştur.

C) Türk devletlerini örnek alarak kurulmuşlardır.

D) Hizmetleri karşılığında kendilerine toprak verilmiştir.

E) Doğrudan merkeze bağlıdırlar.

Dö

nem

Ta

ram

a T

est

leri

178


YAYI

ND

A TE

K B

AŞA

RID

A TE

K

23. Osmanlı Devleti’nde Müslüman ahalinin aile ve miras meseleleri ile ticari anlaşmazlıklarını karara bağlayan görevli aşağıdakilerden hangisidir?

A) Defterdar B) Nişancı C) Şehremini

D) Kadı E) Müderris

24. Osmanlı Devleti’nde geleneklere dayalı olan örfi hukuk kuralları şer’i hükümlere aykırılık teşkil edemezdi.

Bu durum Osmanlı hukuk sisteminin,

I. dine dayalı olma,

II. eski Türk töresini devam ettirme,

III. kısas esasını benimseme

özelliklerinin hangilerinden taviz verilmediğinin gös-tergesidir?



25. “Eski Türk devletlerindeki kurultay geleneği İslam dev-letlerinde divan teşkilatı olarak devam etmiştir. Divanda ortaya çıkan görüşler doğrultusunda son kararı padişah verirdi” diyen bir öğretmen divan ile ilgili olarak aşa-ğıdakilerden hangisini vurgulamak istemiştir?

A) Danışma kuruludur.

B) Karar organıdır.

C) Yargı organıdır.

D) Teokratiktir.

E) Üyeleri seçimle göreve gelmiştir.

26. Toprağın sahibinin devlet olması anlayışının Osmanlı düzeninde;

I. feodalleşmenin ortaya çıkması,

II. zenginliğe dayalı sınıf ayrımının doğması,

III. tarımsal faaliyetlerin yaygınlaşması

durumlarından hangilerini engellediği söylenebilir?



27. Aşağıdakilerden hangisi dini mimari alanında inşa edilen eserler arasında gösterilemez?

A) Cami B) Kervansaray C) Medrese

D) Külliye E) Türbe

28. I. Vergilerin düzenli toplanmasını sağlamak,

II. Ülke içinde güvenliği sağlamak,

III. Suçluları yargılamak

Yukarıda verilenlerden hangileri tımarlı sipahilerin görevleri arasında yer almaz?



29. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti’nde ticaret ile ilgili bir terim değildir?

A) Muhtesip B) Bedesten C) Nakkaş

D) Han E) Kapan Emini

30. • Mülkiyeti Müslüman halka ait topraklardır.

• Geliri doğrudan devlet hazinesine aktarılan toprak-lardır.

• Geliri hayır işleri ve sosyal hizmetler için ayrılmış topraklardır.

• Geliri sınır güvenliği için ayrılan topraklardır.

Yukarıda verilen bilgilerde aşağıdaki toprak türlerin-den hangisinin tanımı yapılmamıştır?

A) Öşri arazi B) Yurtluk C) Mukataa

D) Vakıf E) Cizye

192 710 32 52 2 - yayın denizi - anasayfayayindenizi.com.tr/demo/10-tarih.pdf · 2018-09-11 · ı...

Documents