1922 az Әyani yekun imtahan testinin sualları fәnn : 1922...
TRANSCRIPT
1
2
3
4
5
6
7
1922_Az_Әyani_Yekun imtahan testinin sualları
Fәnn : 1922 Iqtisadi nәzәriyyәlәr vә mәktәblәr
İqtisadi nәzәriyyәnin inkişafının әsas istiqamәtlәrindәn biri yanlışdır:
Iqtisadi nәzәriyyәnin ilkin inkişaf mәrhәlәlәrini tarixi ardıcıllıqla göstәrin:
Bazar iqtisadiyyatı dövrünün iqtisadçıları nәyә üstünlük verirdilәr?
Hәddi vә vaxtı müәyyәn olunmuş malın qırxdan bir hissәsi hansı vergidir?
Әldә olunan qәnimәt, qazanc vә illik gәlirin beşdә bir hissәsi hansı vergi növüdür?
Aşağıdakılardan hansı torpaq vergisidir?
Orta әsrlәrdә hansı iqtisadçılar iqtisadi mәsәlәlәrә aid әsәr yazmışdır:
ekonomiksmerkantilizmklassik siyasi iqtisadqәdim dövrün iqtisadi tәlimlәri•marksist siyasi iqtisad
klassik mәktәb, marksizm, merkantilizm, fiziokratizmfiziokratizm, klassik mәktәb, marksizm, merkantilizmmerkantilizm, fiziokratizm, klassik mәktәb, marksizmqәdim dövr, orta әsrlәr, merkantilizm, fiziokratizm•merkantilizm, marksizm, klassik mәktәb, fiziokratizm
ticarәt kapitalınanatural tәsәrrüfat münasibәtlәrinәsәnaye kapitalınaәmtәәpul münasibәtlәrinә•sәlәm kapitalına
cizyәfitrәxümszәkat•xәrac
cizyәzәkatxәracxüms•fitrә
xümscizyәfitrәxәrac•zәkat
8
9
10
11
12
13
Müqәddәs dini kitabların tәhlil dairәsinә daxil deyil:
İslam dini iqtisadi problemlәrinin mahiyyәtindә nә dururdu:
İslamın müqәddәs kitabı “QuraniKәrim”dә nәyә icazә verilmir:
Müsәlman dövlәtlәrindә yaşayan qeyrimüsәlmanlardan alınan can vergisi hansıdır?
Orucluğun başa çatması ilә ehtiyacını ödәyәnlәrin hәr birinә 3 kq buğdaya, xurmaya, qarğıdalıyavә s. bәrabәr tutulan mәblәğ hansı vergidir?
Azәrbaycanda ilkin iqtisadi fikir vә tәsәvürlәr nәdә öz әksini tapmışdır:
İbnXәldun, İ.NәsimiN.Gәncәvi, N.TusiN.Tusi, M.FizuliNizamial Mülk, N.Tusi•İbnXәldun, M.Füzuli
әmәyin sәrvәtin vә mülkiyyәtin әsas mәnbәyi olmasımaterialist baxışların inkar olunmasısәlәmçiliyin qeyritәbii sayılmasıbunların hamısı döğrudur•ruh fәlsәfәsinin әsas götürülmәsi
aşkarlıq prinsipitarazlıq prinsipisәlәmçilik prinsipinadirlik prinsipi•faydalılıq prinsipi
xüsusi mülkiyyәtә,azad sakiblığa, sәlәmçiliyәazadlıq vә bәrabәrliyәxüsusi mülkiyyәt vә azad sakiblığasәlәmçiliyә, faiz almaq mәqsәdi ilә borc vermәyә•alqısatqıya, ticarәtlә mәşğul olmağa
zәkatxәracfitrәcizyә•xüms
cizyәxәraczәkatfitrә•xüms
“Siyasәtnamә”dә“ӘxlaqiNasir”dә“KitabiDәdә Qorqud”da“Avesta”da•“Müqәddimә”dә
14
15
16
17
18
19
20
Azәrbaycan xalqının iqtisadi fikirlәri haqqında ilk mәlumatı hansı mәnbәdәn alırıq?
Xammurapinin islahatlarında qulların borc verilmәsi hansı müddәti әhatә edirdi?
Kim dövlәtin gücünü әhalinin rifahında, müdafiә qüdrәtindә vә dövlәtә etibar etmәyindә görürdü?
N.Tusi «Ictimaiyyәt»i necә izah edirdi?
Cәmiyyәtin iqtisadi quruluşu, iqtisadi münasibәtlәri haqqında mükәmmәl nәzәriyyә yaradan ilkAzәrbaycan iqtisadçısı kim olmuşdur?
Tәkrar istehsal nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?
Islamın müqәddәs kitabı olan «QuraniKәrim»dә hansı fәaliyyәt qadağan edilir?
Xürrәmilәr hәrәkatındannağıllardanMәzdәkizmdәn«Avesta»dan•«QuraniKәrim»dәn
altı ilbeş iliki ilüç il•dörd il
PlatonAristotelİbn XәldunKonfutsi•Makiavelli
kәnd tәsәrrüfatıdırqәbilәlәr toplusudurayrıayrı ailәlәr qrupudurictimai әmәklә birlәşәn vә istehsalı әn kamil tәşkil edәn insanlar münasibәti sistemidir•şәhәr tәsәrrüfatıdır
H.ZәrdabiN.GәncәviM.F.AxundovN.Tusi•N.Vәzirov
A.SmitU.PettiK.MarksF.Kene•F.Akvinski
alqısatqı, ticarәtlә mәşğul olmaqazadlıq vә bәrabәrlikyoxsulluq vә onun aradan qaldırılmasıborc verib faiz almaq, sәlәmçilik•
21
22
23
24
25
26
27
N.Tusi iqtisad elminin hansı metodlarından istifadә etmişdir:
N.Tusi iqtisad elminә hansı tәrifi vermişdir:
Aşağıdakı әsәrlәrdәn hansı N.Tusiyә mәxsusdur:
Aristotel vә F.Akvinski pulu necә izah edirdilәr?
”Arxaşastra” traktatında hansı elmin öyrәnilmәsi nәzәrdә tutulmamışdı?
”Arxaşastra” traktatında kimlәrin vergilәrdәn azad olunması göstәrilirdi?
”Özünözünü dәrk et” tezisinin müәllifi kimdir?
xüsusi mülkiyyәt vә azad sahibkarlıq mәsәlәlәri
tariximәntiqi metodmüqayisәli tәhlilelmi abstraksiya vә deduktiv tәfәkkür metoduelmi abstraksiya vә induktiv tәfәkkür metodu•iqtisadi riyazi üsullar
heç biri düz deyilmәhsuldar qüvvәlәrlә, istehsal münasibәtlәrinin vәhdәtini öyrәnәn elmmәhdud resurslar şәraitindә insanların davranışını öyrәnәn elmistehsalı әn kamil tәşkil edәn insanlar münasibәti sistemini öyrәnәn elm•insanların hüdudsuz tәlәbatını öyrәnәn elm
”Siyasәt””Siyasәtnamә””Müqәddimә””Maliyyә haqqında traktat”•”Qanunlar”
tәdiyyә vasitәsidirinsanlar arasında olan sövdәlәşmәnin nәticәsidirqeyrimәhsuldar әmtәәdirtәdavül vasitәsidir•kortәbii meydana gәlәn әmtәәdir
iqtisadiyyatdini tәlimfәlsәfәriyaziyyat•idarәetmә
muzdlu әmәklә mәşğul olanlarınhökmdarlarıntacirlәrindini tәlimin әn aparıcı nümayәndәlәrinin•nәzarәtçi mәmurların
AristotelDemokritKsenefontSokrat•
28
29
30
31
32
33
34
Aşağıda adları qeyd olunan әsәrlәrdәn hansı Platona aiddir:
Orta әsrlәrin iqtisadi fikri hansı iqtisadi münasibәtlәrin tәsiri altında formalaşmışdır:
Aşağıdakı fıkırlәrdәn hansı N.Tusiyә aiddir:
Platon hesab edirdi ki, dövlәt üç tәbәqәdәn ibarәt olmalıdır ki:
Aristotelin iqtisadi görüşlәri elә dövrdә formalaşmışdır ki:
Ibn Xәldun «Müqәddimә» әsәrindә Şәrqin inkişafını hansı mәrhәlәlәrә bölürdü?
Avestanın әsas müddәalarından biri yalnışdır:
•Platon
”Nikomaxun etikası””Siyasәt””Afina siyasәti””Qanunlar”•”Ev qurumu”
hadisә vә proseslәrә sxolastik yanaşmanatural xarakter daşıyan feodal iqtisadiyyatının mövcudluğudini ideologiyanın hökmranlıq edilmәsibunların hamısı doğrudur•iqtisadi biliklәrin teleoloji xarakter daşıması
cәmiyyәtdә sәrvәt yalnız pul formasında çıxış edirO, ticarәt azadlığını müdafiә etmişdirqeyribәrabәrlik tәbiәtindәn irәli gәlir vә onu aradan qaldırmaq mümkün deyilO pulun dәyәri ilә әmtәәlәrin dәyәri arasındakı әlaqәni düzgün dәrk etmişdir•iqtisadi inkişafın yolu natural tәsәrrüfatdır
fironlar, kahinlәr, zadәganlartorpaq mülkiyyәtçilәri, mәhsuldar sinif, bәhrәsiz sinifkapitalistlәr, proletariat, xırda burjuaziyahökmdar vә filosoflar, hәrbiçilәr vә әkinçilәr, sәnәtkarlar vә tacirlәr•fәhlәlәr, kәndlilәr, sәnәtkarlar
hәmin dövrdә torpaq sahәlәrinin bir qrup adamların әlindә cәmlәnmәsi, әhalinin bir qrupunun isә varyoxdançıxmasına sәbәb olmuşdurhәmin şәraitdә icma quruluşu dağılmağa, quldarlıq inkişaf etmәyә başlamışdırhәmin dövürdә polis dövlәt quruluşu әmәlә gәlmiş, ziddiyyәtlәr kәskinlәşmişdirhәmin şәraitdә quldarlıq cәmiyyәti dәrin böhranlara, polisey dövlәt qurumu tәnәzzülә mәruz qalmışdır•hәmin dövrdә dövlәt tәsәrrüfatının möhkәmlәnmәsi, onun ölkәnin iqtisadi hәyatına olan müdaxilәsigüclәnmişdir
yeddialtıdördüç•beş
torpağa mәhәbbәt, onun münbütlüyünün artırılmasına, mәhsuldarlıgın yüksәldilmәsinә böyük әhәmiyyәtverilmәsi
35
36
37
38
39
40
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı N.Gәncәviyә aiddir:
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı Ş.İ.Xәtaiyә aid deyil:
İlk dәfә hansı iqtisadi mәktәb kәnd tәsәrrüfatında tәkrar istehsal vә gәlirin bölgüsünü tәtqiqetmişdir?
«Siyasi iqtisad» termininin müәllifi kimdir?
Merkantilistlәr sәrvәtin hansı yolla artırılmasını әsas götürürdülәr?
Merkantilistlәr iqtisadiyyatın hansı sahәsini öyrәnirdilәr?
hәyatın xeyirәçilik vә әdalәt qanunları әsasında qurulması xüsusi yer tuturәkinçilik vә suvarma işlәrinin kömәyi ilә maddi istehsalın inkişafı xüsusi yer tuturbütün insanlar üçün mülkiyyәt hüququnun yaradılması•dövrün mәhsuldar qüvvәlәri vә istehsal münasibәtlәrinin vәziyyәti әks olunmuşdur
O, sәrvәt haqqında mәsәlәni qoyur, lakin onu iqtisadi deyil, fәlsәfi, etik baxışdan nәzәrdәn keçirirO,dövlәt başçısının şәxsiyyәtinә xüsusi diqqәt yetirir. Onun idealı әdalәtli, mәrhәmәtli, vәtәndaşlara qayğıkeyfiyyәtlәrinә malik hökumәtdirO, sosial әdalәtsizliyә, onunla әlaqәdar fikirlәrә әsaslanan feodal rejiminә qarşı üsyan edirdiO, elmi biliyin, tәhsilin cәmiyyәtin әn mühüm sәrvәti, әmәk bölgüsünün isә sәrvәtin artmasının әsas amilihesab edirdi
•O, feodal quruluşunu tәnqid etsә dә onun dağılmasının әleyhinә idi
ölkә daxilindә vә xaricindә ticarәtin inkişafı üçün şәraitin yaradılmasıölkә daxilindә sosial münaqişәlәrin lәğvivergi islahatları yolu ilә siniflәrin mәnafelәrinin balanslaşdırılmasıOnun әsәrlәrindә dövlәt idarәsi mәsәlәsi nәzәrdәn keçirilir vә belә nәticәyә gәlir ki, hәr bir istehsalçı özqabiliyyәtinә görә müәyyәn növ iş üzrә ixtisaslaşmalıdır
•ticarәt yollarının tәhlükәsizliyinin tәmin edilmәsi
marksizmmerkantilizmkeynsçifiziokratlar•monetarizm
K.MarksAristotelF.AkvinskiA.Monkretyen•A.Smit
xәrclәrin azaldılmasıxarici investisiyaların artımıidxalın ixracdan üstünlüyüixracın idxaldan üstünlüyü•istehsalın üstünlüyü
sәnayeniistehsal sferasınıistehlakçıların tәlәbatınıtәdavül sferasını•pul tәdavülünü
41
42
43
44
45
46
47
Himayәçilik siyasәtini ilk dәfә kim tәklif etmişdir:
F.Kene fermerlәri cәmiyyәtin hansı sinfinә aid edirdi?
F.Kenenin fikrincә «Xalis mәhsul» harada yaranır?
Tәkrar istehsal nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?
Hansı elmi istiqamәt dövlәtin әsas mәqsәdini ticarәtin hәvәslәndirilmәsi vә daxili bazarın müdafiәedilmәsindә görürdü?
Ticarәt burjuaziyasının mәnafeyini ifadә edәn iqtisadi nәzәriyyәyә aiddir:
Aşağıdakılardan hansı ilkin Merkantilistlәrin tәdqiqatına aid deyil:
neoklasiklәrfiziokratlarilkin merkantilistlәryetkin merkantilistlәr•marjinalistlәr
bәhrәhiz sinfәmülkiyyәtçi sinfәqeyrimәhsuldar, sәmәrәsiz sinfәmәhsuldar sinfә•fәhlә sinfinә
sәnayedәticarәtdәsәnәtkarlıqdakәnd tәsәrrüfatında•tәdavüldә
A.SmitU.PettiK.MarksF.Kene•F.Akvinski
marjinalizmburjua siyasi iqtisadproletar siyasi iqtisadmerkantilizm•fiziokratlar
monetarizmfiziokratlar nәzәriyyәsimarjinalizmmerkantilizm•klassik siyasi iqtisad
ticarәtçilәrin mәnafeyini ifadә etmәkixrac olunan әmtәәlәrә maksimum yüksәk qiymәt qoymaqәmtәәlәrin idxalını mәhdudlaşdırmaqaktiv ticarәt balansı ideyasını irәli sürmәk•
48
49
50
51
52
53
54
Aşağıdakılardan hansı yetkin Merkantilistlәrin tәdqiqat obyektinә aid deyil:
F.Akvinskinin «әdalәtli qiymәt» nәzәriyyәsindә әmtәә dәyәrinin әsasında nә dururdu:
Tarixәn birinci olan iqtisadi nәzәriyyә mәktәbi:
Rentanı tәbii qüvvәlәrin bәxşişi hesab edirdilәr:
Kanonistlәrin baxışlarında xüsusi yer tutmuşdur:
F.Akvinskinin fikirlәrindәn biri yanlışdır:
Merkantilistlәrin xarakterik xüsüsiyyәtinә aid deyil:
qızıl vә gümüşün ölkәdәn çıxarılmasına imkan vermәmәk
nisbәtәn aşağı qiymәtlә xarici bazarların cәlb edilmәsiticarәt balansı ideyasının irәli sürülmәsimiqdar nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsixalis mәhsul haqqında tәlimin yaranması•monetarizm nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsi
mәnәvietik prinsiplәristehsal xәrclәriәmәk mәsrәflәriistehsal xәrclәri kübar ailәlәrin yaşayış tәminatı•tәdavül xәrclәri
neoliberalizmkeynsçilikklassik siyasi iqtisadmerkantilizm•fiziokratlar
marjinalistlәrmerkantilistlәrmarksistlәrfiziokratlar•keynsçilәr
faydalılıq+nadirlikqiymәtin әsas mәnbәyi kimi faydalılıq”әdalәtli qiymәt” ideyasıhamısı düzdür•pul kapitalının qeyrimәhsuldarlığı
O, sosial bәrabәrliyә cәhd göstәrmәyi çox ciddi mühakimә etmişdirpul pul törәdә bilmir, onun qazanc әldә etmәk üçün istifadә edilmәsi mümkün deyilO, tәbii vә bazar qiymәtlәri arasında әsaslı fәrq olduğunu söylәmişdirpuldan gәlir әldә etmәk vә ya faiz götürmәklә әmәksiz vә torpaqsız varlı olmaq olar•O, fiziki vә әqli әmәk arasında fәrq qoyub, insanların ictimai statusunun onunla müәyyәn edildiyini gümanetmişdir
cәmiyyәtin sәrvәtinin pulla, qızılla eynilәşdirilmәsimilli dövlәtlәrin meydana gәlmәsi prosesinin iqisadinәzәri әsaslandırılması hallarının olması“Siyasi iqtisad” anlayışının elmi dövriyyәyә gәtirilmәsi
•
55
56
57
58
59
60
61
Aşağıdakılardan hansı Merkantilistlәrin nöqsanı deyil:
Kanonistlәrin baxışlarında xüsusi yer tutmuşdur:
U.Pettiyә görә dәyәri nә yaradır?
D.Rikardonun vergi konsepsiyasına görә nәyә vergi qoymaq mümkün deyildir:
Klassik mәktәb sәrvәtin mәnbәyini nәdә görürdü?
Klassik iqtisadın nümayәndәsi A.Smitә görә kapital:
”Bazarın görünmәz әli” ifadәsi kimә aiddir?
cәmiyyәtdә tarazlıq vәziyyәtinin saxlanılmasında azad rәqabәtin rolu•bazar münasibәtlәrinin formalaşması vә inkişaf etmiş Avropa ölkәlәrindә onun klassik siyasi iqtisadla әvәzolunması spesifikliyini әsaslandırmışlar
Onlar kapital yığımını mübadilәnin, xarici ticarәtin törәmәsi kimi başa düşürdülәrOnlar mübadilәni öz tәbiәtinә görә qeyriekvivalent sayırdılarOnların nәzәriyyәsindә izafi dәyәr ticarәt mәnfәәti formasında tәzahür edirOnlar bazar iqtisadiyyatı münasibәtlәrinin formalaşmasınin klassik siyasi iqtisadla әvәz olunmasıspesifikliyini әsaslandırırdılar
•Onlar cәmiyyәtin sәrvәtini pulla eynilәşdirirdilәr
faydalılıq+nadirlikqiymәtin әsas mәnbәyi kimi faydalılıq”әdalәtli qiymәt” ideyasıhamısı düzdür•pul kapitalının qeyrimәhsuldarlığı
qәnaәtcillikistehsal xәrclәrifaydalılıq hәddiәmәk mәsrәflәri•nadirlik prinsipi
sәnayeçilәrәrentayakapital qoyuluşunareal әmәk haqqına•istehlakçılara
sәnaye istehsalındaqızıl vә gümüşdәkәnd tәsәrrüfatı istehsalındaümumiyyәtlә istehsalda•xarici ticarәtdә
insanın әmtәә vә xidmәtlәr istehsalında istifadә olunan biliyi vә tәcrübәsi, enerjisidirәşya deyil, ictimai münasibәtdirbaşqa nemәt vә xidmәtlәr istehsalına sәrf olunan nemәtlәr ehtiyatıdırtoplanmış, maddilәşmiş әmәkdir•puldur
D.Rikardoya
62
63
64
65
66
67
Kim sәrvәtin yaradılmasında әmәklә yanaşı, torpağın da iştirak etdiyini göstәrmişdir?
J.B.Seyin qanunu öz әhәmiyyәtini hansı alimin nәzәriyyәsindәn sonra itirdi:
C.S.Millә görә:
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı C.Millә aid deyil:
A.Smitә görә hansı sferaya tәtbiq olunan kapital daha çox dәyәr yaradır?
A.Smitin bazar haqqında tәliminin әsas müddәası:
C.M.KeynsәM.FridmanaA.Smitә•A.Marşala
P.BuagilberF.KeneJ.TyürqoD.Rikardo•U.Petti
M.FridmenK.MengerA.MarşallC.Keyns•C.Klark
әmtәәdә maddilәşmiş әmәyin miqdarı, onun istehsal xәrclәri ilә şәrtlәnirkapitalın kömәyilә әmәklә istehsal olunan әmtәәnin dәyәrinә kapitalın dәyәri daxil edilmәmәlidirәmәk sәrvәtin yeganә mәnbәyidirqeyrimәhsuldar әmәk xalis әlavә dәyәr yaratmır vә әmәyin qeyrimәhsuldar istifadәsi ilә әldә olunan mәnfәәtsadәcә olaraq gәlirin yenidәn bölgüsüdür
•dәyәr әmәklә deyil, faydalılıqla müәyyәn olunur
O, xüsusi torpaq mülkiyyәtinә qarşı çıxmış vә onun millilәşdirilmәsini tәlәb etmişdirO, torpaq mülkiyyәtçilәrinin deyil, kapital sahiblәrinin mәnafelәrini müdafiә etmişdiristehsal prosesindә iştirak edәn maşınların, xammalın, yanacağın dәyәrini yığılmış әmәkkapital kimigötürmüş vә onlar işlәyәrәk dәyәr yaratdığını söylәmişdirdәyәr ünsürlәrinin vә onların gәlirlәrinin psixoloji izahını vermişdir•әmtәәnin dәyәri kapitalistin kapital mәsrәflәri, әmәk haqqına onun sәrf etdiyi xәrclәri vә mәnfәәti ilәmüәyyәn olunur
tәkrar istehsalticarәtsәnayeәkinçilik•istehsal xәrclәri
yeniliklәrin tәtbiqiәmәk bölgüsüiqtisadi ehtiyatların mәhdudluğugörünmәz әl nәzәriyyәsi•әmәk dәyәr nәzәriyyәsi
68
69
70
71
72
73
74
D.Rikardo dәyәri nәyin әsasında müәyyәn edirdi?
D.Rikardoya görә әmәk haqqı azalma meylinә niyә görә malikdir?
J.B.Sey istehsal amiillәrini necә tәsniflәşdirirdi?
Sәrt qiymәt әsasında ümumi tarazlığın saxlanılmasıbu hansı qanundur:
Hansılar klassik iqtisadi mәktәbin davamçıları olmamışlar?
Prudon mülkiyyәti necә izah edirdi:
S.Sismondi siyasi iqtisada necә baxırdı:
müqayisәli xәrclәr nәzәriyyәsixәrclәr nәzәriyyәsifaydalılıq nәzәriyyәsiәmәk nәzәriyyәsi•reallaşma nәzәriyyәsi
әmәyin ixtisaslaşdırılmamasına görәsahibkarlar fәhlәlәrin әmәyinin qiymәtini aşağı salırlarmaşın vә mexanizmlәr fәhlәlәrin әmәyini sıxışdırıryüksәk sәviyyәli doğum tempi әmәk tәklifini artırır•әmәk şәraitinin әlverişli olmamasına görә
әmәk vә sahibkarlıq qabiliyyәtiәmәk vә kapitalkapital, torpaq, sahibkarlıq qabiliyyәtikapital, torpaq, әmәk•әmәk vә torpaq
izafi dәyәr qanunuәmәk mәhsulunun әmәk haqqından üstün artması qanunutәlәbatın daim artması qanunuSey qanunu•pul tәdavülü qanunu
C.R.MakKullax, C.MillS.Sismondi, A.PrudonR.Maltus, N.U.SeniorK.Marks, F.Engels•F.Bastiya, J.B.Sey
kimә vә hansı miqdarda mәxsus olduğunu tәsbit edәn әmlak münasibәtlәridirresursun özü deyil, resursdan istifadәyә verilәn hüquq dәsti vә ya pay mülkiyyәtidirtәyinatından asılı olaraq әşyanın faktiki tәtbiq edilmәsidir”Mülkiyyәt oğurluqdur”, mülkiyyәt mәhvә mәhkumdur, tәbiәtә vә şüura ziddir•istehsal, bölgü, mübadilә vә istehlak prosesindә istehsal vasitәlәrinin vә onların kömәyi ilә hazırlanan maddinemәtlәrin mәnimsәnilmәsidir
bunların heç biricәmiyyәtin istehsal münasibәtlәrini öyrәnәn elm kimimәhsuldar qüvvәlәri öyrәnәn elm kimisәrvәt vә onun artırılması üsulları haqqında elm kimi•resursların nadirliyini öyrәnәn elm kimi
75
76
77
78
79
80
81
Klassik mәktәbin xüsusiyyәtlәrinә aid deyil:
Iqtisadi artımın dövlәt tәnzimlәnmәsi nәzәriyyәlәrinә aid deyildir:
Aşagıdakılardan hansı A. Smitin tәdqiqat obyektinә aid deyil?
Aşağıdakılardan hansı A.Smitin tәdqiqat obyektinә aiddir:
Aşağıdakı әlamәtlәrilә sәciyyәlәnәn “iqtisadi insan modelinin banisi kimdir: iqtisadi davranışınınsәbәblәrindә şәxsi maraqların müәyyәnlәşdirici rolu;iqtisdi subyektin öz işlәrindә sәriştәliyi;bazariqtisadiyyatında insanın tәsәrrüfat fәaliyyәtinin әsas sәbәbirifahın qeyripul amillәri nәzәrә alınmaqlagәlirin maksimumlaşdırılması:
A.Smitin mühüm xidmәti odur ki,
Aşağıdakılardan hansı D.Rikardonun tәdqiqat obyektinә aiddir:
әmәk dәyәr nәzәriyyәsiiqtisadi liberalizmiqtisadiyyatın özözünü tәnzimlәmәmәsiizafi dәyәrin ticarәt mәnfәәti formasında tәzahür etmәsi•azad rәqabәt
monetaristneoklassikkeynsçilikfiziokratizm•neokeynsçilik
"Görünmәz әl” anlayışlar ideyasının elmi dövriyyәyә gәtirmәsisiyasi iqtisadın elmә, iqtisadi biliklәr sisteminә çevrilmәsiinsanların mürәkkәb tәsәrrüfat fәaliyyәtini idarә edәn “iqtisadi insan” ideyasının elmi dövriyyәyә gәtirmәsikapital yığımım ümumi qanununun kәşfi•xalqın sәrvәtinin, onun artımının әmәk bölgüsünün inkişafından asılılığının әsaslandırılması
tәbii vә bazar qiymәtlәrinin fәrqlәndirilmәsiiqtisadiyyatın tam sistem kimi mıәyyәn edilmәsipulun miqdar nәzәriyyәsinә üstünlük verilmәsisәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarı•“iqtisadi insan” kateqoriyasının bazar subyekti kimi öyrәnilmәsi
C.MillA.MarşalC.BentamD.Rikardo•A.Vaqner
o әmәyin kapitalist tәrәfindәn istismar olunduğu fikrini irәli sürmüşdürO pis istehsal şәraitindәki әmәk mәsrәflәrini dәyәrin tәnzimlәyicisi hesab etmişdirO mәnfәәti artıq dәyәr adlandırmış onun fәhlә tәrәfindәn yaradıldığını vә kapitalist tәrәfindәnmәnimsәnildiyini qeyd etmişdirO kapitalizmdә gәlirin dәqiq tәsnifatını vermişdir•o tәbii azadlıq sistemindә siniflәr arasında azalması mümkün olmayan mәnafe çatışmamazlığı ilәәlaqәlәndirmişdir
“İqtisadi insan” anlayışının elmi dövriyyәyә gәtirmәsi
82
83
84
85
86
87
88
Aşağıdakılardan hansı D.Rikardonun pul tәdavülü haqqındakı fikirlәrinә aid deyil:
D.Rikardoya görә:
Klassik siyasi iqtisadın tәkamülünün III mәrhәlәsinin nümayәndәlәri kimlәrdir:
Kim torpağı “sәrvәtin anasıdır” adlandırmışdı:
Kim әmәk haqqına әmәyin tәbii qiymәti kimi baxmış, onun kәmiyyәtini zәruri yaşayışvasitәlәrinin dәyәrinә bәrabәr tutmuşdur?
Kimin tәlimindә izafi mәhsul torpaq rentası vә faiz formasıda çıxış etmişdir:
D.Rikardonun iqtisad elminin metodologiyasına gәtirdiyi yenilik:
xalqın sәrvәtinin әmәk bölgüsünün inkişafından asılılığının әsaslandırılmasısәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarıdifferensial rentanın mövcudluğunu qәbul etmiş, mütlәq rentanı isә inkar etmişdir•kapitalizmdә gәlirin dәqiq tәsnifatının verilmәsi: әmәk haqqı, mәnfәәt, renta
qızılın beynәlxalq hәrәkәtinin mexanizmipulun tәdavül sürәtipula tәlәb vә onu müәyyәn edәn amillәrpulun yığım funksiyası•kağız pulun qızıla dәyişdirilә bilmәsi
hәqiqi sәrvәtin hәr cür artımı onda tәtbiq olunan әmәyin miqdarının hәr cür artımı dolayısı torpaqdan әldәolunan rentanın yüksәlmәsinә gәtirib çıxarırfәhlә vә torpaq mülkiyyәtçilәri bütün şәraitlәrdә ictimai sәrvәtin artmasında maraqlıdırәgәr mәnfәәt vә әmәk haqqı qiymәtә münasibәtә görә birincidirsә, renta isә ona münasıbәtdә ikincidiriqtisadi inkişafla gәlirin bölgüsü arasında çox sıx әlaqә vardır•renta qiymәt ilә әmәk haqqı vә mәnfәәtin fәrqidir
C.S.Mill, K.Marks, F.EngelsA.Smit, D.Rikardo, U.PettiJ.B.Sey, T.R.Maltus, K.MarksD.Rikardo, J.B.Sey, T.R.Maltus•C.Mill, J.B.Sey, A.Smit
J.B.SeyA.SmitK.MarksU.Petti•D.Rikardo
C.MillA.SmitD.RikardoU.Petti•J.B.Sey
S.SismondiA.SmitK.MarksU.Petti•T.R.Maltus
89
90
91
92
93
94
J.B.Seyin fikrinә görә:
J.B.Sey qanunu belәdir ki:
C.S.Mill mәnfәәt normasının azaldılmasına әks tәsir edәn amillәri müәyyәn etmişdir. Onlardanbiri yanlışdır:
Aşağıdakı nәzәriyyәlәrdәn hansı Maltusa malikdir:
İqtisadi tsiklin әsas sәbәbi cari gәlirlәrin çox hissәsinin әmanәtә, az hissәsinin isә şәxsi istehlakayönәlmәsidir. Bu hansı nәzәriyyәdir?
S.Sismondi әmәk bölgüsünü necә izah edirdi:
eksperiment metoduelmi abstraksiyaiqtisadi tәhlil metodumüqayisәli tәhlil metodu•statistikiqtisad metodu
doğumun yüksәk tempi әhali artıqlığı yaradırtәlәb müfaviq tәklif yaradırpul tәkrar istehsalın müstәqil amilidirtәklif müvafiq tәlәb yaradır•dövlәtin iqtisadiyyata müdaxilәsi zәruridir
qiymәtin artımı tәklifin azalmasına gәtirib çıxarırtәlifin, elәcә dә tәlәbin әyrisinin hәrәkәtlәri bazar tarazlığına gәtirib çıxarırtәklif özünün xüsusi tәlәbini yaradırqiymәtlәrin artımı tәklifin çoxalmasına gәtirib çıxarır•әmәk haqqı vә qiymәt çevik hesab olunmur, ona görә dә bazar tarazlığının әldә olunmasına әngәl yaradır
kapital ixracıböhran dövrindә kapital itkisitexniki tәkmillәşdirmәәmәk bölgüsü•xarici ticarәtin әmәk haqqına alınan mәhsulların real istehsal xәrclәrini aşağı salanadәk genişlәnmәsi
adamlar nemәtlәrin nәinki çatışmazlığından, eyni zamanda artıqlığından da ölә bilәrlәrümumi böhran mümkün deyil, yalnız tәsadüfi ayrıayrı mәhsullar istehsalının böhranı labüddürböhran tәlәbin hәm artıqlığı, hәm dә çatışmazlığı üzündәn baş verirsatış problemini iqtisadi nәzәriyyәnin mәrkәzinә qoymuşdur•bütün alıcı vә satıcılar “Zәnginlik zәnciri” içindә birbiri ilә sıx şәkildә bağlanmışdır
ifrat yığım nәzәriyyәsixarici amillәr nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyәnatamam istehlak nәzәriyyәsi•marksist nәzәriyyә
bunların hamısı doğrudurәmәk bölgüsü vә mübadilә әmәyә qәnaәt edirәmәk bölgüsü insanlar arasında onların әmәk mәhsullarının mübadilәsinә sәbәb olurәmәk bölgüsü әmәk mәhsuldarlığını nә qәdәr artırsa, ona proporsional olan insanın әqli vә fiziki qüvvәlәrinin,sağlamlığının vә şagirdlәrinin itirilmәsi demәkdir
•әmәk bölgüsünә, onun ictimai formasından asılı olmayan mücәrrәd forma kimi baxmışdır
95
96
97
98
99
100
101
Klassik mәktәbin iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsi haqqında tәlimi nәyә әsaslanır?
Klassik mәktәbin baxışı hansıdır:
Klassik siyasi iqtisad mәktәbinin tәdqiqat predmeti nәdәn ibarәt idi?
A.Smit dәyәri necә izah edirdi:
Әmәkdәyәr nәzәriyyәsinin ilk müәllifi kim olmuşdur:
Aşağıdakılardan hansı D.Rikardonun tәdqiqat obyektinә aid deyil:
İqtisad elminin әsas vәzifәsinin ictimai sәrvәtin bölgüsünü idarә edәn qanunların müәyyәnedilmәsini göstәrәn müәllif kimdir:
sosial sahәnindövlәt tәrәfindәn iqtisadiyyatın idarә edilmәsifiskaliqtisadiyyatın özözünü tәnzimlәmәsi•pulkredit
heç biri doğru deyilxarici ticarәtlә vә ölkәyә pulun gәlmәsi ilә әlaqәdar olan fәaliyyәtkapitalist istehsal üsulu vә ona xas olan istehsal vә mübadilә münasibәtlәrisәrvәtin yaradıldığı istehsal sferasının öyrәnilmәmәsi•sәrvәtin mәnbәyinin sәnaye әmәyi olduğu istehsal sferasını öyrәnmәk
әmtәәlәrin reallaşdırılmasıtәdavül sferasıtәdavül vә istehsal sferasıistehsal sferası•ticarәtin üstünlüyü
istehsalın üç amili ilәtәlәb vә tәklif ilәistehsal xәrclәri ilәәmәk haqqının, mәnfәәt vә torpaq rentasının cәmi ilә•istehsal xәrclәrinin faydalılığı tәlәbi ilә
J.B.SeyK.MengerD.RikardoA.Smit•K.Marks
iqtisadiyyatın tam sistem kimi müәyyәn edilmәsipulun miqdar nәzәriyyәsinә üstünlük verilmәsitәbii vә bazar qiymәtlәrinin fәrqlәndirilmәsisәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarı•müqayisәli istehsal xәrclәri tәliminin yaranması
U.PettiK.MarksA.MarşallD.Rikardo•
102
103
104
105
106
107
108
Natamam istehlak nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?
N.U.Senior D.Rikardonun davamçılarından hansı fәrqli fikri söylәmişdir:
S.Sismondi xarici bazarlarsız әlavә dәyәrin tam reallaşması üçün nә tәklif edirdi:
U.Pettinin iqtisadi görüşlәri elә dövrdә formalaşmışdır ki:
P.Bualgilberin iqtisadi görüşlәri elә dövrdә formalaşmışdır ki:
Klassik siyasi iqtisad әmәk haqqını nә ilә әlaqәlәndirirdi?
A.Smit vә D.Rikardo göstәrmişdilәr ki, kapitalizm üçün әsas problem:
•A.Smit
C.KeynsU.S.CevonsK.MarksS.Sismondi•A.Marşal
fәhlә әmәyin tam dәyәrini alır, yeni yaradılmış dәyәrdәn onun almadığı nә varsa, bunu o deyil, onun canlıәmәyi deyil, kapitalda tәcәssümlәnmiş keçmiş әmәk yaratmışdırdәyәr = istehsal xәrclәri+mәnfәәtәәmәk haqqı bilavasitә canlı әmәyin, mәnfәәt isә maddilәşmiş, keçmiş әmәyin haqqıdırdәyәr ünsürlәrinin vә onların gәlirlәrinin psixoloji izahını vermişdir•maşın, heyvan vә yaxud tәbiәt qüvvәlәri ilә baş verәn fәaliyyәtin dә әmәk kimi zühür etdiyini qeyd edir
әmәk bölgüsünün dәrinlәşmәsinigәlirlәrin artırılmasınımәhsul buraxılışının hәcminin artırılmasını”üçüncü şәxs”in (aralıq siniflәr vә tәbәqә, xırda istehsalçılarkәndlilәr, kustarlar vә sәnәtkarlar)mövcudluğunu
•әmәk mәhsuldarlığının artırılmasını
hәmin dövrdә istehsalın manifaktura forması üstünlük tәşkil etmişdirhәmin dövrdә dünya bazarının yaranması vә beynәlxalq ticarәtin genişlәnmәsi baş vermişdirhәmin dövrdә ilkin kapital yığımı prosesi başa çatmışdırhәmin dövrdә liberal bazar sistemli kapitalist iqtisadiyyatı tәşәkkül tapmışdır•hәmin dövrdә sәnaye çevrilişi tәzәcә başlamışdı
bu dövrdә feodalizmin dağılması başa çatmış vә liberal bazr sistemli kapitalist iqtisadiyyatı tәşәkkül tapmışdıbu dövrdә burjuaziya tәsәrrüfatın bütün sahәlәrindә hakim qüvvәyә çevrilmişdirbu dövrdә iqtisadi vә siyasi dәyişikliklәr merkantilist siyasәtini tutarsız etmişdirbu dövrdә kәnd tәsәrrüfatının inkişafı üçün stimul yox idi•hәmin dövrdә burjuaziyanın mәnafeyi, mәhsuldar qüvvәlәrin vә iqtisadi inkişafın mәnafeyinә uyğun gәlirdi
әmәk mәhsuldarlığı ilәfizioloji minimum ilәyoxsulluq sәviyyәsi ilәyaşayış minimumu ilә•hәyat sәviyyәsinin yaxşılaşdırılması ilә
әhali artıqlığıdırsatış problemidir
109
110
111
112
113
114
115
A.Smit elә bir dövrdә yaşamışdır ki:
D.Rikardo elә bir dövrdә yaşayıb yaratmışdır ki:
D.Rikardo vergiqoyma mәsәlәsini nә ilә әlaqәdә öyrәnmişdi:
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansi Pettiyә mәxsusdur:
D.Rikardo mәnfәәti necә izah etmişdir:
C.Millә görә:
J.B.Seyin xidmәtlәrindәn biri ondan ibarәtdir ki:
durğunluq problemidiristehsalın artımını tәmin edәn yığımdır•kәsirli istehlak nәzәriyyәsidir
Qәrbi Avropa ölkәlәrinin sosialiqtisadi hәyatında böyük dәyişikliklәr baş vermişdihәmin dövrdә iri torpaq mülkiyyәtçilәrinin mәnafeyi müdafiә olunmuşduhәmin dövrdә burjuaziyanın mәnafeyi iqtisadi inkişafın mәnafeyinә uyğun gәlirdiilkin kapital yığımının tarixi prosesi yenicә başa çatmışdı•liberal bazar sistemli kapitalist iqtisadiyyatı tәşәkkül tapmışdı
hәmin dövrdә merkantlist düşüncәlәrdәn klassik iqtisadi düşüncәyә keçid başlamışdırhәmin dövrdә kapitalist istehsalının manifaktura mәrhәlәsi yaranmışdırticarәt mәnfәәti kapitala çevrilәrәk, sәnaye istehsalına yönәlmişdirkәnd tәsәrrüfatında xırda müstәqil kәndli tәsәrrüfatları öz gәlirlәrini iri torpaq sahibkarlığına vә kapitalisticarәçi fermer tәsәrrüfatlarına vermişdir
•ticarәt mәnfәәti kapitala çevrilәrәk, kәnd tәsәrrüfatının inkişafına istiqamәtlәnmişdir
әmәkdәyәr nәzәriyyәsi ilәkapital yığımı ilәmәhsul istehsalının hәcmi ilәgәlir bölgüsü ilә•pulun miqdar nәzәriyyәsi ilә
dövlәt iqtisadiyyata müdaxilә etmәmәlidirtorpaq rentası, torpağın becәrilmәsinә sәrf edilmiş әmәk mәhsulunda birinci çıxılmalıdırmübadilә dәyәri renta ödәnmәyәn torpaq üzәrindә istehsalda istifadә edilәn әmәk miqdarı ilә müәyyәn olunurtorpağın qiymәti kapitallaşmış rentadır•azad rәqabәtin әsasında yaranan hәqiqi qiymәt iqtisadi müvazinәtin әsasıdır
fәhlәnin öz dәyәrindәn artıq yaratdığı dәyәr kimiәmәk haqqının törәmәsi kimimәnfәәti izafi dәyәrin çevrilmiş forması kimikapitalın qazancı kimi•izafi dәyәrin mәnfәәtә bәrabәr olması kimi
cәmiyyәtin inkişafının indiki vәziyyәtindә әsas mәqsәd xüsusi mülkiyyәt sisteminin devrilmәsinә cәhd etmәkdeyil, ancaq onu yaxşılaşdırmaqdırkapitalın kömәyi ilә әmәklә istehsal olunan әmtәәnin dәyәrinә kapitalın dәyәri daxil edilmәmәlidiralıcı әmtәәnin satıcısının tәkcә әmәk haqqını deyil, hәm dә mәnfәәti ödәmәlidirtәhsil “bazarın” gücsüzlüyünün nümunәsidir•әmәk haqqı vә mәnfәәt birbiri ilә әks proporsional asılılıqda olur
116
117
118
119
120
121
T.Maltusa görә:
T.Maltus iddia edirdi ki:
A.Smitin әmәkdәyәr nәzәriyyәsinin ziddiyyәti ondadır ki:
J.B.Seyin “Bazarlar qanunu”nun әsas mahiyyәti nәdir?
Izafi dәyәr hansı istehsal amili tәrәfindәn yaradılır?
Marks nәyi fiktiv kapital hesab edirdi:
D.Rikardonun qәbul etmәdiyi ümumi istehsal böhranının mümkünlüyünü qәbul edirdiD.Rikardonun qәbul etdiyi ümumi istehsal böhranının mümkünlüyünü qәbul etmirdisatış problemini iqtisadi nәzәriyyәnin mәrkәzinә qoymuşdursәrvәtin mәnbәyini millәtin istehsal potensialında görmüşdür•әhalinin sayının dәyişmәsi qanunauyğunluqlarını öyrәnәn ilk adam olmuşdur
dәyәr faydalılığın ölçüsüdürictimai istehsalda üç әsas amil: әmәk, torpaq vә kapital fәaliyyyәt göstәriristehsal prosesi әmtәәnin dәyәrinin yaradılması nöqteyi nәzәrindәn ikilidiralıcı әmtәәnin satıcısına tәkcә әmәk haqqının deyil, hәm dә mәnfәәti ödәmәlidir•әmәyin ikili xarakteri: onun konkret vә abstrakt әmәk olmasıdır
yalnız fәhlәlәr öz gәlirindәn әlavә gәlir torpaq mülkiyyәtçilәri üçün renta vә kapitalist üçün mәnfәәt yaradırmilli sәrvәt mahiyyәt etibarı ilә sәrvәt deyildir, çünki ondan әhalinin böyük әksәriyyәtinin payına cüzi birhissә düşürәhalinin artımının gәlir çәrçivәsindә mәhdudlaşdırmaq lazımdırәmtәәdә maddilәşmiş әmәyin miqdarı onun istehsal xәrclәri ilә şәrtlәnir•xalqlar bir tәrәfdәn hәddindәn artıq xәrclәdiyinә vә bir tәrәfdәn dә hәddindәn artıq xәrclәmәdiyinә görәmüflislәşә bilәrlәr
O dәyәrin mәnbәyini, qızıl, gümüş vә digәr qiymәtli metallar istehsalına sәrf olunan konkret әmәyi, ümumiәmәk kimi vermişdirO bölgünün cәmiyyәtin maddi sәrvәtinin artması üçün daha әlverişli sosial şәraitin yaratdığını duymuşdurO dәyәrin mütlәq vә nisbi formada olduğunu göstәrmişdirO әmәklә kapital arasındakı mübadilә prosesini vә әmtәәlәrin reallaşmasında әmәlә gәlәn gәlirlәrin tәhliliniәmәkdәyәr mövqeyindә apara bilmәmişdir
•O dәyәrin bilavasitә mәnbәyini yalnız bir müәyyәn konkret әmәk olduğunu göstәrmişdir
әmtәәlәrin dәyәri yalnız alıcılar tәrәfindәn tәnzimlәnir”bütün alınanlar satılıb vә bütün satılanlar alınıb”alıcı әmtәәnin satıcısına tәkcә әmәk haqqını deyil, hәm dә mәnfәәti ödәmәlidirdaxili bazarlarda xaricidәki kimi mәhsulllar mәhsullarla alınır•әmtәәlәrin bazar qiymәti tәlәb vә tәklifin tәsiri altında әmәlә gәlir
torpaqkapital, torpaq vә әmәkfәhlәnin әmәyinin ödәnilmәyәn hissәsidәyişәn kapital•sabit kapital
iqtisadi mәnfәәtәsas kapitalıdövriyyә kapitalıqiymәtli kağızları•
122
123
124
125
126
127
128
Alman tarixi mәktәbi nәyi iqtisadi tәhlilin predmeti hesab edir?
Sosial bazar tәsәrrüfatı ifadәsi ilk dәfә kim tәrәfindәn istifadә olunub?
V.Oykenә görә bәşәr cәmiyyәtindә iqtisadiyyatın tipi necә olmalıdır?
Alman tarixi mәktәbinin III mәrhәlәsinin әsas nümayәndәlәri kimdir:
Hәyat sәviyyәsi kateqoriyası ilk dәfә kim tәrәfindәn istifadә edilmişdir:
Kapital yığımının ümumi qanununun kәşfıni ilk dәfә kim etmişdir:
Kapitalı «özözünә artan dәyәr» kimi izah edәn iqtisadçı kim olmuşdur?
amortizasiya fondu
әmәk haqqını vә istehsal dairәsiniistehsal sferasınıistehsal vә tәdavül sferasınıiqtisadi vә qeyriiqtisadi amillәri•tәbii resursları
K.MarksC.KeynsM.FridmenA.MyüllerArmak•P.Samuelson
imperializmtotalitarizmazad, açıq tәsәrrüfatmәrkәzdәn idarә edilәn vә mübadilә iqtisadiyyatı•kommunizm
F.List, A.MüllerB.Zombart, R.Ştolsman, R.Ştammler, A.Amon•K.Marks, F.EngelsQ.Şmoller, L.Brentano, K.BüxerV.Roşer, B. Hildebrand, K.Knis
A.MarşalC.MillD.RikardoK.Marks•C.Klark
K.MengerA.SmitD.RikardoK.Marks•A.Marşal
F.KeneA.SmitD.RikardoK.Marks•
129
130
131
132
133
134
135
Kim әmәyi zәruri vә izafi әmәyә ayırmışdır?
Hansı iqtisadi konsepsiyaya görә bütün gәlirlәrin, o cümlәdәn tor¬¬¬paq rentasının mәnbәyi izafidәyәrdir?
K.Marksın “Kapital” әsәrinin ilk cildi çapdan çıxıb:
Birbirini ardıcıl әvәz edәn tsiklin fazalarını iqtisadçılardan kim müәyyәnlәşdirmişdir:
İqtisadi tsiklin әsas sәbәbi kapitalizmin әsas ziddiyyәti olan istehsalın ictimai xarakteri ilәmәnimsәmәnin xüsusi kapitalist formasıdır. Bu hansı nәzәriyyәdir?
«Sosial bazar tәsәrrüfatı» nәzәriyyәsinin әsas prinsiplәrini kim işlәyib hazırlamışdır?
«Sosial bazar tәsәrrüfatı» nәzәriyyәsini praktiki olaraq hәyata keçirәn kim olmuşdur?
•J.B.Sey
D.RikardoA.SmitJ.B.SeyK.Marks•T.Maltus
merkantilistneoklassikkeynsçimarksist•marjinalist
1872ci ildә1861ci ildә1870ci ildә1867ci ildә•1865ci ildә
Q.XablerS.SismondiD.KondratyevK.Marks•K.Mitçel
natamam istehlak nәzәriyyәsiәsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsidövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsimarksist nәzәriyyә•monetar nәzәriyyә
C.KeynsY.ŞumpeterC.RobinsonV.Oyken•F.Xayek
A.RyustovF.Xayek
136
137
138
139
140
141
142
Vergilәr artdıqca, sosial transfertlәrin artımı әmәk tәklifinin hәcmini azaldır, bu qanun:
”Azad yarış” sosial bazar tәsәrrüfatının әsas elementidir fikri kimә aiddir:
K.Marksın tәdqiqat obyektinә aid deyil:
K.Marksın tәdqiqat obyektinә aiddir:
K.Marks sabit kapitala nәyi aid etmişdir:
K.Marks göstәrir ki:
Işsizlik nәticәsindә potensial әmtәә vә xidmәtlәrin itkisinin hesablanması kimin işlәdiyi qanunaәsasәn hәyata keçirilir?
L.MizesL.Erxard•V.Oyken
Engel qanunuSey qanunuValras qanunuOyken qanunu•Qossen qanunu
V.RenkeF.XayekV.OykenL.Erxard•A.Ryustov
әmәyin ikili xarakteri vә izafi dәyәrin kәşfidәyәrin “ictimaizәruri әmәk mәsrәflәri” kәmiyyәti kimi izahıkapital yığımının ümumi qanununun kәşfiazad istehlak seçimi ilә iqtisadiyyatın mәrkәzdәn idarә edilmәsi•”dәyәr qanunu, әmtәә istehsalının inkişafı qanunauyğundur” konsepsiyasının yaradılması
faydalılıq hәddi prinsipinin müәyyәn edilmәsi“sosial bazar tәsәrrüfatı” modelinin yaradılmasıxalis mәhsul haqqıda tәlımın yaradılmasıpul nәzәriyyәsinin daha dәrindәn inkişafı•sәrvәtin pulla eynilәşdirilmәsinin inkarı
maddilәşmiş әmәyimuzdlu işçilәrә verilәn әmәk haqqını“әşya “kapitalıkapitaldan әsas kapitalın aşınmasına vә xammal mәsrәfinә hesablanan mәblәğı•“real” kapitalı
azad rәqabәt sәrvәtin az bir qrupun әlindә cәmlәşdiyi bir şәraitdә, әhalinin әsas kütlәsinin dilәnçilәşmәsi başverirböhranlar tәlәbin hәm artıqlığı, hәm dә çatışmamazlığı üzündәn baş verirәmәk haqqı vә mәnfәәt birbiri ilә әks proporsional asılılıqda oluriqtisadi qanunlar bәşәriyyәtin daimi qanunları deyil, insanların istehsal münasibәtlәrinin qanunlarıdır•әmәk haqqının sәviyyәsindә dәyişmәlәr mübadilә dәyәrinә tәsir etmir
143
144
145
146
147
148
F.List deyir ki:
Köhnә tarixi alman mәktәbi hansı illәri әhatә edir:
Köhnә tarixi alman mәktәbinin nümayәndәlәri kimlәrdir?
Sosial mәktәbin nümayәndәlәri yeni tarixi mәktәbdәn hansı fәrqli fikri söylәmişdir?
K.Marksın әn böyük kәşfi hansıdır:
K.Marksın tәkrar istehsal sxeminin әsas şәrtlәri vә makroiqtisadi qarşılıqlı asılılığıaşağıdakılardan ibarәtdir:
P.SamuelsonA.MarşalF.XayekV.Oyken•A.MüllerArmak
siyasiiqtisad yalnız nәzәri ümumilәşdirmәlәr vermәk imkanına malik deyilelm yalnız öyrәnilәn hadisәlәrin teztez tәkrar baş verdiyi yerdә mövcudduriqtisad insan eqoizminin adi tәlimi deyil, ancaq әxlaqi elm olmalıdırfәrdin xoşbәxtliyi millәtin qüdrәtindәn asılıdır•әmәkdәyәr nәzәriyyәsi kapitalistlәri istismarda günahlandırılması üçün әsas verir
XX әsrin 3040cı illәriniXIX әsrin 2040cı illәriniXIX әsrin 7090cı illәriniXIX әsrin 4060cı illәrini•XIX әsrin 90cı – XX әsrin 30cu illәrini
K.Marks, F.EngelsF.List, A.MüllerQ.Şmoller, L.Brentano, K.BüxerV.Roşer, B.Hildebrand, K.Knis•B.Zombart, R.Ştolsman, R.Ştammler, A.Amon
iqtisadi nәzәriyyәnin әhәmiyyәtini qәbul etmәmişlәrklassik mәktәbin abstraktdeduktiv metoduna qarşı çıxmışdırnәzәri siyasi iqtisadın vәzifәsini iqtisadi hadisәlәrin müıahidәsindә, faktların tәsviri vermәklә görmüşlәriqtisadi hadisәlәrә sosioloji istiqamәtdәn yanaşmışlar•iqtisadi hәyatda dövlәtin müdaxilәsini vә dövlәt mülkiyyәtini mәqbul saymışlar
әmәkdәyәr nәzәriyyәsitarixin materialistcәsinә şәrhicәmiyyәtin inkişafına obyektiv qanunlarla tәnzimlәnәn tәlәbin tarixi prosesi kimi yanaşmasıizafi dәyәr qanunu•bәşәr cәmiyyәtinin yaranmasının ictimai maddi istehsalla şәrtlәnmәsi
bu sxemdә o, tәdqiqat obyekti olan tarazlıq şәrtlәrini göstәrmişdirgeniş tәkrar istehsal dәyişmәzdir, onda xalis investisiya sıfra bәrabәrdirbu sxemdә o, iqtisadiyyatın tarazlıq halında olduğunu göstәrmişdirsadә tәkrar istehsal dәyişmәzdir, onda xalis investisiya sıfra bәrabәrdir•bu sxemdә o, mәhsulun özünü yenidәn istehsal etmәyә hazır olduğunu göstәrmişdir
149
150
151
152
153
154
155
K.Marks sübut edir ki:
Marksizmә görә, mülkiyyәt iqtisadi kateqoriya kimi:
Yeni tarixi alman mәktәbinin nümayәndәlәri kimlәrdir?
K.Marks ilk dәfә olaraq әmtәәnin dәyәrinin:
Kapitalizmdә iqtisadi artımın tsiklik xarakterin marksist tәhlilindә әsas olmuşdur:
Alman tarixi mәktәbinin II mәrhәlәsi üçün xarakterik olan xüsusiyyәt hansıdır:
Avstriya mәktәbinin ideoloqları iqtisadi tәhlildә әsasәn hansı metoddan istifadә etmişlәr?
kapital әmәklә yanaşı әmtәәnin dәyәrinin mәnbәyidirәmtәәnin dәyәri onun faydalılığı ilә eynilik tәşkil edirsәrvәtin mәnbәyi millәtin istehsal potensialından asılıdırmütlәq yoxsullaşma haqqında nәzәriyyәnin әsasını әmәk mәhsuldarlığının artması ilә bәrabәr әmәk haqqınınartmaması tәşkil edir
•izafi dәyәr mübadilә prosesindә pul tәrәfindәn yaranır, o, әmәk prosesindә muzdlu işçi tәrәfindәn yaradılmır
”mülkiyyәt oğurluqdur”, mülkiyyәt mәhvә mәhkumdur, tәbiәtә vә şüura ziddirresursun özü deyil, resursdan istifadәyә verilәn hüquq dәsti vә ya pay mülkiyyәtidirtәyinatından asılı olaraq әşyanın faktiki tәtbiq edilmәsidiristehsal, bölgü, mübadilә vә istehlak prosesindә istehsal vasitәlәrinin vә onların kömәyi ilә hazırlanan maddinemәtlәrin mәnimsәnilmәsidir
•kimә vә hansı miqdarda mәxsus olduğunu tәsbit edәn әmlak münasibәtlәridir
K.Marks, F.EngelsF.List, A.MüllerV.Roşer, B. Hildebrand, K.KnisQ.Şmoller, L.Brentano, K.Büxer•B.Zombart, R.Ştolsman, R.Ştammler
istehsal xәrclәri ilә ölçüldüyünü göstәrmişdirklassik tәrifini vermişdirәmәklә müәyyәn olunduğunu vermişdirsosial mahiyyәtini vermişdir•kapital müәyyәn olunduğunu vermişdir
әmtәәnin dәyәrinin sosial mahiyyәtinin açılmasıizafi dәyәr qanunuәmәkdәyәr nәzәriyyәsinin mәntiqi sonluğa çatdırılmasımәnfәәt normasının azalmağa meyl etmәsi qanunu•iş qüvvәsinin әmtәә olması
elmi abstraksiya metodundan imtina etmişlәrsinfi mübarizәni deyil, yalnız cәmiyyәtin tәkamül yolu ilә inkişafını mәqbul saymışlaristehsal amillәrinin Sey konsepsiyasını qәbul etmişlәrsiyasi iqtisadı xalq tәsәrrüfatı tarixi ilә әvәz etmәyә cәhd göstәrmişlәr•tarixi metodu daha tәkidlә tәtbiq etmişlәr
Emprikriyazi metodElmi abstraksiyaİqtisadi tәhlilAbstraktdeduktiv•
156
157
158
159
160
161
162
Müasir iqtisad elminin çoxlu mәktәb vә istiqamәtlәri tәrәfindәn metodoloji әsas kimi istifadәolunmuşdur bu:
İqtisad elmindә “uzun müddәtli” vә “qısa müddәtli” dövr anlayışları kimә mәxsusdur:
Faydalılıq hәddi nәzәriyyәlәrinin tәrәfdarı olan iqtisadçıları fәrqlәndirin:
Faydalılıq nәzәriyyәsi hansı mәktәbә mәxsusdur?
Iqtisadi fikrin subyektiv istiqamәtinin tәdqiqat predmeti nәdir?
Neoklassik mәktәbin tәdqiqat predmeti:
İstehlakçı davranışı qaydası başqa cür adlanır:
•Tarixi vә mәntiqi
İqtisadi rifah nәzәriyyәsiKeynsçi nәzәriyyәNeoklassik sintez nәzәriyyәsiFaydalılıq hәddi nәzәriyyәsi•İqtisadi artım nәzәriyyәsi
heç biri doğru deyilL.ValrasaC.KeynsәA.Marşala•C.Klarka
V.Oyken, F.Xayek, M.Fridmen, A.SmitA.Smit, K.Menger,V.Vizer, Q.QossenD.Rikardo, V.Vizer, E.BemBaverk, A.MarşalK.Menger, V.Vizer, E.BemBaverk, Q.Qossen•Q.Qossen, K.Menger, K.Marks, V.Vizer
Amerikan mәktәbiMarksist mәktәbKlassik mәktәbAvstriya mәktәbi•Kembric mәktәbi
sadә tәkrar istehsalistehsal sferası (tәklif)tәdavül vә istehsal sferasıtәdavül sferası (tәlәb)•geniş tәkrar istehsal
makroiqtisadiyyattәdavül sferası (tәlәb)istehsal sferası (tәklif)tәdavül vә istehsal sferası•xidmәtlәr sferası
dәyәr qanunuQiffen paradoksuQossenin birinci qanunu
•
163
164
165
166
167
168
169
L.Valrasın iqtisadi tarazlıq problemindә başlıca cәhәt:
Müasir makroiqtisadi modellәşdirmәnin marjinal nümayәndәsi kim idi?
Aşağıdakı әsәrlәrin hansının müәllifi A.Marşalldır:
Xarici amillәr nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?
U.Cevonson, K.Menger, L.Valras tәrәfindәn eyni zamanda faydalılıq hәddinin kәşfininsәbәblәrindәn biri yanlışdır:
K.Mengerin dәyәr nәzәriyyәsinin fәrqli cәhәtlәri nәdir?
Y.BemBaverk göstәrirdi ki:
Qossenin ikinci qanunu•tәlәb qanunu
әmtәәlәrin qiymәti istehsal xәrclәrinә uyğun gәlmiristehsal amillәrilә tәlәb vә tәklif bәrabәrdirәmtәә vә xidmәtlәrin tәlәb vә tәklifi bәrabәrdirbazar qiymәti son xәrclәrә bәrabәrdir•әmtәәlәrin qiymәti istehsal xәrclәrilә uyğun gәlir
A.MarşallU.CevonsC.B.KlarkL.Valras•C.B.Klark
”Kapital vә mәnfәәt””Siyasi iqtisadın әsasları””İctimai tәsәrrrüfat nәzәriyyә””Pul kredit vә ticarәt”•”Pul kredit vә ticarәt”
A.PiquD.RikardoK.MarksU.S.Cevons•F.List
iqtisadiyyatda müәyyәn institusional dәyişikliklәrin nәticәsiiqtisad elmi çәrçivәsindә müstәqil intellektualın inkişafıfәlsәfi cәrәyanların bәhrәsiklassik iqtisadi nәzәriyyәlәrin intellektual keçmişә atılması•marksizmә qarşı olan qәti etiraz
hamısı doğrudurYalnız tәlәbi qiymәti formalaşdıran әsas amil hesab etmişdirӘmtәnin tәklifinin dәyişmәz olduğunu bәyan etmişdirYalnız tәlәbi qiymәti formalaşdıran әsas amil hesab etmiş vә әmtәnin tәklifinin dәyişmәz olduğunu bәyanetmişdir
•heç biri doğru deyil
qiymәtә görә faydalılıq hәddinin ölçülmәsi bütün әmtәәlәr üçün bәrabәrdir
170
171
172
173
174
175
176
Xarici amillәr nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?
M.Fridmen iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsindә hansı amilә üstünlük vermişdir?
Neoliberalizm tәlimi iqtisadiyyatın hansı sahәsinin tәnzimlәnmәsini nәzәrdә tutur?
Monetar nәzәriyyәnin müәllifi kimdir?
Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı modelinin nәzәri konsepsiyası kimlәr tәrәfindәn işlәnibhazırlanmışdır:
Monetarizmin pul qanunu nәdir?
İqtisadi sistem nәzәriyyәsi kim tәrәfindәn işlәnib?
faydalılıq hәddi, nәticә etibarilә müәyyәn mәhsulun dәyәri onun istehsalına cәkilәn xәrclәrin dәyәrinә yaxınkәmiyyәtdirfaydalılığın funksiyası aramsız deyil, diskretdirqiymәt әvvәldәn axıra qәdәr nemәtin subyektiv qiymәtlәndirilmәsinin mәhsuludur•mәhsuldar nemәtlәr istehsal prosesindә tam istifadә olunur
A.PiquD.RikardoK.MarksU.S.Cevons•F.List
qiymәt siyasәtinәxarici iqtisadibüdcәvergiyәpulkreditә•sosial siyasәtә
bütövlükdә iqtisadiyyatıpulkreditbüdcәvergisosial sahә•xarici ticarәt
S.SismondiP.SamuelsonA.SmitU.Xoutri•J.B.Sey
heç biri doğru deyilM.Fridmen,P.SamuelsonA.Marşal,K.MengerA.MüllerArmak,L.Erxard•K.Marks,F.Engels
pul kütlәsinin tәnzimlәnmәsinә yönәldilmiş büdcәvergi siyasәtidirpula tәlәbin artımının orta illik sürәtinin pula tәklifin artımına bәrabәr olmasıdırpul kütlәsinә, pul emissiyasına dövlәt nәzarәtidirpul tәklifinin artımının orta illik sürәtinin, pula tәlәbin artımına bәrabәr olmasıdır•pul kütlәsinin tәnzimlәnmәsinә yönәldilmiş kreditpul siyasәtidir
177
178
179
180
181
182
Amerikan monetarizminin banisi kimdir:
M.Fridmen hesab edir ki:
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı F.Xayekә mәxsusdur:
Neoliberalizmi ABŞda tәmsil edәn nәzәriyyә hansıdır:
Monetarist konsepsiyanın qlobal strategiyası nәdir?
«Marjinal inqilabın» ilk mәrhәlәsinin nümayәndәlәri dәyәri (dәyәrliliyi) hansı amillәr әsasındamüәyyәn edirdilәr?
A.MarşalU.RostouP.SamuelsonK.Marks•E.Sluçkim
L.MizesL.ErxardY.ŞumpeterM.Fridmen•F.Xayek
dövlәt tәnzimlәnmәsi pul kütlәsinә, pul emissiyasına nәzarәtlә mәhdudlaşmırbazar sisteminә dövlәt müdaxilәsi uzunmüddәtli dövrdә müsbәt nәticә verә bilәruzunmüddәtli pul siyasәtindәn qısamüddәtli pul tәnzimlәnmәsinә keçmәk mәqsәdәuyğundurpul kütlәsini tәnzimlәmәklә, istehsalın artma, yaxud azalma sürәtinә tәsir etmәk olar•qısamüddәtli pul tәnzimlәnmәsi mütlәqdir
faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinin müәyyәn edilmәsitәdavülә lazım olan pulun miqdarının hәmin anda konkret statistik materiallar әsasında hesablanması ideyasısosial bazar tәsәrrüfatı modelinin yaradılmasıiqtisadiyyat o qәdәr mürәkkәbdir ki, insan ağılı obyektiv iqtisadi qanunları dәrk etmәk iqtidarında deyil•iqtisadiyyatın liberallaşdırılması
marjinalist nәzәriyyәneoklassik sintezklassik nәzәriyyәmonetar nәzәriyyә•keynsçi nәzәriyyә
bazar tәsәrrüfatını kapitalizm vә sosializm arasında cәmiyyәtin inkişafının üçüncü yolu adlandırılmasıtәsәrrüfat quruluşunu formalaşdırmaq vә tәkrar istehsal prosesinә tәsir etmәkmәrkәzdәn idarә edilәn iqtisadiyyatın uzunmüddәt yaşaya bilmәyәcәyiklassik kapitalizmә bәraәt qazandırmaq, onun sәmәrәliliyinә, dövlәt büdcәsindәn әlavә xәrclәrsiz iqtisadiartımın mümkünlüyünә inamı artırmaq
•qiymәt, tәlәb vә tәklifin proqnozlaşdırılması
riyazi metodlardan istifadәәmәkdәyәr nәzәriyyәsixәrclәr nәzәriyyәsison kәmiyyәtә üstünlük verilmәsi•son faydalılıq vә son xәrclәr әsasında müәyyәn olunan müvazinәtli qiymәtlәr
183
184
185
186
187
188
189
A.Marşallın qiymәt nәzәriyyәsinә nә daxil deyil?
Faydalılıq nәzәriyyәsinә üstünlük verәn iqtisadi mәktәb:
Marjinalistlәr öz tәdqiqatlarında nәyә әsaslanırdılar?
A.Marşall tarazlıq probleminә hansı sәviyyәdә baxırdı?
Faydalılığın ölçülmәsinә iki әsas yanaşma:
Avstriya mәktәbinin tәdqiqatının predmetini nә tәşkil edir?
Müasir iqtisad elminin çoxlu mәktәb vә istiqamәtlәri tәrәfindәn metodoloji әsas kimi istifadәolunmuşdur bu:
istehsalın hәcmiistehsal xәrclәrimәhsulun faydalılığıinsanların zövqü•tәlәb vә tәklif
MonetarizmMerkantilizmFiziokratizmMarjinalizm•Marksizm
әldә edilәn mәnfәәtәiqtisadi kәmiyyәtlәrin mәcmuunaorta iqtisadi kәmiyyәtlәrәson iqtisadi faydalılıq kәmiyyәtlәrinә•mәhsuldarlığa
meqoiqtisadiyyatmakrosәviyyәdә, yәni milli tәsәrrüfatmikro vә makromikrosәviyyәdә, yәni tәsәrrüfat vә sahә•mezoiqtisadiyyat
marksist vә klassikkeynsçi vә neoliberalistehsal vә qeyriistehsalordinalist vә kordinalist•marksist vә monetar
istehlak seçimiistehlak qiymәtlәndirilmәsitәdavül sferasıistehlak qiymәtlәndirilmәsi vә istehlak seçimi•kapitalizmin inkişaf qanunları
İqtisadi rifah nәzәriyyәsiKeynsçi nәzәriyyәNeoklassik sintez nәzәriyyәsiFaydalılıq hәddi nәzәriyyәsi•
190
191
192
193
194
195
196
”Ekonomiks” anlayışı aşağıdakı müәllifin әsәrinin başlanğıcında istifadә edildikdәn sonra qәbulolunmuşdur:
Qiymәt artımı vә işsizlik dinamikası arasında qrafik asılılıq:
Engel әyrisi göstәrir:
V.Pareto tәdqiqatında hansı metoda üstünlük vermişdir:
Qeyritәkmil bazar rәqabәti nәzәriyyәsi nә vaхt meydana gәlmişdir?
Statika, dinamika vә son mәhsuldarlıq nәzәriyyәlәrin müәllifi kimdir?
C.Klarkın «mәhsuldarlıq hәddi» hansı nәzәriyyәnin әsasında yaranmışdır?
İqtisadi artım nәzәriyyәsi
D.RikardoC.S.MillK.MarksA.Marşal•C.M.Keyns
Engel әyrisiLaffer әyrisiLorens әyrisiFilips әyrisi•Valras әyrisi
fәrqsizlik әyrilәrinin mәcmusuistehlakçının pul gәliri ilә aldığı әmtәәlәrin keyfiyyәti arasındakı asılılığıistehlakçının tarazlıq vәziyyәtiistehlakçının gәlirlәri ilә aldığı әmtәәlәrin miqdarı arasındakı asılılığı•y nemәtinin x nemәti ilә әvәz olunmasının son hәdd normasını
mәntiqi vә riyazi metodamәntiqi metodariyazi metodariyazi metoda vә funksional әlaqәlәrin tәhlilinә•funksional әlaqәlәrin tәhlilinә
192933cü illәrdә baş verәn dünya iqtisadi böhranından sоnraХIХ әsrin әvvәllәriХIХ әsrin оrtalarındaХIХ әsrin sоnlarında•ХХ әsrin әvvәllәrindә
L.ValrasU.CevonsA.MarşallC.B.Klark•V.Pareto
tәklif iqtisadiyyatı nәzәriyyәsiәmәkdәyәr nәzәriyyәsiqiymәt nәzәriyyәsi
•
197
198
199
200
201
202
203
A.Marşalın tarazlıq modelinin Valras modelindәn fәrqi hansıdır:
A.Marşall әmtәәnin dәyәrini nәyin әsasında müәyyәn edirdi?
Faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinin modifikasiyasıdırbu:
Hәddәn yüksәk vergilәr vergi sisteminin sәmәrәliliyini aşağı salır:
Son faydalılığın azalması prinsipi adlanır:
Avstriya mәktәbinin nәzәriyyәlәr sistemindә mәrkәzi yeri tutan nәzәriyyәsi hansıdır:
Faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinin formalaşmasında böyük әhәmiyyәt kәsb edәn qanun hansıdır:
son faydalılıq•optimallıq nәzәriyyәsi
qiymәt müstәqil dәyişәndir vә tәklif qiymәtdәn asılıdırqiymәt müstәqil dәyişәndirtәklif müstәqil dәyişәndirtәklifin kәmiyyәti qiymәtlә deyil, mәsrәflә şәrtlәnir•tәklif qiymәtdәn asılıdır
tәdavül xәrclәrixәrclәr nәzәriyyәsiәmәk nәzәriyyәsison xәrclәr vә son faydalılıq әsasında müәyyәn olunan müvazinәtli qiymәtlәr•son faydalılıq nәzәriyyәsi
Pul nәzәriyyәlәriTsikllәr nәzәriyyәsiNeoklassik sintez nәzәriyyәsiMәhsuldarlıq hәddi nәzәriyyәsi•Dәyәrsiz qiymәt nәzәriyyәsi
marksist konsepsiyamarjinal konsepsiyamonetar konsepsiyaneoklassik konsepsiya•sәrvәt konsepsiyası
dәyәr qanunugәlir effektiәvәzlәmә effektiQossenin birinci qanunu•Qiffen paradoksu
xarici amillәr nәzәriyyәsiistehlakçı davranışı nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyәfaydalılıq hәddi nәzәriyyәsi•psixoloji nәzәriyyә
bunların hamısıtәlәbatın artımı qanunuQossenin birinci qanunu
•
204
205
206
207
208
209
Likvidlik anlayışını elmә kim gәtirmişdir:
İstehsal iştirakçıları arasında gәlirlәrin bölgüsünü izah edәn “әvәzetmә” nәzәriyyәsinin banisikimdir?
Qossenin birinci qanununa görә:
Marjinalizmin II mәrhәlәsi üçün xarakterik xüsusiyyәt hansıdır:
Aşağıdakı fikirlәrdәn S.Qossenә aid olanını seçin:
U.Cevonsun “fәrqsizlik qanununun” mahiyyәti nәdir?
Qossenin birinci vә ikinci qanunu•Qossenin ikinci qanunu
A.PiquY.BemBaverkM.FridmenK.Menger•F.Vizer
A.MarşallC.XiksP.SamuelsonF.Vizer•C.Klark
heç biri doğru deyilbir fasilәsiz istehlak aktında növbәti nemәt vahidinin faydalılığı azalırtәkrar istehlak aktında hәr bir nemәtin faydalılığı әvvәlki istehlak olunan nemәtlәrin faydalılığı ilә müqayisәdәazalırbir fasilәsiz istehlak aktında növbәti nemәt vahidinin faydalığı azalır; tәkrar istehlak aktında hәr bir nemәtinfaydalılığı әvvәlki istehlak olunan nemәtlәrin faydalılığı ilә müqayisәdә azalır
•faydalılığın azalması ilә nemәtlәrin istehlakı azalır
onlar maddi amillәrlә yanaşı mәnәvi, әxlaqi, hüquqi vә digәr amillәri dә iqtisadiyyatın hәrәkәtverici qüvvәsihesab edirdilәronlar siyasi iqtisadı subyektivpsixoloji әsasda qurmağa çalışırdılaronların fikrincә, qiymәtin maksimum hәddini satıcıların subyektiv qiymәtlәndirilmәsi, minimum hәddini isәalıcıların subyektiv qiymәtlәndirilmәsi müәyyәn edironlar passiv dövlәt tәnzimi ilә әlaqәdar tәdbirlәrin hәyata keçirilmәsi tәrәfdarıydılar•onlar iqtisadi tәhlilin funksional metodu ilә yanaşı iqtisadi proseslәrin riyazi modellәşmә metodunu tәsdiqetmişlәr
O, faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinә әsasәn mübadilә bәrabәrliyi nәzәriyyәsini yardırO, iqtisad elmini zövq vә iztirabı hesablama kimi şәrh edirO, faydalılığın azalması qanununu iqtisad elminin qanunu adlandırıristehlak vә әmәkdәn alınan zövq әmәyin ağırlığı arasındakı fәrq, faydalılığın ümumi faydasıdır, әmәk bu fәrqmaksimal nöqtәyә çatanda dayanır
•O, faydalılıq hәddinin azalması qanununu fizioloji prinsiplәrlә әsaslandırır
mübadilә olunan әmtәәlәrin kәmiyyәti, sәrf olunan әmәyin mәhsuldarlığına düz mütәnasibdir vә hәminәmtәәlәrin dәyәrinә vә qiymәtinә vә istehsalın xüsusi xәrclәrinә, hәmçinin onların hәddi faydalılığına әksmütәnasibdirsәmәrәli istehlak zamanı alınan әmtәәlәrin faydalılığının sonuncu dәrәcәsi onların qiymәtinә proporsionaldırәmәk özünün başlanğıc mәrhәlәsindә müsbәt hisslәr yaradır, lakin sonra әzablı, yәni antifaydalı olur
•
210
211
212
213
214
215
216
V.Paretoya görә resursların optimal bölgüsü konsepsiyası nәyә әsaslanır?
Paretooptimallığın bütün şәrtlәri tәmin olunur:
C.Klarkın «Istehsal funksiyası» nәzәriyyәsi hansı әlaqәlәri nәzәrdә tutur?
Faydalılıq hәddinin riyazi mәktәbinin nümayәndәlәrinә aid deyildir:
A.Marşal “faiz nәzәriyyәsi”ni hansı iqtisadçının hansı nәzәriyyәsinә әsasәn yaratmışdı:
Istehsal xidmәtlәrinә olan sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb xidmәtlәr bazarında tarazlaşır,sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb mәhsullar bazarında tarazlaşır, satış qiymәtlәri mәhsuldarxidmәtlәrdә ifadә olunmuş istehsal xәrclәrinә bәrabәr nәzәriyyә kimindir vә necә adlanır:
L.Valrası müasirlәrindәn fәrqlәndirәn cәhәtlәri sәciyyәlәndirin:
eyni bir bazarda eyni bir vaxtda, eyni bir mәhsula iki müxtәlif qiymәt ola bilmәz•eyni bir nemәtin hisslәri qeyribәrabәr faydalılığa malikdir
heç biri düz deyilictimai rifahı ayrıayrı adamların rifah vahidlәri ilә müәyyәn olunurhәr bir adam hamıdan yaxşı özünün şәxsi rifahını qiymәtlәndirmәyi bacarırhamısı düzdür•ayrıayrı adamların rifahı müqayisә olunmayandır
duopoliyadatәnzimlәnәn inhisarlardainhisarçı rәqabәtdәtәkmil rәqabәtdә•oliqopoliyada
texniki tәrәqqinin sürәtlәndirilmәsi ilә istehsalın sәmәrәliliyiistehsal xәrclәri ilә gәlirlәrelmitexniki tәrәqqi ilә mәhsul istehsalımәhsul buraxılışının hәcmi ilә mәsrәflәr•istehsal mәsrәflәri ilә iqtisadi artım
V.ParetoU.CevonsA.KurnoC.Kommons•L.Valras
C.Kerinin mәnafelәrin ahәngdarlığı ideyasıJ.B.Seyin “Sey qanunu” Satış nәzәriyyәsiT.Maltusun “Әhali sakinliyi” qanunuN.U.Seniorun “İmtina nәzәriyyәsi”•F.Bastianın “Xidmәt nәzәriyyәsi”
C.Xiksin fәrdi texnoloji nәzәriyyәsiA.Marşalın fәrdi tarazlıq nәzәriyyәsiE.Çemberlinin ümumi tarazlıq nәzәriyyәsiL.Valrasın ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsi•C.Klarkın inkişaf edәn sistem daxilindә tarazlıq nәzәriyyәsi
resursların ehtiyatı vә onların kömәyi ilә yaranan xidmәt vә gәlirlәr arasında әsaslı fәrqin müәyyәnlәşmәsi
217
218
219
220
221
222
223
C.Klarkın tәdqiqatının metodoloji yeniliyi nәdәdir:
Günәş aktivliyinin 11 illik tsiklini iqtisadi tsikllә әlaqәlәndirәn müәllifin adını vә nәzәriyyәsinimüәyyәnlәşdirin:
Neoliberalların әsas fikirlәri nәdәn ibarәt idi?
Monetarist konsepsiyaya әsasәn iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsindә әsas hal nә hesab olunur?
Neoliberalizmin әnәnәvi liberalizmdәn әsas fәrqli tәrәfi hansıdır:
Neoliberalizm tәlimi iqtisadiyyatın hansı sahәsinin tәnzimlәnmәsini nәzәrdә tutur?
Hansı elmi istiqamәt dövlәtin iqtisadiyyata müdaxilәsinin mәhdudluğunu müdafiә edir?
ümumi iqtisadi tarazlığın qapalı riyazi modelini işlәyib hazırlamasımәhsulların vә amillәrin qiymәtinin eyni vaxtda müәyyәn olunması vә çoxlu bazarlarda eyni vaxtda tarazlığınümumiliyibunların hamısı doğrudur•ümumi iqtisadi tarazlığın riyazi nәzәriyyәsi
ictimai sәrvәtin bölgü problemlәrini iqtisad elminin әsas problemi hesab etmәsimarjinalist prinsiplәri iqtisad elminin qanunlarına çevirmәsikapitalizmdә istismarın olmadığını vә kapitalist gәlirlәrinin әdalәtliyini sübüt etmәyә çalışmasıstatika vә dinamika haqqında müddәaları birlәşdirәn iqtisad elminin bölmәlәri haqqında tәlimi•marjinalist prinsiplәri istehsal istehlakı sferasına aid etmәsi
Q.Xabler – yığımlar vә R.Xoutri – monitar nәzәriyyәlәriQ.Xabler – yığımlar nәzәriyyәsiR.Xoutri – monitar nәzәriyyәC.Cevinson – xarici amillәr nәzәriyyәsi•K.Marks – izafi dәyәr nәzәriyyәsi
istehsal xәrclәrinin azaldılmasıdövlәt sifarişlәrinin artırılmasıaz rentabelli iqtisadiyyat sahәlәrinin dövlәt tәrәfindәn investisiyalaşdırılmasıkeyfiyyәt vә institusional problemlәri vacib hesab etmәlәri•xarici investisiyaların artırılması
sәmәrәli tәlәbin hәvәslәndirilmәsiantitsiklik tәnzimlәnmәmәşğulluğun sәviyyәsinin artırılmasıtәdavüldә pul kütlәsinә nәzarәt•xarici iqtisadi әlaqәlәrin hәvәslәndirilmәsi
bunların hamısıkapitalist iqtisadiyyatının planlaşdırılmasıkapitalist iqtisadiyyatı üzәrindә dövlәt nәzarәtinin hayata keçirilmәsitәsәrrüfat hәyatının makroiqtisadi mövqedәn qiymәtlәndirilmәsi•kapitalist istehsalı üzәrindә sosial nәzarәt ideyasının hәyata keçirilmәsi
bütövlükdә iqtisadiyyatıpulkreditbüdcәvergisosial sahә•xarici ticarәt
224
225
226
227
228
229
”İnhisar rәqabәti”nәzәriyyәsinin banisi kimdir:
”Formalaşmış cәmiyyәt” nәzәriyyәsinin banisi kimdir:
”Hamı üçün rifah” bu tezisin müәllifi kimdir?
Riskdәn kәnarlaşma, riskin kompensasiyası vә riskin lokallaşdırılması – bu:
Risk dәrәcәsini qiymәtlәndirmәyin metoduna aid deyil:
Mövcud gәlirin gözlәnilәndәn hәmişә daha çox olduğunu qiymәtlәndirәn iqtisadi subyekt üçünbu:
marksizmkeynsçimarjinalneoliberal•sosialinstitusional
U.RostouY.ŞumpeterQ.KeriE.Çemberlin•A.Piqu
A.RyustovF.XayekV.OykenL.Erxard•F.List
M.AlleV.OykenV.RepkeL.Erxard•A.MüllerArmak
riskin metodologiyasıriskin hesablamalarırisk diversifikasiyasırisk metodları•riskin sığortalanması
riskә qarşı hәssas olmaqriskә neytral münasibәtinternalıson hәdd hesablamaları•riskin birlәşdirilmәsi
yarışmariskә yönümlülükriskin olmamasıriskә (qeyrilaqeydlik) yönümlü olmamaq•riskә yaxın olmaq
230
231
232
233
234
235
236
Bәzi mәlum nәticәlәrin müәyyәn gedişinә üstünlük verilmәklә bәzi riskli gedişlәrin, elәcә dәriyazi gözlәmәlәrin nәticәsi:
Risklәrin qaçılmaz olduğu, ancaq hәmişә gözlәnilәn tәsәrrüfat subyektinin iqtisadi «mәkandakı»fәaliyyәti:
Iqtisadi subyektlәrin informasiya dәrәcәsi, gәlәcәk hadisәlәr haqda mәlumatlıdırlar, ancaq hansıhadisә olacağı haqda dәqiq mәlumatları yoxdur:
Gәlәcәkdә baş verәcәk hadisәlәr haqqında informasiya çatışmazlığı:
Neoliberalizmin әsasını qoyan vә onun metodologiyasını yaradan iqtisadçı kimdir?
Neoliberalizmin Keynsçilikdәn fәrqli tәrәfini müәyyәnlәşdirin:
Neoliberalizmin iqtisadi siyasәtә tәsir istiqamәtlәrindәn biri yanlışdır:
risk duyumumәlumatın assimmetriyasıdiversifikasiyariskә qarşı antipatiya•internali
mükәmmәl risk zonasıiqtisadi risk zonasıkritik risk sonasıbaş verә bilәcәk risk zonası•riskә neytral münasibәt
davranış qaydasıgözlәmәneytral münasibәtrisk•internalı
riskә olan tәklifriskә olan tәlәbriyazi gözlәmәiqtisadiyyatda qeyrimüәyyәnlik•riskә üstünlük verilmәsi
M.FridmenL.ErxardA.RustovV.Oyken•V.Repke
keyfiyyәt vә institusional problemlәrin vacib hesab olunmasıtәkrar istehsal prosesinin tәnzimlәnmәsimükәmmәl vә qeyrimükәmmәl bazarların tәnzimlәnmәsiinhisar vә rәqabәtin tәnzimlәnmәsi•marjinalizmin nәzәri üsul kimi istifadә olunması
nisbәtәn liberal xarici ticarәt vә valyuta siyasәtinә tәsiridövlәt büdcәsinin hәr il tarazlaşdırılması
237
238
239
240
241
242
243
Neoliberalların hansı nümayәndәlәri bazar qiymәtlәri vasitәsilә iqtisadiyyatın özünü tәnzimlәmәmexanizminә üstünlük vermişlәr:
Ilk dәfә iqtisadi nәzәriyyәyә sahibkarlıq anlayışını kim gәtirmişdir?
Әmәk bazarında müәssisә inhisarçıdır. Hәmin müәssisәdә işlәyәnlәrin sayı eyni inhisarçıolmayan müәssisәyә nisbәtәn:
Qeyrimükәmmәl rәqabәt bazarında aşağıdakı amillәrin tәsiri var:
Kurno modelinin neçә şәrti var:
Sınıq tәlәb әyrisi modeli, Kurno modeli, Bentam modelihansı bazar quruluşuna aiddir:
Oliqopoliya şәraitindә qiymәt inhisar sәviyyәsindә müәyyәn olunur.Bu fikir hansı iqtisadçılara
tәnzimlәnmәnin dolayı metodlarına üstünlük verilmәsiistehsal vasitәlәrinin millilәşdirilmәsinә şәrait yaradılması•kәsirli maliyyәlәşdirmәnin mәhdudlaşdırılması
Ryueff vә M.AlleM.Fridmen vә A.ŞvarsV.Oyken vә A.RyustovL.Mizes vә F.Xayek•L.Erxard vә V.Repke
C.KeynsA.SmitJ.B.SeyR.Kantilyon•D.Rikardo
müәssisәnin buraxdığı mәhsulun hәcmindәn asılı olmayacaqçoxdureyni sayda olacaqazdır•müәssisәnin buraxdığı mәhsulun hәcmindәn asılı olacaq
әmәyin qiymәtiişçilәrin ixtisasıhәmkarlar ittifaqıbütün cavablar doğrudur•inhisarlar
heç bir şәrti yoxdurbirikiüç•dörd
monopsoniyatәkmil rәqabәtli bazarinhisaroliqopoliya•duopoliya
244
245
246
247
248
249
aiddir?
”Oliqopoliya” mәfhumunu iqtisadi tәdqiqatlarında ilk dәfә kim işlәtmişdir:
İnhisarçı rәqabәtin üstünlüyü ondadır ki:
İnhisarçı rәqabәt şәraitindә firmaların davranışı qısamüddәtli dövürdә oxşardır:
Xalis inhisar oliqopolik bazardan onunla fәrqlәnir ki:
Müxtәlif mәhsullar istehsal edәrkәn rәqabәt aparan çoxlu firmaların olduğu bazar quruluşu:
Sahәdә yalnız bir firma fәaliyyәt göstәrәn bazar quruluşu:
A.Marşal, C.M.KeynsP.Samuelson, C.Robinson, C.HelbreytU.Cevons, K.Menger, L.ValrasE.Çemberlin, P.Samuelson,R.Dorfman•A.Smit, D.Rikardo, K.Mars
U.CevonsC.K.HelbreytA.MarşalE.Çemberlin•İ.Bentam
mәhsulların müxtәlifliyi bazar sisteminin inkişafına tәkan verirmәhsulların müxtәlifliyi istehlakşıların zövqlәrini daha yaxşı reallaşdırmağa imkan verirmәhsulun daim tәkmillәşdirilmәsi hәyat sәviyyәsinin inkişafına sәbәb olurbütün mülahizәlәr doğrudur•reklam istehlakçını mәhsulun keyfiyyәti, qiymәti, istifadә qaydaları haqqında qiymәtli mәlumatlarla tәchizedir
qeyritәkmil rәqabәtli firmalarlaoliqopoliyalarladuopoliyalarlainhisarlarla•tәkmil rәqabәtli firmalarla
bütün mülahizәlәr doğrudurbütün dıgәr firmalar üçün sahәyә gәliş bağlıdırfirmanın mәhsulunun yaxın әvәzlәyicisi yoxdursahәdә yalnız bir firma fәaliyyәt göstәrir•sahәdә bir neçә iri firma hakim mövqe tutur
duopoliyaxalis inhisartәkmil rәqabәtinhisarçı rәqabәt•oliqopoliya
duopoliyainhisarçı rәqabәttәkmil rәqabәtxalis inhisar•oliqopoliya
250
251
252
253
254
255
256
Bazar münasibәtlәrinin daha geniş yayılmış növü:
«Bazara daxil olmaq vә bazardan çıxmaq sәrbәstdir» şәrti aşağıdakılardan hansılarısәciyyәlәndirir?
İnhisarçı rәqabәt onunla sәciyyәlәnir ki:
Aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansı xalis rәqabәtin şәrti hesab edilmir:
Istehsal inhisarı:
Müәyyәn sahәdә istehsal bazara nәzarәt edәn bir neçә firma arasında bölünürsә, bu hansı bazarmodelidir?
Postindustrial iqtisadiyyatın inkişafında tәyinedici amil nәdir?
mükәmmәl rәqabәtoliqopoliyaduopoliyainhisar rәqabәti•inhisar
xalis rәqabәtinhisarinhisarçı rәqabәtazad rәqabәt•qeyritәkmil rәqabәt
bütün cavablar doğrudurfirmalar sәrbәst olaraq bazara giribçıxa bilәrlәrbazarda mәhdudiyyәt qoyulmayan sayda fәaliyyәt göstәrirlәrbazarda fәaliyyәt göstәrәn firmalar differensiallaşmış mәhsul buraxırlar•bütün cavablar sәhvdir
hamısı sәhvdirfirma maksimum mәnfәәt almağa meyllidirfirma uzunmüddәtli vaxtda mәnfәәt götürürfirma bazara hakim deyil•hamısı düzdür
hamısı doğruduristehsalın әn uğurlu şәraitinin tәmin olunmasıdaha uğurlu satış bazarını formalaşdırmaqmüәyyәn növ mәhsul istehsalının az sayda istehsalçıların әlindә cәmlәnmәsi•istehsalçı müәssisәlәrin birliyi
azad rәqabәtxalis rәqabәttәkmil rәqabәtinhisarçı rәqabәt•heç biri düz deyil
materialtutumluluğun azalmasıelmtutumlu mәhsulinnovasiyalar
•
257
258
259
260
261
262
263
Hesab edilir ki, mükәmmәl rәqabәt anlayışı:
Oliqopoliya elә tәsәvvür olunur ki:
Monopolist rәqabәtli bazar modelinin tәkmil rәqabәtli modeldәn fәrqli cәhәti:
İnhisar elә bazar strukturudur ki, orada:
Әgәr istehsal bazara nәzarәt edәn bir neçә firma arasında bölüşdürülübsә, onda bazarın belәstrukturu necә adlanır:
Aparılma vasitәsinә görә rәqabәtin üsulları:
Antiinhisar qanunvericiliyi ilk növbәdә istiqamәtlәnib:
intellektual kapital•istehsalın diversifikasiyası
bazara giriş maneәsizdirölkәdә fәaliyyәt göstәrәn әmtәә istehsalçılarının, qeyri hәmcins mәhsul buraxanların sayı çoxdurçoxlu sayda firmaların buraxdığı әmtәәlәr standartlaşdırılıbbazar haqqında satıcılar vә alıcıların informasiyası mәhduddur•buraxılan mәhsulun ancaq bir alıcısı var
yuxarıda göstәrilәn modellәrin davranışının hamısından istifadә oluna bilmәzoliqopolistlәr öz rәqiblәrinin davranışını nәzәrә almır vә özünü mükәmmәl rәqabәtdә olduğu kimi aparıroliqopolistlәr özlәri birbirilә danışığa girirlәryuxarıda göstәrilәn modellәrin davranışının hamısından istifadә edilә bilәr•oliqopolistlәr öz rәqiblәrinin davranışını irәlicәdәn, lakin çox da böyük olmayan iqtisadi cәmiyyәtdә görsünlәr
müxtәlif bazarlarda güclü rәqabәtin olmasıbazarda çoxlu sayda firmaların iştirakıtәk bir mәhsulun istehsal olunmasıfirmanın mәhsuluna tәlәb әyrisinin elastikliyinin olmaması•başqa kapitalların axınına şәraitin olmaması
bütün cavablar doğrudursahәlәrә giriş maneәlәri praktiki olaraq dәf edilmәzdirancaq bir alıcı fәaliyyәt göstәriröz aralarında rәqabәt aparan istehsalçıların sayı da böyük deyil•mәhsulun qiymәti üzәrindә nәzarәt yoxdur
monopoliyaxalis rәqabәtinhisarçı rәqabәtoliqopoliya•inhisar
sahәdaxili rәqabәtsahәlәrarası rәqabәtfәrdi rәqabәtqiymәt vә qeyriqiymәt rәqabәti•yerli rәqabәt
mәnfәәtin tәnzimlәnmәsinәÜDM artırılmasına
264
265
266
267
268
269
270
Inkişaf sәviyyәsinә görә bazarda yarışma bölünür:
Frayburq mәktәbinin sosialiqtisadi konsepsiyasının әsasını nә tәşkil edirdi:
London(F.Xayek), Frayburq(V.Oyken, L.Erxard), Çikaqo (M.Fridmen) mәktәblәrinin nәzәriәsasını nә tәşkil edirdi:
Sosial demokrat bazar modeli daha çox hansı ölkәdә tәtbiq olunmuşdur?
Bazar iqtisadiyyatının sosial yönümlüyünü әks etdirәn model:
Sosialdemokratik bazar iqtisadiyyatı modeli üçün aşağıdakı amillәrdәn hansı xarakterikdir:
Liberal bazar modeli üçün hansı cәhәt xas deyil?
tәlәbin artırılmasınarәqabәtlilik şәraitinin yaradılmasına•vergilәrin azaldılmasına
tәnzimlәnmәyәn yarışmagizli yarışmaqara bazara keçidazad vә tәnzimlәnәn yarışma•nәzarәtdәn kәnar yarışma
hamısımәrkәzdәn idarә olunan tәsәrrüfatbazar tәsәrrüfatımәrkәzdәn idarә olunan vә bazar tәsәrrüfatı•dövlәtin mәhdud iqtisadi rolu
mikroiqtisadi sәviyyәdә istehsal amillәrinin qiymәtinin әmәlә gәlmәsinin tәtbiqikapitalist mәnfәәtinin mәnbәlәrinin öyrәnilmәsitәkrar istehsal vә istehsal tsikllәri modellәrinin yaradılmasıazad sahibkarlıq ideyası•әmәk haqqı nәzәriyyәsinin әsaslandırılması
RusiyadaAlmaniyadaABŞdaIsveçdә•Yaponiyada
heç biri doğru deyilAmerika modeliIsveç modeliAlman modeli•Yapon modeli
dövlәt büdcәsindә sosial yönümlü vәsaitlәrin xüsusi çәkisidövlәt mülkiyyәtin yüksәk xüsusi çәkisidövlәt mülkiyyәtin yüksәk xüsusi çәkisisosial xidmәtlәrin pulsuz ödәnilmәsi•dövlәtin aktiv sosial siyasәti
sosial siyasәtin qalıq prinsipinә әsaslanması
271
272
273
274
275
276
277
Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı modelinin formalaşmasının başlıca vasitәsi kimi hansı amilçıxış edir?
Liberal bazar modelinin xarakterini hansı amil müәyyәn edir?
Amerika modeli üçün xarakterik olmayan hal hansıdır:
İsveç modeli üçün xarakterik hal hansıdır:
Yapon modeli üçün xarakterik olmayan hal hansıdır:
Azәrbaycanda bazar iqtisadiyyatına keçid dövrünә başlanmışdır:
Azәrbaycanda hansı bazar modelini tәtbiq etmәk daha әlverişlidir?
dövlәt tәnzimlәnmәsinin mәhdud xarakterixüsusi mülkiyyәtin üstün çәkisidövlәtin iqtisadiyyata hәdsiz müdaxilәsi•ümumi daxili mәhsulda dövlәt büdcәsinin xüsusi çәkisinin az olması
xüsusi mülkiyyәtin mövcud olmasıdövlәt mülkiyyәtinin xüsusi çәkisimülkiyyәtin özәllәşdirilmәsigәlirlәrin vә mәşğulluğun dövlәt tәnzimlәnmәsi•mülkiyyәtin millilәşdirilmәsi
xüsusi mülkiyyәtin mövcud olmasıdövlәt tәnzimlәnmәsikreditpul sistemiiqtisadiyyatda xüsusi mülkiyyәtin aparıcı mövqeyi•dövlәt sektorunun xüsusi çәkisi
sosial siyasәtin qalıq prinsipi әsasında hәyata keçirilmәsibazar mexanizminin sәrbәst vә sәmәrәli fәaliyyәtifirmaların rәhbәrlәrinin vә işçilәrinin gәlirlәri arasında ciddi fәrqlәrin olmasıdövlәtin birbaşa investisiyalarından iqtisadiyyatda geniş istifadә olunması•aztәminatlı әhali qrupları üçün minimum yaşayış şәraitinin tәmin edilmәsi
sosial siyasәtin qalıq prinsipi әsasında hәyata keçirilmәsikasıblar vә dövlәtlilәr arasında kәskin sosial tәbәqәlәşmәiqtisadiyyatda plan vә bazar mexanizmlәrinin vәhdәtimüәssisәlәrdә güclü hәmkarlar ittifaqlarının fәaliyyәti•ölkәdә azad iqtisadi zonaların geniş yayılması
milli mәnafelәrin şәxsi mәnafelәrdәn üstün tutulmasıbeynәlxalq ticarәtdә fәal iştirakinvestisiya vә yığımın yüksık sәviyyәsikәnd tәsәrrüfatı torpaqlarının ailәlәrin uzunmüddәtli icarәsinә verilmәsi•firmaların ömürlük muzd sisteminin tәtbiqi
1992.01990.01989.01991.0•1988.0
278
279
280
281
282
283
Liberal bazar iqtisadiyyatı modelli ölkәlәrdәn biri yanlışdır:
Bazar iqtisadiyyatı modellәrini formalaşdıran ümumi cәhәtlәrdәn biri yanlışdır:
Bazar iqtisadiyyatının liberal modelinә әsaslanan ölkәlәrdә ümumi milli mәhsulun (ÜMM) neçәfaizi vә yaxud da neçәdә bir hissәsi dövlәt büdcәsindәn sosial xәrclәr üçün nәzәrdә tutulur?
Aşağıdakılardan hansı yalnız bazar modelini sәciyyәlәndirir?
İqtisadi modellәri formalaşdıran prinsiplәr hansılardır:
CәnubŞәrqi Asiya ölkәlәrin modellәrindә ümumi cәhәt hansıdır:
RusiyanınYaponiyanınÇXPnınAlmaniyanın•ABŞın
hamısıABŞBöyük BritaniyaKanada•Yeni Zellandiya
azad bazar qiymәtlәrimülkiyyәtin çoxnövlüyürәqabәt mühütücoğrafi mövqe•sahibkarlıq fәaliyyәti
10 faiz50 faiz40 faiz20 faiz•30 faiz
qiymәt son hәdd xәrclәrindәn artıqdırbir satıcı vә bir alıcısabit xәrclәr çox olduqdamәhsulların çox çeşidliliyi•qiymәt son hәdd xәrclәrinә bәrabәrdir
ideolojiiqtisadisiyasibunların hamısı doğrudur•sosial
bunların hamısı doğruduriqtisadiyyatda sosial problemlәrin hәllinin prioritetliyidövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin milli xüsusiyyәtlәrlә vәhdәtidövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin milli xüsusiyyәtlәrlә vәhdәti•xüsusi mülkiyyәtin, azad rәqabәtin üstün mövqeyi
284
285
286
287
288
289
290
Hansı bazar iqtisadiyyatı modelindә xüsusi mülkiyyәtin çәkisi daha çoxdur?
«Sosial bazar tәsәrrüfatı» nәzәriyyәsinin әsas prinsiplәrini kim işlәyib hazırlamışdır?
Sosial yönümlü bazar iqtisadiyyatı modelinin nәzәri konsepsiyası kimlәr tәrәfindәn işlәnibhazırlanmışdır?
Hansı inkişaf etmiş bazar ölkәsi liberal modelә әsasәn iqtisadiyyatını inkişaf etdirir?
Y.Şumpeter iqtisadi artımda hansı amilә daha çox üstünlük vermişdir?
İqtisadi artım nәdir?
İqtisadi artımın hansı әsas tiplәri var?
sosialdemokrat vә sosialsosialdemokratsosialliberal•sosial vә liberal
C.KeynsY.ŞumpeterC.RobinsonV.Oyken•F.Xayek
heç biri doğru deyilM.Fridmen, P.SamuelsonA.Marşal, K.MengerA.MüllerArmak, L.Erxard•K.Marks,F.Engels
ÇinAlmaniyaIsveçABŞ•Yaponiya
iqtisadi ehtiyatların sәmәrәli bölgüsünәәmәk mәsrәflәrinәkapitalainvestisiyaya•torpağa
resursların sahәlәr arasında bölgüsübank faizlәrinin aşağı salınması, istehsalı genişlәndirmәkamortizasiya ayırmaları hesabına istehsalı genişlәndirmәk, ÜDMin amillәrinin kәmiyyәtinin saxlanmasıreal ÜMMin mütlәq hәcminin vә adambaşına düşәn real ÜMMin artımı•istehsal amillәrinin sahәlәr arasında bölgüsü
sürәtli inkişaf tipiekstensiv tipintensiv tipekstensiv vә intensiv tipi•
291
292
293
294
295
296
297
Әmtәә vә xidmәtlәr istehsalı ilә bağlı xәrclәri vә nәticәlәri әks etdirәn dәyәr vә naturalgöstәricilәr sistemini әks etdirәn iqtisadi artım modeli:
İqtisadi artımın hansı nәzәri modeli mәhsulun hәcmi ilә iki amil: investisiyalar vә gәlirin artımsürәti arasında qarşılıqlı әlaqәni әks etdirir:
İqtisadi artımın hansı modeli texniki vә iqtisadi resurslardan sәmәrәli istifadәnin nәticәsidir:
İqtisadi artımın hansı modelindә, iqtisadi artımın milli gәlirin bölgüsündәn asılıdır:
Aşağıdakılardan hansı iqtisadi artımın tәklif amillәrinә daxil deyildir?
İqtisadi artımın әsas mәqsәdi:
Aşağıdakılardan biri iqtisadi artımın amillәrinә daxil deyil:
sabit inkişaf tipi
qarışıq modelçoxamilli modelbiramilli modeluniversal model•ikiamilli model
Solou modeliKobbaDuqlas modeliC.Robinson modeliHarrodDomar modeli•V.Tinberqen modeli
Robinson modeliKobbaDuqlas modeliHarrodDomar modeliSolou modeli•Tinberqen modeli
Solou modeliKobbaDuqlas modeliHarrodDomar modeliRobinson modeli•Tinberqen modeli
iqtisadi resurslartәbii resurslarmәcmu xәrclәrәsas kapitalın hәcmi•әmәk resursları
sәrbәst vaxtın vә investisiyanın artırılmasıiqtisadi artımı keyfiyyәtcә yaxşılaşdırmaqinvestisiyanın hәcminin artırılmasıәhalinin maddi rifahının yüksәldilmәsi, iqtisadi tәhlükәsizliyin tәmin olunması•insan kapitalının investisiyalaşdırılması
artan resursların sәmәrәli bölgüsüәsas kapitalın hәcmi
298
299
300
301
302
303
304
İqtisadi artıma yalnız әmәyin vә kapitalın tәsirini öyrәnәn model:
E.Domar vә R.Xarrodun iqtisadi artım modelinin әsasını nә tәşkil edir:
E.Domar vә R.Xarrodun iqtisadi artım modelinin C.Keyns modelindәn fәrqli tәrәfinimüәyyәnlәşdirin:
Aşağıdakı göstәricilәrdәn hansılar iqtisadi artmın amillәrinә aiddir?
İqtisadi artımın dövlәt tәnzimlәnmәsi nәzәriyyәlәrinә aid deyildir:
İqtisadi artım nәdә ifadә olunur?
İqtisadi artımın inkişaf meyllәrindәn vә nisbәtlәrindәn asılı olaraq onun intensiv tipinin formaları:
texniki tәrәqqiintensiv artım•tәbii resursların kәmiyyәt vә keyfiyyәti
heç biri düz deyiluniversal modelüçamilli modelikiamilli model•hamısı düzdür
mәcmu psixoloji amillәrmilli gәlirin tarazlığının yaradılması şәrtlәribüdcә tәnzimlәnmәsi ideyasını pulkredit siyasәti ilә birlәşdirәn makroiqtiisadi siyasәt konsepsiyasını işlәyibhazırlanmasımilli gәlirin tarazlı vә ya sabit artım sürәtini tәmin edәn şәrtlәrin mәcmusu•dövlәt xәrclәrinin kәsirli maliyyәlәşdirilmәsi nәzәriyyәsinin hazırlanması
pulkredit siyasәti tәdbirlәrilә xüsusi investisiyaların dәyişmәsinin tarazlaşdırılmasımilli gәlirin tarazlığının yaradılmasıiqtisadiyyatda müvazinәtin pozulması şәrtinimilli gәlirin tarazlı vә ya sabit artım sürәtini tәmin edәn şәrtlәrin mәcmusu•iqtisadiyyatda müvazinәtin bәrpa olunmasını
becәrilәn torpaqların hәcminin azalmasıişçilәrin sayının artmasımәhsulların qiymәtinin artmasıişçilәrin sayının artması, әmәk mәhsuldarlığının artması, becәrilәn torpaqların hәcminin azalması•әmәk mәhsuldarlığının artması
monetaristneoklassikkeynsçilikklassik•neokeynsçilik
neft hasilatının artımındaÜMMin dәyәrindәÜMMin mütlәq artımındareal ÜMMin artım tempindә•әmәk haqqının artımında
305
306
307
308
309
310
Aşağıdakılardan hansılar iqtisadi artımın hәrәkәtverici qüvvәlәrinә aiddir? 1. ziddiyyәtlәr 2.iqtisadi tarazlıq 3. iqtisadi bәhslәşmә 4. kapitalın hәcmi 5. iqtisadi mәnafelәr
İqtisadi artımın amillәr üzrә modellәri:
Aşağıdakı göstәricilәrdәn hansılar iqtisadi artıma dövlәt tәsiri kimi çıxış edir?
C.Hansonun tsiklik dәyişmәlәr ilә mübarizә metodu hansıdır:
Qiffen paradoksu ibarәtdir:
”Neoklassik sintez” nәzәriyyәsi nәdir:
әmәktutumlu, fondaneytral, resursqoruyucufondtutumlu, fondverimliresursların qәnaәtli formada istifadәsifondtutumlu, resursqoruyucu, fondaneytral•resursqoruyucu, xәrclәrin sәmәrәliliyi
3, 41, 2, 51, 21, 3, 5•1, 2, 3
heç biri düz deyilbiramilli, universal vә dördamilli modeluniversal, bir vә ikiamilli modelikiamilli, çoxamilli, universal model•çoxamilli vә ikiamilli model
iqtisadi artımkadr hazırlığına dövlәt xәrclәrivergi sisteminin tәkmillәşmәsielmitexniki tәdqiqatın stimullaşdırılması•ixtisaslaşma
hamısıinvestisiya hәcmini sabitlәşdirmәkfiskal vә pulkredit siyasәti tәdbirlәrilә xüsusi dәyişmәsini tarazlaşdırmaqinvestisiya hәcmini sabitlәşdirmәk, fiskal vә pulkredit siyasәti tәdbirlәrilә xüsusi dәyişmәsini tarazlaşdırmaq•milli gәlirin mәnfәәtin xeyrinә yenidәn bölgüsünü tәmin etmәk
әmtәәnin bütün qiymәtlәrindә tәlәbin dәyişmәzliyindәәmtәәnin qiymәti azalarsa ona tәlәb artmaqdason faydalılığın artmasındaәmtәәnin qiymәti azaldıqda ona tәlәbin azalmasında•ümumi faydalılığın azalmasında
dәyәrsiz qiymәt nәzәriyyәsidirinvestisiya artımının gәlir artımına olan nisbәtidirsәmәrәli tәlәbin әn mühüm tәrkib hissәsi olan kapital qoyuluşudurpul amili әlavә olmaqla natamam mәşğulluq şәraitindә tarazlıq nәzәriyyәsidir•iqtisadi liberalizm әnәnәlәrini davam etdirәn baxışlar sistemidir
311
312
313
314
315
316
317
Sәmәrәli gözlәmә nәzәriyyәsinin müәlliflәrindәn biri yanlışdır:
P. Samuelson iqtisad elminin görkәmli nümayәndәlәrindәn üçünü fәrqlәndirmişdir:
712 ili әhatә edәn tsikllәr:
4060 ili әhatә edәn tsikllәr:
10002000 ili әhatә edәn tsikllәr:
24 ili әhatә edәn tsikllәr:
200 ili әhatә edәn tsikllәr:
C.MutR.LukasF.SarcentA.Laffer•N.Uolles
C.M.Keyns, A.Marşal, M.FridmenA.Smit, K.Marks, C.M.KeynsA.Smit, D.Rikardo, K.MarksK.Marks, C.M.Keyns, A.Marşal•C.M.Keyns, F.Vizer, A.Marşal
Forrester tsikllәriToffer tsikllәriuzunmüddәtli tsikllәrortamüddәtli tsikllәr•qısamüddәtli tsikllәr
Forrester tsikllәriToffer tsikllәriqısamüddәtli tsikllәruzunmüddәtli tsikllәr•ortamüddәtli tsikllәr
Kitçen tsikllәriForrester tsikllәriJuqlyar tsikllәriToffer tsikllәri•uzunmüddәtli tsikllәr
ortamüddәtli tsikllәrToffer tsikllәriForrester tsikllәriqısamüddәtli tsikllәr•uzunmüddәtli tsikllәr
ortamüddәtli tsikllәrToffer tsikllәriuzunmüddәtli tsikllәrForrester tsikllәri•qısamüddәtli tsikllәr
318
319
320
321
322
323
324
Kuznest tsikllәri:
Iqtisadi nәzәriyyәnin müasir istiqamәtlәrinә hansılar daxil deyil?
Utilitarizm doktrinasının müәllifi:
Ümumi rifah funksiyası kim tәrәfindәn işlәnmişdir:
Baumol vә Uilyamson hansı nәzәriyyәnin müәllifidir:
Aşağıdakılardan hansılar iqtisadi tsikl fazalarına aid deyil?
İqtisadi böhran, durğunluq, canlanma, yüksәlişin dövrü olaraq tәkrarlanması:
qısamüddәtli tsikllәrToffer tsikllәriForrester tsikllәritikinti tsikllәri•uzunmüddәtli tsikllәr
institusionalizmneoklassiksosiolojikeynsçilikklassik•neoliberalizm
K.MarksE.AtkinsonF.Xayekİ.Bentam•D.Byukken
D.XiksM.FridmanV.ParetoP.Samuelson•L.Valras
әlavә dәyәr nәzәriyyәsiәnәnәvi firma nәzәriyyәsiçoxmәqsәdli nәzәriyyәmenecer nәzәriyyәsi•hәcmin maksimallaşdırılması nәzәriyyәsi
canlanmaböhrandurğunluqbüdcә kәsirinin artımı•yüksәliş
iqtisadi tәnәzzüliqtisadi böhraniqtisadi yüksәlişiqtisadi tsikl•iqtisadi artım
325
326
327
328
329
330
331
İqtisadi tsiklin mәzmunu onun daxili qanunauyğunluqlarından asılıdır:
İqtisadi tsiklin tәbiәti ekzogen vә endogen meyillәrin vәhdәtindәn yaranır:
İqtisadi tsiklin tәbiәti xarici sәbәblәrdәn asılıdır:
Birbirini ardıcıl әvәz edәn tsiklin fazalarını iqtisadçılardan kim müәyyәnlәşdirmişdir:
Yunan sözü olub “kuklos” tsikl anlayışı:
Neokeynsçilәr qeyrisabitliyin vә tsiklik dәyişikliyin sәbәbini nәdә görürdülәr:
İqtisadi tsiklin әsas sәbәbi C.Keynsin multiplikatorakselerator tәliminә uyğun olaraq yönәldilәninvestisiyalardır. Bu hansı nәzәriyyәdir?
uzunmüddәtliqısamüddәtlielektik faktorendogen faktor•ekzogen faktor
hamısı düzdürekzogen faktorendogen faktorelektik faktor•heç biri düz deyil
hamısı düzdürelektik faktorqısamüddәtliekzogen faktor•endogen faktor
Q.XablerJ.SismondiD.KondratyevK.Marks•K.Mitçel
dövr demәkdirdövriyyә demәkdirdalğa demәkdirçevrә demәkdir•kontur demәkdir
tәklifin dәyişmәsindәiqtisadi sistemin zahiri pozulmalarındaqiymәtin dәyişmәsindәtәkrar istehsal әlaqәlәrinin xüsusiyyәtlәrindә•tәlәbin dәyişmәsindә
marksist nәzәriyyәuyğun olaraq yönәldilәn investisiyalardır. Bu hansı nәzәriyyәdir?xarici amillәr nәzәriyyәsiәsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsi•
332
333
334
335
336
337
338
İqtisadi tsiklin qısa müddәtli dövrdә әsas sәbәbi dövriyyә fondlarına yönәldilmiş investisiyalardır.Bu hansı nәzәriyyәdir?
U.K.Mitçelin iqtisadi tәlimi hansı nәzәriyyәnin әsasında dayanırdı?
Tәklif nәzәriyyәsinin әn mühüm xidmәti nәdir:
Neoklassik sintez nәzәriyyәsi hansı nәzәriyyәlәrin sintezidir?
A.Laffer «Tәklif iqtisadiyyatı nәzәriyyәsi» hansı problemin hәllini nәzәrdә tutmurdu?
Iki konsepsiyaya müvafiq olaraq bazar konyuktura mexanizminin dinamikasını әks etdirәnişgüzar tsikl modeli, akselerator vә multiplikator prinsipi:
Hәddi tәhlil metodunun әsl banisi kimdir:
dövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsi
әsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyәmarksist nәzәriyyәdövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsi•xarici amillәr nәzәriyyәsi
müvazinәtlik nәzәriyyәsison faydalılıq nәzәriyyәsiÇ.Darvinin tәbiәtin tәkamülü nәzәriyyәsiböhransız tsikl konsepsiyası•әhali mәskunluğu nәzәriyyәsi
iqtisadiyyata dövlәt müdaxilәsinin zәruriliyini әsaslandırmışdırmonetarizmlә eyni olan neoklassik sintez makroiqtisadi nәzәriyyәdirnominal әmәk haqqının dәyişmәsinin qiymәtin sәviyyәsindәki dәyişiklikdәn qeri qalmasıdıriqtisadi artım probleminin әsaslı surәtdә öyrәnilmәsidir•mәnfәәtin yüksәldilmәsini mümkün edir ki, bu da öz növbәsindә mәşğulluğu stimullaşdırır
neoklassik vә neoliberalizmneoliberalizm vә neokeynsçilikmonetarizm vә neokeynsçilikneokeynsçilik vә neoklassik•neoliberalizm vә monetarizm
sosial proqramların dondurulmasıvergilәrin azaldılmasıtәklifin stimullaşdırılmasıinflyasiyanın tәnzimlәnmәsi•büdcәnin sağlamlaşdırılması
XekşerOlinSmitRikardoMarksEngelsSamuelsonXiks•KeynsMarşal
C.KlarkA.Kurno
339
340
341
342
343
344
Fond әmәliyyatlarında spekulyativ motivlәrlә bağlı olaraq optimizm vә pessimizm әhvalruhiyyәlәrini әks etdirәn nәzәriyyә hansıdır?
Qeyritәkmil bazar informasiyası şәraitindә istehsala kapital qoyuluşlarında gözlәnilәn vә realnәticәlәrindәn asılı olaraq optimizmә vә ya pessimizmә uyğun iqtisadi fәaliyyәti әks etdirәn nәzәriyyәhansıdır?
Qiymәtlәrin yüksәlmәsi haqqında informasiyanın düzgün qiymәtlәndirilmәsi nәticәsindә iqtisadiaktivliyin әsassız olaraq sürәtlәndirilmәsini әks etdirәn nәzәriyyә hansıdır?
Böhran fazasının әlamәtlәri:
İqtisadi tsiklin sәbәblәrindәn biri:
Uzunmüddәtli iqtisadi tsikllәr kim tәrәfindәn araşdırılmışdır?
C.DüpüC.Tyunen•A.Marşal
MarksistTarazlıqKeynsçiPsixoloji•Monetar
TarazlıqKeynsçiİfrat yığımPsixoloji•Monetar
MarksistPsixolojiKeynsçiTarazlıq•Monetar
istehsalın dirçәlişiistehsalın hәcmi sabitdiristehsalda durğunluqişsizlәrin sayının artması•yuxarıda göstәrilәnlәrin hamısı
heç biri doğru deyiltәbii resurs yataqlarının tapılmasımәcmu xәrclәrdәki dәyişiklikelmitexniki tәrәqqi•hamısı düzdür
R.LukasU.MitçelC.KitçinN.Kondratyev•K.Juqlyar
345
346
347
348
349
350
351
İqtisadi aktivlik mövsümü xarakter daşıyan sahәlәrdә baş verir vә bayramlar әrәfәsindә daha dagüclәnir:
Xiks vә Xansen tәrәfindәn işlәnmiş әmtәә vә pul bazarının qarşılıqlı asılılıq modeli:
Aşağıdakılardan hansılar tsiklәr nәzәriyyәsinә aiddir?
N.D.Kondratyevin böyük tsikllәrin vә ya uzun dalğaların tәkrarlanmasını әlaqәlәndirirdi:
ETTnin inkişaf prosesindә әmәyin zaman etibarı ilә kapitala silahlanması son hәdd daxilindәәmәk vә kapital arasında әvәz olunması necә müәyyәn olunur?
Aşağıdakılardan hansılar tsiklәr nәzәriyyәsinә aiddir?
İqtisadi tsikl nәdir?
resurslardan qeyrisәmәrәli istifadәtsiklik aktivlikantitsiklik aktivlikqeyritsiklik aktivlik•resurslardan sәmәrәli istifadә
«mәcmu tәlәbmәcmu tәklif» modeliADAS modeli«ford mustanq» modeliISLM modeli•«gәlirlәrxәrclәr» modeli
heç biriKeynsçi nәzәriyyәlәrmonetarist nәzәriyyәlәrhamısı•iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılmsası nәzәriyyәsi
qısamüddәtli dövrdә istehsal fondlarına qoyulan dәyişәn kapitalın hәcmi vә uzunmüddәtli istehsal fondlarınaqoyulan dövriyyә fondları ilә әlaqәdarqısamüddәtli dövrdә istehsal fondlarına qoyulan dәyişәn kapitalın hәcmi ilә әlaqәdardıruzunmüddәtli istehsal fondlarına qoyulan dövriyyә fondları ilә әlaqәdaruzunmüddәtli istehsal fondlarına qoyulan әsas kapitalın yenilәşmәsi ilә әlaqәdar•ortamüddәtli istehsal fondlarına qoyulan dövriyyә vә dәyişәn kapitalla әlaqәdar
ETTi Xarroda görә bitәrәflilikETTi Solouya görә bitәrәflilikETTi әmәk qәanәtcilliyiETTi Xiksә görә bitәrәflilik•ETTi kapitala qәnaәtcillik
heç biri düz deyilkeynsçi nәzәriyyәlәrmonetarist nәzәriyyәlәrkeynsçi nәzәriyyәlәr, monetarist nәzәriyyәlәr, iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılmsası nәzәriyyәsi•iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılması nәzәriyyәsi
iqtisadi inkişafın böhran dövrüiqtisadi inkişafın daimi artım dövrüiqtisadi inkişafın tempinin aşağı düşmәsi dövrü
•
352
353
354
355
356
357
358
U.K.Mitçelin iqtisadi tәlimi hansı nәzәriyyәnin әsasında dayanırdı?
İqtisadi aktivlikdә dәyişikliklәr:
Tsiklik inkişafın tәbiәtinә müxtәlif yanaşmalar (iqtisadi tsikillәr nәzәriyyәsindә):
Bütün makroiqtisadi göstәricilәr dәyişikliyә uğrayır vә işgüzar aktivliyin dәyişmәsi iqtisadiyyatınbütün bölmә vә sahәlәrini әhatә edir:
Inflyasiya ilә işsizlik arasında әlaqәni ilk dәfә kim araşdırmışdır?
C.Kommonsa görә dәyәr nәyә әsasәn formalaşır?
İnstitutsionalizmin tәdqiqat obyektinә aidir:
iqtisadi inkişafın artım vә enmәlәrlә müşahidә olduğu dövr•iqtisadi inkişafın durğunluq dövrü
müvazinәtlik nәzәriyyәsison faydalılıq nәzәriyyәsiÇ. Darvinin tәbiәtin tәkamülü nәzәriyyәsiböhransız tsikl konsepsiyası•әhali mәskunluğu nәzәriyyәsi
heç biri düz deyilişgüzar aktivliyin dәyişmәsimakroiqtisadi göstәricilәrdәki müsbәt dәyişikliktsiklik vә qeyritsiklik dәyişikliklәr•makroiqtisadi göstәricilәrdәki mәnfi dәyişiklik
qısamüddәtli, uzunmüddәtli vә ortamüddәtlireal işgüzar tsikljuqlyar vә kondratyev tsikllәriekzogen, endogen vә elektik•elektik, kondratyev dalğası
antitsiklik dәyişikliklәrqeyritsiklik dәyişikliklәrfirma sәviyyәsindә dәyişikliklәrtsiklik dәyişikliklәr•bir sahәdә olan dәyişikliklәr
K.MarksV.OykenM.FridmanO.Filippis•C.Keyns
dәyәrlilikәmәk mәsrәflәritәlәb vә tәklifin nisbәti«Kollektiv institutların» hüquqi razılığı•qiymәt amillәri
iqtisadiyyat üzәrindә “sosial nәzarәt” vә iqtisadi tarazlıq şәraitindә tәlıb vә tәklifin tәhlilisosializmlә konvergensiya vasitәsi ilә kapitalizmin transformasiyası
359
360
361
362
363
364
”Oliqopoliya” mәfhumunu ilk dәfә kim işlәtmişdir:
Gәlirlәrin bölgüsündәki qeyribәrabәrliyin sәviyyәsi hansı gәlir tәmәrküzlәşmә indeksininkömәyi ilә ölçülür:
Amerikan iqtisadçısı A.Oukenin hesablamasına görә faktiki işsizlik mәşğulluğun tәbiisәviyyәsindәn 1% olunması, bu ÜDMun hәcminin aşağıdakı qәdәr itirilmәsidir:
İşsizlik nәticәsindә potensial әmtәә vә xidmәtlәrin itkisinin hesablanması kimin işlәdiyi qanunaәsasәn hәyata keçirilir?
Aşağıdakılardan hansılar inflyasiyanın sürәtli artım növünә aid deyil?
İnflyasiya vә işsizliyin nәticәlәri iqtisadiyyatın hansı sәviyyәsinin problemidir:
iqtisadi tarazlıq şәraitindә tәlәb vә tәklifin tәhliliiqtisadiyyat üzәrindә “sosial nәzarәt”•iqtisadiyyat üzәrindә “sosial nәzarәt” vә sosializmlә konvergensiya vasitәsi ilә kapitalizmin transformasiyası
K.MarksC.RobinsonO.KurnoE.Çemberlin•C.Qelbreyt
Desil vә Cinni әmsalıDesil әmsalıKvinti әmsalıCinni әmsalı•Kvarti әmsalı
0.0350.0150.020.025•0.03
amerikan alimi P.Samuelsonamerikan alimi X.Berneramerikan iqtisadçısı M.Fridmenamerikan alimi A.Ouken•ingilis iqtisadçısı A.Filiks
qәfilmülayimsürәtligözlәnilәn•ifrat (hiper)
dünya iqtisadiyyatınınregional iqtisadiyyatınqlobal iqtisadiyyatınmakroiqtisadiyyatın•meqaiqtisadiyyatın
365
366
367
368
369
370
371
Qiymәtlәrin aşağıdakı hansı artım sürәti sürәtli inflyasiyaya aiddir?
«Sәmәrәli gözlәmә» nәzәriyyәsi hansı iqtisadi siyasәti nәzәrdә tutmur?
Kapitalizmin transformasiya nәzәriyyәsinә aid deyil:
”Reyqanomika”iqtisadi siyasәti hansı iqtisadi mәktәbin ideyaları әsasında yaradılıb?
Dövriyyәdә olan pul kütlәsinin dәyişmәsi iqtisadi aktivliyin әsas sәbәbidir.Bu hansı nәzәriyyәdir?
M.Fridmen işsizliyin tәbii normasını azaltmaq yollarını necә görürdü:
Monetarizmin 7080ci illәrdә iqtisadi nәzәriyyәnin vә iqtisadi siyasәtin mәrkәzindә olmasınınsәbәbi nәdir?
10%dәn 500%әil әrzindә qiymәtlәrin artım sürәti 10%ә qәdәr50%dәn 500%ә qәdәr10%dәn 50%ә qәdәr•500%dәn yuxarı
dövlәtin iqtisadiyyata mәhdud müdaxilәsinimakro vә mikro iqtisadi әlaqәlәndirmәniiqtisadi siyasәtin nәticәsinin dәyişmәsinidövlәtin iqtisadiyyata qeyrimәhdud müdaxilәsini•gözlәmәnin mümkün tәsirini
rifah dövlәtixalq kapitalizmikollektiv kapitalizmmübadilә iqtisadiyyatı•qarışıq iqtisadiyyat
MerkantilistMarjinalistKeynsçiMonetarist•Marksist
xarici amillәr nәzәriyyәsidövriyyә kapitalına investisiyalar nәzәriyyәsiәsas kapitala investisiyalar nәzәriyyәsimonetar nәzәriyyә•ifrat yığım nәzәriyyәsi
bunların hamısı doğrudurmakroiqtisadi tәnzimlәmә yolu ilәuzunmüddәtli pul tәnzimlәmәsi ilәmikroiqtisadi tәnzimlәmә yolu ilә•qısamüddәtli pul tәnzimlәnmәsi ilә
büdcәdәn sosial ehtiyaclara tәxsisatın azaldılmasıklassik kapitalizmә bәraәt qazandırmaqbölgüdә bәrabәrliyә nail olmaqkәsirli maliyyәlәşmә siyasәtinin yeridilmәsi•
372
373
374
375
376
377
378
Monetarizm nәzәriyyәsindә mәrkәzi yeri hansı problem tutur:
İşsizliyin tәbii şәraiti üçün aşağıdakı hallar mümükündür:
Hansı dövrdә tsiklik işsizlik > 0 olur?
Tsiklik işsizlik hansı dövrdә < 0 olur?
İnflyasiyanın mövcudluğunu vә sәviyyәsini müәyyәnlәşdirәn vacib, mühüm iqtisadi göstәrici:
İstehsal xәrclәrinin yüksәlmәsi ilә qiymәtlәrin artması nәticәsindә baş verәn inflyasiya:
C. Keynsin fikrinә görә:
iqtisadi artımın mümkünlüyünә inamı artırmaq
mәşğulluq vә işsizlikmәşğulluqişsizlikişsizlik vә inflyasiya•inflyasiya
iqtisadiyyatda struktur işsizlik mövcudduriqtisadiyyatda tsiklik işsizlik mövcudduriqtisadiyyatda işsizlәr yoxduriqtisadiyyatda friksyon vә struktur işsizlik mövcuddur•yuxarıdakıların heç biri düz deyil
yüksәliş dövründәdepressiya dövründәcanlanma dövründәtәnәzzül dövründә•
durğunluq vә canlanma dövründәtәnәzzül vә canlanma dövründәyüksәliş vә tәnәzzül dövründәcanlanma vә yüksәliş dövründә•tәnәzzül vә durğunluq dövründә
bazar qiymәtlәriqiymәt sәviyyәsiqiymәtin dövlәt tәnzimlәnmәsiqiymәt indeksi•qiymәtin bazar tәnzimlәnmәsi
açıq inflyasiyatәlәb inflyasiyasıxәrclәr inflyasiyasıtәklif inflyasiyası•struktur inflyasiya
böhranlar stimullaşdırıcı rol oynayırpul tәkrar istehsalın müstәqil amilidirtәklif müvafiq tәlәb yaradırqiymәt, әmәk haqqı, faiz dәrәcәsi qısa müddәtdә dәyişmәzdir•doğumun yüksәk tempi әhali artıqlığı yaradır
379
380
381
382
383
384
385
C. Keynsin makroiqtisadi tәnzimlәmә nәzәriyyәsinin әsasını nә tәşkil edir?
C.M.Keyns tarazlığın pozulmasının, böhranlı tәnәzzülün vә işsizliyin әsas sәbәbini nәdә görür:
C.Keyns bazar konsepsiyasında tәnzimlәmә siyasәti kimi nәyi әsas hesab etmişdi?
Keynsçi yanaşmaya әsasәn dövlәtin iqtisadi tәnzimlәnmәsinin әsas mәqsәdi hesab olunur:
Makroiqtisadi sabitliyin mәqsәdi:
İqtisadi tsiklin fazalarına görә fiskal siyasәtin növlәri:
İqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsinin hansı tiplәri var?
gәlirlәrin artırılmasıÜDMun artırılmasısәmәrәli tәklifkortәbii bazar mexanizminin qiymәtlәndirilmәsi vә iqtisadiyyata dövlәtin müdaxilәsinin zәruriliyi•vergi dәrәcәlәrinin artırılması
mübadilәdәistehsaldaistehlakdayığımda•bölgüdә
qiymәtpulkreditsosialbüdcәvergi•xarici ticarәt
dünya bazarında ekspansiyaiqtisadi artım vә inflyasiyanın aşağı sәviyyәsitsikli tәrәddudlәrinn olmamasıstabil iqtisadi artım vә mәşğulluğun yüksәk sәviyyәsi•mәşğulluğun yüksәk sәviyyәsi vә inflyasiyanın aşağı sәviyyәsi
idxalla ixrac balansını sabitlәşdirmәkistehsalı genişlәndirmәkişsizliyin sәviyyәsini sabit saxlamaqMGin artımı, işsizliyin saxlanılması, xalis ixrac vә qiymәt sәviyyәsi•idxala üstünlük vermәk
büdcәvergi siyasәtidiskresion fiskal siyasәtavtomatik fiskal siyasәtstimullaşdırıcı vә lәngidici fiskal siyasәt•pulkredit (monetar siyasәt)
heç biri düz deyilmәrkәzlәşmiş planlaşmadövlәt tәnzimlәnmәsimәrkәzlәşmiş planlaşma, dövlәt tәnzimlәnmәsi•qeyrimәrkәzlәşmә
386
387
388
389
390
391
392
Klassik mәktәbin xüsusiyyәtlәrinә aid deyil:
A. Smitin bazar haqqında tәliminin әsas müddәası:
Neoliberalizm tәlimi iqtisadiyyatın hansı sahәsinin tәnzimlәnmәsini nәzәrdә tutur?
Klassik mәktәbin iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsi haqqında tәlimi nәyә әsaslanır?
C. Keynsin multiplikator nәzәriyyәsi hansı әlaqәni nәzәrdә tutmuşdur?
Klassiklәrdәn fәrqli olaraq, C.Keyns tәsbiq etmişdir ki:
Keyns nәzәriyyәsindә:
azad rәqabәtiqtisadi liberalizmiqtisadiyyatın özözünü tәnzimlәmәmәsiiqtisadiyyatın dövlәt tәrәfindәn tәnzimlәnmәsi•әmәk dәyәr nәzәriyyәsi
yeniliklәrin tәtbiqiәmәk bölgüsüiqtisadi ehtiyatların mәhdudluğugörünmәz әl nәzәriyyәsi•әmәk dәyәr nәzәriyyәsi
bütövlükdә iqtisadiyyatıpulkreditbüdcәvergisosial sahәdә•xarici ticarәt
sosial sahәnindövlәt tәrәfindәn iqtisadiyyatın idarә edilmәsifiskaliqtisadiyyatın özözünü tәnzimlәmәsi•pulkredit
istehsalla istehlak arasındamilli gәlirlә hәyat sәviyyәsi arasındaümumi daxili mәhsulun artımı ilә milli gәlirininvestisiyanın artımı ilә milli gәlirin artımı•yığımla istehlak arasında
tәklif özünün xüsusi tәlәbini yaradır”Laisser faire” (bu söz fransız mәnşәli olub, müdaxilә etmәmәk mәnasını verir) prinsipinin yerinә yetirilmәsimütlәq makroiqtisadi tarazlığa gәtirib çıxarırbazar tәbii surәtdә özünü tәnzimlәyirqiymәtlәr vә әmәk haqqı çevikliyә malik olurlar•özәl sahibkarlıq iqtisadiyyatına daxili qeyrisabitlik xasdır
faktiki tәlәb potensial tәlәbdәn azdırәsas problem reallaşmalıdırtәklif tәlәb yaratmırbunların hamısı doğrudur•
393
394
395
396
397
398
399
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı C.M.Keynsә aiddir:
Domar vә Xarrodun iqtisadiyyatının keynisçi modelindә әsas diqqәt nәyә yönәlir:
Vergi dәrәcәsi hәcmi ilә büdcәyә vergi daxilolmaları hәcmi arasında әlaqәni nümayiş etdirәnәyri:
Sol Keynsçilәrin tәdqiqat obyektini nә tәşkil edirdi:
Con Meynard Keyns neoklassik mәktәbinin görkәmli nümayәndәsidir?
İqtisadiyyata dövlәtin müdaxilәsi aşağıdakı problemlәrdәn hansının ilk növbәdә hәlli üçünvacibdir?
Bazar iqtisadiyyatı şәraitindә iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsi mәqsәdinә aid deyil:
•tәlәb tәklif yaradır
hamısı doğrudurmonopsoniya anlayışının elmi dövriyyәyә daxil olunmasıqeyri tәkmil rәqabәt nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsiistehlakın sәviyyәsini müәyyәn edәn әsas amilin gәlirlәr olması•istehlak predmetlәrinin azad mübadilәsi ilә iqtisadiyyatın mәrkәzdәn idarә edilmәsi
inflyasiyayadövlәt xәrclәrinәdövlәt gәlirlәrinәinvestisiyalara•vergilәrә
Lyukas әyrisiEngel әyrisiFilips әyrisiLaffer әyrisi•Lorens әyrisi
Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәrKeynsçiliyin inkişafının bu istiqamәti neoklassik sintezin yaranmasının әsası olmuşdurKeynsin nәzәriyyәsini neoklassik әnәnәlәrlә әlaqәlәndirmәyә çalışmışdırKeynsin nәzәriyyәsinin yeniliyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr vә Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәr
•Keynsin nәzәriyyәsinin yeniyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr
Keyns institusionalizm mәktәbinin nümayәndәsidirKeyns neoklassik mәktәbin görkәmli nümayәndәsidirKeyns marjinalizmin nümayәndәsidirKeyns neoklassik mәktәbin görkәmli nümayәndәsi deyil•Keyns neosintez nәzәriyyәsinin nümayәndәsidir
azad rәqabәtin tәminiinhisarçılığın qarşısının alınmasıinflyasiyanın güclәnmәsinә yol vermәmәkişgüzar fәallığı tәmin etmәk•yuxarıdakılardan hamısı düzdür
400
401
402
403
404
405
Dövlәt tәrәfindәn iqtisadiyyatın idarә edilmәsi prosesindә öz mәqsәdlәrinә nail olmaq üçünistifadә edilәn strateji vә taktiki tәdbirlәr:
İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin metodları:
İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin iqtisadi metodunun formaları:
Ticarәt, xidmәtlәr vә transfertlәr balansının mәcmusu tәdiyyә balansının:
Açıq iqtisadiyyatda stabillәşmә siyasәtinin strateji mәqsәdi:
Iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin nәzәrikonseptual әsasları:
istehlakın artımıiqtisadi sabitlikiqtisadi müvazinәtistehsal vasitәlәrinin inkişafının üstün artımı•iqtisadi artım
iqtisadiyyatın sahә vә regional quruluşuiqtisadi proqramlaşdırmadövlәt proqramlaşdırılmasıdövlәtin iqtisadi siyasәti•iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsi
dolayı vә mәcburimәqsәdli vә inzibatirәqabәtqabiliyyәtlilik vә inzibatiinzibati vә iqtisadi•mәcburetmә vә iqtisadi
mәqsәdli vә dolayımәqsәdli vә mәcburiinzibati vә birbaşabirbaşa vә dolayı•inzibati vә dolayı
ölkәnin xalis eksportudurpul daxilolmalarıdırvalyuta ehtiyatıdırtәdiyyә balansının saldosudur•cari hesabıdır
әmtәә vә xidmәtlәrin beynәlxalq mübadilәsicari ödәnişlәrin qalığı – xalis ixracstatistik hesabat – satış vә maliyyә әmәliyyatları“ikili tarazlığı” әldә etmәk tam mәşğulluq şәraitindә ümumi tarazlıq•idxalixracın tarazlığı
marjinal, klassik vә keynsçi konsepsiyalarklassik, monetar, keyns konsepsiyalarıklassik, neoklassik vә marjinal konsepsiyalarneoklassik, keynsçi vә monetar konsepsiyalar•marjinal, keynsçi vә neokeynsçi konsepsiyalar
406
407
408
409
410
411
412
Iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsi mәsәlәlәrindә post keynsçilәrin fikri fәrqlidir vә üç әsascәrәyana bölünür:
Keynsçiliyin hansı istiqamәti iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsindә әsas mәsәlә kimi mәnfәәtinmaksimumlaşdırılması vә iqtisadiyyatın konservativ strukturlarının saxlanılmasını tәklif edir:
Aşağıdakılardan hansı dövlәtin iqtisadi tәnzimlәmә funksiyasına daxil deyildir?
Aşağıdakılardan hansılar iqtisadiyyatın dövlәt tәrәfindәn tәnzimlәnmәsi üsuluna aid deyil?
Göstәrilәnlәrdәn hansı bazar iqtisadiyyatı şәraitindә iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsininistiqamәtinә aid deyil?
Dövlәtin antitsiklik tәnzimlәnmәsinә aid deyildir:
M.Fridman iqtisadiyyatın tәnzimlәnmәsindә hansı amilә üstünlük vermişdir?
konservativ, marjinal vә neoklassiksolçular (liberal), klassik vә neokeynsçiliksolçular, marjinal vә neoklassikmonetar, kaletskiçilik, neorikardoçuluq•konservativ, klassik vә yeni keynsçilik
sol keynsçilәr (liberallar) vә neoklassik istiqamәtsol keynsçilәr (liberallar)neoklassik istiqamәtkeynsçiliyin konservativ istiqamәti•klassik istiqamәt
rәqabәtin qorunması vә gәlirlәrin yenidәn bölgüsürәqabәtin qorunub saxlanmasıişsizliyin vә inflyasiyanın tәnzimlәnmәsibüdcә gәlirlәri vә xәrclәri nisbәtinin tәnzimlәnmәsi•gәlir vә sәrvәtlәrin yenidәn bölüşdürülmәsi
heç biri düz deyilbirbaşa inzibati tәnzimlәmәdolayı iqtisadi tәnzimlәmәqısa müddәtli tәnzimlәmә•hamısı düzdür
heç biri düz deyilbüdcә tәnzimlәnmәsiqiymәt tәnzimlәnmәsiәtraf mühitinin qorunmasının dövlәt tәnzimlinmәsi•yuxarıdakılardan hamısı iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin istiqamәtlәridir
iqtisadi tsiklin sinxronlaşdırılmasıvergibüdcә alәtlәrindәn istifadә etmәkpulkredit vasitәsilәxarici iqtisadi әlaqәlәrin genişlәndirilmәsi•işgüzar fәallığın stimullaşdırılması
qiymәt siyasәtinәxarici iqtisadi
413
414
415
416
417
418
419
İqtisadiyyatın dövlәt tәrәfindәn tәnzimlәnmәsinin iqtisadi metodlarına aid deyil:
Bazar iqtisadi sistemindә dövlәtin iqtisadi vәzifәlәrinә aid deyil:
İnflyasiyanın tәnzimlәnmәsi mәqsәdilә dövlәtin hәyata keçirdiyi tәdbirlәrdәn biri yanlışdır:
İqtisadi artımın әsas göstәricilәrindәn biri sәhvdir:
İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin formaları:
Dövlәtin iqtisadi siyasәtinin әsas istiqamәtlәri:
İqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsinin tiplәri:
büdcәvergiyәpulkreditә•sosial siyasәtә
sosial siyasәtbüdcәvergi mexanizmlәri vasitәsilә tәnzimlәmәkreditpul formasında tәnzimlәmәmüәssisә vә şirkәtlәri iş qüvvәsi ilә tәmin etmәk•qiymәt siyasәti
iqtisadiyyatın sabitlәşdirmәsibazar sisteminin sәmәrәli fәaliyyәtinә şәrait yaradan ictimai mühitin vә hüquqi bazanın tәmin edilmәsirәqabәtin qorunub saxlanmasıistehsal olunmuş mәhsulların bölgüsünü hәyata keçirmәk•gәlir vә sәrvәtlәrin yenidәn bölgüsü
pul islahatı hәyata keçirmәkölkәnin maliyyә sistemini sağlamlaşdırmaqәmәk haqqı vә qiymәtlәrin tәnzimlәnmәsinağd vә nağdsız pul nişanları buraxılışını dayandırmaq•deflyasiya tәdbirlәrinin hәyata keçirilmәsi
işsizlәrin vә әmәk qabiliyyәti olmayanların sosial müdafiәsiәhalinin maddi rifahının yüksәlmәsisosial vә hәyat şәraitinin tәhlükәsizliyinin artmasıölkәdә yalnız böyük firmaların fәaliyyәti•tam mәşğulluğun tәmin edilmәsi
qiymәtlәr, pulkredit vә sosial tәnzimlәnmәhüquqi, rәqabәtqabiliyyәtlilik, әdalәtli tәnzimlәnmәpulkredit, sosial iqtisadi tәnzimlәnmәhüquqi, maliyyәiqtisadi vә sosial iqtisadi tәnzimlәnmә•vergi, pulkredit vә sosial tәnzimlәnmә
xariciiqtisadi, pulkredit siyasәtivalyuta, idxalixrac, sosial vә xarici iqtisadiyyatmәşğulluq, antiinflyasiya, pulkredit siyasәtipulkredit, fiskal, sosial vә xarici iqtisadi siyasәt•fiskal, moneta rvә keynsçi
indikativ planlaşdırma, tam inhisarçılıqdövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin vәhdәtinin müxtәlif variantları
420
421
422
423
424
425
426
Fәrdi tarazlığı ayrıayrı әmtәәlәr üzrә tarazlıq kimi izah edib, ümumi tarazlığın bu tarazlıqlarıncәmi olduğunu qeyd edәn nәzәriyyәçi:
Ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsinin banisi kimdir?
Ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsini kim tәdqiq etmişdir:
Qiymәtin dәyişmәsi ilә ÜMM dәyişmәsini xarakterizә edәn göstәrici:
Bazar vәziyyәti – bütün qarşılıqlı asılı bazarlarda eyni zamanda tәlәblә tәklif arasında bәrabәrliyәnail olunması:
L.Valrasın iqtisad elminә әn böyük töhfәsi nәdir:
Hansı iqtisadçı faydalılıq hәddi nәzәriyyәsini mәqsәdnәticәnin tәhlilinә vә dinamik
tam liberal, tәsәrrüfatın idarә edilmәsindә dövlәtin inhisarıtam liberal, tәsәrrüfatın idarә edilmәsindә dövlәtin inhisarçılığı, dövlәt vә bazar tәnzimlәnmәsinin müxtәlifvariantları
•indikativ planlaşma, liberal vә inzibati metod
E.ÇemberlinL.ValrasC.KlarkA.Marşal•C.Robinson
D.RikardoA.SmitA.MarşallL.Valras•C.Keyns
K.MarksC.M.KeynsM.FridmanL.Valras•V.Pareto
pәrakәndә qiymәtlәrqiymәt sәviyyәsiqiymәt dәrәcәsiqiymәt defilyatoru•transfert xәrclәr
gәlirlәr vә xәrclәrin ümumi tarazlığıtәlәb vә tәklifin ümumi tarazlığıümumi iqtisadi tarazlıqümumi makroiqtisadi tarazlıq•tәklif vә istehsalın ümumi tarazlığı
faydalılıq hәddi nәzәriyyәsidirәmәk tәklifi nәzәriyyәsidirizafi dәyәr nәzәriyyәsidiristehlakçı davranışı nәzәriyyәsidir•әmәkdәyәr nәzәriyyәsidir
427
428
429
430
431
432
proqramlaşdırmaya gәtirib çıxarmışdır:
Aşağıdakı fikirlәrdәn S.Qosseyә aid olanını seçin:
Paretooptimallığın bütün şәrtlәri tәmin olunur:
C.M.Keyns A.Marşalın hansı fikrindәn iqtisadiyyatın dövlәt tәnzimlәnmәsi konsepsiyasınıәsaslandırmaq üçün istifadә etmişdir:
Aşağıda adları qeyd olunan kateqoriyaların hansı A.Kurnonun maraq dairәsinә aid deyil:
Paretoya görә ümumi iqtisadi müvazinәtliyin meyarı (kriteriya) nәdir?
Istehsal xidmәtlәrinә olan sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb xidmәtlәr bazarında tarazlaşır,sәmәrәli tәklif vә sәmәrәli tәlәb mәhsullar bazarında tarazlaşır, satış qiymәtlәri mәhsuldarxidmәtlәrdә ifadә olunmuş istehsal xәrclәrinә bәrabәr nәzәriyyә kimindir vә necә adlanır:
A.PiquU.CevonsK.MengerV.Pareto•G.H.Qossen
O, faydalılıq hәddi nәzәriyyәsinә әsasәn mübadilә bәrabәrliyi nәzәriyyәsini yardırO, iqtisad elmini zövq vә iztirabı hesablama kimi şәrh edirO, faydalılığın azalması qanununu iqtisad elminin qanunu adlandırırİqtisadi davranışın әsası insan tәrәfindәn nemәtin psixoloji qiymәtlәndirilmәsi vә bu nemәtlәr arasında seçimetmәsidir
•O, faydalılıq hәddinin azalması qanununu fizioloji prinsiplәrlә әsaslandırır
duopoliyadatәnzimlәnәn inhisarlardainhisarçı rәqabәtdәtәkmil rәqabәtdә•oliqopoliyada
vaxtı bir iqtisadi amil kimi iqtisadi tәhlilә tәtbiq etmәsimükәmmәl rәqabәt şәraitindә istehsalın optimallaşdırılmasıpulun kәmiyyәt nәzәriyyәsifaiz nәzәriyyәsi•ümumi tarazlıq nәzәriyyәsi
duapoliya nәzәriyyәsitәlәbin funksiyasıtәlәbin elastikliyioptimal müvazinәt•xalis inhisar nәzәriyyәsi
ictimai rifah halının yaxşılaşdırılmasımaksimum faydalılıqmәcmu faydalılığın açıqlanmasıfәrdlәrin vә әhalinin rifah halının yaxşılaşdırılması•fәrdi rifah halının qiymәtlәndirilmәsi
C.Xiksin fәrdi texnoloji nәzәriyyәsiA.Marşalın fәrdi tarazlıq nәzәriyyәsi
433
434
435
436
437
438
439
Paretosәmәrәli buraxılışının çatdığı nöqtәdә:
Rәqabәtli bazar hәmişә sәmәrәli bölgünü tәmin edir,hәr hansı rәqabәtli müvazinәt isә Paretosәmәrәlidir.Bu:
Yığımın olmadığı fәrz edilәrsә, tәlәb yaradan bütün nemәtlәrin ümumi dәyәri hәmişә tәqdimolunan iqtisadi nemәtlәrin ümumi dәyәrinә bәrabәrdirsә, bu tәsdiqlәmә necә adlanır?
Dövlәt әmtәәnin tarazlıq qiymәtindәn aşağı qiymәtә satılması haqqında qәrar verәrsә bu zaman:
Әn ümumi mәnada mәcmu tәlәb vә mәcmu tәklif arasında olan iqtisadi tarazlıq nәyi ifadә edir?
Qiymәtlәr vasitәsilә istehsal, istehlak, tәlәb vә tәklif arasında әlaqә qiymәtin hansı funksiyasıdır?
Multiplikator göstәrir ki:
E.Çemberlinin ümumi tarazlıq nәzәriyyәsiL.Valrasın ümumi iqtisadi tarazlıq nәzәriyyәsi•C.Klarkın inkişaf edәn sistem daxilindә tarazlıq nәzәriyyәsi
bazar iqtisadiyyatı şәraitindә buraxılışın Pareto sәmәrәliliyinә nail olmaq mümkün deyilson hәdd xәclәri son hәdd gәlirinә bәrabәrdirbütün istehsal amillәrinin son hәdd mәhsulları bәrabәrdirtransformasiyanın son hәdd norması әvәzlәmәnin son hәdd normasına bәrabәrdir•son hәdd xәclәri son hәdd gәlirinә bәrabәrdir, bütün istehsal amillәrinin son hәdd mәhsulları bәrabәrdir
qismәn tarazlıq şәraitidirrifahın ikinci teoremidirümumi tarazlıq şәraitidirrifahın birinci teoremidir•sәmәrәlilik meyarıdır
Qossenin birinci qanunurifahın birinci teoremiPareto optimumValras qanunu•rifahın ikinci teoremi
heç biri doğru deyilәvvәlki miqdarda әmtәә satdıqda satıcı ziyana düşmüristehsalçıların gәliri hökmәn artar, istehslakçıların gәliri isә hökmәn azalaralıcıların itkisinә nisbәtәn satıcıların gәlirlәri daha çox yüksәlәr•istehsalçıların gәliri artar, istehlakçıların gәliri azalar
heç biri doğru deyilbazarlarda qiymәtlә tәlәbat arasında olan uyğunluğudövlәt bölmәsi ilә özәl bölmә arasında olan әlaqәnicәmiyyәtdә iqtisadi ehtiyatlar vә tәlәbatlar arasında olan uyğunluğu•cәmiyyәtdә sahibkarların mәnafeyi ilә dövlәtin iqtisadi siyasәti arasında olan qarşılıqlı әlaqәni
rәqabәttәlәbat vә tәlәbin balanslaşdırılmasıtәlәbat vә tәklifin balanslaşdırılmasıtәlәb vә tәklifin balanslaşdırılması•müәssisә qiymәtlәrinin balanslaşdırılması
440
441
442
443
444
445
Y=C+İ+NX, burada Y – milli gәlir, C – son istehlak, İ – yığım (investisiya), NX – әmtәә vәxidmәtlәrin xalis ixracı. Bu:
KobbaDuqlas modelinә elmitexniki tәrәqqinin әlavә edilmәsi ilә formalaşan model hansıdır:
C. Keynsin multiplikator nәzәriyyәsi hansı әlaqәni nәzәrdә tutmuşdur?
Müasir kapitalizm cәmiyyәtindә istehsal sәviyyәsi ilә mәşğulluğu – istehsal olunan әmtәәlәr,xidmәtlәr vә uyğun olaraq mәşğulluq sәviyyәsinin ümumi vә mәcmu mәsrәflәrin sәviyyәsindәnbirbaşa asılı olduğunu tәdqiq edәn nәzәriyyәçi:
Klassiklәrdәn fәrqli olaraq, C.Keyns tәsbiq etmişdir ki:
Keyns nәzәriyyәsindә:
tәlәb әyrisini sağa istiqamәtlәndiririnvestisiyanın artdığı şәraitdә ÜMMun artımı müşahidә olunmurinvestisiyanın artması ÜMMun artımında artan effektә sәbәb olurinvestisiyanın artması ÜMMun analoji artımına sәbәb olur•investisiyanın artımı bazar tarazlığından asılıdır
istehlak vә investisiya funksiyasıdirdaxili xarici bәrabәrlik modelidirinvestisiyaya nisbәtin gәlirin dәyişmә koefisientidirәsas makroiqtisadi bәrabәrlikdir•gәlirә nisbәtәn investisiyanın dәyişmә koefisientidir
Solou modeliBarro modeliHarrodDomar modeliV.Tinberqen modeli•C.Robinson modeli
istehsalla istehlak arasındamilli gәlirlә hәyat sәviyyәsi arasındaümumi daxili mәhsulun artımı ilә milli gәlirininvestisiyanın artımı ilә milli gәlirin artımı•yığımla istehlak arasında
C.MillJ.B.SeyA.MarşalC.Keyns•A.Piqu
tәklif özünün xüsusi tәlәbini yaradır”Laisser faire” (bu söz fransız mәnşәli olub, müdaxilә etmәmәk mәnasını verir) prinsipinin yerinә yetirilmәsimütlәq makroiqtisadi tarazlığa gәtirib çıxarırbazar tәbii surәtdә özünü tәnzimlәyirqiymәtlәr vә әmәk haqqı çevikliyә malik olurlar•özәl sahibkarlıq iqtisadiyyatına daxili qeyrisabitlik xasdır
faktiki tәlәb potensial tәlәbdәn azdırәsas problem reallaşmalıdırtәklif tәlәb yaratmırbunların hamısı doğrudur•
446
447
448
449
450
451
452
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı C.M.Keynsә aiddir:
Domar vә Xarrodun iqtisadiyyatının keynisçi modelindә әsas diqqәt nәyә yönәlir:
Vergi dәrәcәsi hәcmi ilә büdcәyә vergi daxilolmaları hәcmi arasında әlaqәni nümayiş etdirәnәyri:
Sol Keynsçilәrin tәdqiqat obyektini nә tәşkil edirdi:
R.Vernan tәrәfindәn irәli sürülmüş nәzәriyyә necә adlanır?
E.Hekşer vә B.Olinin hansı nәzәriyyәsinә görә hәr bir ölkә müqayisәli üstünlüyә malik olduğumal istehsalı üzrә ixtisaslaşaraq onu ixrac edir?
Beynәlxalq ticarәti şәrtlәndirәn amillәrdәn biri:
•tәlәb tәklif yaradır
hamısı doğrudurqeyri tәkmil rәqabәt nәzәriyyәsinin irәli sürülmәsimonopsoniya anlayışının elmi dövriyyәyә daxil olunmasınatamam reallaşmanın sәbәbini aydınlaşdırmaq•istehlak predmetlәrinin azad mübadilәsi ilә iqtisadiyyatın mәrkәzdәn idarә edilmәsi
inflyasiyayadövlәt xәrclәrinәdövlәt gәlirlәrinәinvestisiyalara•vergilәrә
Lyukas әyrisiEngel әyrisiFilips әyrisiLaffer әyrisi•Lorens әyrisi
Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәrKeynsçiliyin inkişafının bu istiqamәti neoklassik sintezin yaranmasının әsası olmuşdurKeynsin nәzәriyyәsini neoklassik әnәnәlәrlә әlaqәlәndirmәyә çalışmışdırKeynsin nәzәriyyәsinin yeniliyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr vә Keynsçi modellәrdә milli gәlirin bölüşdürülmәsi kimi amillәrin nәzәrә alınmasını tәklif edirdilәr
•Keynsin nәzәriyyәsinin yeniyini, onun inqilabi rolunu vә neoklassik mәktәblә әlaqәsinin olmadığını qeydedirdilәr
texnoloji üstünlüklәrmütlәq üstünlüklәrmüqayisәli üstünlüklәrmәhsulun hәyat dövrü•beynәlxalq rәqabәt gücü
müqayisәli üstünlüklәristehsal amillәrinin nisbәtiistehsal amillәri nәzәriyyәsiistehsal amillәrinin nisbәti•mütlәq üstünlüklәr nәzәriyyәsi
453
454
455
456
457
458
459
Xarici ticarәtdә әmtәәlәrin mübadilәsi necә adlanır?
Dünya bazarının hansı formaları fәaliyyәt göstәrir?
Dünya bazarında reallaşan әmtәәlәrin dәyәrinin pulla ifadәsi:
Aşağıdakıdardan hansı beynәlxalq ticarәt nәzәriyyәlәrinә aid deyildir?
Millәtlәrin beynәlxalq rәqabәt qabiliyyәtliliyi nәzәriyyәsinin banisi kimdir?
Dövlәtlәrarası vә ya hökumәtlәrarası ticarәt müqavilәlәri әsasında müәyyәn edilәn qiymәtlәr:
Beynәlxalq әmәk bölgüsünün әn mühüm formaları vә әsas elementlәri:
dünya iqtisadiyyatının strukturudaxili bazarın stabil inkişafının tәmin olunmasıkapitalın beynәlmilәllәşmәsiyerli istehsalın kifayәt etmәmәsi•beynәlxalq iqtisadi inteqrasiya prosesi
ixrac üzrә әmәliyyatidxalixracidxal vә ixrac•ticarәt mübadilәsi
beynәlxalq valyutakredit bazarıpul vә xidmәtlәr bazarıiş qüvvәsi vә әmtәә bazarıbeynәlxalq әmtәә vә xidmәtlәr bazarı•valyuta vә xidmәt bazarı
istehlak sәbәti qiymәtitarazlıq qiymәtlәribazar qiymәtlәridünya qiymәtlәri•qiymәt indeksi
istehsal amillәri nisbәtimütlәq üstünlüklәr nәzәriyyәsimüqayisәli xәrclәroptimallıq nәzәriyyәsi•istehsal amillәrinin
D.RikardoA.SmitP.SamuelsonM.Porter•HekşerOlin
dünya qiymәtlәrimüqavilә qiymәtlәritәdavül qiymәtlәrikontrakt qiymәtlәri•ticarәt qiymәtlәri
460
461
462
463
464
465
«Sahәlәrarası balans» nәzәriyyәsinin Nobel mukafatı laureatı kim olmuşdur?
"Rifah iqtisadiyyatının zәnginliyi" nәzәriyyәsinә görә Nobel mükafatına layiq görülәn iqtisadçıkimdir?
Iqtisadi nәzәriyyәnin müasir istiqamәtlәrinә hansılar daxil deyil?
Ekonomiksın inkişaf mәrhәlәlәrinә aid deyil:
P.Samuelson iqtisad elminin görkәmli nümayәndәlәrindәn üçünü fәrqlәndirmişdir:
Aşağıdakı tәriflәrdәn hansı mütlәq maksimum tәlәbata aiddir:
tәmәrküzlәşmә vә mәrkәzlәşmәtәmәrküzlәşmәmәrkәzlәşmә vә ixtisaslaşmaixtisaslaşma vә kooperasiyalaşdırma•kooperasiyalaşdırma vә mәrkәzlәşmә
M.FridmenR.StounA.HanselV.Leontyev•S.Domar
V.LeontyevM.ŞoulzC.StiqlisA.Sen•K.Merton
institusionalizmneoklassiksosiolojikeynsçilikklassik•neoliberalizm
ekonomiksın tәnqidiinstitusionalizm vә neoinstitusionalizmneoklassik istiqamәtkeynsçilik vә onun tәkamülümerkantilizm•monetarizm, tәklif iqtisadiyyatı
C.Mill, D.Rikardo, A.MarşalA.Smit, D.Rikardo, K.MarksK.Marks, C.M.Keyns, A.MarşalA.Smit, K.Marks, C.M.Keyns•C.M.Keyns, K.Marks, A.Marşal
hәr bir insanın zәruri hәyat sәviyyәsini tәmin edәn tәlәbatdıristehsalın vә elmitexniki tәrәqqinin nail olunmuş sәviyyәsindә tәlәbatın ödәnilmәsidirümumi mәnafelәr prinsipi üzrә birlәşәn insanların tәlәbatıdıristehsalın son imkanlarına istiqamәtlәnәn tәlәbatdır•insanların tәhsilә, mәdәniyyәtә, dincәlmәyә, yaradıcılığa cәhdinin tәmin edilmәsidir
466
467
468
469
470
471
472
Müasir insan tәlәbatının piramidasının başında nә durur:
Institutsional istiqamәtin iqtisadi tәhlilinin predmetini nә tәşkil edirdi?
İqtisadi model sәciyyәlәnә bilәr, bu hesabla ki:
Institutsional iqtisadiyyat nәdir?
Institutsiya baxımından formal qanunlar vә qеyriformal qaydalar hansılardır?
"Assimmetrik informasiyalı bazarın tәdqiqi" nәzәriyyәsinә görә Nobel mükafatına layiq görülәniqtisadçı kimdir?
Aşağıdakı iqtisadçılardan hansılar sәhmlәr hәrracında yeni metodun müәyyәnlәşdirilmәsinә görәNobel mükafatına layiq görülmüşlәr?
hörmәtә vә nәvazişә olan tәlәbatdigәr insanlar tәrәfindәn hörmәtsosial tәlәbat insanlarla ünsiyyәt, dostluq, sevgi vә s. tәlәbatfizioloji tәlәbat yemәyә, suya, paltara, mәnzilә vә s. tәlәbatözünü reallaşdırmağa tәlәbat insanın qabiliyyәtlәrinin vә imkanlarının tәkmillәşdirilmәsi•tәhlükәsizliyә tәlәbat xarici düşmәnlәrdәn, cinayәtkarlardan, yoxsulluqdan müdafiә, xәstәlik zamanı kömәyәtәlәbat
mikroiqtisadiyyatistehsal dairәsiistehsal vә tәdavül dairәsiiqtisadi vә qeyriiqtisadi amillәr•tәdavül dairәsi
iqtisadi sistemdә bazarların rolu vә yolu ilәtәsәrrüfat forması ilәdövlәtin iqtisadi rolu ilәhökümәtin iqtisadi üsulların tәtbiqi ilә•mülkiyyәt formasının olması ilә
bunların hamısı doğrudursosial cәrәyandırqlobal problеmdirformal vә qеyriformal qaydaların mәcmusudur•standart mәhdudiyyәtdir
ictimai rifah uyğunsuzluğutransaksion xәrclәr konsеpsiyasımübadilәnin şәxslәndirilmәsikonstitutsiya qanunvеricilik, mülkiyyәt hüqüqü, әnәnәlәr, adәtlәr, әxlaqi qaydalar•itgilәri minimumlaşdırmaq
R.MandellC.HekmanD.MakFaddenC.Stiqlis•A.Sen
A.Sen, R.MertonC.Aksrlof, C.StiqlisK.Daniel, V.Smit
•
473
474
475
476
477
478
479
Transaksion xәrclәr – mübadilә sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsilә әlaqәdar xәrclәrdir?
Istеhsal hәcminin kapital еlеmеntlәrinin artması hеsabına artması:
Müәyyәn müddәtdәn sonra kapitalın hәm natural, hәm dә dәyәrinә görә azalması:
”Faydalılıq” mәfhumunu elm alәminә ilk dәfә kim daxil etmişdir:
”Son hәdd faydalılığı” nәzәriyyәsini ilk dәfә kim şәrhini vermişdir:
Faydalılığın ölçülmәsinә iki әsas yanaşma:
Fәrqsizlik әyrilәri konsepsiyası hansı alimә aiddir:
R.Merton, M.Şoulz•L.Robert, M.Şoulz
bu xәrclәr sәrәncam vermәk sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidirbu xәrclәr istehsal sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidirbu xәrclәr istehlak sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidirbu xәrclәr mübadilә sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidir•bu xәrclәr istifadә etmәk sahәsindә mülkiyyәt hüququnun ötrülmәsidir
rentaamortizasiyabank faiziinvеstisiya•mәnfәәt
hеç biri düz dеyilfiziki aşınmamәnәvi aşınmaamortizasiya•hamısı düzdür
K.MarksA.SmitU.Cevonsİ.Bentam•K.Menger
A.Smitİ.BentamK.MengerU.Cevons•K.Marks
keynsçi vә neoliberalistehsal vә qeyriistehsalmarksist vә klassikordinalist vә kardinalist•keynsçi vә monetar
İ.BentamR.AllenC.Hiks
•
480
481
482
483
484
485
486
Bazarda tәlәbin formalaşmasını әks etdirir, onun kәmiyyәt dәyişkәnliyinin parametrini müәyyәnedir:
Mәhsulun qiymәtliliyi ona sәrf olunan әmәklә deyil, istehlakşıya sәmәrәli fayda gәtirmәkqabiliyyәti ilә müәyyәnlәşır. Bu nәzәriyyә:
Bir neçә nemәt vahidinә bәrabәr olan hәr istehlak vahidinin artımına bәrabәr әlavә faydalanmakәmiyyәtinә:
İstehlak olunan nemәtlәrin kәmiyyәtlәrinin artımı, onun son faydalılığı ilә:
Nemәtin qiymәtliliyi ilә son faydalılığı arasındakı mütәnasiblik:
Engel әyrisi göstәrir:
Bazar iqtusadiyyatı şәraitindә mәlum nemәtә xas olan istehlak keyfiyyәtindәn asılı olaraq:
V.Pareto•A.Smit
hamısı düzdüristehlakçı tәlәbatıistehlakçı tәklifiistehlakçı davranışı•istehlakçı tәlәbi
keynsçı nәzәriyyәdirklassik nәzәriyyәdirmarksist nәzәriyyәdirmarjinalist nәzәriyyәdir•institusional nәzәriyyәdir
qeyrifunksional faydalılıq deyilirmәnfәәtlik deyilirrentabellik deyilirson faydalılıq deyilir•funksional faydalılıq deyilir
rasionaldırdüz mütәnasibdirbәrabәrdirtәrs mütәnasibdir•differensialdır
bәrabәrdirrasionaldırdüz mütәnasibdirtәrs mütәnasibdir•differensialdır
Y әmtәәsinin X әmtәәsi ilә әvәzlәndikdә son hәdd normasınıistehlakçının pul gәliri ilә aldığı әmtәәnin keyfiyyәti arasında asılığıbazar qiymәtinin dәyişmәsiistehlakçının pul gәlirlәri ilә aldığı әmtәәlәrin miqdarı arasındakı asılılığı•istehlakçının müvazinәtli vәziyyәti
487
488
489
490
491
492
Aşağıdakı iqtisadçılardan hansılar qәrarların qәbul edilmәsi psixologiyası vә alternativ bazarmexanizmlәri sahәsindә tadqiqatlarına Nobel mükafatına layiq görülmüşlәr?
Xarici tәsirlәr effektini tәnzimlәmәk üçün korrektә olunmuş vergini kim tәklif etmişdir:
Aşağıdakılardan hansı I.Fişerin mübadilә düsturudur?
Kapitalı «özözünә artan dәyәr» kimi izah edәn iqtisadçı kim olmuşdur?
Bütün gәlirlәrin mәnbәyinin, o cümlәdәn torpaq rentasının da izafi dәyәr olduğunu söylәyәniqtisadi nәzәriyyә:
Kәnd tәsәrrüfatında gәlirin bölgüsü vә tәkrar istehsalını tәhlil edәn ilkin iqtisadi mәktәb:
qeyrifunksional tәklif formalaşırfunksional tәklif formalaşırqeyrifunksional tәlәb formalaşırfunksional tәlәb formalaşır•qeyrifunksional tәlәbat formalaşır
L.Robert, M.CeymsR.Merton, M.ŞoulzR.Merton, K.MandellK.Daniel, V.Smit•C.Stiqlis, M.Spens
M.FridmanR.KouzV.ParetoA.Piqu•L.Valras
heç biri doğru deyilM x P = V x QM x Q= P x VM x V = P x Q•M x V = P x V
F.KeneA.SmitD.RikardoK.Marks•J.B.Sey
monetaristmarjinalmerkantilizmmarksizm•keynsçi
marksizmmarjinalizmneoklassikfiziokrat•merkantilizm
493
494
495
496
497
498
499
F.Kene fermerlәri cәmiyyәtin hansı sinfinә aid edirdi?
F.Kenenin fikrincә «Xalis mәhsul» harada yaranır?
Bazar iqtisadiyyatına xarakterikdir:
Libertalizm, utilitarizm vә eqalitarizmbu:
Sosial әdalәt nәzәriyyәsinә aid deyil:
Ümumi rifahın multiplikator modelinin keynsçiliyin gәlirin multiplikatoru modelindәn fәrqinәdir?
Piquya görә rifah hansı komponentdәn ibarәtdir:
sahibkarlaramülkiyyәtçi sinfәqeyrimәhsuldar, sәmәrәsiz sinfәmәhsuldar sinfә•sәnәtkarlığa
sәnayedәticarәtdәsәnәtkarlıqdakәnd tәsәrrüfatında•tәdavüldә
gәlirlәrin tәqribәn eyniliyigәlirlәrin yüksәk sәviyyәsigәlirlәrin aşağı sәviyyәsigәlirlәrin qeyribәrabәrliyi•gәlirlәrin sәviyyәsindә sәrbәst tәrәddüdlәr
istehlakçı davranışı nәzәriyyәlәrineoklassik sintez nәzәriyyәlәrisosial bazar tәsәrrüfatı nәzәriyyәlәrisosial әdalәt nәzәriyyәlәri•sosial yardım nәzәriyyәlәri
bütün sadalananlar aiddirlibertarizmutilitarizmmonetarizm•eqalitarizm
ümumi rifahın artmasının hәmin fәrdin rifahının birdәfәlik artımı dәrәcәsinә nisbәti kimi çıxış edirmakroiqtisadi göstәricilәr qismindә çıxış edәn multiplikator yeganәdirfәrdlәrin rifah sәviyyәsinin ardıcıl dәyişmәsinә müvafiq olaraq ümumi rifah dәyişilircәmiyyәtin hәr bir üzvünün onun ictimai әhәmiyyәtini xarakterizә edәn ayrıca multiplikatoru vardır•bir fәrdin rifahının birdәfәlik artması nәticәsindә sonsuz zaman kәsiyindә әldә olunmuş ümumi rifahın cәmiartır
rifah vә ictimai faydalılıqrifah vә hәzziqtisadi vә qeyriiqtisadi rifah•kreativ vә utilitarist rifah
ictimai vә fәrdi rifah