2 redüksiyonlu helis dişlili redüktör
TRANSCRIPT
TC
ERCİYES ÜNİVERSİTESİ
YOZGAT MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ
MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ
MM418 BİTİRME PROJESİ
KONU
2 REDÜKSİYONLU HELİS DİŞLİLİ REDÜKTÖR
HAZIRLAYAN
ALİ OĞUZ ALTINSOY
1600110426
DANIŞMAN
Öğr. Gör. METİN TAŞKIN
YOZGAT -2004
İÇİNDEKİLER
1. PROJENİN AMACI VE TANIMI
Kontrüktif bakımdan redüktörler, gövde içine yerleştirilmiş dişli çarklar,
yataklar vs. gibi elemanlardan oluşan kuvvet ileten sisteme denir.
Redüktörler sanayinin çok farklı alanlarında çok sık kullanılmaktadırlar.
Redüktörlerde kullanılan yataklar genellikle rulmanlı yataklardır. Ancak bazı
durumlarda çok alçak veya çok yüksek hızlarda kaymalı yataklarda
kullanılabilmektedir.Redüktör kutusu civatalar ile birbirine bağlanan alt üst gövde
olmak üzere iki parçadan oluşmaktadır.
Gövdeler seri imalatta dökme demirlerden yapılır. Bazı durumlarda dökme
çelik kullanılır ve çok az sayıda yapıldığı durumlarda kaynak yoluyla çelikten imal
edilir. Gövdenin cidar kalınlığı tecrübelere göre belirlenir. Redüktörün taşınması için
üstüne halka başlı civatalar bulunmaktadır. Ayrıca sistemin rijitliğini artırmak için
yatakların bulunduğu yerlere karburgalar öngörülür. Millerin giriş ve çıkış
yerlerinde de sızdırmazlık sistemleri bulundurulur. Günümüzde redüktörler çeşitli
firmalar tarafından standart boyutlarda imal edilmektedir. Ayrıca redüktörde gövde
de yağ seviyesini kontrol tertibatının, boşaltıma tıpasının, gözetleme ve bakım
deliğinin bulundurulması gereklidir.
1.1. PROJE SORUSU
Giriş devir sayısı NG 20 BG olan 2 kademeli helisel dişli redüktörü
projelendiriniz?
Veriler
Giriş Devir Sayısı: NG = 1400dev/dk
İletme Oranı= I=
Helis Açısı = *** = 300
Redüksiyon Sayısı = 2
Giriş Gücü = Pg= 20 BG
Normal Modül Mn =4
Sorular
1. Mil çarlarının hesaplanması
2. Kama kontrol hesabı
3. Modül Kontrol
4. Yatak Seçimi
5. Sistemin konstrüktif açıklamalı montaj resmi
Çözüm
Verilenlerden I. Redüksiyonda; Z1 = 30 Diş Z2=60 diş
II. Redüksiyonda; Z3= 25 Diş Z4= 75 diştir
Helisel dişlide, sorudaki resimde görüldüğü gibi miller birbirine paralel
hareket etmektedir. Helisel dişlilerde, dişliye mil eksenine karşıdan baktığımızda diş
eğimi sağa doğru ise sağ d,ş, sola eğimliyse sol diş denilir. Paralel millerde çalışan
iki dişliden b,r, sağ diş sola eğimliyle sol diş denilir. Paralel millerde çalışan iki
dişliden bir sağa diş ise diğeri sol diş olmalıdır.
Bu kabule göre; I. Redüksiyonda Z1= Sol diş yapalım
Z2= Sağ diş olur.
II. Redüksiyonda Z3= Sağ diş
olur.
Z4= Sol diş olur.
Helisel dişlilerin hatvesi bütün dişlilerde aynıdır.
ta= Mn. = 4x3,14 = 12,56 mm
Diş yüksekliği bütün dişlilerde aynıdır.
H = 2,25 x Mn = 2,25x4 = 9 mm
Dişlilerimizde bölüm (taksimat) dairesi çapı; ( )
Z1= 30 dişlisi için
Z2=60 dişlisi için
Z3= 25 dişlisi için
Z4= 75 dişlisi için
Ölçüleri % 2 toleransta asal sayılar olarak alırsak.
; uygun olur.
uygun olur.
Bütün dişlilerde görünen adım (ts) aynıdır.
Ts=
Eksenler arası uzaklık (a0)
I. ci Redüksiyonda Z1 ve Z2 dişlileri arası mesafe;
a01=
II. ci Redüksiyonda Z3 ve Z4 dişlileri arası mesafe;
ao2=
Bütün dişlilerde aynı olan görülen modül (Alın Modülü);
Ms=
Dişli Genişliği (b) Hesabı;
I. Redüksiyonda
b1 =
j = Çevrim oranı 2 için
olalım
Z1=30 diş
d01=139 mm
b1=
b1=70 mm
Z2=60 diş
d02=277 mm
b2=b1
b2=70 mm
II. Redüksiyonda
J= Çevrim oranı 3 için
= 0,60 alalım
Z3=25 diş
d03=115 mm
b3=
b3 65mm
Z4=75 diş
d04= 347 mm
b4=b3
b4=65 mm
2. DİŞLİLERİN MUKAVEMET KONTROLÜ
2.1.1. Z1 Dişlisi Hesabı;
Z1= 1400dev/dk ile dönüyor d01= 140 mm alalım.
V=
Bu hızda dişlinin yağlanması dolmalı sistemde yapılabilir.
Dişli malzemesi = St 70 seçelim
Malzeme yüzey sertliği = 208 lg/mm2
Sürekli Mukavemet = 24 lg /mm2
Statik Mukavemet = Fk=80 kg/mm2
Redüktorümüzü çeviren güç =20 BG = 14,7 kw
alacağız. Bir iletim gücü dişlilerin aynı zamanda mil ve yataklarının hesabı
içinde kullanılacaktır.
Şekil var
a) Döndüren dişli (Z1)’in çevre kuvveti (Fu) hesabı:
n1= 1400 dev/dk d01= 139 mm P= 14,7 kw = 20BG
Fu1=
Mb1= İletilen Döndürme Momenti
Cs= Dinamik etki Faktörü (Tablodan: Cs= 1,7 alınır)
Mb1= 71620 (kg cm)
Mb1= 71620
Fu1=
Radyal kuvveti t (Fr) Hesabı:
Fr1= = Diş eğimi (Helis) Açısı
Fr1=
Eksenel Kuvveti (Fa1) Hesabı
Fa1= Fu1.tan Fa1= 250 x tan 30 = 145 kg bulunur.
Gerilme Hesabı Kontrolü
b1=(Z1) dişlisinin Genişliği = 75mm
Mn= normal Modül = 4mm
Qk1= Form faktörü = 2,6 dir.
Qs= Kavrama faktörü 1 alınır.
Hızlı ve titreşimli çalışan dişliler için
St70 için
Tam değişken yükte çalışırsa
Yavaş çalışan dişler için Fem= 70 için
Biz 70 için alacağız.
= 8,4 kg/mm2
< olduğu için emniyetlidir.
Dişli Ağırlığı Hesabı
M1=(Hacim x Yoğunluk9 formülden
Temel daire d01= 13,9 cm b= 7,5 cm çelik yoğunluğu = 7,8gr/cm3
M1=
Mz1= 8,872 kg bulunur Z1dişlisinin ağırlığıdır.
Yüzey Basıncı Hesabı
İ= İletme Oranı =2
Yw= Malzeme faktörü (St) çelik için 86 alınır.
Yc= Yuvarlama faktörü (300 ve Z1+Z2= 90 diş için ) =1,7 alınır.
YL= Kavrama oranı faktörü = 1 alınır.
Pc1=
Pc1= 27,7328 kg/mm2 bulunur.
Pem=
Pem=
Pc1= Pem 28 kg/mm2 < 36 kg/mm2 sağladığı için emniyetlidir.
P0= Malzemenin yüzey basıncı mukavemetini vermektedir.
S= Emniyet katsayısı= 1,5...2
Y1= Malzeme değeri (st) için = 1 alalım
Y2= Yağlama faktörü 1 alalım
DÖNDÜRÜLEN DİŞLİ (Z2) HESABI:
Bir dişlide de Z1 dişlisi için yapılan boyutlandırma formüllerini kullanırız. Bu ölçüler
kapsamında kontrolü yapalım.
a) Z2 Dişlisinin şekillendirme ölçüleri:
Mn= Normal modülü = 4mm
Ms= Görülen (Alın) modülü = 4,618 mm
Z2= Diş sayısı = 60 sağ diş
ta= Normal adım (Hatve) = 12,56 mm
ts= Görünen (Alın) adımı= 14,5 mm
d02= Taksimat (Temel () dairesi ) çapı= 277 mm
b2= Diş genişliği = 70 mm
d01= Z1 ve Z2 dişlileri eksenleri uzaklığı = 208 mm
b)Moment Kontrolü (Mb2)
Mb2= 71620 =
Mb2= 2046 kgcm
c) Çevre kuvveti (Fu2) Kontrolü
Fu2= formülündeki Cs: dinamik faktör 1,7 cetvelden alınır.
Fu2=
Fu2= 252 kg olur.
d) Radyal kuvvet (Fr2) Kontrolü
Şekil (1) den Fr2=
Fr2=106 kg bulunur.
e) Eksenel (Yatay) Kuvvet (Fa2) Hesabı
Fa2= Fu2.tan0 = 252x0,577=145,4
Fa2= 146 kg bulunur.
f) Yüzey Basıncı (Pc2) Hesabı
Pc2=
İ= Çevrim Oranı =2Yw= malzeme faktörü Malzemenin St 70 çelik için = 86 alınır.Yc= Yuvarlama faktörü = 1,7 alınır.
YL= Kavrama oranı faktörü = 1 alınır.
Pc2=
Pc2= 20,413 kg /mm2 21 kg/mm2 alalım.
Pem=
Pem=
Pem= 36 kg/mm2
Pc2=Pem olmalı 21 kg/mm2 < 36 kg/mm2 olduğundan emniyetlidir.
P0= Malzemenin yüzey basıncı mukavemetidir St 70 çelik için = 72 kg/mm2
S= Emniyet katsayısı= 2 alalım
Y1= Malzeme faktörü = St için = 1
Y2= Yağlama faktörü 1 alalım
g) Gerilme Hesabı ( ) Kontrolü
Fu2= Çevre kuvveti = 252 kg
b2= Dişli (Z2) genişliği ; 70 mm
Mn= Normal modül ; 4
qk2= Form (şekil faktörü ; (x=0, z=60 diş için) = 2,32 alınır.
qs= Kavrama faktörü; 1 alınır.
h) Döndürme (Z1) ve Döndürme (Z2) Dişli Eksenleri
Arası uzunluk hesabı (a0102)
Bu dişlilerimiz redüktörün I. Kademesinde çalışmaktadır.
Eksenler arası uzaklık = a01020
a0102=208 mm bulunur.
k) dişli (Z2) Ağırlılığı
Hacim x yoğunluk *** ; çeliğin Yoğunluğu = 7,8 gr/cm3
Mz2= =
MZ2 = 32888gr 32,88 kg bulunur.
5. II. Kademe Döndürme Dili (Z3) Hesabı
a) Önceden belirlediğimiz bir dişlinin şekillendirme ölçüleri
Z3= 25 Dişli malzemesi (St 70.Z çeçlik **** 170’e göre
İ= İletme oranı ; 3
0= Helis açısı; 300 sağ diş
Mn= Normal modül; 4
Ms= Görünen (alın) modülü= 4,618 mm
ta= Normal adım = 12,56 mm
ts= Görünür (alın) adım = 14,5 mm
h= Diş yüksekliği; 8,67 9 mm
d03= Taksimat dairesi çapı; 115 mm
b3= diş genişliği = 70 mm
6- ) Moment Kontrolü (Mb3) Hesabı:
Mb3= 71620
Mb3= 2046kgcm bulunur.
c) Çevre kuvveti (Fu3) Hesabı:
Fu3=
Cs= Dinamik faktör 1,7 alınır
Fu3= 604,9 605 kg olur.
d) Radyal kuvvet (Fr3) hesabı: Şekil 1
Fr3=
Fr3= 254,3kg 255 kg olur.
e) Eksenel (Yatay) Kuvvet (Fa3) Hesabı:
Fa3= Fu3. tan0= 605x0,577
Fa30 349,09 350 kg olur.
f) Dişli yüzey Basıncı (Pc2) Hesabı
Pc3=
İ= 3, Fu3 = 605 kg, b3= 70 mm, d03= 115mm
Yw86 St 70 Malzeme için cetvelden bulunur.
Yc= 17 Z1+Z2 ve 0= 30 için YL=1 alınır.
Pc3=46,28 47 kg/mm2
Pem=
P0= ***********çeliği (60) kullanılırsa
P0= 120 kg/mm2
Y1= 1,Y2=1
Pem=
Pem= 47 kg/mm2 < Peö = 60 kg/mm2 uygundur.
g) Gerilme Hesabı ( ) Kontrolü
Fu30 605kg
b3=70mm
Mn= 4mm
qk3=Şekil faktörü=2,8
qs= Kavrama faktörü 0 1
Dişlimizin tam değişken yükte çalışan kabul edersek emniyet gerilmesi ( )
formülü;
olmalı ise ; 6,05kg< 8,4 kg/mm2 uygundur.
Sürekli mukavemet sınırı
C 60 için =24 kg/mm2
Katsayı = 2 alırsak
h)Dişli ağırlığı (Mz3) Hesabı
Hacim x Yoğunluktan
St 70 çelik yoğunluğu **** = 7,8 gr/cm3
Mz3= ****=
Mz3=5668,36gr=5,668kg bulunur.
6. II. Kademede Döndürülen (Z4) Dişli Hesabı:
a) Önceden belirlenen şekillendirme ölçülerine göre;
Z4= 75 dişli malzemesi St 70 ..2 çelik
İ= Çevrim oranı =3
0= 300 helid açık sol diş
Mn= Normal modül; 4mm
Ms= Görünen (Alın) modülü; 4,618mm
ta=Normal adım (hatve); 12,56mm
ts= Görünen (Alından) adım; 14,5 mm
h= Diş yüksekliği ; 8,67 gmm
d04= Taksimat (temel) dairesi çapı; 347 mm
d04= diş üstü dairesi çapı; 65 mm
n4= Z4 dişlisinin devir sayısı; =233 dev/dak
b)Moment Hesabı (Mb4);
Mb4= 71620 P/n4 = 71620 20(BG) / 233
Mb4= 6148 kg cm.
c)Çevre Kuvveti (Fu49 Hesabı
Şekil 1’den Fu4=
Cs= Dinamik faktörü; 1,7 alınır.
Fu4=
d) Radyal Kuvvet (Fr4) Hesabı:
Fr4= = =300
Fr4= 253,45 254 kg olur.
e) Eksenel (Yatay) Kuvvet (Fa4) Hesabı
Fa4= Fu4.tan0 = 603,0,577 0=300
Fa4= 347,9 348 kg olur.
f) Dişli Yüzey Basınç (Pc4) Hesabı
Pc4=
İ=3, Fu4=603kg b4= 65 mm d04.347 mm
Yw= 86, Yc= 1,7 YL=1
Pc4= .YcYL Pem
PC4= 27,6 kg/mm2 bulunur.
Peö=
Pem = 36 kg/mm2
P0= Malzeme St 70 çelik için 72 kg/mm
S= 2
Y1= 1 Y2= 1 alınır.
Pc4= 27,6 kg/mm2 < Pem = 36 kg/mm2 için uygundur.
g) Gerilme Hesabı ( ) kontrolü:
Fu4= 603 kg
b4= 65 mm
Mn= 4 mm
qk4= 2,28
q2= 1 alınır
Fe4= 5,28 5,3 kg /mm2
Tam Değişken yükte çalıştığını kabul edersek emniyet gerilmesi ( )
formülü;
Sürekli mukavemet sınırı
St 70 için 24 kg/mm2
S= 2 alalım.
< emniyetlidir.
h) II. kademedeki Z3ve Z3 dişlilerinin eksenleri arası uzaklıkları (a02) hesabı;
a020
k) Z4 dişlisinin ağırlığının (Mz4) hesabı;
Hacim x Yoğunluk ifadesidir.
Mz4= g= Yoğunluk St 70 çelik için 7,8 gr/cm3 alınır.
MZ4=
MZ4= 47,9 kg bulunur.
7) Modül Kontrollerinin Yapılması:
a) Z1 dişlisinin modülü;
Mn=
Ke= Malzeme faktörü ; St 70 için = 86 olur.
K= Yuvarlama faktörü; = 200 için 1,76 olur.
K= Eğim açısı faktörü; 0= 300 için 0,905 olur.
Ki= Çevrim oranı faktörü = den bulunur.
Kv= Dinamik faktörü = 1,2 olsun.
d= Taksimat çapına bağlı genişlik faktörü= 0,25 ....0,8 = 0,5 alındı.
Bunlara göre;
Mn1 ≥ 2,94 olmalı.
4 ≥ 2,94 olduğu için emniyetlidir.
b) Z2 dişlisinin modül kontrolü;
d, Ke, K, K, Kv değerleri Z1 dişlisiyle aynıdır.
Ki= 0= 300 için Z2= 60
Mn2≥ 1,857 olmalı 4> 1,857 uygundur.
c) Z3 Dişlisinin Modül Hesabı
d, Ke , K, K ve Kv değeri tablodan aynı değerlerdir.
Ki Z3= 25
Mn≥ 3,05 4> 3,05 uuygundur.
d) Z4 Dişlisinin Modül Hesabı;
d, Ke, K, K ve Kv değerleri tablodan bulunur.
Z4 = 75 0 = 30 için
Mn≥ 2,062 Mn0 4 > 2,062 uygundur.
MİL ÇAPLARININ HESAPLANMASI
ŞEKİL VAR
1. GİRİŞ Mili
2. Ara Mili
3. Çıkış Mili
GİRİŞ MİLİ HESABI
a) Çapı 400 mm olan kayış kasnağında hesap kontrolü
M6 = 71620
Fu Çevre Kuvveti;
Fu Pratik formülüyle; d= Kasnak çapı; 40 cm
Cs= Yük faktörü; 1,7
Fu=
Fu 87 kg bulunur.
b) V- Kayış Sayısı;
Seçilen kayış şekil var*********
bxh = 25 x22 mm
Z= ≤ 16
P= İletilen güç 20 (GB)
Pı= Bir kayışın iletebileceği güç cetvelden 30m/s hızında; 8
C2= Yük faktörü; 1,7
C1= Sarılma açısı faktörü; 1,08 1800 için; 1 1950 için 1,08 alınır.
Z= Kayış sayısı
Şekil var ******
= Sarılma açısı 180+15=1950
C3 =
bx h = 25x22mm kayış için kayış çapı = 250 mm alınır.
Z= =
3 adet kayış kullanılır. 3< 16 olduğu içinde uygundur. Kasnak genişli =
25x3+35=110mm
Şekil var*****
c) Kasnakta eksenel Kuvvet (Fn) Hesabı;
Şekil 3’de (F2h) ile gösterilen bu kuvvet;
Fn= Fu.
yada cetvelden; kayış eksenel kuvvet için ompirik değerler alınabilir. Çok
katlı “V” kayışlar için formülümüz.
Fn= (1,5 ...2,5) Fu ile bulunabilir.
Fu= 87 kg kullanılan kasnağın çevre kuvveti alırsak
Fn= 2x87 = 174 kg bulunur.
Mil ve yatak bu kuvvetle etkilenmektedir.
Kayış sarılma açısı 1950 ≥ 1200 olduğundan uygundur.
d) Kasnak Çevre hızı (V2) Hesabı;
“V” kayışlar için çevre hızı
V2= k= Kasnak çapı; 40 cm 0 04 m
n2= Devir sayısı ; 1400 dev/dak
V2=
Kauçuk malzemeli “V” kayışlar için max. emniyet hızı
Vem= 40 m/s ise;
V2= 29,3 m/s < Vmax = 40 m/s uygundur.
e) Kasnak Kayışta Eğilme Gerilmesi ( );
= Es
Es= Kayışta Eğilme Elastik modülü Cetvelden = 500 kg/cm2
Kauçuk malzeme içindir.
f) Kasnak Malzeme Seçimi;
Hızı ≤ 30 m/s için Dökme Demir
30 m/s < V ≤ 50 m/s için pik döküm (GG20) seçilebilir.
V2= 30m/s olduğu için malzememiz (GG20) olsun.
Giriş Mili Hesabı
Şekil var *****
l1= 152 mm l2= 88 mm l3= 115mm
l= 335mm
dan
Fta=
Ftb=
Fra=
Frb=
Frb=
En kritik noktalarda Z1 dişlisi ve B yatağına göre eğilme momenti alırsak.
Mez1t= Ft.l1= 133,5x152=20292kgmm
Mebt= Fsayı.l3=27x115 = 10005 kgmm
Düşey kuvvetlerden olan eğilme
Mez1r= 89,71x152= 13636kgmm
Mebr= 100x115=11500kgmm
Mez=
Met= 2448,02kgmm
Mb= 71620x
MB=
Mil malzememizi St 60 seçersek, bunun =60 kg/mm2
dir.
buradan MB=
MB= 59137,93 kg/mm
Ve buradan mil çapını
d≥
d 35 mm olmalıdır.
Resimde bu ölçüyü % 50 artırarak 55 mm mil çapı kabul edeceğim.
ARA MİL HESABI
Ft2= 252kg Ft3= 605kg Mz3= 33kg
Fr2= 106kg Fr3= 255kg Mz2= 6 kg
Fdr=
Fdr= 183 kg bulunur.
Fcr=
Fcr=126,26 kg bulunur.
Fdt=
Fct=
E ve F noktalarındaki eğilmeyi hesaplarsak;
MEE=
MEF=
Görüldüğü gibi E noktasında yani Z3 dişlisinin bulunduğu noktada eğilme
momenti oluşmaktadır.
Burulma Momenti ise; Mb= 71620 x
71620x
Mil malzemesini St 60 seçerek =32kg/mm2
MB=
d≥
10 ÇIKIŞ MİLİ HESABI
Şekil var ****
Z4 dişlisi için Fr4= 254kg Ft4= 602,4 kg Mz4= 48 kg
Fur=
Fut=
Fkr=
MEk=
Görüldüğü gibi E yatağına yakın olan L notasında max eğilme oluşuyor.
Burulma momenti de; Mb= 71620
Mb= 61400 kg mm bulunur.
Bileşke Moment = MB=
J+60 için = 32 kg/mm2 ve =13,38 kg/mm2 idi.
MB=
MB= 104521,6 kg mm
d
11 KAMA KONTROLLERİNİN YAPILMASI
Kasnak için kamu kontrolünü yaparsak 20GB gücüyle ve 1400 dev/dak hızla
çalışan kasnakta Mb= 71620x formülünce Mb1= 1023 kg cm bulunmuştu. Bu
momente uygun olarak yuvarlak başlı, oymalı bağlama tespit vidalı kamayı seçelim.
Bu kamamızın anma ölçüleri bxhxL = 18x10x100 mm dir. L0= etken uzunluğu ise
L0= L-b = 100-18 = 82 mm= 8,2 cm bulunur.
Bu kamanın darbeli yükte çalıştığı ve çelik malzemeli olduğunu kabul
edersek emniyetli basıncı Pem= 1000 kg/cm2 tablodan bulunur.Buna göre emniyet
hesabı yaparsak;
P= olmalıdrı. D= Mil çapı = 5,5 cm
P= < 1000 kg/cm2
Bu kasnaktaki kama ölçüleri uygundur. Aynı hesap Z1 dişlisi içinde
geçerlidir. Bundan Z1 dişlisine de bu kama uygun olur.
Z2 ve Z3 Dişlileri İçin Kama Kontrolü
Bu dişlilerde meydana gelen Mb2= 2046 kg cm dır.Buna göre yine çelik
malzeme ve darbeli çalıştığı varsayılırsa emniyetli basıncı Pem= 1000 kg/cm2
olacaktır.
Kama ölçüleri; bxhxL= 18x10x50 mm
Etkili L0 boyu= L0 = L-b= 50-18=32 mm = 32,cm
P= bulunur.
423<1000 kg/cm2 olduğundan uygundur.
Z3 dişlisinde aynı Mb2= momentine sahiptir bundan aynı hesap geçerlidir.
Z4 Dişlisi İçin Kama Kontrolü
Bu dişlideki Mb= 6147,6 kg cm bulunmuştu. Buna uygun kama malzememiz
çelik ve darbeli yük için Pem= 1000 kg /cm2 dir. Kama ölçüleri= bxhxL= 16x10x80
mm dersek
L0= L-b= 80-16 = 64 mm= 6,4 cm
P=
698,5<1000 kg/cm2 kama uygundur.
12. RULMAN SEÇİMİ
Yatak seçimi yapılırken yataklara gelen radyal (Fr) ve eksenel kuvvetler (Fa)
göz önüne alınmaktadır. Bunlara bağlı olarak bulunan C0= Statik eşdeğer yük sayısı
ve d mil çapına göre sabit rulmanlı yatakların seçimi yapılmıştır.
Z1 dişlisinin bulunduğu mil çapı 55 mm alınmıştı. buradaki B noktasındaki
yatakta meydana gelen Fr= 212 kg Fa= 325 kg bulunmuştur.
Buna göre F0= X0Fr+Y0Fa formülünce
Fa/Fr > 0,8 için X0 = 0,6; Y0 = 0,5 olur.
buradan F0= 300 kg bulunur. Buna bağlı olarak C0= FsxF0 formülünde
1,5 x 3000 = 4500 bulunur.
ts= 1...1,5 arası emniyet katsayısıdır.
Buna uygun rulmen 6411 kataloglardan bulunur. Diğer 2 mil içinde
hesaplandığında bu değerlere yakın çıktığı için rulman ölçümüz
[6411]= 55x33x140 mm alınmıştır.
Ara ml için hesaplarsak C yatağına gelen radyal kuvveti Fr= 217 kg
bulmuştuk. Burada Z3 ve Z4 dişlisinden gelen eksenel kuvvetlerde Fa0 146+350 =
506 kg,
Bu kuvvetlere göre
e> 0,8 olduğu için X0= 0,6 Y0= 0,5 alınır.
Feş= X0 x Frx Y0 x Fa = 0,6 x217 +0,5 x506= 3840 N
Yatak seçiminde kataloglardan mil çapına ve C0 değerlerine göre yapılır.
Buna göre;
C0= Tsx Fes = 3840x1,2 = 4700 N bulunur.
Buna uygun rulman 55x33x140 (6411) katalogdan bulunur.
Çıkış mili içinde benzer formülleri kullanırsak ve bu milin bulunduğu yatağa
gelen radyal kuvvet Fr= 254 kg, Eksenel kuvvet ise; Fa= 348 kg bulunmuştur.
Buna göre; e=
Fes= 0,6 x254+0,5x348 = 326kg=3260N
C0= Fs.Fes = 326x1,2 = 4000 N
Bu C0 ve mil çapına uygun rulman kataloglardan 55 x33x140 rulman
(6411) seçilir.
KAYNAKLAR
1. AKKURT, Mustafa. Makine elemanları I-II-II
2. SAVCI, M. ********* Makine Elemanlarının Projelendirilmesi
3. KAZIHAN, Kozi. Mekanizmalar Tekniği
İnternet Adresleri
