2012-04-10 la 331 final สรุปมาตรา...

As of 10 Apr 2012 1

หมายเหต เอกสารชดนอาจมขอผดพลาดหรอขอตกหลน โปรดดประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเปนหลก สรปมาตรา กม.ลกษณะตวเงน โดย Cookingpond TULAW 53

สรปสาระส าคญเฉพาะบางมาตรา – LA 331 กฎหมายลกษณะตวเงน (อ.เสาวนย / อ.สหธน / อ.กมลวรรณ) สอบวนจนทรท 30 เมษายน 2555 เวลา 17.30 – 20.30 น.

อ.เสาวนย ออกภาพรวม ม.900 ม.901 ม.902 และดไปถง ม.915 / ผทรง และลายมอปลอม มกออก ม.905 ดวย แตปนนาจะเปนของ อ.กมลวรรณ ซงโยงไปเรองการใชเงนตามเชค อ.สหธน (ดขอสอบ 5 ปยอนหลง ไมตองเขยนเยอะ ตรงประเดน อยาออม ฟนธงแลวใหเหตผลทหลงได เขยนประเดนหลกๆ / keyword และขดเสนใต) – รายการตามตว โยงไปถงเรองดอกเบย

(ดอกเบยหนาตวตางกบดอกเบยผดนดอยางไร) / วนถงก าหนดใชเงน 4 ประเภท ม.913 ม.941 ม.960 ม.973 แยกระหวางตวทวงถามและตวเมอไดเหน / ม.915 แยกแยะใหออก / ม.916 หลกตราสารเปลยนมอ / ม.917 ว.2 ตวหามเปลยนมอ / การสลกหลงแบบมเงอนไข หามโอนตอ / แยกระหวางผรบรองมความรบผดแตกตางจากลกหนอนอยางไร ม.937 / ตวรบรองแตกตางจากตวอาวลอยางไร / ลกษณะพเศษของตวสญญาใชเงนเปนอยางไร / อายความ ม.1001 ม.1002 / แมไมไดท าตามวธการตามตว กยงไมสนสทธไลเบย ม.1005 / การอาวล – ไมออก สอดเขาแกหนา ตวเปนส ารบ

อ.กมลวรรณ – ออกบทบญญตทวไป จนถง ม.908 แตหลง ม.908 ไมออก / อายความไมออก / ม.1006 – 1009 ออกแนนอน เชค 1 ขอ แบบเชค เชคเฉพาะบทบญญตเชคเทานน ไมเอาเรองตวแลกเงนมาปน ตวเงนหาย-ปลอม-แกไขเปลยนแปลง

บทบญญตทวไป มาตรา สาระส าคญ ผล ลกษณะทวไปของตวเงน

(1) ตวเงนเปนสญญาชนดหนง (หากไมมบทบญญตระบไว กเปนไปตาม กม.สญญาทวไป) (2) มวตถแหงหนเปนเงนตรา (เปนจ านวนเงนแนนอน จายเปนรายเดอน / เปนงวดได ขอใหแนนอน / หากไมระบอตราแลกเปลยน ใชตามเวลา/สถานทใชเงน) (3) มลกษณะเปนตราสาร (ไมใชเรองแบบ) (ตราสาร = ลายลกษณอกษร / ลงลายมอชอ / มเนอความตาม กม.ก าหนด / ประกอบดวยสทธทางทรพยและสทธทางหน) (4) มลกษณะเปนตราสารเปลยนมอ (สงมอบโดยการสลกหลง / ไมตองมหนงสอแจงลกหน / หลกคมครองผรบโอนโดยสจรต) (5) การออกหรอการโอนตวเงนมใชการแปลงหนใหม (มลหนเดมไมระงบจนกวาจะไดมการใชเงนตามตว) แตเปนการชาระหนโดยมเงอนไข (ตามทระบไวในตว) (6) ไมจากดคสญญาตามตว (7) ขอความในตวเงนมผลกเฉพาะแตขอความทกฎหมายบญญตรบรองไว (ถา กม.ไมไดใหเขยน เขยนไปกไมมผล)

บทเบดเสรจทวไป ขอความทมผลตอตว 899 ขอความทไมไดบญญตไวใน ป.พ.พ. ถาเขยนในตวเงน ไมมผลแกตวเงน ความรบผดของผลงลายมอชอ

900 บคคลผลงลายมอชอของตนในตวเงน ถาเพยงแคลงเครองหมาย เชน แกงได ลายพมพนวมอ แมวามพยานรบรอง

ตองรบผดในเนอความตามตว ไมมผลเปนการลงลายมอชอ

ลงลายมอชอโดยไมเขยนวาทาแทนผอน

901 บคคลใดลงลายมอชอในตวเงน แตไมไดเขยนวากระทาการแทนบคคลใด บคคลนนตองรบผดตามความในตวเงน

As of 10 Apr 2012 2


ลงชอหลายคนทงทไมสามารถเปนคสญญา/เปนไดไมเตมผล

902 ถาตวเงนลงลายมอชอบคคลหลายคน โดยมทงคนทไมอาจเปนคสญญาในตวเงนได / เปนไดแตไมเตมผล

ไมกระทบถงความรบผดของบคคลอนทตองรบผดตามตวเงน

หลกเกณฑการเปนผทรงทชอบดวย กม.

904 +

194

กรณตวระบชอ หากบคคลใด (1) มตวไวในครอบครอง (2) เปนผครอบครองในฐานะผ รบเงน/ผสลกหลงโดยชอบดวย กม. (3) ครอบครองตวไวโดยมลหนเดมทสมบรณ อนจะอางตาม กม.ได

เปนผทรงโดยชอบดวย กม. (ไมขาดสาย – ท าโดยตอเนองและโดยผมสทธ)

กรณถอวาเปนผทรงโดยชอบดวย กม.

905 ว.1 ภายใตบงคบ ม.1008 วาดวยตวเงนมลายมอชอปลอม บคคลทมตวในครอบครอง ไดรบตวมาโดยการสลกหลงไมขาดสาย แมเปนการสลกหลงลอย หากการสลกหลงลอยมการสลกหลงรายอนตามหลงไปอก

(หากไมมลายมอชอปลอม ผทรงโดยสจรตยอมไดรบความคมครองตาม ม.905) คาสลกหลงทมการขดฆาแลว

เปนผทรงโดยชอบดวย กม. ถอวาบคคลทลงลายมอชอในการสลกหลงรายทสดนนเปนผไดตวไป

โดยการสลกหลงลอย ใหถอเสมอนวาไมมการสลกหลงเลย

ว.2 ผทรงโดยชอบดวย กม. ไมจาเปนตองสละตวเงนใหกบผซงปราศจากตวไปจากครอบครอง เวนแต ไดตวมาโดยทจรต ไดมาโดยความประมาทเลนเลออยางรายแรง ตวมลายมอชอปลอม

อายความ อายความฟองรอง (ขนอยกบใครฟองใคร)

1001 กรณผทรงฟอง ผ รบรองตวแลกเงน / ผออกตวสญญาใชเงน (ลกหนชนตน) อายความ 3 ป นบแตตวถงกาหนดใชเงน 1002 กรณผทรงฟอง ผสลกหลง / ผสงจาย (ลกหนล าดบรอง) อายความ 1 ป นบแตวนทไดทาคาคดคาน (กรณตวตองทาคาคดคาน)

อายความ 1 ป นบแตตวเงนถงกาหนด (กรณตวไมตองทาคาคดคาน) 1003 กรณผสลกหลงฟอง ไลเบยกนเอง / ไลเบยกบผสงจาย อายความ 6 เดอน นบแตวนทผสลกหลงเขาถอเอาตวเงนและใชเงน / นบ

แตวนทผสลกหลงนนเองถกฟอง ทวไป กรณผ รบอาวลเมอใชเงนใหกบผทรงแลวรบชวงสทธมาไลเบยผสงจาย กม. ไมไดกาหนดไวเฉพาะ ใชอายความทวไป 10 ป

อายความสะดดหยดลง 1004 กรณอายความสะดดหยดลงเพราะการอนหนงอนใดซงกระทาแกคสญญาฝายใดฝายหนง มผลสะดดหยดลงเฉพาะคสญญานนๆ สทธตามตวเงนสญสนไปไมกระทบมลหนเดม

1005 ตวเงนไดทาขน / ไดโอน / สลกหลงไปแลวในมลหนอนหนงอนใด และ สทธตามตวเงน สญสนไปเพราะอายความ / ละเวนไมดาเนนการใหตองตามวธทตองกระทา

มลหนเดมนนกยงคงมอยตามหลก กม.ทวไป เทาทลกหนไมเสยหายแตการนน เวนแตจะไดตกลงกนไวเปนอยางอน

As of 10 Apr 2012 3


ตวเงนปลอม / ถกลก / หาย ตวมลายมอชอปลอม (เปนค าถามแรกทตองถาม)

1006 การทลายมอชออนหนงในตวเงนเปนลายมอปลอม ผลคอ ไมมผลกระทบถงความสมบรณแหงลายมอชออน ๆ ในตว

เงนนน

มลายมอชอปลอม เขา ม.1008 – ตอง (แยกระหวางตวเดมกบตวทมลายมอปลอมเปน 2 สาย) ไมมลายมอชอปลอม เขา ม.905 – สจรตทงค ระหวางผทรงและผทต วถกขโมย กม.คมครองผทรง ปลอมลายมอชอผค าประกนไมเปนการปลอมลายมอชอ ตาม ม.1008 ปลอมลายมอชอในตวผถอ กลายเปนการอาวลผส งจาย ไมใชเจาของสทธปลอม จงไมใช ม.1008

กรณลายมอชอในตวเงนเปนลายมอชอปลอม / ปราศจากอานาจ

1008 กรณลายมอชอในตวเงนเปนลายมอชอปลอม / ปราศจากอานาจ (หากม ม.อนก าหนดไวเฉพาะ ผลกตองเปนไปตามนน)

เวนแต หากเจาของชอทถกปลอมไดแสดงออกอยางใดอยางหนงให

บคคลภายนอกหลงเชอวาเปนลายมอชอทแทจรงของตน หรอ ตนไดใชตวตอหลงลายมอชอปลอม

ผลคอ ลายมอชอนนใชไมได (ผไดตวมา = ผไดตวมาจากการสลกหลงปลอม) ดงนน (1) ใครจะอางองอาศยแสวงสทธ เพอยดหนวงตวเงนนนไวไมได (2) ใครจะอางองอาศยแสดงสทธ เพอทาใหตวหลดพนไมได (3) ใครจะอางองอาศยแสดงสทธ เพอบงคบการใชเงนเอาแกคสญญาแหงตวเงนคนใดคนหนงไมได บคคลนนอยในฐานะถกตดบทไมใหยกเรองลายมอชอปลอม / ลายมอชอปราศจากอานาจนนขน

เปนขอตอส ตวมการแกไขขอความสาคญ (ถงขนาดท าใหสทธ/หนาทคสญญาเปลยนไป)

1007 กรณตวเงนมการแกไขประจกษ (ไมเนยน) ผลคอ ตวนนยงใชไดกบ (1) คสญญาซงเปนผทาการแกไข (2) ผซงยนยอมดวยกบการแกไข (3) ผซงสลกหลง หลงจากมการแกไข (ขอความส าคญ – วนทลงในตว / จ านวนเงนทตองใช / เวลาใชเงน / สถานทใชเงนโดยผจายเงนไมยนยอม / การขดครอมของเชค)

กรณตวเงนมการแกไขไมประจกษ (แนบเนยนเหมอนไมมการแกไข) หากตวเงนตกไปอยในมอผทรงโดยชอบดวย กม. ผลคอ ตวนนยงใชไดกบ (1) คสญญาซงเปนผทาการแกไข (2) ผซงยนยอมดวยกบการแกไข (เนองจากรแลว ยงยนยอมใหมการแกไขเชค) (3) ผซงสลกหลง หลงจากมการแกไข (เนองจากรแลว ยงยอมรบเชค) ทงน สามารถเอาประโยชนจากตวเงนไดเสมอนมไดมการแกไข + บงคบการใชเงนตามเนอความเดมจากตวได

กรณคมครองการจายเงนของธนาคาร

1009 กรณธนาคารเปนผจายเงนใหตวเงนชนดใหเขาสงเมอทวงถาม (ON DEMAND) (เชคทวไป / ตวเงนท ธ.จาย) (1) ทางการคาปกต (อ.จน – จายเวลาปกตธรรมดา เกน 6 เดอนกถอวาทางการคาปกต / แต อ.สหธน – ตองจาย

ใน 6 เดอนนบแตวนออกเชค) (2) โดยสจรต (ไมรวาไมใชผทรง) (3) ปราศจากความประมาทเลนเลอ(ธรรมดา) (ตรวจแลวไมมลกษณะการแกไขอยางชดแจง คอ ไมมการปลอม

เชค ไมมการปลอมลายมอชอผสงจาย + สลกหลงไม ขาดสาย โดยไมตองดลายมอชอผสลกหลง) แมวาจะเปนการจายเงนใหคนทไมใชผทรง / ผไมมสทธแทจรง กถอวาเปนการจายเงนทถกระเบยบ

ผลคอ หนตามตวและหนมลเดมระงบ ธ.หลดพนความรบผด + ไมตองรบผดตอเจาของ

ทแทจรง + มสทธหกเงนจากบญชของผสงจาย (ผส งจายกตองไปวากลาวกนตามมลละเมดกบผไมมสทธทมายนเบกเงนจากธนาคาร หากไมใชผทรงทแทจรง)

As of 10 Apr 2012 4


กรณเชคขดครอม – เปนไปตาม ม.998 (เชคขดครอม) หากธนาคารใชเงนใหกบเชคขดครอม โดยสจรต + ไมประมาทเลนเลอ ผลคอ ผลตอธนาคาร – เสมอนวาเชคนนไดมการใชเงนใหแกเจาของท

แทจรงแลว ดงนน ธ.ผจายจงหกบญชผสงจายได ผลตอผสงจาย – หากเชคนนผจายไดมอบใหแกผ รบเงนและถงมอ

ผ รบเงนแลว ใหถอเสมอนวาเชคนนไดใชเงนใหแกเจาของทแทจรง

กรณอนๆ – เปนไปตาม ม.949 (ตวเงน / ตวสญญาใชเงน กรณ ธ. ไมใชผจาย) ตวแลกเงนซง “ไมใชชนดถงก าหนดใชเงนตามทเขาสงเมอทวงถามอนมธนาคารเปนผจาย” (คอ เชคซงตองไปด ม.998 หรอ ม.1009) หรอตวสญญาใชเงน (1) ใชเงนเมอตวถงกาหนด (2) เปนการใชเงนโดยสจรต + ปราศจากการฉอฉล / ประมาทเลนเลออยางรายแรง หากพสจนไดวามการสลกหลงตดตอกนไมขาดสาย + แตไมตองพสจนลายมอชอผสลกหลง (วาจรง/ปลอม) ถอวาเปนการใชเงนโดยชอบ ผลคอ ผจายหลดพนจากความรบผด + หกบญชผสงจายได

หนาทของผทรงหากตวหาย

1010 เมอผทรงทราบวาตวหาย/ถกลกไป หากผทรงไมบอกกลาวและมการจายเงนตามตวไป

ผทรงตองบอกกลาวเปนหนงสอทนท ไปยงผออกตวเงน / ผจาย / ผสมอางยามประสงค / ผ รบรองเพอแกหนา / ผ รบอาวล เพอบอกปดไมใหใชเงนตามตวนน

จะถอวาผใชเงนประมาทเลนเลอไมได เวนแต จะไดพสจนไดวาผทรงทราบแลวทางอน สทธของผทรงหากตวหายกอนถงกาหนด

1011 ถาตวเงนหายกอนถงกาหนด ผทรงมสทธขอใหผสงจายออกตวเงนใหใหมเปนเนอความเดยวกบตวทหาย (สาระส าคญบงคบไดเหมอนกน) แกตนกได โดยผสงจายอาจมสทธขอใหผทรงวางประกนเพอเปนประกนในการทตนตองเสยหายกได

ประเดน ตวสญญาใชเงน ตวแลกเงน เชค ลกษณะของตวประเภทตางๆ (เปนเครองมอทตางกน / สทธคสญญาตางกน)

982 ตวสญญาใชเงน คอ หนงสอตราสารซงบคคลคนหนง เรยกวา ผออกตว ใหคามนสญญาวาจะใชเงนจานวนหนงใหแกบคคลอกคนหนง หรอใชใหตามคาสงของบคคลอกคนหนง เรยกวา ผรบเงน

908 ตวแลกเงนนน คอ หนงสอตราสารซงบคคลคนหนงเรยกวา ผสงจาย สงบคคลอกคนหนง เรยกวา ผจาย ใหใชเงนจานวนหนงแกบคคลคนหนง หรอใหใชตามคาสงของบคคลคนหนงซงเรยกวา ผรบเงน

987 เชค คอ หนงสอตราสาร ซงบคคลคนหนงเรยกวา ผสงจาย สง ธนาคาร ใหใชเงนจานวนหนงเมอทวงถามใหแกบคคลอกคนหนง หรอใหใชตามคาสงของบคคลอกคนหนง อนเรยกวา ผรบเงน

ขอพจารณาอนๆ คสญญา 2 ฝาย ผออกตว-ลกหนชนตน รบผดตามสญญา – ลกหนหลดพนไดยาก

(เพราะเปนการใหค ามนสญญาวาจะใชเงน) มเฉพาะตวผ ถอ (สลกหลง+สงมอบเทานน) ผทรงไมเรยกเกบเงนตามกาหนด ไมสนสทธไล

เบย แตตองเกบเงนในอายความ เขยนขอความยกเวน/จากด ค.รบผดไมได ไมมเรองการทาคาคดคาน/คาบอกกลาว

คสญญา 3 ฝาย ผสงจาย-ลกหนชนสอง / ผ รบรอง(ถาม)-ลกหนชนตน รบผดแบบมเงอนไข – ลกหนหลดพนงาย (เพราะจะ

รบผดเมอผทรง/เจาหนท าตามเงอนไข) มทงตวระบชอ / ตวผ ถอ (สลกหลง+สงมอบ / สงมอบ) ผทรงตองเรยกเกบเงนตามกาหนด มฉะนน จะสนสทธ

ไลเบย เวนแตกบผ รบรอง (ถาม) สามารถเขยนขอความยกเวน/จากด ค.รบผดได ตองทาคาคดคานในกาหนด มฉะนน สนสทธไลเบย

คสญญา 3 ฝาย (ผสงจาย – ผ รบเงน – ผจาย คอ ธนาคาร(เทานน))

แคชเชยรเชค – ธ.เปนผออก สง ธ. ใหจายเงนตามเชค ใหผ รบเงน มทงตวระบชอ / ตวผ ถอ (สลกหลง+สงมอบ / สงมอบ) เปนเชคหรอไมดทรายการ ไมไดดฟอรม

เอากระดาษเขยนขนเอง รายการครบ = เปนเชค ใชฟอรมธนาคารแตเอาของคนอนมาใช = เปนเชค (โดย

บคคลทเอาไปใชรบผดตาม กม.ตวเงน)

As of 10 Apr 2012 5


รายการตามตว รายการตามตว (เนอความขนต าสดท กม.ตองการใหเขยน เพอใหมความชดเจน เพอจะไดไมตองถกเถยง / น าพยาน มาสบกน) ** สงท กม.ก าหนดทางแกใน ม.910 แมไมมตวยงมผลเปนตวเงนอย

983 ตวสญญาใชเงนนน ตองมรายการ ดงตอไปน (1) คาบอกชอวาเปนตวสญญาใชเงน (2) คามนสญญาอนปราศจากเงอนไขวาจะใชเงน

เปนจานวนแนนอน (ไมมชอ/ยหอผจายเพราะไมไดสงใครจายเงน)

(3) วนถงก าหนดใชเงน (4) สถานทใชเงน (5) ชอ / ยหอของผ รบเงน (ไมมตวผถอ) (6) วนและสถานทออกตวสญญาใชเงน (7) ลายมอชอผออกตว (ตรายาง 2 ความเหน

ลายเซนเอาไปท าตรายางใชได อ.สหธน เพราะเหนกรวาใครเซน ไมใชตราประทบ

ตองเซนเองเทานน แตใชแกงได/ตราประทบไมไดเลย)

909 ตวแลกเงน ตองมรายการ ดงตอไปน (1) คาบอกชอวาเปนตวแลกเงน (2) คาสงอนปราศจากเงอนไขใหจายเงนเปนจานวน

แนนอน (3) ชอ หรอยหอผจาย (4) วนถงก าหนดใชเงน (5) สถานทใชเงน (6) ชอ / ยหอของผ รบเงน / “คาจดแจงวาใหใชเงนแก

ผถอ (7) วนและสถานทออกตวเงน (8) ลายมอชอผสงจาย

988 เชค ตองมรายการ ดงตอไปน (1) คาบอกชอวาเปนเชค (2) คาสงอนปราศจากเงอนไขใหใชเงนเปนจานวนแนนอน

(หาก มเงอนไขถอวาไมมขอน ผลคอ ไมสมบรณเปนเชค) (3) ชอ หรอยหอและสานกงานของธนาคาร (ฎ.ธนาคารจายเงนให

ตวเองกได / เขยนค าวา “จายเงนสด” และขดค าวา “หรอผถอ” ถอวาไมมชอผถอ ไมเปนเชค)

(4) ชอ / ยหอของผ รบเงน / “คาจดแจงวาใหใชเงนแกผถอ” (ชอจรง/ชอเลน/ยหอกได / ผรบเงนหลายคนกไดแตตองชดเจน)

(5) สถานทใชเงน (6) วนและสถานทออกเชค (วนทออกจรง / วนลวงหนา/

ยอนหลงกได – เชคออกในประเทศ ไมตองท าค าคดคาน / ตปท. ถาถงก าหนด ไมท าค าคดคาน สนสทธไลเบย)

(7) ลายมอชอผสงจาย หากรายการตามตวไมครบ ไมสมบรณเปนตวใชเงน เวนแต กรณท กม.ระบทางแกไว

910 หากรายการตามตวไมครบ ไมสมบรณเปนตวแลกเงน เวนแต 984 หากไมระบ เวลาใชเงน – ใชเงนเมอไดเหน สถานทใชเงน – ถอเอาภมลาเนาผจายเปนสถานทใชเงน (กรณระบไมชด / อนมานไมไดจากขอเทจจรงอน – ถอวาขาดรายการนไป) (เชค – ธนาคาร – ส านกงานใหญ) สถานทออกตว – ถอวาออกทภมลาเนาผสงจาย วนออกตว – ผทรงโดยชอบดวย กม. ทาการโดยสจรตมสทธจดวนตามทถกตองแทจรง

(วนออกตวอาจเขยนไวกอน / หลงออกจรงกได – ถาออกตวลวงหนากมผลสมบรณเปนตวในวนทผส งจายเขยนตวและสงมอบใหผรบเงน) สงทเขยนได / หามเขยน

สงทเขยนได ดอกเบย 911 ขอความหามโอนตวตอไป 917 ก าหนดผใชเงนยามประสงค 950

ขอก าหนดลบลาง/จ ากดความรบผดของตวเองตอผทรง / ลดละหนาทของผทรง 915

ขอความหามโอนตวตอไป 917 สงทหามเขยน / สงทไมม

ขอก าหนดลบลาง/จ ากดความรบผดของตวเองตอผทรง / ลดละหนาทของผทรง (เพราะสญญาแลววาจะใชเงน)

ดอกเบย (เนองจากถงก าหนดเมอทวงถาม โดยสภาพ จงขนเงนไดตงแตวนทลงในเชค ท าใหไมสามารถก าหนดดอกเบยได

As of 10 Apr 2012 6


เรองทไมม (เฉพาะทส าคญ) การผอนเวลา 948 (เขยนไวลกหนกไมหลดพนความรบผด) การไลเบยกรณมการรบรองบางสวน

เรองทไมม (เฉพาะ)ทส าคญ) การผอนเวลา 948 (เขยนไวลกหนกไมหลดพนความรบผด) การไลเบยกรณมการรบรองบางสวน

ประเดน ตวสญญาใชเงน ตวแลกเงน เชค การนาเอาบทบญญตมาใชอนโลม

985 ใหเอาบทบญญตตางๆ ในเรองตวแลกเงนมาใช โดยแยกระหวางตวออกในประเทศ / ตวออก ตปท.

989 ใหเอาบทบญญตตางๆ ในเรองตวแลกเงนมาใช โดยแยกระหวางเชคทออกในประเทศ / ตวออก ตปท.

ดอกเบย 911 จานวนเงนทใหใชในตว ผสงจายจะเขยนดอกเบยลงไปดวยกได แตถาไมไดกาหนดไวเปนอยางอน ดอกเบยจะคดตงแตวนทลงในตวเงน

ไมน ามาใช หามมดอกเบย – ถาเขยน กม.ถอเสมอนวาไมไดเขยน (ทางปฏบต ถาอยากคดดอกเบย – ตองเขยนรวมเปนตนเงนไป)

สงตวเองจายเงน ไมน ามาใช

เพราะมคสญญาสองฝาย ในสญญาจะสงจายเงนใหตนเองไมได

912 ตวแลกเงนจะ สงใหใชเงนตามคาสงของผสงจาย (อ – ร คนเดยวกน) สงจายเอาจากตวผสงจายเอง (อ – จ คนเดยวกน) จายเพอบคคลภายนอกกได (ม อ – จ – ร ครบ)

ไมน ามาใช เพราะเปนกรณทธนาคารเทานนจายเงน

วนถงกาหนด 913 วนถงกาหนดของตวแลกเงนนน ไดแก (1) ในวนใดวนหนงทกาหนดไว (FIXED DATE) (2) เมอสนระยะเวลาอนกาหนดไวนบแตวนทลงในตวนน (FIXED DATE) (3) เมอทวงถาม (ON DEMAND) / เมอไดเหน (AT SIGHT)

ในทางต ารา -- เหนวาเปนตวประเภทเดยวกน แนว ฎ. – เหนวาตางกน = ตวชนดทวงถามเกบไวนานเทาใดกได / ตวชนดเมอไดเหนตองยนใหใช

เงนภายใน 6 เดอนนบแตออกตว มฉะนนสนสทธไลเบยผสลกหลง / ผส งจาย) (4) เมอสนระยะเวลาอนกาหนดไวนบแตไดเหน (AFTER SIGHT) (“ถงก าหนด 10 วนหลงจากไดเหน”)

ใชเฉพาะ 913 (3) ถงกาหนดเมอทวงถามเทานน (ทวงถามไดตงแตวนทออกเชค)

ความรบผดของผลงลายมอชอในตว o มเงอนไข

ไมน ามาใช ตวสญญาใชเงนไมใชการรบผดแบบมเงอนไข แตเปนการรบผดตามสญญาเทานน ดงนน ไมวาผทรงจะผดนดไมไปขนเงนตามก าหนด / ไมท าตามวธการตามตว ผลคอ ผออกตว / ผสลกหลง กไมหลดพนความรบผด

914 ผสงจาย / ผสลกหลง เปนผสญญาวา เมอตวไดนายนโดยชอบแลว จะมผ รบรองและใชเงนตามเนอความแหงตว กรณผจายไมรบรอง/ไมจายเงนตามตว หากผทรงทาถกตองตามวธการเกยวกบการไมรบรอง/ไมจายเงนนนแลว ผลคอ ผออกตว / ผสลกหลง ตองรบผดใชเงนแก ผทรง (รบผดแบบมเงอนไข)

As of 10 Apr 2012 7


o ตามสญญา 986 ว.1 ผออกตวสญญาใชเงน รบผดอยาง ผรบรองตวแลกเงน (แมไมมเรองการรบรอง)

ผรบรองตวแลกเงน มความรบผดตามสญญา ไมมการรบรอง มแตการจดรบร (เหมอนการรบรอง) โดยธนาคารทจดรบร มความรบผดตามสญญา

ขอก าหนดลบลาง/จ ากดความรบผด ผสงจาย/ผสลกหลง

ไมน ามาใช ผออกตวสญญาใชเงน / ผสลกหลงไมมสทธจดขอก าหนดลบลาง / จ ากดความรบผดของตนได จดลงไป ไมมผล

915 (1) ผสงจาย / ผสลกหลง มสทธจดขอกาหนดลบลาง/จากดความรบผดของตนตอผทรง (หามไลเบย / ไลเบยไดบางสวน / WITHOUT RECOURSE) – เปนเรองเฉพาะตว สามารถท าได (ออกสอบทกครง แตไมไดเปนประเดนใหญ)

ขอก าหนดลดละหนาท ผทรง

ไมน ามาใช ไมมสทธจดขอก าหนดลดละหนาทของผทรง จดลงไป ไมมผล

915 (2) ผสงจาย / ผสลกหลง มสทธจดขอกาหนดลดละหนาทซงผทรงมแกตน (ไมตองมค าคดคาน / WITHOUT PROTEST)

ถาผสงจายเขยน– มผลกบทกคน ถาผสลกหลงเขยน – มผลเฉพาะตวกบผ เขยน

การยกขอตอส :หลกตราสารเปลยนมอ

916 หลก บคคลทถกฟองในมลตวแลกเงน – ไมอาจยกขอตอสทเปนเรองเฉพาะบคคลระหวางตนกบผสงจายหรอผทรงคนกอนได (หนเปนโมฆะ / โมฆยะ) เวนแตการโอนจะมขนดวยการคบคดกนฉอฉล (ไมสจรต คอ รถงขอตอสของลกหนทมตอผโอน โดยตองรกอน/ขณะทจะโอนมาใหตน)

การโอนตว การโอนตวระบชอ 917 ว.1 การโอนตวระบชอทาไดโดยการสลกหลง + สงมอบ (กรณผทรงตาย ผสบสทธกสามารถโอนได) วธการสลกหลง 919 ว.1 คาสลกหลงนนตองเขยนลงในตวแลกเงน / ใบประจาตอ + ลงลายมอชอผสลกหลง

919 ว.2 การสลกหลงทไมไดระบชอผ รบประโยชน แคลงลายมอชอ กสมบรณ เรยกวา “สลกหลงลอย” สทธของผ รบโอนโดยการสลกหลงลอย

920 ว.1 การสลกหลง โอนไปซงบรรดาสทธตามตวแลกเงน 920 ว.2 ถาสลกหลงลอย ผทรงมสทธ 3 ประการ คอ (1) เขยนชอของตนเองหรอชอผอน ใหเปนผ รบสลกหลง (2) สลกหลงตวเงนตอไปเปนสลกหลงลอย หรอ สลกหลงใหแกบคคลอนผใดผหนง (3) โอนตวเงนตอไปใหผอน โดยไมกรอกความลงในทวาง และไมสลกหลง

การหามโอน – ผสงจายหามเปลยนมอ (อยในขายออกสอบ)

917 ว.2 – เมอผสงจายเขยนดานหนาตววา “เปลยนมอไมได” หรอเขยนคาอนทานองเดยวกน (เชค – A/C Payee Only / Payee Only) ผลคอ ตวเงนนนไมสามารถโอนแบบตวเงนได (กรณนม 2 ความเหน คอ ใชไดกบตวทกชนด / เฉพาะตวระบชอเทานน) แตสามารถโอนกนไดอยางการโอนหนสามญ (การโอนสทธเรยกรองธรรมดา คอ ท าเปนหนงสอ + บอกกลาวเปนหนงสอแกลกหน / หลก “ผรบโอนไมมสทธดกวาผโอน”)

ผสลกหลงหามสลกหลงโอนตวตอไป

923 ผสลกหลงสามารถเขยนขอความหามสลกหลงลงในตวได (เพราะตองการยกขอตอสยนผรบสลกหลง – ถาผสลกหลงเขยน A/C Payee Only เหมอนเรองการไมรบผดหากมการโอนตอไป)

หากมผ รบสลกหลงโอนตวตอไป ผลคอ ผสลกหลงทเขยนระบขอความหามสลกหลงไมตองรบผดตอผซงรบโอนตอไปจากผ รบสลกหลง (รบผดตอผทตนโอนใหเทานน + สามารถยกขอตอสกบผทต วโอนตอไปได)

As of 10 Apr 2012 8


การโอนตวผถอ ไมมตวผถอ เปนผลจากรายการตามตว ม.983 (5) หากเขยนวา “หรอผถอ” ขอความนนไมมผล

918 การโอนตวผ ถอ – ทาไดโดยการสงมอบ

การสลกหลงตวผ ถอเปนการอาวลผสงจาย

ไมน ามาใช เพราะตวสญญาใชเงนไมมตวผถอ จงไมเปนไมไดโดยสภาพ

921 การสลกหลงตวเงนชนดตวผ ถอ – เปนการอาวลแกผสงจาย

การสลกหลงมเงอนไข / โอนบางสวน – ไมมผล

922 การสลกหลงตองเปนขอความทไมมเงอนไข ถามเงอนไขบงคบไว ถอวาเงอนไขนนไมไดเขยนไว การสลกหลงโอนเพยงบางสวน เปนโมฆะ (เหมอนไมมการโอน ตวยงอยกบผทรงคนเดม)

การโอนหลงสนเวลาทาคาคดคาน/เมอตวขาดความเชอถอ (ม.924 – 926 อ.สหธน ไมออกสอบ – แต อ.จนไมร)

ไมน ามาใช ตวสญญาใชเงนไมตองมการท าค าคดคาน

เพอใชสทธไลเบย

924 ว.1 ถาตวเงนมการสลกหลงตอไปเมอสนเวลาเพอทาการคดคานการไมจายเงน/การรบรอง ผลคอ ทาใหตวขาดความเชอถอ หากไมไดท าคาคดคานไว – ผ รบสลกหลงมสทธเพยง สทธทเกดจากการรบรอง (ถาม) ตอผ รบรอง สทธไลเบยเอาจากผซงสลกหลงตวแลกเงนภายหลงสน

เวลานน

ใชเฉพาะกบเชคออกใน ตปท. หากไมท าค าคดคานในก าหนด – ทกคนกอนหนาผทรงหลดพน เวนแตผรบรอง และผโอนตวตอกนไปหลงหมดเวลาท าค าคดคาน

ไมน ามาใช

ตวสญญาใชเงนไมตองมการท าค าคดคาน เพอใชสทธไลเบย

924 ว.2 แตหากไดท าคาคดคานการไมรบรอง/การไมจายเงนแลว – ผสลกหลงไดไปเพยงสทธของผซงสลกหลงใหแกตนอนมตอผ รบรอง ผสงจาย และบรรดาผสลกหลงนนมากอน ยอนขนไปจนถงเวลาคดคาน

ใชเฉพาะกบเชคออกใน ตปท. หากท าค าคดคานในก าหนด แลวโอนตวตอไป – ผรบโอนตอไป มสทธเทาทผไปท าค าคดคานมเทานน (ถอเสมอนวาตวหยดการโอนแบบตว

เปนเหมอนการโอนความไป)

การโอนในฐานะอน (ไมโอนกรรมสทธ)

925 ผทรงสามารถสลกหลงตวเงนเพอใหตวแทนเรยกเกบเงนได แตตองมขอความ “ในฐานะจดการแทน” / “ราคาอยทเรยกเกบ” ระบชดเจนบนตว 926 ผทรงสามารถสลกหลงตวเงนเพอจานาได แตตองมขอความ “ราคาเปนประกน” / “ราคาเปนจานา” ระบชดเจนบนตว

As of 10 Apr 2012 9


การรบรอง / การจดรบร ตวสญญาใชเงน – การจดรบร ม.986 ว.2 ตวแลกเงน การรบรอง ม.927 - 937 เชค – การจดรบร ม.993

ไมน าการรบรองมาใช – ผออกตวไดใหค ามนสญญาแลววาจะใชเงนตามตว ดงนน จงไมตองมการรบรองอก

กรณตวสญญาใชเงนซงใหใชเงนในเวลาใดเวลาหนงภายหลงไดเหน (AFTER SIGHT) (ซงตองยน 2 ครง ครงแรก ใหผออกตวรบรวาตองจายเงน / ครงทสอง เพอใหจายเงน) ผทรงตองนาตวยนใหผออกตวจดรบร (วาทราบแลว) ภายในเวลาทกาหนด ม.928 คอ 6 เดอน เพอใหวนจดรบรเปนวนเรมตนนบเวลาในการใชสทธไลเบย (ถาไมไปยนใหจดรบร ผสลกหลง / ผออกตวไมหลดพนความรบผด แตผทรงผดนดท าใหไมสามารถคดดอกเบยผดนดได)

ถาผออกตวบอกปดไมยอมจดรบร ผทรงตองทาใหเปนหลกฐานขนดวยคาคดคาน (ไมใชคดคานแบบตวแลกเงน แตเพอใหเปนหลกฐาน) เพอใหวนท าค าคดคานเปนวนเรมตนนบก าหนดเวลาแตไดเหนในการใชสทธไลเบย

927 กรณ กม. ก าหนด “ให” ผทรงตองยนตวใหผจายรบรอง ไดแก (1) กรณทผสงจายกาหนดใหมการยนตวเพอใหรบรอง โดยอาจกาหนดเวลายนหรอไมกได (2) กรณผสลกหลงกาหนดใหมการยนตวเพอใหรบรอง โดยอาจกาหนดเวลายนหรอไมกได

เวนแต ตวแลกเงนทผสงจายกาหนดหามการนาตวไปใหผจายรบรองไวกอนแลว (ซงโดยสภาพ ผสลกหลงจะก าหนดใหมการยนตวเพอรบรองไมได)

(3) กรณตวแลกเงนชนดสงใหใชเงนเมอถงระยะเวลากาหนดอยางใดอยางหนงนบแตไดเหน (AFTER

SIGHT) (ซงผทรงตองน าไปยนใหผจายรบรองภายใน 6 เดอนนบแตออกตว) กรณท กม. “หาม” ผทรงยนตวใหผจายรบรอง ไดแก (1) กรณผสงจายหามนาตวไปยนใหผจายรบรอง (หากผทรงไมเชอ หากไปยนแลวผจายไมรบรอง กยง

ใชสทธไลเบยไมได จนกวาตวจะถงก าหนด) เวนแต 2 กรณ ไดแก ตวแลกเงนไดออกใหผจายใชเงน ณ สถานทอนทไมใชภมลาเนาของผจาย ตวไดออกสงใหใชเงนในเวลาใดเวลาหนงนบแตไดเหน (AFTER SIGHT) (โดยสภาพตองรบรอง)

(2) กรณผสงจายหามนาตวไปยนใหรบรองกอนกาหนดวนใดวนหนง (ผส งจายอาจก าหนดวาเมอครบ 1 เดอนนบแตออกตวจงสามารถไปยนใหรบรองได)

(3) กรณตวถงกาหนดเมอไดเหน (AT SIGHT) (เมอเหนตองใชเงน โดยสภาพจงไมตองมการรบรอง) ผมสทธยนใหรบรอง – ผทรง / ผทมตวนนในครอบครอง มสทธยนตวแลกเงนใหแกผจายรบรอง สถานทยนตวใหรบรอง – ทอยของผจาย (อาจแตกตางจากสถานทใชเงน / ภมล าเนาของผจายกได) ก าหนดเวลายนตว กรณผสงจายไมไดกาหนดเวลาไว – ยนใหรบรองเมอใดกไดกอนตวถงกาหนดเวลาใชเงน กรณผสงจายกาหนดเวลาเอาไว – เปนไปตามทผสงจายกาหนด 928 กรณตวใหใชเงนเมอสนระยะเวลาอยางใดอยางหนงนบแตไดเหน (AFTER SIGHT) – ยน

ภายใน 6 เดอนนบแตวนออกตว หรอชา/เรวกวานนแลวแตผสงจายกาหนด 929 ผทรงมสทธยนตวเงนในทนททนใดใหผจายรบรอง หากยนแลวภายใน 24 ชม. ผจายไมรบรอง ผทรงมสทธทาคาคดคาน (ดวธท าค าคดคาน ม.960) (และใชสทธไลเบยผตองรบผดได)

ไมน าการรบรองมาใช – แมเรยกวารบรองแตเปนเรองของการจดรบรของธนาคาร ซงแมจะเกดเหตตาม ม.991 / 992 ธนาคารกตองจายเงนอยด

วธจดรบร (รบรอง) – ลงลายมอชอ + เขยนขอความวา “ใชได” หรอ “ใชเงนได” ผลตอธนาคาร – ธ. ตองผกพนเปนลกหน ชนตนในเชค และตองรบผดตอผทรงโดยตรง ผลตอผขอใหธนาคารจดรบร (รบรอง) ผทรงขอให ธ. จดรบร – ผสลกหลก / สง

จาย หลดพนความรบผด (เนองจากผทรงไมเชอวา 2 คนนจะรบผดได กม. จงใหเหลอแตธนาคารตองรบผด / เพราะผทรงมนตสมพนธในฐานะเจาหน มเชคอยในมอ)

ผสงจายขอให ธ. จดรบร – คสญญาในตวเงน(ลกหน)ทกคนยงตองรบผดอย ไมมใครหลดพน (เพอความมนคงของเชค)

ผสลกหลง – ขอไมได (เปนไปไมไดโดยพฤตการณ กม. จงไมไดบญญตไว เพราะไมมนตสมพนธใดกบ ธ.)

As of 10 Apr 2012 10


935 ประเภทของการรบรอง ม 2 ประเภท คอ (1) การรบรองตลอดไป – เปนการรบรอง

โดยไมแกไข/โตแยงคาสงของผสงจาย (2) การรบรองเบยงบาย – เปนการรบรอง

โดยเปลยนแปลงไปจากคาสงทผจายเขยนไว ซงอาจเปนการรบรองแบบมเงอนไข / รบรองเพยงบางสวน

936 ผลของการรบรองเบยงบาย ผทรงจะบอกปดไมรบคารบรองแบบ

เบยงบายกได = โดยถอวาตวเงนขาดความเชอถอ แลวทาคาคดคาน และใชสทธไลเบยตอไป

กรณผทรงยอมรบคารบรองแบบเบยงบาย แตถาผสงจาย / ผสลกหลง ไมยนยอมดวย = ผสงจาย / ผสลกหลงหลดพนความรบผดตามตวเงน เวนแต เปนการรบรองเบยงบายชนดรบรองแตเพยงบางสวนซงผทรงไดบอกกลาวโดยชอบไปยงผสงจายและผสลกหลงแลว

ขอสงเกต : หากไมมการรบรอง สทธในการทาคาคดคาน = เปนเรอง ม.929 โดยมสทธทาคาคดคาน 24 ชม. หลงผจายไมรบรอง

จนถงหนงวนสดทายกอนทตวถงกาหนดใชเงน หนาทในการทาคาคดคาน = เปนเรอง ม.960 มหนาททาคาคดคานตงแตวนทถงกาหนดใชเงน

จนถงนบไปอก 3 วนจากนน

930 การรบรองทาไดโดย (เฉพาะผจายเทานนทสามารถเปนผรบรองได) (1) เขยนวา “รบรองแลว” / ACCEPTED / CERTIFIED / MARKED

931 ถาไมไดเขยนขอความวารบรองแลว เพยงแต “ผจาย” ลงลายมอชอไวดานหนาตว กถอเปนการรบรองแลว

(2) เขยนไวดานหนาตวแลกเงน (3) ลงลายมอชอผจายไวดานหนาตวแลกเงน (4) ลงวนททรบรอง

933 ถาการรบรองไมไดลงวนทรบรอง = ถอเอาวนสดทายแหงระยะเวลาอนกาหนดไวเพอรบรองเปนวนรบรอง (วนกอนถงก าหนดใชเงน 1 วน / วนทตามทผส งจายก าหนด)

932 ถาการรบรองไมไดลงวนทรบรอง และตวนนเปนตวชนดสงใหใชเงนภายในเวลากาหนดทไดเหน (AFTER SIGHT) ผลคอ ผทรงจะลงวนทรบรองทแทจรงไปกได = วนถงกาหนดกเรมนบตงแตวนรบรองทแทจรงนน ถาผทรงจดวนรบรองคลาดเคลอนไปโดนสาคญผด / ลงวนผดทกสถาน (เชน ไมสจรต) –

หากตวดงกลาวโอนไปยงผทรงอนโดยชอบ = ใหถอวาตวนนใชได โดยวนทจดคลาดเคลอนโดยสาคญผด / วนทลงผดทกสถาน เปนวนรบรองทถกตอง (แตระหวางผทรงทจดวนทรบรองกบลกหนอนจะตองบงคบดวยวนทแทจรง)

934 การยกเลกคารบรองทาไดโดย (กรณผจายเปลยนใจยกเลกค ารบรองหลงจากรบรองแลว) (1) ใหผจายขดฆาคารบรองทง (2) การขดฆาตองกระทากอนตวหลดมอไป

จากผจาย (3) จะตองไมเคยแจงเปนหนงสอไปยงผทรง

/ คสญญาทไดลงนามในตวเงน วาตนเอง(ผจาย)ได รบรองตวนแลว

937 เมอผจายไดทาการรบรองตวแลกเงนแลว ผลคอ ผจายผกพนทจะจายเงนในจานวน

ทรบรองตามเนอความแหงการรบรองของตน

As of 10 Apr 2012 11


การอาวล (ใชกบทกเรอง) การคาประกนการใชเงนตามตว

938 ตวแลกเงนจะมผคาประกน รบประกนการใชเงนเตมจานวน/บางสวนกได เรยกวา “อาวล ”บคคลภายนอก / คสญญาแหงตวเงนฝายใดฝายหนง จะเปนผ รบอาวลกได

วธการอาวล (แบบ) 939 การรบอาวลตองเขยนลงในตวเงน / ใบประจาตอ โดยตองระบวารบประกนผใด ตวระบชอ เขยนวา “ใชไดเปนอาวล” / คาทมความหมายคลายคลงกน + ลงลายมอชอผ รบอาวล (ดานหนา/หลงกได) ลงลายมอชอหนาตวอยางเดยว (โดยไมมค าวา “ใชไดเปนอาวล”) – มผลเปนอาวล

เวนแตถาเปนลายมอผจาย/ผสงจาย – ไมเปนอาวล (แตเปนการรบรอง / แตถาลงดานหลงไมเปน) ตวผ ถอ – สลกหลง – มผลเปนอาวล (เปนอาวลโดนผลของ กม. ซงมกเกดมากในเชค)

ถาไมไดระบ ผลคอ ถอวาเปนการอาวลผสงจาย

ความผกพนของผ รบอาวล

940 ผ รบอาวลยอมตองผกพนเปนอยางเดยวกนกบบคคลซงตนประกน แมความรบผดใชเงนทผ รบอาวลไดประกนอยนนจะตกเปนใชไมไดดวยเหตใดๆ

เวนแตเพราะทาผดแบบระเบยบ เมอผ รบอาวลไดใชเงนไปตามตวแลกเงนแลว

สญญารบอาวลนนกยงคงสมบรณ มสทธไลเบยเอาแกบคคลซงตนไดประกนไว / บคคลทงหลายผ รบผดแทนตวผนน

การใชเงน การใชเงน มาตรา กรณ ตวสญญาใชเงน – ตวแลกเงน (ตาม ม.941 – 949) ผล หมายเหต การใชเงนตามตว 941 ตวแลกเงนพงใชเงนเมอถงกาหนด เมอถงกาหนดวนใด ผทรงมหนาทเอาตวไปยนเพอใหใชเงนวนนน การบงคบใหผทรงรบการใชเงนกอนกาหนด

942 การบงคบใหผทรงตวรบเงนกอนถงกาหนด ถาผจายไดใชเงนไปกอนเวลาตวถงกาหนด

ทาไมได ผจายตองยอมรบความเสยงเคราะหเอง

วนถงกาหนดใชเงน (กรณตางๆ)

943 944

วนถงกาหนดใชเงนของตวแลกเงน แบงตามประเภท ดงน (1) ในวนใดวนหนงทกาหนดไว (FIXED DATE) (2) เมอสนระยะเวลาอนกาหนดไวนบแตวนทลงในตวนน (FIXED DATE) (3) เมอทวงถาม (ON DEMAND) / เมอไดเหน (AT SIGHT) ม 2 ความเหน

แนวต ารา - ตวทง 2 เปนประเภทเดยวกน แนว ฎ./ แนวปฏบต – ตวทง 2 เปนตวคนละประเภท

(4) เมอสนระยะเวลาอนกาหนดไวนบแตไดเหน (AFTER SIGHT)

วนท ผทรงตองยนตว – ผทรงตองไปยนตว

ในวนถงกาหนดวนนน ในวนถงกาหนดวนนน ภายใน 6 เดอน นบแตไดเหน / ทวงถาม เมอไดเหน – ภายใน 6 เดอน นบแตวนออกตว เมอทวงถาม – ยนเมอใดกได ไมมกาหนด ภายใน 6 เดอน นบแตวนออกตว

ผลของการไมยนตวตามก าหนด 973 (2) + ว.2 ผทรงสนสทธ

ไลเบยตอผสลกหลง / ผจาย / คสญญาอนๆ เวนแต ผ รบรอง (ถาม)

As of 10 Apr 2012 12


ผ รบรองปลดเปลอง 947 ถาไมมการยนใหใชเงนในวนทตวถงกาหนด ผ รบรองจะปลดเปลองความรบผดของตน โดยวางเงนทคางชาระตามตวนนไวกได การผอนเวลา (ใชเฉพาะตวแลกเงน)

948 ถาผทรงตวแลกเงนผอนเวลาใหแกผจาย (ไมน ามาใชกบตวสญญาใชเงน เพราะเปนการรบผดตามสญญา แมมการผอนเวลา ผสลกหลงกไมหลดพนความรบผด)

ผทรงสนสทธไลเบยเอากบผ เปนคสญญาคนกอนๆ ทไมไดตกลงดวยกบการผอนเวลา

ผอนเวลา = Extension of Time

การใชเงนตามตวทมลายมอชอผสลกหลงปลอม / สทธของผ รบเงนบกพรอง (กรณไมใชธนาคารเปนผจาย)

949 ภายใต ม.1009 กรณตวแลกเงนซง “ไมใชชนดถงก าหนดใชเงนตามทเขาสงเมอทวงถามอนมธนาคารเปนผจาย” (คอ Cheque ซงตองไปด ม.998 หรอ ม.1009) / ตวสญญาใชเงน – ผจายไดรบการคมครองโดยหลดพนความรบผดเมอ (1) ใชเงนเมอตวถงกาหนด (2) เปนการใชเงนโดยสจรต + ปราศจากการฉอฉล / ประมาทเลนเลออยางรายแรง (3) พสจนไดวามการสลกหลงตดตอกนไมขาดสาย + แตไมตองพสจนลายมอชอผสลกหลง (วาจรง/ปลอม)

ถอวาเปนการใชเงนโดยชอบ ผลคอ ผจายหลดพนจากความรบผด + หกบญชผสงจายได

การใชเงน เชค (ตาม ม.990 – 1000) ผล หมายเหต กาหนดเวลายนเชคใหจายเงน (เปนเรองระหวาง ผทรง – ลกหน)

990 กาหนดเวลายนเชคใหธนาคารใชเงน ออก-สงจายในเมองเดยวกน – ตองเรยกเกบเงนภายใน 1 เดอน นบแตวนทออก

เชค (วนเดยวกบวนทออก ไมสนใจวา 1 เดอน มกวน / ออก 31 ม.ค. สนเดอนกตองยนสนเดอน ก.พ. คอ 28 หรอ 29 ก.พ.)

ออก-สงจายตางเมอง – ตองเรยกเกบเงนภายใน 3 เดอน นบแตวนทออกเชค (สถานทผส งจายออกเชค v.s. ธนาคารทจายเงน อาท บญชออก ธ.ท กทม. แตสงให ธ.ทเชยงใหมจาย / ออกทาพระจนทรแตใหจายรงสต คนละจงหวด)

หากผทรงยนเชคใหจายเงนไมทนภายในกาหนด ผทรง สนสทธไลเบยเอาจากผสลกหลงทงหลาย และ เสยสทธตอผสงจายเทาทจะเกดความเสยหายอยางหนงอยางใดแกผสงจายเพราะ

การไมยนเชคนน (คอ ผส งจายเสยเงนในธนาคาร – กรณธนาคารลมละลายเทานน) ขอสงเกต ม.990 ไมใชเรองอายความ แตเปนเรองเงอนเวลา

ขอยกเวนธนาคารไมตองจายเงนตามเชค (ดลพนจของธนาคาร จายหรอไมจายกได)

991 โดยหลกธนาคารตองจายเงนตามเชค เวนแตเปนสทธของธนาคารทจะปฏเสธการจายเงน ดงน (1) เงนในบญชของผเคยคาคนนนเปนเจาหนไมพอจะจายตามเชคนน (แมเงนไมพอกจายได อาท credit หรอ สญญาเบกเงนเกนบญช) (2) เชคนนยนเพอใหใชเงนเมอพนเวลา 6 เดอนนบแตวนออกเชค (ไมใช ม.990 1 / 3 เดอนทเปนเรองของผทรง – ลกหน แต ม.นเปนเรองของธนาคาร – ผทรง

และ ไมมผลท าใหผส งจายหลดพนความรบผดแตอยางใด) (3) ไดมคาบอกกลาววาเชคนนหายหรอถกลกไป (มทงความเหนวาจาย/ไมจายกได แตเมอด ม.1010 เหนวาเปนหนาทของผทรงตองบอกกลาวไปยงผมหนาทจายเงนวาหาม

จาย หากมการบอกกลาวไปแลว โดยหลกไมควรจาย แตเมอพจารณา ม.1010 ประกอบกบ 1009 กนาจะเปนเรองของการสงจายไมถกระเบยบ ตดบญชผส งจายไมได) ขอยกเวนของการยนเชคใหใชเงน (MUST NOT PAY หามจายเดดขาด)

992 ธนาคารมหนาทและอ านาจปฏเสธการใชเงนตามเชคเมอ (ขอสงเกต – กรณทง 1 – 3 เกดกบผสงจาย) (1) มคาบอกหามการใชเงนจากผสงจาย (เนองจากผส งจายมนตสมพนธโดยตรงกบ ธ. ไมใชกรณผทรงบอกหามสงจาย คอ ม.991 (3)) (2) ผสงจายตาย (ฎ. – ผทรงไมตองไปเรยกเกบเงนจากธนาคาร แตไลเบยไดเลย) (3) ผสงจายลมละลาย / ศาลมคาสงรกษาทรพยชวคราวของผสงจาย / มประกาศโฆษณาคาสงเชนนน

As of 10 Apr 2012 13


ประเภทของการขดครอมเชค + หลกเกณฑการจายเงน (ขดครอมทวไป / ขดครอมเฉพาะ)

994 ถาเชคมเสนคขนานขดไวดานหนาเชค (ขดครอมดานหลงไมมผล) และเขยนคาวา “บรษท” / “& co.” หรอคายอระหวางเสนทงสอง (หรอไมเขยนอะไรเลยกได) เปนเชคขดครอมทวไป – ใหใชเงนแตเฉพาะใหแก ธ.เทานน (หามจายเงนสด) ถาระหวางเสนคขนานมชอ ธ.ใดลงไวโดยเฉพาะ เปนเชคขดครอมเฉพาะ – ใหใชเงนแก ธ.ทระบไวระหวางเสนขดครอมเทานน

(การขดครอม A/C Payee Only ไมใช ม.น แตเปนการหามเปลยนมอ ม.917) ขดครอม – หาก ธ.จายเงนสด ไมจายผาน ธ. ผลคอ ธ.ตองรบผดตอผทรง เพราะเปนการจายผดหนาท (อาท หากตวไปตกอยแกผอนทไมใชผทรง)

การขดครอมเชคลกษณะตางๆ

995 บคคลทมอานาจขดครอมเชค มแค 3 คน ผสงจาย – ขดครอมทวไป / เฉพาะกได ผทรง – ขดครอมทวไป / เฉพาะกได อาจเตมชอ ธ. ทาใหเปลยนเปนขดครอมเฉพาะกได มสทธเขยน “หามเปลยนมอ” แมเชคเปนเชคขดครอมทวไป/เฉพาะ ผลคอ ผไดรบโอนเชคมสทธเทาผ โอน (หลกผรบโอนไมมสทธดกวาผโอน)

ธนาคาร – ขดครอมไดเฉพาะให ธ.อนไปเรยกเกบเงนแทนตนเอง / เฉพาะใหตวเอง (ปองกนเผอเชคหายไป การจายผานตองจายผาน ธ.ตนเองเทานน) หามลบการขดครอม 996 การขดครอมเชคเปน “ขอส าคญ” ของเชค จะลบไมได ถาทาไป ไมชอบดวย กม. โดยผลเปนไปตาม ม.1007 คอ หากการแกไข

ปรากฏชด (ไมแนบเนยน) + ธ.จายเงนไป = ธ. ตองรบผดชอบตอเจาของเชคทแทจรงนน ไมปรากฏ (แนบเนยน) + ธ.จายเงนไป “โดยสจรต + ไมประมาท” = ธ.ไมตองรบผดตอ

เจาของเชคทแทจรง + หกบญชผสงจายได เชคขดครอมเฉพาะใหกบหลายธนาคาร

997 เมอมการนาเชคขดครอมเฉพาะทมชอ ธ. มากกวาหนง ธ. มาขนเงน เวนแตเปนการขดครอมเฉพาะให ธ. อนเปนตวแทนเรยกเกบเงน

หากมการใชเงนไป (รวมถงกรณทเชคมการแกไขการขดครอมอยางชดเจน) แตหากเชคดงกลาวไมปรากฏวามการขดครอม / ไมปรากฏวามการลบ/แกไขการขดครอม

ธ. ผใชเงนมหนาทบอกปดไมใชเงน ธ. ทใชเงนไปตองรบผดตอผ เปนเจาของเชคทแทจรงนนในการทตอง

เสยหายเพราะการใชเงนตามเชคนน หาก ธ.ใชเงนไปโดยสจรต + ไมประมาทเลนเลอ ธ. กไมตองรบผด

(ถอวาเชคไดรบการจายเงนแลว ธ.ผจายไดรบความคมครอง + ผส งจายกหลดพนความรบผดดวย มลหนเดมและมลหนตามเชคระงบ)

ผลทธนาคารใชเงนตามเชคทขดครอมโดยสจรตและไมประมาท

998 หากธนาคารใชเงนใหกบเชคขดครอม โดยสจรต + ไมประมาทเลนเลอ ผลคอ ผลตอธนาคาร – เสมอนวาเชคนนไดมการใชเงนใหแกเจาของทแทจรงแลว ดงนน ธ.ผจายจงหกบญชผสงจายได ผลตอผสงจาย – หากเชคนนผจายไดมอบใหแกผ รบเงนและถงมอผ รบเงนแลว ใหถอเสมอนวาเชคนนไดใชเงนใหแกเจาของทแทจรงแลว

As of 10 Apr 2012 14


ขอจากดสทธกรณเชคขดครอมทมคาวา “หามเปลยนมอ”

999 บคคลใดไดรบเชคขดครอมทมคาวา “หามเปลยนมอ” ผลคอ บคคลนนไมมสทธในตวดงกลาวดกวาผ โอน (เปนการปกปองผทรงไมใหถกปดปาก จงไมน าหลกตราสารเปลยนมอตาม ม.916 มาใช)

ขอสงเกต : เชคขดครอมหามเปลยนมอ ม 2 ความเหน (1) ไมวาใครเขยน – ผลคอ ม.999 โอนอยางตวเงนได (2) ตองดวาใครเปนคนเขยน “หามเปลยนมอ”

ผสงจายเขยน – ผล ม.917 คอ โอนอยางตวเงนไมได ตองโอนอยางหนสามญ ผทรงเขยน – ผล ม.999 (อ.เสาวนย / อ.จตต) คอ โอนอยางตวเงนได

การคมครอง ธ.ผ เรยกเกบเงนตามเชค

1000 ธ. ทเรยกเกบเงนตามเชค หากไดรบเงนไวจากธนาคารผจายแทนลกคาของ ธ. รบเงนไวโดยสจรต ของตนโดยสจรต + ปราศจากประมาทเลนเลอ หากปรากฏวาผ เคยคาของตนนนไมมสทธ / มสทธบกพรองในเชคนน

ธ.ผ เรยกเกบไมตองรบผดตอเจาของทแทจรงของเชคนน

การใชเงน (มาตราทใชไดกบทงตวแลกเงน / ตวสญญาใชเงน / เชค) การเวนคนเอกสาร 945 ผทรงตองเวนคนตวเงนใหแกผใชเงนให (ผจาย) / โดยผจายอาจจะขอใหผทรง (ผ รบเงน) ลงลายมอชอรบรองในตวกได การใชเงนบางสวน

946 ผทรงมสทธปฏเสธบอกปดการใชเงนบางสวนได หากยอมรบเงนบางสวน ผทรงตองบนทกขอความนนลงในตวเงน + สงมอบใบรบ (ใบเสรจ) ใหผใชเงน

ผทรงยงตองเกบตวไวเพอใชในการไลเบยเงนสวนทเหลอตอไป ผทรงตองท าค าคดคานในสวนทไมมการจายเงนดวย มฉะนน จะสนสทธไลเบยใน

สวนทยงไมมการใชเงน

การท าค าคดคาน – การใชสทธไลเบย เพราะไมรบรอง/ไมจายเงน ตวสญญาใชเงน ตวแลกเงน เชค

การไลเบยเมอตวเงนถกปฏเสธไมรบรอง/ไมใชเงน ทาใหตวเงนขาดความเชอถอ

959 ก) และ ข (3) อนโลม ผทรงมสทธไลเบยเอาแกบรรดาผสลกหลง / ผออกตวสญญาใชเงน / บคคลอน ๆ ซงตองรบผดตามตวสญญาใชเงน กรณตวถงกาหนด – หากผออกตวไม

ใชเงน กรณตวไมถงกาหนด – หากผออกตว

ตกเปนผ ลมละลาย

959 ผทรงมสทธไลเบยผสลกหลง / ผสงจาย / บคคลอน ๆ ซงตองรบผดตามตวเงนไดหาก ก) กรณตวแลกเงนถงก าหนด หากผจาย/ผรบรองปฏเสธการใชเงน ข) กรณตวแลกเงนยงไมถงก าหนด หาก

(1) ผจายบอกปดไมรบรองตวเงน เมอผทรงนาตวเงนไปยนใหรบรอง (2) ผจายจะรบรองหรอไมกตาม อยในฐานะทไมอาจใชเงนได คอ

ผจายตกเปนคนลมละลาย ไดงดเวนการใชหน แมการงดเวนใชหนนนจะมไดมคาพพากษาเปนหลกฐาน ถกยดทรพยและการยดทรพยนนไรผล (คอ ไมมเงนพอใชหน – ท าใหผทรงไมมความมนคงในสทธตามตว)

(3) ผสงจายตวเงนชนดไมจ าเปนตองมการรบรองนนตกเปนคนลมละลาย

As of 10 Apr 2012 15


การท าค าคดคาน (ขอสงเกต – เวลาท าค าคดคานการไมรบรอง เหลอมกบค าคดคาน การไมใชเงนอย 1 วน)

ใชเฉพาะกบตวสญญาใชเงน ออกใน ตปท.

960 เมอตวแลกเงนไมไดรบการรบรอง/ใชเงน ผทรงตองทาคาคดคานเปนหนงสอเพอเปนหลกฐาน (1) คาคดคานการไมรบรอง – ตองทาภายในเวลาทกาหนดไวเพอยนตวเงน

ใหรบรอง (กอนตวถงก าหนด) หรอภายใน 3 วนตอแตนน (2) คาคดคานการไมใชเงน – ตองทาภายในวนใดวนหนงทพงใชเงนตามตว

(เมอตวถงก าหนด) หรอ ถาไมไดกาหนดไวกภายใน 3 วนตอแตนน (ถาไมท าภายในก าหนด สนสทธไลเบย ตาม ม.937 ว.2)

ใชเฉพาะกบเชค ออกใน ตปท.

ทาคาคดคานตอ จนท. ใชเฉพาะกบตวสญญาใชเงน ออกใน ตปท.

961 คาคดคานตองทาตอ นอภ. / ผทาการแทน นอภ. ใชเฉพาะกบเชค ออกใน ตปท.

ขอความในคาคดคาน ใชเฉพาะกบตวสญญาใชเงน ออกใน ตปท.

962 ชอ/ยหอของบคคลผคดคานและผถกคดคาน / เหตทตองทาคาคดคาน / สถานทและวนทาคาคดคาน (เปนตน)


กรณท กม.กาหนดวาไมตองมคาคดคาน


964 กรณไมตองทาคาคดคาน เมอมการทาคาคดคานไมรบรอง ไมตองท าคาคดคานการไมใชเงนอก ผสงจายตวประเภททไมจาเปนตองใหผใดรบรอง ตกเปนคนลมละลาย

เพยงแตนาคาพพากษาซงสงใหผสงจายเปนคนลมละลายแสดงตอศาล ผสงจายตวระบลงไปในตววาไมตองทาคาคดคาน ขอกาหนดนมผลไป

ถงคสญญาทกคนตามตวเงน (ออกสอบบอย)


กรณไมตองทาคาคดคาน ไมน ามาใช

965 ตวเงนภายในประเทศ ถาผจายลงขอความในตววา “ไมรบรอง” / “ไมใชเงน” + ลงวนทบอกปด + ลงลายมอชอ ผลคอ ผทรงไมตองทาคาคดคาน


หนาทของผทรงในการทาคาบอกกลาวกรณไมรบรอง/ไมใชเงน (โดยท าตามแบบของค าบอกกลาว ม.966)


963 เมอทาคาคดคานแลว ผทรง – มหนาทตองคาบอกกลาวไปยง บคคลทตนจะไลเบย (ผสลกหลงทถดตนขนไป ผส งจาย) ภายใน 4 วนตอจากวนททาการคดคาน หรอจากวนทยนตวซงไมตองมการคดคาน

ผสลกหลง – มหนาทตองใหคาบอกกลาวแกคนซงถดตนขนไปเรอยๆ จนถงผสงจาย


As of 10 Apr 2012 16


ความรบผดการไลเบย – รบผดอยาลกหนรวม

967 ในเรองตวแลกเงน ผสงจาย / ผ รบรอง / ผสลกหลง / ผอาวล ยอมตองรวมรบผดตอผทรง (รบผดอยางลกหนรวม) ผทรงยอมมสทธเรยกใหบคคลเหลานนรบผดเรยงตว / รวมกนกได โดยไมตองดาเนนการตามลาดบ

จ านวนท ผทรงเรยกใหรบผดได

968 ในการใชสทธไลเบย ผทรงมสทธเรยกรอง (1) จานวนเงนในตว ซงเขาไมรบรอง/ไมใช + ดอกเบย หากวามขอกาหนดใหคดดอกเบย (2) ดอกเบย รอยละ 5 ตอป นบแตวนถงกาหนด (3) คาใชจายในการคดคาน / การสงคาบอกกลาว / คาใชจายอน ๆ (4) คาชกสวนลด – โดยหากไมมขอตกลงไว ใหคด รอยละ 1/6 ในตนเงนอนจะพงใช หากใชสทธไลเบยกอนถงกาหนด ผลคอ ใหหกลดจานวนเงนในตวเงนลง รอยละ 5

ไมน ามาใช ดงนน จงเรยกใหรบผดไดเฉพาะตนเงนทอยบนเชค + ดอกเบยผดนดตามหลกหนทวไป คอ รอยละ 7.5 ตอป (หรอมากกวานนถาม สทธ)

สทธของคสญญาซงเขาถอเอาและใชเงนตามตว (การไลเบยตอไป)

969 เมอคสญญาฝายซงเขาถอเอาและใชเงนตามตว มสทธเรยกเอาเงนใชจากคสญญาทงหลายซงตองรบผดตอตนได คอ (1) เงนเตมจานวนซงตนไดใชไป (2) ดอกเบยในจานวนเงนนน คดอตรารอยละ 5 ตอป นบแตวนทไดใชเงนไป (3) คาใชจายตาง ๆ ทตนตองออกไป (4) คาชกสวนลด – โดยหากไมมขอตกลงไว ใหคด รอยละ 1/6 ในตนเงนอนจะพงใช


สทธของคสญญาซงตองรบผดและถกไลเบย

970 คสญญาทกฝายซงตองรบผดและถกไลเบย / อยในฐานะจะถกไลเบยไดนน เมอใชเงนแลว มสทธเรยกใหเขาสละตวเงนใหแกตนได + คาคดคาน + บญชรบเงนดวย

ผสลกหลงทกคนซงเขาถอเอาและใชเงนตามตวแลกเงนแลว มสทธขดฆาคาสลกหลงของตน และของเหลาผสลกหลงภายหลงตน


ขอจากดการใชสทธไลเบยของ

971 ผสงจาย / ผ รบรอง / ผสลกหลงคนกอน นน หากมการโอนตวตอไป แลวตนกลบมาเปนผทรงอกครงนน ไมมสทธไลเบยเอาแกคสญญาทตนตองรบผดตอเขาอยกอนตามตวเงน

การใชสทธไลเบยหลงการรบรองแตเพยงบางสวน


972 กรณใชสทธไลเบยภายหลงการรบรองแตบางสวน คสญญาฝายซงใชเงนอนเปนจานวนเขาไมรบรองนน อาจจะเรยกใหจดระบความทใชเงนนลงไวในตวเงนและเรยกใหทาใบรบใหแกตนได อนงผทรงตวเงนตองใหสาเนาตวเงนอนรบรองวาถกตองแกคสญญาฝายนนพรอมทงคาคดคานดวย เพอใหเขาสามารถใชสทธไลเบยในภายหลงไดสบไป


As of 10 Apr 2012 17


ผลของการไมทาคาคดคาน – ผทรงสนสทธไลเบยเอาแกผสงจาย ผสลกหลง และคสญญาคนอนๆ


973 ถาผทรงไมทาคาคดคานภายใน (1) กาหนดเวลาสาหรบตวแลกเงนชนด “ใหใชเงนเมอไดเหน” (AT

SIGHT) / “ภายในระยะเวลาอยางใดอยางหนงภายหลงทไดเหน” (AFTER SIGHT)

(2) กาหนดเวลาสาหรบทาคาคดคานการไมรบรอง/ไมจายเงน (3) กาหนดเวลาสาหรบใหยนตวเพอใหใชเงน ในกรณทมขอกาหนดวา

“ไมตองทาคาคดคาน” ผลคอ ผทรงสนสทธไลเบยลกหนทกคน ยกเวนผ รบรอง (ถาม)


การยดระยะเวลากรณมเหตจาเปน


974 กรณการยนตวแลกเงน/ทาคาคดคาน ถามเหตจาเปนอนมอาจกาวลวงได = กม. กใหยดเวลาออกไปอกได


@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

2012-04-10 la 331 final สรุปมาตรา...

Documents