平成21年度 修 士 論 文 反応性スパッタ法による inon 薄膜の作製 … ·...
TRANSCRIPT
-
InON
-
1
1 .......................................................................................................................................3 1.1 ..............................................................................................................................3 1.2 ..............................................................................................................................3 2 .......................................................................................4
2.1 ......................................................................................................................4 2.1.1 ...........................................................................................................4 2.1.2 RF..................................................................................5 2.1.3 ...................................................................................6 2.1.4 ...............................................................................................7
2.2 ..................................................................................................................................8 2.2.1 ...............................................................................................................................8 2.2.2 ...................................................................................................................9 2.2.3 Rapid Thermal Anneal (RTA) ...............................................................................10
3 .................................................................................................................12 3.1 X (X-ray Diffraction:XRD)..................................................................................12 3.2 ............................................................................................................................13 3.3 Photoluminescence (PL) ..............................................................................................14 4 .................................................................................................................15
4.1 ................................................................................................................................15 4.2 ................................................................................................................................16 5 InON...............................................................................................................17
5.1 InON.............................................................................................17 5.1.1 XRD .......................................................................................................................17 5.1.2 .....................................................................................................................19 5.1.3 PL...........................................................................................................................20 5.1.4 .........................................................................................21
5.2 300 InON...........................................................................................22 5.2.1 XRD .......................................................................................................................22 5.2.2 .............................................................................................................26 5.2.3 PL...........................................................................................................................27 5.2.4 .........................................................................................28
6 .....................................................................................................................................29 ........................................................................................................................................30
-
2
InN:Zn ...............................................32 1 ...............................................................................................................................32 2 .......................................................................................................................33
2.1 X (X-ray Photoelectron Spectroscopy:XPS) .......................................33 2.2 ................................................................................................................35
3 .......................................................................................................................36 4 InN:Zn..................................................................................................................37
4.1 InN:Zn ..............................................................................37 4.2 300 InN:Zn ............................................................................41
5 ..........................................................................................................................................45 ........................................................................................................................................46 ....................................................................................................................................................47
-
3
1 1.1
InN
InN
InN 1.9 eV[1-4]
InNMetal Organic Chemical Vapor
Deposition : MOCVDMolecular Beam Epitaxy : MBE
0.7 eV 1.2 eV
[5-12]
InN MBE InN MBE
[13]
InN
1.9 eV InN
InN InN
1.9 eV2.0 eV
1.2 InN
2.0 eV PL
-
4
2 2.1
2.1.1 ()
(sputtering)
( Ar)
Fig. 2.1
-
5
2.1.2 RF[14]
(Radio Frequency :RF)
RF Fig. 2.1
Fig. 2.2(13.56 MHz)
Fig. 2.3 (DC )
DC
Fig. 2.2 Fig. 2.3
-
6
2.1.3 [15]
Fig.
2.4
Fig. 2.4
-
7
2.1.4
In N2N2 O2
-
8
2.2 RF
2.2.1
Fig. 2.5 500 (1/s)
250 (1/s)
Fig. 2.5
-
9
2.2.2 Fig. 2.6
2
Substrate heater
Fig. 2.6
-
10
2.2.3 Rapid Thermal Anneal (RTA) MINI-LAMP-ANNEALER
MILA-3000
(100 V-1kW / )
O
O
Fig. 2.7
-
11
PID PID
Fig. 2.8
)11()( DSIS
pPID TTKsG
2.1
TI TD
ProportionalIntegral
DerivativePID
PID
Gc(s) Gp(s)C(s)R(s)
+-
GPID(s)
Gc(s) Gp(s)C(s)R(s)
+-
GPID(s)
Fig. 2.8
-
12
3 3.1 X (X-ray Diffraction:XRD)[16] Fig. 3.1 X
X X
X
Bragg
nd sin2 (3.1)
d: : :Xn:
X Bragg X
X
X 2 ()
()
Table 3.1 X
(X ) Cu (K:1.542)
(kV) 32
(mA) 20
(deg/min)
4
(mm) 10
(mm) 0.15
(mm) 20 Fig. 3.1
Table 3.1 X
-
13
3.2 [17]
( V-570)
Table 3.2
1001ln1
Td (3.2)
d (cm)T (%)
Table 3.2
T
Fast
(nm) 5.0
(nm/min) 400
(nm) 240 2500
-
14
3.3 Photoluminescence (PL) [18]
Luminescence
Photoluminescence
PL Fig. 3.2He-Cd 325 nm
U-340 2
2
He-Cd
(CCD)
PC
Fig. 3.2 PL
-
15
4 4.1
1. 10
2. 10
3. 10
4.
RF
1.
2.
3. 4.0104 Pa
4. N2
O2 N2 O2
5.
6.
[]
1. RTA InNInON
2. N2 250 sccm 10
3.
4. 50
-
16
4.2 Table 4.1 RF InNInON
Table 4.2
0 1000013000 5 700010000 1030
30005000
Table 4.1
In (2)
N2 (2.6102 Pa)
N2+O2 (N2 0%~30%)
(Pa) 0.27
(min) 60
(W) 50
7059p Si(100)
300
Table 4.2
min 1030
300600
sccm 250
-
17
5 InON 5.1 InON 5.1.1 XRD Fig. 5.1 Si XRD
0510202 2040
0 InN(0002)5 0
In2O3 (222)
10 20 In2O3
5.1.2 Fig. 5.310 In2O3
0
100
200
In2O
3(2
22)
In2O
3(2
22)
20 30 400
100
200
10%
20%
In2O
3(4
00)
In2O
3(3
21)
0
1
2[ 105]0%
InN
(000
2)
0
20005%
Inte
nsity
(cou
nts)
2 (degree)
Fig.5.1 XRD
-
18
Fig. 5.2 Si 600 30
XRD 0 5 In2O3(222)
InN In2O3[19-21]
10(Fig. 5.1)
Fig. 5.2 XRD ()
0
4000
8000
Inte
nsity
(cou
nts)
2 (deg)
In2O
3(2
22)
0
500
10005%
0
200
40010%
In2O
3(3
21)
20 30 400
500
1000
0%
20%
In2O
3(4
00)
-
19
5.1.2 Fig. 5.3 0
(InN) 2.0 eV5 2.5 eV10 3.5 eV
0 2.0 eV
InN10 3.5 eV In2O3
5.1.1
10 In2O3
2 3 40
1
2
3
4
5
6
O2 0% O2 5% O2 10% O2 20% O2 30%
Photon energy (eV)
2
(109
cm
-2 )
Fig. 5.4 600 30
0
5 3.4 eV
10 as-deposited In2O3
Fig. 5.3
-
20
5.1.3 PL Fig. 5.5 Si 600 30
PL 0 5
2.0 eV PL 10
30
1.5 2 2.5 3Photon energy (eV)
PL in
tens
ity (a
rb. u
nits)
0% 5%
2 3 40
0.2
0.4
0.6
0.8
1
0% 5% 10% 20% 30%
2
(101
0 cm
-2 )
Photon energy (eV)Fig. 5.4 ()
Fig. 5.5 PL ()
-
21
5.1.4 Fig. 5.6 0 Si 600 30
0 5
Fig. 5.6
-
22
5.2 300 InON 5.2.1 XRD Fig. 5.7 300 Si XRD 05
InN(0002)1020 In2O3
XRD(Fig. 5.1)
300
0
500
10000
1
2[ 105]
20 30 400
500
1000
0
0.5
1[ 105]In
N(0
002)
In2O
3(2
22)
In2O
3(3
21)
In2O
3(4
00)
In2O
3(2
11)
InN
(000
2)
In2O
3(2
22)
In2O
3(3
21)
In2O
3(4
00)
Inte
nsity
(cou
nts)
2 (degree)
0
5
10
20
Fig. 5.7 XRD
-
23
Fig. 5.8 300 Si 600 30
XRD In2O3
0 5 InN In2O31020
0
20
40
2 (degree)
Inte
nsity
(103
cou
nts)
0%
In2O
3(2
22)
0
100
200 5%
In2O
3(2
22)
In2O
3(2
22)
In2O
3(2
11)
In2O
3(2
11)
In2O
3(4
00)
In2O
3(4
00)
0
2
4 10%In
2O3
(321
)In
2O3
(321
)
20 25 30 35 400
4
8 20%
In2O
3(2
22)
In2O
3(4
11)
Fig. 5.8 XRD ()
-
24
()
0300 Si 600 1030
XRD Fig. 5.9
0 (as-deposited)10 15 20 30In2O3(222)
InN(0002) PDF 0(as-deposited)
InN(0002)10 20 InN(0002) In2O3(222)
30 In2O3
30 31 32
0 min
10min
15min
20min
30min
2 (degree)
Inte
nsity
(arb
. uni
ts)
Fig. 5.9 XRD ()
InN(0002) In2O3(222)
-
25
()
0300 Si 300600 30
XRD Fig. 5.10
(as-deposited)300400 InN(0002)
500 InN(0002) In2O3(222)InN
600In2O3
30 31 32
as-deposited
300
400
500
600
Inte
nsity
(arb
. uni
ts)
2 (degree)
Fig. 5.9 Fig.5.10InN In2O3
InN In2O3InON
In2O3(222) InN(0002)
Fig. 5.10 XRD ()
-
26
5.2.2 Fig. 5.11 300
0
1.5 eV
InN5 1.7 eV
10 2 eV
2030 3.5 eVIn2O3
1 2 3 40
0.2
0.4
0.6
0.8
1
Photon energy (eV)
2
(101
0 cm
-2 )
0% 5% 10% 20% 30%
Fig. 5.12 300 600 30
0 1.5 eV
2 eV 3 eV
5 2 eV
3 eV3 eV
1030 3.5 eV
1 2 3 40
0.5
1
1.5
Photon energy (eV)
2
(101
0 cm
-2 ) 0%
5% 10% 20% 30%
Fig. 5.11 (as-deposited)
Fig. 5.12 ()
-
27
5.2.3 PL Fig. 5.13 300 Si 600 30
PL 0 5
2.0 eV 10
1.5 2 2.5 3
PL in
tens
ity (a
rb. u
nits
)
Photon energy (eV)
0% 5%
Fig. 5.14 0300 Si 600 30
PL20 K 1.98 eV
300 K 2.10 eV
1.5 2 2.5 3
20 K40 K60 K80 K100 K120 K140 K160 K180 K200 K220 K240 K260 K280 K300 K
PL in
tens
ity (a
rb. u
nits
)
Photon energy (eV)
Fig. 5.13 PL ()
R.T.
Fig. 5.14 PL ( 0 N2)
-
28
Fig. 5.15 30300 Si 600 30
PL20K 1.85 eV
200 K
1.5 2 2.5 3
20 K40 K60 K80 K100 K120 K140 K160 K180 K200 K220 K240 K260 K280 K300 K
Photon energy (eV)
PL in
tens
ity (a
rb. u
nits
)
5.2.4 Fig. 5.16 0300 Si 600 30
300
Fig. 5.15 PL ( 0 N2)
Fig. 5.16
-
29
6 300
InON
XRD 300 0
5 InN 1030 In2O3
05 InN In2O3
1030
2.0 eV 3.6 eV
300 1.5 eV 3.5 eV
PL 0 5 2.0 eV
0 PL
1030
PL30 PL200 K
300
-
30
[1] T. L. Tansley and C. R. Foley, J. Appl. Phys. 59, (1986) 3241.
[2] T. L. Tansley and C. R. Foley, J. Appl. Phys. 60, (1986) 2092.
[3] T. Yodo, H. Ando, D. Nosei, and Y. Harada, Phys. Stat. Sol. B 228, (2001) 21.
[4] T. Yodo, H. Yona, H. Ando, D.Nosei, and Y. Harada, Apll. Phys. Lett. 80, (2002) 968.
[5] V. Y. Davydov, A. A. Klochikhim, R. P. Seishaan, V. V. Emtsev, S. V. Ivanov, F. Bechstedt, J.
Furthmuller, H. Harima, A. V. Mudryi, J. Aderhold, O. Semchinova, and J. Graul, Phys. Stat. Sol.
B 299, (2002) R1.
[6] J. Wu, W. Walukiewicz, K. M. Yu, J. W. Ager III, E. E. Haller, H. Lu, W. J. Schaff, Y. Saito, and Y.
Nanishi, Appl. Phys. Lett. 80, (2002) 3967.
[7] T. Matuoka, H. Okamoto, M. Nakao, H. Harima, and E. Kurimoto, Appl. Phys. Lett. 81, (2002)
1246.
[8] S. Adachi: Properties of group-IV, III-V and II-VI semiconductors (Wiley, 2005).
[9] O. Briot, B. Maleyre, S. Clur-Ruffenazch, B. Gil, C. Pinquier, F. DDemangeot and J. Frandon,
Phys. Stat. Sol. C 1, (2004)1425.
[10] Q. X. Guo, T. Tanaka, M. Nishino, H. Ogawa, X. D. Pu, and W. Z. Shen, Appl. Phys. Lett. 86,
(2005) 231913.
[11] M. Kuball, J. W. Pomeroy, M. Winterbert-Fouquet, K. S. A. Butcher, H. Lu, W.J. Schaff, T. V.
Shubina, S. V. Ivanov, A. Vasson, and J. Leymarie, Phys. Stat. Sol. A 202, (2005) 763.
[12] W. Z. Shen, X. D. Pu, J. Chen, H. Ogawa, and Q. X.Guo, Solid State Commun 137, (2006) 49.
[13] Motlan, E. M. Glodys, and T. L. Tansley, J. Cryst. Growth, 241, (2004) 165.
-
31
[14] (1976).
[15] (1990).
[16] X
(1982).
[17] (1989).
[18] (1983).
[19] A. Sungthong, S. Porntheeraphat, A. Poyai, and J. Nukeaw, Appl. Surf. Sci. 254, (2008) 7950.
[20] T. Yodo, Y. Kitayama, K. Miyaki, H. Yona, Y. Harada, K. E. Prince, K. Scott, and A. Butcher: J.
Cryst. Growth, 269, (2004) 145.
[21] T. Yodo, Y. Kitayama, K. Miyaki, H. Yona, and Y. Harada, Jpn. J. Appl. Phys. 43, (2004) 139.
-
32
InN:Zn
1 In2O33.5 eVLED
[1,2]
InN 500 In2O3
[3-5] p
np In2O3In2O3
InN Zn p
In2O3
-
33
2 3
2.1 X (X-ray Photoelectron Spectroscopy:XPS)
UPS X
XPS
UPSXPS 1
XPSXPS
X
Table 7.2.1 XPS
XPS
Mg 1253.6 eV
Al 1486.6 eV
X kE
bE kb EhvE (7.2.1) kE bE bE
XPS bE
2
1
XPS iXPS iI i i iN K iiii KNiII 0 (7.2.2) I
-
34
jiij
ijji
j
i
KIKI
NN
(7.2.3)
I
XPS
shake upshake off
XPS 1970
X
-
35
2.2 [6] pn
Fig. 7.2.1 n
Si
p
p n
p n
pn
0.5~10 A
200
Fig. 7.2.1
-
36
3 ZnIn Zn 330
Zn
Fig. 7.3.1 300
Table 7.3.1 Table 7.3.2
In + Zn (Zn: 330)
N2 (2.6102 Pa)
(Pa) 0.27
(min) 3060
(W) 50
7059n Si(100)(0001)
300
min 30
600
sccm 250
(a) Zn 3 (b)Zn 30
Fig. 7.3.1 In Zn
Table 7.3.1
Table 7.3.2
-
37
4 InN:Zn 4.1 InN:Zn 4.1.1 XPS Fig. 7.4.1 Zn2p3 XPSZn 3
Zn2p3 Zn
1.7%Zn 30 Zn2p3
Zn 14.6
Inte
nsity
(arb
. uni
ts)
Zn2p3
Binding Energy (eV)1020102510301035
3%
30%
4.1.2 XRD Fig. 7.4.2 Si XRD In
Zn 3 30 XRD
Zn 3 InN(0002)Zn3N2(134)
Zn 30 Zn3N2
Zn3N2[7,8] InN(101-
3)
Fig. 7.4.1 XPS
-
38
0
500
1000
Zn3N
2(22
2)
Zn3N
2(32
1)
Zn3N
2(13
4)Zn
3N2(
134)
InN
(101
3)
20 30 40 50 600
500
1000
Inte
nsity
(cou
nts)
2 (degree)
3%
30%
Zn3N
2(40
0)
InN
(101
3)
InN
(000
2)
Fig. 7.4.3 Si 600 30
XRDZn 3 In2O3
Zn 30ZnO
In2O3 Zn3N2
In
In2O3
0
500
1000
Inte
nsity
(cou
nts)
2 (degree)
3%
30%
In2O
3(22
2)
In2O
3(32
1)
In2O
3(40
0)
In2O
3(33
2)
In2O
3(44
0)
In2O
3(43
3)
In2O
3(61
1)
20 30 40 50 600
1000
In2O
3(21
1)
x
x
x
x
xoo
oo o
x: In2O3o: ZnO
Fig. 7.4.2 XRD
Fig. 7.4.3 XRD ()
- -
-
39
4.1.3 Fig. 7.4.4Zn 3
2.0 eV InN
Zn 30 1.4 eV
1 2 30
0.5
1
1.5
Photon energy (eV)
2
(109
cm
-2)
3%30%
Fig. 7.4.5 600 30
Zn 3
Zn 30 1.5 eV
3 eV
1 2 3 40
1
2
3
4
5
3%30%
Photon energy (eV)
2
(108
cm
-2)
Fig. 7.4.4
Fig. 7.4.5 ()
-
40
4.1.4 Zn 600 30
Zn 3
Zn 30
n
Table 7.4.1 ()
Zn 3% Zn 30%
Si n
n
-
41
4.2 300 InN:Zn 4.2.1 XPS Fig. 7.4.6 300 SiZn2p3XPSZn 3
30 Zn2p3
Zn 3 1.3 ZnZn
30 2.0 ZnZn 30
Zn 300
Zn
Inte
nsity
(arb
. uni
ts)
Zn2p3
Binding Energy (eV)1020102510301035
3%
30%
Fig. 7.4.6 XPS
-
42
4.2.2 XRD Fig. 7.4.7 300 Si XRDZn 3
InN(0002)
InN(101-
1)InN(101-
3)Zn 30 InN(0002)
InN(101-
1)InN(101-
3)InN(101-
2)Zn
0
500
1000
InN
(101
2)
InN
(000
2)
20 30 40 50 600
500
1000
3%
30%
Inte
nsity
(cou
nts)
2 (degree)
InN
(101
3)In
N(1
013)
InN
(101
1)In
N(1
011)
InN
(000
2)
Fig. 7.4.8 300 Si 600 30
XRD Zn 330 In2O3
Zn
Fig. 7.4.7 XRD
0
1000
2000
In2O
3(40
0)
20 30 40 50 600
1000
2000
2 (degree)
Inte
nsity
(cou
nts)
In2O
3(21
1)
In2O
3(22
2)
In2O
3(33
2)
In2O
3(44
0)In
2O3(
433)
In2O
3(43
3)
In2O
3(33
2)
In2O
3(32
1)
In2O
3(22
2)
In2O
3(21
1)
In2O
3(43
1)In
2O3(
431)
3%
30%
Fig. 7.4.8 XRD ()
- -
- -
-
-
43
4.2.3 Fig. 7.4.9 300Zn 3
301.5 eVZn
InN(Fig. 5.11)
1 1.5 2 2.50
2
4
6
2
(109
cm
-2)
Photon energy (eV)
3%30%
Fig 7.4.10 300 600 30
Zn 3
2.0 eVZn 30 3.5 eV
1 2 3 40
0.5
1
3%30%
Photon energy (eV)
2
(101
0 cm
-2)
Fig. 7.4.9
7.4.10 ()
-
44
4.2.4 Zn 300 600 30
Si
np
(Table 7.4.2)
Table 7.4.2
Zn3% Zn30%
Si n n n n
n n n n
n n n n
-
45
5 In Zn 330
InN:Zn
XPS Zn
1.714.6300 1.32.0
XRD Zn 30 Zn3N2
600 30 ZnO In2O3
300 ZnInN
Zn
Zn3%
2.0 eV30 1.4 eV300
Zn3Zn30% 1.5 eV
pn
np
-
46
[1] L. C. Chen, W. H. Lan, R. M. Lin, H. T. Shen, and H. C. Chen, Appl. Surf. Sci. 252, (2006) 8438.
[2] L. C. Chen, and H. C. Chen, Jpn. J. Appl. Phys. 44, (2005) 2995.
[3] K. P. Biju, and M. K. Jain, J. Cryst. Growth. 311, (2009) 2542.
[4] T. B. Hur, I. J. Lee, H. L. Park, Y.H. Hwang, and H. K. Kim, Solid State Commun, 130, (2004)
397.
[5] I. J. Lee, J. Y. Kim, T. B. Hur, and H. K. Kim, Phys. Stat. Sol. A 201, (2004) 2777.
[6] () (1984).
[7] K. Kuriyama, Y. Takahashi, and F. Sunohara, Phys. Rev. B, 48, (1993) 2781.
[8] K. Toyoura, H. Tsujimura, T. Goto, K. Hachiya, R.Hagiwara, and Y. Ito, Thin Solid Films, 492,
(2005) 88.
-
47
3