3.ünite.öğrenci davranişlarini etkileyen etmenler

1Öğr.Gör.Hüseyin AKAR

Herhangi bir sınıfta öğrenciler benzer uyarıcılarafarklı tepkiler verebilir.

Neden ortam ve uyarıcılar aynı olduğu haldeöğrenciler farklı biçimlerde davranmaktadır?


Öğrencilerin davranışlarınınnedenini tek tekçözümlemek oldukçagüçtür. Öğrencilerindavranışlarını yönlendirenbir çok etken vardır. Hiçbiröğrenci birbirinin aynıdeğildir. Kısaca bireyselfarklar vardır. Bireyselfarklar öğrencinin kalıtımsalözellikleri, yetiştiğitoplumsal çevre ve öğrenmesonucu kazandığıdavranışlardır.


Kalıtım, çevre ve öğrenme etkileşimi sonucundabireyler birbirinden farklılaşır.


İçinde yaşadığı toplum bireyin davranışlarınıbelirleyen önemli bir etkendir. Öğrenci bir çokdavranışı etkileşim halinde olduğu kişi ve gruplarvasıtasıyla öğrenir.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=pwxVIvLcy_DKAM&tbnid=TQQ42rAuyvAOAM:&ved=0CAUQjRw&url=http://ssp.dpu.edu.tr/projeler&ei=n15tUsmkO8aQswbR2YCwDw&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNH6yL9AaHkvZvdPHfrvhPuqyueyHg&ust=1382985712906713

Aile, bireyin etkileşime geçtiği ilk sosyal kurumdur.Çocuk kişiliğini şekillendiren bir çok davranışıailesinden öğrenir.Ailenin ait olduğu kültürün özellikleri,anne babanın eğitim durumu,ailenin sosyo-ekonomik durumu,ailenin çocuğa verdiği değer,çocukla ilgilenme düzeyleri,çocukla ilgilenme düzeyleri,ailedeki çocuk sayısı,eğitime verdiği önem gibi bir çok etmen çocuğunokuldaki davranışlarını etkiler.


Anne babanın çocuğa karşı davranış ve tutumlarıçocuğun davranışları üzerinde büyük bir etkiyesahiptir.

Otoriter ve baskıcı anne-baba davranış vetutumları ile disiplinsiz-aşırı hoşgörülü annebaba davranış ve tutumları çocuğun davranışlarıüzerinde farklı etkiye sahiptir.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=lXwNyXhcSoyrZM&tbnid=2dzThL0ANGmCMM:&ved=0CAUQjRw&url=http://akinyildirim.blogcu.com/anne-ve-babanin-yanlis-tutumu-gencleri-riskli-davranislara-suruk/7590233&ei=415tUq8ywdC0BveqgZgD&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNExfRc98T9ghusifuEsM6tj5MkBLg&ust=1382985801100526

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=9EJHI86dIp9eYM&tbnid=AE3_Jk7wWfbpbM:&ved=0CAUQjRw&url=http://mebk12.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/68/01/972340/icerikler/anne-baba-tutumlar-ve-cocuk-uzerindeki-etkisi_194092_gorme_engelli.html&ei=AV9tUrCKBoittAa-6ICQCg&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNExfRc98T9ghusifuEsM6tj5MkBLg&ust=1382985801100526

Anne babanın dengesiz ve kararsız tutumu daçocuğun kişilik gelişimini olumsuz yöndeetkileyebilir.

Ailenin çocuğa yönelik davranış ve tutumlarıçocuğun kişiliğinin yanı sıra okul

başarısını da etkiler.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=ymTsGLAwLoS5yM&tbnid=M_jBIfPaRE5ETM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.muhsinyazici.com/egitim/index.php/vel-blg-kaynai/11626-anne-babann-tutarsz-davran-cocuun-kiiliine-zarar-veriyor.html&ei=Rl9tUp7dJcrnswbzyoCgBw&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNFcn7IpwrvI5vn4i55nDX1ND6OW2g&ust=1382985916220337

Anne babanın çocuktan okul başarısıbeklentileri ile çocukların akademikperformansları arasında olumlu bir ilişkivardır.

Aile içi ilişkilerin düzenli ve dengeli olmasıçocuğun başarısını olumlu yönde etkiler.

Ev çevresi ve desteği ailenin eğitime katılımıöğrencinin okula düzenli devam etmesinisağlar.


Özellikle ergenlik döneminde akran grubununöğrencinin davranışları üzerinde çok önemli etkisivardır.

Çocuğun hangi akran grubunun üyesiolacağı yaşadığı çevreye ve okula bağlı olarakdeğişir.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=PX0j0l--e3w7bM&tbnid=udSa2cxEalWEHM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.tedistanbul.k12.tr/fen_bolumu/d2008_2009/akran_egitimleri_projesi_l.html&ei=n19tUpTnEMrXtAa-qICYCA&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNFTqOzu-Ni7ap_be38S89VETdnF-A&ust=1382986007830124

Öğrenciler günlük yaşamlarının yarısını okuldageçirmektedirler. Bu nedenle öğrencidavranışlarının geliştirilmesi ve değiştirilmesiokula ve öğretmene önemli görev düşmektedir.Yapılan araştırmalar öğretmenlerin ve okul

yönetiminin öğrenci davranışları üzerinde

sosyal çevreye daha fazla etkili olduğu

yöndedir.


Ülkemizde de okullar arasında öğrenci başarısıve olumsuz öğrenci davranışları açısından büyükfarklılıklar olduğu bilinen bir gerçek. Bu farkın enönemli kaynağı okulun ve öğretmeninözellikleridir.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=_eco2whs1M4InM&tbnid=Q2pHXTPc29vtMM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.atamml.k12.tr/webProjeleri/Projeler_2012/nurbanu_417/ogrencizm/resimler.html&ei=7F9tUuvRJYaatQbt3YGgCg&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNHlsCouz6A88daQbPas9MejJiA0bQ&ust=1382986067003341

Okul iklimi üzerine etki eden faktörler:

Okulun akademik görevlerinin kuvvetlevurgulanması

Okulun açık ve tutarlı kurallarının olması

Okulda kişiler arasındaki ilişkinin güçlü veolumlu olması


Okulun genel yapısı ve yönetimi dışındaokuldaki öğretmenlerin derslerdekitutumları, davranışları, kullandıkları öğretimyöntemleri de öğrenci davranışlarını etkileyenönemli davranışlar arasında yer almaktadır.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=UiHabiD9kIw5PM&tbnid=T9LrX-kzvk_y8M:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.vehayat.com/egitim/ogretim-teknikleri-ve-yontemleri.html&ei=U2BtUrSULMfQtAaVnYBA&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNFnmehb2MZ2XbfFCZDURUh-mMkvxg&ust=1382986173549623

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=u9z6my5VFRV7BM&tbnid=mLsNgma4QOqyaM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.cigdemsuzan.net/wordpress-3.0.1-tr_TR/wordpress/?paged=3&ei=h2BtUrGBMoOWtQatwYH4Dw&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNFnmehb2MZ2XbfFCZDURUh-mMkvxg&ust=1382986173549623

Son yıllarda okullarımızda istenmeyen öğrencidavranışlarda artış görülmektedir. Okullarda

istenmeyen öğrenci davranışları ile

toplumun yapısı; okul, aile gibi

toplumsal kurumların özellikleri ve

kültürel özellikleri arasında yakın

ilişki bulunmaktadır.


Artan olumsuz davranışlarınnedenini bulmak için toplumdanelerin değiştiğini analizetmek gerekir. Türkiye decumhuriyetin kurulmasındansonra eğitim sistemin büyükyapısal değişikler meydanagelmiştir. Ancak sınıf disiplininietkileyen değişimin temelleri1980 li yıllarda teknolojinininsan yaşamına girmesi Türkiyenin kapılarını batıya açması ilehızlanmıştır.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=nBe8dkoQqBPDYM&tbnid=EcCAz2_7qylU3M:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.haberahval.com/29-ekim-cumhuriyet-bayrami-siirleri.html&ei=eGFtUomjBIHftAb574GwCQ&psig=AFQjCNFkL_yjO4gVJ71BzAac93saVzGOuA&ust=1382986461407282

Ailedeki değişimin öğrenci davranışları

üzerindeki etkileri

Ailedeki değişmeleri;

Ailelerin çocuk yetiştirme konusundakieğilimlerinin değişmesi

Aile yapısındaki değişmeler

Ebeveynlerin çalışma koşullarındakideğişmeler.


1-Ailelerin çocuk yetiştirme konusundaki yaklaşımları

Uzun yıllar geleneksel toplum yapısının hakimolduğu ülkemizde aile yaşamında katı disiplinanlayışı egemendi.

Otoriteye mutlak saygının öğretildiği ailelerdengelen öğrenciler okulda genelde disiplini bozucudavranışlarda bulunmazlar.


Toplumda bireylerin uyma davranışı göstermesive toplumsal kurallara uyması toplumunbütünlüğünün sağlanmasın önemli roloynamaktadır. Ancak uyma davranışı

sorgusuz ve koşulsuz olması demokratik

toplumlarda sorun yaratmakta ve gerçekdemokrasiyi engellemektedir.


Otoriteye koşulsuz uyma davranışı gösterenbireylerin kendine güvenmeme, karar vermedegüçlük çekme gibi özellikleri toplumsal yaşamdamutsuz ve başarısız olmalarına nedenolmaktadır.

Bu nedenle özellikle entelektüel çevrelerdeçocuğun yetişmesinde kişiliğini geliştirmesineolanak sağlayan daha serbest ve demokratik bireğitim anlayışı yaygınlaşmaktadır.


Ülkemizde özellikle büyük şehirlerde okuyanöğrencilerle öğretmenler arasındaki çatışmanınen önemli kaynaklarından biri bu değişimdir.

Geleneksel ailelerden gelen öğretmenler

kendi değerleriyle öğrencilerin davranışını

karşılaştırdığında onları bir türlü

anlayamamaktadır.


Kuşkusuz sorun sadece öğretmendenkaynaklanmamaktadır. Bazı aileler de

özgür, kendini ifade eden çocuk

yetiştirme adına hiçbir kural

tanımayan çocuklar yetiştirmektedir.


2-Aile yapısında meydana gelen değişmeler

Sosyolojik olarak aile anne, baba ve çocuklardanoluşan en küçük toplumsal birim olaraktanımlanmakla birlikte son yıllarda bu tanımauymayan bir çok aile göze çarpmaktadır.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=GTJgCqdaCtfVtM&tbnid=5uyonzrqUNIlSM:&ved=0CAUQjRw&url=http://orkidemce.com/anne-baba-olmak-zor-zanaat.html/mutlu-aile&ei=2WJtUrXyOIHKtAadwYGYAQ&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNHL_j41yN-n8gMfzqTGdg7PSNm_dg&ust=1382986837444060

3-Ebeveynlerin çalışma koşullarındaki değişmeler

Ülkemizde çalışan annelerin çocukları ileyeterince ilgilenemeyecekleri ve evde anneeksikliğinin olumsuz etki oluşturacağıdüşünülmektedir. Ancak yurt dışında yapılanaraştırmalar annenin çalışıp çalışmamasınınçocuğun davranışları üzerinde bir etkisiolmadığını göstermiştir.


Annenin çalışması çocuğu doğrudanetkilememekle birlikte ebeveynlerininçalışma koşullarının ve yaşantılarının çocuğuetkilediği görülmüştür. Araştırmacılara göreçok ve uzun çalışma gerektiren güvencesiolmayan işler kişide stres yaratmakta ve budurum aile yaşantısını hem de çocuklarıolumsuz yönde etkilemektedir.


Ülkemizde 1980 li yılların sonu ve 1990 lı yıllardaçocukların günlük yaşamını etkileyen en önemliteknolojik gelişim renkli ve çok kanallı

televizyon ile kişisel bilgisayarların

yaygınlaşmasıdır.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=-ZKr_3RTqWeOWM&tbnid=Ylayc6sjNXNPdM:&ved=0CAUQjRw&url=http://huzurailedebaslar.wordpress.com/tag/tv-nin-zararlari/&ei=nGNtUsHlB4zEtAaQ04G4Dw&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNHARpOmfgGVsjxNW4h_CeUy7Lrg7Q&ust=1382987006039777

Televizyonun çocuklar üzerinde olumsuz etkileri1990 lı yıllarda ortaya çıkmaya başladı.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=xuRDIYi4u4q39M&tbnid=mkq6YfmclrlODM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.gencmekan.com/bulunan-odevler/7254-televizyonun-faydalari-amp-zararlari.html?t-7254.html=&langid=1&ei=y2NtUpe9K4KOtAbcq4G4Cw&bvm=bv.55123115,d.Yms&psig=AFQjCNHARpOmfgGVsjxNW4h_CeUy7Lrg7Q&ust=1382987006039777

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=hiZQV2UpKsyYlM&tbnid=ByDCU710SwEyBM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.keditor.org/yazilar_13.html&ei=HmRtUsjtIcbdtAbpgoCYCg&psig=AFQjCNHARpOmfgGVsjxNW4h_CeUy7Lrg7Q&ust=1382987006039777

Televizyonun çocuk üzerinde olumlu veolumsuz bir çok etkisi var. Bu etkiler süreklitartışma konusudur. Ancak sınıf yönetimiaçısından konu ele alındığında televizyonçocukların sürekli değişen hareketliuyarıcılara alışmasına neden olmuştur.Okulöncesi çağda bu programlarla yetişençocuklar okula başladıkları zaman okulyaşamını ve öğretmenin anlattıklarınıanlamsız ve kuru bulmakta, derslerdesıkılmaktadır.


Benzer şekilde ülkemizde 1990 lı yıllarda sosyoekonomik statüsü yüksek hemen hemen tümevlere giren bilgisayarlar da oyun aracı olarakkullanılmaktadır.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=qSf97iECGV1tlM&tbnid=ibHqE0uoreSE7M:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://annelerevecocuklarinaozel.blogspot.com/2012_04_01_archive.html&ei=XWRtUpm9I8fFswbKsIDQBA&psig=AFQjCNF2-ekix3YIuneBr2UTxEYrUFpfgg&ust=1382987229620478

Televizyon ve bilgisayar ile birlikte teknoloji ileçocukların oyun araçları da değişmiştir.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=jWLxPGhmRSFQGM&tbnid=y5t-2C3D4Vp42M:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://adamolacakminik.com/blog/4154/ahsap-oyuncak-tasarlamak-yapmak-ve-kullanmak&ei=lmRtUsWvHITQtQaj_oHoDA&psig=AFQjCNGdsBDaPF68ORmoDEjxR7uUdpuekw&ust=1382987286510952

http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=asgnUvMD4ttdQM&tbnid=jwSm427ty5ONmM:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://sondevir.com/?aType=haberYazdir&ArticleID=43698&tip=haber&ei=tmRtUvjXMcjJtAbMx4DQDg&psig=AFQjCNFaSZ3Zck4bN0SiMF57Chb1A1NCYA&ust=1382987318861174

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=rD66rYLyWSrMSM&tbnid=deI9CSB-IqZLMM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.beyinsalatasi.com/kus-lastigi-sapan/&ei=8GRtUuvKOcfWsgam04DgDA&psig=AFQjCNG23v22-rOc3TQ8Wcg2wWODFAcMnA&ust=1382987276207573

http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=XcGBa20nscUBSM&tbnid=WC1l1MLUlMtq5M:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.forumdas.net/sorun-cevaplayalim/celik-comak-oyunu-nasil-oynanir-160998/&ei=GGVtUoqTDYnNsgaHj4DgAg&psig=AFQjCNGvNjClkTaQFKQsrlyPCJXzaZfpBg&ust=1382987409218168

Ekonomik yapıdaki değişiklikler sonucundabüyük kentlere göç artmış işsizlik oranıyükselmiştir. Ayrıca yüksek enflasyonun süreklilikgöstermesi alt ve orta gelir grubununyoksullaşmasına neden olmuştur.


http://www.google.com.tr/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&docid=wyj6fwryB1A19M&tbnid=RztMXG0iiubtoM:&ved=0CAUQjRw&url=http://www.polonyadaegitim.com.tr/krakow-ekonomi.html&ei=emVtUuyvDYTZtAaos4CADA&psig=AFQjCNE_SCVgpp1yBA9mfw1yXSWjmm-S5w&ust=1382987510609567

Bunun sonucu olarakta alt sosyo-ekonomikgruplardaki ailelerin çocukları ergenlikdönemiyle birlikte şiddete yönelmesine nedenolmuştur.


Yoksullaşmanın neden olduğu diğer bir sorundaçocukların ailelerinin gelirine katkıda bulunmakamacıyla küçük yaşta çalışmak zorundakalmaları ve bu nedenle okula devam edememeya da okulu terk etme durumunda olmalarıdır.


Yoksullaşma kadar zenginlik de ailelerin çocuğabakış açısını ve dolayısıyla çocuğun okuldakidavranışlarını olumsuz yönde etkilemektedir.


Yurt dışında yapılan araştırmalarda orta sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin akademikbaşarılarının alt ve üst ekonomik düzeydekiçocukların başarılarından daha yüksekolduğunu göstermektedir.


Öğrencilerin yetiştikleri ortam, bu ortamdakiilişkileri ve sosyal yaşamı okul başarılarıhakkında tahminde bulunmamıza yardımcıolabilir. Bazı öğrenciler öğrenmeye hazır veistekli gelirken bazıları okula devam konusundarisk taşırlar.


Risk taşıyan öğrencilerin başlıca özellikleri:Ailesi ve diğer yetişkinlerle zayıf ilişkiKişisel yetersizlik ve güç eksikliği hisseden

öğrencilerDavranışları dış etmenden etkilenen öğrencilerAkademik başarı açısından kendine güveni düşük

öğrencilerSosyal biliş düzeyi zayıf olan, arkadaşları ile

işbirliği yapamayanProblem çözme becerisi zayıf olan


Risk faktörü taşıyan öğrencilerin çoğu fakirlik,aile yaşamının düzensizliği, olumlu rolmodellerinin olmaması, sağlık sorunları,beslenme yetersizliği vb. okul dışı nedenlerdenkaynaklanır.


3.ünite.öğrenci davranişlarini etkileyen etmenler

Education