4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU-2

2

İhale usulünün yanlış belirlenmesinin sorumlusu kimdir?

İhale usulünü belirleme yetkisi ihale yetkilisine aittir.

ANCAK….

3

… İhale komisyonuna verilen yetkiler düşünüldüğünde (39 ve 40. maddeler) ihale usulünün yanlış belirlenmesinden ihale yetkilisi ile birlikte ihale komisyonu da sorumludur.

Nitekim Kanunun 60. maddesinde, ….5 inci maddede belirtilen ilkelere ve 62 nci maddede belirtilen kurallara aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ve ihale yapanlar hakkında da yukarıda belirtilen müeyyideler uygulanır, hükmü yer almaktadır.

4

İhale usulleri

Açık ihale usulü Belli istekliler arasında ihale usulü Pazarlık usulü Not:Doğrudan temin bir ihale usulü

olmayıp, bir alım yöntemidir.

5

Açık ihale usulü

Açık ihale usulü temel ihale usulü olup, ihalenin sonuçlandırılması için asgari teklif sayısı bulunmamaktadır.

Başka bir anlatımla, ihaleye 1 (bir) istekli teklif vermiş olsa da idarenin uygun görmesi halinde bu istekli üzerinde ihale bırakılabilecektir.

Ancak bu durumda ihale komisyonunun dikkatli değerlendirme yapması gerekir...

6

“Şikayete konu ihalede (12) adet ihale dokümanının satın alındığı, 01.12.2009 tarihinde yapılan ihaleye (7) isteklinin teklif zarfı sunduğu, … tarafından sunulan zarfta teşekkür mektubu bulunduğu, … tarafından sunulan teklif zarfının yapıştırılan yerinin istekli tarafından imzalanmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, .. tarafından sunulan 19.947.000,00 TL tutarındaki teklifin aşırı düşük olduğu gerekçesiyle istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istendiği, yapılan açıklamanın uygun görülmeyerek reddedildiği, idari şartnamede iş deneyim belgesinin tutarının teklif edilen bedelin 24 aylık ihalelerde belirlenebilecek en üst oran olan % 40’ı olması hususunun düzenlendiği, … tarafından sunulan 20.605.600,00 TL tutarındaki teklifin, iş deneyim belgesinin idari şartnamenin anılan düzenlemesinde öngörülen şartı sağlamadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, … Tarafından sunulan 24.500.000,00 TL tutarındaki teklifle … tarafından sunulan 28.800.000,00 TL tutarındaki tekliflerin yaklaşık maliyetten yüksek olduğu gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakıldığı, ihalede tek geçerli olarak … teklifinin kaldığı, bu teklif fiyatının da 18.868.000,00 TL olduğu dikkate alındığında; ekonomik açıdan en avantajlı teklifin sağlıklı ve gerçekçi bir fiyat yarışması sonucunda oluşmadığı anlaşılmıştır.” 2010/UH.I-367

7

Açık ihalede ekonomik açıdan en avantajlı kişi ile pazarlık mümkün mü?

Açık ihalede hiç teklif çıkmaması durumunda ne yapılmalıdır?

İhale dokümanı gözden geçirilerek tekrar açık ihaleye çıkılabilir.

21/a pazarlık yapılabilir.

8

Belli istekliler arasında ihale usulü Belli istekliler arasında ihale usulü, yapılacak

ön yeterlik değerlendirmesi sonucunda idarece davet edilen isteklilerin teklif verebildiği usuldür.

Belli istekliler arasında ihale usulü kullanılarak ihale edilebilecek işler nelerdir?

9

Belli istekliler arasında ihale usulü kullanılarak ihale edilebilecek işler Bu usul iki durumda kullanılabilir; Yapım işleri, hizmet ve mal alım ihalelerinden

işin özelliğinin uzmanlık ve/veya ileri teknoloji gerektirmesi nedeniyle açık ihale usulünün uygulanamadığı işler (Yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşması gerekmiyor)

Yaklaşık maliyeti eşik değerin yarısını aşan yapım işi ihaleleri, (uzmanlık/ teknoloji gerektirmesi aranmıyor)

10

Belli istekliler arasında ihale usulü Kamu İhale Kurulu 2007/UY.Z-3128 sayılı

kararıyla, “Tıp Fakültesi Eğitim Blokları İkmal İnşaatı”nın, 2007/UY.Z-1400 sayılı kararıyla da, “Üniversite Hastanesi Tadilat ve Büyük Onarım İşi”nin belli istekliler arasında ihale edilmesini Kanunda öngörülen özel uzmanlık veya ileri teknoloji şartı bulunmadığı gerekçesiyle mevzuata aykırı bulmuştur.

11

Belli istekliler arasında ihale usulü Kamu İhale Kurulunun 2007/UY.Z-3208 sayılı

kararında “Yapılan incelemede başvuruya konu “Atıksu Arıtma Tesisi Yapımı” işinin idare tarafından uzmanlık gerektiren ve bir çok mekanik ekipmanı içinde barındıran komplike bir sistem olarak değerlendirildiği ve bu nedenle de ihale usulünün belli istekliler arasında ihale usulü olarak tespit edildiği anlaşılmıştır.” denilerek atıksu arıtma tesisinin belli istekliler arasında ihale edilmesi mevzuata aykırı bulunmamıştır.

12

Belli istekliler arasında ihale usulünün işleyişi Belirtilen asgari yeterlik koşullarını sağlayamayanlar yeterli

kabul edilmez. Ön yeterlik ilanında ve dokümanında belirtilmek kaydıyla;

yeterlikleri tespit edilenler arasından dokümanda belirtilen kriterlere göre sıralanarak listeye alınan belli sayıda istekli veya yeterli bulunan isteklilerin tamamı teklif vermeye davet edilebilir.(İdarenin takdirinde)

İhaleye davet edilebilecek aday sayısının beşten az olması veya teklif veren istekli sayısının üçten az olması halinde ihale iptal edilir.

Teklif veren istekli sayısının üçten az olması nedeniyle ihalenin iptal edilmesi durumunda, ihale dokümanı gözden geçirilerek varsa hatalar ve eksiklikler giderilmek suretiyle, ön yeterliği  tespit edilen bütün istekliler tekrar davet edilerek  ihale sonuçlandırılabilir.

13

Belli istekliler arasında ihale usulü Belli istekliler arasında ihale usulünde hiç teklif

çıkmaması durumunda ne yapılmalıdır? İhale dokümanı gözden geçirilerek tekrar belli istekliler

arasında ihaleye çıkılabilir. Açık ihaleye çıkılabilir 21/a pazarlık yapılabilir. Ön yeterlilik aşamasında ihaleye davet edilecek asgari

kişi sayısı kaçtır? Teklif değerlendirme aşamasında istekli sayısı

bakımından asgari kişi sayısı kaçtır? Bu sayılar bulunamazsa ihale iptal edilir. (Knun.20/4)

14

PAZARLIK USULÜ

Kanunda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü usuldür.

154734 Sayılı Kamu İhale Kanunu4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu

PAZARLIK USULÜ

a) Açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması.

b) Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

c) Savunma ve güvenlikle ilgili özel durumların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması.

16

d) İhalenin, araştırma ve geliştirme sürecine ihtiyaç gösteren ve seri üretime konu olmayan nitelikte olması.

e) İhale konusu mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenememesi.

f) İdarelerin yaklaşık maliyeti 144.103 TL’ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.

17

İkiye Ayrılmaktadır: İlana dayalı olanlar (a, d ve e) İlansız yapılanlar (b, c ve f)

17

18

Bu ihalede aşağıda yapılan işlem sıralaması uygulanır:

a)Yeterlik değerlendirmesi.b)Fiyat içermeyen ilk tekliflerin alınması.c)Fiyat içermeyen ilk teklifler üzerinden teknik

görüşmenin yapılması.d)Teknik şartnamenin netleştirilmesi.e)Teknik şartnameyi karşılayabilecek isteklilerin

belirlenmesi.f) Fiyat tekliflerinin alınması.g)Son yazılı fiyat tekliflerinin alınması.h)Tekliflerin değerlendirilerek ihalenin

sonuçlandırılması.

18

19

21/b

Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen

veya İdare tarafından önceden öngörülemeyen

olayların ortaya çıkması üzerine, ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu

olması(İki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir)(2007/1115,2008/UYZ-2018,……)

20

Ani ve beklenmeyen olaylar

Deprem, heyelan, toprak kayması, yangın, sel baskını, göçük tehlikesi vb. olayların ani ve beklenmeyen olaylar kapsamında değerlendirilerek, bu olaylar sonucunda ortaya çıkan hasar ve arızaların giderilmesi amacıyla yapılacak işlerin veya alınması gereken önlemlerin pazarlık usulü ile ihale edilmesi mümkündür.

İdarelerin bu gerekçeye dayanarak pazarlık usulünü kullanması durumunda, ani ve beklenmeyen olaya ilişkin bilgi ve belgelere ihale işlem dosyasında yer vermeleri gerekmektedir.

21

Öngörülemeyen olaylar

Isıtma, soğutma, elektrik, doğalgaz, su, telefon sisteminde meydana gelen hasar ve arızalar vb. durumların idare tarafından önceden öngörülemeyen olaylar kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.

İdareler tarafından öngörülemeyen olayların kapsamı belirlenirken dikkatli davranılmalı, öngörülmesi mümkün olan ve olağan dışı nitelik taşımayan durumların bu çerçeveye sokulmamasına özen gösterilmelidir.

22

Süreklilik arz etmeyen ve ihtiyacın gelişim sürecinde de öngörülmezlik şartının oluşmadığı belli olan telefon santrali alımının, yapılan ihalenin iptal edildiği gerekçesiyle 21/b kapsamında ihale edilmesi Kanuna aykırılık teşkil eder.(2004/UK.Z-634)

İptal edilen ihaleden sonra üç aylık ihtiyacın temini için pazarlık usulü ihale yapılmasında kanuna aykırılık yoktur. .(2005/UM.Z-840, 2005/UH.Z-577, 2004/UK.Z-320)

23

21/f

İdarelerin yaklaşık maliyeti 144.103 TL’ye kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları

Dolayısıyla yapım işleri bu kapsamda yaptırılamaz.

24

21/f kapsamında sadece mamul mal, malzeme veya hizmet alımları yapılabilir.

21/f uygulamasında idare ayrımı yoktur. Limit büyükşehir dahilindeki idareler için de diğerleri için de aynıdır.

İhtiyacın kısımlara bölünmek suretiyle 21/f kapsamında yaptırılması Kanunun 5. maddesindeki temel ilkelere aykırıdır.

21/f kapsamında yaptırılacak işlerde de şartname düzenlenmesi zorunludur.

21/f de belirtilen tutara KDV dahil değildir.

25

Pazarlık usulü ihalede ilan

Kanun 21. maddenin (b) ve (c) bentlerinde belirtilen hallerde işin ivediliğini, (f) bendinde ise işin tutar olarak küçüklüğünü dikkate alarak ilan yapılmasını zorunlu kılmamıştır.

Buna göre, idareler bu bentlere göre yapılacak ihalelerde ilan yapmak mecburiyetinde değildirler. Ancak, ilan yapılmasını zorunlu tutmamış olan kanun koyucu bu bentlere göre yapılan ihalelerde en az 3 isteklinin davet edilmesini zorunlu tutmuştur.

26

o Davet edilecek isteklilerin seçiminde idarenin taktir hakkı noktasında KİK zaman içerisinde farklı kararlar vermiştir. Ama artık……

6353 sayılı torba yasa ile 4734 sayılı Kanunun 28 inci maddesinin birinci fıkrasına ikinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir:

“İlan yapılmayan ihalelerde, ihale dokümanı sadece idare tarafından davet edilenlere satılır.”

Pazarlık b,c,f’ ye artık sadece idarenin davet Pazarlık b,c,f’ ye artık sadece idarenin davet ettiği kişiler girebilecek…ettiği kişiler girebilecek…

27

Pazarlık usulünde değişiklikler (b), (c) ve (f) de yeterlik belgeleri ile fiyat teklifleri

birlikte verilecektir. (a), (d) ve ( e) de fiyatı içermeyen teknik teklif ve ilk

teklif var. Teklif sayısının üçten az olması halinde ihale iptal

edilmeyecek. (a), (b) ve (c) de fiyat görüşmesi kaldırılmıştır.

Bütün bentlerde ilk tekliflerini aşmamak üzere son teklif istenilecektir.

28

Pazarlık usulünde değişiklikler (b), (c) ve (f) de malın sözleşme yapma süresi

içerisinde teslim edilmesi halinde sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değil.

Buna ilişkin gerekli düzenlemeler ihale dokümanlarında yapılacaktır.

Malın sözleşme yapma süresi içerisinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün yapılması durumunda sözleşme imzalanmayacaktır. (İdari şartnamenin 45 inci maddesi)

Malın sözleşme yapma süresi içerisinde teslim edilmesi ve kesin kabulünün yapılması durumunda kesin teminat alınmayacaktır. (İdari şartnamenin 41 inci maddesi)

29

KİK KARARLARI

“Hastanenin 7. servis tadilat ve onarım işinin hastanelerin zaman içinde kullanımlarından dolayı ortaya çıkan bir durum olması nedeniyle idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ivedi olarak yaptırılmasının zorunlu olduğu hususunun pazarlık usulü ile ihaleye çıkılması için geçerli bir gerekçe olmadığı”

Pazarlığa karar verildikten ve işin aciliyeti ortaya konulduktan 73 gün sonra pazarlık ihalesine çıkılması doğru değildir.

Hastanenin genel temizlik ihalesinin iptali neticesinde yeni ihale yapılıncaya kadar üç aylık pazarlık ihalesine çıkılması mevzuata aykırı değildir.

Ortaya çıkan mevzuat değişiklikleri pazarlık ihalesinin kullanılması için gerekçe olabilir.

Bağlı olunan Bakanlıktan gelen talimatlar gerekçe olabilir. Yıl sonu ödenek yanacak diye pazarlık ihalesine çıkılması

mevzuata aykırıdır.

30

Teklif Zarfı

Zarfın üzerine yazılacak hususlar:

isteklinin adı, soyadı veya ticaret unvanı, tebligata esas açık adresi, teklifin hangi işe ait olduğu ihaleyi yapan idarenin açık adresi yazılır. Zarfın yapıştırılan yeri istekli tarafından

imzalanır ve mühürlenir (kaşe).

31

İdarenin adının yazılması adresi anlaşılır yapıyor, yani adreste karışıklığa meydan vermiyorsa cadde sokak ismi belirtilmediği için değerlendirme dışı bırakılamaz. (2008/UM.Z-1371)

32

Ortak girişim tarafından sunulan teklif zarfı Genel Tebliğin 16.1. maddesinde “….Aday

veya isteklinin ortak girişim olması halinde zarfın yapıştırılan yerinin ortaklardan herhangi biri tarafından imzalanarak kaşelenmesi veya mühürlenmesi yeterlidir.” açıklaması yapılmıştır.

Ortak girişimlerde zarfın üzerinin ortaklardan biri tarafından doldurulması ve imzalanmasında sakınca yok. (2006/UH.Z-270)

33

Teklif mektubu Yazılı olması. İhale dokümanının tamamen okunup kabul edildiğinin

belirtilmesi. Teklif edilen bedelin rakam ve yazı ile birbirine uygun

olarak açıkça yazılması. Üzerinde kazıntı, silinti, düzeltme bulunmaması. Türk vatandaşı gerçek kişilerin Türkiye Cumhuriyeti

kimlik numarası, Türkiye’de faaliyet gösteren tüzel kişilerin vergi kimlik numarasının belirtilmesi.

Ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili Ad, soyad veya ticaret unvanı yazılmak suretiyle yetkili kişilerce imzalanmış olması (ortak girişimlerde ortakların kişilerce imzalanmış olması (ortak girişimlerde ortakların tamamı)tamamı)

Teklif mektubu Teklif mektubu standart forma uygun olmak zorundadır.standart forma uygun olmak zorundadır.

34

Karar Tarihi : 17.03.2011Karar No : 2011/UY.II-1004

“İnceleme konusu durumda, başvuru sahibi tarafından teklif edilen bedel rakam ile “1.853.000,00 TL” olarak yazılmış ve bu bedel yazı ile yazılırken sehven “birmilyonsekizyüzellüçbin TL” olarak yazılmıştır.

Bedele ilişkin yazılan ifade, teklif edilen bedeli anlaşılmaz kılmamakta ve yazılan ifadeden rakam ile yazılan bedel dışında başka bir bedel anlaşılmamaktadır;

diğer bir ifadeyle, anılan ifade teklif fiyatına ilişkin tereddüt doğuran bir sonuç ortaya çıkarmamaktadır. “

35

Teklif mektubunun standart forma uygun olmaması teklifin esasını değiştirecek nitelikte bir eksikliktir

İhale götürü bedel olduğu halde, istekli birim fiyat teklif mektubu sunması halinde ihale dışı bırakılmalı (2009/UY.I-1234)

İhale İhale götürü bedelgötürü bedel olduğu halde isteklilerin olduğu halde isteklilerin teklif mektubu ekinde teklif mektubu ekinde açıklama mahiyetinde açıklama mahiyetinde birim fiyat birim fiyat cetvelleri cetvelleri koymalarıkoymaları ihalenin sağlıklı ihalenin sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılmasına bir şekilde sonuçlandırılmasına engel değilengel değil (2008/UH.Z-1337) (2008/UH.Z-1337)

36

Birim fiyat teklif cetvelinin imzasız olması KİK tarafından ihale dışı bırakılma sebebi olarak kabul edilmektedir. Teklif cetvelin sayısı birden fazla ise, ilk sayfa imzalanmadan son sayfanın imzalanmış olması halinde de ihale dışı bırakılmalı. (2007/UY.Z-2977)

Birim fiyatBirim fiyat teklif cetveline teklif cetveline fiyatlarfiyatlar yazılmış yazılmış olsa ancak olsa ancak teklif mektubunda yazılı değilseteklif mektubunda yazılı değilse ihale dışı bırakılmalı.ihale dışı bırakılmalı.

37

Tekliflerde para biriminin yazılmaması noktasında, idari şartnamelerdeki “Teklif ve Ödemelerde Geçerli Para Birimi” kısmındaki düzenleme önem arz etmektedir.

İhalenin yabancı isteklilere açık olmasına göre birden fazla para birimi yazılmışsa ve teklif mektubunda para birimi belirtilmemişse ihale dışı bırakılmalı, tek bir para birimi belirtilmişse teklifin o para biriminde verildiği kabul edilmeli. (2007/UH.Z-4041)

Kısmi teklif verilebilen ihalelerde, kamu ihale mevzuatında tek bir birim fiyat teklif mektubu verileceğine ilişkin olarak sınırlayıcı bir düzenleme bulunmadığından, farklı kalemlere ait birden fazla teklif mektubu ile ihaleye teklif verebilirler. (2007/UM.Z-892)

38

Teklif geçerlilik süresi Tekliflerin geçerlilik süresi; isteklinin kabulü

kaydıyla en fazla ihale dokümanında belirtilen teklif geçerlilik süresi kadar uzatılabilir.

Bu süre bir defada uzatılabileceği gibi teklif geçerlilik süresini aşmayacak şekilde birden fazla da yapılabilir.

İstekli teklif geçerlik süresinin uzatılması talebini kabul etmek zorunda değildir, başka bir anlatımla bu talebi kabul edip etmemek tamamen isteklinin takdirindedir. İsteklinin bu teklifi kabul etmemesi halinde geçici teminatı iade edilir.

39

Geçici Teminat ve Teminat Olarak Kabul Edilecek Değerler Teminat olarak kabul edilecek değerler

şunlardır: a) Tedavüldeki Türk Parası.            b) Bankalar ve özel finans kurumları

tarafından verilen teminat mektupları. c) Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet

İç Borçlanma Senetleri ve bu senetler yerine düzenlenen belgeler.

Geçici Teminat teklif edilen bedelin % 3’ünden az olmaz.

40

Tebliğin 18.3. maddesinde; 4734 sayılı Kanunun “Teminat Olarak Kabul Edilecek Değerler” başlığını taşıyan 34 üncü maddesinin (a) bendinde nakit olarak sadece “tedavüldeki Türk Parası” nın sayılması nedeniyle yabancı para birimi üzerinden teklif alınsa dahi yabancı para birimi cinsinden nakit teminat verilmesi mümkün değildir.

Nakit verilen teminat dışındaki teminatlar ise ihalede isteklilerce teklif edilen bedel hangi para birimi ise teminat olarak sunulacak değerin de o para birimi cinsinden olması gerektiğinden, teklif edilen bedel ile teminat olarak getirilecek bedelin farklı para birimi olarak sunulması mümkün değildir.

41

Dolayısıyla, idari şartnamenin “teklif ve ödemelerde geçerli para birimi” başlıklı maddesinde yabancı para birimi veya yabancı para birimleri cinsinden teklife izin verilmesi durumunda; istekliler, teminat mektuplarını tekliflerine esas para birimi üzerinden düzenleyeceklerdir.

Teminat mektuplarının Teminat mektuplarının altına teyide yönelik ibare altına teyide yönelik ibare eklemek isteyen bankalarıneklemek isteyen bankaların “…” şeklinde not “…” şeklinde not koymaları koymaları mevzuata aykırı değildir.mevzuata aykırı değildir.

“…” “…” ::“Bu teminat mektubunun teyidi için, (… .com.tr) posta adresine veya (……) no.lu faksa teminat mektubu içeriğindeki bilgileri içeren yazı yazılarak idarelerce bu teminat mektubu ile ilgili teyit alınabilir. Buna karşılık bankamız tarafından, idarelerce “elektronik posta” yoluyla teyit alma taleplerine yönelik olanlar dahil, ancak resmi yazışma yoluyla veya faks yoluyla teyit yapılacak olup, faks ile yapılan teyitlerin bankamızın genel müdürlüğünde veya ilgili şubesinde görevli en az iki yetkilinin imzasını taşıması gerekir”

42

İdare, 4734 sayılı Kanunun 35 inci maddesini esas alarak, teklif geçerlilik süresinin bitimi tarihine 30 gün eklemek suretiyle bulduğu tarihi idari şartnamenin “geçici teminat” başlıklı maddesine yazacaktır.

Tip idari şartnamelerin geçici teminata ilişkin maddeleri gereğince geçici teminat olarak sunulan teminat mektubunda geçerlilik tarihi belirtilmeli ve bu tarih, idari şartnamede öngörülen tarihten önce olmamalıdır.

Bu çerçevede, asgari süreyi karşılayan veya asgari sürelerden daha uzun süreleri içerir geçici teminat mektuplarının geçerli kabul edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, süresiz geçici teminat mektupları da kabul edilecektir.(Asgari süre teklif geçerlilik süresinden en az 30 gün fazla süreli)

43

4734 sayılı Kanunun 34/VI maddesi gereği; “Teminatlar, teminat olarak kabul edilen diğer değerlerle değiştirilebilir.”

Teminat mektupları da standart forma uygun olmak zorundadır.

İsteklinin ortak girişim olması halinde toplam İsteklinin ortak girişim olması halinde toplam teminat miktarı teminat miktarı ortaklık oranına bakılmaksızın ortaklık oranına bakılmaksızın ortaklardan biri veya birkaçıortaklardan biri veya birkaçı tarafından tarafından karşılanabilir.karşılanabilir.

Limit içi ve limit dışıLimit içi ve limit dışı ibaresi taşıyan teminat ibaresi taşıyan teminat mektupları kabul edilmelidir.mektupları kabul edilmelidir.

44

Tekliflerin alınması ve açılması(Açık oturum)

1)İhale saati geldiğinde ihale komisyonu öncelikle ihale saatine kadar kaç teklif verilmiş olduğunu bir tutanakla tespit eder ve bunu hazır bulunanlara duyurur. (Standart Form -KİK006.0/Y) Bu duyurunun ardından hemen ihaleye başlanır.

2) Öncelikle teklif zarfları alınış sırasına göre incelenir ve bu inceleme neticesinde Kanunun 30/I maddesine uygun olmayan zarflar bir tutanak ile belirlenerek değerlendirmeye alınmaz. Söz konusu tutanağa teklif zarfının neden uygun olmadığına ilişkin gerekçelerin yazılması gerekmektedir. (Standart Form - KİK008.0/)

45

Tebliğin 16.2.1. maddesi: Başvuru ya da teklif zarfının Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasına uygun olmadığının anlaşılması halinde, söz konusu zarfın ön ve arka yüzünün fotokopisi çekildikten sonra başvuru veya teklif zarfı açılmaksızın iade edilecektir. Başvuru veya teklif zarfının fotokopisi ise idare tarafından ihale işlem dosyasında muhafaza edilecektir.

46

3) Teklif zarflarının incelenmesinin ardından, teklif zarfları açılmadan önce yaklaşık maliyet açıklanacak ve bu husus tutanağa bağlanacaktır. (Standart form-KİK 016.0/Y)

Ancak, isteklilerce sunulan teklif zarflarının hiçbirinin Kanunun 30/I maddesine uygun olmadığının anlaşılması halinde yaklaşık maliyet açıklanmayacaktır.

Ayrıca pazarlık usulü ile yapılan ihalede yaklaşık maliyetin son yazılı fiyat teklifleri ile birlikte açıklanması gerekmektedir.

Ancak…..

47

Bu usulde son yazılı fiyat teklifini sunmayan isteklilerin ilk teklifleri son teklifi olarak kabul edileceğinden, son yazılı tekliflerin verilip verilmediğine, teklif zarfları ve tekliflerin usulüne uygun olup olmadığına bakılmaksızın, son yazılı fiyat tekliflerinin verileceği tarih ve saatte yaklaşık maliyet açıklanacaktır.

48

Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, ihale komisyonu, yaklaşık maliyetin açıklanacağı aşamada, toplam yaklaşık maliyet tutarı ile her bir kısım için belirlenen yaklaşık maliyet tutarını ayrı ayrı açıklayacaktır.

49

Ayrıca kısmi teklif verilmesine izin verilen mal alımı ihalelerinde, ihale komisyonu her bir kısma ilişkin yaklaşık maliyet tutarını okuyarak açıklayabileceği gibi her bir kısmın yaklaşık maliyet tutarının yer aldığı bir çizelgenin fotokopisini dağıtmak suretiyle de yaklaşık maliyet tutarlarını açıklayabilir.

50

4)Zarflar isteklilerle birlikte hazır bulunanlar önünde alınış sırasına göre açılır.

5)İsteklilerin belgelerinin eksik olup olmadığı ve teklif mektubu ile geçici teminatlarının usulüne uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgeleri eksik veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmayan istekliler tutanakla tespit edilir.

Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı İle Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağı İle İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlar Formunun İsteklilerce Teklif Edilen Fiyatlar Formunun onaylı suretini almak onaylı suretini almak isteyenlereisteyenlere de de ihale ihale komisyonu başkanıkomisyonu başkanı tarafından onaylanmış tarafından onaylanmış suretleri suretleri verilecektir.verilecektir.

51

52

Son olarak bu aşamada; hiçbir teklifin reddine veya kabulüne karar verilmez, teklifi oluşturan belgeler düzeltilemez ve tamamlanamaz. Teklifler ihale komisyonunca hemen değerlendirilmek üzere oturum kapatılır.

53

Belgenin eksik olduğu ilk oturumda fark edilmemişse, KİK 2007/UH.Z-2673 sayılı Kararında, zarf açma ve belge kontrol tutanağının “iş deneyim belgeleri” sütununun “var” şeklinde doldurulmasının, başvuru sahibinin geçersiz olan teklifinin değerlendirmeye alınmasını gerektirmeyeceği açıktır, yorumunu yapmıştır.

54

“İlk oturumda düzenlenen ve talepleri üzerine isteklilere verilen Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutanağında; diğer isteklilere ait satırlarda “var”, “yok” veya “var/usule uygun değil” ifadesine yer verilmesine rağmen, Has-Al Turizm Seyahat İnşaat Tic. A.Ş.’ne ait Ticaret Sicili Gazetesi satırının boş bırakılmasının belgenin olmadığı anlamı taşıdığı, İş Deneyim Belgesinde uygun olmadığı belirtilen hususun ne olduğunun tutanakta belirtilmediği, dolayısıyla eksikliğin ne olduğunun anlaşılamadığı, Zarf Açma ve Belge Kontrol Tutağında ilgili satırın boş bırakılmasına rağmen belgenin olduğu yönünde işlem yapılmasının 4734 sayılı Kanunun 5 inci maddesinde idarelerin ihalelerde sağlaması gereken ilkeler olarak belirtilen; “saydamlık, güvenirlik, kamuoyu denetimi” ilkelerine aykırılık teşkil ettiği, dolayısıyla bu isteklinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.” 2010/UH.I-358

55

Tekliflerin değerlendirilmesi(Kapalı oturum)

1. Belgeleri eksik olan veya teklif mektubu ile geçici teminatı usulüne uygun olmadığı ilk oturumda tespit edilen isteklilerin ihale dışı bırakılması

2. Tekliflerin incelenmesi sırasında isteklilerden yazılı olarak tekliflerini açıklamalarını isteme (net olmayan hususlarla ilgili)

3. Bilgi tamamlatılması (belge tamamlatılamaz)4. Aritmetik hata kontrolü ve aritmetik hata

olanların ihale dışı bırakılması5. Yeterlik kriterlerine ve ihale dokümanlarına

uygunluğun incelenmesi

56

Aritmetik hata

Tebliğin 16.5.1. maddesi: Birim fiyat teklif cetvelindeki çarpım ve toplamlarda hata olması durumunda aritmetik hata olduğu kabul edilecek ve teklif doğrudan değerlendirme dışı bırakılacaktır.

Kısmi teklif verilmesine imkan tanınan ihalelerde, isteklinin aritmetik hata yapılan kısma ilişkin teklifi değerlendirme dışı bırakılarak, teklif verdiği diğer kısımlar üzerinden ihale sonuçlandırılacaktır.

57

KISMİ TEKLİFTE ARİTMETİK HATA (ÖRN KARAR) “Tüm bu açıklamalar doğrultusunda kısmi teklife

açık olan ihalelerde istekli tarafından her kısım için verilen teklifin o kısma ait bir ihale konusu alımına yönelik, her kısım için verilen tekliflerin ayrı ayrı değerlendirilerek, aritmetik hata tespit edilen tekliflerin değerlendirme dışı bırakılması söz konusu olmakla birlikte,

ihaleye verilen kısmi tekliflerin toplam tutarlarının ihalenin sonucuna yönelik bir anlam ifade etmediği,

birim fiyat teklif cetvelindeki kalemlerin toplamı ve çarpımı açısından herhangi bir hata olmayıp, bu rakamların genel toplamasında yapılan hatanın aritmetik hata olarak kabul edilmemesi gerektiği sonucuna varıldığından başvuru sahibinin iddiası uygun bulunmamıştır.” (Karar No : 2010/UM.III-1973)

58

VİRGÜLDEN SONRA KAÇ BASAMAK…. Kısmi teklife izin verilip verilmediğine bakılmaksızın,

birim fiyat üzerinden teklif alınan tüm ihalelerde istekliler, birim fiyatları ve birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarları, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde verebileceklerdir.

Ancak, toplam teklif tutarı virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır.

Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır.

58

59

Kısmi teklifin tek kalemden oluşması durumunda birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutar, en fazla virgülden sonra iki ondalık basamaklı olacak şekilde verilebilecektir.

Kısmi teklifin birden çok kalemden oluşması halinde ise bu kalem tutarlarının toplanması sonucu bulunan kısım toplam tutarı en fazla virgülden sonra iki ondalık basamaklı olacak şekilde verilebilecektir.

59

60

16.5.2.1. İşçilik maliyetini oluşturan unsurlar sosyal güvenlik

mevzuatı kapsamında kanunla ve idari düzenlemelerle belirlenmiş olup; bu çerçevede 1 TL’nin altında tutarlar iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılmaktadır.

Sosyal güvenlik mevzuatındaki düzenlemeler emredici nitelikte olduğundan dolayı uygulanması zorunludur.

Hizmet alımı ihalelerinde birim fiyat teklif cetvelinde yer alan ve işçi sayısı üzerinden teklif alınan işçilik kalemlerinin birim fiyatları ile birim fiyatla miktarın çarpılması sonucu bulunan tutarları, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır.

61

Yapım İşlerinde; Birim fiyat teklif cetvelinde iş kalemleri için teklif edilen birim fiyatlar ve analizlerdeki rayiç fiyatlar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir.

Birim fiyat teklif cetvelinde, her bir iş kaleminin miktarı ile bu iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın çarpımı sonucu bulunan tutar, analizlerde de her bir girdi miktarı ile rayicinin çarpımı sonucu bulunan tutar, virgülden sonra iki ondalık basamaklı sayıdan fazla olacak şekilde yazılabilecektir.

Ancak toplam teklif tutarı, virgülden sonra en yakın iki ondalık basamaklı sayıya yuvarlanarak yazılacaktır.

Yuvarlama işleminde yarım kuruş ve üzerindeki değerler bir kuruşa tamamlanacak; yarım kuruşun altındaki değerler ise dikkate alınmayacaktır

61

62

Bilgi Eksikliklerinin Tamamlatılmasıa) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen

taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler,

Bilgi tamamlamayanların geçici teminatları gelir kaydedilecektir. Ancak idare tarafından bilgi tamamlama yoluna gidilirse teminat gelir kaydedilmeyecektir.

Bilgi tamamlama için idareler tarafından en az 2 gün verilmek durumundadır.

63

KİK KARARLARI Bilanço ve gelir tablosunda yer alan karın birbirine

uygun olmaması bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılabilir. (2009/UH.I-1378)

“39,200-TL. gibi bir ifadenin yanlış olduğu değerlendirildiğinden ve idare tarafından sorulması üzerine, ilgili bankanın genel müdürlüğünce gönderilen yazıda da, tereddüde düşülmesi halinde teyit verilebileceğinin belirtildiği, ayrıca Kurum kayıtlarına 16.04.2009 tarihinde alınan başvuru sahibinin eksik belge tamamlama yazısı ekinde sunmuş olduğu ve geçici teminat mektubunu düzenleyen banka şubesinin yazısında da sehven yapıldığının ifade edildiği göz önüne alındığında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 5 inci maddesinde yer alan temel ilkeler çerçevesinde, bahse konu geçici teminat mektubunun usulüne uygun olup olmadığına karar vermeden önce ilgili bankasından teyit ettirilerek ihale işlemlerine devam edilmesi gerektiğinden, başvuru sahibinin iddiası yerinde bulunmuştur. (2009/UH.III-1490)

64

“Başvuru sahibi tarafından ibraz edilen iş deneyim belgesinde mührün bulunmamasının iş deneyim belgesini düzenleyen idareden kaynaklandığı anlaşıldığından söz konusu eksikliğin anılan Kanun hükmü uyarınca bilgi eksikliği kapsamında değerlendirilerek tamamlatılması yönünde işlem tesis edilmesi gerekirken söz konusu işlemler tesis edilmeden belirtilen gerekçeyle başvuru sahibinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılması anılan mevzuat hükümlerine aykırıdır. (2009/UY.I-1484)”

İhaleye katılma şartı olarak istenilmesi gereken belgelerin istenilmemesi halinde, bu belgeler bilgi eksikliği kapsamında tamamlatılamayacaktır.

“başvuru sahibinin bilanço ve gelir tablolarındaki TÜRMOB kaşesinin 4734 sayılı Kanunun 37 nci maddesi kapsamında tamamlanmasının istenmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.” 2010/UM.I-40

65

Kısmi Teklife Açık İhalelerde Değerlendirme Yeterlik değerlendirmesi her bir kısım için ayrı

yapılacaktır. Her bir kısım için ayrı sözleşme imzalanabilir. Ancak işin tamamına veya bir kısmına teklif veren

isteklinin teklif verdiği kısım veya kısımlardan birkaçı veya tamamı için ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenmesi söz konusu olduğunda, yapım işleri ihaleleri hariç, bu istekli ile tek bir sözleşme imzalanacaktır.

Ancak, mal ve hizmet alımlarında bir idareye bağlı birimlerin ihtiyaçlarının bir merkezden yapılan ihale ile karşılanması amacıyla kısmi teklife imkan verilen ihalelere münhasıran ve idari şartnamenin “Kısmi teklife ilişkin açıklamalar” başlığı altında idarece bu hususun düzenlenmiş olması kaydıyla her bir kısım için ayrı ayrı sözleşme imzalanabilecektir.

66

Şikayet olan kısımlar hariç, diğer kısımlara ilişkin sözleşmeler imzalanabilir.

Ayrı ayrı sözleşmeye bağlanacak her kısım için ayrı kesin teminat alınacaktır.

Aritmetik hata bulunması halinde, sadece hatanın bulunduğu kısım değerlendirme dışı bırakılır.

“Kısmi teklife açık ihalelerde aritmetik hata kalem bazında değerlendirilmeli hata bulunmayan diğer kalemlere verilen teklifler değerlendirme dışı bırakılmamalıdır.” 31.08.2009 ve 2009/UM.III-2200

67

AŞIRI DÜŞÜK TEKLİF SORGULAMASI

Komisyon 37 nci maddeye göre değerlendirme yaptıktan sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder.

Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlenen süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak istenir.

68

“Diğer tekliflere göre aşırı düşük teklifler” kavramı bakımından yapılacak değerlendirmede;

ihaledeki teklif sayısı, tekliflerin birbirine ve kardan ari yaklaşık maliyete göre yakınlık – uzaklık veya yükseklik – düşüklük mertebeleri,

tekliflerden bir kısmının veya tamamının belli bir fiyat aralığında toplanması, tekliflerin tamamının kardan ari yaklaşık maliyetin üstünde veya altında olması gibi ihaleden ihaleye farklılık gösteren faktörler belirleyici olmaktadır.” (Karar No : 2010/UH.I-1511)

69

İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin

ekonomik olması, b)  Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve

hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,           

c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,            Hususlarında belgelendirilmek suretiyle yapılan yazılı

açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir.

Bu değerlendirme sonucunda, Açıklamaları yeterli görülmeyen Yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri

reddedilir.

70

İhale komisyonu aşırı düşük teklif belirlemesinde hangi kriterleri esas alır İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve

değerlendirilmesinde Kurum tarafından belirlenen kriterleri esas alır. Kurum bu maddenin uygulanmasında; aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla;

sınır değer, sorgulama kriterleri, Ortalamalar, belirlemeye yetkilidir.

71

“İhale konusu iş malzeme nakli işi olup, malzeme nakli işlerine ilişkin sınır değer tespitine ve değerlendirmesine ilişkin herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Kamu ihale mevzuatında yer alan hükümler doğrultusunda aşırı düşük tekliflerin belirlenmesinde idarenin takdir hakkı bulunmakta olup yaklaşık maliyete ve diğer tekliflere göre idarenin aşırı düşük teklif olarak değerlendirmediği teklife ilişkin açıklama istememesi işleminde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.” (2009/UH.II-1630 ve 01.06.2009)

72

Hizmet Alım İhaleleri İçin Özel Düzenlemeler İhale komisyonu tarafından, personel çalıştırılmasına

dayalı hizmet alımı ihaleleri ile personel çalıştırılmasına dayalı olmamakla birlikte ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılacağı hizmet alımı ihalelerinde asgari işçilik maliyeti, sözleşme giderleri ve genel giderler ile varsa malzeme ve diğer maliyet kalemleri,

bunlar dışında kalan hizmet alımı ihalelerinde ise ihale dokümanında belirtilen teklif fiyata dahil giderler dikkate alınmak suretiyle tekliflerin değerlendirilmesi yapılarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklifi aşırı düşük görülen isteklilerden işin niteliğine göre ihale komisyonunca belirlenen önemli teklif bileşenleri ile ilgili açıklama istenecektir.

73

Hizmet Alım İhaleleri İçin Özel Düzenlemeler İdarelerce aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama

istenmesine ilişkin yazıda, teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenlerin belirtilmesi ve açıklama için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilmesi gerekmektedir.

Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde, kar hariç yaklaşık maliyet tutarının üzerindeki teklifler aşırı düşük teklif olarak kabul edilmeyecektir.

74

Hizmet Alım İhaleleri İçin Özel Düzenlemeler İsteklilerin açıklamalarına dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar, b. Fiyat teklifleri, c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere

ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen

asgari fiyatlar, d. Perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları

fiyat kataloglarında yer alan fiyatlar, e. Ticaret borsalarına kayıtlı mallara ilişkin olarak 5174 sayılı Türkiye

Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,

f. Yaş sebze ve meyve için, Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca faaliyet gösteren toptancı hali idaresi tarafından düzenlenen ilgili malın fiyatını gösteren belgeler,

g. İsteklinin ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarıdır.

75

2010/UH.I-2835 proforma faturanın SMMM tarafından onaylandığı, ancak

mükellefle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından proforma fatura üzerine; “Birim satış tutarının, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre çıkartılan ve tarafımdan onaylanan maliyet/satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılmadığı tespit edilmiştir. …

76

2010/UH.III-3131 Kamu İhale Genel Tebliğinde yapılan değişiklikler uyarınca,

hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin açıklanmasında, isteklilerin teklif fiyatlarını stoklarda bulunan mallara/malzemelere dayandırması ve bu çerçevede stok tespit tutanağı sunmaları mümkün değildir. İstekli tarafından sunulan ve standardı Tebliğ ekinde yer alan Ek-O.8 numaralı “Stok Tespit Tutanağı” formu ise ancak Tebliğin 45 inci maddesi altında (md. 45.1.13 ve 45.1.13.7) düzenlenen yapım işleri ihalelerindeki aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında kullanılabilecektir. Açıklamalar ve fiyat tevsiki bu nedenle mevzuata uygun görülmemiştir.

77

Hizmet Alım İhaleleri İçin Özel Düzenlemeler İsteklinin açıklamalarını kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara

dayandırması durumunda ihale konusu işte kullanılması öngörülen mala ilişkin ağırlıklı ortalama birim maliyetin veya ağırlıklı ortalama birim satış tutarının belirtildiği “maliyet/satış tutarı tespit tutanağı” (Ek-O.7) sunulacaktır. İsteklilerce teklif edilen tutara ilişkin birim fiyatlar,

a) Maliyete dayalı açıklama yapıldığında, ağırlıklı ortalama birim maliyetin,

b) Satışlar üzerinden açıklama yapıldığında, ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin,

altında olamaz. İsteklinin satışlar üzerinden açıklama yapabilmesi için malın

ticareti ile iştigal ediyor olması; maliyete dayalı açıklama yapabilmesi için ise, son geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alış yapmış olması gerekmektedir.

78

Hizmet Alım İhaleleri İçin Özel Düzenlemeler İsteklinin son geçici vergi beyanname döneminde

4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda “maliyet/satış tutarı tespit tutanağı” (Ek-O.7) sunmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura suretleri ile de belgelendirme yapılabilecektir.

İstekli tarafından perakende satış yapan zincir mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarının kullanılması halinde, ilgili mala ait sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir fiyatı gösteren mağaza veya market yönetimince onaylanmış kataloğu sunması yeterlidir.

79

Karar Tarihi : 28.02.2011Karar No : 2011/UH.I-851 “İstekli tarafından perakende satış yapan zincir

mağaza veya marketlerin yayımladıkları fiyat kataloglarının kullanılması halinde, bu kataloğun ilgili mala ait sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan fiyatları göstermesi, mağaza veya market yönetimince onaylanmış olması gerekmektedir.”

80

Hizmet Alım İhaleleri İçin Özel Düzenlemeler Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde;

malzeme ve diğer maliyet kalemlerine ilişkin sözleşme giderinin de % 3 oranındaki sözleşme giderleri ve genel giderler içinde yer aldığı kabul edildiğinden, malzeme ve diğer maliyet kalemleri için ayrıca sözleşme gideri hesaplanmayacaktır.

(%3) Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde; amortisman, kıdem tazminatı, iş yeri hekimliği ücreti, oryantasyon eğitimi gideri, yaka kartı ve bu mahiyetteki giderlerin genel giderler içinde yer alacağı kabul edileceği için aşırı düşük teklif sorgulamasında bu giderler, önemli teklif bileşeni olarak belirtilmeyecek ve isteklilerden aşırı düşük teklif sorgulamasına verdikleri cevaplarda bu giderler için bir bedel öngörmeleri istenmeyecektir. Sözleşme giderleri ve genel giderler içinde değerlendirilmesi öngörülen giderler idari şartnamelerde “teklif fiyata dahil olan diğer giderler” kısmında belirtilmeyecektir

81

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler

Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir.

Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir.

Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üne eşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.

Ancak Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.

82

83

84

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler

İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.

İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir.

İstekliler ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizler sunacaklardır. Formda analiz girdileri ile miktarlar ve tutarlar belirtilmeyecektir.

85

Karar Tarihi : 09.05.2011Karar No : 2011/UY.I-1559 “Kamu İhale Genel Tebliği’nin yukarıda yer alan açıklaması

gereğince, istekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.

Başvuru sahibinin bazı analizlerde açıklama istenmeyen analiz girdilerine yer verdiği, bazı analizlerde açıklama istenmeyen analiz girdilerine yer vermediği anlaşıldığından, bu şekilde yapılan açıklamanın mevzuata uygun olmadığı sonucuna varılmıştır.”

86

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz

formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.

Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış olan analizler kullanılabilir. Ancak; Cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif

etmeleri hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını

belirtmeleri birim fiyat poz numarasını liste halinde yazmaları halinde kabul

edilebilecektir. Kar ve genel gider yerine kendi karlarına koymaları halinde de

mümkün olacak ve bu durumda analiz düzenlenmek zorunda olunmayacak.

Eğer cari yıl fiyatları yayımlanmamışsa, önceki yıl fiyatları kullanılabilir.

87

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında

yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir.

(Ek: 20/8/2011-28031 R.G./ 17 md.) Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen yapı elemanları için teklif edilen fiyatın, malzeme ve işçilik (gerekiyorsa nakliye de) fiyatlarının da belirtildiği proforma fatura veya fiyat teklifi ile belgelendirilmesi durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin ayrıca analiz sunulması zorunlu değildir.”

88

Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir.

89

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler

İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.

90

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler

İsteklinin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Tedarikçi veya üreticilerden alınan proforma faturalar, b. Fiyat teklifleri, c. Çimento ve demir ürünleri için üreticinin ilan edilmiş fiyat

tarifeleri ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve

hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri,

d. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mala ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar,

e. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları,

f. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, g. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir.

91

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler Yukarıda sayılan belge ve bilgilerden hiçbiri ile

açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer belge ve bilgiler kullanılarak da açıklama yapılabilir. (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir.)

Kullanılacak belgeler standartlaşmış ve KİK tarafından belirlenmiştir.

bütün belge ve tutanakların her sayfasının taraflar tarafından imzalanarak kaşelenmesi gerekmektedir.

92

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler Proforma faturalar ve piyasa fiyat teklifleri alınması

durumunda düzenlenen tutanaklar (maliyet/satış tutarı tespit tutanakları) idareye verilmeyecektir.

Bu gibi hallerde fatura veya teklif üzerine meslek mensuplarınca Tebliğde belirtilen ifadeler yazılacaktır.

İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya proforma fatura ya da fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir.

Gerekli görülmesi durumunda ihaleyi yapan idare, proforma fatura ve fiyat tekliflerine ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarını, incelemek üzere muhafaza eden meslek mensubundan isteyebilir.

93

Yapım İşleri İçin Özel Düzenlemeler Maliyet/satış tutarı tespit ve stok tespit

tutanaklarının son geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi esastır.

Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.

94

Yaklaşık Maliyetin Üzerindeki Teklifler Kabul edilir mi?İhale verilebilir mi?

Yaklaşık maliyet hesap edilirken hata mı yapıldı?

Yaklaşık maliyet hatalı mı güncellendi? Teklifler rayiçleri yansıtıyor mu?

95

Bütün Tekliflerin Reddedilmesi ve İhalenin İptali

İhale komisyonu kararı üzerine idare, bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir.

02/02/2009 Tarih ve 2009/UY.I-502 sayılı kararda ihalenin iptal gerekçelerinin kanuna aykırı olduğu iddiası üzerine “4734 sayılı Kanunun5812 sayılı Kanun ile değişik 56 ncı maddesinin birinci fıkrası uyarınca ihalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınanlar itirazen şikayete konu edilebilmektedir. Bu kapsamda bulunmayan ihalenin idarece, şikayet ve itirazen şikayet başvurusu olmadan iptal edilmiş olması nedeniyle görev yönünden başvurunun reddi gerekmektedir.”

96

İhalenin Karara Bağlanması ve Onaylanması

Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklifin TespitiEkonomik Açıdan En Avantajlı Teklifin Tespiti Sadece fiyat esasına göre Sadece fiyat esasına göre veyaveya Fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet Fiyat ile birlikte işletme ve bakım maliyeti, maliyet

etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değer gibi fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir. dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirlenir.

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin fiyat dışındaki unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, unsurlar da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde, ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri ihale dokümanında bu unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları belirlenir.veya nispi ağırlıkları belirlenir.

Öncelikle En Düşük Fiyat Esası uygulanacaktırÖncelikle En Düşük Fiyat Esası uygulanacaktır. Bu . Bu yöntemle belirleme yapılamıyorsa, fiyat dışı unsurlar yöntemle belirleme yapılamıyorsa, fiyat dışı unsurlar dikkate alınacaktır.dikkate alınacaktır. (Bu durum kaldırıldı. 5812 ile)(Bu durum kaldırıldı. 5812 ile)

97

Fiyat Dışı Unsurlar Mal ve Hizmet Alımları ile Yapım İşlerinde;Mal ve Hizmet Alımları ile Yapım İşlerinde;

İhale konusu iş göz önünde bulundurularak İhale konusu iş göz önünde bulundurularak işletme işletme ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve bakım maliyeti, maliyet etkinliği, verimlilik, kalite ve teknik değerve teknik değer gibigibi unsurlar fiyat dışı unsur olarak unsurlar fiyat dışı unsur olarak belirlenebilirbelirlenebilir

Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyat ile birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak birlikte fiyat dışı unsurların da dikkate alınarak belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal belirleneceği ihalelerde; fiyat dışı unsurların parasal değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama değerleri veya nispi ağırlıkları ile hesaplama yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yöntemi ve bu unsurlara ilişkin değerlendirmenin yapılabilmesi için sunulacak belge (Mal alımlarında yapılabilmesi için sunulacak belge (Mal alımlarında numune) idari şartnamede açıkça belirtilir. numune) idari şartnamede açıkça belirtilir.

98

Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas Fiyat dışı unsurlar, bir marka veya model esas alınarak rekabeti sınırlayıcı şekilde belirlenemez alınarak rekabeti sınırlayıcı şekilde belirlenemez

Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal Fiyat dışı unsurlara, bu unsurların parasal değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama değerlerine veya nispi ağırlıklarına ve hesaplama yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya yöntemine yönelik düzenlemeyi yapan birim veya görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama görevliler tarafından gerekçeli bir açıklama belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesi hazırlanır ve bu belge ihale onay belgesinin ekinde yer alır. belgesinin ekinde yer alır.

Mal alımlarında;Mal alımlarında; Ekonomik ve mali yeterlik Ekonomik ve mali yeterlik kriterleri ile iş deneyim belgesi fiyat dışı kriterleri ile iş deneyim belgesi fiyat dışı unsur olarak öngörülemez,unsur olarak öngörülemez, diğer alım diğer alım yöntemleri için böyle bir sınırlama yöntemleri için böyle bir sınırlama bulunmamaktadır.bulunmamaktadır.

99

Akaryakıt Alımı İçin Örnek;Akaryakıt Alımı İçin Örnek; Düzenleme: İdare binasına yakınlık her bir kilometre Düzenleme: İdare binasına yakınlık her bir kilometre

için 0,01 TL fiyat dışı unsur olarak dikkate alınacaktır.için 0,01 TL fiyat dışı unsur olarak dikkate alınacaktır.

İhalede A firması daha düşük teklif vermesine karşın, İhalede A firması daha düşük teklif vermesine karşın, fiyat dışı unsurlarla idare B firması ile sözleşme fiyat dışı unsurlarla idare B firması ile sözleşme imzalayacaktır.imzalayacaktır.

A FirmasıA Firması B FirmasıB FirmasıTeklifiTeklifi 4,304,30 4,404,40İdareye Uzaklıkİdareye Uzaklık 15 KM15 KM 3 KM3 KMFiyat Dışı UnsurFiyat Dışı Unsur 0,15 TL0,15 TL 0,03 TL0,03 TL

Fiyat Dışı Unsur Fiyat Dışı Unsur Dahil BedelDahil Bedel

4,45 TL4,45 TL 4,43 TL4,43 TL

100

Neler Fiyat Dışı Unsur Olarak Belirlenir?Neler Fiyat Dışı Unsur Olarak Belirlenir? Bakım aralıkları, bakım süreleri, bakım maliyetiBakım aralıkları, bakım süreleri, bakım maliyeti Malın kullanılabilmesi için gerekli diğer maliyet Malın kullanılabilmesi için gerekli diğer maliyet

kalemleri, tükettiği enerji, kullanabilecek insan kalemleri, tükettiği enerji, kullanabilecek insan sayısı ve niteliği, işletilmesi için gerekli diğer sayısı ve niteliği, işletilmesi için gerekli diğer giderler.giderler.

En az maliyetle en fazla ürün veya iş sağlayan En az maliyetle en fazla ürün veya iş sağlayan mallar verimli kabul edilecektir. mallar verimli kabul edilecektir.

Malın kalitesi ve kalitenin etkilendiği tasarım, Malın kalitesi ve kalitenin etkilendiği tasarım, üretim ve servis imkanları,üretim ve servis imkanları,

İş güvenliği açısından uygun olma, taşınabilir İş güvenliği açısından uygun olma, taşınabilir olma, ileri teknolojileri adapte edebilme v.b.olma, ileri teknolojileri adapte edebilme v.b.

101

Aynı Fiyatın Teklif Edildiği Haller Yapım işlerindeYapım işlerinde iş deneyim belgelerinin iş deneyim belgelerinin

tutarları değerlendirilmek suretiyle ekonomik tutarları değerlendirilmek suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenir. açıdan en avantajlı teklif belirlenir.

Hizmet alımlarındaHizmet alımlarında iş deneyim belgelerinin iş deneyim belgelerinin tutarları, İş deneyim belgesi istenmeyen tutarları, İş deneyim belgesi istenmeyen hallerde isteklilerden talep edilecek hizmet hallerde isteklilerden talep edilecek hizmet alımlarına ilişkin iş deneyim belgesi.alımlarına ilişkin iş deneyim belgesi.

Mal alımlarındaMal alımlarında, , yerli malı ve fiyat dışı yerli malı ve fiyat dışı unsurlardan birine veya ikisine öncelik unsurlardan birine veya ikisine öncelik verilerekverilerek ve mutlaka her durumda iş deneyim ve mutlaka her durumda iş deneyim belgesine görebelgesine göre idarelerce idari şartnamede idarelerce idari şartnamede gösterilecektir. gösterilecektir.

102

Yerli istekliler lehine fiyat avantajı uygulanması Kanunun 63 üncü maddesine göre ihale

dokümanında yerli istekliler lehine fiyat avantajı sağlanacağı belirtilen ihalelerde, bu fiyat avantajı da uygulanmak suretiyle ekonomik açıdan en avantajlı teklif belirlenerek ihale sonuçlandırılacaktır.

103

İhale komisyonunun karar alması İhale komisyonu kararında 4734 sayılı Kanunun

40/V maddesinde öngörüldüğü üzere;►İsteklilerin adları veya ticaret unvanları,►Teklif edilen bedeller, ►İhalenin tarihi ►İhalenin hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle

yapıldığı, ►İhale yapılmamış ise nedenleri, hususlarına yer verilmesi zorunludur.(Standart form-

KİK018.0/Y)

104

İhale yetkilisinin görevi ve hakları 4734 sayılı Kanunun 40/VI maddesi uyarınca iki seçenek

vardır: ►İhale kararını onaylamak ya da ►Gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle ihaleyi iptal etmek İhale yetkilisinin, komisyon karar tarihini izleyen en geç beş iş

günü içinde işlem tesis etmesi gerekmektedir. ihale yetkilisinin nihai komisyon kararının kendisine

sunulması aşamasında düzeltici işlem tesis etme yetkisi bulunmamaktadır.

Onaya çıkarılan en avantajlı teklifle ikinci en avantajlı teklif sahiplerinin ikisinin de yasaklılık teyidi yapılacak. Sözleşme imzalanmadan önce tekrar kontrol edilecektir.

105

KESİNLEŞEN İHALE KARARININ BİLDİRİLMESİ ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı

günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilecektir.

Bu kapsamda teklif zarfı değerlendirmeye alınmayan veya teklifi değerlendirme dışı bırakılanlara da bildirim yapılacaktır.

Bildirim yapılırken, teklifin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir.

Kesinleşen ihale kararları bildirileceği zaman, ekine ihale komisyonu karar tutanağı da eklenecektir.

106

Kesinleşen ihale kararının bildirim usulü kesinleşen ihale kararı; 1) İmza karşılığı elden. 2) İadeli taahhütlü mektupla. 3) Elektronik ortamda. 4) Faksla. bildirilmesi mümkündür.

107

İadeli taahhütlü mektupla yapılan tebligatlarda mektubun postaya verilmesini takip eden yedinci gün, yabancı isteklilerde ise ondokuzuncu gün kararın istekliye tebliğ tarihi sayılacak,

Tebligatın bu tarihten önce muhataba ulaşması halinde ise fiili tebliğ tarihi esas alınacaktır.

108

Sözleşmenin imzalanabileceği en erken tarih İhale sonucunun bütün isteklilere

bildiriminden itibaren; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün geçmedikçe sözleşme imzalanamaz.

(Şikayetle uyumlu zira…)

109

Şikayet başvurusu, ihale sürecindeki işlem veya eylemlerin hukuka aykırılığı iddiasıyla bu işlem veya eylemlerin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihi izleyen günden itibaren 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on gün içinde ve sözleşmenin imzalanmasından önce, ihaleyi yapan idareye yapılır.

110

Böylece, kesinleşen ihale kararının bildiriminden itibaren maddede belirtilen süreler geçmedikçe sözleşmenin imzalanmayacağı kuralı getirilerek ihalelere yönelik başvurular güvence altına alınmıştır.

“Başvuruya konu ihalede, başvuru sahibinin 30.01.2009 tarihinde idareye şikayet başvurusunda bulunduğu, şikayet başvurusu üzerine on gün içinde idarece bir karar alınmadığı, Kuruma yapılacak itirazen şikayet başvurusu için öngörülen on günlük itirazen şikayet süresi beklenilmeden 18.02.2009 tarihinde 4734 sayılı Kanunun 55 inci maddesine aykırı olarak sözleşmenin imzalandığı tespit edilmiştir. (2009/UY.III-1497) ”

111

Sözleşmeye davet 41 inci maddede belirtilen sürelerin bitimini, Ön mali kontrol yapılması gereken hallerde

ise bu kontrolün tamamlandığı tarihi izleyen günden itibaren üç gün içinde ihale

üzerinde bırakılan istekliye, sözleşmeyi imzalaması hususu bildirilir.

İhale bedeli mal ve hizmet alımları için 1 milyon TL’yi ve yapım işleri için 2 milyon TL’yi aşan sözleşme tasarıları ön mali kontrole tabidir. En geç 10 gün içerisinde kontrol edilir.

112

İhale üzerinde bırakılan istekliye sözleşmeyi imzalaması için tanınan süre İstekli,  sözleşmeye davet yazısını tebellüğ

ettiği tarihini izleyen on gün içinde kesin teminatı vermek suretiyle sözleşmeyi imzalamak durumundadır.

Yabancı istekliler için bu süreye oniki gün ilave edilir.

Sözleşmeden önce kesin teminat alınmayan danışmanlık hizmet ihalelerinde sözleşmeye davet ise, kesin teminat istenilmeksizin yapılır.

113

Kesin Teminat Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine

uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % % 6 oranında6 oranında kesin teminat alınır. kesin teminat alınır.

21/b,c ve f kapsamında21/b,c ve f kapsamında yapılan yapılan mal alımlarındamal alımlarında, malın , malın sözleşme süresi içinde teslim edilmesisözleşme süresi içinde teslim edilmesi halinde kesin halinde kesin teminat alınması teminat alınması zorunlu değilzorunlu değil..

Yapım işlerinde, aşırı düşük değerlendirme sonucunda Yapım işlerinde, aşırı düşük değerlendirme sonucunda ihalenin ihalenin sınır değerin altında teklif verensınır değerin altında teklif veren isteklilerden biri isteklilerden biri üzerinde bırakılması halindeüzerinde bırakılması halinde, kesin teminat sınır değerin , kesin teminat sınır değerin yüzde altısı oranında alınır.yüzde altısı oranında alınır.

Danışmanlık hizmet alım ihalelerinde dokümanda Danışmanlık hizmet alım ihalelerinde dokümanda belirtilmek kaydıyla kesin teminat hakedişlerden kesinti belirtilmek kaydıyla kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle alınabilir.yapılmak suretiyle alınabilir.

114

Sözleşme Yapılmasında İsteklinin Sorumluluğu

İhale üzerinde kalan istekli kesin teminatı vererek İhale üzerinde kalan istekli kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır.sözleşmeyi imzalamak zorundadır.

Sözleşmeyi imzalamazsa geçici teminatı gelir Sözleşmeyi imzalamazsa geçici teminatı gelir kaydedilir ve altı aydan az olmamak üzere bir yıla kaydedilir ve altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir.kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir.

İhale yetkilisinin fiyatı uygun görmesi kaydıylaİhale yetkilisinin fiyatı uygun görmesi kaydıyla ikinci ikinci en iyi teklif sahibiyle sözleşme imzalanabilir. İkinci en iyi teklif sahibiyle sözleşme imzalanabilir. İkinci en iyi teklif sahibi de sözleşmeyi imzalamazsa geçici en iyi teklif sahibi de sözleşmeyi imzalamazsa geçici teminatı gelir kaydedilerek altı aydan az olmamak teminatı gelir kaydedilerek altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama üzere bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir ve ihale iptal edilir.kararı verilir ve ihale iptal edilir.

115

İdarenin Sorumluluğu İdare, 42 ve 44 üncü maddede yazılı süre içinde İdare, 42 ve 44 üncü maddede yazılı süre içinde

sözleşme yapılması hususunda kendisine düşen sözleşme yapılması hususunda kendisine düşen görevleri yapmakla yükümlüdür. görevleri yapmakla yükümlüdür. İdarenin bu İdarenin bu yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde,yükümlülüğü yerine getirmemesi halinde, istekli istekli sürenin bitmesini izleyen günden itibaren sürenin bitmesini izleyen günden itibaren en geç beş en geç beş gün içindegün içinde,, on gün süreli bir noter ihbarnamesi ile on gün süreli bir noter ihbarnamesi ile bildirmek şartıyla,bildirmek şartıyla, taahhüdünden taahhüdünden vazgeçebilir.vazgeçebilir. Bu Bu takdirde geçici teminat geri verilir ve istekli teminat takdirde geçici teminat geri verilir ve istekli teminat vermek için yaptığı belgelendirilmiş giderleri istemeye vermek için yaptığı belgelendirilmiş giderleri istemeye hak kazanır. Bu zarar, sebep olanlara tazmin ettirilir ve hak kazanır. Bu zarar, sebep olanlara tazmin ettirilir ve ayrıca haklarında 60 ıncı madde hükümleri (disiplin ayrıca haklarında 60 ıncı madde hükümleri (disiplin cezası) uygulanır.cezası) uygulanır.

İdare tarafından sürelere uyulmazsa istekli İdare tarafından sürelere uyulmazsa istekli vazgeçmediği müddetçe sözleşme imzalanabilir.vazgeçmediği müddetçe sözleşme imzalanabilir.

116

İhalelere Yönelik Başvurular (ŞİKAYET-İTİRAZEN ŞİKAYET)

Dilekçelerde bulunması zorunlu hususlar Dilekçelerde bulunması zorunlu hususlar Kanuna taşındı.Kanuna taşındı.

Şikayet yönetmeliklerindeki hususlar Kanuna Şikayet yönetmeliklerindeki hususlar Kanuna taşındı.taşındı.

Şekil şartlarına aykırı dilekçeler varsaŞekil şartlarına aykırı dilekçeler varsa, , şikayet veya itirazen şikayet süresi dolmadan şikayet veya itirazen şikayet süresi dolmadan bu eksiklikler giderilebilir. İdarenin veya bu eksiklikler giderilebilir. İdarenin veya Kurumun müştekiye bildirim zorunluluğu yok.Kurumun müştekiye bildirim zorunluluğu yok.

KİK’in iddiaları inceleme yetkisi ortadan KİK’in iddiaları inceleme yetkisi ortadan kalktı.kalktı.

117

Şikayet ve itirazen şikayet aday veya Şikayet ve itirazen şikayet aday veya istekliler ile istekli olabilecekler tarafından istekliler ile istekli olabilecekler tarafından yapılır.yapılır.

““İhalelerden İhalelerden yasaklı olan bir firmanın yasaklı olan bir firmanın şikayet ehliyetişikayet ehliyeti bulunmamaktadır.” bulunmamaktadır.” 24.08.2009 ve 2009/UH.II-212424.08.2009 ve 2009/UH.II-2124

118

İstekli olabilecekler şikayet ve itirazen şikayette bulunabilecek. Yönetmeliğin Kanuna aykırı olması durumu ortadan kaldırılmış oldu. İstekli olabilecek: İhale konusu alanda faaliyet gösteren ve

ihale veya ön yeterlik dokümanı satın almış gerçek veya tüzel kişi ya da bunların oluşturdukları ortak girişim.

Kurul tarafından ilgililer dinlenebilecek. İhtisas sahibi kişilerden yardım alınabilecek. Dinamik Alım Sistemi, Elektronik Eksiltme ve Çerçeve

Anlaşmalar için ayrı bir şikayet yönetmeliği getirilecekti; ancak, mevcut şikayet yönetmeliğine bazı maddeler eklenmek suretiyle çerçeve anlaşma ihaleleri yönetmelik kapsamına alındı.

Kararlar resmi gazetede yayımlanmayacak. Bültende yayımlanacak.

119

Şikayet başvuru süresi şikayete konu işlemin Şikayet başvuru süresi şikayete konu işlemin farkına varıldığı veya farkına varılmış olması farkına varıldığı veya farkına varılmış olması gereken tarihten itibaren gereken tarihten itibaren onbeş günden,onbeş günden, 21 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde yapılan ihalelerde beş günebeş güne, diğer usullerde , diğer usullerde ise ise on güneon güne düşürülmüştür. düşürülmüştür.

““İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların İlanda yer alan hususlara yönelik başvuruların süresi süresi ilk ilan tarihindenilk ilan tarihinden, ön yeterlik veya ihale , ön yeterlik veya ihale dokümanının dokümanının ilana yansımayan diğerilana yansımayan diğer hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise hükümlerine yönelik başvuruların süresi ise dokümanın satın alındığı tarihtedokümanın satın alındığı tarihte başlar.” başlar.” İlk ilan tarihi olarak İlk ilan tarihi olarak Kamu İhale Bülteninde Kamu İhale Bülteninde

yayımlandığı tarihyayımlandığı tarih esas alınmalıdır. esas alınmalıdır.

120

İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin İlan, ön yeterlik veya ihale dokümanına ilişkin şikayetlerin en geç şikayetlerin en geç ihale ihale veya son başvuru tarihinden veya son başvuru tarihinden üç iş günüüç iş günü öncesine kadar yapılmasıöncesine kadar yapılması gerekmektedir. gerekmektedir.

Şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilmek Şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilmek için; her halükarda dokümanın ihale veya son başvuru için; her halükarda dokümanın ihale veya son başvuru tarihinden en az üç iş günü öncesi almış olması tarihinden en az üç iş günü öncesi almış olması gerekmektedir. gerekmektedir.

İhale kararına karşı İhale kararına karşı yapılacak şikayet başvurularında yapılacak şikayet başvurularında sürenin başlangıcı ise, sürenin başlangıcı ise, ihale kararınınihale kararının isteklilere tebliğ isteklilere tebliğ tarihidir. tarihidir.

Teklifleri değerlendirmeye alınmayanların Teklifleri değerlendirmeye alınmayanların açıklama açıklama talebinde bulunmaları halinde sürenin başlangıcının talebinde bulunmaları halinde sürenin başlangıcının açıklamanın bildirim tarihi, diğerlerinde ihale kararının açıklamanın bildirim tarihi, diğerlerinde ihale kararının bildirim tarihi olacağı şeklindeki bildirim tarihi olacağı şeklindeki ayrım da ortadan ayrım da ortadan kalkmıştır.kalkmıştır.

121

25.05.2009 ihale tarihi 25.05.2009 pazartesi olan bir ihalede, dokümana şikayet en geç 19.05.2009 Salı günü yapılması gerektiğinden 20.05.2009 tarihinde yapılan şikayet başvurusunun reddedilmesi gerekmektedir.

(2009/UH.III-1636 04.06.2009) İsteklilerin, yeterlik başvurularının veya

tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasına ilişkin idari işlem veya eylemler hakkında başvuruda bulunabileceği düzenlenmiş olup, başvuru sahibi tarafından ihaleye teklif verildiği göz önünde bulundurulduğunda başvuru sahibinin dokümana yönelik şikayet ehliyeti bulunmadığı sonucuna varılmıştır. (2009/UH.III-1496)

122

Şikayet Başvurusu Üzerine İdarenin Yapacağı İşler

Şikayetlerin her halde Şikayetlerin her halde ihale tarihinden önce karara ihale tarihinden önce karara bağlanması bağlanması (Esastır),(Esastır), 10 gün içinde karar verilmesi, 10 gün içinde karar verilmesi,

örneğin şikayet başvurusu ihale tarihinden 15 gün örneğin şikayet başvurusu ihale tarihinden 15 gün önce yapılmışsa, başvurunun 10 gün içinde yani ihale önce yapılmışsa, başvurunun 10 gün içinde yani ihale tarihinden 5 gün önce karara bağlanmış olması tarihinden 5 gün önce karara bağlanmış olması gerekmektedir. gerekmektedir.

İdare şikayet başvurusunu ihale tarihinden önce karara İdare şikayet başvurusunu ihale tarihinden önce karara bağlayacak olmakla birlikte bağlayacak olmakla birlikte (Esastır denilmekte),(Esastır denilmekte), bildirim karar tarihinden itibaren üç gün içinde bildirim karar tarihinden itibaren üç gün içinde yapılacağından, yapılacağından, dokümana itiraz eden istekli dokümana itiraz eden istekli olabileceklerin ihale tarihinde kendilerine henüz bildirim olabileceklerin ihale tarihinde kendilerine henüz bildirim yapılmamışsa, bir hak kaybına uğramamak için ihaleye yapılmamışsa, bir hak kaybına uğramamak için ihaleye teklif vermeleri gerekmektedir.teklif vermeleri gerekmektedir.

123

Şikayet başvurusu üzerine tespit edilen Şikayet başvurusu üzerine tespit edilen ihale ihale dokümanındaki hatalar nedeniyledokümanındaki hatalar nedeniyle ihale iptal ihale iptal edilmeyerek, 29 uncu maddedeki hüküm gereği ihale edilmeyerek, 29 uncu maddedeki hüküm gereği ihale tarihi zeyilname ile en fazla yirmi gün ertelenecektir. tarihi zeyilname ile en fazla yirmi gün ertelenecektir.

“…“…en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını en az on gün öncesinde bilgi sahibi olmalarını temin edecek şekilde ihale  dokümanı  alanların  temin edecek şekilde ihale  dokümanı  alanların  tamamına gönderilir.”tamamına gönderilir.”

Örneğin ihale tarihi 20.01.2011 ve dokümana yönelik Örneğin ihale tarihi 20.01.2011 ve dokümana yönelik şikayet başvurusu 15.01.2011 tarihinde yapılmış, şikayet başvurusu 15.01.2011 tarihinde yapılmış, dolayısıyla hata bu tarihte fark edilmişse, dolayısıyla hata bu tarihte fark edilmişse, zeyilnamenin düzenlenerek aynı gün bildirim yapıldığı zeyilnamenin düzenlenerek aynı gün bildirim yapıldığı taktirde yeni ihale tarihi taktirde yeni ihale tarihi en erken 25.01.2011en erken 25.01.2011 olabilecektirolabilecektir. .

124

Kanunun 55 inci maddesinde ihale tarihinin erteleneceği ifade edilmiş olsa da, şikayet başvurusu erken yapılmış ve dolayısıyla ilk ihale tarihinden on gün öncesine kadar dokümanda yapılan değişikliklerin istekli olabileceklere bildirilme imkanı varsa ihale tarihinin ertelenmesine gerek bulunmamaktadır.

55 inci maddedeki değişiklik sonucu istekli olabilecekler tarafından yapılan şikayet sonucu ihale tarihi ertelenebilecekken, idarece hatanın tespit edilmesi ve zeyilnamenin ihale tarihinden on gün öncesinden bildirilmesinin mümkün olmaması halinde ihale tarihinin ertelenmesi söz konusu olmayacak ve ihale iptal edilecektir.

125

İlana Yansıyan Hükümlerde Hata İhale dokümanının ilana yansıyan İhale dokümanının ilana yansıyan

hükümlerinde hata yapılmışsa,hükümlerinde hata yapılmışsa, hem ihale hem ihale dokümanında düzeltilecek hem de Kanunun 26 dokümanında düzeltilecek hem de Kanunun 26 ncı maddesine göre düzeltme ilanı yapılacaktır. ncı maddesine göre düzeltme ilanı yapılacaktır.

Düzeltme ilanının süresi Kanunun 26 ncı Düzeltme ilanının süresi Kanunun 26 ncı maddesinde on gün olarak belirlenmişken, maddesinde on gün olarak belirlenmişken, yapılan değişiklikle yirmibeş ve kırk günlük ilan yapılan değişiklikle yirmibeş ve kırk günlük ilan süresi bulunan ihalelerde ilânların süresi bulunan ihalelerde ilânların yayımlanmasını takip eden yayımlanmasını takip eden onbeş gün diğer onbeş gün diğer ihalelerde ise on gün içinde düzeltme ilanı ihalelerde ise on gün içinde düzeltme ilanı yapılmasına imkan tanınmıştır.yapılmasına imkan tanınmıştır.

126

Kanunun 55 inci maddesinde yapılan Kanunun 55 inci maddesinde yapılan değişiklikte değişiklikte ivedilik ve kamu yararıivedilik ve kamu yararı bulunması haline yer verilmeyerek bu bulunması haline yer verilmeyerek bu uygulamaya da son verilmiştir.uygulamaya da son verilmiştir.

127

KİK’e İtirazen Şikayet Kararın bildirim tarihinden itibaren on gün içinde

Kuruma itirazen şikayet başvurusunda bulunulabilecektir. İtirazen şikayet başvurusunda şikayet başvurusundaki 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde beş gün, diğer hallerde ise on günlük süre yerine tek bir süre belirlenmiştir.

İhalenin iptal kararlarına karşı yapılacak itirazen şikayet başvurularında ise süre beş gündür. 09.02.2009 tarih ve 2009/UY.I-636 sayılı kararda 5 gün geçtiğinden dolayı başvuru reddedilmiştir.

Şikayet ve itirazen şikayet üzerine alınan iptal kararları hariç, diğer iptal kararları itirazen şikayete konu edilemeyecektir.

128

Kurumun itirazen şikayete konu edilenler dışındaki hususlarda re’sen inceleme yetkisi kaldırılmıştır.

Kanunun 56 ncı maddesinde yapılan değişiklikle, itirazen şikayet başvuruları üzerine Kurum’un nihai karar verme süresi olan kırkbeş gün, genel olarak yirmi güne; 21 inci maddenin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihaleler ile ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak başvurularda on İŞ gününe indirilmiştir.

129

Kurum tarafından zamanında karar alınmamış olsa dahi sözleşme imzalanamayacak, karar beklenecektir. “Kurum tarafından nihai karar verilmeden sözleşme imzalanamaz.”(Kn.md.55)

İtirazen şikayetten feragat edilmesi ve usulüne göre sözleşme imzalanmamış olması halinde de Kurum inceleyebilecek.

Feragat edilmesi halinde de incelemenin yapılacak olması, isteklilerin menfaat temin etmelerinin önüne geçmek içindir. Şikayet başvurusu bir menfaat ve tehdit aracı olarak kullanılamayacaktır.

130

Alınacak Kararlar İhalenin iptali,İhalenin iptali, Düzeltici işlem,Düzeltici işlem, Başvurunun reddi ve başvuru teminatının (Kurulun Başvurunun reddi ve başvuru teminatının (Kurulun

görev alanında bulunmaması hali hariç) gelir görev alanında bulunmaması hali hariç) gelir kaydedilmesi,kaydedilmesi,

Başvurunun reddi için;Başvurunun reddi için; Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun

olmamasıolmaması Usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış Usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış

olması,olması, Şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit Şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit

edilememesi,edilememesi, İtirazen şikayet başvurusuna konu hususun İtirazen şikayet başvurusuna konu hususun

Kurulun görev alanında bulunmaması.Kurulun görev alanında bulunmaması.

131

Şikayetlerde alınacak başvuru ücretleri artırılmıştır.Şikayetlerde alınacak başvuru ücretleri artırılmıştır. 1.305 TL’den başlıyor, mal ve hizmette 3.918 TL’ye, 1.305 TL’den başlıyor, mal ve hizmette 3.918 TL’ye,

yapım da ise 5.226 TL’ ye kadaryapım da ise 5.226 TL’ ye kadar Mal ve Hizmet alımlarında;Mal ve Hizmet alımlarında;

653.493 TL’den küçük olanlarda 1.305653.493 TL’den küçük olanlarda 1.305 TLTL 653.493 – 1.306.988 TL arası 2.612653.493 – 1.306.988 TL arası 2.612 TLTL 1.306.9881.306.988 üzerinde 3.918 TL üzerinde 3.918 TL

Yapım işi ihalelerinde;Yapım işi ihalelerinde; 1.306.988’den az olanlarda 1.305 TL1.306.988’den az olanlarda 1.305 TL 1.306.988 – 13.069.8941.306.988 – 13.069.894 TL arasında 2.612 TL TL arasında 2.612 TL 13.069.89413.069.894 – 26.139.788 TL arası 3.918 TL – 26.139.788 TL arası 3.918 TL 26.139.78826.139.788 TL’den fazla ise 5.226 TL TL’den fazla ise 5.226 TL

132

İtirazen Şikayet başvuru bedelinin dört katına kadar başvuru teminatı alınabilecek. Başvurunun süre, usul ve şekil kurallarına uygun

olmaması Usulüne uygun olarak sözleşme imzalanmış olması Şikayete konu işlemlerde hukuka aykırılığın tespit

edilememesi İtirazen şikayet başvurusuna konu hususun

Kurumun görev alanında bulunmaması hallerinde başvurunun reddine.

Kurumun görev alanında bulunmaması hali hariç, başvurunun reddedilmesi halinde, başvuru teminatı yatırılan hallerde teminatın gelir kaydedilmesine karar verilebilecek.

133

İmza karşılığı İmza karşılığı eldenelden İadeli taahhütlüİadeli taahhütlü mektupla (Postaya mektupla (Postaya

verilmesini takip eden 7. gün). Tebligatın bu verilmesini takip eden 7. gün). Tebligatın bu tarihten önce muhataba ulaşması halinde fiili tarihten önce muhataba ulaşması halinde fiili tarih esas alınır.tarih esas alınır.

Elektronik OrtamdaElektronik Ortamda (aynı gün teyit zorunlu.) (aynı gün teyit zorunlu.) Faksla (aynı gün teyit zorunlu)Faksla (aynı gün teyit zorunlu) Elektronik imzaElektronik imza kullanılarak yapılan kullanılarak yapılan

işlemlerde teyit aranmaz.işlemlerde teyit aranmaz. (Teşvik var.) (Teşvik var.)

Bildirimler

134

Doküman satın alındığına veya EKAP üzerinden e-imza kullanılarak indirildiğine ilişkin formda ya da başvuru veya teklif mektubunda elektronik posta adresinin ve/veya faks numarasının belirtilmesi ve bu adrese veya faks numarasına yapılacak bildirimlerin kabul edileceğinin taahhüt edilmesi kaydıyla, idare tarafından elektronik posta yoluyla veya faksla bildirim de yapılabilir.

“İhale doküman satış formunda isteklilerin bildirimleri nasıl yapacağına dair hususa yer verdiğinden Teklif mektubunun 5. maddesinin doldurulmaması elenme sebebi olarak görülmemelidir.” 24.08.2009 ve 2009/UM.I-2140

Elektronik posta yoluyla veya faksla yapılan bildirimlerde, bildirim tarihi tebliğ tarihi sayılır. Aynı gün idare tarafından teyit edilmesi zorunlu.

Teyit işleminin gerçekleşmiş kabul edilmesi için tebligatın iadeli taahhütlü mektupla bildirime çıkarılmış olması yeterlidir.

135

E-posta veya faksla yapılan bildirimler E-posta veya faksla yapılan bildirimler ayrıca ayrıca belgelenir.belgelenir.

E-posta kullanılırken E-posta kullanılırken idarenin resmi e-posta idarenin resmi e-posta adresi kullanılmalıdır.adresi kullanılmalıdır.

İstekli olabilecekler ile aday ve istekliler İstekli olabilecekler ile aday ve istekliler tarafından tarafından idareyle yapılacak yazışmalarda idareyle yapılacak yazışmalarda elektronik posta ve faks kullanılmaz.elektronik posta ve faks kullanılmaz.

Dokümanın posta yoluyla satılmasının Dokümanın posta yoluyla satılmasının öngörülmesi halindeöngörülmesi halinde, dokümanın satın , dokümanın satın alınmasına ilişkin talepler faksla bildirilebilir.alınmasına ilişkin talepler faksla bildirilebilir.