http://school.obec.go.th/lamnam/suriyu.jpg

H 2OKMnO

4

C 6H 6

จุ�ดประสงค์อธิ บายค์วามหมายและยกตั�วอย�างส�ตัรเค์ม�

แตั�ละประเภทได ค์!านวณหามวลเป$นร อยละของธิาตั�องค์ประกอบหร&อโมเลก�ล ของน!)าจุากส�ตัรท�*ก!าหนดให ได ค์!านวณหาส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลได เม&*อทราบมวลเป$นกร�มและมวล อะตัอมของธิาตั�องค์ประกอบค์!านวณหาส�ตัรโมเลก�ลได เม&*อทราบส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลและมวล โมเลก�ลของสารน�)น

อธิ บายค์วามหมายและยกตั�วอย�างส�ตัรเค์ม�แตั�ละประเภทได ค์!านวณหามวลเป$นร อยละของธิาตั�องค์ประกอบหร&อโมเลก�ล ของน!)าจุากส�ตัรท�*ก!าหนดให ได ค์!านวณหาส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลได เม&*อทราบมวลเป$นกร�มและมวล อะตัอมของธิาตั�องค์ประกอบค์!านวณหาส�ตัรโมเลก�ลได เม&*อทราบส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลและมวล โมเลก�ลของสารน�)น

ส�ตัรเค์ม�

ส�ตัรเค์ม� ( chemical formula )

H2O C12H22O11

CuSO4.5H2O

Molecu lar

Formula

Empirical

Formula

Structural

Formula:

Benzene = C6H6

Benzene = CH ส�ตัรเค์ม�

Acetic acid หร&อ กรดน!)าส ม

Molecular Formula:

Structural Formula:

Empirical Formula:

C C

O

O H H

H

H

C2

H4

O2

CH2

OCH3 CO

OHCondens

StructuralFormular

ส�ตัรโมเลก�ลC2

H6

O

Ethanol

Dimethyl ether

ส�ตัรโค์รงสร างอย�างย�อ

CH3CH2OH CH3OCH3

C OH

HH

CHH

HCH

CHH

HO

HHส�ตัรโค์รงสร าง

แบบเตั-ม

สารบางชน ดอาจุม�ส�ตัรโมเลก�ลเหม&อนก�น

Mol ecu l ar

Formula

Structural

Formula:

ส�ตัรEmpirical

Glucose

C6H12

O6

(C6H12

O6) CH2

O

ส�ตัรโมเลก�ล

การหาส�ตัรเอมพิ ร ค์�ล

Empirical Formu

la

Benzene = C6H6

Acetylene = C2H2

(CH)n

CH

ส�ตัรEmpirical

C CH H

สารบางชน ดอาจุม�ส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลเหม&อนก�น แตั�ส�ตัร

โมเลก�ลตั�างก�น

ส�ตัรโมเลก�ล

ส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลจุ/งไม�อาจุบอกโมเลก�ลท�*แท จุร งของสารได

โมลของธิาตั�ในส�ตัร

มวลของธิาตั�ใน 1 โมล ของสารประกอบ

ร อยละของธิาตั�ใน 1 โมล ของสารประกอบ

ค์�ณด วย มวลอะตัอมของ

ธิาตั�

ค์�ณด วย 100

เศษส�วนธิาตั�ใน 1 โมล ของสารประกอบ

หารด วย มวลโมเลก�ลของสารประกอบ

โมลของธิาตั�ในส�ตัร

มวลของธิาตั�ใน 1 โมล ของสารประกอบ

ร อยละของธิาตั�ใน 1 โมล ของสารประกอบ

เศษส�วนธิาตั�ใน 1 โมล ของสารประกอบ

Carbon 6 โมลอะตอม

6x12g/mol = 72

72 g/mol

72 g/mol

78 g/mol

0.923

092. 3 x

100

C = 923.%

Hydrogen 6 โมลอะตอม

6x1g/mol = 6

6 g/mol

6 g/mol

78 g/mol

0.077

007

7 x 100

H = 77. %

เบนซี�นม�ส�ตัรโมเลก�ล C6H6 จุงหาร อยละธิาตั�องค์ประกอบ

ค์�ณด วย มวลอะตัอมของ

ธิาตั�

หารด วย มวลโมเลก�ลของสารประกอบ

ค์�ณด วย 100

80

28

60

28

132

28

3510080

28x 7.46100

60

28x 2.21100

132

28x

สั�ดสัวนของ N = สั�ดสัวนของ N = สั�ดสัวนของ N =

% ของ N =% ของ N = % ของ N =

แอมโมเน�ยมไนเตัรตั

NH4NO3

ย�เร�ย CO(NH2)2

แอมโมเน�ยมซี�ลเฟตั

(NH4)2SO4

2 x N = 2x14 = 28

4 x H = 4x1 = 4

3 x O = 3x16 = 48

มวลส�ตัร

= 80

1 x C = 1x12 = 12

1 x O = 1x16 = 16

2 x N = 2x14 = 28

4 x H = 4x1 = 4

มวลส�ตัร = 60

2 x N = 2x14 = 28

8 x H = 8x1 = 8

1 x S = 1x32 = 32

4 x O = 4x16 = 64

มวลส�ตัร = 132

สารประกอบตั�อไปน�) แอมโมเน�ยมไนเตัรตั ย�เร�ย และแอมโมเน�ยมซี�ลเฟตั สารใดม�มวลเป$นร อยละของไนโตัรเจุนเป$นองค์ประกอบมากท�*ส�ด

จุงหาร อยละโดยมวลของน!)าในผล/ก Na2CO3.10H2O

มวลของผล/ก

Na2CO3.10H2O

2 Na = 2 x 23 = 461 C = 1 x 12 = 123 O = 3 x 16 = 4810 H2O = 10 x 18 = 180(2 Na)+(1 C)+(3 O)+(10 H2O) = 286

62.94 100x O2.10H3CO2Nag 286

O2Hg 18x 10 วลของน���ร้�อยละโดยม

การค์!านวณหาส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลและการค์!านวณหาส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลและส�ตัรโมเลก�ลส�ตัรโมเลก�ล

ส *งท�*ตั องร� ในการค์!านวณเก�*ยวก�บส�ตัรเค์ม�

ชน ดธิาตั�องค์ประกอบ

อ�ตัราส�วนโดยมวลของธิาตั�แตั�ละชน ด

ค์!านวณหาอ�ตัราส�วนโดยโมลของธิาตั�

มวลโมเลก�ล

สารประกอบชน ดหน/*งประกอบด วยโซีเด�ยม 22.9 % โบรอน 21.6 % โดยมวล ท�*เหล&อเป$นออกซี เจุน ถ้ ามวลโมเลก�ลของสารประกอบเท�าก�บ 201.2 จุงหาส�ตัรเอมพิ ร ค์�ลและส�ตัรโมเลก�ลธิาตั�องค์ประกอบอ�ตัราส�วนโดยมวลอ�ตัราส�วนโดยโมล ท!าเป$นส�ดส�วนอย�างตั!*าท!าเป$นส�ดส�วน ท�*ป6ดเศษได ส�ตัรเอมพิ ร ค์�ล

Na

OB22.9

21.6

55.5

1x2 = 2

2x2 = 4

3.48x2 = 6.96

0.995÷0.995=1

2÷0.995=2

3.468÷0.995=3.48

Na2B4O7

2322.9

1655.5

10.821.6

= 0.995

= 2

= 3.468

ส�ตัรโมเลก�ล = (ส�ตัรเอมพิ ร ค์�ล ) n

มวลโมเลก�ล = (มวลส�ตัรเอมพิ ร ค์�ล ) n 2012. = [ (2 3 x

2 ) + (1 0 .8 x 4) + (16 x 7) ] n

2012. = (2 0 1 .2 ) n

n = 1

ส�ตัรโมเลก�ล = ( Na2B4O7 ) 1ส�ตัรโมเลก�ล =

Na2B4O7

การหาส�ตัร

โมเลก�ล

ในการเผาตั�วอย�างสารประกอบไฮโดรค์ารบอนชน ดหน/*งพิบว�าให แก8สค์ารบอนไดออกไซีด 0.0497 กร�ม และ ไอน!)า0.0244 กร�ม จุงหามวลของสารตั�วอย�าง

และส�ตัรเอมพิ ร ค์�ล

หามวลของ H จุาก H2O 1 โมล ม� H = 2

g

หามวลของ C จุาก CO2 1

โมล ม� C= 12 g

C =

g 0.0135 2COg 44

Cg 12x 2COg 0.0497

H =

g 0.0027 O2Hg 18Hg 2x O2Hg 0.0244

มวลสารตั�วอย�าง = มวล C + H = 0.0135 + 0.0027 = 0.0162 g

CxHyCO2 H2O

ธิาตั�องค์ประกอบอ�ตัราส�วนโดยมวลอ�ตัราส�วนโดยโมล ท!าเป$นส�ดส�วนอย�างตั!*าท!าเป$นส�ดส�วน ท�*ป6ดเศษได ส�ตัรเอมพิ ร ค์�ล

C H

0.0135

0.0027

0.0011÷0.0011 = 1

0.0027÷0.0011=2.454

0.0135÷12 = 0.0011

0.0027÷1 = 0.0027

1 x 2 = 2

2454

x 2 = 4.908 ~5C2H5

หาส�ตัรเอมพิ ร ค์�ล

จุงเข�ยนส�ตัรโมเลก�ลของ 3- chl oroperbenzoi c aci d

-3chl oroperbenz

oi c aci d Structural Formula: C7H5

O3Cl