51 (3108) 2014-05-13

-

2014»

-

51

–

–

-

-

-

-

-Ìóçûêà

«Оқырманнан – он сұрақ» айдарының кезекті қонағы – «Астана Опера» театрының жетекші солисі, «Дарын» мемлекеттік жастар сыйлығының иегері Жұпар ҒАБДУЛЛИНА. Көкейіңізде жүрген сауалдарыңыз болса, 70-32-35 нөміріне хабарласыңыздар. Сауал – сізден, жауап – бізден!

-

5

5

2www.astana-akshamy.kz

E-mail: [email protected]

168 609

Тәуелсіздік сарайында «Цесна» корпорация-сының салтанатты кеші өтті.

Астанадағы №12 кітапханада І.Жансүгіровтің 120 жылдығына арналған әдеби-композициялық шара өтеді.Басталуы: 10.00-де.

«Астана Арена» стадионында Қазақстан кубогының плей-офф ойыны. «Астана» – «Астана-1964»Басталуы: 19.00-де.

Астана қаласындағы бір жұмыскердің орташа айлық номиналдық еңбекақысы осынша болып отыр.

Әлемдік стандарттарға сәйкес келе тін жаңа электропойыздар электр қуатын үнемдейтін бо-лады. Барлық конс трук циялық шешімдер тапсырыс беруші «Қазақстан темір жолы» ұлттық компа ния сының та-лаптары мен тілегіне орай орындалған. Электропойыз-

дарды пайдалану мерзімі 28 жылға есептелген.

«Сарыарқа» пойызы Қара-ғанды стан сасына күн сай-ын 2 рет Астанадан 10.45-те шығып, Қарағандыға 13.55-те, ал екінші рейс Астанадан 19.35-те шығып, Қарағандыға 22.45-те жететін болады.

Этноауылдың тыныс-тіршілігімен танысуға келетін Санкт-Петербург қаласының тұрғындары қазақ қолөнер-шілерінің шеберлік сағаттарын көріп, оған өздері де қатысуға мүмкіндік алады. Ол үшін арнайы «Қазақ ауылы» экспо-зициясы құрылады. Ши, басқұр тоқуға, сырмақ сырып, кесте тігуге ниеттілер осы алаңда өздерінің қызығушылығын т удырған дүниелермен танысады. Қамшы өріп, кілем тоқып, жіп иіріп қазақ халқының дара болмысын терең ұғады. Бұдан басқа да салт-дәстүрлеріміз көрсетіледі. Сонымен қатар, этно-ауылдың қонақтары үшін «Astana ballet» би ұжымы мен «Солистер академиясы» мемлекеттік камералық оркестрі өнер көрсетеді.

Жұмыс комиссиясы баланың жасына қарай кезектілік бойын-ша қабылдайды. Мысалы, 2012 жылы туған балаларды қабылдау 2-5 маусымда (2 маусымда түске дейін №1-150; 2 маусымда түстен кейін №151-300; 3 маусымда түске дейін №301-№450; 3 маусымда түстен кейін №451-600; 4 мау-сымда түске дейін №601-750; 4 маусымда түстен кейін №751-900; 5 маусымда түске дейін №901-1050); 2011 ж.т. – 9-12 маусымда (9 маусымда түске дейін №1-150; 9 маусымда түстен кейін №151-300; 10 маусымда №301-450; 10 мау-сымда түстен кейін №451-600; 11 маусымда түске дейін №601-750; 11 маусымда түстен кейін №751-1091); 2010 ж.т. – 13-16 маусымда (13 маусымда түске дейін №1-150; 13 маусымда түстен кейін №151-300; 16 маусымда түске дейін №301-450; 16 маусымда түстен кейін №451-748); 2009 ж.т. – 18-

19 маусымда (18 маусымда түске дейін №1-150; 18 маусымда түстен кейін №151-300; 19 маусымда түске дейін №301-450; 19 маусым-да түстен кейін №451-661); 2008 ж.т. 23-24 маусымда (23 маусымда түске дейін №1-150; 23 маусымда түстен кейін №151-300; 24 мау-сымда түске дейін №301-530) жүргізіледі.

Қалған уақытта жұмыс комис-сиясы құжаттармен жұмыс істейді.

Жұмыс комиссиясы №61 орта мектепте сағат 15.00-ден 18.00-ге де йін күніне 300 адам қа был дайды. Жеңілдікті санаттар бойынша азаматтар құжаттары ағымдағы жылдың 25 мамыры-на дейін тапсырылуы керек. Ал, кешіккен жағдайда құжаттар тек келесі қабылдау кезінде, яғни, 2015 жылы ғана қаралатын болады.

Толық ақпаратты №61 орта мектептегі жұмыс комиссиясынан сағат 15.00-ден 18.00 алуға болады.

Шараның мақсаты – елордалық білім беру мекемелерінде тер төгіп жатқан ұстаздар еңбегін жұртшылыққа көрсету, инемен құдық қазған мұғалімдердің имиджін көтеру, лайықты бағасын беру еді.

Осындай құрметке ие болып отырған білім мекемелері қатарында қалалық, республикалық және халықаралық олимпиадалар мен ғылыми, интеллектуалдық жарыстарда топ жарып, жүлделі орындарды иеленген, Лондон қаласында

өткен білім сайысында үздік жетістіктері үшін «Алтын тәж» иегері атанған №38 мектеп-лицейі, «Ұрпаққа ұлағат» бағдарламасы бойынша сан салада көш бастаған №40 орта мектеп, ер балаларға арналған қазақ-түрік лицейлері, дарын-ды балаларға арналған «Зерде» мектептері бар.

Фестивальді өткізуге ұйытқы болған «Астана дарыны» орталығы директорының орынбасары Гүлмира Мырзали-ева «Жарқын болашағымыздың мұрагері жастар десек, жастарға дұрыс білім мен тәрбие беру – мұғалімдерге жүктелген ауыр міндет. Осы себепті бұл фестиваль елордалық білім мекемелерінің үздік деген 408 жоғары санатты педагогінің құрметіне өткізілуде» деп, ұстаздар қауымын құттықтап, ізгі тілектерін жеткізді.

Ал, №63 орта мектептің мұғалімі Алма Мүкинова еңбектерінің еленіп, салтанатты түрде құрмет көрсетіліп жатқанына шын ризашылығын білдіріп, жеткен жетістік-терінен алда алар асуларының көп екенін айтты. Ұстаздық қызметке 30 жылын сарп еткен, өзі қазақ күресі мен дзюдо-дан спорт шебері М.Мусин: «Азия чемпионатында 2012 жылы қола жүлдесін алған шәкіртім Н.Адамбек – дзюдодан еліміздің 4 дүркін чемпионы» деп, шәкірттерінің Астана абыройына өзіндік үлес қосып жатқанын әңгімеледі.

Осылайша ұстаздарды ұлықтауға арналған «Шұғыла» фестивалі салтанатты құттықтау, ізгі тілектер мен балғын жеткіншектердің ән шашуына ұласты.

Жайық НАҒЫМАШ


Бетт

і дай

ынд

аған

: Ғал

ым

ҚО

ЖА

БЕК

ОВ.

Дер

еккө

здер

і: w

ww

.ast

ana.

kz, w

ww.

info

rm.k

z, w

ww.

baq.

kz

« А с та на таң д ау ы » б а й -қауына өтініштерді қа былдау 31 мамырға дейін жүргізіледі. Ал, 1-20 маусымда байқаудың к е л е с і к е з е ң і б а с т а л а д ы , www.astana.gov.kz сайтында

ү зд і к ма ма н и е с і н е д ау ы с беру өтед і . Бай қау жеңім-паздары Астана күні қарса-ңында халықтың қошеметіне ие болып, бағалы сыйлықтар алады.

– Батыржан Көмекбайұлы, Елбасы өзінің Жол дауында жыл сайын елімізде кем дегенде 6 млн шаршы метр жаңа үй пайдалануға берілуі керектігін тапсырғаны мәлім. Осы меженің орындалуына «Қазақстан ипотекалық компаниясы» қандай үлес қосып жатыр?

– Өзімізге артылған міндетке жауап кершілік танытып, тұрғын үй құрылысын сапалы әрі дер кезінде орындау үшін 2012 жылдың тамы-зында «Қазақстан ның тұрғын үй – құрылыс корпорация сы» құрылды. Корпорацияға құры лыс тың барлық технологиялық процесін бақылау, яғни, жобалаудан бастап тұр ғын үйді қабылдауға дейінгі барлық қызмет міндеті жүктелді. Осы мақсатта рес пуб-ликалық бюджеттен былтыр 15 млрд теңге бөлінді. Атқарған жұмыстың нәтижесі ретінде корпорация 2014 жылдың бірінші жартыжылдығында еліміздің 4 аймағында 20 тұрғын үй нысанын тапсыруға ниетті екенін баса айтқымыз келеді.

– Атап айтқанда, қай аймақтар?– Санамалап айтсақ, Алматы қаласында

жалпы аумағы 6022 шаршы метрді құрайтын 108 пәтерлік 2 тұрғын үй, Шымкент қаласында 56 195 шаршы метрлік немесе 1080 пәтерлік, тоғыз қабатты 15 тұрғын үй және Қарағанды қаласында 20 176 м2 құрайтын, 325 пәтерлік бес қабатты 3 тұрғын үй және Павлодар қаласында 9 450 м2 құрайтын 180 пәтерлік тоғыз қабатты 1 тұрғын үй салынып бітеді.

– Енді арендалық баспананың берілу тәртібін айта кетсеңіз.

– Арендалық баспана арендаторға 15 жыл мерзімге беріледі. 1 шаршы метрдің құны шамамен 1000 – 1 300 теңге. Он жылдан кейін арендатор баспананы уақытынан бұрын төлемін жасап сатып алуына болады. Оған қоса, жалға алу мерзімі кезінде арендатордың өтініші негізінде пәтерін кеңейтуге жағдай жасалған.

Ескере кетерлігі, Қазақстанның тұрғын үй-құрылыс корпорациясы тұрғызған арендалық баспана жергілікті

әкімдіктің тізімі бойынша беріледі. Яғни, баспананы алуға үміткерлерді тіркеу кезінде алдымен шын мұқтаж топтардың мүддесі ескеріледі.

– Жалпы, корпорацияның «Қол-жетімді баспана – 2020» бағдарламасы аясында салынатын үйлері еліміздің бүкіл аумағын қамти ма?

– Әрине, биыл тағы еліміздің бірнеше аймағында тұрғын үй құрылысын бас-тамақшымыз. Анығырақ айтсақ, Орал, Ақтөбе, Петропавл, Қостанай, Өскемен, Тараз, Қызылорда, Көкшетау және Астанада көп қабатты үйлер салынады. Егер санмен сөйлетсек, «Қазақстан тұрғын үй – құрылыс корпорациясы» бағдарламаның «жеке меншікке өтетін арендалық баспана» тармағы бойынша ағымдағы жылы 136 000 шаршы метр, 2015 жылы 250 000 ш.м тұрғын үйді пайдалануға бермек. Ал, 2016 жылдан бастап бағдарлама аясында жыл сайын 530 000 м2 баспана салу көзделіп отыр. Бұл дегеніміз – 9-9,5 мың пәтер.

Әділбек ЖАПАҚ

Мектепке алдын ала келген Алматы аудандық Тө-тен ше жағдайлар басқармасының мамандары сағат тілі тура 12.00-ді соққанда дабыл қақты. Бұл кезде мектепте 1153 адам болған. Осыған дейін мектепте бірнеше рет өрт қауіпсіздігі бойынша жаттығулар ұйымдастырылған еді. Сол дайындықтардың әсері болар, дабыл қаққыштың дауысы шыққан сәттен-ақ мектептің бес жағынан оқытушылар бастаған балалар лег-легімен сыртқа шыға бастады. Бір айтарлығы, 5 минутта мектеп ішіндегі 1153 адам сыртқа шығып, белгілі орындарына тізіліп үлгерді.

Ал, шартты түрде мектептің үшінші қабатында күйік шалып қалып қойған бір адамды өрт сөндіру-шілер мен құтқарушылар арнайы техника күшімен құтқарып алды.

Алматы аудандық Төтенше жағдайлар басқар-масы өрт сөндіру қызметінің бас маманы Айдар Құсайынов мектеп ұжымының «өрт кезіндегі» қимыл-әрекетіне жоғары баға берді. Өрт қауіпсіздігі бойынша жүргізілген жаттығулардың жақсы нәтиже бергені үшін мектеп директоры Ғалияш Әмринаға алғысын білдірді.

А л д ы м е н Л . Абрамовтың үйіне бас сұққан дә рігерлер тоқсан екідегі қарияның хал-жағдайын сұрады. Содан соң ардагерді Ұлы Жеңіс мерекесімен шын жүректен құттықтап, гүл шоқтары мен басқа да сыйлықтарын тапсырды. Қалалық №6 емхананың бас дәрігері Л ариса Бухановская болса со-нау сұрапыл жылдарда бүгінгі бейбіт тірлігіміз үшін жау мен жан аямай бетпе-бет шайқасқан жауынгердің ерлігіне бас иетінін айтып, емхана

ұжымының атынан ізгі тілегін жеткізді.

Ұлы Отан соғысының ардагерлері Н.Асадчая мен А.Одноралова сек-сен төртте екен. Де-генмен, олар әлі тың, қ и м ы л д а р ы ш и р а қ . Өздерінің бастан кеш-кен ауыр күндері, сол жылдардың қиындығы туралы әңгімелей келе, әжейлер осы жасқа жетіп, бейбіт күнге куә болып отырғандары ақ халатты абзал жандардың арқасы екенін атап өтті.

Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ

Бүгінде қалалық денсаулық сақтау бас қар-масына қарасты 33 медициналық ұйымда бес мыңнан астам орта медицина қызметкері еңбек етеді. Олардың 41 пайызының аттестациялық біліктілік санаттары бар.

– Дәрігерлердің қолқанаты бола жүріп, науқастың жазылып кетуіне адал қызмет ететін абзал жандарға құрметімізді білдіргіміз келеді. Елордалық үш мейірбике денсаулық сақтау ісінің үздігі атанды. Жетпістен астам ақ халат-ты абзал жандарымызға алғыс айтып, еңбегін еледік, - деді Денсаулық сақтау басқармасының басшысы Айгүл Сегізбаева.

Шара соңында денсаулық сақтау ісінің үздігі атанған мейірбикелер Зәуреш Әбдіхалықова, Әлия Ақубасова және Гүлзи Әбенова әріптес-терінің құрмет-қошеметіне бөленді.

Айгүл УАЙСОВА



Басқарма басшысының орын-басары Әбдіхамит Тамабаевтың айтуынша, бұл ҚР Көлік және ком-муникация министрлігі бекіткен жолаушылар мен жүк тасымал-дау бойынша қызмет көрсету тарифтерін есептеу әдістемесіне сәйкес белгіленіп отыр. Әдістеме кестесіне жүгінсек, сыйымдылығы жоғары автобустардың қызметі үшін бір реттік жүру ақысы – 106,6

теңге, сыйымдылығы шағын авто-бустар қызметі үшін 112,4 теңге белгіленген. Жоғарыда аталған тариф осыған негізделіп отыр. Осы орайда, қалалық мәслихаттың ше-шімімен жеңілдікпен жол жүретін азаматтардың жол жүру тәртібі өзгеріссіз қалатын болады.

Астана қаласында қоғамдық көліктегі бір реттік жолақы құны 2008 жылдан бері өзгермей, 60-65

теңге болып келгенін атап өткен басқарма басшысы Рашид Аманжо-лов қазіргі таңда жанар жағар май мен қосалқы бөлшектердің қым-бат тауына байланысты бұл тариф көлік саласын дамытуға, оның жыл-жымалы құрамын жаңартып, күтіп-баптауға жұмсалатын шығынды өтемей отырғанын жеткізді. Атап айтқанда, 2008 жылдан бері дизель отынының 1 литрі 75 теңгеден 115

теңгеге дейін, яғни, 65 пайызға өскен. Ал қосалқы бөлшектер мен жиынтық материалдарға жұмсала-тын шығын 80 пайызға артқан.

Бүгінде Астананың қоғамдық көлік саласында 50 бағыт бойынша қызмет көрсететін 8 компания бар. Автопарктердегі 890 автобустың 734-і күнделікті желіге тұрақты түрде шығады. 2008 жылдан бері елордаға 406 автобус сатып алын-ған екен. Бұдан өзге, 76 бағытты құрайтын жаңа маршруттық желі жасалып, экспресс-маршруттар іске қосылған. «Астана халқының көбейіп келе жатқанына сәйкес, елордада автобустар тапшылығы әлі де бар. Соның бір себебі – жүр-гізушілердің жетіспеуінде болып отыр. Қыста бірқатар жолаушылар көліктерінің қаңтарылып тұруына жүргізушілердің аяқ астынан кетіп қалуы себеп болды. Жалақылардың аздығына байланысты бұл мамандар да бізде тұрақтамайды. Сондықтан тарифті көтеру қажеттіліктен ту-ындап отыр» деді Рашид Аманжо-лов. Оның айтуынша, қазіргі күні елорданың қоғамдық көліктеріне 250 жүргізуші жетіспейді екен.

Бұдан кейін қалалық жолаушылар көлігі саласында қолға алынған жо-балар төңірегінде әңгіме қозғаған басқарма басшысы бүгінге дейін газбен жүретін 350 жаңа автобус сатып алынғанын, кейін арнаулы жолдармен жүретін жүрдек авто-бустар желісі, көліктердің жүрісін реттейтін жаңа бағдаршамдық бағдарлама іске қосылатынын, мұның бәрі қосымша шығынды қажет ететінін атап көрсетті.

Қоғамдық көлікте бір реттік жол жүру ақысын көтеру мәселесі әлі де талқыланады.

Қымбат НҰРҒАЛИ

2014 жылдың 16, 23, 30 мамыр күндері қаламыздағы «Артем» (Сейфуллин көшесі 47), «Шапағат» (Бөгембай даңғылы 69), «Шарын» (Алаш тас жолы 4), «Әсем» (Дүкенұлы көшесі 31) сауда орталықтары мен базарлар-да «Әрбір тұтынушы үшін қауіпсіз өнім» акциясын өткізіледі.

Акция барысында Астана қаласының Тұтынушылар құқықтарын қорғау депар-т а м е н т і м а м а н д а р ы н а н кеңес алуларыңызға болады және алған өнімдеріңіздегі нитраттың қалдық мөлшерін, микробтармен ластануын, сонымен қатар, балдың та-биғилығын, қымыздың қыш-қылдығын тегін тексерте ала-сыздар.

Астана қаласы Тұтынушылар құқығын

қорғау басқармасы

«Қазақстан – теңіздерден қашықтықта жат қан ел. Сондықтан ұлттық экономиканы әлемдік экономикамен тығыз байланыста ұстау және тауарларымызды халықаралық нарыққа шығару үшін интеграцияға жүгініп отырмыз. Бұл үдерістің ел экономикасының дамуына әсері мол» деген Ернар Бакенов ең алдымен Кедендік Одақ пен Еуразиялық экономикалық кеңістік отандық өңдеу өнеркәсібінің ілгерілеуіне, соның арқасында нарықтың кеңеюіне және инвестициялық тартымдылықтың артуына әкелетінін жеткізді.

Оның айтуынша, қазірдің өзінде интегра-цияның игілігін молынан көріп отырмыз. Мәселен, Қазақстанның өңдеу өнеркәсібіне құйылатын шетелдік тікелей инвестиция көлемі едәуір артқан. Сандарды сөйлетсек, 2009 жылдан бастап 2012 жылға дейін бұл көрсеткіш 88 пайызға, 1,8 млрд доллардан 3,4 млрд долларға, ал, жалпы инвестиция 34 пайызға, яғни, 21,4 млрд доллардан 28,4 млрд долларға өскен. «Қазақстан тиімді салық саясаты мен жақсы инвестициялық кли мат-тың арқасында Кедендік Одақ пен Еура зия-лық экономикалық кеңістіктегі серік тес-теріне қарағанда шетелдік капиталды және бірлескен кәсіпорындарды құруға мүмкіндік беретін Кедендік Одақтағы өзге елдерден қаржыны молынан тарта алады» деді депар-тамент директоры.

Оған сенсек, Кедендік Одақ елдеріне экс-порт көлемі де 62,7 пайызға өсе түскен. Соның ішінде жүк көліктері, қара металдан, пласта-массадан, рәзіңкеден, қағаздан жасалған дайын бұйымдарды және тұрмыстық техниканы экспорттауда оң тенденциялар байқалған. Мәселен, Кедендік Одақ елдеріне Қазақстанда құрас тырылған жүк көліктерінің экспорты 1,4 млн доллардан 14,8 млн долларға өскен екен. Оған қоса, арнайы экономикалық аймақтарды дамыту ісі де экономикамызға инвестиция-лар дың құйылуына және инвестициялық кли-маттың жақсаруына әсер етуде.

Брифингте Қазақстанның түрлі рейтингтерде көш соңында ілбіп келе жатпағандығы да ай-тылды. Мәселен, Дүниежүзілік банктің «Doing Business» аталатын бизнесті жеңіл жүргізудің индексі бойынша 185 елдің арасында еліміз 50-ші орында тұр. Соның ішінде «Инвесторларды қорғау» тармағы бойынша Қазақстан 10-шы орында тұрса, «Салық салу» тармағында 17-ші және «Кәсіпорындарды тіркеуден» 25-ші орын-дарда. Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық бәсекелестік индексі рейтингісінде 144 елдің ішінде Қазақстан 51-ші орында.

Менеджментті дамытудың халықаралық инс-титутының әлемдік бәсекелестік индексінде 60 мемлекеттің ішінде еліміз 34-ші орында. Сон дай-ақ, инвестиция жағынан Дүниежүзілік банк Қазақстанды 20 тартымды елдің қатарына қосқан.

Аманғали ҚАЛЖАНОВ

5www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]

Әсіресе би мен музыканы шебер шен дес тірген бекзат өнер – опера мен балетке келгенде ерекше ынты зар петерборлықтардың театрға да, талғамға да бай шаһар екені рас. Револю цияға дейін бір орталықтан, импера тор лық театр дирекциясы арқылы басқа рыл-ған атақты Мария, Александр театр-ла ры ның қатарына кенже қосылған Михай лов каның тарихының өзі әріден тартып сөйлейді. Алғашқы кездері өз труппасы болмаса да, I Павел патшаның ұлы князь Михайлдың атымен қалған сахнада сол замандарда француз, неміс оперетталары жиі қойылатын. Ол жерге Иоганн Штраус, Жак Оффенбах сынды

композиторлардың табаны тиді, Матиль-да Кшесинская, Федор Шаляпин сияқты сырбаздар мен сұңғақтар «паһ!» дегізіп таңдай қақтырды.

Осынау қасиетті сахнаға елорда-мыздың жас өнер ұжымы «Astana Ballet» әдепкіден алабөтен концерт бағдарламасынан «базарлық» алып бара жатыр. «Шығыс Рапсодиясы». Қазақ халқының ұлттық биін, арасында әлем халықтарының дәстүрлі және за-манауи би үлгілерін, орыс классикасын таныстыратын хореографиялық ми-ниатюралар арқылы біздің өнерпаздар мәдени аралас-құраластығы бар, бүкіл әлеммен тамыр бүлкілі бір жайдары елдің өкілдері екенін Петербор жұртына

паш етпек. Қазақстаннан, Астанадан ат терлетіп келетін өнерпаздардың афиша-сын күні бұрын аңдатпалап қойған Ми-хайлов театрының сайтына бізде ерінбей-жалықпай кіріп шықтық. Шынтуайтында, хореографиялық нөмірлер жұмбаққа толы шығыс дүниесін әр қырынан танытатындай-ақ. Брусиловскийдің «Қазақ вальсі», Карл Дженкинстің «Қарлығашы», үндінің сарисвати, қытайдың тао йао, жапонның майко биі, «Chemirani» , «Тұран» сынды этно-фольклорлық топтардың музыкасына қойылған көз сүйсіндірерлік компози-циялар бұйыртса сүттей аппақ түндер қаласын сұлу сазымен әлдилейді.

Әділбек ЖАПАҚ

Елімізде «Astana Piano Passion» байқауы былтыр көрермен ара-сында зор қолдауға ие болды.

Бүкіл музыка әлемі үшін айтулы оқиғаға айналды. Оны 3 құрлықтан 100 мыңнан астам адам тамашалады. Ал, биыл оған қатысуға 23 елден 120 ұсыныс келіп түсіпті. Арасынан 30 үздік, ең өнерлілері іріктеліп алынды. Бүгінде олар әлемнің 11 елінен қатысып жатыр.

Сондай-ақ, дарындыларды даралау үшін Қазақстан, Ресей, Франция және Оңтүстік Корея елдерінің үздік пианистері шақырылды. Олардың арасында ҚР Халық әртісі, Құрманғазы атындағы Қазақ Ұлттық

айырмашылығы жоқ. Биыл да лайықты үміткерлерді іріктеу қиын болмақ», - дейді.

Айтпақшы, қатысушылардың өнеріне тек қана қазылар алқасы емес, сондай-ақ, кез кел-ген адам онлайн режимінде дауыс бере алады. Бұл жарыстың әділетті өтетініне кепілдік береді дейді мамандар.

Жас музыканттардың шығар машылық тұрғыдан қалыптасуына жол ашатын байқау-дың жүлде қоры – 60 мың АҚШ доллары. Ұйымдас тырушылардың айтуынша, ешкім сыйлықсыз қалмайды. Әрине, олар үшін ең басты сый – осы жарыс арқылы өнер әлеміне жолдама алу.

10 жастағы Санжарәлі Көпбаев бұл өнер додасына екінші рет қатысып отыр. Былтыр ол екінші орын алып, лауреат атанды. Биыл бірінші орыннан дәмелі. «Мен осы конкурсқа қатысқаныма өте қуаныштымын. Биыл жеңуге тырысамын», - дейді үкілі үміт иесі.

Бұл фестиваль мәдениет саласындағы халықаралық байланыстарды жақсартып, жас таланттарды қолдап қана қоймай, сонымен қатар, қазақ композиторларының музыкасын

насихаттауға үлкен мүмкіншілік береді. Өйткені, олардың шығармалары байқау қатысушыларының бағдар-ла масына енуге міндеттелген. Оған қоса, осы фестиваль аясында әр күні түрлі іс-шаралар өткізіліп отырады. Мәселен, 10 мамыр күні «Astana Piano Passion-2013» лауреаттарының ко н ц е р т і б ол с а , ке ш е Мә с ке у филармониясының әншісі Екатерина Мечетинаның кеші ұйымдастырылды. Алдағы уақытта Денис Мацуевтің және жартылай финалға жолдама алған өнерпаздардың кеші өтеді. Бұдан бөлек, жас дарындар мен олардың оқытушыларына шеберлік сыныбы жүргізіледі. Оны Grand Prix du Disque сыйлығының бес дүркін иегері Ми-шель Берофф және Сеулдегі ұлттық университеттің профессоры Хюнг-Джун Чанг өткізеді.

Еркежан СӘТІМБЕК

консерваториясының ректоры Жәния Әубәкірова, «Астана-Опера» опера және балет театрының бас директоры Төлеген Мұхамеджанов, РФ Президенті жанындағы мәдениет және өнер жөніндегі Кеңестің мүшесі Екатерина Мечетина, Сеулдегі Ұлттық университеттің профессоры Хюнг-Джун Чанг, үздік күйтабақ Гран-приінің бес мәрте иегері, Париж консерваториясының мұғалімі Мишель Берофф, Ресейдің еңбек сіңірген әртісі, П.И.Чайковский атындағы Ресей мемлекеттік консерваториясының ректоры Валерий Пясецкий және Қазылар алқасының құрметті мүшесі Денис Мацуев бар.

Денис Мацуев байқауға қатыс ушы балалардың орындауындағы қазақ автор ла-ры ның шығармалары өзіне ұнайтынын атап өтті. Олардың бірін өз репертуарына қосу мүмкіндігін жоққа шығармайды.

Ал, қазылар алқасының мүшесі Жәния Әубәкірова: «Қатысу шылардың деңгейі өте жоғары, әсіресе, орта топтың. Менің ойым-ша, өткен жылғы байқаудан айтарлықтай

Денис Мацуев байқауғбалалардың орындауындағы қрының шығармалары өзіне ұнөтті. Олардың бірін өз репермүмкіндігін жоққа шығармайд

Ал, қазылар алқасының мӘубәкірова: «Қатысушыларджоғары, әсіресе, орта топтыңша, өткен жылғы байқаудан

(Басы 1-бетте)

(Басы 1-бетте)

– Өткен жы лы бұл байқ ау таң қалдырарлық дәрежеде қатысушылар жинап, классикалық музыкаға бейжай қарамайтын әлемнің барлық өнерлі өрендерін шақырды. «Astana Piano Passion» өнер кеңістігінде жастардың жұлдызын жағып, олар он шақты концерт беріп, әлемнің түрлі сахналарында өнер көрсетіп үлгергендігі көңіл қуантады. Мінекей, сол уақыттан бері біз жас өрендердің өнерлерін тамашалап, қазақтың және әлем классиктерінің шығармаларын тыңдаудамыз, бұл – өнерлі жастардың таланттарын шыңдап, кеңінен қанат қақтыруға үлкен мүмкіндік деп білемін.

– Айтулы өнер сайысында талантты жас пианистердің шеберлігі ғана сыналып қоймай, түрлі рухани шаралар да ұйымдастырылуда. Басты мақсатымыз – талантты балалар-ды қолдап, Қазақстанның ұлттық форте-пиано мектебі дәстүрін нығайту. Сонымен қатар, халықаралық деңгейде тәжірибе алмасу. Ең алдымен, бұл Қазақстанда кәсіби музыкалық білім деңгейін көтеруге оң ықпал етеді.



//////// //////////

ә у е л с і з д і г і н жариялағанына жи-ырма үш жылға аяқ басқан Қазақстан – әлем картасынан ойып тұрып орын алған кемел мемле-кет. Сыртқы, ішкі

саясатын өзі айқындайтын, жер үсті, топырақ асты байлығы мол, өзін-өзі асырауға мүмкіндігі жетерлік ел. Шекарамыз солтүстікте – ор-мандай орыс елімен, шығыста – қаптағай қытаймен, оңтүстікте – бауырлас қырғыз және өзбек ағайындармен түйісіп жатыр. Бүгінгі таңда мемлекеттік шека-рамызды халықаралық талаптарға сай заңдастырып, бекітіп те алдық. Көпвекторлы саясат ұстанамыз. Ата-бабаларымыз ғасырлар бойы армандаған егемендікке тағдырдың сыйымен қол жеткізген бақытты ұрпақпыз. Ендігі мақсат – сол жетістіктерімізді баянды ете оты-рып, елді ғаламдық өркениет көшінің алдыңғы легінен көрсету. Ол үшін не істемек керек? Әрине, ыңғайлы ықпалдастық, ымыралы ынтымақтастық қажет. Дербес мемлекетпіз десек те, жаһандану за-манында жан-жағымыздағы көрші мемлекеттермен экономикалық байланыстан мүлде тәуелсіз бола алмаймыз. Тіпті, ол мүмкін де емес. Сондықтан, біз көршілерімізбен берік достықта, шынайы қарым-қатынаста өмір сүруіміз аса қажет.

О с ы ғ а н о р а й , Қ а з а қ с т а н П р е з и д е н т і : « М е м л е к е т -тер интеграцияға жеке-дара,

оқшауланып қол жеткізе алмайтын дүниені иелену үшін барады, ал мұндай жағдайда ықпалдасу үдерісі эволюциялық жолмен, сатылап жүзеге асқаны абзал. Біз өз күштерімізді біріктіргенде ортақ мүддеге қол жеткізуді көздеп, бұл істі кезең-кезеңімен атқаруға тиіспіз. Бүгінге дейін біз осы жолмен жүріп, алдымен Кеден одағын құрдық, одан Біртұтас экономикалық кеңістікті құруды аяқтауға жақындадық. Алдымызда Еуразиялық экономикалық одақ құру кезеңі тұр» деген еді сәуір айының соңында Минскіде өткен алқалы жи-ында.

Қ а з а қ с т а н – х а л ы қ а р а л ы қ қ ұ қ ы қ субъектісі. Ел аумағында ірі трансұлттық корпо-рациялар жұмыс істеп тұр. Сондықтан, әлемдік э л и т а л а р м е н т ы ғ ы з ынтымақ құрмай, олар-мен тонның ішкі бауын-дай қарым-қатынас жа-самай, дамудың даңғыл жолына түсу мүмкіндігі әлсірейді.

Оның үстіне, біздің жоғарыда аталған көршілерімізден іргені аулақ салуы-мызды іштей тілеп, араға от салудың оңтайлы сәтін күтіп жүрген кейбір мысықтілеу күштердің бар екендігі де жасырын емес. Ал, осындай кезде да-мып келе жатқан мемлекеттің өз алдына оқшаулануы, стратегиялық жоспарлар-дан бас тартуы қалай болады? Қазақ атам бағзы заманнан «көршіңмен тату бол» демей ме?

Бұл қағиданы миллиард жарымға жуық халқы бар аспанасты елімен арада

үнемі ескеріп отыру артықтық етпейді. Расы керек, қытай компанияларының қазақстандық шикізат кәсіпорындарын сатып алуға талпынысы көпшілікке ұнай бермесі анық. Ал, қазіргі кезде біздегі жер қойнауын пайдаланушы қытайлықтар туралы, олардың экологиялық талаптар мен еңбек тәртіптерін толық сақтай бермейтіні хақындағы мәліметтер бұл са-лада қордаланған мәселелердің жеткілікті екендігін көрсетеді. Тіпті, олардың Қазақстанның ауыл шаруашылығы жерлерін жалға алу, азық-түлік та-уарларын экспорттау төңірегіндегі ұмтылыстары да бірқатар наразылықтарға

ұшырады. Бейжіңдік жеке фирмалардың Алматы, Қызылорда, Ж а м б ы л , Ш ы ғ ы с Қазақстан облыста-рынан 1 миллион гек-тар жерді жалға алуын қазақстандықтардың б а с ы м к ө п ш і л і г і қ о л д а м а д ы . Т е к с а р а б д а л с а я с а т арқылы тең құқылы,

ынтымақтастық орнатып, түйткілді мәселенің түйіні тарқатылған сыңайлы. Оның бір көрінісі – шикізат саласында Қазақстан кеніштеріндегі шетелдік үлесті 25-30 пайыздық деңгейден асырмау жолы белгіленгені.

И ә , о с ы н е г і з д е ш ы ғ ы с т а ғ ы көршілерімізбен достық қарым-қатынас пен іскерлік ынтымақтастықты нығайта бергеніміз тиімді. Дамудың даңғыл жо-лына түскен бұл елдің әскери әлеуеті ғана емес, геосаяси дәрежедегі орны да бізден осы мүмкіндіктерді уыстан шығармауды талап етеді. Бір ғана мы-

сал, Қазақстан аумағы арқылы аса ірі Түркіменстан-Қытай газ құбыры өтеді. Әрі біздің мұнай қорымыздың үштен бірі қытай компанияларының бақылауында. С о н д ы қ т а н , о с ы т ұ р ғ ы д а ғ ы ынтымақтастықтың қыры мен сырын жіті зерттеп, ықтимал қолайсыздықтардан алдын ала құтылып отыруымыз қажет-ақ.

А л , е н д і с о л т ү с т і к т е г і шекарамыздың жайына келсек, Ре-сей – федерациялық ел. Жер көлемі жағынан дүниежүзінде бірінші орын алады. Жүз елу миллионға тарта халқы бар. Қорғанысына жыл сайын 70-80 миллиард доллар қаржы бөледі. Оған қоса, әлемнің алпыс алты мемлекетінде әскери базасы мен техникасы бар екендігін мақтан тұтады.

Әсіресе, кейінгі кездегі Украина төңірегінде қалыптасқан жағдайға байланысты Ресейдің ұстанымы жиі сынға ұшырап тұр. Аймақтық қауіпсіздіктің бірден-бір құқықтық негіздері болып есептелетін 1994 жылдың 5 желтоқсанында Бу-дапештте қабылданған мемо-рандумда АҚШ, Ресей және Ұлыбритания сияқты алпауыт мемлекеттер Украина, Белоруссия және Қазақстан шекараларының беріктігіне, аумақтық тұтастығы мен қауіпсіздігіне кепілдік берген болатын. Бірақ, Ресейдің күні кешегі Қырымға қарулы күштерін кіргізу жөніндегі шешімі кейде қауіпсіздікке қатысты құқықтық қ а ғ и д а л а р м е н х а л ы қ а р а л ы қ келісімдердің де қағаз бетінде қалып қоятынын аңғартты.

Батыстың Ресейге енгізіліп жатқан санкциялары Қазақстанға қалай әсер етуі мүмкін деген са-уалдар бар. Бірақ, бұл туралы билік тармақтары: «Оның бізге еш әсері жоқ. Ол санкциялар әзірге жекеле-ген адамдарға қатысты жасалуда» деп жұбатады.

А л а й д а , У к р а и н а н ы ң Д о -нецк, Луганск облыстарындағы, әсіресе, Славянск мен Мариуполь қалаларындағы қақтығыстар адам шығынына алып келді. Ол ол ма, 11 мамырда осы аталған екі об-лыста референдум өтіп, өздерін «тәуелсіз халық республикасы» деп жариялауда.

Мұны Батыс елдері, Еуроодақ заңсыз деп танып, мойындамады әрі Ресейдің «арандатушылығы» ретінде бағалады. Әсіресе, АҚШ П р е з и д е н т і Б . О б а м а : « О с ы қадамдар Украинада 25 мамырдағы президент сайлауына кедергі келтірілетін болса, біз Ресейге жаңа санкцияларды бұрынғыдан да күшейтеміз» деп дөңайбат көрсетті.

Осыларды қаперге ала оты-рып, бізге енді сыртқы саясатта мейлінше тең құқылы, салмақты әрі салиқалы әрекетке көшу, сондай-ақ, екіжақты қарым-қатынастарды дамыта отырып, түпкі мүддені естен шығармау қажеттігі сезіледі.

Таңатар ТӨЛЕУҒАЛИЕВ


Қарағанды облысының Жаңаарқа ау-данында туып-өскен Қабен Маусымбаев кейін отбасымен Қараөткелге, яғни қазіргі Ақмолаға қоныс аударады. Осындағы на-сос зауытының жанында сол тұста орта мектеп болды. Осы мектептің жетінші сыныбын бітіргеннен кейін соғыс ба-сталады да, комсомол комитеті ересек балаларды зауытқа жұмысқа жібереді. Олардың арасында Қабен ата да бол-ды. Сол жерде еңбек ете жүріп, білімін жетілдіріп, темірден түйін түйген токарь болып шыға келеді.

Бүгінде тоқсаннан асқан ақсақалдың ай-туынша, әкесі Оспан мен шешесі Бибіжан өте ақылды, көпшіл адамдар болған. Бір үзім нанды көршілермен бөлісіп жейтін олар: «Өмірде әрқашан бір-біріңмен ұйымшыл, тату болыңдар. Еңбектен әсте бас тартпаңдар» деп отырады екен балаларына. Осындай сөздерді құлағына құйып өскен балалар жұмысты жанына серік етіп, еңбекке ерте араласады.

«Соғыс басталған кезде апайым Ризабану он жетіде, ал қарындасым Күлтай бес жаста еді. Әкеміздің берген тәлімінің арқасында бір-бірімізден бір елі ажырамадық. Үлкенге ізетті, кішіге қамқор болып ер жеттік. Кейін соғыс аяқталатын жылы әкей қайтыс болды. Бірақ, ұрпағына қалдырған өсиетін өмір бойы жадымыз-дан шығарған жоқпыз: жастай еңбекке араластық, енді міне қартайғанда сол бейнетіміздің зейнетін көріп отырмыз» дейді Қабен Оспанұлы.

Өз ойы соғыс біткен соң оқуға түсіп, мұғалім болу еді. Дегенмен, комсомол комитеті келешегіне сенім артып, ал-дымен Астрахан ауданына мемлекеттік қауіпсіздік қызметкері етіп жұмысқа жібереді. Бір жылдан соң Алматыдағы КСРО МҚМ мектебіне оқуға түсіп, оны ойдағыдай аяқтағаннан кейін 1956 жылы өтініші бойынша милицияға ауысып, Атбасар ауданына қызметке барған ол бастапқыда жол бойының милиция-сында болып, артынан аудандық мили-ция бастығының орынбасары қызметін атқарады.

Қай жерде, қай қызметте жүрсе де өзін барынша адал ұстап, жұмысын ерінбей, тиянақты атқарды. Қызметтестер мен қарамағындағылар арасында, халық ал-дында да зор беделге ие болды. Ешкімнің ала жібін аттамады, қанына сіңген қасиетінен танбай қашан да адал өмір сүруге, маңайындағыларды қолынан келгенінше қолдап-демеуге, қолұшын беріп, көмектесуге тырысты. «Содан да болар, қай жерде жүрсем де, кездесе қалса, жас-кәрісіне қарамай, бұрынғы қызметтестерім мен қарамағымда істегендер барлығы амандасып, сәлем беріп тұрады. Сонда ойға қалам: бұл дүниеде ыстық ықылас пен кең пейілден, қарапайым көңілден асқан еш нәрсе жоқ екен дейді ақсақал ағынан жарылып.

Өзі үш мәрте ардагер: Ұлы Отан соғысының, тылдың және Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің ардагері. Бірақ, қарап отыруды білмейді. Құрметті демалысқа шықса да, жоғарыдағылардың шақыртуымен құқықтық салада қызмет етіп, бас қалада тәртіптің орнауына атсалысты. Тіпті, күні бүгінге дейін жас келіп, денсаулық сыр бере бастағанына қарамастан, Қабен ақсақал аудандық, қалалық және Ішкі істер министрлігі ардагерлер комитетінің мүшелік жұмыстарынан бас тартып көрген емес. Атқарған жұмысына жалақы да сұрамайды, тек Жаратқаннан халықтың, елдің амандығын тілеумен келеді.

Еңбек жолында төккен тері мен ерік-жігері ескерусіз қалмады. Осы жылдарда он бір мәрте үкіметтің орден, медальдары-мен марапатталыпты. Олары жарқ-жұрқ етіп кеудесінде жарқырап тұр.

Алтын, тіпті гауһар тойларын бірге атап өтіп, аттай алпыс үш жыл бір шаңырақтың астында жарасымды ғұмыр кешіп келе жатқан өмірлік жары Рашида Шәметқызы екеуінің өсіріп-тәрбиелеген балалары бүгінде бір-бір үйдің түтінін түтетіп, ата, әкелері құсап ел үшін еңбек етіп жүр.

Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ

Жылыой жағында Ұлы Отан соғысының ардагері , белгілі мұнайшы Хасан Алдақов есімін жақсы біледі. Ол қан майданнан аман оралып, талай қазыналы кен орында-рын ашуға белсене қатысқан азамат, бар саналы ғұмырын халқына қызмет етуге арнаған мұнайшы еді.

Ол 1920 жылы бірінші тамызда Мақат кентінде өмірге келді. Содан 19 жасында әскерге алынған жас елге Ұлы Отан соғысы аяқталған соң, яғни 1945 жылдың қарашасында жетеді. Жеті жыл бойы солдат шинелін иығынан тастамаған Хасан талай шайқасты басынан кешкен. Жүздеген боздақ қас қағым сәтте опат болып, майдан даласында жер жастанғанда, оның пешенесіне елге аман оралу жазылған екен. Ардагердің майдан жолына көз жүгіртсек: қатардағы жауынгерден бастап Ленинград пен Карель майдандарында бөлімше командиріне дейін көтеріледі. Май-дан ортасында жүріп, 1942 жылы компартия қатарына өтеді. Ал, 1945 жылы Омбы қаласында офицерлер курсын тәмамдайды.

Зұлмат жылдардан соң ел экономи-касы тұралап қалса да, бейбіт өмірмен қауышқан елдің қуанышында шек болмады. Алайда, етігімен қан кешіп келген сарбаздарды елде де жеңіл тұрмыс күтіп тұрмады. Жау-ыр арқалар тағы да ауыр еңбектен қайыса түсті. Майданның локомотиві болған Доссор мен Жылыойдың мұнайы соғыстан кейін де бар-ша одақтас елдің экономикасын көтерді. Хасан Жауылбайұлы елге келген соң, ата кәсібімен қайта та-бысады. Сөйтіп, бастапқыда екі жылдай «Ембімұнайгаз» бірлестігі Құлсары мұнай кәсіпшілігінде тех-ник қызметін атқарады. 1946-1948 жылдары сауатты жігіт Жылыой аудандық компартия комитетінде нұсқаушылық жұмысын жасайды. Әйтсе де, қара алтын өндірушілер

қатарына тарта береді. Сөйтіп, 1948 жылы Мәскеудегі академик Губкин атындағы мұнай инсти-тутына түсіп, өз мамандығының хас шебері атанғандардың қара шаңырағын 1953 жылы ойдағыдай бітіріп шығады. Қазірдің өзінде іргелі оқу орны саналатын бұл институтқа, шалғай ауылдағы қазақ жігіттерінің ілуде біреуі қабылданатын еді. Қолына дипломын алған жас маман теориялық білімін кен орында-рында тәжірибемен ұштастыруға кіріседі. Жылыой мен Мақат аудандарындағы кеніштерде ал-дымен бұрғышының көмекшісі, бұрғышы мастер, кейін инже-нер және бөлім бастығы бола-ды. «Қазақстанмұнайбарлау» б ұ р ғ ы л а у ш е б е р і қ ы з м е т і н а т қ а р а д ы . «Маңғыстаумұнайгазбарлау» тресінде Түбежек, Жетібай кеніштерін игеріп, тер төгеді. Ал, 1965-1975 жылдары Өзен б ұ р ғ ы л а у б а с қ а р м а с ы н д а учаске бастығы, инженерлік-технологиялық орталықта ауы-сым жетекшісі міндеттерін де атқарады.

Ұлы Отан соғысы мен бейбіт тірлікте алған марапаттары азаматтың тұлғасын одан әрі айқындай түседі. Хасан Алдақов Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамотасын алған. Оның омырауында «Қызыл

жұлдыз» ордені, «Ерлігі үшін», «Ұлы Отан соғысында жеңіске жеткені үшін» медальдары жарқырады. Байырғы майдангер, білікті мұнайшы 1981 жылдың қарашасында өмірден өтті. Есімі Қазақстан мұнай энциклопеди-ясына енді.

А й т а к е т е р л і г і , Х а с а н ардагердің әкесі Жауылбай Алдақов қазақ мұнайының бастапқы жылдарында еңбек еткен ер еді. Осындай әкеден тәлім алған ұлы Хасан Алдақов та өмірінің соңына дейін халқына адал қызмет етті. Өмірдің ащы-тұщы дәмін қатар татып, соғыстың бейнетін басынан кешірген ақсақал еңбегінің зейнетін көріп, отбасының қызығына да кенеледі. Артында қос ұлы мен үш қызы қалды. Олар ата-баба жолынан таймай, өмірлерін мұнаймен байланы-стырады. Сол ұрпақтарының ендігі арманы – елім, жерім деп өткен әкелерінің есімін асқақтату. Осы орайда, Ұлы Отан соғысы ардагерінің есімі Жылыой жеріндегі бір көшеге берілсе дейді. Бізде не көп?! Көз сүрінетін мағына-мәнсіз көше атаулары көп. Сондықтан ел мен жерді қорғап, азаматтық борышын қанмен өтеуге аттанған азаматқа бір көше атауын беру артық етпейтін тәрізді.

Асхат РАЙҚҰЛ

Менің де үлкен атам Өтепбек Тастанбе-ков 1920 жылы қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысының Бәйдібек ауданындағы Ары-станды өзені бойындағы Қызыларық деген жерде туылған. Алты жасынан әке-шесінен бірдей жетім қалып, туысқандарының қолында тәрбиеленеді.

Содан жетім балалар үйінде тәрбиелене жүріп, Шымкент қаласындағы Қорғасын зауытында жұмыс істейді.

1940-1941 жылдары арнаулы әскери дайындық мектебінен өткеннен кейін майданға жіберіледі. 1941 жылы жау қолында қалған Украина жерін азат етуге аттандырылады. Партизан қозғалысының

құрамында болып Закарпатья, Молдавия, Румыния, Чехословакия жерін неміс басқыншыларынан азат етуге қатысып, көптеген күрделі операцияларды жүзеге асыруға атсалысты. Атам Өтепбек Тас-танбеков өзін өжет, тапқыр және қайтпас қайсар жауынгер ретінде көрсетті. Ол құрамында болған отряд көптеген опера-цияларды сәтті жүзеге асырып жауға соққы берді. Ұлы Отан соғысы кезіндегі ерліктері үшін көптеген орден және медальдармен марапатталды.

Соғыстан кейін бейбіт еңбекке арала-сып, қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысы Бәйдібек ауданында құрылған Алғабас

совхозында көп жылдар еңбек етті. Үлкен әжем Айнаш Сүлейменқызымен бірге екі ұл, екі қыз өсіріп, он екі немере, қырықтан астам шөберелері іздерін жалғастыруда. Біздерге осындай жаймашуақ, бейбіт өмір мен бақытты сәттерді сыйлаған аталарымыз бен апаларымызға әр кезде де борыштар-мыз. Бабаларымыздың біздер үшін жасаған ерен ерліктеріне әркез тағзым етуден жалықпаймыз.

Бақдаулет МҰРАТБЕКОВ,

Ғ.Орманов атындағы мектеп-гимназияның

3-сынып оқушысы

– Е

рбол

Ерд

ембе

кұлы

, Ел-

басы

Жар

лығы

күш

іне

енге

н уа

қытт

ан б

ергі

оном

асти

калы

қ ко

мисс

ияны

ң ж

ұмы

с ба

рысы

ж

өнін

де әң

гімел

есең

із.–

Пре

зиде

нт Ж

арлы

ғы

жар

ияла

нған

нан

кейі

н ос

ы са

лада

ғы ж

ұмыс

тард

ы ре

ттей

тін

Үкім

ет қа

улыс

ы үс

тімізд

егі ж

ылды

ң 24

ақп

анын

да қ

абыл

данд

ы. О

сы

қаул

ыда

оном

асти

калы

қ ат

ау-

лар

беру

дің

тетік

тері

мен

тәр

тібі

бекі

тілд

і. А

талғ

ан к

езең

де

оном

асти

калы

қ ко

мисс

ия ө

з оты

-ры

стар

ында

нег

ізін

ен а

лған

да,

меке

меле

рден

, аза

матт

арда

н кел

ген

ұсын

ыста

рды

қара

ды. Қ

алам

ызды

ң ас

тан

алы

қ м

әрте

бесі

не

орай

, бі

рқат

ар ұ

сыны

стар

м

ақұл

данд

ы,

кейб

іреу

лері

қа

наға

ттан

дыры

лмад

ы. О

сы а

ра-

да к

өпш

ілік

тің

наза

рына

Аст

а-на

қал

асын

да ж

алпы

ұлт

тық,

ме

млек

етті

к де

ңгей

де қ

ызме

т ет

кен

азам

атта

рға,

ірі т

арих

и оқ

иғал

арды

ң қа

һарм

анда

рына

, ру

хани

ятым

ызды

ң ас

а кө

рнек

ті тұ

лғал

арын

а, б

ір ө

ңірд

ің е

мес,

тұта

с елд

ің өр

кенд

еуін

е үле

с қос

қан

аса

көрн

екті

, бар

шағ

а та

ныма

л тұ

лғал

арға

ғана

көше

неме

се ны

сан

атау

ы бе

ріле

тіндіг

ін ай

тқым

келе

ді.

Бізг

е өң

ірле

рден

бел

гілі

бір

аз

амат

тарғ

а кө

ше,

мект

еп а

тауы

н бе

ру ж

өнін

де ұ

сыны

стар

кел

іп

жата

ды. М

ұнда

й ұс

ыныс

тард

ың

едәу

ір б

өліг

інде

сол

өңі

рлер

ге

ғана

еңб

егі с

іңге

н не

месе

кеш

егі

кеңе

стік

зам

анда

рес

публ

икад

а, об

лыст

арда

парт

ия қы

змет

тері

нде

болғ

ан а

зама

ттар

дың

есім

дері

сұ

рала

ды. Ә

лбет

те, о

ндай

кісіл

ердің

ең

бект

ерін

жоқ

қа ш

ығар

а ал

май-

мыз,

деге

нмен

кең

есті

к дә

уірд

е об

лыст

ық п

арти

я ком

итет

тері

нде,

тағы

да қа

ншам

а бил

ік ор

ында

рын-

да ж

ұмыс

істе

генд

ердің

барш

асын

а ат

ау б

ере

берс

ек, о

нда

кеш

егі

кеңе

стік

иде

олог

ияда

н ал

шақ

тай

қойм

аған

ымыз

. Сол

азам

атта

рдың

іш

інде

, кең

естік

сая

сатт

ың іш

інде

жү

ріп,

айр

ықш

а та

рихи

жад

ымен

, ұл

ттық

поз

иция

сыме

н ба

йқал

ған

Жұм

абек

Тәш

енов

, Іли

яс О

ма-

ров,

Өзб

екәл

і Жән

ібек

ов с

ынды

тұ

лғал

ар б

олды

. Мұн

дай

тұлғ

алар

қа

ндай

құр

метк

е де

лай

ық. Б

іздің

та

рихи

жад

ымыз

дың

мықт

ылығ

ы – т

арих

қа де

ген к

өзқа

расы

мызд

ың

шы

найы

лығы

нда.

Елб

асы

өз

Жар

лығы

на о

нома

стик

а са

ласы

н-да

әді

летт

ілік

салт

анат

құр

у үш

ін

қол қ

ойды

. Үкім

ет қа

улыс

ы ос

ыны

ретт

ейді.

–

О

сын

ы

мей

лін

ше

тара

тыңқ

ыра

п тү

сінд

іріп

бе

рсең

із.–

Үкім

ет қ

аулы

сы б

ойын

ша

ұсын

ылға

н ат

ау б

ірне

ше к

езең

нен

өтед

і. Айт

алық

, көш

е ата

уын

беру

жө

нінд

е өт

ініш

кел

іп т

үске

ннен

ке

йін,

Сәу

лет ж

әне қ

ала қ

ұрыл

ысы

басқ

арма

сына

н кө

шен

ің с

ызба

сы

алын

ады

да, ө

тініш

пен к

өше с

ызба

-сы

алд

ымен

қал

алық

мәс

лиха

ттың

тұ

рақт

ы ко

мисс

иясы

нда қ

арал

ады.

М

әсли

хат

коми

ссия

сына

н ке

йін

жеті

жұмы

с күн

і іш

інде

жер

гілікт

і ат

қару

шы

орга

ндар

дың

инте

рнет

-ре

сурс

тары

нда

және

бұқ

арал

ық

ақпа

рат

құра

лдар

ында

жар

ия-

лана

ды. Б

ұдан

соң

оны

қал

алық

он

омас

тика

ком

исси

ясы

қара

йды,

ос

ы ко

мисс

ия м

ақұл

даса

, қаж

етті

құжа

ттар

мен б

ірге

респ

убли

калы

қ ко

мисс

ияға

жол

дана

ды, е

гер м

ұнда

оң

шеш

імін

тапс

а, қа

ла әк

імдіг

і мен

мә

слих

атты

ң бі

рлес

кен

шеш

імі

қабы

лдан

ады.

–

Ал,

мек

тепт

ерге

жән

е ны

санд

арға

ата

у бе

ру қ

алай

ж

үзег

е асы

рыла

ды?

– Т

үске

н өт

ініш

ең

алды

мен

сол

ныса

нның

кел

ісім

ін а

луда

н ба

стал

ады.

Мәс

елен

, мек

теп

болс

а ме

ктеп

бас

шыл

ығын

ың к

еліс

ім

хаты

алы

нып,

алд

ымен

қал

алық

он

омас

тика

лық

коми

ссия

да

қара

лады

, бұл

ком

исси

я қо

лдас

а, мә

слих

ат с

есси

ясын

а ба

рады

, де-

пута

ттар

кел

ісім

берг

ен ж

ағда

йда

респ

убли

калы

қ он

омас

тика

лық

коми

ссия

да қ

арал

ады,

еге

р мұ

нда

оң ш

ешім

қабы

лдан

са, н

ысан

атау

ы Үк

імет

қаул

ысым

ен бе

кітіле

ді.– А

стан

а – ай

сана

п, ж

ыл с

анап

өс

іп к

еле

жат

қан

қала

. Қаз

ірде

қа

ламы

зда

тари

хи о

қиға

лар

мен

тұлғ

алар

ға, д

әстү

рлі ж

әне

геог

рафи

ялы

қ ат

аула

рға

байл

а-ны

сты

көш

елер

көп

теп

сана

ла-

ды. А

лдағ

ы у

ақы

тта

еске

рілм

ей

қалғ

ан қа

ндай

тұлғ

алар

ға, т

арих

и оқ

иғал

арға

бай

ланы

сты

атау

лар

қою

жос

парл

анға

н?–

Нег

ізін

ен, қ

алам

ызда

сан

ға

сырл

ық

тари

хымы

зды

ң әр

ке

зеңі

ндег

і оқи

ғала

р, о

рынд

ар,

тұлғ

алар

құр

меті

не к

өше

атау

-ла

ры б

еріл

ген.

Сон

ымен

бір

ге

кең-

байт

ақ Қ

азақ

стан

ның

геог

рафи

ялық

ата

улар

ы, б

айыр

ғы

дәст

үрлі

құн

дылы

қтар

ымыз

да

көрі

ніс т

апқа

н. Б

ұл т

ұрғы

дан

кел-

генд

е Ас

тана

ның

оном

асти

калы

қ аж

ары

ешбі

р қа

лаға

ұқс

амай

ды,

өзін

ше бі

р тар

ихи-

этно

граф

иялы

қ, мә

дени

әле

м де

се б

олар

. Әлб

етте

, он

омас

тика

лық

коми

ссия

өз

беті

мен

нақт

ы ж

оспа

р ж

асап

, ат

аула

р бе

ре а

лмай

ды. Б

арш

асы

халы

қтың

сұр

аныс

ымен

жүз

еге

асыр

ылад

ы. Қ

азір

гі ке

зеңд

е Ке

-ре

й, Ж

әніб

ек ха

ндар

мен

Абы

лай

хан

арас

ында

ғы қ

азақ

мем

леке

тін

ныға

йтуғ

а ай

рықш

а та

рихи

үле

с қо

сқан

Қас

ым х

ан, Е

сім

хан,

Ха

қназ

ар ха

н, Т

әуек

ел ха

н, Т

әуке

ха

н жә

не қ

азақ

тың

ұлы

биле

ріні

ң ес

імде

рі бе

рілу

і кер

ек си

яқты

. Оны

уа

қыт к

өрсе

теді,

халы

қ шеш

еді.

– Әңг

імең

ізге р

ахме

т!

Ам

анға

ли Қ

АЛЖ

АНО

В

8w

ww

.ast

ana-

aksh

amy.

kzE-

mai

l: in

fo@

asta

na-a

ksha

my.

kz

9w

ww

.ast

ana-

aksh

amy.

kzE-

mai

l: in

fo@

asta

na-a

ksha

my.

kz

От н

екот

орых

я сл

ышал

ра

сска

з о с

вято

м, к

ото-

рый

жил

в пе

щер

е - н

а вы

соко

м по

толк

е ея

и

тепе

рь ви

тает

, буд

то б

ы ег

о ду

ша,

а п

о сл

овам

др

угих

, там

ест

ь да

же

опоч

ивал

ьня с

вято

го...»

Біз

сөз

етк

елі

отыр

ған

Айд

аһар

лы-

Құд

айбе

рлі

үңгі

рі

Баян

аула

дағы

Қоң

ыр

әули

еге

ұқса

майд

ы,

әңгі

месі

тіп

ті б

өлек

. Ең

алды

мен

бұл

үңгір

дің

Жақ

сы К

өң а

тала

тын

Сар

ыарқ

аның

кіш

кене

өзен

інің

биік

, жа

рлау

ыт ж

ағас

ында

еке

нін

айтқ

ан

жөн.

Жақ

сы К

өң м

ен Ж

аман

Көң

қо

сылы

п бұ

л өзе

н Кө

ң ат

алад

ы жә

не

Сар

ыарқ

аның

тағ

ы бі

р бе

лгілі

өзе

ні

Құла

нөтп

еске

құя

ды. Ұ

зынд

ығы

300

шақ

ырым

дай б

олат

ын Қ

ұлан

өтпе

стің

ат

ы мы

ңжыл

дықт

арме

н ас

тасы

п, со

-на

у Ала

ша ха

н, Д

абу с

оқыр

, Дом

бауы

л ме

рген

зама

нына

бара

ды. Қ

ұлан

өтпе

с өз

кез

егін

де Қ

орға

лжын

көл

іне

ене

бере

Нұр

а өзе

німе

н қо

сыла

ды.

Егер

сіз

Аст

анад

ан А

йдаһ

арлы

үң

гірін

ізде

п жо

лға

шық

саңы

з, ал

-ды

мен

Қорғ

алжы

нға

соға

сыз,

одан

Та

лдыс

ай а

уылы

на б

арат

ын ж

олды

сұ

рап а

нықт

ап ал

уыңы

з кер

ек. Е

ртед

е

Бұл

аңыз

әлі

де

егж

ей-т

егж

ейлі

зе

ртте

уді

қаж

ет е

теті

н ға

жап

ма

змұн

ымен

қыз

ықты

рады

. Нұқ

па

йғам

бард

ың т

опан

суғ

а қа

тыст

ы әң

гімес

і бас

ы Та

урат

бол

ып б

арлы

қ ес

кі ш

ежір

еде

белг

ілі, б

ірақ

Нұқ

пен

бірг

е со

л ға

лама

т то

пан

суда

н құ

тылғ

ан ү

ш ә

улие

тур

алы

аңыз

тек

қа

зақт

а ған

а бар

. Ола

й бо

лса,

Қоңы

р әу

лие

үңгір

інің

қас

иеті

не т

абын

у –

тас

дәуі

ріні

ң кө

не қ

атпа

рлар

ынан

ке

ле ж

атқа

н ад

амза

т ба

ласы

ның

ең

көне

ғұр

ыпта

рыны

ң бі

рі. О

сынд

ай

аңыз

дар

бізд

ің қ

азақ

тар

ихын

ың е

ң кө

не, е

ң тұ

ңғиы

қ, м

өлді

р ба

стау

ла-

рына

нұс

қайд

ы. Б

ұл –

ада

мзат

тың

бала

лық ш

ағы.

Әу

лиет

ас к

иелі

үңгір

і ту-

ралы

бел

гілі

өлк

етан

ушы

Н.К

онш

ин X

IX ғ

асыр

дың

соңы

нда

«К

ерек

уден

Қа

рқар

алығ

а де

йін»

ата

ла-

тын ж

ол ж

азба

сынд

а там

са-

на ж

азад

ы:“Н

а Ау

лие-

тас

ездя

т мо

-ли

ться

бол

ьные

и п

рост

о бе

дные

кирг

изы,

а гл

авны

м об

разо

м бе

здет

ные

жен

-щ

ины.

При

езжа

ют

обык

-но

венн

о по

д ве

чер

и но

чь

пров

одят

или

в п

ещер

е,

или

где-

нибу

дь в

близ

и ее

. Бог

атые

ко

лят

бара

на и

мяс

о ег

о ва

рят,

раз-

ложи

в кос

тер у

вход

а в пе

щер

у. М

ясо

вари

тся н

епре

менн

о в в

оде и

з каз

ана

в пе

щер

е, от

туда

же

беру

т во

ду д

ля

омов

ения

, пью

т ее и

осо

бенн

о по

ли-

ваю

т ею

боль

ные ч

асти

тела

. Вод

а эта

по

мне

нию

кир

гиз

имее

т це

лебн

ые

свой

ства

. Как

мне

пото

м ра

сска

зыва

л од

ин б

аяна

ульс

кий

стар

ик -

Чагы

бай

Тас

ыбае

в, м

олящ

ие д

елаю

т ещ

е св

ечи

из чи

я, об

верн

ув ег

о ва

той

или

тряп

ками

, про

пита

нным

жир

ом от

за-

коло

того

бар

ана;

эти

свеч

и (ш

ырак

) жг

утся

в пе

щер

е, пр

ичем

пока

зыва

ют

вид,

что у

мыва

ются

огне

м и п

отир

ают

им бо

льно

е мес

то на

теле

. Чем

боль

ше

сжиг

аютс

я све

чи, т

ем лу

чше.

По

тем

снам

, как

ие с

нятс

я во

вре

мя с

пань

я

www.

asta

na-a

ksha

my.k

z

Қаз

ақ х

алқы

ның

таби

ғат

құбы

лыст

арын

а қа

тыст

ы ер

екш

е се

німд

ерін

ің б

ірі ү

ңгір

лерм

ен б

ай-

ланы

сты.

Бұл

тас д

әуір

інде

гі ал

ғаш

қы

адам

қон

ыста

ры б

олға

ндық

тан

ба,

жоқ

әлде

үңг

ірле

рдің

қаз

іргі

адам

се

зіне б

ерме

йтін

тылс

ым қа

сиет

тері

ме, ә

йтеу

ір, о

лард

ың кө

пшілі

гі Әу

лие

атан

ады.

Көп

жыл

дар э

тног

рафи

ялық

зе

ртте

улер

кез

інде

Бая

наул

адағ

ы «

Қоң

ыр

әули

е»,

Бал

қаш

тың

Сар

ыар

қа ж

ағы

ндағ

ы «

Бект

ау

ата»

, т.б

. үңг

ірле

рде

болғ

ан к

езім

де

қаза

қтың

еск

і дәс

түрм

ен ү

ңгір

лерг

е тү

неуг

е ке

ліп

жүр

гені

н кө

рдім

. Әс

ірес

е, Құ

дай т

ағал

адан

бала

тіле

ген

неме

се д

енса

улығ

ына

байл

аныс

ты

келг

ен әй

ел ад

амда

р кө

п бо

лады

. Ба

янау

ла ж

ерін

ің кө

не та

рихы

нан

сыр

шер

теті

н ая

улы

еске

рткі

ші –

«

Қоң

ыр ә

улие

» н

емес

е «

Әул

ие

тас»

үңг

ірі Ж

асыб

ай к

өлін

ен ү

ш

шақ

ырым

жер

де о

рнал

асқа

н. Е

рте-

ден

бері

ада

мзат

бал

асын

ың а

насы

–

Байа

наны

ң құ

т мек

ені о

сы ж

ер де

п ес

епте

леді

. Аңы

здың

бір н

ұсқа

сынд

а Қо

ңыр

деге

н әу

лие

осы

маңд

а же

р бе

тін т

опан

су

басқ

ан за

манд

а өм

ір

сүрг

ен-м

ыс д

елін

еді:

«Алл

а та

ғала

пи

ғыл-

пейі

лі бұ

зылғ

ан ха

лықт

ы то

пан

суын

а қар

ық кы

лған

да, ө

мір

бойы

өз

баст

арын

а па

йда

іздем

ей, б

іреу

дің

жоғ

ын

жоқ

тап,

қау

іп-қ

атер

ден

сақт

анды

рып,

дам

ыл а

лмай

тын,

от

басы

н құ

рмай

тын

үш а

ғайы

нды:

Қо

ңыр,

Қыр

ан, Қ

ұлан

дег

енде

р Н

ұқ

пайғ

амба

рдың

кеме

сіне м

інсе

к, ау

ыр

болы

п ке

тер,

қыр

сығы

мыз

тиер

, оғ

ан д

а ж

асағ

ан ж

ақсы

лығы

мыз

болс

ын де

п екі

тақт

айды

құра

п мін

іп,

суда

қал

қып

жүре

бер

іпті

. Алл

аға

бәрі

мағ

лұм,

аяу

шыл

ығын

а ал

ып,

су қ

айтқ

анда

, ола

рды

осы

Баян

аула

та

уына

н ш

ығар

ыпты

. Қоң

ыр ә

улие

қа

зіргі

Жам

бақы

жер

інде

гі та

улар

-ды

, Қыр

ан Б

аянт

ауды

ң ұш

ар б

асын

, Қ

ұлан

Қыз

ылта

уды

меке

ндег

ені

тура

лы а

ңызд

ар б

ар. Қ

оңыр

әул

ие

әркім

нің с

ұрағ

ан ті

легін

бері

п, Қ

ыран

әу

лие

әркі

мнің

жоғ

ын т

ауып

бер

іп,

келе

жат

қан

жауд

ы кү

ншілі

к жер

ден

көрі

п, ад

ам бо

лып х

абар

бері

п, са

ғым

болы

п жоғ

алып

кете

ді ек

ен. Із

деге

нге

оңай

тап

тырм

апты

. Құл

ан ә

улие

ке

йде

құла

н, к

ейде

ада

м бе

йнес

інде

кө

ріні

п, ха

лық м

алын

ың ам

анды

ғына

, өс

іп-ө

нуін

е жәр

дем

жаса

йды

екен

».

окол

о пе

щер

ы, м

ожно

суд

ить

ис-

полн

ится

или н

ет пр

осим

ое. Б

едны

е, в з

нак ж

ертв

ы, ве

шаю

т пов

сюду

лос-

кутк

и, а

бог

атые

как

я с

каза

л, ко

лят

бара

на и

кла

дут

на к

азан

в п

ещер

е де

ньги

. Эти

день

ги, п

о сло

вам

того

же

Чагы

бая,

бедн

яки и

мею

т пра

во вз

ять

себе

, но

при

этом

неп

реме

нно

надо

об

рати

ться

к св

ятом

у дух

у пещ

еры

со

слов

ами «

такс

ыр, н

е сер

дись

, поз

воль

мн

е взя

ть эт

и де

ньги

».Гл

убок

ой, н

емаг

омет

анск

ой с

та-

рино

й вье

т, ко

нечн

о, от

всех

опис

ан-

ных

обря

дов.

Тата

ры н

е по

чита

ют

пещ

еры

и ес

ли к

огда

и е

здят

к н

ей,

то и

з пр

осто

го л

юбо

пытс

тва,

как

и ру

сски

е. Н

есмо

тря

на р

ассп

росы

мн

огих

из ки

ргиз

, я не

мог

хоро

шо вы

-яс

нить

, ком

у мол

ятся

они в

Аул

ие-т

ас.

Талд

ысай

дан ә

рі Ш

өптік

өл ат

алат

ын

кіш

кене

ауы

л ба

р бо

латы

н. Ж

ан-

жағы

толғ

ан ес

керт

кіш. С

ізге,

әсір

есе,

Талд

ысай

мен

Шөп

тікө

л ар

асын

да

бірн

еше ш

ақыр

ымға

созы

лып,

қата

р-қа

тар

жатқ

ан к

өне

түрк

і дәу

ірін

ің

сынт

аста

ры ә

сер

етпе

й қо

ймай

ды.

Шөп

тікө

лден

әрі

Жақ

сы К

өңні

ң бо

йын

өрле

й жү

рсең

із, ө

зенн

ің с

ол

қабы

рғас

ында

, төб

енің

ба

урай

-ын

да А

йдаһ

арлы

үңг

ірі к

езде

седі

. Ж

ергі

лікт

і қар

ияла

р ық

ылым

за-

манд

а Ай

даһа

р бұ

л өң

ірді

ң ие

сі де

, ки

есі д

е бол

ған

екен

-мыс

дейд

і. Осы

қа

мқор

лығы

үш

ін Қ

ұдай

берл

і ата

ла-

тын б

ай ж

ылын

а Айд

аһар

ға де

п бір

ер

жылқ

ыны

сыба

ғаға

алып

келе

ді ек

ен.

Айда

һар м

ен Қ

ұдай

берл

інің

дост

ығы

көп ж

ылда

рға с

озыл

ады.

Жыл

дард

ан

жыл,

айл

арда

н ай

өте

ді, б

ір ж

ылы

Құд

айбе

рлі у

ақыт

ында

Айд

аһар

ға

сыба

ғасы

н же

ткізб

ейді

-мыс

. Жақ

сы

Көң

нің

жағ

асын

да, б

иік

төбе

нің

басы

нда

Айда

һар

досы

н кө

п то

сып

қала

ды. Қ

арны

ашып

, дос

ына а

шул

ы жа

тқан

кез

інде

Құд

айбе

рлі б

айды

ң ба

ласы

аң

қуып

жүр

іп А

йдаһ

арды

ң ал

дына

кел

іп қ

алад

ы. А

йдаһ

ар о

ның

досы

ның

бала

сы е

кені

н та

ныса

да,

ашуы

н бас

а алм

ай ат

-мат

ымен

жұт

ып

қояд

ы-мы

с. Кү

ндер

ден

күн

өтке

нде

Құд

айбе

рлі б

алас

ын із

деп

жол

ға

шығ

ады.

Бір

пәл

е кел

се о

сыда

н ке

лді

ғой

деп,

Жақ

сы К

өң б

ойын

дағы

үң

гірге

жақ

ында

са, А

йдаһ

ар тө

бені

ң ба

сынд

а жа

тыр

екен

, Құд

айбе

рлін

і кө

ре с

ала

үңгі

рге

ұмты

лады

. Қ

ұдай

берл

і үңг

ірге

бар

екп

інім

ен

шау

ып к

еліп

, айд

аһар

дың

құйр

ығы

үңгір

ге ж

аңа

еніп

бар

а жа

тыр

екен

, қы

лыш

ымен

шау

ып ж

ібер

ді д

ейді

. С

одан

бір

мезг

ілде А

йдаһ

ар үң

гірді

ң іш

інен

«С

ен Қ

ұдай

берл

і бал

аңды

ұм

ытп

ассы

ң, м

ен қ

ұйры

ғымд

ы ұм

ытпа

спын

, осы

мене

н қош

-сау

бол»

де

п дау

ыста

п, ен

ді қа

йтып

жер

бетін

е ш

ықпа

ды де

йді»

. Қ

азақ

тың

аңы

з-әң

гіме

сі о

сы.

Жер

гілік

ті ж

ер т

анит

ын қ

ария

лар

Құд

айбе

рлін

ің б

ұл ө

мір

де

болғ

анын

ың д

әлел

і рет

інде

биі

к бі

р жо

таны

көрс

етед

і. Бұл

– Қ

ұдай

берл

і ат

алат

ын ж

ота.

Сол

жот

аның

бас

ы-на

шық

саңы

з,

ерте

бір

зам

анны

ң қо

рымы

н кө

ресі

з. С

оңғы

екі

-үш

ға

сырд

ың е

скер

ткіш

і еме

с ек

ені

таст

ан ү

йілг

ен о

бала

рдан

, әр

жерд

е ш

ошай

ып тұ

рған

құлп

ытас

тард

ан-а

қ бі

лінед

і. 18

16 ж

ылы

қаза

қ дал

асын

дағы

кен

орын

дары

н ізд

еп ш

ыққа

н И

.Шан

гин

басқ

арға

н эк

спед

иция

осы

жер

де

болғ

ан е

кен.

Жол

басш

ылық

қыл

ған

қаза

қтар

ола

рға

да б

іраз

әңг

імен

і ай

тқан

бол

уы к

ерек

: «...р

.Якш

и-ку

н ор

ошае

т вес

ьма у

зкую

доли

ну, г

рани

-ча

щую

с об

еих с

торо

н гор

ами и

звес

т-ко

вого

кам

ня...В

одн

ой и

з та

ковы

х го

р, ск

алой

над л

евым

бере

гом

возв

ы-ш

ающ

ейся

, пок

азал

и нам

пров

одни

ки

кирг

изцы

(қа

зақт

ар-Ж

.А.)

пещ

еру,

в ко

торо

й, п

о мн

ению

их

всег

о на

-ро

да, о

бита

ет чр

езме

рной

вели

чины

змей

. Ему

вып

олза

ющ

ему

кажд

ое

утро

к у

стью

ее

для

отдо

хнов

ения

, пр

едш

еств

ует б

лист

ател

ьное

пещ

еры

сей о

свещ

ение

, от с

онм

адск

их ду

хов

прои

сход

ящее

. Во

врем

я си

е св

ист,

слыш

имый

в да

льно

м ра

ссто

янии

от

оной

, при

води

т в

оцеп

енел

ость

все

чу

вств

а, и

мног

их д

ерзк

их, п

окуш

ав-

ших

ся лю

бопы

тств

ом сл

ышат

ь оны

й,

лиши

л веч

но сл

уха,

а ярк

ое ос

веще

ние

– зр

ения

.Ра

зноо

браз

ие с

вист

а се

го п

рипи

-сы

ваю

т он

и ра

зноо

браз

ию г

олос

ов

адск

их д

ухов

, изв

ещаю

щих

Вла

дыку

св

оего

о в

сем

на зе

мле

твор

ящем

ся,

посл

едую

щий

за

сим

глух

ой г

ро-

хот-

пове

лени

ям, и

м от

дава

емым

, ра

спро

стра

няю

щую

ся м

ало

по м

алу

зате

м те

нь-у

дале

нию

при

нявш

их

прик

азан

ия»

(с.1

34).

Экс

педи

циян

ың

әске

ри ж

әне

шар

уаш

ылық

ж

ағын

бас

қарғ

ан

Ф.Н

абок

ов ө

з ж

азба

лары

нда

И.Ш

анги

н си

патт

амас

ында

жоқ

бі

рсып

ыра

дере

кті қ

осад

ы: «

Он

же

Бийб

ул ск

азыв

ал, ч

то в

виду

лаге

ря...в

пр

ежни

е вре

мена

жил

боль

шой

змей

, ко

торы

й бу

дто

бы п

оеда

л ин

огда

и

скот

а, и

что

по в

реме

нам

каза

хи в

и-де

ли в

жили

ще е

го св

ет, ч

резв

ычай

но

сияю

щий

. При

няв

сие

изве

стие

за

сказ

ку, п

осла

л пр

апор

щик

а...о

смо-

трет

ь си

е ме

сто,

кот

орый

про

йдя

окол

о ве

рсты

пеш

ком

с 12

каза

ками

, на

шел

пещ

еру,

в к

отор

ую х

одил

с

двум

я ка

зака

ми с

заж

женн

ыми

све-

чами

. По

сдел

анно

му и

м из

мере

нию

ок

азал

ось,

пещ

ера с

ия дл

иною

на 1

0 са

жен

(бір

сажы

н-2

м 13

4 см

-Ж.А

.),

шир

ины

разл

ично

й, в

нек

отор

ых

мест

ах та

к тес

на, ч

то с

труд

ом м

ожно

бы

ло пр

оход

ить т

ольк

о пол

зком

, но в

др

угих

стол

ь обш

ирна

, что

неск

ольк

о че

лове

к пом

ещал

ись и

ходи

ть св

обод

-но

мог

ли. Н

о ни

змея

, ни

же к

аког

о др

угог

о пр

изра

ка к

под

твер

жден

ию

сущ

еств

ован

ия о

ного

он

не н

ашел

» де

йді.

И.Ш

анги

н Ай

даһа

рлы

үңгір

інде

ш

ығат

ын да

уыст

ы он

ың ек

і ауы

зы бо

-лу

ымен

байл

аныс

тыра

ды. Ж

ел со

ққан

ке

зде е

кі ж

ақта

н үрл

еп не

ше т

үрлі

ды-

быс ш

ығад

ы. А

л, ен

ді үң

гірді

ң іш

інен

сә

уле ш

ығып

, қаб

ырға

лары

жар

қыра

п тұ

раты

нын

эксп

едиц

ия м

үшел

ері

дәйе

кті т

үсін

діре

алма

ған.

Бізд

ің ой

ы-мы

зша,

ысқы

рған

дауы

стың

шығ

уына

, үң

гір іш

інде

жар

ық с

әуле

нің

ойна

-уы

на ү

ңгір

дің

төбе

сінде

гі «т

үнді

к»

атал

атын

тесік

тің әс

ері б

ар. Ө

кіні

шке

қа

рай,

қаз

іргі

күні

Айд

аһар

лы ү

ңгір

і ат

алат

ын а

тақт

ы ес

керт

кіш

тің

аты

бар,

заты

жоқ

. Бізд

ің б

ала

кезім

ізде

әкел

ерім

із «

Қор

ғалж

ын-

Тең

із

жағ

ынд

а А

йдаһ

арлы

ата

латы

н қа

сиет

ті үң

гір б

ар е

кен.

Оны

ң іш

іне

кірс

еңіз

шым

ылды

қ ке

здес

еді,

оның

ар

жағ

ында

алт

ын-к

үміс

қазы

на б

ар

екен

» де

п өз

дері

нің

бала

кезд

ерін

де

есті

ген

әңгі

меле

рін

ерте

гі қ

ылып

ай

тып

отыр

ушы

еді.

Қазір

көр

сеңі

з, үң

гірд

ің іш

і қоп

арыл

ып қ

ұлағ

ан,

кіре

бері

сінде

екі

-үш

мет

р ға

на ж

үре

алас

ыз, а

л ар

ғы ж

ағын

а өт

у мү

мкін

ем

ес. Ж

ергі

лікт

і ада

мдар

Сов

ет

зама

нынд

а ге

олог

тар

үңгір

дің

ішін

ди

нами

тпен

жар

ып, т

үбін

е ба

раты

н жо

лды

әдей

і бек

ітіп

тас

тады

дей

ді.

Ола

р Айд

аһар

лы үң

гірін

ен не

ге ос

ын-

шам

а қор

ықты

екен

?

– ау

дың

орта

тұсы

ндағ

ы кі

рген

балы

қ кер

і қай

та ал

майт

ын

тар

бөліг

і. – с

ирек

, сел

дір.

«К

өк кө

зді, ш

абда

н мұ

ртты

, ақс

ұр, қ

ушық

бетт

і түр

ін ба

йырғ

ы ор

ыста

н ай

ырып

ала а

лмай

тын

бұл ж

ігітт

ің бо

йынд

ағы

бар

қаси

еті

атбе

гілігі

мен

құсб

егілі

гі.

(С.М

ұқан

ов)

– ж

ұпын

ы, ж

адау

.«Ә

білқ

айыр

осы

бей-

бере

кет к

езде

гі әб

еқоң

ыр да

стар

қанн

ың

басы

ндағ

ы мө

лтек

мәж

іліст

ен то

ғайы

п тұ

рды.

» (Ә

.Кек

ілбае

в) –

тауқ

ымет

, ауы

ртпа

лық.

«Сод

ан ке

йін

бар

сабы

тымд

ы ме

млек

ет кө

терд

і. И

нтер

натт

ың

тама

ғын

іштім

, киі

мін

киді

м. (С

.Шәй

мерд

енов

).

– су

ыт, ү

дере

.«А

ббар

көш

іп, ш

ет қо

нған

,Ж

ау ал

дына

бет қ

онға

н.»

(Шал

киіз

жыра

у)

– м

ойны

ұзын

әрі ж

іңіш

ке ж

ез құ

ман.

«Қар

ында

сың

Бике

шжа

н әб

дест

есі қ

олын

да,

Қызы

лбас

ты ел

інде

,Бе

лдем

шес

і бел

інде

,Ш

ай қа

йнат

ып ж

үр ек

ен.»

(«Қо

была

нды

бат

ыр»

жыр

ы) –

қуыр

ылып

, қау

ызын

ан та

зарт

ылға

н жү

гері

, арп

а.–

егіз

туға

н ла

қтың

соңғ

ысы.

Әзір

леге

н Бо

даух

ан Т

ОҚ

АНҰЛ

Ы

////

////

///

////

////

////

////

////

////

////

////

/



11.04.2014 №03-11Астана қаласы

/

( )

61. 21-318-

032-120

,

-

-

-

0,0741 0,0562 ,

,

2. 21-318-032-266

0,1021 0,0615 ,

,

3. 21-318-

0,1366,

,

1 2 3 4 5 6 7 8

4. 21-318-032-608

,

,

11.05.2014 №197-758 Астана қаласы

5. 21-318-032-301

,

,

6. 21-318- 0,0817 0,0807 ,

,


-

-

-

-

-

-

-



-

-

-

-



24.04.2014 №235/33-VАстана қаласы

-

-


«Астана қаласы мәслихатының аппараты» ММ Астана қаласы мәс ли хаты аппаратының мемлекет тік қызметшілері сыбайлас жемқор лық қа қарсы күрес заңнамасын, «Мем ле кет тік қызмет туралы» Қазақ стан Республикасының Заңы мен Ар-намыс кодексі нормаларын бұзу мәселелері бойынша хабарлау үшін сенім телефоны нөмірін хабарлайды: 55-66-35

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

ÀÑ ÄÈÇÀÉÍÅÐ

Ò

—

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

Ò

—

«Астана қаласы Мәдениет басқармасы» ММ қызмет кер ле рінің ҚР мемлекеттік қызметкерлері Ар-намыс кодексін бұзған жағ дай да

55-67-75, 55-67-74 сенім телефондарына хабарласу ларыңызды сұраймыз.

II.

IV

V.

: www.mcppz.kz E-mail: [email protected]

« » – 1953 , .

Ежелгі дәуірлерден өзіне сай ережесі қалыптасқан төл ойы-нымызды қазіргі дойбы, шахмат сықылды спорт түрлерімен тең дәрежеде көрсек те болады.

Қазіргі уақытта ұлттық спорттың шашбауын көтеріп, қай салада бол-масын, қазақтың да төрт құбыласы түгел екенін танытып жүрген аза-маттарымыз бар. Солардың бірі ретінде «Тоғызқұмалақ есептері м е н э т ю д т е р і » , «Тоғызқұмалақтың т е л е д и д а р л ы қ сабақтары» сынды жаңа к і т а п т а р д ы ң а в т о р ы Мақсат Шотаевты атауға болады.

О л с и я с ы ә л і к е у і п үлгермеген кітаптарында т о ғ ы з қ ұ м а л а қ т ы ң теледидарлық сабақтары мен шығармашылығы тура-

лы кеңінен тоқталған. Сондай-ақ, есеп пен этюд жанрының өзіндік ерекшеліктерін нақты мысалдар-мен көрсетіп, осы спорттың негізгі теориясын қалаған Ә.Ақшораев еңбектерінің құнды тұстарына тоқталады. Қос кітап ұлттық ойынға қызығатын әрі шұғылданатын және шеберлігін арттырғысы келетін

оқырмандарға арналған.



ОТАНДЫҚ ТЕЛЕАРНАЛАР УАҚИҒА ОРНЫНАН БАЯНДАЙДЫ

ЖАҢА КІТАПТАР – ҰЛТТЫҚ СПОРТ ЖАРШЫСЫ

ТОҒЫЗҚҰМАЛАҚШЫ ЖАСТАР ЖАРАП ТҰР

БЕРДІҚҰЛОВ БӘЙГЕСІН «АЛМАТЫ» АЛЫП КЕТТІ

ХОККЕЙШІЛЕРІМІЗ АЙДЫНДЫ ЖАТЫРҚАП ЖҮР МЕ?

Телекөрермендер «Қазақ-стан» телеарнасының тікелей эфирінен 33 матчтың, «Еуразия 1» арнасынан және «КAZsport» телеарналарынан 32 матчтың трансляциясын көре алады. Со-нымен қатар, телекөрермендер әлем чемпионатының ашылу салтанатын «Қазақстан» және «КAZsport» телеарналарынан көру мүмкіндігіне ие. Жабылу салтанатын 2014 жылғы 13 шілдеде «Қазақстан» және «Еуразия 1» телеарналарынан тамашалауға бо-лады. Матчтардың толық кестесін

«Қазақстан» РТРК» АҚ сайтынан алуға болады.

Аймақтық іріктеу жарыстарын қоса есептегенде әлем чемпиона-ты 3 жыл жалғасады. 2014 жылғы біріншіліктің іріктеу жарыстарына 204 құрама қатысты. Бір ай ішінде өткізілетін ақтық додаға 32 коман-да қатысады. Оның 31-і іріктеу турнирінің қорытындысы бойынша жолдама иеленсе, біреуі – жарыс иесі Бразилия. Тарихта Пеленің от-андастары дүбірлі доданы өткізуді өз мойындарына бесінші рет алғалы отыр.

Ал 1-7 мамыр аралығында Бішкек қаласында өткен ІІ Орта Азия Кубогына арналған халықаралық жарысқа Қазақстан мен Қырғызстан елдерінен жалпы саны 120 спортшы қатысқан болатын. 7 кезеңнен тұратын жарыс ерлер және қыздар арасында швейцар жүйесімен өтті.

Командалық есепте Қазақстан құрамасы ерлер және әйелдер ара-сында да жеңімпаз атанды.

Қазақстан құрамасының сапында астаналық Нұрбек Құрманов және Гүлжан Мағауовалар бар екенін айта кеткен жөн. Алғашқысы – спорт шебері.

1 9 9 5 ж ы л д а н б е р і А л м а т ы -д а ө т к і з і л і п к е л г е н ж а р ы с т ы ұйымдастырушылар еліміздегі орталық басылымдардың, сондай-ақ, басқа да газет-журналдардың, т е л е а р н а л а р д ы ң , и н т е р н е т сайттардың бас қалада шоғырлануы себепті «Астана-аренада» өткізуге шешім қабылдаған екен.

12 құрама қатысқан додаға алматылық, шымкенттік және жергілікті журналистер қатысты. Өз тобынан оза шапқан үш ко-манда жартылай финалға тікелей жолдама алса, әр топтағы екінші

орындағылардың үздік нәтиже көрсеткені ақтық ойынға таласа-тын төрт құраманың бірі атанды. Жартылай финалдың алғашқы ойыны оңтүстікқазақстандық журналистер мен «Хабар» арнасының алматылық қосыны арасында өтіп, «хабарлықтар» ақтық сынға шықты. Олардың ізінше астаналық «Хабарды» қапы қалдырған «Алматы» телеарнасының ұжымы да фи-нал жолдамасын қалтаға басты. Сонымен, үшінші орынға талас барысында Оңтүстік Қазақстан

облысының өкілдері қарсыластарын 4:3 есебімен ұтса, финалда «Ал-маты» телеарнасы өз жерлестері саналатын «Хабарды» пеналь-тиден сүріндіріп, турнирдің бас жүлдесін жеңіп алды. Жеңімпаздарға ұйымдастырушылар тарапынан медаль, диплом және т.б. бағалы сыйлықтар табыс етілді.

Бұл турнир бастапқыда Байла-ныс және ақпарат министрлігінің, кейін 2008 жылдан бастап Туризм және спорт министрлігінің ұйытқы болуымен жолынан жаңылмай келе жатыр. Сондай-ақ, ол 2011 жылы Спорт және денешынықтыру істері агенттігінің бастамасымен Шымкент қаласында спорттың бес түрінен алғаш рет БАҚ арасында С.Бердіқұловты еске алуға арналған І спартакиаданың өтуіне түрткі болды.

Алғашқы кездесуде Германия хоккейшілерімен айдынға шыққан біздің жігіттер бірінші болып есеп ашқанмен, өз қақпаларына қарымта шайба соққызып алып, 60 минут-ты тең есеппен аяқтады. Кейін қос құрама қосымша уақытта да жеңімпазды анықтай алмай, бул-литке жүгінуге тура келді. Бірақ бағымыз шаппады ма, әлде бабымыз

келмеді ме, әйтеуір, Ари-Пекка Селин шәкірттері қолда тұрған жеңістен айырылып қалды.

Ал, екінші ойынды айдын иелеріне қарсы өткізген Қазақстан құрамасы 1:4 есебімен ойсырай жеңіліп, тағы да тауымызды шаққандай болды. Бірінші кезеңде бір шайбамен алда тұрған хоккейшілеріміздің екінші және үшінші кезеңдерде өз

қақпаларына соғылған төрт шайбаға жауап қайтаруға шамалары жетпеді.

Осылайша, қазір біздің құраманың қоржынында 1 ғана ұпай бар. Алда Финляндия, Ресей, АҚШ, Швейца-рия және Латвия құрамаларымен болатын кездесулер тосып тұр. Олардың да оңай шағылар жаңғақ емес екенін бәріміз білеміз...

Бетт

і дай

ынд

аған

: Нұр

исла

м Қ

ҰСП

АНҒА

ЛИ

51 (3108) 2014-05-13

Documents