54106: พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ toxicology and...

87
1 54106: พพพพพพพพพพพ พพพพพพพพพพพพพพ Toxicology and Occupational medicine กกกกกกกกก กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกก 2/2550

Upload: alden-farmer

Post on 31-Dec-2015

150 views

Category:

Documents


9 download

DESCRIPTION

54106: พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine. กรรณิการ์ ด้วงมั่ง นักศึกษามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช เข้าเรียนในปีการศึกษาที่ 2/2550. หน่วยที่ 11. โรคจากการประกอบอาชีพ โรคระบบหายใจ โรคผิวหนัง โรคมะเร็ง. โรคระบบหายใจจากการประกอบอาชีพ. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1

54106: พิ�ษวิ�ทยาและอาชี วิเวิชีศาสตร์�

Toxicology and Occupational

medicine

กรรณิ�การ� ด้วงมั่ �งนั กศึ�กษามั่หาว�ทยาลั ยสุ�โขท ยธร

รมั่าธ�ราช เขาเร�ยนัในัปี!การศึ�กษาท��

2/2550

Page 2: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

22

หน่�วิยท � หน่�วิยท � 1111

โร์คจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิ โร์คร์ะบบหายใจ โร์คผิ�วิหน่!ง โร์คมะเร์$ง

Page 3: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

33

โร์คร์ะบบหายใจจากการ์ปร์ะกอบโร์คร์ะบบหายใจจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิอาชี พิ

เปี"นัโรคท��พบได้บ'อย เนั)�องจากสุารพ�ษท��เขาสุ+'ร 'างกาย ทางระบบทางเด้�นัในัร+ปีอนั�ภาค ซึ่��งสุามั่ารถเขาสุ+'ระบบหายใจในัระด้ บต่'างๆ ต่ามั่ขนัาด้ของอนั�ภาค แลัะท3าใหเก�ด้โรคได้ต่ 4งแต่'ระบบหายใจสุ'วนัต่นั เช'นั ท3าใหมั่�อาการอ กเสุบของเย)�อบ�จมั่+ก เปี"นัหว ด้ เจ5บคอ จนัถ�งระบบหายใจสุ'วนัปีลัาย ซึ่��งท3าใหเก�ด้โรคนั�วไมั่โคนั�โอสุ�สุชนั�ด้ต่'างๆ นัอกจากนั�4อนั�ภาคเหลั'านั�4อาจไปีกระต่�นัระบบภ+มั่�ค�มั่ก นัในัร'างกาย ท3าใหหลั �งสุารออกมั่ากระต่�นัใหเก�ด้การต่�บของหลัอด้ลัมั่ท3าใหเปี"นัโรคหอบห)ด้ หร)อมั่�การหลั �งนั34าออกมั่าในัถ�งลัมั่ท3าใหเปี"นัปีอด้อ กเสุบได้

Page 4: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

44

ความั่สุ3าค ญของโรคระบบหายใจจากการปีระกอบอาช�พ ปีอด้เปี"นัอว ยวะท��ใชในัการหายใจ ด้ งนั 4นัเมั่)�อเปี"นัโรคปีอด้ไมั่'ว'า จากสุาเหต่�ใด้ จะท3าใหเก�ด้อาการไอ หอบ ไมั่'สุามั่ารถออกแรง หร)อท3างานั จนักระท �งหายใจต่ามั่ปีกต่�ได้ โรคปีอด้จากการ ปีระกอบอาช�พ เปี"นัแลัวไมั่'หาย โรคระบบทางเด้�นัหายใจสุ'วนัต่นันั 4นัว�นั�จฉั ยยาก เช'นั อาการนั34ามั่+ก มั่ากจากการระคายเค)องท3าใหว�นั�จฉั ยผิ�ด้ว'าไมั่'ได้เก�ด้จากการ ปีระกอบอาช�พ

โร์คร์ะบบหายใจจากการ์ปร์ะกอบโร์คร์ะบบหายใจจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิอาชี พิ

Page 5: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

55

กลไกการ์เก�ดโร์คของโร์คร์ะบบหายใจจากการ์ ปร์ะกอบอาชี พิ

เก�ดต!(งแต�การ์หายใจเอาสาร์เคม เข)าไปใน่ใน่ร์ะบบหายใจ ใน่ ร์*ปอน่+ภาคใน่ขน่าดต�างๆ ก!น่ ถ้)าขน่าดต/�ากวิ�า 3 ไมคร์อน่ก$

จะเข)าส*�หลอดลมส�วิน่ปลาย และสามาร์ถ้เข)าไปใน่ถ้+งลมได) อน่+ภาคเหล�าน่ (ท/าให)เก�ดอาการ์ร์ะคายเค0องต!(งแต�จม*ก ส�วิน่

หล!งของจม*ก หลอดเส ยง ท�อลม หลอดลม และถ้+งลม ท/าให)เก�ดอาการ์ร์ะคายเค0องร์ะบบทางเด�น่หายใจส�วิน่ต)น่

เก�ดการ์ต บต!วิของหลอดลมเก�ดการ์อ!กเสบภายใน่ปอด ถ้+ง ลม ท/าให)เก�ดโร์คต�าง ๆ ของร์ะบบหายใจข1(น่

โร์คร์ะบบหายใจจากการ์ปร์ะกอบโร์คร์ะบบหายใจจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิอาชี พิ

Page 6: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

66

โร์คผิ�วิหน่!งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิโร์คผิ�วิหน่!งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิ เก�ดจากการ์ร์ะคายเค0องใน่ชีน่�ดต�างๆ ของสาร์เคม ท �ผิ�วิหน่!งท/าให)ม การ์

อ!กเสบเก�ดข1(น่ ซึ่1�งการ์ร์ะคายเค0องน่ (ข1(น่ก!บควิามสามาร์ถ้ใน่การ์ละลายใน่น่/(า หร์0อไขม!น่ของสาร์เคม น่!(น่ๆ และควิามสามาร์ถ้ใน่การ์แทร์กต!วิลงไปใน่ชี!(น่

ของผิ�วิหน่!ง

น่อกจากสาร์เคม ท �ท/าให)เก�ดการ์อ!กเสบแล)วิ ย!งม เชี0(อโร์คชีน่�ดต�างๆ และ ป3จจ!ยทางกายภาพิ ท �เก�ดซึ่/(าก!น่ท �ผิ�วิหน่!งท/าให)เก�ดการ์อ!กเสบเร์0(อร์!งท �

ผิ�วิหน่!ง

การ์ร์ะคายเค0องท �ผิ�วิหน่!งสามาร์ถ้แบ�งเป4น่สองแบบการ์ร์ะคายเค0อง

แบบภ*ม�แพิ) ซึ่1�งม กลไกการ์เก�ดโร์คต�างก!น่

โร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบชีน่�ดท �ไม�ใชี�แบบร์ะคายเค0องและภ*ม�แพิ)เก�ดจากการ์ส!มผิ!ส ก!บส��งค+กคามหลายชีน่�ดซึ่1�ง ไม�แตกต�างก!บแบบร์ะคายเค0องและภ*ม�แพิ)

เพิ ยงแต�กลไกการ์เก�ดการ์อ!กเสบน่!(น่แตกต�างก!น่เท�าน่!(น่

Page 7: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

77

โร์คมะเร์$งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิโร์คมะเร์$งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิ เก�ดเน่0�องจากผิลของสาร์เคม โดยตร์งต�อกร์ะบวิน่การ์แบ�งต!วิของ

เซึ่ลล� ค0อ ใน่ร์ะด!บด เอ$น่เอ ม สาร์เคม หลายต!วิก�อให)เก�ดมะเร์$งใน่ต/าแหน่�งต�างๆ ก!น่ของร์�างกาย กลไกการ์เก�ดมะเร์$งจะต)องม เซึ่ลล�ต)น่ก/าเน่�ด ซึ่1�งกวิ�าจะเก�ดข1(น่ใชี)เวิลาน่าน่เป4น่ส�บป5 และจะต)องม การ์ส�งเสร์�มให)เก�ดการ์แบ�งต!วิจน่เก�ดเป4น่มะเร์$งและม อาการ์ซึ่1�งต)องใชี)เวิลาน่าน่เป4น่ส�บป5อ ก ด!งน่!(น่การ์เก�ดโร์คมะเร์$งจากการ์ท/างาน่จะต)องใชี)เวิลาน่าน่เป4น่ส�บป5หล!งจากม การ์ส!มผิ!สสาร์ท �ก�อมะเร์$งน่!(น่

โร์คมะเร์$งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิต)องใชี)เวิลาน่าน่เป4น่ส�บถ้1งย �ส�บป5กวิ�าจะแสดงอาการ์ข1(น่ก!บขน่าดของสาร์ก�อมะเร์$งท �ส!มผิ!ส การ์เก�ดเซึ่ลล�ต)น่ก/าเน่�ด ใน่ร์ะยะกร์ะต+)น่ และร์ะยะสร์)างเสร์�ม

ข!(น่ตอน่ของการ์เก�ดสาร์มะเร์$งได)แก� initiation promotion , transformation และ progression โดยข!(น่ตอน่จาก initiation ไปย!ง promotion ใชี)เวิลายาวิท �ส+ด

Page 8: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

88

โร์คทางเด�น่หายใจจากการ์ปร์ะกอบโร์คทางเด�น่หายใจจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิอาชี พิ

1 .โร์คน่�วิโมโคน่�โอส�ส 2. โร์คแอสเบสตอสโตส�ส3. โร์คบ�สซึ่�โน่ส�ส4. โร์คหอบห0ดจากการ์ท/างาน่ชีน่�ดอ0�น่ๆ 5. โร์คภ*ม�ไวิเก�น่ของหลอดลม 6. โร์คการ์ร์ะคายเค0องทางเด�น่หายใจส�วิน่

บน่

Page 9: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

99

โร์คน่�วิโมโคน่�โอส�สโร์คน่�วิโมโคน่�โอส�ส เก�ด้จากปีฏิ�ก�ร�ยาของร'างกายต่'ออนั�ภาคของสุารเคมั่�ท��เขาไปี

ในัร'างกายท��ถ�งลัมั่ปีอด้ ท3าใหเก�ด้พ งผิ)ด้ภายในัปีอด้ โรคท��ร+ จ กก นัด้�....ซึ่�ลั�โคสุ�สุซึ่��งเก�ด้จากผิลั�กซึ่�ลั�กา เก�ด้จาก

อาช�พท��ท3างานัเก��ยวก บการระเบ�ด้การแต่'งห�นั อาการจะค'อยเปี"นัค'อยไปี มั่�ได้ต่ 4งแต่'หลั งเขาท3างานั 6 เด้)อนัจนัถ�งหลั งท3างานัแลัว 15 ปี! ต่ามั่แต่'มั่ลัพ�ษของฝุ่�;นัห�นัในัสุภาพแวด้ลัอมั่การท3างานั

อาการ....อาการของโรคปีอด้ชนั�ด้ขยายต่ วจ3าก ด้ มั่�อาการเหนั)�อยหอบเวลัาออกแรง บางรายเปี"นัว ณิโรคปีอด้

การว�นั�จฉั ย....ภาพร งสุ�ปีอด้พบลั กษณิะเปีร�ยบเท�ยบก บภาพร งสุ�ปีอด้มั่าต่รฐานัขององค�กรแรงงานัระหว'างปีระเทศึ โรคนั�4ร กษาไมั่'หาย สุ'วนัใหญ'อาการจะเปี"นัต่'อไปีจนัหอบเหนั)�อยมั่าก

การควบค�มั่ปี=องก นั....การจ ด้การด้านัว�ศึวกรรมั่ การระบายอากาศึแลัะการใชเคร)�องปี=องก นัสุ'วนับ�คคลั

Page 10: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1010

โร์คน่�วิโมโคน่�โอส�สโร์คน่�วิโมโคน่�โอส�สโรคปีอด้ฝุ่�;นัห�นัแบ'งเปี"นั 3 ชนั�ด้....แบบเฉั�ยบพลั นั แบบเร'ง แลัะแบบ

เร)4อร ง โด้ยอาการแสุด้งจะเปี"นัอาการของโรคปีอด้ขยายต่ วแบบจ3าก ด้ (Restrictive lung) มั่�อาการเหนั)�อยหอบเมั่)�อออกแรงไอ อาจมั่�ว ณิโรคปีอด้ร'วมั่ด้วย แลัะโรคมั่ะเร5งปีอด้

ท3าอย'างไรจ�งจะไมั่'เปี"นัโรค....ว�ธ�ท��ด้�ท��สุ�ด้ค)อพยายามั่ไมั่'ใหมั่�ฝุ่�;นัห�นั ถาจ ด้การไมั่'ได้ก5ต่องมั่�อาการระบายอากาศึท�ด้� หร)อมั่�เคร)�องปี=องก นัสุ'วนับ�คคลัท��ด้� มั่�สุ�ขภาพท��ด้� โรคปีอด้ฝุ่�;นัห�นัร กษาไมั่'หาย การปี=องก นัไมั่'ใหมั่�การสุ มั่ผิ สุ เปี"นัว�ธ�ท��ด้�ท��สุ�ด้

การว�นั�จฉั ยโรคปีอด้ฝุ่�;นัห�นั....การซึ่ กปีระว ต่�การสุ มั่ผิ สุ ระยะเวลัาการสุ มั่ผิ สุ กรถามั่อาการ แลัะการต่รวจร'างกาย แลัะการต่รวจภาพร งสุ� (X-ray) ปีอด้ซึ่��งต่องเปีร�ยบเท�ยบก บฟิ?ลัมั่�ของ ILO (International labororganization)

Page 11: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1111

โร์คแอสเบสตอสโตส�สโร์คแอสเบสตอสโตส�ส โร์คอ0�น่ท �เก �ยวิข)องเก�ดจากการ์ส!มผิ!สเส)น่ใยแอสเบสตอสพิบใน่อาชี พิหลาย

อย�าง....การ์ท/าฉน่วิน่ ฝ้8าเพิดาน่ แอสเบสตอสม ล!กษณะเป4น่เส)น่ใยจ1งเข)าไปต�ดใน่ถ้+งลมและม การ์ด/าเน่�น่โร์คเชี�น่เด ยวิก!บซึ่�ล�โคส�ส จะม ผิน่!งเย0�อห+)มปอดหน่าต!วิ และเป4น่มะเร์$งของเย0�อห+)มปอดซึ่1�งเป4น่ล!กษณะเฉพิาะโร์คได)

การ์วิ�น่�จฉ!ยโดยอาศ!ยอาการ์ของโร์คปอดเป4น่พิ!งผิ0ด และท/าการ์เอ$กซึ่เร์ย�คอมพิ�วิเตอร์�ปอดจะพิบผิน่!งเย0�อห+)มปอดหน่าต!วิข1(น่

การ์ควิบค+มป8องก!น่ใชี)วิ�ธี เด ยวิก!บการ์ป8องก!น่เก �ยวิก!บโร์คปอดจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิท!�วิไป วิ�ธี ท �ด ท �ส+ดค0อเล�กใชี) และห!น่มาใชี)วิ!สด+อ0�น่ท �อ!น่ตร์ายน่)อยกวิ�าแทน่

การ์วิ�น่�จฉ!ยโร์คปอดใยห�น่ได)จากปร์ะวิ!ต�การ์ส!มผิ!สใยห�น่ ขน่าดของใยห�น่ใน่บร์ร์ยากาศท �เก�น่ค�ามาตร์ฐาน่ท �ก/าหน่ด ร์ะยะเวิลาการ์ส!มผิ!ส

การ์ใชี)อ+ปกร์ณ�ค+)มคร์องควิามปลอดภ!ยส�วิน่บ+คคล การ์ซึ่!กปร์ะวิ!ต�อาการ์ของโร์คปอด การ์ซึ่!กปร์ะวิ!ต�การ์ส*บบ+หร์ � การ์ตร์วิจร์�างกาย การ์ตร์วิจร์!งส ปอด น่อกจากน่ (การ์ตร์วิจด)วิยเคร์0�องเอ$กซึ่เร์ย�คอมพิ�วิเตอร์�โดยวิ�ธี High resolution (HR-CT) ย!งชี�วิยใน่การ์วิ�น่�จฉ!ยโร์คใน่ร์ะยะเร์��มต)น่ด)วิย

การ์ร์!กษาโร์คปอดใยห�น่เป4น่การ์ร์!กษาแบบปร์ะค!บปร์ะคองเน่0�องจากไม�สามาร์ถ้ร์!กษาหร์0อก*)ปอดท �เส ยกล!บค0น่มาได) การ์ป8องก!น่ท �ด ท �ส+ดค0อการ์ไม�ใชี)แอสเบสตอสใน่การ์ท/าวิ!ตถ้+ด�บ

Page 12: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1212

โร์คบ�สซึ่�โน่ส�สโร์คบ�สซึ่�โน่ส�ส เก�ดจากการ์หดเกร์$งของท�อลมใน่ปอดท/าให)ตร์วิจพิบม การ์หายใจเส ยงหวิ ดขณะ

หายใจออก เก�ดใน่ขณะท/างาน่เน่0�องจากม การ์ส!มผิ!สสาร์ก�ออาการ์ส�วิน่ใหญ่�การ์เก�ดโร์คเก�ดจากปฏิ�ก�ร์�ยาภ*ม�ไวิเก�น่

ใน่ร์ะยะแร์กจะม อาการ์เฉพิาะเวิลาท �ม การ์ส!มผิ!สเชี�น่เวิลาท/างาน่ ต�อมาเม0�อม การ์ส!มผิ!สท ละน่)อยเป4น่เวิลาน่าน่ๆ ก$จะม อาการ์ตลอดเวิลากลายเป4น่โร์คหอบห0ด โร์คบ�สซึ่�โน่ส�สเป4น่โร์คหอบห0ดจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิท �เก�ดจากการ์ส!มผิ!สเส)น่ใยฝ้8าย ป>าน่ปอหร์0อล�น่�น่ ซึ่1�งเป4น่เส)น่ใยธีร์ร์มชีาต�ท/าให)เก�ดอาการ์หอบห0อ โดยม ล!กษณะพิ�เศษค0อ จะเป4น่ใน่วิ!น่แร์กของการ์เข)าท/างาน่

อาการ์บ�สซึ่�โน่ส�ส เป4น่โร์คท �เก�ดจากการ์กร์ะต+)น่ภ*ม�ค+)มก!น่ของใยฝ้8าย ป>าน่ ปอ และล�น่�น่ ด!งน่!(น่อาการ์จ1งเก�ดใน่วิ!น่แร์กท �เข)าท/างาน่ ม การ์แบ�งอาการ์ของโร์คหลายแบบ อาการ์แสดง ได)แก� อาการ์ของหลอดลมต บ ม อาการ์หอบห0ด การ์ตร์วิจหน่)าท �ของปอดเป4น่แบบอ+ดก!(น่

การ์วิ�น่�จฉ!ยโดยซึ่!กปร์ะวิ!ต� ตร์วิจอาการ์ และท/าการ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิปอดพิบม ล!กษณะปอดอ+ดก!(น่

การ์ร์!กษาโดยใชี)ยาขยายหลอดลม และย)ายออกจากงาน่

Page 13: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1313

โร์คหอบห0ดจากการ์ท/างาน่ชีน่�ดอ0�น่ๆโร์คหอบห0ดจากการ์ท/างาน่ชีน่�ดอ0�น่ๆ

เก�ดจากสาร์ชี วิภาพิและสาร์เคม ท �ม น่/(าหน่!กโมเลก+ลต�างๆ ก!น่

สาร์เหล�าน่ (ท/าให)เก�ดปฏิ�ก�ร์�ยาใน่หลอดลมเชี�น่เด ยวิก!บท �อธี�บายไปใน่โร์คบ�สส�โน่ส�ส

การ์ท/างาน่ร์�วิมก!บสาร์เหล�าน่ (จะท/าลายสมร์ร์ถ้ภาพิปอดไปท ละน่)อย ใน่ท �ส+ดจะกลายเป4น่โร์คหอบห0ดได)เร์$วิข1(น่

Page 14: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1414

โร์คภ*ม�ไวิเก�น่ของหลอดลมโร์คภ*ม�ไวิเก�น่ของหลอดลม

เก�ดจากการ์กร์ะต+)น่ของสาร์เคม แต�เป4น่แบบล�าชี)าท/าให)เก�ดอาการ์ภายหล!งจากท �ส!มผิ!สสาร์

เคม น่!(น่

ม ควิามส/าค!ญ่เน่0�องจากบางคร์!(งเม0�อส!มผิ!สไม�ม อาการ์แต�เม0�อกล!บบ)าน่กล!บไปม อาการ์ท �บ)าน่ท/าให)เข)าใจผิ�ดวิ�าไม�ได)เก�ดจากการ์ท/างาน่หร์0อเก�ดจากสาร์เคม ท �ส!มผิ!ส

Page 15: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1515

โร์คการ์ร์ะคายเค0องทางเด�น่หายใจส�วิน่โร์คการ์ร์ะคายเค0องทางเด�น่หายใจส�วิน่บน่บน่

ล!กษณะการ์เก�ดเชี�น่เด ยวิก!บการ์เก�ดหอบห0ด เป4น่ได)ท!(งแบบร์ะคายเค0องและแบบภ*ม�แพิ)

การ์ตร์วิจพิ�ส*จน่�ค�อน่ข)างยาก การ์ร์!กษาและควิบค+มป8องก!น่คล)ายก!บโร์คปอดจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิอ0�น่ๆ

อาการ์ของการ์ร์ะคายเค0องและโร์คท!�วิไปจะคล)ายก!น่ ได)แก� ม อาการ์แน่�น่จม*ก ม น่/(าม*กไหล คอแห)ง แสบคอ

ไอ เจ$บคอ ม อาการ์เค0องตา แสบตา แต�สามาร์ถ้แยก ได)จากการ์ท �ม หลายคน่เป4น่พิร์)อมก!น่

ร์ะบบร์ะบายอากาศใน่ท �ท/างาน่ไม�ด ม สาร์ก�อภ*ม�แพิ) ใน่อาคาร์ ม อาการ์บ�อยคร์!(งมาก โดยเฉพิาะเม0�อท/างาน่

Page 16: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1616

โร์คผิ�วิหน่!งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิโร์คผิ�วิหน่!งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิ

โร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบการ์ส!มผิ!สแบบร์ะคายเค0อง

โร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบจากการ์ส!มผิ!สชีน่�ดภ*ม�แพิ)

โร์คด�างขาวิจากการ์ท/างาน่

Page 17: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1717

โร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบการ์ส!มผิ!สแบบโร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบการ์ส!มผิ!สแบบร์ะคายเค0องร์ะคายเค0อง

เปี"นัโรคผิ�วหนั งอ กเสุบท��พบบ'อยท��สุ�ด้ ล!กษณะส/าค!ญ่ท �จะม อาการ์บร์�เวิณท �ม การ์ส!มผิ!ส ได)แก� บร์�เวิณน่อกร์�มผิ)า ใน่ร์ะยะเฉ ยบพิล!น่จะม อาการ์บวิมแดง อ!กเสบ ร์ะยะเร์0(อร์!งจะหน่า แห)ง และแตก

การร กษาไมั่'ใหมั่�การสุ มั่ผิ สุแลัะใหยาสุเต่�ยรอยด้� สุามั่ารถแบ'งระยะของผิ�วหนั งอ กเสุบจากการระคายเค)องต่ามั่

กลัไกการเก�ด้โรคหร)อความั่ร�นัแรงหร)อระยะเวลัาการสุ มั่ผิ สุ ถ้)าม การ์ส!มผิ!สขน่าดมากใน่ร์ะยะอ!น่ส!(น่ก$จะเป4น่โร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบจากการ์ร์ะคายเค0องแบบฉ!บพิล!น่ ซึ่1�งจะม อาการ์แดง ลอก และม น่/(าใต)ผิ�วิหน่!ง ถ้)าส!มผิ!สขน่าดน่)อยเป4น่ร์ะยะเวิลาน่าน่ก$จะเป4น่แบบเร์0(อร์!ง ผิ�วิหน่!งจะหน่าเป4น่เกร์$ด

การว�นั�จฉั ย โรคผิ�วหนั งอ กเสุบสุามั่ารถว�นั�จฉั ยจากปีระว ต่�การสุ มั่ผิ สุ อาการแสุด้งนัอกร'มั่ผิา ในับร�เวณิท��สุ มั่ผิ สุ

Page 18: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1818

โร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบจากการ์ส!มผิ!สชีน่�ดโร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบจากการ์ส!มผิ!สชีน่�ดภ*ม�แพิ)ภ*ม�แพิ)

ล!กษณะการ์เก�ดคล)ายโร์คผิ�วิหน่!งอ!กเสบแบบร์ะคายเค0องแต� กลไกการ์เก�ดน่!(น่เก�ดจากภ*ม�ค+)มก!น่ของร์�างกายท/าให)ม อาการ์

อาการ์จะเร์��มบร์�เวิณส!มผิ!สแล)วิขยายล+กลามออกไป ถ้)าส!มผิ!ส บ�อยคร์!(ง ก$จะท/าให)เก�ดโร์คถ้าวิร์ท �ผิ�วิหน่!งได)การ์ร์!กษาน่!(น่

ท/าได)เชี�น่เด ยวิก!น่

การ์ป8องก!น่ โดยการ์หล กเล �ยงการ์ส!มผิ!สสาร์ก�อภ*ม�แพิ)

การ์วิ�น่�จฉ!ยโร์คท �ถ้*กต)อง ซึ่1�งบางคร์!(งเข)าใจผิ�ดค�ดวิ�าเป4น่ผิ0�น่แพิ)หร์0อลมพิ�ษจากสาเหต+อ0�น่เน่0�องจากไม�ได)เก�ดใน่บร์�เวิณท �ส!มผิ!ส

Page 19: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

1919

โร์คด�างขาวิจากการ์ท/างาน่โร์คด�างขาวิจากการ์ท/างาน่

มั่�ลั กษณิะช ด้เจนัค)อเก�ด้การจางของสุ�ผิ�วหนั งเปี"นัวง มั่�ขอบช ด้

สุ'วนัใหญ'เก�ด้นัอกร'มั่ผิา

กลัไกการเก�ด้จากปีฏิ�ก�ร�ยาภ+มั่�ค�มั่ก นัไปีท3าลัายเมั่5ด้สุ�ใต่ผิ�วหนั ง

ท3าใหผิ�วหนั งมั่�สุ�จางลัง เก�ด้จากการสุ มั่ผิ สุสุารเคมั่�/ การถ+ไถ

เก�ด้ได้เฉัพาะท��หร)อเก�ด้ได้ท 4งต่ ว

Page 20: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

2020

โร์คมะเร์$งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิโร์คมะเร์$งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิ

โร์คมะเร์$งปอด โร์คมะเร์$งผิ�วิหน่!ง โร์คมะเร์$งเม$ดเล0อดขาวิ โร์คมะเร์$งต!บ โร์คมะเร์$งจม*ก

Page 21: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

2121

โร์คมะเร์$งปอดโร์คมะเร์$งปอดม สาเหต+จากสาร์เคม อน่+ภาคหลายชีน่�ดได)แก� แอสเบสตอส เร์ดอน่ คลอ

โร์เมธี�น่อ เธีอร์� โพิล อะโร์มาต�กไฮโดร์คาร์�บอน่ อาร์�เซึ่น่�ก โคร์เม ยม น่�กเก�ล

โร์คมะเร์$งปอดส�วิน่มากจะไม�สามาร์ถ้แยกโร์คได)จากมะเร์$งปอดท �พิบใน่สาเหต+ท!�วิไป

อาการ์และอาการ์แสดงของโร์คมะเร์$งปอดท!(งจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิและจากสาเหต+อ0�น่จะเหม0อน่ก!น่ค0อม อาการ์ของการ์ร์ะคายเค0องของเย0�อห+)มปอด หลอดลม ถ้+งลมใน่ปอด ท/าให)ม อาการ์หอบเหน่0�อย ไอเป4น่เล0อด น่อกจากน่ (มะเร์$งปอดย!งสามาร์ถ้แพิร์�กร์ะจายไปย!งอวิ!ยวิะอ0�น่ท/าให)ม อาการ์ของอวิ!ยวิะน่!(น่ๆ

จากปร์ะวิ!ต�การ์ส!มผิ!สท/าให)สามาร์ถ้วิ�น่�จฉ!ยวิ�าเก�ดจากการ์ท/างาน่น่!(น่ ปร์ะวิ!ต�ท �ท/าให)วิ�น่�จฉ!ยยาก ค0อ การ์ส*บบ+หร์ � ส�วิน่ใหญ่�เม0�อวิ�น่�จฉ!ยก)อน่จะ

โตมากแล)วิ และผิ*)ป>วิยจะถ้1งแก�กร์ร์มใน่เวิลาไม�น่าน่ การ์ส*บบ+หร์ �ท/าให)เป4น่มะเร์$งปอดได)และม โอกาสท �จะเป4น่จากบ+หร์ �มากกวิ�า

การ์ปร์ะกอบอาชี พิหลายเท�า ใน่การ์ปร์ะกอบอาชี พิบ+หร์ �ก$ม ส�วิน่เร์�งให)เป4น่มะเร์$งจากสาร์ท �ส!มผิ!สให)เป4น่เร์$วิข1(น่หลายเท�าเชี�น่ก!น่

Page 22: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

2222

โร์คมะเร์$งผิ�วิหน่!งโร์คมะเร์$งผิ�วิหน่!ง

สุาเหต่�อ นัด้ บหนั��งได้แก'แสุงแด้ด้แสุงแด้ด้ มั่�แสุงอ ลัต่ราไวโอเลัต่ชนั�ด้ต่'างๆ

นัอกจากนั�4ย งเก�ด้จากร งสุ� สุารเคมั่�อ)�นัๆ ได้อ�กหลัายชนั�ด้ โพลั�ไซึ่คลั�กอะโรมั่าต่�กไฮโด้รคาร�บอนัอาร�เซึ่นั�ก

การปี=องก นัควรสุวมั่เสุ)4อปี=องก นัแสุงแด้ด้เพ)�อปี=องก นัแสุงย+ว�

Page 23: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

2323

โร์คมะเร์$งเม$ดเล0อดขาวิโร์คมะเร์$งเม$ดเล0อดขาวิ สุาเหต่�สุ3าค ญค)อต่ วท3าลัะลัายพวกเบนัซึ่�นั (ปีAจจ�บ นันั�4ลัด้การ

ใชแลัว ) สุาเหต่�อ�กอย'างค)อจากร งสุ�แต่กต่ ว

การปี=องก นัโด้ยการใสุ'เสุ)4อปี=องก นัร งสุ�เวลัาใชแลัะมั่�การว ด้ปีร�มั่าณิร งสุ�ท��ร 'างกายได้ร บ รวมั่ท 4งมั่�การเจาะเลั)อด้ด้+เปี"นัระยะ

อาการแลัะอาการแสุด้งข�4นัอย+'ก บชนั�ด้ของโรค แลัะย งข�4นัก บระยะเวลัาของโรค เช'นั ในัระยะกด้ไขกระด้+กก5จะมั่�อาการซึ่�ด้ อ'อนัเพลั�ย มั่�เลั)อด้ออกท �วไปี

Page 24: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

2424

โร์คมะเร์$งต!บโร์คมะเร์$งต!บ มั่�สุาเหต่�มั่าจากสุารเคมั่�ท��ช ด้เจนั ได้แก' ไวนั�ลัคลัอไรด้�

การปี=องก นัโด้ยการควบค�มั่สุ��งปีวด้ลัอมั่ แลัะลัด้การสุ มั่ผิ สุ

แนัวทางการว�นั�จฉั ยโรคมั่ะเร5งต่ บจากการปีระกอบอาช�พ การซึ่ กปีระว ต่�การสุ มั่ผิ สุสุารก'อมั่ะเร5ง การซึ่ กปีระว ต่�การท3างานั สุภาพแวด้ลัอมั่ในัการท3างานั การใสุ'อ�ปีกรณิ�ค�มั่ครองความั่ปีลัอด้ภ ยสุ'วนับ�คคลั การต่รวจร'างกายพบอาการแสุด้งของโรคต่ บ

Page 25: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

2525

โร์คมะเร์$งจม*กโร์คมะเร์$งจม*ก มั่�สุาเหต่�จากฝุ่�;นัไมั่ นั�กเก�ลั โครเมั่�ยมั่ ฟิอร�มั่ ลัด้�ไฮลั�

ไอโซึ่โพรพร�ลัแอลักอฮอลัลั� การระว งปี=องก นัท��สุ3าค ญค)อเร)�องการระบายอากาศึท��ด้�

แลัะการใชเคร)�องปี=องก นัทางเด้�นัหายใจ อาการแลัะอาการแสุด้ง

อาการ์ของโร์คหวิ!ดเร์0(อร์!ง การ์ม เล0อดออกจากจม*ก

ใน่ร์ะยะหล!งแล)วิแต�การ์กดเบ ยดอวิ!ยวิะใด ใน่ชี�องปาก น่อกจากน่ (ย!งต)องม ปร์ะวิ!ต�การ์ส!มผิ!สหร์0อท/างาน่ใน่อาชี พิท �เส �ยงต�อมะเร์$งจม*ก

Page 26: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

26

หน่�วิยท � 12

โร์คจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิท �เก�ดจากป3ญ่หาทางกายศาสตร์�และจ�ตวิ�ทยาส!งคม

Page 27: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

27

การ์บาดเจ$บสะสมจากการ์ท/างาน่ของร์ะบบกล)ามเน่0(อ

และกร์ะด*กโคร์งร์�าง อาการ์ปวิดหล!ง พิบได)บ�อยใน่บ+คคลวิ!ยท/างาน่ เก�ดได)จากหลายสาเหต+อาการ์ปวิดหล!งท �ม สาเหต+จากการ์ท/างาน่ม!กเป4น่การ์บาดเจ$บต�อกล)ามเน่0(อหร์0อเอ$น่ ซึ่1�งเก�ดจากการ์ท/างาน่ก)มๆ เงยๆ น่!�ง ย0น่ น่อน่ ยกของใน่ท�าท �ไม�ถ้*กต)อง หร์0อยกของหน่!ก

การ์ป8องก!น่ 1. ร์!กษาอ�ร์�ยาบถ้ ท�าทางใน่ชี วิ�ตปร์ะจ/าวิ!น่และท�าทางการ์ท/างาน่ท �ถ้*กต)อง

ให)กร์ะด*กส!น่หล!งอย*�ใน่แน่วิตร์งอย*�เสมอ ไม�บ�ดต!วิ ก)มต!วิ และเอ (ยวิต!วิ 2. หล กเล �ยงการ์อย*�ท�าใดท�าหน่1�งเป4น่เวิลาน่าน่ 3. ใชี)เคร์0�องม0ออ+ปกร์ณ�ท �ชี�วิยใน่การ์ผิ�อน่แร์งเชี�น่ ร์ถ้เข$น่ สายพิาน่ล/าเล ยง 4. บ/าร์+งร์!กษา ออกก/าล!งกายสม/�าเสมอ เพิ0�อให)ร์�างกายแข$งแร์งเพิ��มควิาม

ย0ดหย+�น่ของกล)ามเน่0(อ เอ$น่ และกร์ะด*ดส!น่หล!ง 5. ท/าจ�ตใจให)ผิ�องใสไม�เคร์ ยด 6. ควิบค+มป3จจ!ยเส �ยงอ0�น่ๆ เชี�น่ ร์!กษาน่/(าหน่!กต!วิให)อย*�ใน่เกณฑ์�เหมาะสม

Page 28: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

28

ล/าคอ เป4น่อวิ!ยวิะท �ม การ์เคล0�อน่ไหวิก)มเงยเอ (ยวิหม+น่อย*�ตลอดเวิลา จ1งเป4น่จ+ดอ�อน่ท �จะเก�ดอ!น่ตร์ายได)ง�าย อาการ์ปวิดคออาจเก�ดจากการ์ท/างาน่โดยใชี)อ�ร์�ยาบถ้หร์0อท�าทางท �ไม�ถ้*กต)องท/าให)กล)ามเน่0(อคออ!กเสบหร์0อกล)ามเน่0(อเคล$ด

การ์ป8องก!น่ ร์ะวิ!งร์!กษาอ�ร์�ยาบถ้ท�าทางให)ถ้*กต)อง หล กเล �ยงการ์ก)มเงยคอน่าน่เก�น่ไป หร์0อบ�อยเก�น่ไป ควิร์หย+ดพิ!กเป4น่ชี�วิงๆ เพิ0�อบร์�หาร์กล)ามเน่0(อคอ หร์0อขย!บเคล0�อน่ไหวิคอ จ!ดสภาพิการ์ท/างาน่ให)เหมาะสม ม การ์เปล �ยน่อ�ร์�ยาบถ้เป4น่ร์ะยะ

การ์บาดเจ$บสะสมจากการ์ท/างาน่ของร์ะบบกล)ามเน่0(อ

และกร์ะด*กโคร์งร์�าง

Page 29: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

29

ข)อไหล� เป4น่ข)อท �ถ้*กใชี)งาน่มาก จ1งท/าให)เก�ดอาการ์ผิ�ดปกต�ได)บ�อย อาการ์ปวิดไหล�เก�ดได)จากหลายสาเหต+ ใน่วิ!ยท/างาน่อาการ์ปวิดไหล�ม!กม ควิามส!มพิ!น่ธี�ก!บการ์ใชี)ข)อไหล�ท/างาน่อย�างมากท/าให)ม การ์เส ยดส และอ!กเสบของเอ$น่และกล)ามเน่0(อบร์�เวิณร์อบๆ ข)อไหล� โดยเฉพิาะล!กษณะงาน่ท �ต)องม การ์กางแขน่ ยกแขน่ส*งบ�อยๆ

การ์ป8องก!น่ การ์บร์�หาร์ข)อไหล�อย�างสม/�าเสมอ หล กเล �ยงการ์ยกของหน่!กเก�น่ก/าล!ง และการ์ใชี)แขน่หร์0อม0อท/างาน่เหน่0อร์ะด!บศ ร์ษะน่าน่เก�น่ไป

ควิามผิ�ดปกต�ท �เร์ ยกวิ�า ข)อไหล�ต�ด (Frozen Shoulder) เก�ดจากสาเหต+ อาการ์ปวิดไหล�และไม�ยอมเคล0�อน่ไหวิข)อไหล�

การ์บาดเจ$บสะสมจากการ์ท/างาน่ของร์ะบบกล)ามเน่0(อ

และกร์ะด*กโคร์งร์�าง

Page 30: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

30

กล)ามเน่0(อและเส)น่เอ$น่บร์�เวิณม0อ เป4น่องค�ปร์ะกอบท �ส/าค!ญ่ใน่การ์ใชี)งาน่ของม0อและข)อศอก ตามปกต�เอ$น่ของกล)ามเน่0(อจะม ปลอกห+)มเอ$น่คล+มอย*�

ผิ*)ป>วิยบางร์ายอาจม การ์อ!กเสบของเอ$น่และปลอดห+)มเอ$น่ใน่คร์าวิเด ยวิก!น่ สาเหต+ของการ์อ!กเสบน่!(น่ย!งไม�ทร์าบแน่�ชี!ด แต�ส�วิน่ใหญ่�ม!กเก�ดข1(น่ภายหล!งจากการ์ใชี)งาน่มากจน่เก�น่ไป

การ์บาดเจ$บเก �ยวิเน่0�องก!บเส)น่เอ$น่และปลอกห+)มเอ$น่ท �พิบบ�อย ค0อ เส)น่เอ$น่ข)อศอกอ!กเสบ ปลอกห+)มเอ$น่น่�(วิห!วิแม�ม0ออ!กเสบ (ใชี)การ์ทดสอบแบบฟิBงเกลสไทร์� )โร์คน่�(วิไกปCน่ และถ้+งน่/(าแกงเกล ยน่

การ์บาดเจ$บสะสมจากการ์ท/างาน่ของร์ะบบ

หร์0อส�วิน่อ0�น่ๆ ของร์�างกาย

Page 31: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

31

โร์คท �ส/าค!ญ่ เส)น่เอ$น่ข)อศอกด)าน่น่อกอ!กเสบ หร์0อเทน่น่�ส เอ$ลโบวิ� (Tennis Elbow) เป4น่โร์คท �เก�ดจากควิามผิ�ดปกต�บร์�เวิณข)อศอกด)าน่น่อก ซึ่1�งเป4น่ต/าแหน่�งท �เส)น่เอ$น่ของกล)ามเน่0(อส/าหร์!บกร์ะดกข)อม0อ เหย ยดน่�(วิม0อ ไปเกาะก!บกร์ะด*ก

เส)น่เอ$น่ข)อศอกด)าน่ใน่อ!กเสบ หร์0อกอล�ฟิเฟิอร์� เอ$ลโบวิ� (Golfer Elbow) เป4น่โร์คท �เก�ดควิามผิ�ดปกต�บร์�เวิณข)อศอกด)าน่ใน่ ซึ่1�งเป4น่ต/าแหน่�งท �เส)น่เอ$น่ของกล)ามเน่0(อส/าหร์!บงอข)อม0อ ก/าม0อไปเกาะก!บกร์ะด*ก

การ์บาดเจ$บสะสมจากการ์ท/างาน่ของร์ะบบ

หร์0อส�วิน่อ0�น่ๆ ของร์�างกาย

Page 32: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

32

ป3ญ่หาของร์ะบบปร์ะสาทส�วิน่ปลายถ้*กกดท!บ ท/าให)เก�ดอาการ์ม0อชีา เป4น่ป3ญ่หาท �เก�ดได)จากหลายสาเหต+ ป3จจ!ยเส �ยงท �เก�ดกล+�มอาการ์น่ ( ได)แก� การ์ใชี)งาน่ของม0อและต/าเหน่�งของข)อม0อ ข)อศอก โดยม!กเก�ดจากการ์ใชี)ม0อ ข)อศอก ด)วิยการ์ใชี)ม0อท�าเด ยวิน่าน่ๆ การ์บาดเจ$บเก �ยวิเน่0�องก!บเส)น่ปร์ะสาทท �พิบบ�อย ได)แก� กล+�มอาการ์เส)น่ปร์ะสาทถ้*กกดท!บท �ข)อม0อ และกล+�มอาการ์ของเส)น่ปร์ะสาทอ!ลน่�าร์� ถ้*กกดท!บบร์�เวิณข)อศอก

กล+�มอาการ์เส)น่ปร์ะสาทถ้*กกดท!บถ้*กกดท!บท �ข)อม0อ เก�ดเส)น่ปร์ะสาทม เด ยน่ถ้*กบ บร์!ด ท/าให)ม อาการ์ปวิดชีาท �ปลายม0อ ป3จจ!ยเส �ยงท �ท/าให)เก�ด ค0อ ก�จกร์ร์มท �ใชี)ม0อใน่ท�าเด ยวิเป4น่เวิลาน่าน่และการ์ท/างาน่ท �ต)องใชี)ข)อม0อกร์ะดกข1(น่ลง หร์0องอข)อม0อซึ่/(าๆ ก!น่น่าน่ๆ การ์ป8องก!น่การ์เก�ดกล+�มอาการ์อ+โมงค�ค�วิบ�ต!ล ควิร์หล กเล �ยงท�าทางท �งอข)อศอกน่าน่ๆ เชี�น่การ์ถ้0อห*โทร์ศ!พิท�น่าน่ๆ การ์ข!บร์ถ้ การ์ย0น่กอดอก

การ์บาดเจ$บสะสมจากการ์ท/างาน่ของร์ะบบ

หร์0อส�วิน่อ0�น่ๆ ของร์�างกาย

Page 33: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

33

การ์บาดเจ$บเก �ยวิเน่0�องก!บการ์ไหลเวิ ยน่โลห�ต สาเหต+จากการ์ท/างาน่ท �ส/าค!ญ่

กล+�มอาการ์ผิ�ดปกต�จากควิามส!�น่สะเท0อน่เฉพิาะม0อและแขน่ ซึ่1�งเป4น่อาการ์ผิ�ดปกต�ท �เก�ดก!บน่�(วิม0อ ม0อ และแขน่ จากการ์ใชี)เคร์0�องม0อท �ม ควิามส!�น่สะเท0อน่

กล+�มอาการ์ผิ�ดปกต�จากการ์ใชี)กล)ามเน่0(อม0อแทน่ค)อน่ ซึ่1�งเป4น่ภาวิะของม0อท �ม ควิามผิ�ดปกต�เก �ยวิก!บการ์ไหลเวิ ยน่โลห�ตท �ไปเล (ยงกล)ามเน่0(อท �ท/าหน่)าท �เคล0�อน่ไหวิน่�(วิก)อย

กล+�มอาการ์ท �พิบบ�อย โร์คจากควิามส!�น่สะเท0อน่เฉพิาะม0อและแขน่ ค0อ การ์เส ยวิแปลบ ชีา และซึ่ ดขาวิของน่�(วิม0อ ผิ*)ป>วิยอาจเส ยควิามสามาร์ถ้ใน่การ์ควิบค+มกล)ามเน่0(อ ม อาการ์ปวิดและการ์ร์!บควิามร์*)ส1กร์)อน่-เย$น่ลดลง ใน่ร์ายท �ร์+น่แร์ง จะม การ์ท/าลายผิน่!งหลอดเล0อดแดงท �น่�(วิ ท/าให)ร์*หลอดเล0อดเล$ดลง และจะม การ์ด/าเน่�น่โร์คร์+น่แร์งข1(น่เร์0�องๆ เชี�น่ เก�ดแผิลท �ปลายน่�(วิ ม การ์อ�อน่แร์งของกล)ามเน่0(อ และอาจร์+น่แร์งถ้1งข!(น่ท/าให)ส*ญ่เส ยสมร์ร์ถ้ภาพิได) ม ควิามผิ�ดปกต�ของร์ะบบหลอดเล0อด ท �เร์ ยกวิ�า เร์ยน่�น่อด ฟิ5โน่ม�น่อน่

การ์บาดเจ$บสะสมจากการ์ท/างาน่ของร์ะบบ

หร์0อส�วิน่อ0�น่ๆ ของร์�างกาย

Page 34: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

34

ควิามเคร์ ยดจากการ์ท/างาน่ การ์ตอบสน่องของบ+คคลต�อส��งค+กคามหร์0อควิามกดด!น่ท �เพิ��มพิ*น่มาจากข)อจ/าก!ดใน่การ์ท/างาน่

ควิามเคร์ ยดจากการ์ท/างาน่เก�ดจากสาเหต+หล!ก 3 ปร์ะการ์

ป3จจ!ยเก �ยวิก!บต!วิบ+คคล ป3จจ!ยเก �ยวิก!บงาน่ ป3จจ!ยท �เก �ยวิข)องก!บสภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่ควิามเคร์ ยดใน่ร์ะด!บส*งเป4น่เวิลาน่าน่อาจก�อให)เก�ดผิลกร์ะทบต�อ

ส+ขภาพิทางร์�างกายและจ�ตใจของผิ*)ปฏิ�บ!ต�งาน่ คร์อบคร์!วิ และ ส!งคม

องค�การ์ควิร์ม มาตร์ฐาน่การ์จ!ดการ์เพิ0�อลดผิลกร์ะทบจากควิามเคร์ ยด

ควิามเคร์ ยดและป3ญ่หาส+ขภาพิจ� ตอ0�น่ๆ จากการ์ท/างาน่

Page 35: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

35

แน่วิทางการ์ลดควิามเคร์ ยด การ์หาสาเหต+ท �แท)จร์�งแล)วิแก)ไขท �ต)น่เหต+ของควิามเคร์ ยด ถ้)าป3ญ่หาน่!(น่เก�น่วิ�ส!ยท �จะแก)ไขหร์0อหล กเล �ยงไม�ได) ก$ควิร์ปร์!บต!วิเพิ0�อร์!บม0อก!บควิามเคร์ ยด โดยอาจเปล �ยน่แปลงวิ�ถ้ ชี วิ�ตหร์0อท!ศน่คต�ต�อการ์ด/าเน่�น่ชี วิ�ต ปร์!บปร์+งส!มพิ!น่ธีภาพิต�อบ+คคลน่คร์อบคร์!วิและเพิ0�อน่ร์�วิมงาน่ พิยายามมองโลกใน่แง�ด ร์*)จ!กปล�อยวิาง ไม�ย1ดม!�น่ถ้0อม!�น่จน่เก�น่ไป อาจเล0อกใชี)เทคน่�คต�างๆใน่การ์ผิ�อน่คลายควิามเคร์ ยดท �ตร์งก!บควิามสน่ใจและเหมาะสมก!บตน่เอง เชี�น่อการ์พิ!กผิ�อน่หย�อน่ใจ ปล*กต)น่ไม) อ�าน่หน่!งส0อ ด*หน่!งฟิ3งเพิลง เด�น่ทางท�องเท �ยวิ การ์เล�น่ก ฬาหร์0อน่!น่ทน่าการ์ การ์ท/าสมาธี� ท/าบ+ญ่ท/าทาน่

ควิามเคร์ ยดและป3ญ่หาส+ขภาพิจ� ตอ0�น่ๆ จากการ์ท/างาน่

Page 36: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

36

กล+�มอาการ์หมดแร์งจ*งใจใน่การ์ท/างาน่ และการ์ ขาดงาน่

เป4น่ป3ญ่หาส+ขภาพิจ�ตท �ส�งผิลกร์ะทบต�อค+ณภาพิและ ผิลผิล�ตขององค�กร์ ภาวิะหมดแร์งจ*งใจใน่การ์ท/างาน่และ

การ์ขาดงาน่ใน่ภาคอ+ตสาหกร์ร์มเป4น่เร์0�องท �ซึ่!บซึ่)อน่

การ์ป8องก!น่ควิบค+มป3ญ่หาน่ ( ต)องม การ์บร์�หาร์จ!ดการ์ท �ค/าน่1งถ้1งป3จจ!ยเก �ยวิก!บบ+คคล ป3จจ!ยเก �ยวิก!บงาน่ ป3จจ!ยท �เก �ยวิข)องก!บสภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่ ตลอดจน่การ์ใชี)หล!กจ�ตวิ�ทยาเพิ0�อเพิ��มขวิ!ญ่และสร์)างควิามผิ*กพิ!น่ใน่องค�การ์

ควิามเคร์ ยดและป3ญ่หาส+ขภาพิจ� ตอ0�น่ๆ จากการ์ท/างาน่

Page 37: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

37

กล+�มอาการ์หมดแร์งจ*งใจใน่การ์ท/างาน่ ม องค�ปร์ะกอบ 3ปร์ะการ์ ค0อ

1. ควิามเหน่0�อยอ�อน่ทางอาร์มณ� (Emotional Exhaustion) ร์*)ส1กเบ0�อหน่�าย หมดเร์ �ยวิแร์ง อ�อน่เพิล ยเหน่0�อยล)า อาร์มณ�แปร์ปร์วิน่ หง+ดหง�ดง�าย เฉ0�อยชีา ร์*)ส1กผิ�ดหวิ!ง ไม�สามาร์ถ้ท/างาน่ได)

2 . ควิามส/าเร์$จใน่การ์ท/างาน่ลดลง (Reduced Personal Accomplishment) ร์*)ส1กล)มเหลวิ ควิามสามาร์ถ้ใน่การ์ท/างาน่ให)ปร์ะสบควิามส/าเร์$จลดลง ผิลผิล�ตลดลง ขวิ!ญ่ก/าล!งใจตกต/�า ไม�อยากท/างาน่เด�มท �ท/าอย*�อ กต�อไป

3. ไม�สน่ใจบ+คคลอ0�น่ (Depersonalization) ม ควิามร์*)ส1กใน่ทางลบ ไม�อยากม ปฏิ�ส!มพิ!น่ธี�ก!บผิ*)อ0�น่ ไม�สน่ใจร์!บผิ�ดชีอบต�อผิ*)เก �ยวิข)องหร์0อล*กค)า หง+ดหง�ดง�าย

ควิามเคร์ ยดและป3ญ่หาส+ขภาพิจ� ตอ0�น่ๆ จากการ์ท/างาน่

Page 38: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

38

หน่�วิยท � 13

การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิของผิ*)ปร์ะกอบอาชี พิ

Page 39: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

39

การ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางด)าน่สาธีาร์ณส+ข เป4น่ข!(น่ตอน่การ์ด/าเน่�น่การ์อย�างต�อเน่0�องเป4น่ร์ะบบใน่การ์เก$บร์วิบร์วิม

วิ�เคร์าะห� และแปร์ผิลข)อม*ลทางส+ขภาพิท �ส/าค!ญ่ โดยข)อม*ลเหล�าน่ (จะถ้*กน่/าไปใชี)ใน่การ์วิางแผิน่การ์ด/าเน่�น่การ์ ปร์ะเม�น่ผิลโคร์งการ์ หร์0อการ์ด/าเน่�น่งาน่ทางด)าน่สาธีาร์ณส+ข การ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางด)าน่สาธีาร์ณส+ขถ้0อเป4น่ห!วิใจของการ์ป8องก!น่และควิบค+มโร์ค

การ์เฝ้8าร์ะวิ!งสามาร์ถ้แบ�งได)เป4น่ 4 แบบ ค0อ แบบเชี�งร์!บ แบบเชี�งร์+ก แบบการ์เฝ้8าร์ะวิ!งตามกล+�มเส �ยงส*งหร์0อพิ0(น่ท �เฉพิาะ และแบบพิ�เศษ

การ์เฝ้8าร์ะวิ!งแบบเชี�งร์+ก การ์เฝ้8าร์ะวิ!งท �ด/าเน่�น่การ์ส0บเสาะหร์0อส/าร์วิจหาผิ*)ป>วิยจากแหล�งท �อาจจะพิบผิ*)ป>วิยท �ต)องการ์เฝ้8าร์ะวิ!ง ม ควิามคร์บถ้)วิน่สมบ*ร์ณ� แต�ค�าใชี)จ�ายมาก การ์เฝ้8าร์ะวิ!งเชี�งร์!บ ร์ะบบการ์เฝ้8าร์ะวิ!งท �ม การ์ด/าเน่�น่การ์มากท �ส+ด ค�าใชี)จ�ายน่)อย ท �ส+ด การ์เฝ้8าร์ะวิ!งตามกล+�มเส �ยงส*ง หร์0อพิ0(น่ท �เฉพิาะ การ์เฝ้8าร์ะวิ!งท �ด/าเน่�น่การ์ใน่บางสถ้าน่บร์�การ์สาธีาร์ณส+ข หร์0อพิ0(น่ท �ท �ม การ์เก�ดโร์คค�อน่ข)างส*งเป4น่การ์เฉพิาะเจาะจง

Page 40: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

40

ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งท �ใชี)ข)อม*ลท �ม อย*�แล)วิจากร์ะบบอ0�น่ๆเป4น่ร์ะบบท �เส ยค�าใชี)จ�ายน่)อยและง�าย แต�อาจจะม ข)อจ/าก!ดตร์งท �ใชี)ร์ะยะเวิลาน่าน่ และข)อม*ลอาจจะไม�คร์บตร์งตามวิ!ตถ้+ปร์ะสงค�ท �ต)องการ์

ร์ะบบท �เป4น่การ์ร์ายงาน่จากแพิทย�หร์0อบ+คลากร์สาธีาร์ณส+ข เป4น่ร์ะบบท �ต)องอาศ!ยควิามร์�วิมม0อจากบ+คลากร์ใน่หน่�วิยบร์�การ์ส+ขภาพิ แต�ม ข)อด ค0อ ม ควิามไวิส*ง

ร์ะบบท �น่ายจ)างเป4น่ผิ*)ร์ายงาน่ เป4น่ร์ะบบท �แม)ม ควิามส/าค!ญ่ และม!กจะเป4น่การ์บ!งค!บตามกฎหมายแต�ผิ*)ร์ายงาน่ม!กจะละเลยหร์0อไมใส�ใจท �จะปฏิ�บ!ต�ตาม

ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งท �เป4น่แบบผิสม

ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งโร์คจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิ

Page 41: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

41

ป3จจ+บ!น่ม การ์ร์�เร์��มและพิ!ฒน่าร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งโร์คจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิแล)วิ โดยม ล!กษณะหลายร์*ปแบบ และด/าเน่�น่การ์ภายใต)ควิามร์!บผิ�ดชีอบของหลายหน่�วิยงาน่ท �เก �ยวิข)อง เชี�น่

– ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งท �ใชี)ข)อม*ลท �ม อย*�แล)วิจากร์ะบบอ0�น่ๆ ได)แก� ร์ะบบข)อม*ลของส/าน่!กงาน่กองท+น่เง�น่ทดแทน่ กร์ะทร์วิงแร์งงาน่

– ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งท �เป4น่การ์ร์ายงาน่จากแพิทย�หร์0อบ+คลากร์สาธีาร์ณส+ข ได)แก� ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งโร์คตามแบบร์ายงาน่ 506

ของส/าน่!กงาน่ร์ะบาดวิ�ทยา กร์ะทร์วิงสาธีาร์ณส+ข– ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งน่ายจ)างเป4น่ผิ*)ร์ายงาน่ ได)แก� ร์ะบบข)อม*ลตามพิร์ะ

ร์าชีบ!ญ่ญ่!ต�กฎหมายแร์งงาน่ พิ.ศ . 2 5 4 1 กร์ะทร์วิงแร์งงาน่

ร์ะบบเฝ้8าร์ะวิ!งโร์คจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิใน่ปร์ะเทศไทย

Page 42: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

42

การ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ เป4น่ก�จกร์ร์มหน่1�งท �ส/าค!ญ่ของการ์จ!ดการ์บร์�การ์อาชี วิอน่าม!ย เพิร์าะ

เป4น่ก�จกร์ร์มใน่การ์ท �จะตร์วิจค!ดกร์องโร์คหร์0อควิามผิ�ดปกต�ทาง ส+ขภาพิ ท �อาจจะเก�ดจากการ์ท/างาน่หร์0อป3จจ!ยเส �ยงส+ขภาพิอ0�น่ๆ

ใน่ร์ะยะเร์��มแร์ก ล!กษณะของก�จกร์ร์มของการ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ สามาร์ถ้แบ�งได)ตามชี�วิงเวิลาของการ์ท/างาน่ ค0อ การ์ตร์วิจก�อน่การ์

จ)างงาน่หร์0อก�อน่การ์ท/างาน่ การ์ตร์วิจส+ขภาพิขณะท/างาน่เป4น่ร์ะยะๆ การ์ตร์วิจภายหล!งการ์เก�ดอ+บ!ต�ภ!ย การ์ตร์วิจภายหล!งการ์ลาป>วิย

และการ์ตร์วิจส+ขภาพิเม0�อจะเปล �ยน่งาน่หร์0อลาออกจากงาน่

องค�ปร์ะกอบใน่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิเพิ0�อการ์เฝ้8าร์ะวิ!งปร์ะกอบ ด)วิยการ์ซึ่!กปร์ะวิ!ต� การ์ตร์วิจร์�างกายโดยแพิทย� และการ์ตร์วิจพิ�เศษ

อ0�น่ๆ• การ์ตร์วิจเฝ้8าค+มทางชี วิภาพิ ถ้0อเป4น่การ์ป8องก!น่โร์คใน่ร์ะด!บปฐมภ*ม�• การ์ซึ่!กปร์ะวิ!ต�ถ้0อเป4น่ก�จกร์ร์มหน่1�งท �ส/าค!ญ่ใน่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ

การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิของผิ*)ปร์ะกอบอาชี พิ

Page 43: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

43

การ์ตร์วิจส+ขภาพิขณะท/างาน่เป4น่ร์ะยะๆ หร์0อการ์ตร์วิจส+ขภาพิปร์ะจ/าป5ต)องอาศ!ยหล!กวิ�ชีาการ์ของการ์ตร์วิจกร์องทางส+ขภาพิ ร์วิมท!(งจะต)องย1ดหล!กควิามถ้*กต)อง แม�น่ย/า ม ปร์ะโยชีน่�และม ปร์ะส�ทธี�ภาพิให)ผิลค+)มค�าต�อการ์ด/าเน่�น่การ์ตร์วิจ

หล!กการ์ของการ์ตร์วิจค!ดกร์องทางส+ขภาพิ 1. โร์คหร์0อภาวิะท �จะตร์วิจค!ดกร์องจะต)องม ควิามส/าค!ญ่ 2 . โร์คท �ตร์วิจค!ดกร์องได)แล)วิ สามาร์ถ้ท �จะท/าการ์ร์!กษาได)

3. โร์คท �ภาวิะท �ตร์วิจค!ดกร์อง ม ชี�วิงร์ะยะฟิ3กต!วิ หร์0อร์ะยะท �ปลอดอาการ์ 4. โร์คน่!(น่จะต)องม ควิามชี+กส*ง ถ้)าควิามชี+กต/�าจะไม�ค+)มค�าใน่การ์ตร์วิจ 5. วิ�ธี การ์ตร์วิจค!ดกร์องจะต)องเป4น่ท �ยอมร์!บทางการ์แพิทย� 6. วิ�ธี การ์ตร์วิจหร์0อทดสอบจะต)องม ควิามปลอดภ!ยต�อผิ*)ถ้*กตร์วิจ 7. เคร์0�องม0อหร์0อวิ�ธี การ์ตร์วิจจะต)องให)ผิลท �ม ควิามไวิส*ง (sensitive)

8. เคร์0�องม0อหร์0อวิ�ธี การ์ตร์วิจจะต)องให)ผิลท �ม ควิามจ/าเพิาะส*ง (specific)9. วิ�ธี การ์ตร์วิจต)องง�าย

10. วิ�ธี การ์ตร์วิจหร์0อเคร์0�องม0อทดสอบจะต)องม ร์าคาถ้*ก

การ์ด/าเน่�น่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ

Page 44: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

44

วิ!ตถ้+ปร์ะสงค�หล!กของการ์ตร์วิจส+ขภาพิก�อน่ท/างาน่ เพิ0�อท �จะค!ดกร์องบ+คคลท �จะเข)ามาท/างาน่ เพิ0�อเป4น่การ์ป8องก!น่ไม�ให)บ+คคลผิ*)น่!(น่ปร์ะสบอ!น่ตร์าย หร์0อม ควิาม

เส �ยงต�อส+ขภาพิมากข1(น่จากการ์ท/างาน่ ร์วิมท!(งเป4น่การ์ป8องก!น่เพิ0�อน่ ร์�วิมงาน่และชี+มชีน่ด)วิย

เพิ0�อได)ข)อม*ลพิ0(น่ฐาน่เพิ0�อการ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิต�อไป แน่วิทางการ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิก�อน่การ์ท/างาน่

ม องค�ปร์ะกอบคล)ายคล1งก!บการ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิอ0�น่ๆ ค0อ ม การ์ซึ่!กปร์ะวิ!ต� ตร์วิจร์�างกาย และตร์วิจพิ�เศษอ0�น่ๆ

เม0�อพิน่!กงาน่ได)หย+ดพิ!กลาป>วิยไม�วิ�าจะม สาเหต+มาจากโร์คท �เก�ดจาก การ์ท/างาน่หร์0อไม�ก$ตามสมควิร์ท �จะต)องม การ์ปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ เพิ0�อให)

เก�ดควิามม!�น่ใจวิ�าพิน่!กงาน่ผิ*)น่!(น่ จะไม�ม อาการ์ผิ�ดปกต�หลงเหล0ออย*� อาจจะม ผิลกร์ะทบต�อส+ขภาพิจากการ์ท/างาน่น่!(น่ โดยโร์คหร์0อภาวิะท �จะ

ต)องพิ�จาร์ณาได)ม การ์ก/าหน่ดเป4น่หล!กเกณฑ์�กวิ)างๆ ไวิ)แล)วิ

การ์ตร์วิจส+ขภาพิก�อน่การ์ท/างาน่ และการ์ปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ

ให)ผิ*)ท �เจ$บป>วิยเพิ0�อด*ควิามพิร์)อมใน่การ์ท/างาน่

Page 45: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

45

การ์บร์�หาร์จ!ดการ์และด/าเน่�น่ก�จกร์ร์มการ์ตร์วิจส+ขภาพิม หลายข!(น่ตอน่ ท!(งข!(น่ตอน่ก�อน่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ ขณะตร์วิจปร์ะเม�น่และหล!งการ์ตร์วิจปร์ะเม�น่แล)วิ ต)องอาศ!ยองค�ควิามร์*)ท!(งใน่เร์0�องการ์ปร์ะเม�น่ควิามเส �ยงทางส+ขภาพิ โร์คจากการ์ปร์ะกอบอาชี พิ และการ์ใชี)อ+ปกร์ณ�หร์0อเคร์0�องม0อทางอาชี วิเวิชีศาสตร์� ส��งท �จะต)องพิ1งตร์ะหน่!กใน่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ ค0อ การ์ม+�งเน่)น่ท �ค+ณภาพิและควิามถ้*กต)องตามหล!กวิ�ชีาการ์ใน่การ์ด/าเน่�น่การ์ตร์วิจ การ์น่/าผิลการ์ตร์วิจไปใชี)ให)เก�ดปร์ะโยชีน่� และข)อควิร์ร์ะวิ!งทางจร์�ยธีร์ร์มทางการ์แพิทย� ก�จกร์ร์มท �ส/าค!ญ่ใน่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ ค0อ การ์สอบถ้ามปร์ะวิ!ต�ข)อม*ลต�างๆ จากพิน่!กงาน่ ต)องพิ!ฒน่าและออกแบบแบบสอบถ้ามให)ม ค+ณภาพิองค�ปร์ะกอบของแบบสอบถ้ามท �ส/าค!ญ่ได)แก� ข)อม*ลท!�วิไป ข)อม*ลปร์ะวิ!ต�การ์ท/างาน่ ข)อม*ลส+ขภาพิ ข)อม*ลการ์ร์!บส!มผิ!สต�อส��งค+กคาม และข)อม*ลอาการ์ผิ�ดปกต�ต�างๆ ป3จจ+บ!น่ม การ์พิ!ฒน่าสม+ดส+ขภาพิของพิน่!กงาน่ เพิ0�อมาใชี)ใน่การ์จ!ดเก$บข)อม*ลส+ขภาพิของผิ*)ปร์ะกอบอาชี พิ

การ์บร์�หาร์จ!ดการ์ใน่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ

Page 46: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

46

ล/าด!บของก�จกร์ร์มใน่ข!(น่ตอน่ใน่การ์ด/าเน่�น่งาน่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ

1. การ์ส/าร์วิจโร์งงาน่เพิ0�อปร์ะเม�น่ควิามเส �ยงต�อส+ขภาพิ

2. การ์ซึ่!กปร์ะวิ!ต�พิน่!กงาน่ด)วิยแบบสอบถ้าม3. การ์วิ�เคร์าะห�และแปร์ผิลข)อม*ลการ์ตร์วิจ

พิ�เศษต�างๆ4. การ์แจ)งผิลให)แก�พิน่!กงาน่และต!วิแทน่

สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

การ์บร์�หาร์จ!ดการ์ใน่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ

Page 47: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

47

องค�ปร์ะกอบของแบบสอบถ้ามเพิ0�อใชี)ใน่การ์ตร์วิจค!ดกร์องใน่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิ

1. ข)อม*ลท!�วิไปของคน่งาน่หร์0อผิ*)มาร์!บการ์ตร์วิจ ได)แก� ชี0�อ- น่ามสก+ล เพิศ อาย+ ท �อย*� การ์ศ1กษา ข)อม*ลพิ0(น่ฐาน่อ0�น่ๆ

2. ข)อม*ลปร์ะวิ!ต�การ์ท/างาน่3. ข)อม*ลส+ขภาพิของผิ*)ท/างาน่4. ข)อม*ลการ์ร์!บส!มผิ!สต�อส��งค+กคามท �ให)ก/าล!งให)ควิามสน่ใจใน่การ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ5. อาการ์ผิ�ดปกต�หร์0ออาการ์แสดงท �อาจเก�ดจากการ์ร์!บส!มผิ!สส��งค+กคามน่!(น่

การ์บร์�หาร์จ!ดการ์ใน่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ

Page 48: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

48

ล!กษณะของแบบสอบถ้ามท �ด 1. ม ควิามเหมาะสม

2. เข)าใจง�าย 3. ไม�ก/ากวิม 4. ไม�ม ควิามล/าเอ ยง 5. สามาร์ถ้คร์อบคล+มใน่ปร์ะเด$น่ค/าตอบได)ท!(งหมด 6. สามาร์ถ้น่/าไปลงร์ห!สต!วิเลขเพิ0�อใชี)ใน่การ์วิ�เคร์าะห�และแปร์ผิลข)อม*ล

7. ก�อน่น่/าแบบสอบถ้ามไปใชี)ได)จร์�ง จะต)องม การ์ทดสอบแบบสอบถ้ามก�อน่เสมอ

8. ม จร์�ยธีร์ร์ม – การ์ออกแบบสอบถ้ามท �ด จะม ส�วิน่ชี�วิยใน่การ์วิ�น่�จฉ!ยโร์คเป4น่อย�าง

มาก– ข)อม*ลการ์ร์!บส!มผิ!สต�อส��งค+กคามน่อกงาน่ถ้0อวิ�าม ควิามส/าค!ญ่เท�าๆ

ก!บข)อม*ลการ์ร์!บส!มผิ!สจากใน่งาน่– ก�อน่น่/าแบบสอบถ้ามไปใชี)จร์�ง จะต)องม การ์ทดสอบแบบสอบถ้าม

ก�อน่เสมอ

การ์บร์�หาร์จ!ดการ์ใน่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ

Page 49: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

49

เคร์0�องตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์ได)ย�น่

เคร์0�องตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิสายตา เคร์0�องตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิปอด

หล!กการ์ตร์วิจปร์ะเม�น่ส+ขภาพิโดยการ์ใชี)เคร์0�องม0อด)าน่อาชี วิเวิชีศาสตร์�

Page 50: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

50

การ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์ได)ย�น่ การ์เฝ้8าร์ะวิ!งโร์คห*เส0�อมจากการ์ปร์ะกอยอาชี พิ

เพิ0�อวิ!ดหาควิามไวิใน่การ์ได)ย�น่ท �ควิามถ้ �ต�างๆ โดยใชี)ส!ญ่ญ่าณเส ยงท �บร์�ส+ทธี�Hจากเคร์0�องตร์วิจการ์ได)ย�น่ การ์ตร์วิจจะบอกได)วิ�าม การ์ส*ญ่เส ยการ์ได)ย�น่เส ยงทางอากาศมากน่)อยเพิ ยงไร์ แต�ไม�สามาร์ถ้แยกแยะควิามผิ�ดปกต�ของร์ะบบการ์น่/าเส ยงและร์ะบบปร์ะสาทการ์ร์!บส!มผิ!สเส ยง ส/าหร์!บองค�ปร์ะกอบท �ส/าค!ญ่ใน่การ์ตร์วิจการ์ได)ย�น่ม 4 องค�ปร์ะกอบ ค0อ ห)องตร์วิจ เคร์0�องม0อ ต!วิผิ*)ตร์วิจ ซึ่1�งต)องม ควิามร์*) ท!กษะใน่การ์ตร์วิจ ผิ*)ร์!บการ์ตร์วิจซึ่1�งต)องหย+ดส!มผิ!สเส ยงก�อน่ตร์วิจเพิ0�อป8องก!น่ภาวิการ์ณ�ส*ญ่เส ยการ์ได)ย�น่แบบชี!�วิคร์าวิ

Listening check ค0อ การ์ตร์วิจสอบการ์ท/างาน่ของเคร์0�องตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์ได)ย�น่ (Audiometer) โดยการ์ฟิ3งส!ญ่ญ่าณเส ยงก�อน่การ์ตร์วิจแต�ละวิ!น่ ( ตร์วิจสอบสายท �คร์อบห* ควิามด!ง ควิามถ้ �เส ยง การ์ข)ามส!ญ่ญ่าณจากท �คร์อบห*หน่1�งไปอ กข)างหน่1�ง )

การ์ควิบค+มค+ณภาพิใน่การ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์ได)ย�น่ ค/าน่1งถ้1งเร์0�อง ผิ*)ตร์วิจ ผิ*)ร์!บการ์ตร์วิจปฏิ�บ!ต�ตามข)อแน่ะน่/า ห)องท �ใชี)ตร์วิจ เคร์0�องม0อต)อง calibrate

การ์ให)ผิ*)ร์!บการ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์ได)ย�น่ หย+ดส!มผิ!สเส ยงก�อน่การ์ร์!บการ์ตร์วิจม วิ!ตถ้+ปร์ะสงค�เพิ0�อ ป8องก!น่ภาวิะ temporary threshold shift ซึ่1�งอาจท/าให)ผิลการ์ตร์วิจผิ�ดพิลาด

Page 51: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

51

การ์ทดสอบควิามสามาร์ถ้ใน่การ์ท/างาน่ของตาเร์0�องควิามสมด+ลของกล)ามเน่0(อน่อกล*กตา การ์เห$น่ภาพิคมชี!ดของสายตา การ์เห$น่ควิามล1กของภาพิ การ์แยกส ลาน่สายตา

การ์ทดสอบจะบอกวิ�าสายตาเหมาะสมก!บล!กษณะงาน่ท �ท/าอย*�หร์0อไม� โดยน่/าผิลการ์ตร์วิจไปเท ยบก!บแผิ�น่งาน่มาตร์ฐาน่ ซึ่1(งจะแบ�งล!กษณะงาน่เป4น่ 6กล+�ม ค0อ งาน่ธี+ร์การ์หร์0อบร์�หาร์ งาน่เก �ยวิก!บการ์ตร์วิจสอบ งาน่ท �ควิบค+มเคร์0�องจ!กร์ท �เคล0�อน่ไหวิร์ะยะไกล งาน่ท �ควิบคล+มเคร์0�องจ!กร์ร์ะยะเหย ยดแขน่ งาน่ชี�างท �อาศ!ยท!กษะเฉพิาะทาง และกล+�มแร์งงาน่ไร์)ฝ้5ม0อ

เคร์0�องตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์มองเห$น่ (Orthrorator) ใชี)ใน่การ์ค!ดกร์องการ์มองเห$น่ใน่เร์0�อง การ์มองเห$น่ภาพิคมชี!ด การ์มองเห$น่ภาพิสามม�ต� การ์แยกส การ์เบ �ยงเบน่ของแกน่สายตา (ควิามสมด+ลกล)ามเน่0(อตา ) ลาน่สายตา

Job-standard ใชี)ร์�วิมก!บเคร์0�องก!บเคร์0�องตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์มองเห$น่ ม ควิามส/าค!ญ่ ค0อใชี)ใน่การ์ปร์ะเม�น่ผิลการ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิการ์มองเห$น่ ซึ่1�งจ/าเป4น่ต)องทร์าบล!กษณะงาน่เพิ0�อเล0อกเปร์ ยบเท ยบให)ตร์งก!บท!กษะสายตาท �จ/าเป4น่ต)องใชี)ใน่แต�ละล!กษณะงาน่

การ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิสายตา

Page 52: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

52

ม วิ�ธี การ์ตร์วิจวิ!ดหลายวิ�ธี แต�ท �ใชี)ใน่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งโร์คใน่กล+�มผิ*)ท/างาน่ท �ส!มผิ!สป3จจ!ยเส �ยงซึ่1�งม ผิลต�อ ร์ะบบหายใจจะเป4น่การ์ตร์วิจวิ!ดปร์�มาตร์อากาศหายใจ การ์ตร์วิจเพิ0�อให)ได)ข)อม*ลท �ถ้*กต)องจะต)องม การ์ควิบค+มค+ณภาพิ

การ์เล0อกข)อม*ลท �ถ้*กต)องจะต)องม การ์ควิบค+มค+ณภาพิ การ์เล0อกข)อม*ลท �ถ้*กต)องมาแปลผิลก�อน่น่/ามาเปร์ ยบเท ยบก!บเกณฑ์�การ์

อ�าน่ผิล

หล!กการ์ท/างาน่ของเคร์0�องตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิปอด (Spirometer) • วิ!ดอ!ตร์าการ์ไหลของอากาศ (Flow)• วิ!ดปร์�มาตร์ของอากาศหายใจออกท!(งหมด (Volume)

การ์ควิบค+มค+ณภาพิใน่การ์ท/า Spirometry ควิร์ค/าน่1งถ้1งเร์0�อง• ผิ*)ตร์วิจ การ์ calibrate เคร์0�องม0อ การ์ป8องก!น่การ์ต�ดเชี0(อ ผิ*)ร์!บการ์

ตร์วิจปฏิ�บ!ต�ตามข)อแน่ะน่/า

การ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิปอด

Page 53: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

53

Parameter ของการ์ท/า Spirometry ใน่งาน่อาชี วิอน่าม!ย1. FVC (Forced Vital Capacity) เป4น่การ์ตร์วิจวิ!ดปร์�มาตร์ส*งส+ดของอากาศท �ข!บออกโดยการ์หายใจเร์$วิและแร์งเต$มท �จน่ส+ดจากต/าแหน่�งท �หายใจเข)าไปเต$มท � โดยต)องหายใจออกต�ดต�อก!น่ไม�ต/�ากวิ�า 6 วิ�น่าท ม หน่�วิยเป4น่ล�ตร์ (ท � BTPS)2. SVC (Slow vital capacity) เป4น่การ์ตร์วิจวิ!ดปร์�มาณส*งส+ดของอากาศท �หายใจออกอย�างชี)าๆ จน่ส+ดหล!งจากจากหายใจเข)า3. FEV1 (Forced Expiratory Volume in 1 second) เป4น่ปร์�มาตร์ของอากาศท �ถ้*กข!บออกมาได)ใน่วิ�น่าท แร์กของการ์หายใจออกอย�างร์วิดเร์$วิและแร์งเต$มท �จากต/าแหน่�งหายใจเข)าเต$มท � ค�าน่ (ได)มาจากการ์ท/า FVC4. FEV1/FVC เป4น่การ์เปร์ ยบเท ยบปร์�มาตร์ของอากาศท �หายใจออกส*งส+ดใน่ 1 วิ�น่าท เท ยบก!บปร์�มาตร์ของอากาศท!(งหมด

5 . FEV 25-75% (Forced Expiratory Flow at 25-75% of FVC) เป4น่ค�าเฉล �ยของอ!ตร์าการ์ไหลของอากาศใน่ชี�วิงก1�งกลางของ FVC ค0อชี�วิงร์ะหวิ�าง

- 2575% ของ FVC6. MVV (Maximal Voluntary Ventilation) เป4น่ปร์�มาตร์มากท �ส+ดท �สามาร์ถ้หายใจเข)า ออกเต$มท �ใน่ 1 วิ�น่าท

7. PEFR (Peak Expiratory Flow Rate) เป4น่อ!ตร์าการ์ไหลของอากาศท �เร์$วิท �ส+ด ใน่ชี�วิงวิ�น่าท แร์กของ FVC

การ์ตร์วิจสมร์ร์ถ้ภาพิปอด

Page 54: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

54

Page 55: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

55

หน่�วิยท � 14

การ์ปฐมพิยาบาลใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

Page 56: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

56

การ์ปฐมพิยาบาลใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

การ์ปฐมพิยาบาลเปี"นัการใหความั่ช'วยเหลั)อเบ)4องต่นัแก'ผิ+ปีฏิ�บ ต่�งานัท��ได้ร บบาด้เจ5บหร)อเจ5บปี;วย

ปี=องก นัภาวะแทรกซึ่อนัต่'างๆ เพ)�อใหฟิB4 นัต่ วได้เร5ว ก'อนัท��จะสุ'งไปีย งต่รงพยาบาลัหร)อสุถานับร�การทางการแพทย�เพ)�อร บการร กษาต่'อไปี

ควิามส/าค!ญ่ของการ์ปฐมพิยาบาล1. ช'วยร กษาช�ว�ต่ผิ+ปี;วย2. ช'วยปี=องก นัไมั่'ใหผิ+ปี;วยได้ร บอ นัต่รายมั่ากข�4นั3. ช'วยบรรเทาอาการเจ5บปี;วย4. ช'วยใหผิ+ปี;วยฟิB4 นัต่ วแลัะกลั บค)นัสุ+'สุภาพเด้�มั่โด้ยเร5ว

Page 57: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

57

การ์ปฐมพิยาบาลใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

ข!(น่ตอน่การ์ปฐมพิยาบาลปร์ะกอบการ์

1. ปีระเมั่�นัสุภาพผิ+ปี;วย 2. ปีระเมั่�นัสุภาพแวด้ลัอมั่ 3 .ด้3าเนั�นัการปีฐมั่พยาบาลั

4. บ นัท�กรายลัะเอ�ยด้เหต่�การณิ� 5 . นั3าผิ+ปี;วยสุ'งต่'อเพ)�อร บการร กษา

Page 58: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

58

การ์เคล0�อน่ย)ายผิ*)ป>วิย ท/าใน่กร์ณ จ/าเป4น่เพิ0�อควิามปลอดภ!ยของผิ*)ป>วิยและผิ*)

ปฐมพิยาบาล การ์เคล0�อน่ย)ายจะแบ�งเป4น่ 2 ปร์ะเภท

การ์เคล0�อน่ย)ายโดยไม�ใชี)อ+ปกร์ณ� การ์เคล0�อน่ย)ายโดยใชี)อ+ปกร์ณ� ได)แก� เก)าอ ( ผิ)าห�ม เปลหาม

วิ�ธี การ์เคล0�อน่ย)าย การ์เคล0�อน่ย)ายผิ*)ป>วิยโดยวิ�ธี อ+ )มกอดด)าน่หน่)า เหมาะก!บกร์ณ ผิ*)บาดเจ$บท �ม บาดแผิลท �เท)า วิ�ธี ลากด)วิยคอ เหมาะก!บเล0�อน่ย)ายผิ*)บาดเจ$บหมดสต�อย*�ใน่กองเพิล�ง การ์เคล0�อน่ย)ายผิ*)ป>วิยด)วิยวิ�ธี พิย+งเด�น่ด)วิย 2 คน่ เหมาะก!บกร์ณ ผิ*)บาดเจ$บร์*)ส1กต!วิด แต�ร์*ปร์�างใหญ่�

Page 59: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

59

การ์ปฏิ�บ!ต�การ์ก*)ชี พิ (CPR) ท/าใน่ผิ*)ป>วิยท �ม ภาวิะหย+ดหายใจและห!วิใจหย+ดเต)น่ ม 3 ข!(น่ตอน่

การ์เปBดทางเด�น่หายใจหร์0อการ์ฝ้ายปอดโดยการ์เป>าปากหร์0อเป>าจม*ก และการ์ชี�วิยการ์ไหลเวิ ยน่เล0อดโดยการ์น่วิดห!วิใจ ซึ่1�งใน่การ์ปฏิ�บ!ต�การ์ก*)ชี พิอาจท/าเพิ ยงคน่เด ยวิหร์0อสองคน่ก$ได)

1. A (Airway) ค0อ การ์เปBดทางเด�น่หายใจให)โล�ง 2 วิ�ธี ค0อ- วิ�ธี กดหน่)าผิากและด!น่คางข1(น่ (Head tilt-chin lift)

เป4น่เปBดทางเด�น่หายใจได)ด ท �ส+ด- วิ�ธี ยกกร์ะด*กขากร์ร์ไกร์ (Jaw thrust)

2. B (Breathing) ค0อ การ์ชี�วิยหายใจ 2 วิ�ธี ค0อ- การ์ชี�วิยหายใจด)วิยวิ�ธี เป>าปาก (Mouth to mouth) - การ์ชี�วิยหายใจด)วิยวิ�ธี เป>าจม*ก (Mouth to nose)

3. C (Circulation) ค0อ การ์ชี�วิยการ์ไหลเวิ ยน่เล0อด เป4น่การ์ชี�วิยการ์ไหลเวิ ยน่เล0อดหล!งจากท �ห!วิใจหย+ดเต)น่โดยการ์กดหน่)าอกภายน่อก หร์0อเร์ ยกวิ�า การ์น่วิดห!วิใจ อ!ตร์า 60 คร์!(ง/น่าท

Page 60: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

60

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บอ!น่ตร์ายจากส��งม พิ�ษ

หล!กการ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บสาร์พิ�ษเข)าส*�ร์�างกาย ท!(ง 3 ทาง ค0อ

ทางการ์หายใจท/าได)โดยให)การ์น่/าผิ*)ป>วิยออกมาส*�ท �ท �ม อากาศถ้�ายเทได)สะดวิกเพิ0�อให)ได)ร์!บออกซึ่�เจน่อย�างเพิ ยงพิอ ทางปากท/าได)โดยการ์ท/าให)สาร์พิ�ษเจ0อจาง ร์ บน่/าผิ*)ป>วิยส�งโร์งพิยาบาลภายใน่ 15 น่าท การ์ท/าให)อาเจ ยน่ การ์ใชี)สาร์ด*ดซึ่!บสาร์พิ�ษใน่ร์ะบบทางเด�น่อาหาร์ ทางผิ�วิหน่!งโดยการ์ล)างบร์�เวิณท �ถ้*กสาร์พิ�ษด)วิยน่/(าไหลผิ�าน่จ/าน่วิน่มาก

สาร์พิ�ษ (Poisons) หมายถ้1ง สาร์เคม ท �ม สภาพิเป4น่ของแข$ง ของเหลวิ หร์0อกIาซึ่ ทางเข)าส*�ร์�างกายทางปาก ทางเด�น่หายใจหร์0อทางผิ�วิหน่!ง เก�ดอ!น่ตร์ายต�อโคร์งสร์)างและหน่)าท �ของร์�างกายด)วิยปฏิ�ก�ร์�ยาทางเคม โดยอ!น่ตร์ายท �เก�ดข1(น่จะมากหร์0อน่)อยข1(น่อย*�ก!บค+ณสมบ!ต� ปร์�มาณ และทางเข)าส*�ร์�างกาย

Page 61: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

61

แบ'งต่ามั่ลั กษณิะการออกฤทธ�Dได้ 4 ชนั�ด้ค)อ 1. ชนั�ด้ก ด้เนั)4อ ไหมั่พอง กรด้ ด้'าง

2. ชนั�ด้ท3าใหระคายเค)อง ปีวด้แสุบปีวด้รอนั 3. ชนั�ด้กด้ระบบปีระสุาท หมั่ด้สุต่� หลั บ

4. ชนั�ด้กระต่�นัปีระสุาท เพอคลั �ง ต่)�นัเต่นั - เมั่)�อก�นัสุารพ�ษพวกท�นัเนัอร�เขาไปี ร�บนั3าสุ'ง

โรงพยาบาลัแลัะหามั่ท3าใหอาเจ�ยนั- ถาสุารลัะลัายโซึ่เด้�ยมั่ไบคาร�บอเนัต่กระเด้5นั

เขาต่าผิ+ปีฎิ�บ ต่�งานัท��สุวมั่คอนัแทคเลันัสุ� หามั่ถอด้คอนัแทคเลันัสุ�ออก แต่'ใหร�บลัางต่าด้วยนั34าสุะอาด้ไหลัผิ'านัอย'างนัอย 20 นัาท�

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บอ!น่ตร์ายจากส��งม พิ�ษ

Page 62: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

62

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บอ!น่ตร์ายจากส!ตวิ�ม พิ�ษ

ผิ1(ง ต�อ แตน่ท/าการ์ปฐมพิยาบาลโดยการ์ร์!ดเหน่0อแผิลท �ถ้*กต�อยแล)วิด1งเอาเหล$กใน่ออก

แมงป>องและตะขาบท/าการ์ปฐมพิยาบาลโดยร์!ดเหน่0อแผิลแล)วิปร์ะคบเย$น่เพิ0�อบร์ร์เทา

อาการ์ปวิดและบวิม ง*พิ�ษ

ท/าการ์ปฐมพิยาบาลโดยให)ผิ*)ป>วิยพิ!กอย*�น่��ง ร์!ดเหน่0อแผิลท �ถ้*กก!ด แล)วิร์ บน่/าผิ*)ป>วิยส�งโร์งพิยาบาลท!น่ท

ส+น่!ขก!ด ท/าการ์ปฐมพิยาบาลโดยห)ามเล0อดล)างบาดแผิลให)สะอาด และน่/าผิ*)

ป>วิยส�งโร์งพิยาบาลเพิ0�อร์!บการ์ฉ ดวิ!คซึ่ น่ป8องก!น่โร์คพิ�ษส+น่!ขบ)าและบาดทะย!ก

Page 63: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

63

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บอ!น่ตร์ายจากพิ0ชีม พิ�ษ

พิ0ชีม พิ�ษ เชี�น่ เห$ดพิ�ษ ผิ!กหวิาน่ป>า โดยการ์ร์!บปร์ะทาน่เข)าไป

การ์ปฐมพิยาบาลท/าได)โดยการ์ท/าให)อาเจ ยน่ ท/าให)สาร์พิ�ษเจ0อ จางด)วิยการ์ด0�มน่มหร์0อน่/(า การ์ให)ร์!บปร์ะทาน่ผิงถ้�าน่เพิ0�อด*ดซึ่!บ

สาร์พิ�ษ

สาร์พิ�ษจากพิ0ชี จ/าแน่กตามการ์ออกฤทธี�Hทางเภส!ชีวิ�ทยา เป4น่ 4 ปร์ะเภท

1. สาร์พิ�ษจากพิ0ชีท �ท/าให)เก�ดการ์ร์ะคายเค0องต�อร์ะบบ ทางเด�น่อาหาร์

2. สาร์พิ�ษจากพิ0ชีท �ออกฤทธี�Hต�อร์ะบบปร์ะสาทส�วิน่กลางและจ�ตใจ

3. สาร์พิ�ษจากพิ0ชีท �ม ฤทธี�Hต�อร์ะบบหม+น่เวิ ยน่โลห�ต4. สาร์พิ�ษจากพิ0ชีท �ม อ!น่ตร์ายต�อต!บและอวิ!ยวิะอ0�น่ๆ

Page 64: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

64

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บอ!น่ตร์ายจากพิ0ชีม พิ�ษ

ล!กษณะของเห$ดพิ�ษ – ม วิงแหวิน่ท �ต)น่เห$ดตร์งต/าแหน่�งต/�ากวิ�าหมวิกเห$ดเล$กน่)อย– หมวิกเห$ดม ล!กษณะไม�เร์ ยบ– บน่หมวิกเห$ดม ผิงหยาบๆ– หมวิกเห$ดม!กจะเปร์าะแตกง�ายเม0�อแตะเบาๆ– บางชีน่�ดเม0�อห!กก)าน่เห$ดด)าน่ท �ต�ดด�น่ จะเห$น่น่/(าล!กษณะเป4น่ยางเหน่ ยวิ

เย�(มท �ก)าน่เห$ด หล!กปฏิ�บ!ต�โดยท!�วิไปใน่การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ร์!บปร์ะทาน่พิ0ชีท �ม พิ�ษเข)าไป

1. ท/าให)อาเจ ยน่ใน่กร์ณ ท �ผิ*)ป>วิยร์*)ส1กต!วิด เพิ0�อเอาสาร์พิ�ษออกจากร์�างกาย 2. ให)ด0�มน่มเพิ0�อชี�วิยเจ0อจางสาร์พิ�ษและเคล0อบกร์ะเพิาะอาหาร์ แต�ถ้)าไม�ม

น่ม ให)ด0�มน่/(ามากๆเพิ0�อชี�วิยเจ0อจางสาร์พิ�ษ

3 . ให)ผิ*)ป>วิยร์!บปร์ะทาน่ผิงถ้�าน่เพิ0�อชี�วิยด*ดซึ่!บสาร์พิ�ษใน่ร์ะบบทางเด�น่อาหาร์ 4 . ให)การ์ปฐมพิยาบาลตามอาการ์ เชี�น่ หากม ภาวิะหายใจล/าบากต)องชี�วิย

การ์หายใจหร์0อถ้)าห!วิใจหย+ดเต)น่ต)องร์ บน่วิดกร์ะต+)น่ห!วิใจ

5 . ร์ บน่/าผิ*)ป>วิยส�งโร์งพิยาบาลท!น่ท

Page 65: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

65

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บจากอ+บ!ต�เหต+

บาด้แผิลัแบ'งออกเปี"นั 2 ชนั�ด้ บาด้แผิลัฟิกช34าหร)อบาด้แผิลัเปี?ด้

ให)การ์ปฐมพิยาบาลโดยให)ปร์ะคบเย$น่เพิ0�อลดอาการ์ปวิดและ บวิมแล)วิปร์ะคบร์)อน่ เพิ0�อสลายก)อน่เล0อดท �ค!�งใต)ผิ�วิหน่!ง

บาด้แผิลัผิ�วหนั งฉั�กขาด้หร)อบาด้แผิลัปี?ด้ ค)อ บาด้แผิลั ถลัอก ถ+กต่ ด้ ฉั�กขาด้ ถ+กแทง

ให)การ์ปฐมพิยาบาลโดยการ์ล)างท/าควิามสะอาดบาดแผิล ถ้)าม วิ!ตถ้+ขน่าดใหญ่�ป3กคาแผิลห)ามด1งออก ท/าการ์ห)ามเล0อด และ

ท/าควิามสะอาดบาดแผิลด)วิยแอลกอฮอล� แล)วิปBดแผิลไวิ)ก�อน่น่/าส�งโร์งพิยาบาล

ผิ*)ท �ม บาดแผิลฟิกชี/(าและบาดแผิลผิ�วิหน่!งฉ กขาด

Page 66: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

66

ถ้)าแผิลม ต+�มพิองห)ามเจาะแต�ให)ปBดแผิลไวิ)ด)วิยผิ)าสะอาด ถ้)าม อาการ์ชี$อกให)ร์ บปฐมพิยาบาลอาการ์ชี$อก ถ้)าหย+ดหายใจและห!วิใจหย+ดเต)น่ให)ท/าการ์ก*)ชี พิแล)วิร์ บน่/าส�ง

โร์งพิยาบาลท!น่ท ร์ะด!บบาดแผิล

บาดแผิลไหม)พิองร์ะด!บท � 1 ผิ�วิหน่!งเป4น่ส คล/(า ให)ปร์ะคบเย$น่ลดอาการ์ปวิดแสบปวิดร์)อน่ และลดควิามร์)อน่ท �จะท/าลายท �เน่0(อเย0�อ ทาด)วิยวิ+ )น่วิ�างหางจร์ะเข)ได)

บาดแผิลไหม)พิองร์ะด!บท � 2 แผิลไม�ใหญ่�มากโดยกวิ)างไม�เก�น่ 3ฝ้>าม0อ

บาดแผิลไหม)พิองร์ะด!บท � 3 เป4น่บาดแผิลท �ร์+น่แร์งและอ!น่ตร์ายมาก การ์ชี�วิยเหล0อคล+มด)วิยผิ)าบางท �สะอาดแล)วิน่/าส�งโร์งพิยาบาล

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บจากอ+บ!ต�เหต+

บาดแผิลไหม)พิอง

Page 67: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

67

หล!กส/าค!ญ่ของการ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ป>วิยกร์ะด*กห!ก ค0อ1. ให)ส�วิน่ท �ห!กอย*�น่��งๆ โดยเข)าเผิ0อกชี!�วิคร์าวิหร์0อการ์พิ!น่ผิ)าย1ด

ให)น่��ง2. หากต)องเคล0�อน่ย)ายผิ*)ป>วิยให)ท/าด)วิยควิามร์ะม!ดร์ะวิ!ง โดยเฉพิาะผิ*)ป>วิยท �กร์ะด*กส!น่หล!งห!ก3. หากกร์ะด*กห!กชีน่�ดเปBด ม บาดแผิลและม เล0อดออกมากให)

ห)ามเล0อดโดยใชี)ผิ)าสะอาดกดท �บาดแผิล ปฐมพิยาบาลบาดแผิล เหม0อน่ก!บบาดแผิลฉ กขาด แล)วิร์ บน่/าผิ*)ป>วิยส�งโร์งพิยาบาลท!น่ท

หล!กส/าค!ญ่ใน่การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บท �ข)อ ค0อ1. งดการ์ใชี)อวิ!ยวิะน่!(น่เพิ0�อให)ข)ออย*�น่��ง2. ปร์ะคบเย$น่เพิ0�อลดบวิมและลดควิามเจ$บปวิด3. ย1ดพิย+งอวิ!ยวิะน่!(น่ด)วิยการ์ใชี)ผิ)าพิ!น่4. ร์ บน่/าผิ*)ป>วิยส�งโร์งพิยาบาลท!น่ท

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บจากอ+บ!ต�เหต+

ผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บท �กร์ะด*ก ข)อ และกล)ามเน่0(อ

Page 68: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

68

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บจากอ+บ!ต�เหต+

ผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บท �กร์ะด*ก ข)อ และกล)ามเน่0(อ

หล!กส/าค!ญ่ใน่การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บท �กล)ามเน่0(อ ค0อ

1. หย+ดพิ!กการ์ใชี)กล)ามเน่0(อน่!(น่ท!น่ท 2. ยกบร์�เวิณท �บาดเจ$บให)ส*ง เพิ0�อลดการ์บวิม 3 . ปร์ะคบเย$น่บร์�เวิณท �บาดเจ$บเพิ0�อลดอาการ์ปวิด บวิม 4 . ใชี)ผิ)าย0ดพิ!น่บร์�เวิณท �บาดเจ$บเพิ0�อให)เล0อดหย+ดค!�งและจ/าก!ด

การ์เคล0�อน่ไหวิ

Page 69: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

69

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บจากอ+บ!ต�เหต+

ผิ*)ท �ถ้*กกร์ะแสไฟิฟิ8า ผิลของกร์ะแสไฟิฟิ8าท �ท/าอ!น่ตร์ายต�อร์�างกาย ค0อ

– กล)ามเน่0(อกร์ะต+กหร์0อเก�ดการ์หดต!วิ– ร์ะบบปร์ะสาทชีะง!กหร์0อเป4น่อ!มพิาตชี!�วิคร์าวิ– ห!วิใจเก�ดการ์เต)น่กร์ะต+กหร์0อเต)น่ถ้ �ร์!วิ– ห!วิใจหย+ดท/างาน่ท!น่ท – เน่0(อเย0�อและเซึ่ลล�ภายใน่ร์�างกายถ้*กท/าลาย

หล!กการ์ส/าค!ญ่ใน่การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ถ้*กกร์ะแสไฟิฟิ8า– ห)ามส!มผิ!สผิ*)ท �ถ้*กกร์ะแสไฟิฟิ8าด*ดหร์0อ ชีIอตอย*�– ต!ดกร์ะแสไฟิฟิ8าหร์0อใชี)วิ�ธี การ์ท �ปลอดภ!ยใน่การ์ชี�วิยเหล0อผิ*)

ป>วิยออกมาจากการ์เป4น่ส�วิน่หน่1�งของวิงจร์ไฟิฟิ8า– เคล0�อน่ย)ายผิ*)ป>วิยออกจากท �เก�ดเหต+อย�างปลอดภ!ย– ถ้)าม การ์หย+ดหายใจหร์0อห!วิใจหย+ดเต)น่ให)ท/าการ์ก*)ชี พิท!น่ท แล)วิ

ร์ บน่/าผิ*)ป>วิยส�งโร์งพิยาบาล

Page 70: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

70

การ์ปฐมพิยาบาลผิ*)ท �ได)ร์!บบาดเจ$บจากอ+บ!ต�เหต+ผิ*)ท �จมน่/(า

หลั งจากช'วยเหลั)อผิ+ปี;วยข�4นัมั่าจากนั34าได้แลัว ใหต่รวจการ หายใจแลัะการเต่นัของห วใจ ถาผิ+ปี;วยหย�ด้หายใจหร)อห วใจ

หย�ด้เต่นั ใหร�บท3าการก+ช�พท นัท�

ใหความั่อบอ�'นัก บร'างกายผิ+ปี;วย

ปีฐมั่พยาบาลัต่ามั่อาการบาด้เจ5บ เช'นั มั่�บาด้แผิลั เลั)อด้ออก กระด้+กห ก

ร�บนั3าผิ+ปี;วยสุ'งโรงพยาบาลั

Page 71: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7171

หน่�วิยท � หน่�วิยท � 1515

การ์ด/าเน่�น่งาน่อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์การ์ด/าเน่�น่งาน่อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

Page 72: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7272

แน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มแน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

การ์ด/าเน่�น่งาน่อาชี วิเวิชีกร์ร์มการ์ด/าเน่�น่งาน่อาชี วิเวิชีกร์ร์ม หมั่ายถ�ง การกระท3าเพ)�อ หมั่ายถ�ง การกระท3าเพ)�อใหเก�ด้บร�การอาช�วอนัามั่ ยในัสุถานัปีระกอบการโด้ยการใหเก�ด้บร�การอาช�วอนัามั่ ยในัสุถานัปีระกอบการโด้ยการบร�หารจ ด้การ การจ ด้หนั'วยบร�การ การท3าการเฝุ่=าระว งบร�หารจ ด้การ การจ ด้หนั'วยบร�การ การท3าการเฝุ่=าระว งทางสุ�ขภาพ หร)อการต่รวจร'างกาย โด้ยมั่�ว ต่ถ�ปีระสุงค�ทางสุ�ขภาพ หร)อการต่รวจร'างกาย โด้ยมั่�ว ต่ถ�ปีระสุงค�เพ)�อใหคนัท3างานัมั่�สุ�ขภาพด้�ท 4งร'างกายแลัะจ�ต่ใจ รวมั่ท 4งเพ)�อใหคนัท3างานัมั่�สุ�ขภาพด้�ท 4งร'างกายแลัะจ�ต่ใจ รวมั่ท 4งสุามั่ารถด้3ารงช�ว�ต่อย+'ในัสุ งคมั่ได้อย'างเหมั่าะสุมั่ ท 4งนั�4สุามั่ารถด้3ารงช�ว�ต่อย+'ในัสุ งคมั่ได้อย'างเหมั่าะสุมั่ ท 4งนั�4บร�การอาช�วเวชกรรมั่จะเนันัการปีฏิ�บ ต่�เพ)�อใหเก�ด้การบร�การอาช�วเวชกรรมั่จะเนันัการปีฏิ�บ ต่�เพ)�อใหเก�ด้การปี=องก นัแลัะสุ'งเสุร�มั่สุ�ขภาพของคนัท3างานัเปี"นัหลั ก โด้ยมั่�ปี=องก นัแลัะสุ'งเสุร�มั่สุ�ขภาพของคนัท3างานัเปี"นัหลั ก โด้ยมั่�ร+ปีแบบท 4งการจ ด้บร�การอาช�วเวชกรรมั่ภายในัสุถานัร+ปีแบบท 4งการจ ด้บร�การอาช�วเวชกรรมั่ภายในัสุถานัปีระกอบการหร)อในับร�เวณิใกลัเค�ยงก บสุถานัปีระกอบการ ปีระกอบการหร)อในับร�เวณิใกลัเค�ยงก บสุถานัปีระกอบการ จนัถ�งในัระด้ บปีระเทศึ แลัวแต่'ความั่เหมั่าะสุมั่ จนัถ�งในัระด้ บปีระเทศึ แลัวแต่'ความั่เหมั่าะสุมั่

Page 73: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7373

ร์*ปแบบการ์จ!ดการ์บร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มร์*ปแบบการ์จ!ดการ์บร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์ม เป4น่การ์ปร์ะสาน่งาน่ร์ะหวิ�างบ+คลากร์หลายวิ�ชีาชี พิเป4น่การ์ปร์ะสาน่งาน่ร์ะหวิ�างบ+คลากร์หลายวิ�ชีาชี พิน่อกจากแพิทย�อาชี วิเวิชีศาสตร์� และพิยาบาลอาชี วิน่อกจากแพิทย�อาชี วิเวิชีศาสตร์� และพิยาบาลอาชี วิอน่าม!ย อน่าม!ย

ม วิ!ตถ้+ปร์ะสงค�ม วิ!ตถ้+ปร์ะสงค� เพิ0�อป8องก!น่และส�งเสร์�มส+ขภาพิคน่ท/างาน่ให)ม เพิ0�อป8องก!น่และส�งเสร์�มส+ขภาพิคน่ท/างาน่ให)ม

ส+ขภาพิด ท!(งร์�างกายและจ�ตใจ ร์วิมท!(งด/าร์งสถ้าน่ะอย*�ส+ขภาพิด ท!(งร์�างกายและจ�ตใจ ร์วิมท!(งด/าร์งสถ้าน่ะอย*�ใน่ส!งคมอย�างม ควิามส+ขใน่ส!งคมอย�างม ควิามส+ข

แน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มแน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

Page 74: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7474

แน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มแน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

ม ก�จกร์ร์มค0อม ก�จกร์ร์มค0อ

1. 1. การ์ทบทวิน่บร์�การ์อาชี วิอน่าม!ยท �ม องค�กร์การ์ทบทวิน่บร์�การ์อาชี วิอน่าม!ยท �ม องค�กร์ 2. 2. การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส��งการ์เฝ้8าร์ะวิ!งส��งแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่แวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่3. 3. การ์ปร์ะเม�น่ควิามเส �ยงต�อส+ขภาพิการ์ปร์ะเม�น่ควิามเส �ยงต�อส+ขภาพิ

4. 4. การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิของคน่งาน่ ได)แก� การ์ตร์วิจส+ขภาพิก�อน่เข)าท/างาน่ การ์ การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิของคน่งาน่ ได)แก� การ์ตร์วิจส+ขภาพิก�อน่เข)าท/างาน่ การ์ ตร์วิจส+ขภาพิเป4น่ร์ะยะการ์ตร์วิจส+ขภาพิก�อน่กล!บเข)าท/างาน่ การ์ตร์วิจหล!งออก ตร์วิจส+ขภาพิเป4น่ร์ะยะการ์ตร์วิจส+ขภาพิก�อน่กล!บเข)าท/างาน่ การ์ตร์วิจหล!งออก

จากงาน่จากงาน่

5. 5. การ์ใชี)มาตร์การ์ป8องก!น่และการ์ควิบค+มการ์ใชี)มาตร์การ์ป8องก!น่และการ์ควิบค+ม 6. 6. หน่)าท �การ์ให)ค/าแน่ะน่/าหน่)าท �การ์ให)ค/าแน่ะน่/า7. 7. การ์ปฐมพิยาบาลและการ์เตร์ ยมการ์ฉ+กเฉ�น่การ์ปฐมพิยาบาลและการ์เตร์ ยมการ์ฉ+กเฉ�น่ 8. 8. การ์ด*แลด)าน่อาชี วิการ์ด*แลด)าน่อาชี วิ

อน่าม!ย อน่าม!ย9. 9. การ์ป8องก!น่ท!�วิๆ ไป การ์ร์!กษา และการ์ฟิC( น่ฟิ* การ์ป8องก!น่ท!�วิๆ ไป การ์ร์!กษา และการ์ฟิC( น่ฟิ* 10. 10. การ์ปร์!บงาน่ให)เข)าก!บการ์ปร์!บงาน่ให)เข)าก!บคน่งาน่คน่งาน่11. 11. การ์ปกป8องกล+�มเส �ยงการ์ปกป8องกล+�มเส �ยง 12. 12. ข)อม*ล การ์ศ1กษาและการ์ฝ้Kก ข)อม*ล การ์ศ1กษาและการ์ฝ้Kกอบร์มอบร์ม13. 13. ก�จกร์ร์มส�งเสร์�มส+ขภาพิก�จกร์ร์มส�งเสร์�มส+ขภาพิ 14. 14. การ์เก$บร์วิบร์วิมข)อม*ล และ การ์เก$บร์วิบร์วิมข)อม*ล และเก$บร์!กษาเก$บร์!กษา15. 15. การ์วิ�จ!ยการ์วิ�จ!ย

Page 75: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7575

แน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มแน่วิทางใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์

การ์ควิบค+มมาตร์ฐาน่ใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่การ์ควิบค+มมาตร์ฐาน่ใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ ย!งไม�ม แน่วิทางชี!ดเจน่ท!(งใน่มาตร์ฐาน่อน่+กร์ม ย!งไม�ม แน่วิทางชี!ดเจน่ท!(งใน่มาตร์ฐาน่อน่+กร์ม ISOISO ย!งไม�ม การ์กล�าวิถ้1งหร์0อเน่)น่ถ้1งมาก ม การ์ท/าย!งไม�ม การ์กล�าวิถ้1งหร์0อเน่)น่ถ้1งมาก ม การ์ท/ามาตร์ฐาน่ต�างๆ ข1(น่มากมายมาตร์ฐาน่ต�างๆ ข1(น่มากมาย อย�างไร์ก$ตาม มาตร์ฐาน่ควิร์เป4น่อย�างไร์ก$ตาม มาตร์ฐาน่ควิร์เป4น่

มาตร์ฐาน่การ์บร์�การ์ มาตร์ฐาน่การ์บร์�การ์ มาตร์ฐาน่ทางการ์บร์�หาร์จ!ดการ์ มาตร์ฐาน่ทางการ์บร์�หาร์จ!ดการ์ มาตร์ฐาน่ทางวิ�ชีาการ์มาตร์ฐาน่ทางวิ�ชีาการ์

Page 76: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7676

องค�ปร์ะกอบใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิองค�ปร์ะกอบใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มเวิชีกร์ร์ม

ร์*ปแบบใน่การ์จ!ดคล�น่�กอาชี วิเวิชีกร์ร์มร์*ปแบบใน่การ์จ!ดคล�น่�กอาชี วิเวิชีกร์ร์มการ์จ!ดบร์�การ์คล�น่�กภายใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์การ์จ!ดบร์�การ์คล�น่�กภายใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์/ / สถ้าน่สถ้าน่พิยาบาลใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ ม ควิามส/าค!ญ่โดยต)องค/าน่1งพิยาบาลใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ ม ควิามส/าค!ญ่โดยต)องค/าน่1งถ้1งองค�ปร์ะกอบของคล�น่�ก ต/าแหน่�งของสถ้าน่ท �ต!(ง จ/าน่วิน่ถ้1งองค�ปร์ะกอบของคล�น่�ก ต/าแหน่�งของสถ้าน่ท �ต!(ง จ/าน่วิน่ของคน่งาน่ใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์น่!(น่ และข)อบ!งค!บตามของคน่งาน่ใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์น่!(น่ และข)อบ!งค!บตามกฎหมายเก �ยวิก!บจ/าน่วิน่เต ยง เคร์0�องม0อ และเวิชีภ!ณฑ์�กฎหมายเก �ยวิก!บจ/าน่วิน่เต ยง เคร์0�องม0อ และเวิชีภ!ณฑ์�

องค�ปร์ะกอบของการ์จ!ดคล�น่�กอาชี วิเวิชีกร์ร์มองค�ปร์ะกอบของการ์จ!ดคล�น่�กอาชี วิเวิชีกร์ร์ม1. 1. การ์ส�งเสร์�มส+ขภาพิการ์ส�งเสร์�มส+ขภาพิ2. 2. การ์ป8องก!น่โร์คการ์ป8องก!น่โร์ค3. 3. การ์ร์!กษาพิยาบาลการ์ร์!กษาพิยาบาล4. 4. การ์ฟิC( น่ฟิ*สภาพิการ์ฟิC( น่ฟิ*สภาพิ

Page 77: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7777

องค�ปร์ะกอบใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิองค�ปร์ะกอบใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มเวิชีกร์ร์ม

การ์จ!ดคล�น่�กอาชี วิเวิชีกร์ร์มข1(น่อย*�ก!บองค�ปร์ะกอบใหญ่� การ์จ!ดคล�น่�กอาชี วิเวิชีกร์ร์มข1(น่อย*�ก!บองค�ปร์ะกอบใหญ่� ค0อค0อกฎหมายเก �ยวิก!บควิามปลอดภ!ยและส+ขภาพิใน่การ์กฎหมายเก �ยวิก!บควิามปลอดภ!ยและส+ขภาพิใน่การ์ท/างาน่ ใน่กฎกร์ะทร์วิงวิ�าด)วิยการ์จ!ดสวิ!สด�การ์ใน่สถ้าน่ท/างาน่ ใน่กฎกร์ะทร์วิงวิ�าด)วิยการ์จ!ดสวิ!สด�การ์ใน่สถ้าน่ปร์ะกอบการ์ ของกร์ะทร์วิงแร์งงาน่ พิปร์ะกอบการ์ ของกร์ะทร์วิงแร์งงาน่ พิ..ศศ . 2548 . 2548 ข)อ ๒ ใน่สถ้าน่ท �ท/างาน่ของล*กจ)างให)น่ายจ)างจ!ดให)ม ส��งจ/าเป4น่ข)อ ๒ ใน่สถ้าน่ท �ท/างาน่ของล*กจ)างให)น่ายจ)างจ!ดให)ม ส��งจ/าเป4น่ใน่การ์ปฐมพิยาบาลและการ์ร์!กษาพิยาบาล ใน่การ์ปฐมพิยาบาลและการ์ร์!กษาพิยาบาล

- (- (๑๑ ) ) ล*กจ)างต!(งแต� ล*กจ)างต!(งแต� 10 10 คน่ข1(น่ไปจ!ดให�ม เวิชีภ!ณฑ์�และคน่ข1(น่ไปจ!ดให�ม เวิชีภ!ณฑ์�และยาเพิ0�อใชี)ใน่การ์ปฐมพิยาบาลใน่จ/าน่วิน่ท �เพิ ยงพิอยาเพิ0�อใชี)ใน่การ์ปฐมพิยาบาลใน่จ/าน่วิน่ท �เพิ ยงพิอ

- (- (๒๒ ) ) ล*กจ)างต!(งแต� ล*กจ)างต!(งแต� 200 200 คน่ข1(น่ไป ต)องจ!ดให)ม คน่ข1(น่ไป ต)องจ!ดให)ม เวิชีภ!ณฑ์�ยา ห)องร์!กษาพิยาบาลพิร์)อมเต ยงคน่ไข) อย�างน่)อย เวิชีภ!ณฑ์�ยา ห)องร์!กษาพิยาบาลพิร์)อมเต ยงคน่ไข) อย�างน่)อย 1 1เต ยง พิยาบาลเทคน่�ค เต ยง พิยาบาลเทคน่�ค 1 1 คน่ แพิทย� แผิน่ป3จจ+บ!น่ชี!(น่ คน่ แพิทย� แผิน่ป3จจ+บ!น่ชี!(น่ 1 1 อย�างอย�างน่)อย น่)อย 1 1 คน่ ไม�น่)อยกวิ�าส!ปดาห�ละ คน่ ไม�น่)อยกวิ�าส!ปดาห�ละ 2 2 คร์!(งคร์!(ง

- - ((๓๓ ) ) ล*กจ)างต!(งแต� ล*กจ)างต!(งแต� 11 ,, 000 000 คน่ข1(น่ไป ต)องจ!ดให)ม คน่ข1(น่ไป ต)องจ!ดให)ม เวิชีภ!ณฑ์�ยา ห)องร์!กษาพิยาบาล เวิชีภ!ณฑ์�ยา ห)องร์!กษาพิยาบาล ,,เต ยงอย�างน่)อย เต ยงอย�างน่)อย 2 2 เต ยง เต ยง , , พิยาบาลเทคน่�คอย�างน่)อย พิยาบาลเทคน่�คอย�างน่)อย 2 2 คน่คน่,, แพิทย�แผิน่ป3จจ+บ!น่ชี!(น่ แพิทย�แผิน่ป3จจ+บ!น่ชี!(น่ 1 1อย�างน่)อย อย�างน่)อย 1 1 คน่ ส!ปดาห�ละ คน่ ส!ปดาห�ละ 3 3 คร์!(งคร์!(ง

Page 78: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7878

การจ ด้บร�การอาช�วเวชกรรมั่การจ ด้บร�การอาช�วเวชกรรมั่ เปี"นัการจ ด้บร�การด้านัการบร�หารจ ด้การ การบร�การแลัะการจ ด้เปี"นัการจ ด้บร�การด้านัการบร�หารจ ด้การ การบร�การแลัะการจ ด้ด้านัว�ชาการ เพ)�อสุนั บสุนั�นับร�การอาช�วอนัามั่ ยในัสุถานัปีระกอบการด้านัว�ชาการ เพ)�อสุนั บสุนั�นับร�การอาช�วอนัามั่ ยในัสุถานัปีระกอบการ อ�ปีกรณิ�หร)อเคร)�องมั่)อท��สุ3าค ญได้แก' นัโยบายของสุถานัปีระกอบอ�ปีกรณิ�หร)อเคร)�องมั่)อท��สุ3าค ญได้แก' นัโยบายของสุถานัปีระกอบการ กฎิหมั่ายท��สุนั บสุนั�นั การจ ด้บร�การอาช�วเวชกรรมั่ การจ ด้หองการ กฎิหมั่ายท��สุนั บสุนั�นั การจ ด้บร�การอาช�วเวชกรรมั่ การจ ด้หองพยาบาลัในัสุถานัปีระกอบการ แลัะอ�ปีกรณิ�เคร)�องมั่)อต่'างๆ ภายในัพยาบาลัในัสุถานัปีระกอบการ แลัะอ�ปีกรณิ�เคร)�องมั่)อต่'างๆ ภายในัหองพยาบาลัหองพยาบาลั เคร)�องมั่)อทางการบร�หารท��สุ3าค ญท��สุ�ด้ในัการจ ด้บร�การอาช�วเคร)�องมั่)อทางการบร�หารท��สุ3าค ญท��สุ�ด้ในัการจ ด้บร�การอาช�วเวชกรรมั่ ค)อ การท3าต่ามั่นัโยบายอาช�วอนัามั่ ยแลัะความั่ปีลัอด้ภ ยเวชกรรมั่ ค)อ การท3าต่ามั่นัโยบายอาช�วอนัามั่ ยแลัะความั่ปีลัอด้ภ ยของบร�ษ ท แต่'ถาบร�ษ ทย งไมั่'มั่�นัโยบาย หร)อไมั่'มั่�นัโยบาย สุ��งท��เปี"นัของบร�ษ ท แต่'ถาบร�ษ ทย งไมั่'มั่�นัโยบาย หร)อไมั่'มั่�นัโยบาย สุ��งท��เปี"นัเคร)�องมั่)อทางการบร�หารท��สุ3าค ญท��สุ�ด้ค)อกฎิหมั่าย ซึ่��งมั่�หลัายฉับ บท��เคร)�องมั่)อทางการบร�หารท��สุ3าค ญท��สุ�ด้ค)อกฎิหมั่าย ซึ่��งมั่�หลัายฉับ บท��เก��ยวของก บบร�การอาช�วอนัามั่ ยเก��ยวของก บบร�การอาช�วอนัามั่ ย

องค�ปร์ะกอบใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิองค�ปร์ะกอบใน่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มเวิชีกร์ร์ม

Page 79: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

7979

ร์ะบบข)อม*ลข�าวิสาร์ทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ยร์ะบบข)อม*ลข�าวิสาร์ทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ย ข)อม*ลทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ยท �ท มงาน่อาชี วิอน่าม!ย จะต)องม ข)อม*ลทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ยท �ท มงาน่อาชี วิอน่าม!ย จะต)องม 3 3

ส�วิน่ ค0อส�วิน่ ค0อ ข)อม*ลพิน่!กงาน่ ข)อม*ลพิน่!กงาน่

- - ข)อม*ลต�างๆ ท �เก �ยวิข)องก!บพิน่!กงาน่ ต!(งแต�ข)อม*ลพิ0(น่ฐาน่ส�วิน่ข)อม*ลต�างๆ ท �เก �ยวิข)องก!บพิน่!กงาน่ ต!(งแต�ข)อม*ลพิ0(น่ฐาน่ส�วิน่บ+คคล บ+คคล

- - ข)อม*ลสถ้าน่ะทางส+ขภาพิ ข)อม*ลสถ้าน่ะทางส+ขภาพิ - - ข)อม*ลการ์ท/างาน่ ข)อม*ลการ์ท/างาน่ - - ข)อม*ลพิฤต�กร์ร์ม ข)อม*ลพิฤต�กร์ร์ม - - ข)อม*ลการ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ ข)อม*ลการ์เฝ้8าร์ะวิ!งทางส+ขภาพิ - - ข)อม*ลการ์เจ$บป>วิยต�างๆข)อม*ลการ์เจ$บป>วิยต�างๆ

ข)อม*ลสถ้าน่ปร์ะกอบการ์ ข)อม*ลสถ้าน่ปร์ะกอบการ์ - - ข)อม*ลต�างๆ ท �เก �ยวิก!บสถ้าน่ปร์ะกอบการ์และงาน่ท �ท/า โดยอาจข)อม*ลต�างๆ ท �เก �ยวิก!บสถ้าน่ปร์ะกอบการ์และงาน่ท �ท/า โดยอาจ

ปร์ะกอบด)วิยข)อม*ลพิ0(น่ฐาน่ปร์ะกอบด)วิยข)อม*ลพิ0(น่ฐาน่ - - ข)อม*ลกร์ะบวิน่การ์ท/างาน่ ข)อม*ลกร์ะบวิน่การ์ท/างาน่ - - ข)อม*ลการ์บร์�หาร์จ!ดการ์ ข)อม*ลการ์บร์�หาร์จ!ดการ์ - - ข)อม*ลสวิ!สด�การ์และการ์จ!ดการ์ทางด)าน่ส+ขภาพิและอน่าม!ยต�างๆข)อม*ลสวิ!สด�การ์และการ์จ!ดการ์ทางด)าน่ส+ขภาพิและอน่าม!ยต�างๆ

Page 80: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8080

ข)อม*ลทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ยท �ท มงาน่อาชี วิอน่าม!ย จะต)องม ข)อม*ลทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ยท �ท มงาน่อาชี วิอน่าม!ย จะต)องม 3 3 ส�วิน่ ค0อส�วิน่ ค0อ ข)อม*ลส��งค+กคามใน่สภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่ ข)อม*ลส��งค+กคามใน่สภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่

- - ข)อม*ลต�างๆ ท �แสดงถ้1งส��งค+กคาม หร์0อควิามเส �ยงต�างๆ หร์0อข)อม*ลต�างๆ ท �แสดงถ้1งส��งค+กคาม หร์0อควิามเส �ยงต�างๆ หร์0อควิามไม�ปลอดภ!ยท �อาจจะม ผิลกร์ะทบต�อส+ขภาพิของพิน่!กงาน่ใน่ร์ายควิามไม�ปลอดภ!ยท �อาจจะม ผิลกร์ะทบต�อส+ขภาพิของพิน่!กงาน่ใน่ร์ายบ+คคลแต�ละแผิน่ก หร์0อใน่ภาพิร์วิมของสถ้าน่ปร์ะกอบการ์ ข)อม*ลเหล�าบ+คคลแต�ละแผิน่ก หร์0อใน่ภาพิร์วิมของสถ้าน่ปร์ะกอบการ์ ข)อม*ลเหล�าน่ (อาจได)มาจากการ์ส/าร์วิจสถ้าน่ปร์ะกอบการ์น่ (อาจได)มาจากการ์ส/าร์วิจสถ้าน่ปร์ะกอบการ์

- - ข)อม*ลการ์ตร์วิจวิ!ดสภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่หร์0อเป4น่ข)อม*ลข)อม*ลการ์ตร์วิจวิ!ดสภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่หร์0อเป4น่ข)อม*ลวิ�ชีาการ์ ท �ได)จากเอกสาร์ของสาร์เคม หร์0อวิ!ตถ้+ท �ม การ์ใชี)ใน่วิ�ชีาการ์ ท �ได)จากเอกสาร์ของสาร์เคม หร์0อวิ!ตถ้+ท �ม การ์ใชี)ใน่กร์ะบวิน่การ์ผิล�ตจากหน่�วิยงาน่อ0�น่ๆ ร์วิมท!(งข)อม*ลใน่การ์บร์�หาร์กร์ะบวิน่การ์ผิล�ตจากหน่�วิยงาน่อ0�น่ๆ ร์วิมท!(งข)อม*ลใน่การ์บร์�หาร์จ!ดการ์ทางอาชี วิอน่าม!ยและควิามปลอดภ!ยต�างๆจ!ดการ์ทางอาชี วิอน่าม!ยและควิามปลอดภ!ยต�างๆ ข)อม*ลท �จ!ดเก$บใน่ฐาน่ขอม*ลถ้0อเป4น่ข)อม*ลส�ทธี�Hของเจ)าของข)อม*ล ข)อม*ลท �จ!ดเก$บใน่ฐาน่ขอม*ลถ้0อเป4น่ข)อม*ลส�ทธี�Hของเจ)าของข)อม*ล การ์เผิยแพิร์�ข)อม*ลควิร์ม กร์ะบวิน่การ์จ!ดเก$บ การ์เข)าถ้1งข)อม*ลและการ์การ์เผิยแพิร์�ข)อม*ลควิร์ม กร์ะบวิน่การ์จ!ดเก$บ การ์เข)าถ้1งข)อม*ลและการ์ร์!กษาควิามล!บของข)อม*ล โดยค/าน่1งถ้1งปร์ะโยชีน่�ร์!กษาควิามล!บของข)อม*ล โดยค/าน่1งถ้1งปร์ะโยชีน่�และผิลเส ยท �อาจเก�ดและผิลเส ยท �อาจเก�ดข1(น่จากการ์เผิยแพิร์�ข)อม*ลได)ข1(น่จากการ์เผิยแพิร์�ข)อม*ลได)

ร์ะบบข)อม*ลข�าวิสาร์ทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ยร์ะบบข)อม*ลข�าวิสาร์ทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ย

Page 81: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8181

แหล�งของข)อม*ลแหล�งของข)อม*ล ขอมั่+ลัการปี;วยเปี"นัโรคจากการใหบร�การร กษาพยาบาลัขอมั่+ลัการปี;วยเปี"นัโรคจากการใหบร�การร กษาพยาบาลั ขอมั่+ลัการเฝุ่=าระว งทางสุ�ขภาพจากการต่รวจปีระเมั่�นัสุ�ขภาพขอมั่+ลัการเฝุ่=าระว งทางสุ�ขภาพจากการต่รวจปีระเมั่�นัสุ�ขภาพ

ปีระจ3าปี! ปีระจ3าปี! ขอมั่+ลัการต่รวจว ด้สุ��งแวด้ลัอมั่ในัการท3างานัขอมั่+ลัการต่รวจว ด้สุ��งแวด้ลัอมั่ในัการท3างานั

ขอมั่+ลัทางพ�ษว�ทยาจากฐานัขอมั่+ลัความั่ปีลัอด้ภ ยของสุารเคมั่�ขอมั่+ลัทางพ�ษว�ทยาจากฐานัขอมั่+ลัความั่ปีลัอด้ภ ยของสุารเคมั่� ขอมั่+ลัทางว�ทยาการระบาด้แลัะว�ชาการอ)�นั ๆขอมั่+ลัทางว�ทยาการระบาด้แลัะว�ชาการอ)�นัๆ ขอมั่+ลัการบร�หารจ ด้การของสุถานัปีระกอบการในัภาพรวมั่ขอมั่+ลัการบร�หารจ ด้การของสุถานัปีระกอบการในัภาพรวมั่ท 4งหมั่ด้ท 4งหมั่ด้

ร์ะบบข)อม*ลข�าวิสาร์ทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ยร์ะบบข)อม*ลข�าวิสาร์ทางด)าน่อาชี วิอน่าม!ย

Page 82: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8282

การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มการ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มพิ�เศษพิ�เศษ

แร์งงาน่น่อกร์ะบบ แร์งงาน่น่อกร์ะบบ แร์งงาน่ท �ไม�ได)อย*�ใน่ร์ะบบการ์จ)างงาน่ตามปกต�แร์งงาน่ท �ไม�ได)อย*�ใน่ร์ะบบการ์จ)างงาน่ตามปกต� ปร์ะกอบด)วิย ปร์ะกอบด)วิย 3 3 กล+�ม ค0อ น่ายจ)างหร์0อเจ)าของก�จการ์ขน่าดย�อม ผิ*)ท �กล+�ม ค0อ น่ายจ)างหร์0อเจ)าของก�จการ์ขน่าดย�อม ผิ*)ท �ผิล�ตเพิ0�อขายหร์0อก�จการ์ใน่คร์!วิเร์0อน่ และผิ*)ร์!บงาน่ไปท/าท �บ)าน่ผิล�ตเพิ0�อขายหร์0อก�จการ์ใน่คร์!วิเร์0อน่ และผิ*)ร์!บงาน่ไปท/าท �บ)าน่ แร์งงาน่เหล�าน่ (ไม�ได)อย*�ใน่ร์ะบบปร์ะก!น่ส!งคมเหม0อน่วิ!ยท/างาน่ท!�วิไป แร์งงาน่เหล�าน่ (ไม�ได)อย*�ใน่ร์ะบบปร์ะก!น่ส!งคมเหม0อน่วิ!ยท/างาน่ท!�วิไป การ์จ!ดการ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มท �ส/าค!ญ่ควิร์เน่)น่ไปท �การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิด)วิยการ์จ!ดการ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มท �ส/าค!ญ่ควิร์เน่)น่ไปท �การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิด)วิยตน่เองตน่เองจ!ดสภาพิแวิดล)อมการ์ท/างาน่ให)เหมาะสมควิบค*�ก!บการ์ส�งเสร์�มส+ขภาพิและจ!ดสภาพิแวิดล)อมการ์ท/างาน่ให)เหมาะสมควิบค*�ก!บการ์ส�งเสร์�มส+ขภาพิและการ์ป8องก!น่โร์คการ์ป8องก!น่โร์ค

อาชี พิท �เป4น่แร์งงาน่น่อกร์ะบบท �ร์!บงาน่ไปท/าท �บ)าน่ อาชี พิท �เป4น่แร์งงาน่น่อกร์ะบบท �ร์!บงาน่ไปท/าท �บ)าน่ การ์ท/าดอก ไม)ปร์ะด�ษฐ� เย$บร์องเท)า เย$บเส0(อโหล เจ ยร์ร์ะไน่พิลอย ถ้!กการ์ท/าดอก ไม)ปร์ะด�ษฐ� เย$บร์องเท)า เย$บเส0(อโหล เจ ยร์ร์ะไน่พิลอย ถ้!กทอแหอวิน่ทอแหอวิน่

Page 83: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8383

แร์งงาน่ภาคเกษตร์กร์ร์ม แร์งงาน่ภาคเกษตร์กร์ร์ม แร์งงาน่ท �เก �ยวิก!บการ์เพิาะปล*ก การ์เล (ยงส!ตวิ� การ์ป>าไม) การ์ท/าน่าเกล0อสม+ทร์ และการ์แร์งงาน่ท �เก �ยวิก!บการ์เพิาะปล*ก การ์เล (ยงส!ตวิ� การ์ป>าไม) การ์ท/าน่าเกล0อสม+ทร์ และการ์ปร์ะมง ปร์ะมง เป4น่แร์งงาน่ส�วิน่ใหญ่�ของปร์ะเทศ ม ควิามเส �ยงท �เก�ดผิลกร์ะทบต�อส+ขภาพิส*งเม0�อเท ยบเป4น่แร์งงาน่ส�วิน่ใหญ่�ของปร์ะเทศ ม ควิามเส �ยงท �เก�ดผิลกร์ะทบต�อส+ขภาพิส*งเม0�อเท ยบก!บอาชี พิอ0�น่ๆ ก!บอาชี พิอ0�น่ๆ การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มควิร์เน่)น่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิโดยเฉพิาะการ์ตร์วิจหาควิามเป4น่การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มควิร์เน่)น่การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส+ขภาพิโดยเฉพิาะการ์ตร์วิจหาควิามเป4น่พิ�ษของสาร์ก/าจ!ดศ!ตร์*พิ0ชี การ์เฝ้8าค+มโดยใชี)สม+ทร์บ!น่ท1กส+ขภาพิ การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส��งแวิดล)อม พิ�ษของสาร์ก/าจ!ดศ!ตร์*พิ0ชี การ์เฝ้8าค+มโดยใชี)สม+ทร์บ!น่ท1กส+ขภาพิ การ์เฝ้8าร์ะวิ!งส��งแวิดล)อม ควิบค*�ก!บการ์ส�งเสร์�มด*แลส+ขภาพิด)วิยตน่เองหร์0อแบบม ส�วิน่ร์�วิม ผิสมผิสาน่ก!บร์ะบบบร์�การ์ควิบค*�ก!บการ์ส�งเสร์�มด*แลส+ขภาพิด)วิยตน่เองหร์0อแบบม ส�วิน่ร์�วิม ผิสมผิสาน่ก!บร์ะบบบร์�การ์สาธีาร์ณส+ขใน่พิ0(น่ท �สาธีาร์ณส+ขใน่พิ0(น่ท �

ควิามจ/าเป4น่ของกร์ด/าเน่�น่อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่อาชี พิเกษตร์กร์ร์มควิามจ/าเป4น่ของกร์ด/าเน่�น่อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่อาชี พิเกษตร์กร์ร์ม เป4น่แร์งงาน่กล+�มท �ใหญ่�ท �ส+ดของปร์ะเทศ ม การ์ศ1กษาต/�า ปร์ะกอบอาชี พิอ�สร์ะ ไม�ม น่ายจ)าง เป4น่แร์งงาน่กล+�มท �ใหญ่�ท �ส+ดของปร์ะเทศ ม การ์ศ1กษาต/�า ปร์ะกอบอาชี พิอ�สร์ะ ไม�ม น่ายจ)าง ล*กจ)าง ม หน่ (ส�น่ ล*กจ)าง ม หน่ (ส�น่ ขาดการ์ด*แล ขาดการ์ด*แล ม ควิามเส �ยงส*งต�อการ์เก�ดป3ญ่หาทางด)าน่ส+ขภาพิ หร์0ออ+บ!ต�เหต+ท �เก�ดจากการ์ท/างาน่ส*ง ม ควิามเส �ยงส*งต�อการ์เก�ดป3ญ่หาทางด)าน่ส+ขภาพิ หร์0ออ+บ!ต�เหต+ท �เก�ดจากการ์ท/างาน่ส*ง ก�จการ์ท �ไม�ได)ใชี)ล*กจ)างตลอดป5ไม�จ!ดอย*�ใน่ข�ายบ!งค!บตามกฎหมาย ตามพิร์ะร์าชีบ!ญ่ญ่!ต�ก�จการ์ท �ไม�ได)ใชี)ล*กจ)างตลอดป5ไม�จ!ดอย*�ใน่ข�ายบ!งค!บตามกฎหมาย ตามพิร์ะร์าชีบ!ญ่ญ่!ต�ปร์ะก!น่ส!งคม พิปร์ะก!น่ส!งคม พิ..ศศ . 2533 . 2533 และพิร์ะร์าชีบ!ญ่ญ่!ต�เง�น่ทดแทน่ พิและพิร์ะร์าชีบ!ญ่ญ่!ต�เง�น่ทดแทน่ พิ..ศศ . 2541 . 2541 ไม�สามาร์ถ้เข)าถ้1งบร์�การ์ด)าน่ส+ขภาพิ สถ้าน่ท �ท/างาน่ ม!กห�างไกลจากชี+มชีน่ไม�สามาร์ถ้เข)าถ้1งบร์�การ์ด)าน่ส+ขภาพิ สถ้าน่ท �ท/างาน่ ม!กห�างไกลจากชี+มชีน่

การต่รวจหาระด้ บเอนัไซึ่มั่�โคลั�นัเอสุเต่อเรสุในักลั�'มั่อาช�พเกษต่รกรรมั่ใชในัการเฝุ่=าระว งสุ�ขภาพจากการต่รวจหาระด้ บเอนัไซึ่มั่�โคลั�นัเอสุเต่อเรสุในักลั�'มั่อาช�พเกษต่รกรรมั่ใชในัการเฝุ่=าระว งสุ�ขภาพจากการใชสุารเคมั่�ก3าจ ด้ศึ ต่ร+พ)ชกลั�'มั่ออร�กาโนัฟิอสุเฟิต่แลัะคาร�บาเมั่ต่ การใชสุารเคมั่�ก3าจ ด้ศึ ต่ร+พ)ชกลั�'มั่ออร�กาโนัฟิอสุเฟิต่แลัะคาร�บาเมั่ต่

การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มการ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มพิ�เศษพิ�เศษ

Page 84: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8484

กล+�มพิ�เศษใน่กล+�มวิ!ยท/างาน่กล+�มพิ�เศษใน่กล+�มวิ!ยท/างาน่

หญ�งต่ 4งครรภ� แรงงานัต่'างด้าว แรงงานัเด้5ก แรงงานัหญ�งต่ 4งครรภ� แรงงานัต่'างด้าว แรงงานัเด้5ก แรงงานัสุ+งอาย� แลัะคนัพ�การ สุ+งอาย� แลัะคนัพ�การ กลั�'มั่แรงงานัท��มั่�ความั่แต่กต่'างก นัทางด้านัร'างกาย กลั�'มั่แรงงานัท��มั่�ความั่แต่กต่'างก นัทางด้านัร'างกาย สุร�รว�ทยา ว�ถ�การด้3าเนั�นัช�ว�ต่ สุร�รว�ทยา ว�ถ�การด้3าเนั�นัช�ว�ต่

จ ด้เปี"นัแรงงานักลั�'มั่พ�เศึษท��ควรมั่�การด้+แลัด้านัอาช�วจ ด้เปี"นัแรงงานักลั�'มั่พ�เศึษท��ควรมั่�การด้+แลัด้านัอาช�วเวชกรรมั่ท��แต่กต่'างจากกลั�'มั่ เวชกรรมั่ท��แต่กต่'างจากกลั�'มั่

อาช�พอ)�นัอาช�พอ)�นั

การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มการ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มพิ�เศษพิ�เศษ

Page 85: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8585

แร์งงาน่หญ่�งต!(งคร์ร์ภ�แร์งงาน่หญ่�งต!(งคร์ร์ภ� ก�จกร์ร์มของการ์บร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มท �ควิร์ด/าเน่�น่ ก�จกร์ร์มของการ์บร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มท �ควิร์ด/าเน่�น่การ์การ์

1 1 การ์ปร์ะเม�น่ส+ขภาพิการ์ปร์ะเม�น่ส+ขภาพิ- - พิร์บพิร์บ.. ค+)มคร์องแร์งงาน่ค+)มคร์องแร์งงาน่ 2541 2541 มาตร์า มาตร์า 43 43 ห)ามม�ให)น่ายจ)างเล�กจ)างล*กจ)างห)ามม�ให)น่ายจ)างเล�กจ)างล*กจ)างซึ่1�งเป4น่หญ่�งเพิร์าะเหต+ม คร์ร์ภ�ซึ่1�งเป4น่หญ่�งเพิร์าะเหต+ม คร์ร์ภ�- - มาตร์า มาตร์า 42 42 ถ้)าม ใบร์!บร์องแพิทย�มาย0น่ย!น่ ไม�อาจท/างาน่เด�มได) ให)น่ายจ)างถ้)าม ใบร์!บร์องแพิทย�มาย0น่ย!น่ ไม�อาจท/างาน่เด�มได) ให)น่ายจ)างเปล �ยน่ หน่)าท �ชี!�วิคร์าวิเปล �ยน่ หน่)าท �ชี!�วิคร์าวิ

2. 2. การ์ปร์ะเม�น่สภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่การ์ปร์ะเม�น่สภาพิแวิดล)อมใน่การ์ท/างาน่- - ห)ามม�ให)น่ายจ)างใชี)ล*กจ)างซึ่1�งเป4น่หญ่�งม คร์ร์ภ�ท/างาน่ใน่ร์ะหวิ�างเวิลา ห)ามม�ให)น่ายจ)างใชี)ล*กจ)างซึ่1�งเป4น่หญ่�งม คร์ร์ภ�ท/างาน่ใน่ร์ะหวิ�างเวิลา

- 2200600- 2200600 ท/างาน่ล�วิงเวิลา ใน่วิ!น่หย+ด หร์0อเคร์0�องจ!กร์ส!�น่สะเท0อน่ ท/างาน่ล�วิงเวิลา ใน่วิ!น่หย+ด หร์0อเคร์0�องจ!กร์ส!�น่สะเท0อน่ ห)ามยก แบบ หาม ลาก ท*น่ ลาก หร์0อเข$น่ของหน่!ก ห)ามยก แบบ หาม ลาก ท*น่ ลาก หร์0อเข$น่ของหน่!ก 15 15 ก�โลกร์!มก�โลกร์!ม

3. 3. งาน่ส�งเสร์�มส+ขภาพิและป8องก!น่โร์คงาน่ส�งเสร์�มส+ขภาพิและป8องก!น่โร์ค 4. 4. สวิ!สด�การ์ สวิ!สด�การ์

- - พิร์บพิร์บ.. ค+)มคร์องแร์งงาน่ ค+)มคร์องแร์งงาน่ 2541 2541 มาตร์า มาตร์า 41 41 ลาคลอดบ+ตร์ไม�เก�น่ ลาคลอดบ+ตร์ไม�เก�น่ 90 90

วิ!น่วิ!น่- - พิร์บพิร์บ . . ปร์ะก!น่ส!งคม ปร์ะก!น่ส!งคม 2537 2537 เบ�กค�าคลอดเหมาจ�าย เบ�กค�าคลอดเหมาจ�าย 1212,, 000 000 บาท บาท จ�ายเง�น่สมทบมาแล)วิไม�น่)อยกวิ�า จ�ายเง�น่สมทบมาแล)วิไม�น่)อยกวิ�า 7 7 เด0อน่ ใน่ เด0อน่ ใน่ 15 15 เด0อน่ เบ�กส/าหร์!บบ+ตร์ได) เด0อน่ เบ�กส/าหร์!บบ+ตร์ได) 2 2คน่คน่

การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มการ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มพิ�เศษพิ�เศษ

Page 86: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8686

แร์งงาน่ต�างด)าวิแร์งงาน่ต�างด)าวิ นัายจางควรนั3าลั+กจางเขาสุ+'ระบบปีระก นัสุ�ขภาพ ค)อ นัายจางควรนั3าลั+กจางเขาสุ+'ระบบปีระก นัสุ�ขภาพ ค)อ จ'าย จ'าย 1300 1300 บาท ต่'อระยะเวลัาค�มั่ครอง บาท ต่'อระยะเวลัาค�มั่ครอง 1 1 ปี!ปี!

แร์งงาน่เด$กแร์งงาน่เด$ก เด้5กท��มั่�อาย�ระหว'าง เด้5กท��มั่�อาย�ระหว'าง 1518 1518 ปี! หามั่ท3างานัลั'วงปี! หามั่ท3างานัลั'วงเวลัา หร)อว นัหย�ด้ เวลัา หร)อว นัหย�ด้

แร์งงาน่กล+�มพิ�เศษแตกต�างจากแร์งงาน่ท!�วิไปแร์งงาน่กล+�มพิ�เศษแตกต�างจากแร์งงาน่ท!�วิไป แรงงานัท��มั่�ลั กษณิะ แรงงานัท��มั่�ลั กษณิะทางด้านักายว�ภาค ด้านัสุร�รว�ทยา หร)อด้านัเศึรษฐก�จแลัะสุ งคมั่แต่กทางด้านักายว�ภาค ด้านัสุร�รว�ทยา หร)อด้านัเศึรษฐก�จแลัะสุ งคมั่แต่กต่'างจากกลั�'มั่แรงงานัท �วไปี เปี"นักลั�'มั่แรงงานัท��ต่อบสุนัองต่'อ ได้ร บต่'างจากกลั�'มั่แรงงานัท �วไปี เปี"นักลั�'มั่แรงงานัท��ต่อบสุนัองต่'อ ได้ร บผิลักระทบ หร)อเก�ด้โรคจากสุ��งค�กคามั่ในัสุถานัท��ท3างานัได้ง'ายกว'าผิลักระทบ หร)อเก�ด้โรคจากสุ��งค�กคามั่ในัสุถานัท��ท3างานัได้ง'ายกว'าแรงงานัท �วไปี เช'นั เก�ด้พ�ษจากสุารพ�ษ หร)อสุารก'อมั่ะเร5งในัขนัาด้ แรงงานัท �วไปี เช'นั เก�ด้พ�ษจากสุารพ�ษ หร)อสุารก'อมั่ะเร5งในัขนัาด้ (dose) (dose) ท��ต่3�ากว'าแรงงานัท �วไปีมั่าก การยกของท��นั34าหนั กเท'าก นัจะมั่�ท��ต่3�ากว'าแรงงานัท �วไปีมั่าก การยกของท��นั34าหนั กเท'าก นัจะมั่�โอกาสุเก�ด้โรคกระด้+กแลัะกลัามั่เนั)4อได้มั่ากกว'า แรงงานัในักลั�'มั่พ�เศึษโอกาสุเก�ด้โรคกระด้+กแลัะกลัามั่เนั)4อได้มั่ากกว'า แรงงานัในักลั�'มั่พ�เศึษเหลั'านั�4ได้แก' หญ�งต่ 4งครรภ� เด้5ก คนัต่'างด้าว แรงงานัสุ+งอาย� คนัพ�การเหลั'านั�4ได้แก' หญ�งต่ 4งครรภ� เด้5ก คนัต่'างด้าว แรงงานัสุ+งอาย� คนัพ�การ

การ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มการ์จ!ดบร์�การ์อาชี วิเวิชีกร์ร์มใน่กล+�มพิ�เศษพิ�เศษ

Page 87: 54106:   พิษวิทยาและอาชีวเวชศาสตร์ Toxicology and Occupational medicine

8787

ขอให)ท+กท�าน่ ม ควิามส+ข ขอให)ท+กท�าน่ ม ควิามส+ขก!บก!บ

การ์อ�าน่หน่!งส0อ และการ์สอบ การ์อ�าน่หน่!งส0อ และการ์สอบ