หนา ๑๓ เลม ๑๒๘ ตอนพเศษ ๕๖ ง ราชกจจานเบกษา ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๔

ประกาศสานกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต เรอง แนวทางการปฏบตงานของสถานบรการสาธารณสข ผประกอบวชาชพดานสาธารณสข

และเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขตามกฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการดาเนนการ ตามหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตาย

ในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวย พ.ศ. ๒๕๕๓

เพอใหการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวย ของสถานบรการสาธารณสข ผประกอบวชาชพดานสาธารณสข และเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสข เปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาไดอยางถกตองสมดงเจตนาของผทาหนงสอแสดงเจตนา

อาศยอานาจตามความในขอ ๗ ของกฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการดาเนนการ ตามหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวย พ.ศ. ๒๕๕๓ เลขาธการคณะกรรมการสขภาพแหงชาตโดยความเหนชอบของคณะกรรมการสขภาพแหงชาต จงออกประกาศไวดงน

ขอ ๑ แนวทางการปฏบตงานของสถานบรการสาธารณสข ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสข ตามกฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวย พ.ศ. ๒๕๕๓ ใหเปนไปตามแนบทายประกาศน

ขอ ๒ ประกาศนใหใชบงคบ ตงแตวนท ๒๐ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เปนตนไป

ประกาศ ณ วนท ๕ เมษายน พ.ศ. ๒๕๕๔ อาพล จนดาวฒนะ

เลขาธการคณะกรรมการสขภาพแหงชาต

แนวทางการปฏบตงานของสถานบรการสาธารณสข ผประกอบวชาชพดานสาธารณสข

และเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสข ตามกฎกระทรวงกาหนดหลกเกณฑและวธการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอ

ยดการตายในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวย พ.ศ. ๒๕๕๓

สทธในการแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขตามมาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญต

สขภาพแหงชาต พ.ศ.๒๕๕๐ ถอเปนสทธผปวยอยางหนงตามปฏญญาลสบอนวาดวย “สทธผปวย” ค.ศ.

๑๙๘๑ (แกไขปรบปรง ค.ศ. ๒๐๐๕) โดยรบรองสทธในการแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการ

สาธารณสขของผปวยในวาระสดทายอยางมศกดศร มมนษยธรรมวา เปนเรองสทธในการตดสนใจเกยวกบ

ตนเอง (the Right to self-determination) สอดคลองกบเรองการ ตายอยางสงบตามธรรมชาต (Good

death) โดยไมถกเหนยวรงการตายดวยวธการรกษาหรอเทคโนโลยทางการแพทยทเกนความจาเปนและไม

สมควร (Futile treatment)

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ ไดยนยนเรองศกดศรความเปนมนษย และสทธ

และเสรภาพในชวตและรางกายของบคคลไวในมาตรา ๔, มาตรา ๒๘ และ มาตรา ๓๒ วรรคหนง และ

สทธในการตดสนใจของตนเองเรองการรกษาพยาบาล ถอเปนเปนศกดศรความเปนมนษยหรอสทธ

มนษยชนอยางหนง

คาแนะนาเบองตน

๑) การทาหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายใน

วาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวยไมใชการทาการณยฆาต(Mercy killing) แต

อยางใด

๒) มาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ.๒๕๕๐ รบรองสทธแกบคคลในการทา

หนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขไวลวงหนาไดตามความสมครใจ เมอผปวยอยใน

ภาวะทไมอาจแสดงเจตนาของตนโดยการสอสารกบผอนได จงตองใชหนงสอนเปนแนวทางการดแลรกษา

ตามความประสงคของผปวย แตหากผปวยยงมสตสมปชญญะดและสามารถใหความยนยอมดวยตนเองได

กใหถอความประสงคของผปวยในขณะปจจบน

๓) ผทควรทาหนงสอนเปนลาดบตน ๆ นาจะไดแก ผทตงอยในความไมประมาทกบการดาเนน

ชวตของตน ทประสงคจะใหการเสยชวตของตนมลกษณะเปนการตายอยางสงบตามธรรมชาต ตาม

แนวทางศาสนาทตนนบถอ หรอตามความเชอของแตละบคคล ไมวาบคคลเหลานนจะเปนผทมสขภาพ

แขงแรง ผสงอายทมโรคประจาตวตามสภาพหรอผปวยดวยโรคเรอรงตาง ๆ

๔) ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสข เปนผทมบทบาท

สาคญในการใหขอมลหรอคาแนะนาในการทาหนงสอแสดงเจตนาแกผปวยหรอผทสนใจทาหนงสอน ใน

กรณของผปวยสามารถใชหนงสอนเปนสวนหนงในการวางแผนการรกษาลวงหนา (Advance care

planning) ทาใหเกดความเขาใจตรงกนของผใหการรกษากบผปวยและญาตผปวย ชวยลดขอขดแยงหรอ

ความเขาใจทไมตรงกนได แตอยางไรกด การพดคยและปรกษาหารอระหวางผประกอบวชาชพดาน

สาธารณสขและเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสข และผรบบรการสาธารณสขเปนสงทมความสาคญ

มากทสด ทจะชวยลดปญหาความขดแยงอนเกดมาจากการรบบรการสาธารณสข

๕) สถานบรการสาธารณสขของรฐและเอกชน ควรเผยแพรความร ความเขาใจเกยวกบ

กฎกระทรวงตามมาตรา ๑๒ พระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐ แกผประกอบวชาชพดาน

สาธารณสขและเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขของตนเอง โดยโรงพยาบาลตางๆสามารถไปออก

แนวทางการปฏบตของตนเองเพมเตมได โดยใชแนวทางการปฏบตฉบบนเปนมาตรฐานขนตาในการ

ปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนา

กฎกระทรวง ขอ ๑

ขอ ๑ กฎกระทรวงฉบบนใหใชบงคบเมอพนกาหนดสองรอยสบวนนบแตวนประกาศในราชกจจา

นเบกษาเปนตนไป

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

โดยทกฎกระทรวงประกาศลงราชกจจานเบกษาในวนท ๒๒ ตลาคม ๒๕๕๓ ดงนนกฎกระทรวง

จะมผลบงคบใชตงแตวนท ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๕๔ เปนตนไป

กฎกระทรวง ขอ ๒ คานยาม

“หนงสอแสดงเจตนา” หมายความวา หนงสอซงบคคลแสดงเจตนาไวลวงหนาวาไมประสงคจะรบ

บรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวตตน หรอเพอยตการทรมานจากการ

เจบปวย

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

หนงสอแสดงเจตนาเปนหนงสอทระบความประสงคลวงหนาของผทาหนงสอทไมตองการรบการ

บรการสาธารณสขหรอวธการรกษาบางอยาง ในขณะทตนไมอาจแสดงเจตนาโดยวธการสอสารกบผอน

ตามปกตได เชน ขณะทหมดสต อาการทรดหนก หรอขณะทอยในภาวะทไมสามารถใหความยนยอม

เกยวกบวธการรกษาดวยตนเองได

หนงสอนจะชวยใหผประกอบวชาชพดานสาธารณสขทใหการดแลผทาหนงสอแสดงเจตนาหรอ

ญาตผทาหนงสอแสดงเจตนาสามารถวางแผนการรกษาได โดยใชหนงสอดงกลาวเปนขอมลประกอบการ

ดแลรกษา

ผทาหนงสอสามารถระบเนอหาของการแสดงเจตนาในกรณใดกรณหนง หรอทงสองกรณ

ดงตอไปนได

กรณทหนง ผทาหนงสอไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระ

สดทายของชวตตน กลาวคอ ผทาหนงสอทอยในภาวะใกลตายไมตองการไดรบการรกษาดวยวธการทเกน

ความจาเปน ไมตองการถกยอชวตดวยเครองมอทางการแพทย แตตองการตายอยางสงบตามธรรมชาต

กรณทสอง ผทาหนงสอไมประสงคจะรบบรการสาธารณสขททาใหเกดความทกขทรมานตอ

รางกาย เชน การผาตดทไมจาเปน, การใชเคมบาบด, การเจาะคอเพอใสทอชวยหายใจ ฯลฯ

“บรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมาน

จากการเจบปวย” หมายความวา วธการทผประกอบวชาชพเวชกรรมนามาใชกบผทาหนงสอแสดงเจตนา

เพอประสงคจะยดการตายในวาระสดทายของชวตออกไป โดยไมทาใหผทาหนงสอแสดงเจตนาพนจาก

ความตายหรอยตการทรมานจากการเจบปวย ทงน ผทาหนงสอแสดงเจตนายงคงไดรบการดแลรกษาแบบ

ประคบประคอง

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

บรการสาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมาน

จากการเจบปวยทผทาหนงสอปฏเสธไว ไดแก การรกษาทเกนความจาเปน (Futile treatment) หรอไมเปน

ประโยชนตอคณภาพชวตของผทาหนงสอแสดงเจตนาในระยะยาว แตอาจมผลเพยงชวยยดการตาย

ออกไปเทานน

การทาหนงสอแสดงเจตนานไมไดทาใหผทาหนงสอถกละทง หรอไมไดรบการดแลจากผประกอบ

วชาชพดานสาธารณสขหรอเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขแตอยางใด ผทาหนงสอแสดงเจตนา

ยงคงไดรบการดแลรกษาแบบประคบประคอง(Palliative care)

องคการอนามยโลกไดใหคาจากดความของการดแลรกษาแบบประคบประคองไววาเปน “วธการ

ดแลทเปนการเพมคณภาพชวตของผปวยทปวยดวยโรคทคกคามตอชวต โดยใหการปองกนและบรรเทา

ความทกขทรมานตางๆทเกดขนกบผปวยและครอบครว ดวยการเขาไปดแลปญหาสขภาพทเกดขนตงแต

ในระยะแรกๆของโรค รวมทงทาการประเมนปญหาสขภาพทงทางดาน กาย ใจ ปญญาและสงคม อยาง

ละเอยดครบถวน”

“วาระสดทายของชวต” หมายความวา ภาวะของผทาหนงสอแสดงเจตนาอนเกดจากการบาดเจบ

หรอโรคทไมอาจรกษาใหหายไดและผประกอบวชาชพเวชกรรมผรบผดชอบการรกษาไดวนจฉยจากการ

พยากรณโรคตามมาตรฐานทางการแพทยวา ภาวะนนนาไปสการตายอยางหลกเลยงไมไดในระยะเวลาอน

ใกลจะถงและใหหมายความรวมถงภาวะทมการสญเสยหนาทอยางถาวรของเปลอกสมองใหญททาใหขาด

ความสามารถในการรบรและตดตอสอสารอยางถาวร โดยปราศจากพฤตกรรมการตอบสนองใดๆ ทแสดง

ถงการรบรได จะมเพยงปฏกรยาสนองตอบอตโนมตเทานน

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

วาระสดทายของชวตเปนภาวะความเจบปวยทมลกษณะทรดลงตามลาดบอยางมอาจหลกเลยงได

(Inevitably progressive) หรอเปนผปวยระยะสดทาย ซงไมสามารถรกษาใหมอาการฟนคนดได แตอาจ

ชวยใหบรรเทาอาการของโรคเพยงชวคราวเทานน ภาวะดงกลาวจะนาไปสความตายอยางมอาจเลยงได

ภายในเวลาไมนานนก เชน จะเสยชวตภายในเวลาไมก วน สปดาห หรอไมกเดอนแลวเเตความรนเเรงของ

โรค ซงผประกอบวชาชพเวชกรรมทรบผดชอบการรกษาสามารถพยากรณโรคไดเอง แตในบางกรณอาจ

ตองขอความเหนจากแพทยผเชยวชาญทานอนดวย จงไมอาจกาหนดเกณฑการพจารณาวาระสดทายของ

ชวตทชดเจนลงไปได ตองพจารณาเปนกรณๆไป

นอกจากนกฎกระทรวงยงใหถอวา สภาพผกถาวร (Persistent/ permanent vegetative state –

PVS) หรอทคนทวไปเรยกวาเจาชายนทราหรอเจาหญงนทราเปนวาระสดทายของชวตดวย เนองจาก

กฎหมายเหนวาสภาพผกถาวรนผปวยไมสามารถมชวตอยไดดวยตวเอง ตองพงพาเครองมอทางการ

แพทยในการพยงชวตไว การทจะใชชวตอยแบบนนเปนการลดทอนศกดศรความเปนมนษยลงไป ทงยง

สนเปลองคาใชจายและเปนภาระตอญาต

“การทรมานจากการเจบปวย” หมายความวา ความทกขทรมานทางกายหรอทางจตใจของผทา

หนงสอแสดงเจตนาอนเกดจากการบาดเจบหรอจากโรคทไมอาจรกษาใหหายได

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

ความเจบปวยจดเปนอาการผดปกตทไดจากคาบอกกลาวของผทาหนงสอแสดงเจตนา ความ

เจบปวยจงเปนความรสกสวนตวของแตละบคคล ควรยอมรบวามความเจบปวยจรงถาผนนระบวาอาการท

มคอความเจบปวย แตอยางไรกตามการพจารณาเรองนจะตองคานงถงสภาพและความประสงคของผทา

หนงสอแสดงเจตนาเปนกรณๆไปดวย

ตวอยางของภาวะความทกขทรมานทางกายหรอทางจตใจ ทเกดจากการบาดเจบหรอโรคทไมอาจ

รกษาใหหายหรอบรรเทาลดนอยลงพอทจะทาใหคณภาพชวตดขน เชน การเปนอมพาตสนเชงตงแตคอลง

ไป โรคสมองเสอม โรคทมความผดปกตของระบบกลามเนอและขอทมสาเหตจากความผดปกตทาง

พนธกรรม โรคมะเรง หรอโรคเรอรงอน ๆ ทไมสามารถรกษาใหหายได เปนตน

“ผประกอบวชาชพดานสาธารณสข” หมายความวา ผประกอบวชาชพตามกฎหมายวาดวย

สถานพยาบาล

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขตามกฎกระทรวงน ไดแก แพทย พยาบาล ทนตแพทย เภสชกร

นกกายภาพบาบด นกเทคนคการแพทย หรอผประกอบวชาชพตามทรฐมนตรกาหนด

“ผประกอบวชาชพเวชกรรม” หมายความวา ผประกอบวชาชพเวชกรรมตามกฎหมายวาดวย

วชาชพเวชกรรม

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

ผประกอบวชาชพเวชกรรมตามกฎกระทรวงน ไดแก แพทยทดแลรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนา

กฎกระทรวง ขอ ๓

ขอ ๓ หนงสอแสดงเจตนาตองมความชดเจนเพยงพอทจะดาเนนการตามความประสงคของผทา

หนงสอดงกลาวได โดยมขอมลเปนแนวทางในการทาหนงสอ ดงตอไปน

(๑) รายการทแสดงขอมลของผทาหนงสอแสดงเจตนาโดยระบชอ นามสกล อาย หมายเลขบตร

ประจาตวประชาชน และทอยหรอหมายเลขโทรศพททตดตอได

(๒) วน เดอน ปททาหนงสอแสดงเจตนา

(๓) ชอ นามสกล หมายเลขบตรประจาตวประชาชนของพยาน และความเกยวของกบผทาหนงสอ

แสดงเจตนา

(๔) ระบประเภทของบรการสาธารณสขทไมตองการจะไดรบ

(๕) ในกรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาใหผอนเขยนหรอพมพหนงสอแสดงเจตนาใหระบชอ

นามสกล และหมายเลขบตรประจาตวประชาชนของผเขยนหรอผพมพไวดวย

หนงสอแสดงเจตนาตองลงลายมอชอหรอลายพมพนวมอของผทาหนงสอแสดงเจตนา พยาน และ

ผเขยนหรอผพมพไวดวย

ผทาหนงสอแสดงเจตนาอาจระบชอบคคลเพอทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงของผทา

หนงสอแสดงเจตนาทระบไวไมชดเจน บคคลผถกระบชอดงกลาวตองลงลายมอชอหรอลายพมพนวมอ

และหมายเลขบตรประจาตวประชาชนไวในหนงสอแสดงเจตนาดวย

หนงสอแสดงเจตนาอาจระบรายละเอยดอนๆ เชน ความประสงคในการเสยชวต ณ สถานทใด

ความประสงคทจะไดรบการเยยวยาทางจตใจ และการปฏบตตามประเพณและความเชอทางศาสนา และ

ใหสถานบรการสาธารณสขใหความรวมมอตามสมควร

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

(๑)คณสมบตของผทาหนงสอแสดงเจตนา

มาตรา ๑๒ แหงพระราชบญญตสขภาพแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐ และกฎกระทรวงตามมาตราน มได

กาหนดคณสมบตของผทาหนงสอแสดงเจตนาไว จงแนะนาใหใชเกณฑอาย ๑๘ ป ตามประกาศสทธผปวย

กลาวคอ ผทมอายครบ ๑๘ ปบรบรณ มสทธทาหนงสอน แตหากเปนผเยาวทมอายตากวา ๑๘ ปบรบรณ

ทตองการทาหนงสอแสดงเจตนา จะตองไดรบความยนยอมจากบดา มารดา ผปกครองหรอผอปการะเลยง

ดกอน ทงนควรเปดโอกาสใหผเยาวมสวนรวมในการตดสนใจเทาทสามารถทาไดดวย

(๒)การประเมนสตสมปชญญะของผทตองการทาหนงสอแสดงเจตนา

ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขหรอเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขสามารถประเมน

สตสมปชญญะของผทาหนงสอแสดงเจตนาทสถานบรการสาธารณสขไดดวยตนเอง โดยพจารณาวาผนนม

ความสามารถสอสารกบคนทวไปไดตามปกตหรอไม เขาใจกาลเวลาและสภาพแวดลอมตางๆรอบตวได

หรอไม จดจาเรองราวในอดตของตนเองไดหรอไม มความเขาใจเนอหาในหนงสอแสดงเจตนาและสามารถ

วางแผนลวงหนาเกยวกบชวตของตนเองไดหรอไม โดยการพจารณาเหลานควรใชวจารญาณของผประเมน

ตลอดจนคานงถงขอจากดและสภาพแวดลอมในเวลานนเปนสาคญ แตหากผนนยงมสภาพอารมณทไม

เปนปกต กอาจนดใหมาทาหนงสอในภายหลงได หรออาจปรกษาจตแพทยไดตามความเหมาะสม

(๓)แนวทางการใหขอมลแกผทตองการทาหนงสอแสดงเจตนา

ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขหรอเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขควรอธบายแกผท

ตองการทาหนงสอแสดงเจตนาเพอใหทราบถงวตถประสงคในการทาหนงสอน ผลดหรอผลเสยทจะเกดขน

ในกรณทเปนผปวย ผประกอบวชาชพเวชกรรมควรอธบายแนวทางการรกษาในอนาคตเมออยในวาระ

สดทายของชวต และควรบอกขอมลเกยวกบภาวะและความเปนไปของโรคทเปนจรงในขณะนนใหผปวย

ทราบกอนการทาหนงสอ ไมควรปกปดขอมลเพราะการปกปดมกจะเปนผลเสยมากกวาผลด หากเปน

ความตองการของญาตทจะปกปดขอมลแลว แพทยควรทจะพดคยกบญาตเพอหาสาเหตของการปกปด

และหาเวลาทเหมาะสมทจะแจงใหผปวยทราบยกเวนกรณทผปวยมสภาพจตหรออารมณไมปกตใน

ขณะนน ทงนผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขควรไดรบการ

ฝกฝนทกษะเรอง “การแจงขาวราย” (breaking bad news) แกผปวยและญาต

(๔)เนอหาของหนงสอแสดงเจตนา

กฎหมายไมไดกาหนดเรองแบบหรอกาหนดเงอนไขในการทาหนงสอแสดงเจตนาไว แตเพอให

หนงสอแสดงเจตนามความชดเจนเพยงพอทจะดาเนนการตามความประสงคของผทาหนงสอดงกลาว

หนงสอแสดงเจตนาจงควรมขอมลตามทระบไวตามกฎกระทรวง ขอ ๓ (กรณาด รายละเอยดในตวอยาง

หนงสอแสดงเจตนาในภาคผนวก) ดงน

๑) ขอมลสวนบคคลของผทาหนงสอและพยาน ไดแก ชอ นามสกล หมายเลขบตรประจาตว

ประชาชนของผทาหนงสอและพยาน และความเกยวของระหวางพยานกบผทาหนงสอแสดงเจตนา ทอย

หรอหมายเลขโทรศพททตดตอไดของผทาหนงสอ เพอความสะดวกในการตดตอ

การทาหนงสอแสดงเจตนาควรมพยานรเหนดวย เพอประโยชนในการพสจนหรอยนยนเนอหาใน

หนงสอดงกลาวในกรณทมขอสงสยเรองความถกตอง โดยพยานอาจเปนสมาชกในครอบครว ญาต คน

ใกลชด หรออาจขอใหแพทย พยาบาล เปนพยานกได โดยแพทยเจาของไขและพยาบาลผจดการรายกรณ

(Nurse case manager) ไมควรลงนามในหนงสอแสดงเจตนาของคนไขทอยในการดแลของตนเอง และ

หากไมมพยานกมไดทาใหหนงสอนขาดความสมบรณแตอยางใด

เมอไดทาหนงสอแสดงเจตนาแลวผทาหนงสอควรแจงใหผทไววางใจ สมาชกในครอบครวหรอ

ญาตทราบดวย เพอปองกนปญหาทไมมผใดทราบวาเคยมการทาหนงสอนมากอน จนอาจไดรบการรกษา

ดแลทขดตอความประสงคของตนได

๒) วน เดอน ปททาหนงสอมความสาคญ เนองจากทาใหทราบวาหนงสอฉบบใดเปนฉบบลาสด

ถามการทาหนงสอไวหลายฉบบ

๓) ระบประเภทของบรการสาธารณสขทไมตองการ เชน วธการรกษาทยอชวตและเกนความ

จาเปน หรอการรกษาททาใหเกดความทกขทรมาน อาจมผลเสยมากกวาผลด หรอเปนการรกษาทตองเสย

คาใชจายสง อยางไรกดผทาหนงสอควรปรกษากบผประกอบวชาชพดานสาธารณสข เจาหนาทของสถาน

บรการสาธารณสขหรอผมความร ความเขาใจในเรองน

ตวอยางบรการสาธารณสขทผทาหนงสอสามารถเลอกปฏเสธได เชน การผาตด, การใชเคมบาบด,

การเจาะคอเพอใสทอชวยหายใจ, การกชพเมอหวใจหยดเตน, การนาเขาหอผปวยหนก/หอผปวยวกฤต

เมออยในวาระสดทายแลว, การถายเลอด, การลางไต เปนตน

๔) การทาหนงสอแสดงเจตนา ทาได ๒ วธการคอ

วธการแรก ผทาหนงสอแสดงเจตนาเขยนหรอพมพดวยตวเอง และลงลายมอชอ

วธการทสอง กรณทผทาหนงสออยในภาวะทไมสามารถเขยนหนงสอเองได แตยงสอสารพดคย

ได มสตสมปชญญะดอย กใหผอนชวยเขยนแทนหรอพมพขอความแทนได และควรระบชอ นามสกล และ

หมายเลขบตรประจาตวประชาชนของผเขยนหรอผพมพไวดวย และลงชอหรอพมพลายนวหวแมมอ(หรอ

นวมออน)ของผแสดงเจตนา ในกรณพมพลายนวมอใหมพยานลงนามรบรองลายนวมอนนสองคน

(๕)การระบชอผใกลชด

ผทาหนงสอสามารถระบชอผใกลชด(เชน สมาชกในครอบครว ญาต คนใกลชด เพอน ผทเคารพ

นบถอหรอไววางใจ)ซงตามกฎหมายเรยกวา “ผทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงของผทาหนงสอ

แสดงเจตนา” ไวเพอทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงของผทาหนงสอทระบไวไมชดเจนหรอรวม

ปรกษาหารอและรวมตดสนใจเกยวกบแนวทางการรกษากบผประกอบวชาชพดานสาธารณสขในขณะทตน

ไมมสตสมปชญญะ

(๖)คาแนะนาการลงนามเปนพยานของผประกอบวชาชพดานสาธารณสข

กฎหมายไมไดหามมใหผประกอบวชาชพดานสาธารณสข เชน แพทย พยาบาล ลงนามเปนพยาน

ในหนงสอแสดงเจตนา อยางไรกดแพทยเจาของไขไมควรลงนามในหนงสอแสดงเจตนาของผปวยทอยใน

การดแลของตนและพยาบาลผจดการรายกรณ(Nurse case manager) ไมควรลงนามในหนงสอแสดง

เจตนาทตนเปนพยาบาลผจดการรายกรณ เนองมาจากจะทาใหผปวยและญาตเกดความเขาใจผดวาแพทย

และพยาบาลจะไมใหการรกษาหรอละทงเพราะไมอาจรกษาโรคใหหายได

รายละเอยดอนๆในหนงสอแสดงเจตนา

หนงสอแสดงเจตนาสามารถระบรายละเอยดอน ๆ เพมเตม เชน ความประสงคในการเสยชวต ณ สถานท

ใด ความประสงคทจะไดรบการเยยวยาทางจตใจ และการปฏบตตามประเพณและความเชอทางศาสนา ให

สถานบรการสาธารณสขใหความรวมมอตามสมควร โดยคานงถงศกยภาพ ภาระหนาทของบคลากรใน

สถานบรการสาธารณสขแหงนนเปนสาคญ

กฎกระทรวง ขอ ๔

ขอ ๔ หนงสอแสดงเจตนาจะทา ณ สถานทใดกได

ในกรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาประสงคจะทาหนงสอแสดงเจตนา ณ สถานบรการสาธารณสข

ใหผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเจาหนาททเกยวของอานวยความสะดวกตามสมควร

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

แมวาหนงสอแสดงเจตนาจะทา ณ สถานทใดกได แตเพอความรอบคอบในการทาหนงสอ ควรขอ

คาแนะนาจากผประกอบวชาชพดานสาธารณสข เจาหนาทของสถานบรการสาธารณสข ฉะนนการทา

หนงสอทสถานบรการสาธารณสขจงมประโยชน กลาวคอผทาหนงสอสามารถขอคาแนะนาจากผประกอบ

วชาชพเวชกรรมทรกษาหรอเคยใหการรกษาตนเอง ถอเปนการวางแผนการรกษาลวงหนารวมกน

ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสข ควรอานวยความ

สะดวกตามสมควร กลาวคอ ดาเนนการชวยเหลออานวยความสะดวกตามความเหมาะสม โดยไม

กอใหเกดภาระแกผปฏบตงานมากจนเกนไป แตทงนผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเจาหนาทของ

สถานบรการสาธารณสขไมควรชนาหรอเรงรดการทาหนงสอแสดงเจตนาแกผปวยหรอญาตโดยตรง

เนองจากอาจจะทาใหเกดการเขาใจผดวาจะละทงผปวยเพราะไมอาจรกษาโรคไดแลว

สถานบรการสาธารณสขควรทจะมการประชาสมพนธผานชองทางตางๆเชน การจดปายนเทศ การ

ทาแผนพบประชาสมพนธเพอเผยแพรความรและความเขาใจเกยวกบการทาหนงสอแสดงเจตนาเพอให

ผปวยและญาตทสนใจหนงสอแสดงเจตนาเขามาปรกษาหารอหรอซกถามขอสงสยเกยวกบหนงสอแสดง

เจตนา

กฎกระทรวง ขอ ๕

ขอ ๕ เมอผทาหนงสอแสดงเจตนาเขารบการรกษาตวในสถานบรการสาธารณสข ใหนาหนงสอ

แสดงเจตนายนตอผประกอบวชาชพดานสาธารณสขของสถานบรการสาธารณสขนนโดยไมชกชา

ผทาหนงสอแสดงเจตนาอาจยกเลกหรอเปลยนแปลงหนงสอแสดงเจตนาได ในกรณทมการแสดง

หนงสอแสดงเจตนาหลายฉบบ ใหถอฉบบททาหลงสดทไดยนใหผประกอบวชาชพเวชกรรมผรบผดชอบ

การรกษาเปนฉบบทมผลบงคบ

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

(๑) ขอพงปฏบตของผทาหนงสอแสดงเจตนา

เปนหนาทของผทาหนงสอแสดงเจตนาทจะตองแจงและอธบายความประสงคและเจตนาของตนเองตอ

บคคลในครอบครวของตนเกยวกบการทาหนงสอแสดงเจตนาดงกลาว

เมอผทาหนงสอแสดงเจตนาเขารบการรกษาตวในสถานบรการสาธารณสขเปนครงแรก ใหผทา

หนงสอแสดงเจตนาหรอญาตทไดรบมอบหมายนาหนงสอแสดงเจตนามาแสดงตอผประกอบวชาชพดาน

สาธารณสข โดยผประกอบวชาชพดานสาธารณสขหรอเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขทเกยวของ

ควรขอสาเนาหนงสอแสดงเจตนาดงกลาวจากผทาหนงสอแสดงเจตนาเพอเกบไวในเวชระเบยน และสงคน

หนงสอแสดงเจตนาฉบบจรงใหผนน เนองจากผทาหนงสอแสดงเจตนาอาจจะเขารบการรกษาพยาบาล ณ

สถานบรการสาธารณสขแหงอนในอนาคต

(๒) ขอพงปฏบตของผประกอบวชาชพดานสาธารณสขในการจดบนทกขอมล

ในการปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาของผปวยหรอเวชปฏบตตางๆทเกยวของกบหนงสอแสดง

เจตนา แพทยควรจดบนทกขอมลลงในเวชระเบยน ในกรณพยาบาลควรจดบนทกขอมลลงในบนทก

ทางการพยาบาล (Nurse Note)

(๓) การตรวจสอบความถกตองของหนงสอแสดงเจตนา

หากมขอสงสยเกยวกบหนงสอแสดงเจตนา สามารถตรวจสอบความถกตองของหนงสอแสดง

เจตนาไดโดยพจารณาจากขอมลสวนบคคลของผทาหนงสอทระบในกฎกระทรวง ขอ ๓ หรอสอบถาม

ผทาหนงสอแสดงเจตนาหรอญาตทนาผทาหนงสอแสดงเจตนาเขารกษาตวเพมเตม หรอสอบถามพยาน

หรอผทมชอระบในหนงสอ

(๔) คาแนะนาในการจดเกบขอมลหนงสอแสดงเจตนา

๑) การเกบหนงสอแสดงเจตนาลงในเวชระเบยนเปนเครองมอทสาคญในการสอเจตนาของผปวย

กบผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเปนเครองมอสาคญในการสอสารระหวาง

ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขดวยกนเอง ซงสอดคลองกบแนวปฏบตและมาตรฐานของสถาบนรบรอง

คณภาพสถานพยาบาล(สรพ.)

๒) เมอผประกอบวชาชพดานสาธารณสขหรอเจาหนาทสถานบรการสาธารณสขไดรบหนงสอ

แสดงเจตนาไว ใหถายสาเนาหนงสอแสดงเจตนาและขอใหผทาหนงสอรบรองความถกตองของสาเนา

แลวเกบสาเนาไวในเวชระเบยนของผนน หรอบนทกไวในฐานขอมลของโรงพยาบาลและควรสงคนตนฉบบ

หนงสอแสดงเจตนาใหผทาหนงสอแสดงเจตนาเกบรกษาไวเอง

๓) หากผทาหนงสอแสดงเจตนาถกยายไปรกษาตวทสถานบรการสาธารณสขอนใหทาสาเนา

หนงสอแสดงเจตนานนเพมอก ๑ ชด สงพรอมกบสรปประวตการรกษาใหแกสถานบรการสาธารณสขทผ

นนเขารบการรกษาตวตอไป

๔) ถาไดปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาแลว และตอมาผทาหนงสอแสดงเจตนาเสยชวตลง ให

เกบสาเนาหนงสอนนไวในเวชระเบยนของผทาหนงสอแสดงเจตนา

สงทผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและเจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขควรทราบคอ

ขอมลในหนงสอแสดงเจตนาน ถอเปนขอมลสวนบคคลของผรบบรการสาธารณสข จงควรเกบรกษาขอมล

ไวเปนความลบเชนเดยวกบเวชระเบยน

การยกเลกหรอแกไขเปลยนแปลงหนงสอแสดงเจตนา

ผทาหนงสอแสดงเจตนามสทธยกเลกหรอเปลยนแปลงหนงสอแสดงเจตนาเมอใดกได โดยม

แนวทางปฏบต ดงน

๑) กรณยกเลกหนงสอแสดงเจตนา

ผทาหนงสอแสดงเจตนาสามารถทาลายหรอขดฆาหนงสอแสดงเจตนา และแจงดวยวาจาแก

ผเกยวของ คอ พยาน ผทมชอระบในหนงสอ ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขหรอเจาหนาทของสถาน

บรการสาธารณสขทเคยรบทราบเรองการทาหนงสอน เมอผประกอบวชาชพดานสาธารณสขหรอเจาหนาท

ของสถานบรการสาธารณสขทราบเรองน อาจขอใหผทาหนงสอแสดงเจตนาบนทกเรองการยกเลกหนงสอ

ดงกลาวเปนลายลกษณอกษรกได เชน บนทกไวในสาเนาหนงสอแสดงเจตนาและลงลายมอชอหรอลาย

พมพนวมอกากบไว

ถามสาเนาหนงสอแสดงเจตนาเกบไวทสถานบรการสาธารณสขตองแจงการยกเลกดงกลาวให

สถานบรการสาธารณสขนนทราบโดยเรว

๒) กรณแกไขเปลยนแปลงเนอหาในหนงสอแสดงเจตนา

ผทาหนงสอแสดงเจตนาสามารถแกไขปรบปรงเนอหาของหนงสอเมอใดกได เชน หนงสอนนเคย

จดทาเมอหลายปมาแลวทาใหมเนอหาไมสอดคลองกบเทคโนโลยทางการแพทยทเปลยนไปหรอมเนอหา

บางสวนไมชดเจน ผทาหนงสอสามารถแกไขโดยขดฆาหรอเพมเตมขอความใหมในหนงสอแลวลงลายมอ

ชอหรอลายพมพนวมอกากบไวหรอจะใหบคคลอนเขยนแทนกได โดยมพยานรเหนยนยนการแกไข

เปลยนแปลงขอความนน และควรระบวนทแกไขปรบปรงไวดวย

นอกจากนหากมสาเนาหนงสอแสดงเจตนาเกบไวทสถานบรการสาธารณสข เจาของสาเนาหนงสอ

แสดงเจตนานนตองไปแกไขสาเนาหนงสอแสดงเจตนาใหตรงกบทแกไขใหมดวย

กรณทมหนงสอแสดงเจตนาหลายฉบบ ใหถอฉบบททาหลงสดทยนตอผประกอบวชาชพเวชกรรม

ผรบผดชอบการรกษาเปนฉบบทมผลบงคบ

๓) หากมการแกไขหรอยกเลกหนงสอแสดงเจตนาในสถานบรการสาธารณสขผประกอบวชาชพ

ดานสาธารณสขควรบนทกการแกไขหรอยกเลกนนลงในเวชระเบยนและบนทกทางการพยาบาลดวย

กฎกระทรวง ขอ ๖

กฎกระทรวงขอ ๖ (๑) และ (๒)

ขอ ๖ หลกเกณฑและวธการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาเมอวาระสดทายของชวตใกลจะ

มาถงหรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวยใหดาเนนการ ดงตอไปน

(๑) ในกรณทผทาหนงสอแสดงเจตนามสตสมปชญญะดพอทจะสอสารไดตามปกต ใหผประกอบ

วชาชพเวชกรรมผรบผดชอบการรกษาอธบายใหผทาหนงสอแสดงเจตนาทราบถงภาวะและความเปนไป

ของโรคในขณะนนเพอขอคายนยนหรอปฏเสธกอนทจะปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาดงกลาว

(๒) ในกรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาไมมสตสมปชญญะดพอทจะสอสารไดตามปกต หากม

บคคลตามขอ ๓ วรรคสาม หรอญาตของผทาหนงสอแสดงเจตนา ใหผประกอบวชาชพเวชกรรม

ผรบผดชอบการรกษาอธบายถงภาวะและความเปนไปของโรคใหบคคลดงกลาวทราบ และแจงรายละเอยด

เกยวกบการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาของผทาหนงสอแสดงเจตนากอนทจะปฏบตตามหนงสอ

แสดงเจตนาดงกลาว

คาอธบายและแนวทางการปฏบตงาน

ขอ ๖ (๑) และ (๒)

การใหขอมลเพอขอคายนยนการปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนา

เมอวาระสดทายของชวตใกลจะมาถงหรอเพอยตการทรมานจากการเจบปวย ผประกอบวชาชพ

เวชกรรมควรปฏบตดงตอไปน

๑) ในกรณผทาหนงสอแสดงเจตนายงมสตสมปชญญะดพอทจะสอสารไดตามปกต

ผประกอบวชาชพเวชกรรมผรบผดชอบการรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนา มหนาทอธบายขอมลภาวะและ

ความเปนไปของโรคแกผทาหนงสอแสดงเจตนาทยงมสตสมปชญญะดอย เพอขอคายนยนการปฏบตตาม

หนงสอแสดงเจตนา โดยผทาหนงสออาจขอระงบการปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาไวเปนการชวคราว

หรอไมใหปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาเลย หรออาจยนยนใหดาเนนการตามทระบในหนงสอแสดง

เจตนากได

๒) ในกรณผทาหนงสอแสดงเจตนาไมมสตสมปชญญะดพอทจะสอสารไดตามปกต

ผประกอบวชาชพเวชกรรมผรบผดชอบการรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนา สามารถอธบายภาวะ

และความเปนไปของโรคของผทาหนงสอแสดงเจตนาใหแกบคคลทผทาหนงสอแสดงเจตนากาหนดใหม

หนาทอธบายความประสงคทแทจรงของผทาหนงสอแสดงเจตนา

หากผทาหนงสอแสดงเจตนาไมไดกาหนดใหผใดทาหนาทอธบายความประสงคของตนไวใหผ

ประกอบวชาชพเวชกรรมอธบายตอญาตใกลชดของผทาหนงสอแสดงเจตนา เพอใหเกดความเขาใจ

ตรงกนถงความประสงคของผทาหนงสอแสดงเจตนาและแนวทางการดแลรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนา

ในอนาคต

ทงน ผประกอบวชาชพเวชกรรมควรยาวามไดทอดทงผปวยแตอยางใด แตยงใหการดแลรกษา

ผทาหนงสอแสดงเจตนาแบบประคบประคอง เพอใหมคณภาพชวตทด ลดความทกขทรมาน

ถาผทาหนงสอแสดงเจตนาไมไดกาหนดผททาหนาทในการอธบายความประสงคทแทจรงของตน

ไวและผทาหนงสอแสดงเจตนาไมมญาตหรอผใกลชด ใหผประกอบวชาชพเวชกรรมปฏบตตามมาตรฐาน

วชาชพในการดแลโดยคานงถงประโยชนสงสดของผทาหนงสอแสดงเจตนาเปนสาคญ

กฎกระทรวงขอ ๖ (๓)

(๓) ในกรณทมปญหาเกยวกบการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนา ใหผประกอบวชาชพเวช

กรรมผรบผดชอบการรกษาปรกษากบบคคลตามขอ ๓ วรรคสาม หรอญาตของผทาหนงสอแสดงเจตนา

นน โดยคานงถงเจตนาของผทาหนงสอแสดงเจตนา

ปญหาการปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนา และการปองกนและแกไขขอขดแยงทอาจเกดขน

กรณผทาหนงสอแสดงเจตนาทยงมสตสมปชญญะดอยพอทจะตดตอสอสารได ผประกอบวชาชพ

เวชกรรมผรบผดชอบการรกษาควรปรกษาหารอกบผทาหนงสอแสดงเจตนา

กรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาไมสามารถสอสารกบผอนได ใหผประกอบวชาชพเวชกรรม

ผรบผดชอบการรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนาปรกษาหารอกบผทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรง

ของผทาหนงสอแสดงเจตนาทผทาหนงสอแสดงเจตนาระบชอไว

ถาผทาหนงสอแสดงเจตนาไมไดกาหนดผทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงไวใหผประกอบ

วชาชพเวชกรรมปรกษาหารอกบญาตใกลชดของผทาหนงสอแสดงเจตนา เชน สาม ภรรยา บดา มารดา

บตร ฯลฯ

หากไมสามารถหาขอยตรวมกนระหวางฝายผประกอบวชาชพดานสาธารณสขกบฝายญาตผทา

หนงสอแสดงเจตนาได ใหผประกอบวชาชพเวชกรรมทใหการดแลรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนาคานงถง

เจตนาของผทาหนงสอและหลกการดแลรกษาแบบประคบประคองเปนสาคญ

สถานบรการสาธารณสขอาจพจารณาแตงตงคณะกรรมการจรยธรรมในเรองนเปนการเฉพาะ เพอ

ทาหนาทใหคาแนะนาหรอใหความเหนทางวชาการ ในเรองทผประกอบวชาชพดานสาธารณสขและญาต

ของผทาหนงสอแสดงเจตนาทไมสามารถหาขอยตรวมกนได นอกจากนคณะกรรมการจรยธรรมยงอาจ

กาหนดนโยบายหรอระเบยบปฏบตของสถานบรการสาธารณสขในเรองนได โดยคานงถงความจาเปนและ

ศกยภาพของสถานบรการสาธารณสขของตนเปนสาคญ

กฎกระทรวงขอ ๖ (๔)

(๔) ในกรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาอยในระหวางการตงครรภ ใหดาเนนการตามหนงสอแสดง

เจตนาไดเมอผนนพนจากสภาพการตงครรภ

การระงบการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาระหวางการตงครรภ

กรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาอยระหวางการตงครรภ ใหผประกอบวชาชพเวชกรรมผรบผดชอบ

การรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนาระงบการปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาเปนการชวคราวจนกวาผนนจะ

พนจากสภาพการตงครรภเพอคมครองชวตในครรภของผทาหนงสอแสดงเจตนา

ประเดนอน ๆ ทเกยวของกบการปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนา

(๑)การดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาในกรณเหตฉกเฉน

กรณผปวยมเหตฉกเฉนหรอประสบอบตเหต ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขมหนาทชวยชวต

ผปวยอยางทนทวงทตามหลกจรยธรรมแหงวชาชพ

แตเมอดแลรกษาผปวยไดระยะหนงพบวา ผปวยไดทาหนงสอแสดงเจตนาไวผประกอบวชาชพ

ดานสาธารณสขทใหการรกษาควรเคารพเจตนารมณของผทาหนงสอแสดงเจตนา โดยควรแจงใหผทา

หนาทอธบายความประสงคทแทจรงของผทาหนงสอแสดงเจตนา พยาน หรอบคคลทมชอปรากฎใน

หนงสอแสดงเจตนาทราบแลวดาเนนการตามหนงสอ โดยในการดาเนนการนนใหพจารณาหลกการดแล

รกษาแบบประคบประคองควบคกนไปดวย

(๒)การพจารณายตการใหการรกษาทไดดาเนนการไปแลว

กรณทผปวยถกนาตวมารกษาในสถานบรการสาธารณสขและผปวยอยในวาระสดทายของชวต

เมอผประกอบวชาชพดานสาธารณสขทราบวาผปวยไดทาหนงสอแสดงเจตนา ผประกอบวชาชพเวชกรรมท

ใหการดแลรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนาควรพจารณายตการรกษาทดาเนนการไปแลว (Withdraw) แต

ยงคงใหการดแลรกษาแบบประคบประคองทงนผประกอบวชาชพเวชกรรมทใหการดแลรกษาผทาหนงสอ

แสดงเจตนาควรพดคยกบญาตหรอบคคลใกลชดของผทาหนงสอแสดงเจตนากอนดาเนนการในเรองน

เพอปองกนความเขาใจผด

ในกรณทผปวยมไดทาหนงสอแสดงเจตนาไว ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขสามารถนาเเน

วทางการปฏบตนมาพจารณาปรบใชได โดยควรพจารณาปจจยประกอบตางๆ เชน คณภาพชวตของผปวย

ประโยชนทจะเกดกบผปวยในระยะยาว ความประสงคของผปวยหรอญาต ภาระคาใชจายและทรพยากรใน

การดแลรกษาผปวย ฯลฯ เปนรายกรณไป ทงน ตองไมถอเอาผลประโยชนทางธรกจเปนตวตดสน

(๓)การสงตวผทาหนงสอแสดงเจตนาททาหนงสอแสดงเจตนากลบบาน

ในกรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาระบความตองการทจะกลบบานไว เจาหนาทของสถานบรการ

สาธารณสขควรอานวยความสะดวกในการสงผทาหนงสอแสดงเจตนาตามความเหมาะสม

ในกรณทผทาหนงสอแสดงเจตนาเสยชวตทบานแลว เจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขควร

ประสานงานใหผประกอบวชาชพเวชกรรมทใหการดแลรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนาใหความเหนเพอใช

ประกอบการขอใบมรณบตรตามความเหมาะสม

(๔)ผลทางกฎหมายตอผทเกยวของ

ผประกอบวชาชพดานสาธารณสขทไดดแลรกษาผทาหนงสอแสดงเจตนาตามจรยธรรมแหง

วชาชพ เพอใหผทาหนงสอแสดงเจตนามคณภาพชวตทดขนและปฏบตตามความประสงคทแสดงไวใน

หนงสอแสดงเจตนาไมถอเปนความผดตามกฎหมายทงทางแพงและอาญาแตอยางใด ทงนเนองมาจาก

กฎหมายตองการใหผประกอบวชาชพดานสาธารณสขเกดความสบายใจไมตองกงวลวาจะมความผดเมอได

ปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาแลว

ในทางกลบกนผประกอบวชาชพดานสาธารณสขทไมยนยอมปฏบตตามหนงสอดงกลาวกไมถอวา

มความผดตามกฎหมาย หากไดปฏบตตามหลกจรยธรรมแหงวชาชพในการดแลรกษาผทาหนงสอแสดง

เจตนา แตผประกอบวชาชพดานสาธารณสขยงคงมหนาทแจงใหผทาหนงสอแสดงเจตนา ญาตหรอผ

ใกลชดทราบถงเหตผลทไมปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนา แตอยางไรกตามผประกอบวชาชพดาน

สาธารณสขทไมปฏบตตามหนงสอแสดงเจตนาควรแนะนาใหผประกอบวชาชพดานสาธารณสขทานอนเขา

มาชวยดแลผทาหนงสอแสดงเจตนาตามความเหมาะสม

ภาคผนวก

คาแนะนาในการทาหนงสอแสดงเจตนา

๑. การทาหนงสอแสดงเจตนานเปนสทธผปวยทจะเลอกทาหรอไมกไดตามความสมครใจผทา

หนงสอแสดงเจตนาควรทาความเขาใจวตถประสงคในการทาหนงสอนกอน กรณทผทจะทาหนงสอมอาย

ตากวา ๑๘ ป จะตองไดรบความยนยอมจากผปกครองหรอญาตทใหการเลยงด

๒. ผทประสงคจะทาหนงสอแสดงเจตนาอาจขอคาปรกษาจากผประกอบวชาชพดานสาธารณสข

เจาหนาทของสถานบรการสาธารณสขหรอนกกฎหมายทมความเขาใจในเรองน

๓. หากผทาหนงสอแสดงเจตนาเขยนหนงสอไมได หรอไมสะดวกในการเขยนหนงสอ สามารถ

ขอใหผอนชวยเขยนหรอพมพแทนได แลวขอใหผเขยนหรอผพมพระบชอ นามสกล หมายเลขบตร

ประจาตวประชาชน พรอมลงลายมอชอหรอลายพมพนวมอของผนนกากบไวในหนงสอนนดวย

๔. เพอชวยยนยนความถกตองในกรณมขอสงสย กรณทมการทาหนงสอแสดงเจตนาในสถาน

บรการสาธารณสข ควรมพยานรเหนในขณะทาหนงสอแสดงเจตนาทงสองฝาย ไดแก พยานฝายสมาชกใน

ครอบครว ญาต เพอนหรอคนใกลชดของผทาหนงสอแสดงเจตนา กบพยานฝายผใหการดแลรกษา เชน

แพทย พยาบาล แตกไมควรเปนแพทยเจาของไขหรอพยาบาลผจดการรายกรณ

ในกรณทมการทาหนงสอแสดงเจตนาทบานหรอทอน ควรมพยานตามความเหมาะสมแลวแตกรณ

๕. ผทาหนงสอแสดงเจตนาควรจดเกบหนงสอไวเอง หรอมอบใหบคคลทใกลชดเกบรกษาไว และ

มอบสาเนาหนงสออยางละ ๑ ฉบบใหแกญาต พยาน ผททาหนาทอธบายความประสงคของผทาหนงสอ

หรอแพทยทเคยใหการรกษา เพอใหทราบความประสงคของผทาหนงสอ

๖. ผทาหนงสอแสดงเจตนาจะยกเลกหรอแกไขเปลยนแปลงหนงสอเมอใดกได ทงนผทาหนงสอ

แสดงเจตนาควรแจงเรองนใหผเกยวของทราบโดยไมชกชา โดยเฉพาะผประกอบวชาชพดานสาธารณสขท

เกยวของ รวมถงสมาชกในครอบครวหรอผใกลชด

๗. ญาตผปวยหรอสมาชกในครอบครวควรทาตามความประสงคของผทาหนงสอแสดงเจตนา

และไมควรปกปดขอมลอาการปวยมใหผปวยทราบ ซงอาจเปนผลเสยตอผปวยมากกวาผลด เชน ทาให

ผปวยมความสงสย ไมไววางใจ วตกกงวล ไมมโอกาสสงเสย ราลา หรอจดการทรพยสนของตนเอง

ตวอยางหนงสอแสดงเจตนาตอไปนสามารถแกไขปรบปรงใหเหมาะสมกบสภาพ

ผปวยแตละราย ทงน ควรปรกษาผประกอบวชาชพดานสาธารณสขหรอผทมความรใน

เรองน และเพอประโยชนในการทาความเขาใจ กรณาอานประกอบกบกฎกระทรวงกาหนด

หลกเกณฑและวธการดาเนนการตามหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการ

สาธารณสขทเปนไปเพยงเพอยดการตายในวาระสดทายของชวต หรอเพอยตการทรมาน

จากการเจบปวย พ.ศ. ๒๕๕๓ ในเวบไซต www.thailivingwill.in.th

๘. กรณทมขอสงสยหรอเหนวาการดแลรกษาของผประกอบวชาชพดานสาธารณสข ไมสอดคลอง

กบหนงสอแสดงเจตนาหรอความประสงคของผปวยแลว ญาตผปวยหรอผใกลชดควรปรกษาหารอ หรอ

สอบถามขอเทจจรงจากผประกอบวชาชพดานสาธารณสขโดยตรง

ตวอยางหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสข (แบบท ๑) 

 

เขยนท ............................................... วนท ......................................... 

 ขาพเจา(ชอ-นามสกล)...................................................................................อาย........ป

หมายเลขบตรประจาตวประชาชน................................................................................................

ทอยทตดตอได.........................................................................................................................

เบอรโทรศพท .............................................เบอรททางาน ......................................................... 

ขณะขาพเจาทาหนงสอฉบบน ขาพเจามสตสมปชญญะบรบรณ ขาพเจาประสงคจะใหผประกอบ

วชาชพเวชกรรมทดแลรกษาขาพเจา รกษาโดยใหขาพเจายงมคณภาพชวตทขาพเจายอมรบได

ในกรณทขาพเจาตกอยในสภาวะใดสภาวะหนงตอไปน ใหถอวาเปนวาระสดทายในชวตของ

ขาพเจา ขาพเจาไมตองการตกอยในสภาพเชนนน (โปรดทาเครองหมาย ในขอททานตองการบางขอหรอ

ทงหมด พรอมลงชอกากบในขอนนดวย)

ไมรสกตวอยางถาวร หมายความวา ขาพเจาไมอาจรไดวารอบตวขาพเจามใคร

หรอสงใดอยเลย และมโอกาสนอยมากทจะกลบฟนขนมาจากการสลบนน

…………

มอาการสบสนอยางถาวร หมายความวา ขาพเจาไมอาจจดจา เขาใจหรอตดสนใจ

เรองใดๆ ได ขาพเจาไมอาจจาคนทขาพเจารกได หรอไมสามารถสนทนากบเขาไดอยาง

แจมแจง

…………

ไมสามารถใชชวตประจาวนตามปกตไดอยางอสระ ซงไดแก ไมอาจพดไดยาวๆ

อยางชดเจน หรอเคลอนไหวรางกายไมได ตองใหผอนชวยทาสงตอไปนให คอ ปอน

อาหาร อาบนา แตงตว เดนไมไดเอง การฟนฟสภาพหรอการรกษาทชวยฟนฟใดๆ จะไม

ทาใหอาการดงกลาวกระเตองขน

…………

อยในภาวะสดทายของการเจบปวย หมายความวา โรคทขาพเจาเปนอยมาถง

ระยะสดทายแลว แมไดรบการรกษาเตมทแลวกตาม เชน มะเรงไดแพรกระจายไปทวโดย

ไมสนองตอการรกษาใดๆ ตอไปอก หวใจและปอดไดรบความเสยหายหรอถกทาลาย

เรอรง จนกระทงมความรสกวาขาดอากาศอยตลอดเวลา

…………

โปรดใหการรกษาขาพเจาตามความประสงค ดงตอไปน (โปรดทาเครองหมาย ในขอททาน

ยอมรบหรอไมยอมรบ พรอมลงชอกากบในขอนนดวย) ๑. การฟนฟการเตนของหวใจและการหายใจ ไดแก การกระตนใหหวใจกลบ

เตนขนใหม หรอทาใหกลบหายใจไดใหมภายหลงจากทหวใจหรอการหายใจหยด

ทางานแลว ซงไดแกการใชเครองมอไฟฟากระตน กด กระแทกทรวงอก และใช

เครองชวยหายใจ

ยอมรบ

ไมยอมรบ

……………… ๒. การพยงการมชวต คอ การใชเครองชวยหายใจตดตอกนไปตลอดเวลา การให

สารนาและยาทางหลอดเลอดดา รวมทงการใชเครองมอตางๆ ทชวยใหปอด หวใจ

ไต และอวยวะอนๆ ทางานตอไปได

ยอมรบ

ไมยอมรบ

……………… ๓. การรกษาภาวะทเกดภาวะแทรกซอนขนใหม เชน การผาตด การถายเลอด

การใหยาปฏชวนะ ซงเปนการรกษาภาวะแทรกซอนดงกลาว แตไมไดรกษาโรคท

เปนอยเดม

ยอมรบ

ไมยอมรบ

……………… ๔. การใหอาหารทางทอ หมายถง การใหอาหารและนาเขาไปในกระเพาะอาหาร

ของผปวย หรอใหของเหลวเขาทางหลอดเลอดดา หรอรวมทงการใหอาหารหรอ

นาทางหลอดเลอดแดงดวย

ยอมรบ

ไมยอมรบ

………………

ในกรณทผประกอบวชาชพดานสาธารณสขไดใหบรการไปแลว โดยมไดทราบถงเนอความใน

หนงสอแสดงเจตนาฉบบนหรอไมทราบความประสงคทแทจรงของขาพเจา ขาพเจาขอรองให ยตการ

บรการ (Withdraw) ในสงทขาพเจาไมยอมรบดวย

ขาพเจาขอใหสถานพยาบาลหรอผประกอบวชาชพดานสาธารณสขอานวยความสะดวกตามความ

เหมาะสม ดงตอไปน

o ความประสงคทจะเสยชวตทบาน  o การเยยวยาทางจตใจอนๆ (กรณาระบ เชน การสวดมนต, การเทศนาของนกบวช เปน

ตน)..................................................................................................................... o ............................................................................................................................ o ............................................................................................................................

ขาพเจาขอมอบหมายให (ชอ นามสกล).............................................................. ในฐานะ

บคคลใกลชด (ถาม) เปนผแสดงเจตนาแทน เมอขาพเจาอยในภาวะทไมสามารถสอสารกบผอนได

ตามปกตเพอทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงของขาพเจา หรอปรกษาหารอกบผประกอบวชาชพ

ดานสาธารณสขในการวางแผนการดแลรกษาตอไป

ขาพเจาไดทาหนงสอแสดงเจตนาตอหนาพยาน และทาสาเนาเอกสารมอบใหบคคลใกลชด และ

พยานเกบรกษาไว เพอนาไปแสดงตอเจาหนาทของสถานพยาบาลเมอขาพเจาถกนาตวเขารกษาใน

สถานพยาบาล

ลงชอผทาหนงสอแสดงเจตนา....................................................

ลงชอบคคลใกลชด.................................................

ลงชอพยาน..........................................................

ลงชอพยาน..........................................................

ลงชอผเขยน/ผพมพ ............................................................. ผใกลชด (ทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงของผทาหนงสอ หรอหารอแนวทางการดแล

รกษากบผประกอบวชาชพเวชกรรมทดแลรกษาขาพเจา เชน บดา มารดา สาม ภรรยา บตร พ นอง หรอ

บคคลอนทมความสมพนธใกลชดกน ไววางใจกน)  

ชอ-นามสกล ...............................................มความสมพนธเปน ................................... หมายเลขบตรประจาตวประชาชน ..............................................................................................

ทอยทตดตอได........................................................................................................................

เบอรโทรศพท ........................................................................................................................  พยานคนท ๑

ชอ-นามสกล ................................................มความสมพนธเปน .................................  หมายเลขบตรประจาตวประชาชน ..............................................................................................

ทอยทตดตอได.......................................................................................................................

เบอรโทรศพท .......................................................................................................................  พยานคนท ๒  

ชอ-นามสกล .............................................มความสมพนธเปน ...................................  หมายเลขบตรประจาตวประชาชน .............................................................................................

ทอยทตดตอได......................................................................................................................

เบอรโทรศพท ...................................................................................................................... ผเขยนหรอผพมพหนงสอนแทนผทาหนงสอแสดงเจตนา

ชอ-นามสกล .............................................มความสมพนธเปน .................................  หมายเลขบตรประจาตวประชาชน ...........................................................................................

ทอยทตดตอได.....................................................................................................................

เบอรโทรศพท .................................................................................................................... 

ตวอยางหนงสอแสดงเจตนาไมประสงคจะรบบรการสาธารณสข (แบบท ๒)

วนท ...................................

 ขาพเจา (ชอ-นามสกล) .............................................................................อาย........ป

บตรประชาชนเลขท ................................................................................................................

ทอยทตดตอได .................................................................................................................... เบอรโทรศพท ...................................................เบอรททางาน ................................................ 

ขณะทาหนงสอฉบบน ขาพเจามสตสมปชญญะบรบรณ และมความประสงคทจะแสดงเจตนาทจะ

ขอตายอยางสงบตามธรรมชาต ไมตองการใหมการใชเครองมอใดๆ กบขาพเจา เพอยดการตายออกไป

โดยไมจาเปนและเปนการสญเปลา แตขาพเจายงคงไดรบการดแลรกษาตามอาการ • เมอขาพเจาตกอยในวาระสดทายของชวต หรอ • เมอขาพเจาไดรบทกขทรมานจากการบาดเจบหรอโรคทไมอาจรกษาใหหายได ขาพเจาขอปฏเสธการรกษาดงตอไปน (เลอกไดมากกวา 1 ขอ และใหเซนชอกากบหนาขอททาน

เลอก)

o การเจาะคอเพอใสทอชวยหายใจ o การใชเครองชวยหายใจ o การใหสารอาหารและนาทางสายยาง o การเขารกษาในหองไอ.ซ.ย (I.C.U.) o การกระตนระบบไหลเวยน o กระบวนการฟนชพเมอหวใจหยด o การรกษาโรคแทรกซอนดวยยาหรอวธการรกษาใดๆ o ....................................................................................................................... o ....................................................................................................................... o .......................................................................................................................

ในกรณทผประกอบวชาชพดานสาธารณสขไดใหบรการดงกลาว โดยมไดทราบถงเนอความใน

หนงสอแสดงเจตนาฉบบนหรอไมทราบความประสงคทแทจรงของขาพเจา ขาพเจาขอรองใหผนนกรณา

หยดการบรการ(Withdraw)ตอไปนดวย ไดแก

o การใชเครองชวยหายใจ o การใหสารอาหารและนาทางสายยาง o ....................................................................................................................... o ....................................................................................................................... o .......................................................................................................................

ขาพเจาขอใหสถานพยาบาลหรอผประกอบวชาชพดานสาธารณสขอานวยความสะดวกตามความ

เหมาะสม ดงตอไปน

ความประสงคทจะเสยชวตทบาน  o การเยยวยาทางจตใจ(กรณาระบ เชน การสวดมนต, การเทศนาของนกบวช) o ....................................................................................................................... 

ขาพเจาขอมอบหมายให (ชอ นามสกล) .............................................................. ในฐานะ

บคคลใกลชด (ถาม) เปนผแสดงเจตนาแทน เมอขาพเจาอยในภาวะทไมสามารถสอสารกบผอนได

ตามปกต เพอทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงของขาพเจา หรอปรกษาหารอกบแพทยในการวาง

แผนการดแลรกษาตอไป

ขาพเจาไดทาหนงสอแสดงเจตนาตอหนาพยาน และทาสาเนาเอกสารมอบใหบคคลใกลชด และ

พยานเกบรกษาไว เพอนาไปแสดงตอเจาหนาทของสถานพยาบาลเมอขาพเจาถกนาตวเขารกษาใน

สถานพยาบาล ผแสดงเจตนา....................................................ลงชอ บคคลใกลชด...................................................ลงชอ พยาน................................................ลงชอ พยาน.................................................ลงชอ

ผใกลชด (ทาหนาทอธบายความประสงคทแทจรงของผทาหนงสอ หรอหารอแนวทางการดแล

รกษากบผประกอบวชาชพเวชกรรมทดแลรกษาขาพเจา เชน บดา มารดา สาม ภรรยา บตร พ นอง หรอ

บคคลอนทมความสมพนธใกลชดกน ไววางใจกน)  ชอ-นามสกล ...............................................มความสมพนธเปน ....................................  

หมายเลขบตรประจาตวประชาชน ...............................................................................................

ทอยทตดตอได.........................................................................................................................

เบอรโทรศพท .........................................................................................................................  พยานคนท ๑  

ชอ-นามสกล .............................................มความสมพนธเปน ......................................  หมายเลขบตรประจาตวประชาชน................................................................................................

ทอยทตดตอได.........................................................................................................................

เบอรโทรศพท .........................................................................................................................  พยานคนท ๒

ชอ-นามสกล .................................................มความสมพนธเปน .................................  หมายเลขบตรประจาตวประชาชน ...............................................................................................

ทอยทตดตอได.........................................................................................................................

เบอรโทรศพท .........................................................................................................................  ผเขยนหรอผพมพหนงสอนแทนผทาหนงสอแสดงเจตนา

ชอ-นามสกล ..................................................มความสมพนธเปน ................................  

หมายเลขบตรประจาตวประชาชน ...............................................................................................

ทอยทตดตอได.........................................................................................................................

เบอรโทรศพท .........................................................................................................................