นวตักรรม

“เครือขายคณุคาผลไมคณุภาพ”

เครอืขายคุณคาผลไมคุณภาพ : การบริหารจัดการ เงื่อนไขของนวัตกรรม : ป 2550 กลุมชาวสวนผลไมที่เปนสมาชิกของ

สหกรณกรเกษตรเขาคิชกูฏ จํากัด จังหวัดจันทบุรี เผชิญปญหาที่มีผลกระทบจากตนทุนการผลิตที่สูงข้ึน ขณะเดียวกับราคาจําหนายผลไมมีราคาตกตํ่า (โดยเฉพาะในชวงฤดูกาลที่ผลไมออกสูตลาด) กอปรกับนโยบายรัฐที่สงเสริมการปลูกยางพาราและปาลมนํ้ามัน) จึงทําใหชาวสวนผลไมจํานวนมากเปลี่ยนอาชีพไปปลูกยางพาราและปาลมนํ้ามันแทน

วัตถุประสงคของนวัตกรรม : กลุมชาวสวนผลไม ภายใตแกนนําของพอวิชัย ประกอบทรัพย ประมาณ 20 คน มีความคิดที่จะหาทางแกปญหาความผันผวนของราคาผลไม และทางเลือกสําหรับชาวสวนผลไมที่จะยังคงดํารงอยูในอาชีพชาวสวนผลไมอยางย่ังยืน (โดยที่กลุมชาวสวนผลไม ภายใตแกนนําของพอวิชัย ไดริเริ่มพัฒนาการผลิตผลไมคุณภาพ โดยมีนักสงเสริมสหกรณและนักวิชาการเปนพ่ีเลี้ยงในพื้นที่)

การออกแบบนวัตกรรม : การออกแบบนวัตกรรมเปนไปภายใตกระบวนการมีสวนรวมของผูเกี่ยวของ ประกอบดวย กลุมชาวสวนผลไมอําเภอเขาคิชกูฏที่สนใจเขารวมโครงการ ฝายจัดการสหกรณการเกษตรเขาคิชกูฏ จํากัด เจาหนาที่สงเสริมสหกรณจังหวัดจันทบุรี และนักวิจัยสถาบันวิชาการดานสหกรณ ไดนําเอาชุดความรู การจัดการโซอุปทานในธุรกิจสหกรณ การเชื่อมโยงเครือขายคุณคา การสรางแบรนด และการจัดการเกษตรที่ดี (Good Agricultural Practice: GAP) มาใชในการออกแบบกระบวนการขับเคลื่อนการพัฒนา “ระบบการจัดการโซอุปทานในธุรกิจผลไมคุณภาพของสหกรณการเกษตร” พัฒนาไปสู “เครือขายคุณคาผลไมคุณภาพ”

รปูที่ 6 เครอืขายคุณคาผลไม จังหวัดจันทบุร ี

การดําเนินการโครงการนวัตกรรม : การดําเนินการนวัตกรรม “เครือขายคุณคาผลไมคุณภาพ” เปนไปในรูปแบบของการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีสวนรวม ภายใตกลไกของโครงการ “เครือขายคุณคาผลไม” โดยมีระยะเวลาดําเนินการโครงการวิจัยอยางตอเน่ือง 3 ระยะ ระหวางป 2552 – 2556 โดยการดําเนินการที่สําคัญ ประกอบดวย 5 ข้ันตอน ดังนี้ (รูปที่ 7)

รปูที่ 7 การดําเนินการโครงการนวัตกรรม “เครอืขายคุณคาผลไม”

การพัฒนาการผลิตผลไมคุณภาพ ภายใตกลไกกลุมชาวสวนผลไมคุณภาพที่นําเอาวิธีการเกษตรที่ดี : GAP มาใชยกระดับคุณภาพผลไมจากฟารม (Best from Farm) และการสรางทายาทเกษตรกร

การจัดการความรูและวางกรอบแนวทางเชิงกลยุทธสําหรับการขับเคลื่อนระบบธุรกิจของเครือขายคุณคาผลไมที่มีสหกรณการเกษตรเขาคิชกูฏ จํากัด ไดประยุกตนําเอาการจัดการโซอุปทานในธุรกิจสหกรณมาใช โดยมีนักสงเสริมสหกรณเปนพี่เลี้ยง

การวางแผนธุรกิจผลไมคุณภาพ โดยสหกรณการเกษตรเขาคิชกูฏ จํากัด รวมกับภาคีพันธมิตรธุรกิจ ดวยการนําเอาการบริหารจัดการโซอุปทานในธุรกิจสหกรณมาใช

การกระจายสินคาตามชองทางการตลาดตางๆ ภายใตแบรนด คิชกูฏโมเดล (KM) โดยภาคีพันธมติร

การติดตามขอมูลปอนกลับเพื่อการพัฒนาธุรกิจ 4.1) ผลลัพธจากการดําเนินโครงการนวัตกรรม สามารถสรางคุณคาไดทั้ง

ดานเศรษฐกิจ และสังคม ที่เกิดข้ึนแกกลุมชาวสวนผลไมคุณภาพ และผูเกี่ยวของ ผลกระทบดานเศรษฐกิจ :

- กลุมชาวสวนผลไมคุณภาพ จําหนายผลไมคุณภาพไดปละ 9,961 ตัน โดยใชกลไกของภาคีพันธมิตร

- เพ่ิมชองทางการจําหนายในประเทศ (เทสโกโลตัส แม็คโคร เครือขายสถาบันเกษตรกร) และตางประเทศ ผานภาคีบริษัทสงออกไปยังประเทศจีน เวียดนาม บรูไน ตะวันออกกลาง

ผลกระทบดานสังคม : - ชุดความรู GAP ดวยจิตสํานึก ชุดความรูการจัดการและสงมอบผลไม

คุณภาพ - กอเกิดเปนสังคมฐานความรูในกลุมชาวสวนผลไมคุณภาพ และ

ทายาทเกษตรกร - ไดชุดความรู การผลิตการเกษตรที่ดีดวยจิตสํานึก หรือที่รูจักกันดีวา

ชุดความรู GAP ดวยจิตสํานึก ที่พอวิชัย ประกอบทรัพย และกลุมชาวสวนผลไมไดสรางแนวปฏิบัติที่ดีเพื่อการเผยแพรความรูสูสาธารณะ

- ตัวแบบธุรกิจของสหกรณการเกษตรที่นําเอาการจัดการโซอุปทานมาใชในธุรกิจสหกรณ ซ่ึงเปนแนวปฏิบัติที่ดีในการสรางความสามารถในการแขงขันแกสหกรณการเกษตร

- การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมผูบริโภคในสังคม ใหหันมาบริโภคผลไมคุณภาพภายใตแบรนด คิชกูฏโมเดล ซ่ึงมีราคาสูงกวาแตบริโภคไดทุกผลอยางปลอดภัย

4.2) “ศูนยเรียนรูกลุมชาวสวนผลไมคุณภาพ” เพื่อการเผยแพรแกสาธารณชน ซ่ึงปจจุบันมีผูสนใจเขาเยี่ยมชมและศึกษาดูงานเปนจํานวนมาก

การขยายผลเพื่อการนําไปใชประโยชน :

ปจจุบันขยายผลจัดต้ังและดําเนินงาน ศูนยเรียนรูมีชีวิต (Living Learning Center) เพื่อการถายโอนความรู “วิถีชีวิตชาวสวนผลไมคุณภาพ” เพื่อการเผยแพร

การถายโอนความรู พัฒนาเปน “นาสารโมเดล” แกกลุมชาวสวนผลไม จังหวัด สุราษฎรธานี

การพัฒนาหลักสูตรเรียนรูสูการเกษตรย่ังยืน และคุณภาพชีวิตที่ดีของชาวสวนผลไม โดยใชหองเรียนธรรมชาติเพื่อการแบงปนความรูระหวางภูมิปญญาและนวัตกรรมใหม ไปสูการยกระดับเกษตรกรมืออาชีพ และโปรแกรมการทองเที่ยวเชิงเกษตร โดยสหกรณการเกษตรเขาคิชกูฏ จํากัด