อาหารในผู้ป่วยไตเรื้อรัง

11
26/02/59 1 ชนิดา ปโชติการ โภชนบําบัดผู้ป่ วยโรตไตเรื้อร ัง ผศ ดร. ชนิดา ปโชติการ,PhD.,LD,MPH,CDT สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล สมาคมนักกําหนดอาหารแห่งประเทศไทย ชนิดา ปโชติการ บุคคลากรที่เกี่ยวข้องในการดูแล ผู้ที่เป็ นโรคไตเรื้อร ัง ผู ้ป่ วย แพทย์ พยาบาล เภสัชกร นักกําหนดอาหาร/ นักโภชนาการ/ โภชนากร ที่มา: Jutamas Onnom อสม เจ้าหน้าทีสธ นักกิจกรรม/ นักกายภาพ ชนิดา ปโชติการ ล ักษณะของทีมที่ประสบความสําเร็จในการ ดูแลผู้ป่ วยด้านโภชนาการ ผู้ป่ วยเป็ นจุดศุนย์กลาง ตระหนักความสําคัญของการให้โภชนบําบัด มีความรู้และทักษะในการให้คําปรึกษาด้าน โภชนาการ มีการติดตามและประเมินภาวะโภชนาการอย่าง สมํ่าเสมอ มีท ักษะในการสื่อสาร มีการทํางานแบบสหสาขาวิชาชีพซึ่งตระหนักถึง บทบาทซึ่งกันและกันในการดุแลผู้ป ่ วยในด้านอาหาร และโภชนาการ ชนิดา ปโชติการ การแบ่งโรคไตเรื้อรังออกเป็ นระยะต่าง ระยะ ความหมาย %การทํางานที่เหลืออยู 1 ไตเริ่มถูกทําลายเล็กน้อย > 90 แต่การทํางานของไตย ังปกติอยู่ 2 ไตทํางานลดลงเล็กน้อย 60-89 3a ไตทํางานลดลงเล็กน้อยถึงปานกลาง 45-59 3b ไตทํางานลดลงเล็กน้อยถึงปานกลาง 30-44 4 ไตทํางานลดลงอย่างมาก 15-29 5 ไตเรื้อรังระยะสุดท้าย <15 (หรือต้องทําการล้างไต) NKF-K/DOQI, 2002 ชนิดา ปโชติการ การแนะนําอาหารในผู้ป่ วย โรคไตเรื้อรังระยะที1-2-3a ควรเน้นในเรื่องการ ควบคุมความดันโลหิตให ้ น ้อยกว่า 130-139/80-89 มิลลิเมตรปรอท ควบคุมระดับนํ้าตาลสะสมในเลือดHbA 1c ไม่ให ้ เกิน 7% โดยลดการบริโภคเค็ม(2 กรัม/วัน) จํากัด ปริมาณแป้งและนํ้าตาลรวมทั้งไขมันชนิดอิ่มตัว และตรวจนํ้าตาลก่อนและหลังอาหารสองชั่วโมง อย่างสมํ ่าเสมอ ชนิดา ปโชติการ To reduce the risk or slow the progression of nephropathy – Optimize glucose control A – Optimize blood pressure control A Recommendations: Nephropathy ADA. 9. Microvascular Complications and Foot Care. Diabetes Care 2015;38(suppl 1):S58

Upload: capd-angthong

Post on 27-Jan-2017

3.551 views

Category:

Healthcare


0 download

TRANSCRIPT

26/02/59

1

ชนดา ปโชตการ

โภชนบาบดผปวยโรตไตเรอรง

ผศ ดร. ชนดา ปโชตการ,PhD.,LD,MPH,CDTสถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล

สมาคมนกกาหนดอาหารแหงประเทศไทย ชนดา ปโชตการ

บคคลากรทเก ยวของในการดแลผท เปนโรคไตเรอรง

ผปวย

แพทย

พยาบาล

เภสชกร

นกกาหนดอาหาร/นกโภชนาการ/โภชนากร

ทมา: Jutamas Onnom

อสม

เจาหนาท สธ

นกกจกรรม/นกกายภาพ

ชนดา ปโชตการ

ลกษณะของทมทประสบความสาเรจในการดแลผปวยดานโภชนาการ

• ผปวยเปนจดศนยกลาง• ตระหนกความสาคญของการใหโภชนบาบด• มความรและทกษะในการใหคาปรกษาดานโภชนาการ

• มการตดตามและประเมนภาวะโภชนาการอยางสมาเสมอ

• มทกษะในการสอสาร• มการทางานแบบสหสาขาวชาชพซงตระหนกถงบทบาทซงกนและกนในการดแลผปวยในดานอาหารและโภชนาการ ชนดา ปโชตการ

การแบงโรคไตเรอรงออกเปนระยะตาง ๆระยะ ความหมาย %การทางานทเหลออย

1 ไตเร มถกทาลายเลกนอย > 90

แตการทางานของไตยงปกตอย

2 ไตทางานลดลงเลกนอย 60-89

3a ไตทางานลดลงเลกนอยถงปานกลาง 45-59

3b ไตทางานลดลงเลกนอยถงปานกลาง 30-44

4 ไตทางานลดลงอยางมาก 15-29 5 ไตเรอรงระยะสดทาย <15 (หรอตองทาการลางไต) NKF-K/DOQI, 2002

ชนดา ปโชตการ

การแนะนาอาหารในผปวยโรคไตเรอรงระยะท 1-2-3a

• ควรเนนในเรองการ ควบคมความดนโลหตให นอยกวา 130-139/80-89 มลลเมตรปรอท

• ควบคมระดบนาตาลสะสมในเลอดHbA1c ไมให เกน 7%

• โดยลดการบรโภคเคม(2 กรม/วน) จากดปรมาณแปงและนาตาลรวมทงไขมนชนดอมตว และตรวจนาตาลกอนและหลงอาหารสองชวโมงอยางสมาเสมอ

ชนดา ปโชตการ

• To reduce the risk or slow the progression of nephropathy– Optimize glucose control A

– Optimize blood pressure control A

Recommendations: Nephropathy

ADA. 9. Microvascular Complications and Foot Care. Diabetes Care 2015;38(suppl 1):S58

26/02/59

2

ชนดา ปโชตการ

Therapeutic Dietary Goal and Its Relevance

Ranges/Goals DietaryIntervention

Reduce AlbuminuriaDecreased albuminuriais associated with slower progression of CKD, particularly in diabetics. Limiting dietary protein may re-duce albuminuriaand improve blood glucose control, hyper-lipidemia, blood pressure, renal bone disease, and metabolic acidosis. (de Zeeuw et al, 2004).

Reduce or stabilize the amount of albumin lost in the urine

Limit excessive dietary protein as follows: • Nondiabetic: 0.8 g protein/kg/day.• Diabetic: 0.8-1.0 g protein/kg/day. Evidence suggests that further lowering to 0.6 g protein/kg/day in nondiabetic patients may be beneficial, but adherence is difficult. Some patients may be able to achieve this level with intensive counseling. ชนดา ปโชตการ

Nutrition in chronic kidney failure

AJKD 2000

CKD stage Daily protein intake

Stage I-II(eGFR >60ml/min/1.73 m2)

Normal intake (<1g protein/kg IBW)

Stage III(eGFR >30-59/min/1.73 m2)

0.6-0.8 g protein/kg IBW (2/3 of HBV)

Stage IV-V(eGFR <30/min/1.73 m2)

0.6-0.8 g protein/kg IBW (2/3of HBV)or 0.3-0.4 g of vegetable origin/kg IBW supplement with EAA and /or KA

ชนดา ปโชตการ

เวลาทใชในการเปลยนไปเปนนาตาลของอาหารชนดตางๆ

ชนดอาหาร %ทเปลยนไป เวลาทใชในการ

เปลยนเปนนาตาล

นาตาล 100% 15 – 30นาท

ขาว แปง ผลไม 90-100% 30 - 90 นาท

เนอสตว นม ไข 58% 3 - 4 ชวโมง

ไขมน 10-30% หลายชวโมงชนดา ปโชตการ

เปาหมายในการควบคมเบาหวาน

การตรวจ ด ตองปรบปรง

น าตาลในเลอดขณะอดอาหาร(มก./ดล.) 80-120 >140

น าตาลในเลอดหลงอาหาร 2 ชม(มก./ดล.) 80-160 >180

นาตาล เฉลยสะสมHbA1c (%) <7 >8

โคเลสเตอรอลรวม (มก./ดล.) <200 >250

LDL- โคเลสเตอรอล(มก./ดล.)-ตวไมด <100 >130

HDL- โคเลสเตอรอล (มก./ดล.)-ตวด >45 <35

ไตรกลเซอไรด(มก./ดล.) <200 >400

ดชนมวลกาย (กก./ตารางเมตร) 20-25 >27

ความดนเลอด (มม.ปรอท) 130/85 >160/90

ชนดา ปโชตการ

A1C ~ “นาตาลเฉลยสะสม”

American Diabetes Association

A1C eAG

% mg/dL mmol/L

6 126 7.0

6.5 140 7.8

7 154 8.6

7.5 169 9.4

8 183 10.1

8.5 197 10.9

9 212 11.8

9.5 226 12.6

10 240 13.4

Formula: 28.7 x A1C - 46.7 - eAGชนดา ปโชตการ

การควบคมระดบนาตาล• เปาหมายทตองการคอกนใหระดบนาตาลขนชาๆ

และไมขนสง อาหารทสงผลตอการควบคมระดบนาตาลมดงน

– ปรมาณ นาตาล ขาว แปง

– ปรมาณใยอาหารทกน

– ปรมาณไขมนจากสตวทกน

– ความบอยครงในการกน

26/02/59

3

ชนดา ปโชตการ

การควบคมระดบนาตาล

กนนาตาล ขาว แปงมาก นาตาลในเลอด

กนใยอาหารมาก นาตาลในเลอด

กนไขมนจากสตวมาก นาตาลในเลอด

ชนดา ปโชตการ

ไมควรกนนาตาลเกน (10%พลงงาน/วน)

1 ชอนชา = ขอนวหวแมมอ

กนนามนชนดดไมเกน 9 ชอนชาหรอ 3 ชอนโตะตอวนกนนาตาลไมเกน 6 ชอนชาหรอ 2 ชอนโตะตอวน

ทมา: ศลยา คงสมบรณเวช

ชนดา ปโชตการ

ผลตภณฑ ปรมาณนาตาล(ชอนชา)

นาสม 25% ผสมวนมะพราว 400 ซซ 7นาสม 1 กระปอง 325 ซซ 7 ½นาอดลม 1 กระปอง325 ซซ 8ชาเขยว 500 ซซ 12กาแฟ 3 in one (26 กรม) 3นมเปรยว(รสธรรมดา) 120 ซซ 3

ปรมาณนาตาลในอาหารและเครองดม

กองโภชนาการ กรมอนามยและ สถาบนโภชนาการ ม มหดล ชนดา ปโชตการ

ผลตภณฑ ปรมาณนาตาล (ชอนชา)นาขง 1 ซอง (18 กรม ) 3 ½เครองดมชกาลง 100 ซซ 3 ½กาแฟ 1 กระปอง 180 กรม 3 ½นมถ วเหลอง250 ซซ 3 ½โยเกรตผสมวนมะพราว 150 กรม 4นมปรงแตงรสชอคโกแลต 200 ซซ 4นาผลไม (รสสม) 240 ซซ 4 ½โยเกรตผสมธญญาพช 150 กรม 4 ½

ปรมาณนาตาลในอาหารและเครองดม

ชนดา ปโชตการ

ปรมาณนาตาลในขนมชอขนม ปรมาณนาตาล

(กรม) (ชอนชา) ขนมเปยกปน 1 ชน 10 2 1/2

ขาวตมมดไสกลวย 1 ชน 11 2 3/4

ขาวเหนยวสงขยา 1 หอ 19 4 3/4

ขาวเหนยวหนาปลาแหง 1 หอ 22 5 1/2

ขนมทอดหยอด 1 ลก 5 1 1/4

ขนมเมดขนน 1 เมด 3 3/4

ขนมฝอยทอง 1 แพ 13 3 1/4

กองโภชนาการ กรมอนามยและ สถาบนโภชนาการ ม มหดล ชนดา ปโชตการ

ADI (mg/

kg body wt)

นาอดลม 1 กระปอง

(mg)

จานวนนาอดลมทดมแลวเกดอนตราย(ADI for 60-kg

person)

จานวนนาตาลเทยมทกนแลวเปนอนตราย

(mg)

จานวนนาตาลเทยมทกนแลวเปน

อนตรายเปนซอง ADI for 60-kg

Acesulfame K 15 40 25 50 18

Aspartame 50 200 15 35 86

Saccharin 5 140 2 40 7.5

Sucralose 5 70 4.5 5 60

นาตาลเทยม

26/02/59

4

ชนดา ปโชตการ

ดชนนาตาล (glycemic index)

เปนตวเลขบอกปรมาณนาตาลในเลอดทเพมข นหลงการรบประทานอาหารแตละชนดเทยบกบการรบประทานนาตาลกลโคสในจานวนคารโบไฮเดรตทเทากน นาตาลกลโคสมดชนนาตาลเทากบ 100%

ชนดา ปโชตการ

ดชนนาตาล

•ดชนนาตาลตา = 0-55•ดชนนาตาลปานกลาง = 56-69•ดชนนาตาลสง = 70-100

ชนดา ปโชตการ

ดชนนาตาลของผก

บรอคโคล = 10 กระหลาปล = 10ผกกาดแกว = 10เหด = 10หวหอม = 10

พรกหยวก = 10ถ วพแหง = 28แครอท = 49ถ วเมดเขยว = 48ขาวโพด = 60ฟกทอง = 75

ชนดา ปโชตการ

คาดชนนาตาลในผลไม

• มะมวงเสวยดบ (28), • ฝรง (34)• สมสายนาผง (44)• ลาไย (44), • เงาะ (55),

แตงโมกนร (58), มะมวงนาดอกไมสก (64) มะละกอ (65) สบปะรด (72)

ชนดา ปโชตการ

ดชนนาตาลของอาหารพวกขาว

• ขาวบารเลย = 25ขาวซอมมอ = 55ขาวบสมาต = 58ขาวขาวหก = 72ขาวขาว (ขาวเจา) = 87ขาวเหนยว = 98

ดชนนาตาลของนาผลไม

นามะเขอเทศ = 38นาแอปเปล = 40นาสบประรด = 46นาสม = 53

ชนดา ปโชตการ

ควรจะกนอยางไร?•ควรเลอกกนขาว แปงทมใยอาหารสง ซงกคออาหารประเภท ธญพชทไมไดขดสตางๆ เลอกขาวซอมมอแทนขาวขดขาว

26/02/59

5

ชนดา ปโชตการ

ผก 3 ทพพ+ ผลไม = 2 จานเลกขาวกลอง + ถว = 7 ทพพ

ปรมาณใยอาหารทควรกน

ชนดา ปโชตการ

กนผลไมจานเลกตอมอ

7-8 ชนคา 7-8 ชนคา 1/2 ลก

3-4 ลก 3-4ลก 3-4 ลก

1 จานเลก =

ชนดา ปโชตการ

ในธรรมชาต ถาไมปรงอะไรเลยในอาหาร เราจะได โซเดยมประมาณ 800-1000 มลลกรม ทเหลอมาจากการปรงอาหารโซเดยมพบได เกลอเครองปรงรส เชน นาปลาอาหารเบเกอร(ผงฟ)อาหารกระปอง(สารกนบด)

จากดเกลอโซเดยม2000 มก/วน

ชนดา ปโชตการ

ปรมาณโซเดยม• เกลอ(โซเดยมคลอไรด)

– 1 ชอนชา (ช.ช) 5000มก = โซเดยม 2000 มก

– เกลอ มโซเดยม = 40%• นาปลาและซอว 1ช.ช= โซเดยม 400 มก• ซอสมะเขอเทศ 1 ช.ช = โซเดยม 55 มก• ซอสหอยนางรม 1 ช.ช = โซเดยม 140-160 มก• นาจมไก1 ช.ช = โซเดยม 67-76 มก• บะหมก งสาเรจรป 60 กรม = โซเดยม 1,500 มก.• โจกกงสาเรจรป 42 กรม = โซเดยม 1,000 มก.• ***สรปใชนาปลาไดไมเกนวนละ 3- 4 ชอนชา***

ชนดา ปโชตการ

การปรบพฤตกรรม วธการ ประโยชนในการลดSystolic blood

pressure

ลดนาหนก ควบคม BMI 18.5-24.9 kg/m2 5-20 mmHg/นน ตวทลด 10 kg

ลด Na ไมใหเกนวนละ 100 mmol,Na 2.4 g( เกลอแกง 6 กรม หรอ ประมาณ 1 ชอนชา)

2-8 mmHg

เพมผก ผลไม ลดไขมนอมดว

กนผก ผลไม และนมทมไขมนตา, ลดไขมนรวม และไขมนอมตว

8-14 mmHg

ออกกาลงกาย ออกกาลงกายแบบแอโรบคสมาเสมอ เชน เดนเรวๆ อยางนอยวนละ 30 นาท 4 วน/สปดาห

4-9 mmHg

ดม alcohol พอประมาณ

ผชาย No more than 2 drinks/dayเบยร 720 ml, ไวน 300 ml วสก 90 ml/วนผหญงหรอผท รปรางเลกใหลดขนาดของ alcohol ลงครงหนง

2-4 mmHg

ควบคมความดนโลหต DASH: Dietary Approaches to Stop HT

ชนดา ปโชตการ

การแนะนาการลดเคม• เปลยนพฤตกรรมในการปรงรส• ใชมะนาว พรก เครองเทศปรงอาหารแทนเกลอหรอนาปลา

• ถาซออาหารกระปองตองอานสลากอาหารเพอดปรมาณสารอาหารเลอกทมเกลอตา

• กนอาหารสด เชน เนอสตว ผก หรอผลไม แทนการรบประทานอาหารทผานขบวนการถนอมอาหาร

• ไมเตมเกลอหรอนาปลาเพมในอาหารทปรงเสรจ

26/02/59

6

ชนดา ปโชตการ

• อาหารตากแหง เชน ปลาเคม เนอเคม หอยเคม กงแหง ปลาแหง

• เนอสตวปรงรส ไดแก หมหยอง หมแผน กนเชยง• อาหารกงสาเรจรป เชน บะหมสาเรจรป โจกซอง ซปซอง

• อาหารสาเรจรป เชน มนฝรงแผน อาหรกระปอง• เครองปรงรสทมเกลอมากเชน ซปกอน ผงปรงรส ผงฟ

• อาหารหมกดองเคม เชน กะป เตาหย ปลารา ไตปลา ไขเคม ผกดอง ผลไมดอง

การแนะนาการลดเคม

ชนดา ปโชตการ

การอานฉลาก

อานฉลากโภชนาการ เลอกอาหารทมโซเดยมนอย นาตานอย ควรเลอกอาหารวางทโซเดยม < 100 มลลกรมตอหอ

ทมา: เอกหทย แซเตย

ชนดา ปโชตการ

2

16

11

6

อาหารจานสขภาพ

เครองปรง

เลขทควรจา =?

6 ชช นาตาล 6ชช นามน 1ชช เกลอ 3-4 ชชนาปลา

ผก ½ จาน ขาว ¼ จาน เนอสตว 4-6 ชต

ชนดา ปโชตการ

ปรามด เบาหวาน

ผก 4-5 ทพพ

ขาว แปง 4-5 ทพพ

ถว 1-2

การออกกาลงกายและควบคมนาหนก

ผลไม 4-5 สวน

นามนพช 3-4 ชอนชา

ถวตางๆ 1-2ทพพ ธญพช 1-2ทพพ

นา 5-6แกว

กนวนละเทาไร

เนอสตว ปลา ไข 2 สวน

วตามน

หลกเลยงอาหารทหวานจดลดกนเนอแดงและเนย

คนไขไตตองระวงผกและผลไมทมโพแทสเซยมสงและอาจตองจากดเนอสตว

นมพรองมนเนย 1 แกว

ชนดา ปโชตการ ชนดา ปโชตการ

ผปวยโรคไตเรอรงทยงไมไดลางไต

ไมเปนโรคไตเรอรงผทฟอกเลอด

ผทลางไตทางหนาทอง

กรองไดปกต กรองไดลดลง

ตองฟอกเลอดหรอลางไตทางหนาทอง

เปรยบเทยบการทางานของไต และบทบาทของอาหาร

กรองไดนอยมากๆ

-ยา+ อาหารทเหมาะสม-กนอาหารและใชยาทเหมาะสมถกตองทาใหไตเสอมชาลง

-สขภาพสมบรณแขงแรง-ปองกนภาวะแทรกซอน-ปองกนภาวะแทรกซอน

-สขภาพสมบรณแขงแรงบทบาทของอาหาร

ทมา:กลยา.กาลสมฤทธ นกกาหนดอาหาร

26/02/59

7

ชนดา ปโชตการ

ผปวยเปนโรคไตเรอรงระยะท 3b หรอมากกวา

• ควรจากดปรมาณโปรตน(0.6-0.8 กรม/นนตว 1 กก/วน

• ตดตามปรมาณนาและเกลอแรโดยเฉพาะ ระดบโพแทสเซยม ฟอสฟอรสในเลอด

• ระดบของพลงงานควรจะประมาณ 35 กโลแคลอร /นาหนกตว 1 กก /วนใน ผปวยทอายนอยกวา 60 ป และ 30 กโลแคลอร ในผปวยทอายมากกวา 60 ป ชนดา ปโชตการ

เปาหมายในการจดการดานโภชนาการ

•ชะลอการเสอมของไต•ลดอาการยรเมย •ลดความผดปกตของขบวนการเมตาบอรกซม •รกษาสมดลยของ fluid และ electrolyte•ผปวยอยอยางมคณภาพชวต

ชนดา ปโชตการ

จะจดอาหารไดอยางไร?1. ประเมนความตองการโปรตนและพลงงานให เหมาะกบนาหนกตวและระยะของการเปนโรคไตเรอรง

2. วางแผนสดสวนอาหาร 5 หมตามความตองการ3. ใหความรโดยการเอออานาจใหผปวย

(empowerment)4. ตดตามและประเมน5. ใหความรเพมเตม ชนดา ปโชตการ

ปรมาณโปรตน กรม/นาหนกตว 1 กก/วน

ระยะของการเปนโรคไตเรอรง

โปรตน 0.8-1.0 กรม/นาหนกตว 1 กก/วน ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 1-2

โปรตน 0.6-0.8 กรม/นาหนกตว 1 กก/วน ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 3

โปรตน 0.3-0.6 กรม/นาหนกตว 1 กก/วน* ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 3

โปรตน 0.6 กรม/นาหนกตว 1 กก/วน ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 4-5 โปรตน 0.3-04 กรม/นาหนกตว 1 กก/วน* ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 4-5

โปรตน 0.3-04 กรม/นาหนกตว 1 กก/วน** ผปวยโรคไตเรอรงระยะท 5โปรตน 1.0-1.5 กรม/นาหนกตว 1 กก/วน ผปวยทรบการบบดทดแทนไต

ปรมาณโปรตนทตองการในผปวยไตเรอรงระยะตางๆ

ทมา: สมาคมโรคไตแหงประเทศไทย 2553

ชนดา ปโชตการ

พลงงานทตองการ• อาย > 60 ป = 30 kcal /นนตว 1 kg/day

• อาย < 60 ป = 35 kcal /นนตว 1 kg/day

• ถาอวน = 20-25 kcal /นนตว 1 kg/day

• ถาผอมมาก = 35-40 kcal /นนตว 1 kg/day

NKF-K/DOQI, 2002ชนดา ปโชตการ

ปรมาณโปรตนทควรไดรบ(คนปกต)

ตวอยาง• นาหนก 60 กโลกรม อาย 65 ป• โปรตนทควรกน = 0.8 กรมตอนาหนกตว 1 กโลกรม

• ควรกนโปรตน 0.8 x 60 = 48 กรมตอวน

•พลงงาน =60 X 30 =1800 แคลลอร

26/02/59

8

ชนดา ปโชตการ

ปรมาณโปรตนทควรไดรบเมอไตเสอมระยะท 3bและมากกวา

• นาหนก 60 กโลกรม • โปรตนทควรกน = 0.6-0.8 กรมตอนาหนกตว 1 กโลกรม

• ควรกนโปรตน 0.6 x 60 = 36 กรมตอวน• พลงงาน =60 X 30 =1800 แคลลอร

ชนดา ปโชตการ

อาหารทผปวยรายนควรไดรบ

• โปรตน 36-40 กรมตอวน 1800 แคลลอร 2 กรม sodium

•แปลเปนอาหารโรคไตเรอรงไดอยางไร?

ชนดา ปโชตการ ชนดา ปโชตการ

สอการสอน Food Model

ทมา: สมาคมนกกาหนดอาหารแหงประเทศไทย สมาคมนกกาหนดอาหารแหงประเทศไทย

ชนดา ปโชตการ

จางายๆโปรตนและพลงงานในอาหารโปรตน พลงงานเฉลย

7 701

1/2

25

70

2 70

ชนดา ปโชตการ

โปรตนและพลงงานในอาหารโปรตน พลงงาน

0 45

0 20นามน 1 ชอนชา

นาตาล 1 ชอนชา

26/02/59

9

ชนดา ปโชตการ

2 ชต4 ชต2 2

3ทพพ (3) 1 12 จานเลก (1) 1 13 ทพพ 1

แผนการบรโภค40 กรมโปรตน พลงงาน1600Cal

10 ชช 3 3 4

แปงเนอสตว

ผกผลไมแปงปลอด

ไขมน

หมอาหาร เชา กลางวน เยน

1 1

2 ชต

จานวนสวน(โปรตน)

4ทพพ (8)

1

8 ชต(28)-

นาตาล* 6 ชช 2 2 2*ถาไมเปนเบาหวาน ถาเปนเบาหวานใชแปงปลอดโปรตนแทน)

ชนดา ปโชตการ

ผลไม1 จานเลก 1 2

4 3

1 แกว

สวนท 1 หมายถง ¼ ของจานเปนอาหารหมวดขาว แปง สวนท 2 หมายถง ¼ ของจานเปนอาหารหมวดเนอสตว และผลตภณฑจากเนอสตว สวนท 3และ4 หมายถง ½ ของจานเปนอาหารหมวดผก

การจดอาหารผปวยไตเรอรงอยางงาย

แบงจานอาหารขนาดมาตรฐาน 9 นวออกเปน 4 สวน

ชนดา ปโชตการ

สวนท1จดอาหารลงจานตามสวน

ผปวยควรไดรบพลงงานใหเพยงพอ เพอปองกนโปรตนถกดงไปใชเปนพลงงานทาใหเกดภาวะขาดอาหารได ควรบรโภคขาว แปงทมดชนนาตาลตาอยางนอยมอละ 2 ทพพ หลกเลยงแปงทมสวนผสมของผงฟ เชน ขนมปง เบเกอร ชนดา ปโชตการ

ขาวแปงทมฟอสฟอรสสง

•หมวดขาว แปง ขนมปง: •ขาวกลอง ขนมปงโฮลวด เบเกอร

•ควรหลกเลยงเมอมระดบฟอสฟอรสในเลอดสง

ชนดา ปโชตการ

• สวนท 2 หมายถง ¼ ของจานเปนอาหารหมวดเนอสตวและผลตภณฑจากสตว

• เลอกกน ปลา เนอไก เนอหม ไขขาว โดยกน มอละ กชอนโตะ (ขนกบนนาหนกตว)และระยะของการเปนโรคไต

สวนท 2

ชนดา ปโชตการ

ปรมาณ EPA & DHA : เนอปลานาจดไทย

(% นาหนก/นาหนกของกรดไขมนทงหมด)

ปลานาจด EPA DHA

ปลาชอน 1.77 5.48

ปลาดกดาน 0.68 5.56

ปลานล 2.66 7.19

ปลาสลด 3.39 7.45

ปลากดเหลอง 1.44 7.54

ปลาหมอไทย 2.01 7.77

ปลาเนอออน 2.59 9.32

ปลากราย 2.54 13.55

ปรมาณ EPA & DHA : เนอปลาทะเลไทย

(% นาหนก/นาหนกของกรดไขมนทงหมด)

ปลาทะเล EPA DHA

ปลากะพงขาว 2.96 18.72

ปลาจาละเมดดา 3.23 19.35

ปลาตาเดยว 1.72 22.77

ปลาชอนทะเล 1.57 23.36

ปลากระพงแดง 1.97 23.80

ปลาทแขก 2.66 25.57

ปลาโอลาย 1.18 33.55

ปลาดาบลาว 1.02 36.28

ปลาในไทยทม นามนปลาโอเมกา-3

26/02/59

10

ชนดา ปโชตการ

ทาอยางไรถาตองกนโปรตนตาแตแอลบลมนตา

• เพมพลงงานโดย เพมเมนจากแปงปลอด

•ดดแปลงเมนจากไขขาว

ชนดา ปโชตการ

ใชแปงโปรตนตาในการเพมพลงงานแตไมเพมโปรตน1 ทพพใหโปรตนนอย ใหพลงงาน = 70 แคลอร•วนเสน •แปงมน •สาค • เสนเซยงไฮ

ชนดา ปโชตการ

• สวนท 3 และ 4 หมายถง ½ ของจานเปนอาหาร หมวดผก• ควรเลอกกนผกสกมอละ 2 ทพพ• ควรเลอกกนผกสออนๆ เชน บวบเหลยม แตงกวา

(เอาเมลดออก) แตงราน ฟกเขยว หอมหวใหญ ผกกาดขาว พรกหวาน

• หลกเลยงการกนผกทมโพแทสเซยมสงเมอระดบโพแทสเซยมเกน 5.5 mg/dl เหดโคน ผกโขม

ชะอม หนอไมฝร ง มนเทศ มนฝร ง มะเขอเทศ บรอคโคล แครอทดบ

สวนท 3-4

ชนดา ปโชตการ

• ควรเลอกผลไมวนละ 1-2 จานเลก • 1จานเลก = ผลไม 8-10 ชนคาหรอผลไมขนาดกลาง 4 ผลหรอ ผลไมขนาดใหญ 1 ผล

• เลอกกนผลไมทมโพแทสเซยมตาและปานกลาง ไดแก ชมพ เงาะ สบปะรด มงคด องนเขยว

• ผลไมทมโพแทสเซยมสง ไดแก ทเรยน กลวย ลาไย นอยหนา ขนน มะเฟอง แคนตาลป และผลไมแหง

ผลไม

ชนดา ปโชตการ

พลงงาน• แหลงของพลงงานสวนใหญมาจาการกนขาว แปงปลอดโปรตน นาตาลและนามน

• พลงงานทผปวยควรจะไดรบขนอยกบผปวยแตละราย

• ควรไดรบพลงงานจากอาหารใหเพยงพอในแตละวนเพอปองกนไมใหเกดภาวะกลามเนอลบ

• ชนดของไขมนสวนใหญ ควรเปนไขมนด(ไขมนไมอ มตว) ชนดา ปโชตการ

นามนทควรใชในการประกอบอาหาร

• นามนปาลมไวทอด

• นามนราขาว นามนดอกทานตะวน นามนถ วเหลอง ใชสลบกนในการผด

• หลกเลยงไขมนทรานซ(เนยขาว)

ทมา: เชาวลต รตนกล

26/02/59

11

ชนดา ปโชตการ

นาผเปนโรคไตดมนาไดเทาไร?• ขนกบปรมาตรของปสสาวะทขบถายตอวน –วนละประมาณ 500-1,000 ซ.ซ. + ปรมาตรของปสสาวะทขบถายตอวน

– แตถาปสสาวะไดนอยกวา 500 มลลลตร/วน ควรจากดนาใหเหลอ 750-1,000 มลลลตร/วน

ชนดา ปโชตการ

เครองดม

• หลกเลยง นมเปรยวพรอมดม ไอศกรม เนย หลกเลยงนาอดลมสเขม ชา กาแฟทมรสแกจด ชอคโกและเครองดมแอลกอฮอล

• ปรมาณ= ปรมาตรของปสสาวะ 24 ชม. + 500 cc

1 แกว

ชนดา ปโชตการ

กนอาหารปลอดภย

อาหารสด อาหารพรอมปรง อาหารสาเรจรป

ชนดา ปโชตการ

การประเมนโดยใช EDA

ชนดา ปโชตการ© Copyright Fresenius Kabi AG

• Objective: To be used as a communication tool to educate people about

dietary recommendation for pre-dialysis CKD patient.• Design: Educational Website for free downloading educational

materials such as Handbook (PDF) and Web Board for asking questions.Websites: www.raktai.org

www.nephrochula.com

www.nephrothai.org

www.thaidietetics.org

Communication Channel

ชนดา ปโชตการ

สรป

• การดแลโภชนาการในผท ท มภาวะไตเรอรงตองประกอบดวยสหสาขาวชาชพททางานสมพนธกน ทราบหนาทและบทบาทของกนและกนและรวมกนทางานเปนทม

• ใหความรและคาปรกษาดานโภชนบาบดทถกตองและเหมาะสมและสอดคลองกบวถชวตของผปวย จะชวยชะลอการเสอมของไตในผปวยโรคไตเรอรง