ปฏิบัติการปัจจัยสังคมกำหนดสุขภาพ...
TRANSCRIPT
สความเปนธรรมทางสขภาพชลนภา อนกล
ปฏบตการปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ
๑๐ มถนายน ๒๕๕๘
สำานกงานสนบสนนกองทนสรางเสรมสขภาพ
ความเปนธรรมทางสขภาพ: คณคา ปรชญ
า
กรอบคดปจจยสงคมกำาหนดสขภาพA Conceptual Framework for Action on the Social Determinants of Health, Commission on Social Determinants of Health, April
2007
ปจจยเชงโครงสราง
หลกธรรมาภบาล
นโยบายเศรษฐกจโครงสรางตลาดแรงงาน
นโยบายสงคมแรงงาน ทดน ทอยอาศย
วฒนธรรม และระบบคณคา
ปจจยแวดลอมเศรษฐกจ สงคม
การเมอง
การจดลำาดบชนในสงคมโครงสรางสงคม/
การแบงชนชนทางสงคมสถานภาพทาง
เศรษฐกจสงคม
ชนชนทางสงคมเพศวถเชอชาต
การศกษา
อาชพ
รายได
ชนชน: มฐานเศรษฐกจและเขาถงทรพยากร
อำานาจ: เชอมโยงกบปจจยทางการเมอง/อำานาจตอรอง
เกยรตภม: ความมศกดศรในชมชน/สงคม
การเลอกปฏบต
ปจจยสงผาน
ความเหลอมลำาทางสขภาพและ
สขภาวะ
ปจจยเชงโครงสราง
นโยบายสาธารณะสขภาพ การศกษา
หลกประกนทางสงคม
CSDH, 2007
ปจจยสงผาน
ปจจยเศรษฐกจสงคม
ปจจยการเมอง
สถานภาพทางเศรษฐกจสงคม
โครงสรางสงคม
ชนชนทางสงคม
กระจายทรพยากรไมเทาเทยม
ความเหลอมลำาทางสงคม เศรษฐกจ และ
ผลทตกกบสขภาพ
ความเหลอมลำาของความเสยง
และความเปราะบาง ทางสขภาพ
สถานการณทางวตถ(การดำารงชวต
สภาพการทำางาน, อาหาร
สงจำาเปนพนฐาน ฯลฯ)
สถานการณทางจตใจ
พฤตกรรม
สภาวะแวดลอม
ระบบสขภาพ
ความเหลอมลำาทางสขภาพและ
สขภาวะ
ปจจยสงผาน
CSDH, 2007
ความเหลอมลำาทางสขภาพจากปจจยทางสงคม
หลกธรรมาภบาล
นโยบายเศรษฐกจโครงสรางตลาดแรงงาน
นโยบายสงคมแรงงาน ทดน ทอยอาศย
วฒนธรรม และระบบคณคา
ปจจยแวดลอมเศรษฐกจ สงคม
การเมองการจดลำาดบชนในสงคม
โครงสรางสงคม/การแบงชนชนทางสงคม
ชนชน: มฐานเศรษฐกจและเขาถงทรพยากร
อำานาจ: เชอมโยงกบปจจยทางการเมอง/อำานาจตอรอง
เกยรตภม: ความมศกดศรในชมชน/สงคม
การเลอกปฏบต
ความเหลอมลำาทางสขภาพและ
สขภาวะ
ปจจยเชงโครงสราง
ความเหลอมลำาทางสงคม เศรษฐกจ และ
ผลทตกกบสขภาพ
ความเหลอมลำาเมอความเสยงจโจม
ความเหลอมลำาเมอเปราะบางตอปญหา
ระบบสขภาพ
ปจจยสงผาน
นโยบายสาธารณะสขภาพ การศกษา
หลกประกนทางสงคม
CSDH, 2007
ทศทางหลกในการขบเคลอนนโยบายปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ
สภาพแวดลอมในระดบโครงสรางสงคม
ระดบบนนโยบายสาธารณะ
ระดบกลางชมชน
ระดบยอยบคคล
ความรวมมอกนในภาคสวนตางๆ
การมสวนรวม&
การเสรมพลงอำานาจ
นโยบายตอการจดชวงชน เพอลดความเหลอมลำ1าจากสถานภาพของบคคล
นโยบายตอ ความเสยง ทางดานสขภาพของกลมทเสยเปรยบ
นโยบายตอ ความเปราะบางตอโรคภยไขเจบ ของกลมทเสยเปรยบ
นโยบายตอ ผไดรบผลกระทบ ทางสขภาพจากปจจยทางเศรษฐกจสงคม
“ตอกรกบทงปจจยเชงโครงสราง และ ปจจยสงผาน
ทางดานสขภาพ”
“ตรวจสอบและตดตามความเหลอมลำาทางสขภาพและสงคม”“หามาตรการเพอตอกรกบปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ”
“บรรจความเหลอมลำาทางสขภาพเปนวาระทางสงคมและเปนนโยบายหลกแหงรฐ”
การแทรกแซงเชงนโยบาย
CSDH, 2007
การสรางการมสวนรวมทางสงคม
การใหขอมลทำาใหผคนเขาใจปญหา และมองเหนทางเลอก โอกาส และหรอการแกไขปญหา
การหารอเพอใหชมชนทไดรบผลกระทบใหขอมลเพอการวเคราะห และหรอการตดสนใจ
การเขารวมทำางานรวมกบชมชนตลอดกระบวนการเพอใหประเดนสำาคญทตองพจารณาดำารง
อยตอเนอง
การรวมมอเปนภาคทำางานรวมกบชมชนทไดรบผลกระทบในทกมตของการตดสนใจ รวมท1ง
การพฒนาขอเสนอทางเลอกในการแกไขปญหา
การเสรมพลงอำานาจทำาใหชมชนมอำานาจในการตดสนใจอยางแทจรงในเรองทกระทบตอสขภาวะตน
CSDH, 2007
การเสรมพลงอำานาจ ๕ ระดบLongwe ,1991
การจดสวสดการความตองการพ1นฐานไดรบเพยงพอ
การเขาถงทรพยากร/บรการเขาถงการศกษา ทรพยากร แหลงการเงน ฯลฯ ไดอยางเทาเทยม
การสรางจตสำานกและความตระหนกรอยางใหมเปดเผยใหเหนการเลอกปฏบตเชงโครงสรางและเชงสถาบน
การมสวนรวมและสรางการเปลยนแปลงมการตดสนใจอยางเทาเทยม
การควบคมปจเจกชนสามารถตดสนใจอยางเสร
CSDH, 2007
ขอเสนอจากคณะกรรมาธการปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ
พฒนาสภาพเงอนไขในการดำารงชวตประจำาวนใหดข1น• ต1งแตครรภมารดา• ทอยอาศย• จางงานเปนธรรมและงานทมคณคา• สวสดการทางสงคมตลอดชวงอาย• บรการสขภาพถวนหนา
กระจายอำานาจ เงน และทรพยากร อยางเปนธรรม• ความเปนธรรมทางสขภาพในทกนโยบาย• การเงนเปนธรรม• ระบบตลาดทรบผดชอบ• ความเสมอภาคทางเพศ• ธรรมาภบาลทด
ตดตามประเมนผลการดำาเนนงาน
• สรางคน ความร และระบบตดตามประเมนผล
CSDH, 2007
ปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ: ทอยอาศย
ปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ: การจางงานและรายได
ปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ: การศกษา
ปจจยสงคมกำาหนดสขภาพ: บรการสขภาพ
ทำาไมคนชายขอบจงปวย?
“ทำาไม สอง ถงอยโรงพยาบาล“ ” ?”เพราะหมอวนจฉยวาเขาเปนโรคหอบหด“ทำาไมเขาถงเปนโรคหอบหด?”
เพราะเขาหอบไมหยด มอาการโรคทางเดนหายใจ“ทำาไมเขาจงหอบไมหยด?”
เพราะเขาทำางานพนสในโรงงาน วนละ ๑๒ ชวโมง“ทำาไมเขาตองทำางานวนละ ๑๒ ชวโมง และไมมหนากากปองกนกลน”
เพราะเขาตองการคาจางทเพยงพอ นนคอคาแรงบวกโอท และไมมเหลอซ1อหนากาก
“ทำาไมเขาตองทำางานท1งทอายเพยง ๑๕ ป และไมไดเรยนหนงสอ?”เพราะพอแมเขาเปนแรงงานทยากจน ไมสามารถสงเขาเรยนตอ และรายไดไมพอจะเล1ยงครอบครว “ทำาไมพอแมเขาเปนแรงงานยากจน?”
เพราะพอแมเขาขายทดนใชหน1และยายมาเปนแรงงานในเมอง“ทำาไมพอแมเขาตองขายทดนใชหน1 และมาเปนแรงงาน?” เพราะฝนแลงทำานาไมไดผล จบแคป. ๓ หางานอนทำาไมได “ทำาไม...?”
เหมอนอยคนละโลก, เครอขายถมชองวางทางสงคม, ๒๕๕๕
สถานการณปญ
หารวมของกลมชายขอบ
ไรตวตน ถกมองขาม
ถกผลกภาระ
มความเสยงสง
ถกกดกนออกจากนโยบาย
มจตสำานกจำายอม หรอยอมจำานน
นฤมล อรโณทย, ๒๕๕๖
ความทาทาย: บรบทเชงโครงสราง
วาทกรรมเสรนยมใหมรฐชาต ความมนคงของรฐปจเจกบคคล
การเลอกปฏบต
ความขดแยงทางการเมองแบบเลอกข1ว
ความทาทาย: มตใหมของความรวมมอ
ขามภาคสวน
ขามขบวนการ
ขามรน
ขามพรมแดน
ความทาทาย: ยทธศาสตรอำานาจ
อำานาจเหนอ
อำานาจรวม
อำานาจภายใน
อวยพร เขอนแกว, ๒๕๕๗
THANK YOU