DEMOKRASİNİN SERÜVENİ

DEVLETLER VE YÖNETİM BİÇİMLERİDevlet, belirli bir toprak parçası üzerinde yaşayan, siyasi ve hukuksal açıdan örgütlenmiş millet veya milletler topluluğunun oluşturduğu düzene denir.Yönetim, egemenliğin nasıl kullanıldığını ifade eden bir durumdur.Egemenlik, en üstün karar verme hakkı ve yetkisi demektir. Bir ülkede en son ve kesin kararı kim veriyorsa egemenlik o güce aittir.

Başlıca Yönetim Şekilleri1.Monarşi 2 Oligarşi 3 Teokrasi 4 CumhuriyetMONARŞİMonarşi yönetiminde hâkimiyet bir kişiye aittir. Ülkeyi yönetme hakkını elinde bulunduranlar han, sultan, padişah, kral, çar gibi unvanlar kullanmışlardır.

Monarşi ile yönetilen devletlerde kral,- Yaptıklarından dolayı kimseye ve hiçbir kuruma hesap vermez.-Emirleri kanun sayılır ve derhal yerine getirilir. Cezalandırma ve bağışlama yetkilerini elinde bulundurur.-Savaş açma, barış yapma, orduya komuta etme haklarına sahiptir. Kral, ülkenin sahibidir ve ömür boyu görevde kalır.Monarşi ile yönetilen devletlerde, yönetme hakkı, hanedan adı verilen hükümdar ailesinden olan kişilere aittir. Hükümdar öldüğünde aynı aileden bir başkası onun yerine geçer. Bu uygulamaya saltanat sistemi denir. Bu durum halkın yönetime katılmasını engeller.

Günümüzde monarşi ile yönetilen devlet sayısı çok azalmıştır. Bazı ülkeler monarşi ile yönetilmelerine rağmen halk yönetime katılmaktadır. Ülkeyi yönetecek, yasaları yapacak kişiler halk tarafından seçilir. İngiltere, Belçika, Danimarka gibi ülkelerde kral veya kraliçenin yetkileri çoğu zaman semboliktir.

Meşrutiyet: Kralın yanında halkın yönetime katıldığı yönetim şekline meşrutiyet denir.Bu sistemde kral, devletin simgesi olarak kalır, yürütme yetkisini bir hükümete bırakır. Halkın seçimlere katılarak yönetimde söz sahibi olmaya başlaması; demokrasinin öğrenilmesi, olgunlaşması, ileriki dönemlerde demokratik hayatın kurulması için bir basamak oluşturabilir

OLİGARŞİHâkimiyetin ve siyasal yetkinin küçük bir azınlığın ya da bir grubun yönetiminde olduğu devlet biçimidir. Devletin tüm kurumları küçük bir azınlığın ya da grubun kontrolü altındadır: Suriye, Cezayir...

Uyarı: İlk Çağ'da İyonyalılar ve Yunanlılar belirli bir dönem oligarşi ile yönetilmişlerdir. Günümüzde de yakın zamana kadar Güney Afrika Cumhuriyeti oligarşi ile yönetilmiştir. Ülke nüfusunun büyük çoğunluğunu oluşturan zenciler yönetimde görev almamışlardır. Ülke, daha az sayıda olan beyazlar tarafından yönetilmiştir

TEOKRASİDevletin dini kurallara dayanılarak yönetilmesine teokrasi denir. Teokrasi ile yönetilen devletlerde hükümdarlar hem devlet hem de din başkanı durumundadırlar. Hükümdarlar Tanrının yeryüzündeki vekili olarak kabul edilirler.Emeviler, Abbasiler ve günümüzde de Vatikan teokrasi ile yönetilen devletler arasındadır.Uyarı: Monarşi, oligarşi ve teokrasi ile yönetilen ülkelerde insanlar hak ve özgürlükler açısından eşit değildir. Bazı insanlar ayrıcalıklı ve üstün olarak kabul edilirler. Bu tip ülkelerde insan hakları ihlalleri sıklıkla yaşanabilir.

CUMHURİYETEgemenliğin millete ait olduğu yönetimlerdir. Milletin, egemenliği kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için seçtiği milletvekilleri aracılığıyla kullandığı devlet biçimidir. Devleti yönetecek kişiler seçimle iş başına gelir. Demokrasi ilkelerinin en iyi uygulandığı yönetim sistemi cumhuriyet yönetimidir. Bu şekilde olan yönetimler demokratik cumhuriyet diye adlandırılır. Dünya üzerinde bulunan 195 devletin birçoğu cumhuriyet ile yönetilmektedir: Türkiye, Yunanistan, Bulgaristan, İtalya, Almanya, Çin, ABD, Kanada, Fransa, Rusya, Brezilya...

DEMOKRASİDemokrasi; Yunancada halk anlamına gelen "Demos" ile yönetim anlamına gelen "Kratos" sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelmiştir.Demokrasi, halkın egemenliğine dayanan yönetim biçimidir. Demokraside hâkimiyetin asıl sahibi millettir. Millet, bunu seçimle iş başına getirdiği temsilcileri, yani milletvekilleri aracılığıyla yapar.Milletvekilleri millet adına görevlerini yürütürler. Halkın yararı için çalışır, onların haklarını savunurlar. Seçimler yoluyla halk, kendisini yönetecekleri kendisi iş başına getirir veya uzaklaştırır.

ETKİNLİK:Boş bırakılan yerleri tamamlayınız.Cumhuriyet yönetiminin uygulandığı ülkemizde,-Yasama yetkisi……………………………..,

-Yürütme yetkisi……………………………..,

-Yargı yetkisi …………………………………….,aittir.

DEMOKRASİNİN TEMEL İLKELERİMillî EgemenlikYönetim şeklinin demokrasi olabilmesi için egemenliğin millete ait olması gerekir. Millet, bu hakkını temsilcileri (milletvekilleri) aracılığı ile kullanır. Yönetenler, gücünü milletten alır. Hiç kimse zorla iş başına gelemez. Bu ilke anayasamızda şöyle belirtilmiştir: "Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir."Hürriyet ve EşitlikDemokrasi, hürriyet ve eşitlik rejimidir. Hürriyet (özgürlük), başkalarına zarar vermeden ve kanunlara aykırı olmamak üzere, kişinin dilediğini düşünebilmesi ve yapabilmesidir.Eşitlik, herkesin yasalar karşısında aynı haklara sahip olmasıdır. Yasalar karşısında herkes eşittir. İnsanlar arasında dil, din, ırk, cinsiyet ve düşünce ayrımı yapılamaz. Hiç kimsenin ayrıcalığı yoktur. Ayrıcalık haksızlıklara neden olur. Demokrasi ayrıcalık rejimi değildir.

Siyasi PartilerDemokrasilerde birbirinden farklı düşüncelere sahip birçok siyasi parti vardır. Toplumsal konularla ilgili olarak birbirine yakın görüş ve düşüncelere sahip kişilerin oluşturdukları siyasal topluluklara siyasi parti denir. Kişiler kurulmuş olan siyasi partilerden birine üye olabilirler. Ülkemizde Kurtuluş Savaşı'ndan sonra kurulan ilk siyasi parti, Halk Fırkasıdır. Atatürk tarafından kurulmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonra Cumhuriyet Halk Partisi adını almıştır.

Seçimler ve TemsilMilletin egemenliği seçme ve seçilme hakkının kullanılmasıyla ortaya çıkar. Seçim, demokrasinin vazgeçilmez unsurudur. 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.

Çoğulculuk ve KatılımDemokrasilerde çoğunluğun düşüncelerinin yönetime yansıması gerekir. Katılım ne kadar çok olursa demokrasi adına o kadar olumlu olur. Demokrasilerde katılım ve çoğunluğun düşüncelerinin yönetime yansıması ve azınlıkta kalanların haklarının korunması esastır.

Hukukun ÜstünlüğüDemokrasilerde hukukun üstünlüğü ilkesi benimsenmiştir. Demokrasinin sağlıklı işlemesi için yasal düzenlemeler yapılması gereklidir.Demokrasi halkın egemenliğine dayanan yönetim biçimidir. Demokrasinin dayandığı temel ilkeler vardır. Bunlar millî egemenlik, hürriyet, eşitlik, siyasi partiler, seçimler, çoğulculuk ve hukukun üstünlüğüdür.

etkinlik

etkinlik

Demokrasinin doğuşuM.Ö. 450: Atina’da Aristo, Eflatun ve Sokrates gibi düşünürlerin düşünce sistemi tarihe geçti. Site denilen şehir devletlerinde �kadınlar ve köleler site halkının dışında kabul ediliyordu. Yetişkin erkeklerin halk meclisinde konuşma ve oy kullanmaya hakkı vardı.212 de :Roma imparatorluğu doğan herkese vatandaş olma hakkı tanıdı.

Demokrasinin ilk adımları375 te:Roma İmparatorluğu’nda yurttaşlık ve insan hakları kavramı gelişme göstermiştir.1215 te: Magna Carta(Büyük şart)İngiltere’de Kral I. John’un � �imzaladığı Magna Carta kralın yetkilerini sınırlarken halka da bazı hak ve özgürlükler tanıyordu. Magna Carta ile kralın sınırsız yetkilerine son verildi. Kimsenin yargılanmadan cezalandırılmayacağı ilkesini getirdi.1689 da :İngiliz İnsan Hakları Bildirgesi kabul edildi. Bu bildirge ile seçimlerin serbestçe yapılmasına ve mecliste ifade özgürlüğüne imkan tanındı.

18. yy. da: Avrupa aydınlanma felsefesiyle anayasal demokrasinin düşünce temelleri atıldı. Montesqieu güçler ayrılığını savunuyordu. Jean Jacgues Rousseau özgürlük eşitlik ve kardeşlik sloganıyla 1762 -1763 yıllarında Toplumsal � �Sözleşmeyi yazdı. John Locke ise yaşama hakkı özel mülkiyet �hakkı gibi insanların sahip olması gereken belirli özgürlükleri savundu.1776 da: Amerikan bağımsızlık bildirgesi kabul edildi: yaşam hürriyet ve mülkiyet haklarıyla beraber mutluluğu arama hakkından söz edildi.

1789da: 1789 Fransız Bildirgesi: Çıkan isyan sonucunda Fransız İnsan Hakları Bildirgesi yayımlandı. Bu bildiri temel insan haklarını hürriyet mülkiyet güvenlik ve zulme direnme olarak � �tespit etmektedir. Eşitlik özgürlük ve adalet düşüncesinin kitleler tarafından telaffuz edildiği ilk siyasal örnektir.Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi yalnızca Fransızlar için değil bütün insanlar için geçerli olan bir bildirgedir. Bu yüzden evrensel niteliktedir.

GEÇMİŞTEN BU GÜNE İNSAN HAKLARIHammurabi Kanunları :MÖ 1800 lü yıllarda Babil kralı Hammurabi tarafından ortaya konulmuştur.Dişe diş göze göz kanunu benimser.Kim ne suç işlemişse aynısı ona yapılırdı.Veda hutbesi : 632 yılında Hz . Muhammed (s.a.v) tarafından tüm müslümanları toplayıp birçok konuda insanlara verdiği öğüdü kapsar.Magna Cartha : MS 1215 İngiltere’de Kral yurtsuz John’un imzalamış olduğu belgedir.Kralın bile yasalardan üstün olmadığını kabul etmiştir.Kanuni Sultan Süleyman’ın Kanunları : 1520 Osmanlı hükümdarı Kanuni Sultan Süleyman tüm işlerini çıkardığı kanunları temel alarak yapmıştır.

İnsan Hakları ve Yurttaşlık Bildirgesi : 1789 Fransız milli meclisinde kabul edilen insanların haklarına önem veren bir belgedir.Milliyetçilik eşitlik ve özgürlük fikirleri tüm dünyaya yayılmıştır Fransız İhtilaliyle.Kanuni Esasi : 1876 da II. Abdulhamid tarafından kabul edilmiştir. İlk Türk Anayasası olarak kabul edilir. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi : 1948 yılında Birleşmiş milletler tarafından yayınlanmıştır. Dünyadaki tüm insanların eşit olduğunu ve aynı özgürlüklere sahip olduğunu anlatmaktadır.

TÜRK TARİHİNDEKİ DEMOKRATİK GELİŞMELER-II. Mahmud döneminde ayanlarla Sened-i ittifak imzalanmıştır.-Tanzimat fermanıyla padişahın yetkileri sınırlandırılmıştır.-Islahat fermanıyla azınlıklara geniş haklar tanınmıştır.-Meşrutiyetin ilanıyla beraber halk yönetimde azda olsa söz sahibi olmuştur.-1909 Anayasa değişikliği ile padişahın yetkileri daha fazla sınırlanmıştır.-23 nisan 1920 de TBMM açılarak egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. ilkesi uygulanmış egemenlik tamamen millete verilmiştir.-29 Ekim 1923 te Cumhuriyet ilan edilmiştir.-1926 da Medeni kanun kabul edilmiştir.-1946 da çok partili hayata geçilmiştir.

Etkinlik:Yönetim biçimlerinin genel özelliklerini yazınız.

YÖNETİM BİÇİMLERİ

OLİGARŞİDEMOKRASİ

MONARŞİ

TEOKRASİ

HAK: İnsanların herhangi bir işi yapma yetkisine hak denir.

ÖZGÜRLÜK: İnsanların hiçbir insana zarar vermeden dilediği her şeyi yapabilmesine özgürlük denir.

TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİMİZİN GENEL ÖZELLİKLERİ

TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERİMİZ

1- Doğumla başlar, ölümle biter.

2- Evrenseldir. Dünya’nın her yerinde geçerlidir.

3- Dokunulamaz, devredilemez ve vazgeçilemez özellikler taşırlar.

4- Tamamı bir bütündür. Bir tanesi bile olmazsa veya kullanılmazsa diğerleri bir işe yaramaz.

5- Yaşama hakkımızın dışındaki diğer tüm haklar sıkıyönetim, savaş, bulaşıcı hastalıklar, nüfus sayımları gibi insan hayatının söz konusu olduğu olağanüstü durumlarda sınırlandırılabilir. Normal durumlarda hakların sınırlandırılması asla söz konusu olamaz.

6- Başkalarının hak ve özgürlüklerinin başladığı yerde bizim hak ve özgürlüklerimiz biter.

7- Her devlet düzenlediği anayasa ve yasalarla İnsan haklarını güvence altına almak zorundadır.

8- Bütün haklar uluslar arası belgeler ve kuruluşlar tarafından da koruma altına alınırlar.

KİŞİ DOKUNULMAZLIĞI HAKKI(Anayasa, Madde 17)

Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz. Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya muameleye tabi tutulamaz.

Böylece kişinin yaşaması ve vücut bütünlüğü güvence altına alınmıştır.

YAŞAMA HAKKI(Anayasa, Madde 17):Herkes yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.

Yaşama hakkı, bütün hakların temelidir. Savaş, sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde dahi durdurulamaz, yok edilemez

EĞİTİM VE ÖĞRENİM HAKKI:Anayasa, Madde 42):

Kimse, eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, devletin gözetim ve denetiminde yapılır.

İnsanın kendisini geliştirme ve sahip olduğu hakların bilincine varması eğitim yoluyla olur.

SEÇME VE SEÇİLME HAKKI:(Anayasa, Madde 67):

Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.

Seçme ve seçilme hakkı demokratik toplumlarda temel ilkelerden biridir.

Etkinlik:Aşağıdaki temel hak ve özgürlüklerimiz ile ilgili bilgi veriniz.Yaşama hakkı:

Kişi dokunulmazlığı hakkı:

İnsan haklarının geçmişten günümüze kadar olan gelişimini çeşitli belge ve yasalardan öğreniyoruz.İnsan haklarının korunması ve geliştirilmesi, tek tek bireylerin kendi haklarına sahip olma bilincinde olmaları ve başkalarının haklarına saygı göstermeleriyle mümkündür. İnsanlar, bugün sahip oldukları haklarını çok uzun uğraşılar sonucu elde etmişlerdir.

1. Hammurabi Kanunları (MÖ 1795- 1750) İlk anayasa Babil Kralı Hammurabi tarafından MÖ 1975 - 1750 de ilan edilmiştir. Bütün ağır suçların ölümle cezalandırıldığı bu kanunlar kısasa kısas esasına dayanmaktadır.

Etkinlik:Hammurabi kanunları ile ilgili bilgi veriniz.…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Babil Yasaları'na göre;1)  Bir kimse, bir diğerini esir eder, onu köle ilan eder fakat bunu kanıtlayamazsa o zaman esir eden kişi ölümle cezalandırılır.2)  Bir kimse büyüklerinin huzurunda bir suç iddia eder ve yaptığı suçlamayı kanıtlayamazsa iddia ettiği büyük bir suç İse ölümle cezalandırılır.3)  Yalancı şahitlik yapan kişi ölümle cezalandırılır.4)  Bir adam kendisi ile eşit olan birinin dişini kırarsa onun da dişi kırılır.5)  Ameliyat sırasında hastasını öldüren doktorun eli kesilir.Her ne kadar bu yaptırımlar günümüzde geçerli evrensel hukuk ilkelerine uygun olmasa da Hammurabi Kanunları'nda yer alan pek çok ilke bazı açılardan insan haklarına önem vermesiyle dikkat çekmektedir.

2. Veda Hutbesi (632) Hz. Muhammed vefat etmeden önce insanlara çok önemli tavsiyelerde bulunmuştur. İslamiyet’e göre bütün insanlar eşittir, insanların eşit ve temel haklara sahip olduğu fikrinin oluşmasında dinlerin katkısı olmuştur. Kanunlar herkese aynı şekilde uygulanır. Herhangi bir kişiye ya da gruba ayrıcalık tanınmaz. Devlet başkanı keyfi davranamaz.

Hz. Muhammed Veda Hutbesi'nde "Ey insanlar! Kanlarınız, hayatınız, mallarınız, haysiyet, şeref ve namuslarınız... Mukkaddes ve dokunulmazdır." demiştir.

 Kadın haklarının korunması için de tavsiyelerde bulunmuştur. Bu amaçla "Ey insanlar! Eşlerinizin sizin üzerinde bir hakkı bulunduğu gibi, sizin de onlar üzerinde bir hakkınız bulunmaktadır...  Kadınlara en iyi şekilde davranınız." diyerek kadın haklarının korunması gerektiğini vurgulamıştır.

3.Magna Carta (1215)İngiltere'de Kral Yurtsuz John tarafından imzalanmıştır. Özgür kişilere verilen haklardan oluşmaktadır.1.  Kral, yasalara uygun olarak verilmiş bir hüküm olmadan kimseyi tutuklayamaz, hapsedemez, mallarına el koyamaz, sürgüne gönderemez ve kötü muamelede bulunamaz.2.  Kral, kimseye karşı hak ve adaleti yerine getirmekten kaçınamaz ve adalet geciktirilemez.3.  Kral, kanuni bir hükmü olmadan toprakları, şatoları, hakları ve özgürlükleri ellerinden alınmış kişilere tüm bunları iade edecektir.4.  Kimse yargılanmadan hapse atılmayacaktır.Magna Carta, vatandaşların hakları ve özgürlükleri açısından çok önemli kurallar getirmiş olup, hukukun üstünlüğü ilkesinin birçok ülkede yerleşmesine neden olmuştur.

4. Kanuni Sultan Süleyman'ın Yasaları       Türk Tarihi'nin ilk anayasası olan Kanun-i Esasi'de insan haklarının korunmasıyla ilgili önemli maddeler yer almıştır.1.  Osmanlı sınırlarında yaşayan herkes din, dil, ırk ayrımı yapılmadan kişisel hürriyete sahiptir.2.  Kimseden haksız yere vergi alınamaz.3.  Osmanlı topraklarında yaşayan herkes kanun önünde hak ve ödevler bakımından eşittir.4.  Kimsenin şahsi malına zorla el konulamaz.

5.Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi (1789)

1789 yılında Fransa'da çıkan ihtilal sonucunda mutlak krallıkların yıkılabileceği görüldü. Fransa 28 Ağustos 1789 tarihinde Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'ni ilan etti. Demokrasi Batı uygarlığının vazgeçilmez unsurlarından biri oldu. Eşitlik, özgürlük, adalet, anayasal yönetim ve milliyetçilik gibi ilkeler önce Avrupa'ya sonra da dünyaya yayıldı.

DÜNDEN BUGÜNE TÜRK KADINITürk toplumunda kadının saygın bir yeri vardır. Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde kadın ve erkek eşit haklara sahipti. Devlet yönetiminde, hakanların yanında hatun adı verilen eşleri de söz sahibiydi. Kadınlar ata binip ok atar, top oynar, güreş gibi ağır sporlar yapar ve savaşlara katılırlardı.

Osmanlı Devleti’nde kadının yeri:Osmanlı Devleti Dönemi'nde kadın haklarında gerileme oldu. Kadınlar evlenme, boşanma, miras ve eğitim işlerinde pek çok haklarını kaybettiler. Bununla birlikte köylerde ve kasabalarda yaşayan kadınlar, her alanda eşlerine destek oluyordu. Kurtuluş Savaşı yıllarında, erkeği cepheye giden Türk Kadını, çocuğunu yetiştirmiş ve evinin geçimini sağlamıştır. Hatta silâh ve cephane taşıyarak savaşa katılmıştır. Bu davranışı ile Türk Kadını, Türk toplumundaki önemli yerini bir defa daha ispat etmişti.

Cumhuriyet Dönemi’nde Kadının Yeri:1926 Medeni kanun1930 Belediye seçimlerine katılma hakkı1933 Muhtar olma hakkı1934 Milletvekili seçme ve seçilme hakkı

Alanlarında ilk olan kadınlarımız:İlk kadın büyükelçi: Filiz Dinçmen (1982)İlk kadın avukat: Süreyya Ağaoğlu (1925)İlk kadın doktor: Safiye Aliİlk kadın tiyatro oyuncusu: Afife Jale (1919)İlk kadın savaş pilotu: Sabiha Gökçen (1937)İlk kadın belediye başkanı: Sadiye Hanım (1930)İlk kadın bakan: Türkân Akyol (1971)İlk kadın başbakan: Tansu Çiller (1993)

ETKİNLİK:Aşağıdaki boşlukları uygun kelimeler ile tamamlayınız.-cumhuriyet -Yunanistan -ayrımcılık -orta -İngiltere -J.J Russo-Tanzimat Fermanı -monarşi -meşrutiyet -teokrasi - 1934 1.Demokrasi ilkelerinin en iyi uygulandığı yönetim şekli ………………….tir.2……………..kavramı demokrasi ile bağdaşmaz.3.Demokrasi’nin ilk uygulandığı yer …………………dır.4.Magna Carta ………….çağda ……………………de görülen bir demokrasi hareketidir.5.Ünlü düşünür ……………………………………özgürlük,eşitlik ve kardeşlik düşüncesiyle toplumsal sözleşmeyi yazmıştır.6…………………………..Osmanlı Devleti’nde anayasal düzenin başlangıcı kabul edilir.7……………………..yılında Türk kadını seçme ve seçilme hakkı elde etti.8………………………bir milletin dini kurallara dayanarak yönetilmesidir.9.Hakimiyetin tek kişinin elinde olduğu yönetim şekli …………………………dir.10.Hükümdarlıkla yönetilen bir ülkede hükümdarın yanında meclisinde bulunduğu yönetim şekli …………………….tir.

ETKİNLİK:Aşağıda verilen kavramları doğru yönetim biçimleri ile eşleştiriniz.*monarşi *oligarşi *teokrasi *demokrasi-milli egemenlik-dini kurallara göre yönetim-saltanat-bir grubun hakimiyeti-hakimiyetin Tanrı’ya ait olması-seçme ve seçilme hakkı-tek kişi hakimiyeti-hukukun üstünlüğü

KONU TESTİ:1)Aşağıda verilen yönetim şekillerinden hangisi insanların hürriyet ve eşitliklerine daha fazla önem verir?A)MonarşiB)MeşrutiyetC)TeokrasiD)Demokrasi

2)Bu yönetim şeklinde yöneticiler halka karşı değil Tanrı’ya karşı sorumludur.Bu yönetim şekli aşağıdakilerden hangisidir?A)TeokrasiB)DemokrasiC)MonarşiD)Aristokrasi

3)................demokrasinin temel ilkelerindendir.Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere hangisi getirilemez?A)Milli egemenlikB)EşitlikC)Kişi üstünlüğüD)Katılımcılık

4) Bir ülkede demokrasinin gerçekleşmesi öncelikle aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?A) Egemenliğin millete ait olmasınaB) Kanunların eşit uygulanmasınaC) Yaşam şartlarının iyileşmesineD) Gelire göre vergi alınmasına

5) Demokrasinin ilk örneğine hangi uygarlıkta rastlanmıştır?A) İyon B) UrartuC) Hitit D) Yunan

6) Osmanlı Devleti'nde ;    I. 1299 yılından 1908'e kadar padişah egemenliğinde        bir yönetim tarzı uygulanmıştır.   II. 1908 yılından 1923'e kadar padişahın yanında Osmanlı halkı        da yönetime ortak olmuş, Osmanlı Mebusan Meclisi kurulmuştur.  III. 1923 yıllından günümüze kadar halk egemenliğindeki bir        yönetim tarzı uygulanmıştır.       Yukarıda verilen bilgiler değerlendirildiğinde Osmanlı        Devleti'ndeki yönetim şekilleri sırasıyla aşağıdakilerin        hangisinde verilmiştir?       A) Teokrasi - Monarşi - Demokrasi       B) Monarşi - Aristokrasi - Cumhuriyet       C) Monarşi - Meşrutiyet - Cumhuriyet       D) Oligarşi - Meşrutiyet – Monarşi

7)- Başkalarına zarar vermeden her şeyi yapabilmektir.   - Bütün insanlar hürdür, herkes serbestçe düşünür ve düşüncelerini açıklayabilir.   - Hiçbir ayrım olmaksızın herkes kanun önünde eşittir.   - Hiç kimseye dil, din, ırk, cinsiyet ve siyasi düşüncesinden dolayı    farklı işlem uygulanamaz.          Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki demokrasi ilkelerinden hangisine aittir?     A) Milli egemenlik      B) Çoğulcu demokrasi          C) Hürriyet ve eşitlik     D) Siyasi partiler

8) Atatürk; "Her birey istediğini düşünmek, istediğine inanmak, kendine mahsus siyasi bir fikre sahip olmak, istediği dinin gereklerini yapmak ya da yapmamak hak ve hürriyetine sahiptir.

Kimsenin fikrine ve vicdanına hakim olunamaz." demiştir. Atatürk'ün bu sözünde vurgulamak istediği düşünce aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak belirtilmiştir?

A) İnsan hak ve hürriyetlerinin önemi B) Bireylerin toplumun bir parçası olduğu C) insanlar arasındaki ilişkilerin toplumdaki önemi D) Bireylerin kanun önündeki eşitliği

9) Aşağıdakilerden hangisi Demokrasinin özelliklerinden değildir?A)Halk kendini yönetecek kişiyi seçer.B)Milletvekilleri, halk adına karar veren kişilerdir.C)Hak ve özgürlükler kanunlar tarafından korunur.D)İnsanlar toplantı yapıp tartışamazlar .

10) İslamiyetten önce Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinde egemenlik başta bulunan hakana aittir.Ancak önemli kararlar devletin ileri gelenlerine danışılarak alınmaktaydı. Hakanın seçimi “Kurultay” adı verilen mecliste yapılırdı. Yılda iki defa toplanan kurultayda önemli kararlar alınırdı.Bu bilgilere bakarak Orta Asya Türk devletlerinin yönetim şekli ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?A)  Temsili demokrasi uygulanıyordu.B)  Yönetim tam demokratik değildi.C)  Halkın tamamı yönetime doğrudan katılabiliyordu.D)  Yöneticiler egemenliği halk ile paylaşıyorlardı.

11) Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Osmanlı Devleti’nde demokratikleşme alanında ilk adım olarak kabul edilebilir?A)   Tanzimat Fermanı      B) Islahat Fermanı           C) Sened-i İttifak             D) Meşrutiyet’in ilanı

12) Çoğulcu demokrasilerde iktidarın dışında kalan parti veya partilere ne denir?A) Koalisyon B) HükümetC) Muhalefet D) Yönetim

13)Aşağıda verilen ifadelerden hangisi Cumhuriyet yönetimiyle bağdaşmaz?A)SeçimB)YasaC)EşitsizlikD)Siyasi parti

14)-adalet -ayrımcılık -hak -eşitlikVerilen kavramlardan kaç tanesi demokrasi ile bağdaşmaz?A)4 B)3 C)2 D)1

15)Demokrasinin ilk uygulandığı yer aşağıdakilerden hangisidir?A)AnadoluB)MısırC)Orta AsyaD)Yunanistan

16)Kanun-i Esasi aşağıdaki padişahlarımızdan hangisi döneminde hazırlanmıştır?A)Kanuni Sultan SüleymanB)II.AbdülhamitC)II.MahmutD)II.Mehmet

17)Savaş,sıkıyönetim,olağanüstü durumlarda dahi korunması gereken hak aşağıdakilerden hangisidir?A)YaşamaB)SağlıkC)EğitimD)Düşünce

18)Aşağıdaki yönetim biçimlerinden hangisi temel hak ve özgürlükleri anayasalarda güvence altına almıştır?A)MonarşiB)OligarşiC)TeokrasiD)Demokrasi

19)Aşağıdakilerden hangisi demokrasinin temel ilkelerinden biri değildir?A)ÖzgürlükB)ÇoğulculukC)Milli egemenlikD)Ayrımcılık

20)Aşağıdakilerden hangisi Türk kadınının evlenme,miras,resmi nikah gibi haklarını elde ettiği kanundur?A)Medeni KanunB)Kanun-i EsasiC)Tevhid-i TedrisatD)Islahat Fermanı