7339286-riscos-quimicos

Upload: rodrigo-senra

Post on 07-Apr-2018

214 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    1/111

    RISCOS QUMICOS

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    2/111

    PARACELSO, 1493 1541

    Toda a substncia txica, no h

    nenhuma que no o seja, a dose quefaz a diferena entre uma substnciatxica e um medicamento.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    3/111

    Em casa ou no trabalho, diariamente, estamos expostos a vrios tipos

    de substncias qumicas.

    Segundo estimativas, existem 6 milhes de compostos qumicos, dos

    quais apenas uma pequena parcela foi adequadamente testada com vista identificao de propriedades nocivas.

    Portanto, deve-se lidar com as substncias qumicas com o maior

    cuidado

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    4/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    22% dos trabalhadoresinalam fumos e vapores durante, pelo menos,

    um quarto do seu tempo de trabalho

    21 % dos trabalhadoresda EU esto expostos a agentes cancergenos

    conhecidos, tais como o benzeno (no combustvel) e a slica.(32 milhes

    de pessoas)

    16 % dos trabalhadores manipulam ou esto em contacto com tintas,

    pesticidas, crmio VI (atravs do cimento hmido)

    Dois teros das 30.000 substncias qumicas mais utilizadas na EU no

    forma submetidas a testes toxicolgicos completos e sistemticos.

    Relativamente s substncias com riscos toxicolgicos conhecidos,

    apenas 12 % das empresas cumprem as normas de preveno de riscos.

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    5/111

    A inspeco, o controlo e a manipulao de substncias qumicas devemser realizados com muito cuidado, de forma a proteger os trabalhadores.

    importante que aprofundemos os nossos conhecimentos a respeito dos

    riscos qumicos nos locais de trabalho, principalmente quando aos seus

    possveis efeitos a longo prazo.

    Muitos dos casos actuais decancro profissionaltiveram a sua origem

    em ambientes de trabalho h mais de duas dcadas atrs.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    6/111

    Sero assim abordadas as formas pelas quais diversas substncias

    qumicas e diferentes mtodos de manipulao podem afectar-nos, almde analisar as medidas que devem ser adoptadas para uma proteco

    eficaz.

    Sero abordados:

    Substncias qumicas e seus riscos

    Poluentes atmosfricos

    Gases

    Lquidos e vapores Metais

    Limites de exposio

    Medidas preventivas

    Equipamento de proteco individual

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    7/111

    Estamos expostos a substncias qumicas por vrias vias, como por

    exemplo:Uma substncia qumica pode ser nociva de vrias maneiras:

    Inalaopela respirao

    Absoropor contactos com a pele

    Ingestoao engolir

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    8/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    A absoro implica que a substncia qumicaatravesse membranas biolgicas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    9/111

    O nosso organismo tem uma certa capacidade de eliminao

    das substncias perigosas. O FIGADO e os RINS encarregam-

    se desse trabalho, mas se estivermos expostos a uma

    substncia qumica por um longo perodo de tempo, as nossa

    defesas podem no conseguir neutraliz-la ou elimin-la.

    A substncia permanece, ento, armazenada no nosso

    organismo, podendo causar problemas de sade.

    O CHUMBOe o CDMIO so exemplos deste facto.

    O primeiro leva muito tempo para ser decomposto no

    organismo e o segundo nem se decompe.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    10/111

    Deve-se fazer uma distino entre umaintoxicao aguda

    (curto prazo) euma intoxicao crnica( a longo prazo).

    Um intoxicao aguda, em geral, percebida rapidamente,pelos seus efeitos a curto prazo.

    Os mais comuns so: tonturas, dores de cabea e vmitos.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    11/111

    Os solventes em geral, produzem esses efeitos agudos, de

    natureza passageira, agindo rapidamente no organismo.

    No entanto, os solventes podem produzir, alm dos efeitosagudos, efeitos crnicos no sistema nervoso.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    12/111

    Uma intoxicao crnica pode resultar da exposio a determinadas

    substncias perigosas por um longo perodo de tempo, como por exemplo

    a asbeteose, uma doena pulmonar.

    As intoxicaes, sejam elas agudas ou crnicas, podem causar danos

    permanentes. No entanto, se forem tomadas medidas para evitar o

    contacto com a substncia, os efeitos nocivos podero regredir.

    A extenso dos danos depende da toxidade de cada substnciaespecfica.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    13/111

    Relao temporal entre a exposio eo efeito

    Intoxicao agudaIntoxicao agudaAcidente de TrabalhoAcidente de Trabalho

    Intoxicao crnicaIntoxicao crnicaDoena ProfissionalDoena Profissional

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    14/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    A resposta pode ser:

    Aguda os efeitos agudos so rpidos.

    Crnica os efeitos crnicos so permanentes e durveis.

    Bioacumulao:Aumento da concentrao do qumico no corpo.

    Biomagnificao:

    Aumento da concentrao de qumicos passados atravs da cadeia alimentar.

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    15/111

    Vrias exposies> 3 mesesCrnico

    Vrias exposies1 3 mesesSubcrnico

    Vrias exposies1 msSubagudo

    Geralmente uma exposio< 24 horasAgudoSeg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    16/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    Caracteriza-se por exposies de curta durao, absoro

    rpida do agente qumico, uma dose nica ou vrias doses,

    num perodo no superior a 24 Horas.

    Os efeitos aparecem em geral rapidamente, e a morte ou a cura

    so o resultado imediato.

    Valor limite exposio

    Tempo (minutos horas)

    Concentrao

    no

    Sangueou

    Tecidos

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    17/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    Exposies repetidas durante largos perodos de tempo. Os

    efeitos manifestam-se porque:

    O agente txico acumula-se no organismo, a quantidade absorvida

    maior que a eliminada, ou

    Os efeitos produzidos pelas exposies repetidas somam-se sem

    acumulao do agente txico

    Valor limite exposio

    Tempo (semanas/meses/anos)

    oncen

    ra

    on

    o

    angue

    ou

    Tecidos

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    18/111

    CATEGORIAS MAIS IMPORTANTES DOS RISCOS QUMICOS

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    19/111

    Na prtica, os principais riscos qumicos podem ser os seguintes:

    Poluentes atmosfricos(poeiras e fumos)

    Gases

    Lquidos e vapores(solventes, cidos e bases)

    Metais(chumbo, nquel, crmio, etc.)

    Substncias que causam dermatites por contacto

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    20/111

    Tendo em conta o estado de agregao das molculas, assim comoo tamanho das partculas.

    De acordo com a forma de originar aerossis

    Uma diviso do p pneumoconitico segundo a sua capacidade depenetrao no sistema.

    As quatro formas clssicas de apresentar a matria:

    Gs Vapor

    Lquido Slido

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    21/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    78,09

    20,94

    0,93

    0,0350,0018

    00005

    0,0001

    0,0001

    0,00008

    0,00005

    0,00005

    0.000002

    0,000001

    Azoto (N2)...

    Oxignio (O2) ...

    rgon (Ar) ..

    Dixido de carbono (CO2)...Non (Ne) ..

    Hlio (He)...

    Metano (CH4).

    Kripton (Kr)

    Xnon (Xe)

    Monxido de carbono (CO)

    Hidrognio (H)...

    Dixido de azoto (NO2)

    Ozono (O3)

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    22/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS SLIDOS LQUIDOS

    GASES

    VAPORES

    Fibras

    PoeirasFumos

    Neblinas

    Aerossis

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    23/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    AEROSSOL

    Disperso de partculas slidas ou lquidas de tamanho inferior a 100m, num meio gasoso.

    POEIRAS (DUST)

    Suspenso no ar de partculas de pequeno tamanho provenientes de

    processos fsicos de desagregao.O seu tamanho varia entre os 0,1 m e os 25 m

    FUMO (SMOKE)

    Suspenso no ar de partculas slidas originadas por processos de

    combusto incompleta. O seu tamanho inferior a 0,1 m. NEBLINAS (MIST)

    Suspenso gasosa de pequenas gotas de lquido que se geram por

    condensao de um estado gasoso ou pela desintegrao de um

    estado lquido por atomizao, ebulio, etc. o seu tamanho varia entreos 0,001 m e os 10 m

    +

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    24/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    Poeiras

    FumosNeblinas

    Gases

    VaporesInsuficincia emoxignio

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    25/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

    Os clios

    Pelos do nariz 1 linha de

    defesa

    O muco

    A respirao normal

    Reflexo da tosse

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    26/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    27/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    28/111

    Vias areassuperiores

    NarizBocaFaringeLaringe

    Irritao de septonasal, faringe elaringeCancro de faringe elaringe

    Regiotorcica

    TraquiaBrnquiosBronquolos

    BroncoconstrioBronquite crnicaCancro brnquico

    Regiodetroca de gases

    Bronquolos respiratriosDuctos alveolaresSacos alveolaresAlvolos

    PneumoconiosesEnfisemaAlveoliteCncer pulmonar

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    29/111

    FRACOINALVEL

    (Entrada pelonariz e boca)

    FRACOTORCICA

    (Penetrao almda Laringe)

    FRACORESPIRVEL

    (Penetrao almdos Bronquolos)

    Vias areassuperiores

    Caixatorcica

    Regio detroca de gases

    partculas< 100 m

    partculas< 25 m

    partculas< 10 m

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIAS

    QUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    30/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    Indicadorde dose

    Indicadorde efeito

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    31/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    32/111

    Dose:

    Quantidade da substncia que penetra no organismo.

    Expressa geralmente em mg da substncia/kg de peso

    corporal mg/kg

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    33/111

    A absoro de vrios txicos pode conduzir a umamultiplicao dos seus efeitos

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    34/111

    PARTCULAS EM SUSPENSO NO AR

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    35/111

    Existem muitas substncias, nos nossos locais de trabalho, que ficam

    suspensas no ar sob a forma de partculas.

    O nosso organismo pode rejeitar ou filtrar as partculas maiores, atravsdo nariz ou da membrana que reveste as vias respiratrias.

    As partculas so retidas no muco e ento expelidas pela tosse, ou so

    deglutinadas. H tambm, nos pulmes, certas clulas que removem

    algumas partculas que tenham sido inaladas.

    Partculas em suspenso no Ar

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    36/111

    A capacidade do nosso organismo de proteger-se contra as partculas

    inaladas depende de vrios factores:

    Dimenso das partculas

    Natureza qumica das partculas

    Quantidade de partculas

    Tempo de exposio no local de trabalho

    Partculas em suspenso no Ar

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    37/111

    Dimenso das partculas

    Quantomenor for a dimenso das partculas,

    maior ser a distncia que elas podem

    percorrer nas vias respiratrias.

    Algumas partculas podem chegar at aos

    pequenos sacos de ar que compem as

    ltimas ramificaes das vias respiratrias os alvolos milhares dos quais formam os

    pulmes.

    Partculas em suspenso no Ar

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    38/111

    Natureza qumica das partculas

    A composio qumica das substncias de grande importncia,

    acontecendo que alguns metais ou ligas metlicas podem causar danos aalguns rgos internos.

    So exemplos ochumbo, omanganse ocrmio.

    Partculas em suspenso no Ar

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    39/111

    Quantidade de partculas

    A concentrao das partculas, ou seja, a quantidade de poeiras e fumo

    presentes no local de trabalho, constitui um dos factores mais

    importantes ao determinar-se a gravidade do risco.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    Partculas em suspenso no Ar

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    40/111

    Tempo de exposio no local de trabalho

    Outro factor importante, alm da quantidade,

    dimenso e natureza das partculas, o tempo de

    exposio.

    O hbito de fumar e outros actividades que

    diminuem a resistncia do organismo a doenasaumentam o risco de ocorrncia de problemas.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    Partculas em suspenso no Ar

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    41/111

    POEIRAS

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    42/111

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    PoeirasPoeiras

    P0EIRAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    43/111

    Aspoeiras e os fumosso os tipos de partculas areas mais frequentes

    nos ambientes de trabalho.

    Formam-se em consequncia do trabalho com diversos materiais.

    O p inalado acumula-se nos pulmes e causa uma reaco nos tecidos.

    Esta doena pulmonar denomina-sepneumoconiose,que , ainda, a

    doena profissional incapacitante mais frequente.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    P0EIRAS

    PoeirasPoeiras FumosFumos NeblinasNeblinas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    44/111

    A exposio contnua poeiraaumenta a rea afectada do pulmo e

    provoca uma diminuio da capacidade respiratria.

    A delicada estrutura dos alvolos pode tornar-se fibrosa e permanecer

    nos pulmes como uma cicatriz.

    Aps vrios anos expostos poeira, o trabalhador pode vir a sentir falta

    de ar e ficar inapto para o trabalho. Quando o pulmo comea a

    desenvolver reas fibrosas, o espao necessrio respirao reduzido

    para sempre.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    P0EIRAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    45/111

    Alguns exemplos depneumoconioses, com efeitos diversos nos pulmes,

    so asilicose(causada pelo p de quartzo) e aasbestose (causada pelo

    p de asbesto - amianto).

    So conhecidos outros tipos de pneumoconioses.

    Portanto a proteco dos trabalhadores em locais onde exista uma alta

    concentrao de poeira muito importante.

    Partculas areas nocivas podem tambm surgir nasruas no asfaltadase

    pisos de fbricasque no sejam varridos.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    P0EIRAS

    PoeirasPoeiras FumosFumos NeblinasNeblinas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    46/111

    P DE QUARTZO

    O p de quartzo produzido quando se trabalha no processamento de

    certos tipos de pedras.

    A silicose uma possvel consequncia da exposio prolongada a estep, e caracterizada peladestruio lenta do tecido pulmonar,

    dificultando a respirao.

    Muitas pessoas tm morridoem consequncia da silicose.

    Esta tambm facilita o desenvolvimento da tuberculose.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    P0EIRAS

    PoeirasPoeiras FumosFumos NeblinasNeblinas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    47/111

    ASBESTO

    O asbesto um silicato fibroso usado em vrias situaes:

    material isolante para proteco contra o calor e o fogo

    nos materiais de construo (paredes, foros, etc.)

    em componentes utilizados nos vedantes de borracha

    O p de asbesto composto de fibras semelhantes a fios, que penetramnos pulmes e destroem os seus tecidos.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    P0EIRAS

    PoeirasPoeiras FumosFumos NeblinasNeblinas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    48/111

    Uma vez que a fibra penetrou no pulmo, ela nunca mais sair.

    O p de asbesto pode causar a asbeteose, doena que se desenvolve da

    mesma forma que a silicose.

    Podem passar dcadas antes que os primeiros sintomas sejam

    percebidos, sendo um deles a falta de ar. Em muitos casos, a asbeteose

    pode causar o cancro do pulmo ou dos alvolos.

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    P0EIRAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    49/111

    Imagens do Asbesto (Amianto)

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    50/111

    Nos edifcios de fbricas com reas de escritrio e de oficinasEntradas d ar para ventilao (em telhados) com deflectores de som e aparelhos de arcondicionado

    Divisrias de fibrocimento

    Paredes e portas de corta fogo

    Instalaes sanitrias e de aquecimento com caldeiras, canalizaes e calafetagem (emcaves)

    Revestimento contra incndio nas vigas de ao

    Protectores contra fascas nos quadros elctricos, etc.

    Fibrocimento de azulejos

    Tintas e colas

    Revestimento inferior de tapetes de plstico

    Onde existe o amianto ?

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    51/111

    Onde se encontra o Asbesto (Amianto)

    Seg

    uran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    52/111

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Onde se encontra o Asbesto (Amianto)

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    53/111

    Pneumoconioses

    1 Antracose pulmonar

    2 Silicose pulmonar

    3 Silicose + poeira mista

    4 Silicose: fibrose e necrose coagulativa

    5 Asbestose pulmonar

    6 Pneumoconiose dos mineiros de carv o

    7 Beriliose

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Doenas associadas a poluentes atmosfricos Pneumoconieses

    PoeirasPoeiras

    FumosFumos

    NeblinasNeblinas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    54/111

    PULMES NORMAIS

    Alvolos Bronquolos

    Clios

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    55/111

    Antracose pulmonar

    O pigmento constitudo por pequenos gros negros, sendo partculas de

    carvo provenientes do ar e no causam leso pulmonar.

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    56/111

    Silicose pulmonar

    A slica, que constituda por partculas incolores como pequenos cristais refringentes,que ora brilham, ora desaparecem, dependendo da profundidade do foco. Isto ocorreporque os cristais de slica (uma forma de quartzo) se comportam como minsculaslentes.

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    57/111

    Asbestose pulmonar

    Na Asbestose pulmonar, h deposio das fibras de asbesto nos bronquolos e em partes

    da superfcie pleural, levando a reaco inflamatria crnica e fibrose nestes locais.Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    58/111

    GASES

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPE

    RIGOSAS

    Contaminantes invisveis presentes no ar que por

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    59/111

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPE

    RIGOSAS

    GasesGases

    VaporesVapores

    Contaminantes invisveis presentes no ar, que porserem minsculas partculas, passam pelospulmes, depositam-se na corrente sangunea e

    podem chegar ao crebro, rins e outros orgos.

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    60/111

    Alguns gases e vapores tm um forte cheiro e

    irritante, que funciona como sinal de perigo.

    No entanto, existem gases inodoros ou que

    rapidamente reduzem a nossa capacidade depercepo ou avaliao do perigo,

    representando, portanto um risco muito maior.

    Os gases podem propagar-se no ambiente de

    trabalho por meio de vrios processos

    qumicos, ou por fugas de gs.

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPE

    RIGOSAS

    GASES

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    61/111

    Normalmente distinguem-se dois tipos de gases:

    Gasesirritantes, que tm um efeito corrosivo ou

    irritante nas visa respiratrias

    Gases queso absorvidospelo sangue e afectamcertos rgos internos

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPE

    RIGOSAS

    GASES

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    62/111

    O cloro e o dixido de enxofre so exemplos de gases irritantes, podendo

    prejudicar os pulmes quando se apresentam em altas concentraes.

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPE

    RIGOSAS

    GASES

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    63/111

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPE

    RIGOSAS

    GASES

    FORMAO DEDIXIDO DEENXOFRE

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    64/111

    Outros gases so ofosgnioe osgases nitrosos. Estes no causamirritao durante a respirao, o que serviria de alerta quanto sua

    presena no ambiente.

    Ofosgnio forma-se quando, por exemplo, o tricloroetileno ou o

    tetracloroetileno entram em contacto com superfcies quentes ou com

    chamas expostas.

    Osgases nitrososformam-se quando o oxignio e o azoto do ar so

    muito aquecidos, como acontece com o processo de soldadura.

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPE

    RIGOSAS

    GASES

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    65/111

    O monxido de carbono, o cido sulfrico e o rado so exemplos degases que afectam os rgos internos.

    O monxido de carbono um gs incolor e sem cheiro que se liga aos

    elementos do nosso sangue que transportam o oxignio, mais

    rapidamente do que o prprio oxignio. A exposio a determinados

    nveis de monxido de carbono pode resultar em problemas agudos de

    sade ou em morte.

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    GASES

    Concentrao CO a 30 metros

    de altura numa estrada em que

    passam 300 carros por hora

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    66/111

    Torna-se necessrio mencionar outro problema: A falta de oxignio, que pode ocorrer em ambientes

    fechados(silos, tanques, recipientes para reaces qumicas,

    compartimentos estanques, etc.), representando uma

    situao muito perigosa, que rapidamente pode ser fatal.

    O oxignio pode ser removido do ar, por exemplo,

    devido a um excesso de monxido de carbono

    produzido por fermentao, uma oxidao lenta durante

    a produo da ferrugem, etc.

    Por estas razes, o estabelecimento de procedimentos

    adequados para o trabalho em ambientes fechados e a

    fiscalizao do seu cumprimento so providncias muito

    importantes.

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    GASES

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    67/111

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    GASES

    A insuficincia em oxignio produz-se nas

    reas confinadas, quando o teor em oxignio inferior a 21%.

    Pode ser causada por:

    Uma reaco qumica.

    Fogo.

    Ou deslocao do oxignio por outro gs.

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    68/111

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    GASES

    MNOXIDO DE CARBONO OU OUTROS GASES EM ESPAOS CONFINADOS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    69/111

    LQUIDOS E VAPORES

    Seguran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    70/111

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    71/111

    A sua capacidade de dissolver substncias pode tambmafectar a pele e as mucosas. Alguns solventes podem

    tambm ser absorvidos por inalao.

    Quanto maior for a capacidade de dissoluo de leos ou de

    gorduras, maior o efeito do solvente sobre o sistemanervoso central.

    Os sintomas de uma breve exposio aos solventes so:

    Tonturas

    Dores de cabea

    Cansao

    Diminuio da capacidade de raciocnio

    Aumento to tempo de reaco

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Solventes

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    72/111

    Estes efeitos desaparecem rapidamente, masaumentam o risco de acidentes.

    Sabe-se h muito tempo que os solventes que so

    absorvidos e armazenados no organismo tm os

    mesmos efeitos que umanestsico.

    De facto, muitos solventes eram usados antigamente

    como anestsicos, intoxicando as pessoas e

    produzindo o estado de sono.

    Em casos extremos, o efeito do anestsico resulta na

    perda da conscincia e namorte.

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Solventes

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    73/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Solventes

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    74/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Solventes

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    75/111

    Alguns factores influenciam a capacidade de um solvente de causar

    danos:

    Viscosidade do solvente: solventes com baixa viscosidade espalham-se mais

    rapidamente em ambientes fechados.

    Concentrao no ar: a quantidade de solvente presente na atmosfera pode

    ser avaliada mediante o uso de certos equipamentos de medio.

    Tempo de exposio: quanto maior for o tempo de exposio, maiores so os

    riscos de ocorrncia de efeitos prejudiciais.

    LEMBRE SE:

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Solventes

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    76/111

    As substncias cidas e alcalinas so corrosivas, e podemcausar danos pele e aos olhos, por contacto.

    Uma nvoa corrosiva pode-se formar a partir dos cidos, e

    causar leses nas vias respiratrias e nos pulmes.

    Os cidos Clordrico, Slfurico, Crmico e Ntrico so

    especialmente perigosos.

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Substncias cidas e Alcalinas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    77/111

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    78/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Substncias cidas e Alcalinas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    79/111

    EFEITOS GENTICOS

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    80/111

    Os riscos podem gerar efeitos genticos que so de difcildeteco.

    A exposio de homens e mulheres a diversas substncias

    qumicas durante um longo perodo de tempo poder causar

    malformaes congnitasmuito srias nos seus futuros filhos.

    Como este tipo de efeito no pode ser detectado de imediato,

    devemos informar-nos e estar sempre conscientes dos riscos que

    esto presentes no nosso dia-a-dia.

    Efeitos Genticos

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    81/111

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    82/111

    METAIS

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    83/111

    So muitos os metais e as ligas metlicas presentes no ambiente detrabalho.

    Alguns metais podem causar danos ao nosso organismo, tal como o

    chumbo, o cdmio e o mercrio.

    O aquecimento do chumbo (como ocorre no fabrico de baterias ou no

    processo de soldadura) ou do mercrio pode facilmente causar uma

    concentrao destas substncias no ar.

    Metais e outras substncias Qumicas Perigosas

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    84/111

    A sal absoro pelo organismo pode levar a vrios graus de intoxicao,podendo tambm prejudicar o sistema nervoso.

    A Outros exemplos de metais perigosos so o crmio, o cobalto e o

    nquel, largamente utilizados nas indstrias metalrgicas. Estes metaispodem causar cancro, principalmente no aparelho respiratrio.

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    CobaltoNquel e alergia

    Metais e outras substncias Qumicas Perigosas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    85/111

    Poeiras ou fumos metlicos so

    produzidos pelos processos de

    soldadura, pintura pistola, etc.

    Algumas ligas de crmio e nquel

    podem ser absorvidas pelo

    sangue atravs dos pulmes, e

    ento danificar outros rgos do

    corpo. Podem tambm causar

    alergias.

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Metais e outras substncias Qumicas Perigosas

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    86/111

    DERMATOSES PROFISSIONAIS

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    87/111

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    88/111

    Embora no seja muito frequente, a absoro pela pele pode causar uma

    intoxicao generalizada, como ocorre com o mercrio, o chumbo e

    alguns pesticidas.

    O eczema resultante do contacto com substncias qumicas muito mais

    frequente em alguns pases; o eczema responsvel por quase metade

    das doenas profissionais consideradas pelos sistemas de seguranasocial.

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    O eczema profissional aparece em trabalhadores

    de diversas reas:

    construo civil,Engenharia, Indstria txtil,

    Indstria qumica, tipografias, trabalhadores delimpeza, pintores, cabeleireiros, Indstria de

    plsticos, borracha, couro, equipamentos

    elctricos, galvanoplastia, etc.

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    89/111

    LIMITES DE EXPOSIO

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    90/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    TOXICOLOGIA

    Definies

    a cincia que estuda osefeitos produzidos nocivosproduzidos pelas substncias

    qumicas sobre os

    organismos vivos.

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    91/111

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    92/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    reas da toxicologia

    reas da toxicologia

    Toxicologia dealimentos

    ToxicologiaAmbiental

    Toxicologia demedicamentos

    Toxicologiaocupacional

    Toxicologiasocial

    Aspectos

    Clnico Analtico legislao Investigao

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    93/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Para a maioria das substncias txicas, existe uma relao entre aquantidade da substncia que absorvida pelo organismo e seus efeitos

    na sade.

    O conhecimento desta relao dose - efeito permite avaliar o risco de uma

    exposio e, como consequncia, permite definir um limite seguro para a

    exposio do trabalho.

    Este limite denominado

    limite de exposio.

    Introduo

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    94/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    O limite de exposio de uma substncia ser tanto menor, quantomaiores forem os riscos envolvidos (exposio baixa = riscos elevados).

    Os limites de algumas substncias tm sido diminudos com base em

    resultados de pesquisas mais recentes, que evidenciam um maior riscode ocorrncia de problemas de sade, inclusive o cancro.

    O controlo do ambiente de trabalho feito atravs damedida da

    concentrao de determinada substncia no ar, e o valor obtido comparado com o limite de exposio.

    Introduo

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    95/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    Propriedades fsico qumicas das substncias

    Condies de exposio

    Factores biolgicos

    Factores ambientais

    dose via de absoroAo tipo de leses

    gravidade das lesesTempo necessrio para o

    aparecimento da leso

    Absoro, distribuio, biotransformaoIdade, sexo, peso, diferena gentica, estado

    de sadeCondies metablicas (repouso, trabalho)Exposio a outras substncias

    Temperatura,humidade, hora dodia , Stress

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    96/111

    EXPOSIO

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    uma medida do contactoentre o agente qumico e o

    organismo. funo da concentrao e

    do tempo.

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    97/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIA

    SQUMICASPERIGOSAS

    A avaliao da toxicidade faz-se por estudos:

    Qualitativos (no mensurveis) e

    Quantitativos (mesurveis).

    Os ensaios mais frequentes utilizam a toxicidade aguda e crnica.

    Dose letal 50 (DL 50):

    Corresponde dose de uma substncia necessria para causar a

    morte em 50% dos animais de experimentao.

    Permite identificar sintomas de intoxicao e dose txica.

    Concentrao letal 50 (CL 50):

    Exprime a concentrao de um txico no ar inspirado e causa a

    morte de 50% dos animais. Expressa em ppm/hora

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    98/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    Expressa concentraes no ar doslocais de trabalho, de diversas

    substncias, abaixo dos quais se

    julga que os trabalhadores podemexpor-se sem risco, para um

    horrio de 8 horas dirias ou 40

    horas semanais.

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    99/111

    Nvel de acoNvel de aco

    igual a metade do VLE para um

    horrio de 8 horas dirias ou 40

    horas semanais.

    Significa que nos locais onde

    este valor ultrapassado, so

    recomendadas medidas de

    preveno.

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    100/111

    VALOR LIMITE DE EXPOSIO PARA MISTURAS DE PRODUTOS

    TXICOS QUE TM O MESMO EFEITO SOBRE O HOMEM

    VLE = C1 + C2 + + Cn

    D1 D2 D3

    O VALOR DE VLE ULTRAPASADO SE VLE >1

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    101/111

    C > VLE

    VLE < C < VLE2

    C < VLE

    2

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASPERIGOSAS

    Situao perigosaImplementao medidas correctivas

    Situao de alertaAvaliao de 2 em 2 meses

    Situao seguraAvaliao normal

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    102/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASP

    ERIGOSAS

    Uma atmosfera de um local de trabalho contm:

    Acetona ..... 400 ppmAcetato de butilo. . 150 ppmMetiletilcetona ..100 ppm

    CALCULAR O VLE E PREVER O RISCO EXISTENTE NESTE POSTO DE

    TRABALHO ?

    100 ppm200 ppmMetiletilcetona150 ppm200 ppmAcetato de butilo

    400 ppm500 ppmAcetona

    C1VLESUBSTNCIA

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    103/111

    VLE = 400 + 150 + 100500 200 200

    VLE = 2,05

    Logo VLE >1

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASP

    ERIGOSAS

    SITUAO PERIGOSA

    Na ausncia de indicao em contrrio pode considerar-se que os efeitos

    dos vrios componentes da mistura so aditivos.

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    104/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASP

    ERIGOSAS

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    105/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASP

    ERIGOSAS

    Resulta da primeira experincia com uma nova substncia

    DL 50 e CL 50 a dose de uma substncia qumica necessria para

    causar a morte de 50 % dos animais em experimentao.

    50

    100

    0

    Dose

    (mg)

    20105 15 25 30 35

    Dose letal

    DL 50

    Resposta

    (Percentagem

    )

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    106/111

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    107/111

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    108/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASP

    ERIGOSAS

    2 - 20400 - 2000200 - 2000NOCIVAS

    0,5 - 250 - 40025 - 200TXICAS

    0,5 25 25MUITO

    TXICAS

    DL 50Inalao rato

    (mg.Kg-)

    DL 50Cutnea rato

    (mg.Kg-)

    DL 50Oral rato

    (mg.Kg-)

    CATEGORIA

    CRITERIOS DE TOXICIDADE

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    109/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASP

    ERIGOSAS

    >15.000

    5.000 15 .000

    500 5.000

    50 5005 50

    < 5

    1. Praticamente no txica

    2. Ligeiramente no txica .

    3. Moderadamente txica ..

    4. Muito txica .5. Extremamente txica .

    6. Super txica .

    Dose, mg/Kg de pesoToxicidade

    a

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    110/111

    Se

    guran

    a

    SUBSTNCIASQUMICASP

    ERIGOSAS

    6,4Cianeto de sdio

    1Nicotina

    0,14Gs VX

    192Cafena113DDT

    24Gs Sarin

    29. 700Sacarose

    4.220Bicarbonato de sdio

    3.000Cloreto de sdio

    2.080Etanol

    0,001TCDD

    DL 50 mg/Kg de pesoToxicidade

  • 8/4/2019 7339286-Riscos-Quimicos

    111/111