ส ำนวนทยsunti-apairach.com/06n/06pdf/06-pdf-f.pdfหม จะหาม...
TRANSCRIPT
ส ำนวนไทย
เกบเบยใตถนรำน : " เบย " ในสมยกอนเปนพวกหอยชนดหนงเรยกวา "
เบยจน " ใชเปนเงนแลกเปลยนซอของได แตมราคาตาแปลตามตวอกษรน
กวาเกบเบยทตกอยตามใตถนราน หรอแผงลอยวางของขายซงตกหลนอย
บาง เพราะมการซอขายแลกเปลยนเบยกบของโดยไมเหนวาจะเปนเบยม
ราคาตา สานวนนจงแปลความหมายวาถงจะทางานเลกใหญ หรอคาขาย
อะไรกตาม กพยายามคอย ๆ ทาใหมผลไดแมเลก ๆ นอย ๆ กยงดกวาปลอย
ใหหลดลอยไปเสย.
ขชำงจบตกแตน : หมายความวา ลงทนเสยมากมายเพอทางาน
เลก ๆ เทานน เปนทานองวาผลประโยชนทไดไมคมกบทลงทน หรอ
ทาใหเปนการใหญโตเลย หรอแปลความหมายสน ๆ " ทางานใหญเกน
ตว "
คนลมอยำขำม ไมลมจงขำม : แปลวา คนทเคยมอานาจและ
วาสนามากอน แตตองตกตาลงกอยาเพงไปคดดถกเหยยบยาเขา
เพราะเขาอาจกลบฟนฟขนอกได ไมเหมอนไมทไมมชวตวางทงไวจะ
ขามจะเหยยบอยางไรกได.
จดไตต าตอ : ส านวนน หมายถงการพดกลาวขวญหรอท าอะไรสกอยาง โดยผพดหรอผท าไมรจกคนผนนครนพอรความจรง ผพดหรอผท ากลายเปนคน " หาแตม " ไปเลย ถาเปนการพดกลาวขวญในทางรายหรอนนทาดาคนผนนเขา ดไมดกตองเคราะหรายเปรยบเหมอนจดไตไปต าเขากบตอถงไฟดบ ส านวนนเขาใจวา มาจากการจดไตใหไฟสวางของคนสมยโบราณ ซงใชเปนไฟฉายสองทาง แลวเอาไตไฟไปชนเขากบตอถงดบ.
ดชำงใหดหำง ดนำงใหดแม : สานวนทานองน มอยดวยกนหลายประโยค และมความหมายไปในทานองเดยวกน เชน " ดววใหดหาง ดนางใหดแม " " ดขางใหดหนาหนาว ดสาวใหดหนารอน " ดงทไดยนไดฟงมาบางแลว แตสานวนทวา " ดชางใหดหาง " น มงใหดหางชาง ทบอกลกษณะวาเปนชางดหรอชางเผอก เพราะทปลายหางของมนยงเหลอใหเหนสขาวอยตามเรองทเลาวา เวลาชางพงตกลกเปนชางเผอกสประหลาด พวกชางพลายและชางพงจะชวยกน " ยอม " กลายลกมนเสย ดวยการใชใบไมหรอขโคนดา ๆ พนทบ เพอมใหคนรวาเปนชางเผอกแลวมาจบไป หรออยางไรไมแนชด แตการยอมลกของมนดวยสเผอกใหเปนสนลนน กยงเหลอรองรอยอยอยางหนง คอทปลายหางเปนสขาว เหตนเขาจงใหสงเกตลกษณะของชางเผอกทหางไวเปนหลก สาคญ.
กบในกะลาครอบ
- คนทขาดวสยทศนมองเหนแตสงทอยใกลตวเทานน
กรวดน าคว าขน
- ตดขาดไมคบคาสมาคมดวยอกตอไป
กระดกรองไห
- การจบตวฆาตกรมาลงโทษไดหลงจากพบหลกฐานโดยบงเอญ
กระตายหมายจนทร
- ชายทหลงรกหญงทสงสงกวาตนและไมมทางทความรกจะสมหวง
กระโถนทองพระโรง
- ผทใครๆกใชงานได และเปนทระบายอารมณของทกคน
กวาถ วจะสกงากไหม
- การท าอะไรสองอยางพรอมกนโดยไมรอบคอบหรอชกชา
อาจเกดความเสยหายได
กนน าใตศอก
- เสยเปรยบ จ าตองเปนรอง คอยรบเดนคนอน
กนน าเหนปลง
- ตะขดตะขวงใจเมอจะท าอะไรซกอยาง
เกลอเปนหนอน
- คนในบานหรอพวกเดยวกน คดคดทรยศ
ขนทรายเขาวด
- ท าบญท ากศลโดยวธน า หรอหาประโยชนเพอสวนรวม
ขวานผาซาก
- พดตรงเกนไปโดยไมเลอกกาลเทศะและบคคล
เขยนเสอใหววกลว
- ท าเปนขใหเสยขวญหรอเกรงขาม
คนดผคม
- คนท าดมกไมมภย
คว าบาตร
- ประกาศไมยอมคบคาสมาคมดวยไมรวมงานดวย
ตกน ารดหวตอ
- แนะน าพร าสอนเทาไหรกไมไดผล
ตาน าพรกละลายแมน า
- ใชจายทรพยมากมายโดยไรประโยชน
น ำขนใหรบตก
- มโอกาสดควรรบทา
มอไมพำยเอำเทำรำน ำ
- ไมชวยทางานแลวยงกดขวาง ทาใหงานไมกาวหนา
รกววใหผกรกลกใหต
- จะเลยงดลกใหดตองดแลใกลชด ไมปลอยปละละเลย
เรอลมเมอจอด
- มอปสรรคเมอใกลจะสาเรจหรอเสยคนเมอแก
ววหายลอมคอก
- เมอเกดเรองเกดราวถงขนเสยหายขน
เสยกอน แลวจงคอยมาคดแกภายหลง
หมจะหาม เอาคานเขามาสอด
- การทเขาไปขดขวางผลประโยชน หรอกจการของคนอนทเขาก าลงจะส าเรจอยแลว
หงขาวประชดหมา ปงปลาประชดแมว
- การท าประชดหรอท าแดกดนทกลบเปนผลรายแกตนเอง
ตกน าใสกะโหลก ชะโงกดเงา : ส านวนนเปนค าเปรยบเปรย หรอเปนเชงเตอนสตคนทไมรจกทต าทสง หรอคนททะเยอทะยานท าตนเสมอกบคนทสงกวา ใหรจกยงคดวาฐานะของตนเองเปยอยางไรเสยกอน จงคอยคดท าเทยมหนาเขา ความหมายท านองเดยวกบทวา " สองกระจกดเงาของตวเองเสยกอน " ส านวนน ผหญงสงศกดมกจะใชเปนค าเปรยบเปรยเยยหยนผชายทมฐานะต าตอยกวา.
เต ยอมคอม : เปนส านวนทหมายถง คนทมฐานะยากจนอยแลว ยงอตสาหไปชวยคนทยากจนกวาตนเขาอก เทากบ " เตยอมคอม " คอ ยงท าใหตวเองแยลงไปอก หรอจะเปรยบไดอกทางหนงวาคนทท างานหรอท าอะไรเปนภาระใหญมากมายเกนสต
ก าลงของตน ซงไมแนวาจะท าไปไดตลอดหรอไม.
ทานาบนหลงคน : หมายถงคนทคดหาผลก าไรหรอหาผลประโยชนใสตน ดวยวธเบยดเบยนหรอรดนาทาเรนเอาจากน าพกน าแรงของผอน โดยขาดความเมตตา เชน ใหกเงนแลวเรยกดอกเบยแพง ๆ หรอกวานซอขาวจากชาวนาในราคาถก ๆ เพอเอามาคาหาก าไรโดยเหตทการท านาของคนไทยในสมยโบราณจดวา เปนอาชพหลกและส าคญสวนใหญโบราณจงเอาเรอง " ท านา " มาผกเปนส านวน
ความหมายท านองเดยวกบ " รดเลอดกบป " กได.
น ามาปลากนมด น าลดมดกนปลา : หมายถง โอกาสของใครหรอจงหวะดของใคร ฝายนนกยอมชนะความหมายอยางเดยวกบ
ค าวา " ทใคร ทมน ".
พงหอกเขารก : ส านวนน หมายถงท าอะไรทสกแตวาท าลงไปใหแลวเสรจ โดยไมคดค านงถงผลเสยหรอผลทจะไดรบเปนอยางไร เปรยบไดกบการพงหอกเขาไปในทรก โดยไมรวา หอกนนจะไปตกตองโดนอะไรเขาไปเปนผลเสยหาย
บาง เพราะในทรกยอมมองไมเหนวามอะไร.
ไมเหนน าตดกระบอก ไมเหนกระรอกโกงหนาไม : หมายถง การดวนท าอะไรลวงหนาไปกอน โดยทยงไมรวา การณขางหนาจะมหวงแนนอนหรอเปลา เพราะไมมเคาวาจะปรากฏภายหนาใหเหนเลยเรยกวา เปนการคาดคะเนลวงหนาไวกอน แลวกรบจดเตรยมไว โดยถาหากผดคาดไปกเสยเปลา.