1

บทท 9 การคาและการเงนระหวางประเทศ

2

สาเหตของการเกดการคาระหวางประเทศ

1. ความแตกตางกนทางดานภมศาสตร และทรพยากร 2. ความแตกตางในเรองของทกษะ หรอความช านาญในการผลต

ดงนนแตละประเทศจะผลตสนคาไดตางชนดกน เชน -ภมศาสตรของประเทศไทยเหมาะแกการท าการเกษตร อาทการปลกขาว -ประเทศในแถบตะวนออกกลางเหมาะแกการผลตน ามน -ประเทศบราซลเหมาะแกการปลกกาแฟ

เนองจากประชากรของแตละประเทศแตกตางกนในเรองเชอชาต เผาพนธ ขนบธรรมเนยมประเพณ การศกษา ศาสนาและทศนคต เชน -คนไทยมความช านาญในการปลกขาว -คนอตาลมความช านาญในการผลตเสอผา -คนสวตเซอรแลนดมความช านาญในการผลตนาฬกา

3

ประโยชนทไดจากการเกดการคาระหวางประเทศ ดานการผลต - การทประเทศตางๆมงผลตสนคาทตนมความช านาญและมสภาพแวดลอมท

เหมาะสม จงกอใหเกดการแบงงานกนท าตามความถนดขนระหวางประเทศตางๆ -ดงนนการใชทรพยากรของโลกยอมมประสทธภาพมากยงขน -เกดการเคลอนยายทรพยากรและการถายทอดเทคโนโลยระหวางประเทศคคา ดานการบรโภค -ผบรโภคจะมทางเลอกมากขนทงในแงชนดของสนคาทมความหลากหลาย มปรมาณและคณภาพทสงพอ สามารถตอบสนองความตองการของผบรโภค ได -สนคาจะมราคาถกลง -ดงนนการคาระหวางประเทศจงสามารถสรางความพงพอใจใหแกผบรโภคแต

ละประเทศได

4

เงนตราตางประเทศ (foreign exchange) หมายถง เงนตราของประเทศอน ๆ ทไมใชเงนตราภายในประเทศ

(domestic currency) เชน ประเทศไทย เงนตราทกสกลของประเทศอน ๆ ถอวาเปน

เงนตราตางประเทศของไทยทงสน เชน เงนปอนด เงนเยน เงนดอลลารสหรฐ เงนยโร

อตราแลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ

5

อตราแลกเปลยน (exchange rate)เปนอตราทเทยบระหวางคาของเงนสกลหนง(เชน เงนสกลทองถน)กบหนงหนวยของเงนสกลหลก เชน คาของเงนบาทเทยบกบ 1 หนวยดอลลารสหรฐเทากบ 40บาท

เดม 1 ดอลลาร เทากบ 40 บาท เปน 1 ดอลลาร เทากบ 42 บาท เรยกวาอตราแลกเปลยนสงขน หรอ คาเงนบาทลดลง หรอ คาเงนบาทออนลง

เดม 1 ดอลลาร เทากบ 40 บาท เปน 1 ดอลลาร เทากบ 35บาท เรยกวาอตราแลกเปลยนลดลง หรอ คาเงนบาทสงขน หรอ คาเงนบาทแขงขน

6

พฒนาการอตราแลกเปลยนของไทย หนวยงานทรบผดชอบดแลการก าหนดอตราแลกเปลยน คอธนาคารแหงประเทศไทย โดยกองทนรกษาระดบอตราแลกเปลยน (Exchange Equalization Fund ; EEF) 1. ระบบอตราแลกเปลยนคงท(ป 2506-2521) 2. อตราแลกเปลยนรายวน(ป 2521-2524) 3. อตราแลกเปลยนก าหนดโดย EEF (ป 2524-2527) 4. อตราแลกเปลยนองกบตะกราเงน (ป 2527-2540) 5. อตราแลกเปลยนลอยตวแบบจดการ(ป 2540-ปจจบน)

7

เดม อตราแลกเปลยน 1 ดอลลารสหรฐฯ เทากบ 40 บาท หรอ 40 ฿ : 1 $ ป.ป.

1. การเพมขนของคาเงน (Revaluation) อตราแลกเปลยนลดลงเปน 35 ฿ : 1 $ เงนบาทแขงตว(เพมคาเงนบาท) ดานการสงออกในสายตาของชาวตางชาตจะรสกวาสนคาสงออกของไทยมราคาแพงขน

(เพราะเงน 1 $ สามารถแลกเปนเงนบาทไดนอยลงหรออกนยหนงกคอตองใชเงน $ ในจ านวนมากขนเพอซอสนคาไทย)

เชนเดมไทยสงออกขาวไปขายใหสหรฐฯในราคากโลกรมละ 40 ฿ : 1 $ แตเมอเพมคาเงนบาทเปน 35 ฿ : 1 $ ท าใหคนสหรฐฯตองใชเงนดอลลารมากขนในการซอขาว 1

กโลกรม ดานการน าเขาในสายตาของคนไทยจะรสกวาสนคาน าเขามราคาถกลง เชนเดมไทยน าเขาชอคโกแลตจากสหรฐอเมรกา แทงละ 1 $ (หรอ 40 บาท/แทง)

เมอเพมคาเงนบาทเปน 35 ฿ : 1 $ ท าใหคนไทยตองใชเงนบาทนอยลงในการซอชอคโกแลต 1 แทง นนคอสนคาสงออกของไทยจะมราคาแพงขน แตราคาสนคาน าเขาจะถกลง ดงนนจงสงผลใหการสงออกนอยลงและน าเขามากขน

8

เดม อตราแลกเปลยน 1 ดอลลารสหรฐฯ เทากบ 40 บาท หรอ 40 ฿ : 1 $ ป.ป.

2. การลดคาเงน (Devaluation) อตราแลกเปลยนสงขนเปน 42 ฿ : 1 $ เงนบาทออนตว(ลดคาเงนบาท) ดานการสงออกในสายตาของชาวตางชาตจะรสกวาสนคาสงออกของไทยมราคาถกลง (เพราะเงน 1 $ สามารถแลกเปนเงนบาทไดมากขน ) เชนถาเดมไทยสงออกขาวไปขายใหสหรฐฯในราคากโลกรมละ 40 ฿ : 1 $ แตเมอลดคาเงนบาทเปน 42 ฿ : 1 $ ท าใหคนสหรฐฯตองใชเงนดอลลารลดลงในการซอขาว 1

กโลกรม ดานการน าเขา ในสายตาคนไทยจะรสกวาสนคาน าเขามราคาแพงขน (เพราะตองใชเงนบาทมากขนเพอแลกกบเงน $ ในการซอสนคาน าเขา) เชนเดมไทยน าเขาชอคโกแลตจากสหรฐอเมรกา แทงละ 1 $ (หรอ 40 บาท/แทง) เมอลด

คาเงนบาทเปน 42 ฿ : 1 $ ท าใหคนไทยตองใชเงนบาทมากขนในการซอชอคโกแลต 1 แทง นนคอราคาสนคาสงออกจะถก แตราคาสนคาน าเขาจะแพง ดงนนจงสงผลใหการสงออกมากขน และน าเขานอยลง

9

การแกไขปญหาการขาดดลการคา โดยการเปลยนแปลงอตราแลกเปลยน

ดลการคา คอมลคาสทธระหวางมลคาการสงออก( EXPORT :X)และมลคาการน าเขา(IMPORT

: M ) หรอ X – M ถามลคาการสงออกนอยกวามลคาการน าเขานนคอ (X-M) มคาเปนลบ หรอ

ประเทศขาดดลการคา การขาดดลการคาเพมขนเรอย ๆ ท าให ระดบทนส ารองระหวางประเทศ ลดลง การแกไขการขาดดลการคา ท าไดโดย เพมมลคาการสงออก ลดการน าเขา หรอท าทงสองดานพรอมกน

10

การแกไขปญหาการขาดดลการคา โดยการเปลยนแปลงอตราแลกเปลยน

เนองจากการเปลยนแปลงคาของเงนหรออตราแลกเปลยนมผลกระทบตอราคาและปรมาณการสงออกและการน าเขา

เพอแกไขการขาดดลการคา จงควร ลดคาของเงน จะมผลท าให สนคาออกมราคาลดลงในสายตาของชาวตางประเทศ การสงออกของประเทศ

จะเพมขน สนคาเขามราคาขายในประเทศสงขน การน าเขาจะลดลง

การลดคาของเงนจะชวยแกไขปญหาการขาดดลการคาไดหรอไม ยงขนอยกบเงอนไขอน เชน ความยดหยนของอปสงคสนคาออกในตางประเทศและอปสงคสนคาเขา ประเทศคคาไดมการลดคาเงนหรอไม

11

6.3 ดลการช าระเงนระหวางประเทศ ดลการช าระเงนระหวางประเทศ ( Balance of Payment) เปนบญช ผลสรปของ

ธรกรรมทกประเภท (การคา บรการ เงนโอน เงนทน ฯลฯ) ในชวงเวลาหนงๆ ระหวางผมถนทอยในประเทศ (resident) และผทมถนทอยในตางประเทศ (nonresident)

ผมถนทอยในประเทศ (resident) ของประเทศใด หมายถง บคคล หางราน และองคการธรกจทพ านกอาศยในประเทศ ยกเวน นกทองเทยวตางชาต นกศกษาตางชาต ตลอดจนเจาหนาทสถานฑต สถานกงศล และธรกจทเปนสาขาของธรกจตางชาต

ธรกรรมทกประเภท หมายถง รายการทกอใหเกดการโอนอ านาจความเปนเจาของสนคาบรการและทรพยสนตาง ๆ จากผมถนฐานของประเทศหนงไปยงผมถนฐานของอกประเทศหนง ทง รายการทเกยวของกบการไดรบเงนหรอการช าระเงนระหวางประเทศ และการแลกเปลยนสนคาตอสนคาระหวางประเทศ หรอ การบรจาค

12

สวนประกอบของดลการช าระเงน 1. ดลบญชเดนสะพด (Current Account)

2. บญชเงนทน (Capital and Financial

Account)แบงเปน บญชทนและบญชการเงน

3. เงนส ารองระหวางประเทศ

(International Reserve Account)

4. รายการความผดพลาดคลาดเคลอน

(Errors and Omissions)

13

ดลการช าระเงน 1. บญชเดนสะพด (Current Account) ประกอบดวย

1.1 ดลการคาและดลบรการ -ดลการคา (Trade Account) คอ การบนทกรายการ

สนคาน าเขาและสงออกของประเทศ ดลการคาเกนดล ดลการคาสมดล ดลการคาขาดดล -ดลบรการ (Service Account) คอการบนทกรายการรบ

และใหบรการทางดานการขนสง ทองเทยว การบรการของรฐ และการบรการอน ๆ เชน นกรองตางชาตเขามาแสดงคอนเสรตในไทย

สงออก > น าเขา

สงออก = น าเขา

สงออก < น าเขา

14

1. บญชเดนสะพด (ตอ) 1.2รายได (Income Account) รายไดรบจากแรงงานทไปท างานตางประเทศ , รายไดจากการลงทน สวนรายจายนนจะเกยวกบสวนของทนและหนสน เชน การจายเงนปนผล

1.3 เงนโอนและบรจาค (Current Transfers) คอ การบนทกรายการใหเปลาทเปนตวเงนและสงของเชน การสงเงนกลบมาใหญาต , การสงเงนไปใหบตรหลานทเรยนในตางประเทศ

15

2. บญชเงนทน (Capital and Financial Account) เปนบญชทบนทกดานการเงนระหวางประเทศทมการเคลอนยายทนและหนสนระหวางประเทศ(ทงทนไหลเขาและออก) คอเงนทนไหลเขา - เงนทนไหลออก 1.บญชทน(capital account) ไดแก การโอนทน ซงสวนใหญเปนการยายทรพยสน

ของผยายทอย

2.บญชการเงน (financial account)

2.1 เงนลงทนโดยตรง (Direct Investment) คอ รายการทมการเคลอนยายลงทนไปยงอกประเทศหนงเพอหวงผลระยะยาว เชน การสรางโรงงาน

2.2 เงนลงทนในหลกทรพย (Portfolio Investment) ทงระยะสนและระยะยาว เชน การขายหนชนคอรป

2.3 เงนทนประเภทอน ๆ (Other Investment) คอ รายการสนเชอทางการคา เงนกยม และบญชเงนฝากระหวางประเทศ

16

3. เงนส ารองระหวางประเทศ (International Reserve Account)

คอ สนทรพยตางประเทศทถอครองหรอควบคมโดยธนาคารกลางและสามารถน า มาใชประโยชนทนททจ าเปน

ทนส ารองของประเทศจะประกอบดวย

-เงนตราตางประเทศ

-ทองค า

-สทธพเศษถอนเงน (Special Drawing Rights : SDR)

สนทรพยสงสมทบกองทนการเงนระหวางประเทศ และสนทรพยในรปเงนตราตางประเทศ

17

4. รายการความผดพลาดคลาดเคลอน (Errors and Omission)

เปนตวเลขทเกดจากการปรบคารายการดลการช าระเงนใหมความถกตองมากยงขน ซงความผดพลาดทอาจเกดจากการเกบขอมล

18

ในบญชดลการช าระเงนระหวางประเทศ อาจมรายการทท าใหเงนตราไหลออกไมเทากบเงนตราไหลเขา ซงเรยกวา ความไมสมดล หรอ ไมไดดล ในบญชดลการช าระเงน

*ถารายการทเงนตราไหลเขามากกวาไหลออก เรยกวา เกนดล

*ถารายการทเงนตราไหลเขานอยกวาไหลออกเรยกวา ขาดดล

ทงนการเกนดล และขาดดลในบญชนจะถกชดเชยใหหมดไปโดยบญชท

เรยกวา บญชทนส ารองระหวางประเทศ

ความหมายของการขาดดลและเกนดลในดลการช าระเงนระหวางประเทศ (Deficit and Surplus in Balance of Payment)

19

ดงนนบญชทนส ารองระหวางประเทศจะแตกตางจากบญชอนๆ เพราะการเพมขน หรอลดลงของการเกนดลบญชเดนสะพดและบญชเงนทน จะสงผลตอการทนส ารองระหวางประเทศ

ในกรณทดลการช าระเงนขาดดล จะตองน าเอาสวนหนงสวนใดของทนส ารองระหวางประเทศมาชดเชยสวนทขาดดลและท าใหทนส ารองลดลงจากเดม

ในกรณทดลการช าระเงนเกนดล ผลทเกดขนในบญชทนส ารองระหวางประเทศ จะท าใหทนส ารองเพมขนจากเดม

20

บญชกระแสเดนสะพด

เงนไหลเขา > เงนไหลออก

เทากบ 2 ลานดอลลารฯ

บญชทนส ารองระหวางประเทศ

เงนตราไหลเขา เพมขน 1 ลานดอลลารฯ

บญชทนและการเงน

เงนไหลเขา < เงนไหลออก

เทากบ 1 ลานดอลลารฯ

บญชทนส ารองระหวางประเทศ

เงนตราไหลออก ลดลง 7 ลานดอลลารฯ

บญชทนและการเงน

เงนไหลเขา < เงนไหลออก

เทากบ 2 ลานดอลลารฯ

บญชกระแสเดนสะพด

เงนไหลเขา < เงนไหลออก

เทากบ 5 ลานดอลลารฯ

ขาดดลสทธ เกนดลสทธ

21

ประโยชนของบญชดลการช าระเงนระหวางประเทศ - ทราบถงฐานะทางการเงนของประเทศวาขณะนนเรามปรมาณเงนตรา

ตางประเทศมากนอยเพยงใดและมการเปลยนแปลงเพมขนหรอลดลงเทาใด

- ทราบถงรายการแลกเปลยนทางเศรษฐกจกบตางประเทศ

- สามารถน าไปใชวางนโยบายการคาและการเงนระหวางประเทศใหเหมาะสม