17

กจกรรมคายบรณาการ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 แผนการจดการเรยนรท 2 เรอง สารละลายกรด – เบส เวลา 45 นาท

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

สาระท 3 สารและสมบตของสาร

มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสาร สงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร

แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทอยในชวงเวลานน ๆ

เขาใจวาวทยาศาสตรเทคโนโลย สงคม สงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน ตวชวด ว 3.1 ม.2/3 ทดลองและอธบายสมบตความเปนกรด เบสของสารละลาย ว 3.1 ม.2/4 ตรวจสอบคา pH ของสารละลายและน าความรไปใช สาระส าคญ

สารละลายตาง ๆในชวตประจ าวนแตละชนดจะมสมบตแตกตางกน บางชนดมสมบต เปนกรด บางชนดมสมบตเปนเบส

กรด หมายถง สารประกอบทมธาตไฮโดรเจนเปนองคประกอบ เมอละลายน าแลวสามารถแตกตวใหไฮโดรเจนไอออน (H+) ได

เบส หมายถง สารประกอบทท าปฏกรยากบกรดแลวไดเกลอกบน า เบสทละลายน า จะสามารถแตกตวใหไฮดรอกไซดไอออน (OH -) เบสทกชนดจะมรสฝาด

ฐานท 2

18

จดประสงคการเรยนร 1. ดานความร (K) บอกความหมายของสารละลายกรด – เบสได 2. ดานทกษะกระบวนการ (P) 2.1 ทดลองและอธบายสมบตความเปนกรด เบส ของสารละลายได 2.2 ตรวจสอบคา pH ของสารละลายและน าความรไปใชประโยชนได 3. ดานเจตคต และคณลกษณะอนพงประสงค (A ) 3.1 นกเรยนเหนคณคาและความส าคญของการน าสารละลายกรดและสารละลายเบส ไปใชในชวตประจ าวน 3.2 มความซอสตยตอตนเองและผอน 3.3 แสวงหาความรเพมเตมจากแหลงเรยนร 3.4 มความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย 3.5 พอใจและชนชมผลงานของตนเอง สาระการเรยนร 1. ความหมายของกรด - เบส 2. สารละลายกรด 3. สารละลายเบส 4. การตรวจสอบสารละลายกรด – เบส ทกษะกระบวนการทตองการเนน

1. ทกษะการสบคนขอมล 2. ทกษะการทดลอง

19

กระบวนการจดการเรยนร ใชเวลา 45 นาท กระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry Process) 5 ขนตอน ทเนนผเรยนเปนส าคญ ด าเนนการเรยนการสอน ดงตอไปน 1. ขนสรางความสนใจ (ใชเวลา 5 นาท) 1.1 ครน าเขาสบทเรยนโดยใหนกเรยนดตวอยางสารเคมทใชในชวตประจ าวน ไดแก สบ น าสมสายช น ายาลางหองน า แชมพสระผม ผงซกฟอก 1.2 ครถามนกเรยน ดงน (ค าถาม.... สงทครน ามาใหนกเรยนด มสงใดบางทคดวามคณสมบตเปนกรด สงใดบางทมคณสมบตเปนเบส) (แนวตอบ... นกเรยนรวมแสดงความคดเหน) 1.3 ครเปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสยตาง ๆ ตอจากนนจงน าเขาสกจกรรมในขนตอนตอไป 2. ขนส ารวจและคนหา (ใชเวลา 27 นาท) 2.1 นกเรยนแบงกลมศกษาใบความรท 1 และตอบค าถามใบกจกรรมท 1 2.2 นกเรยนศกษาใบความรท 2 2.3 นกเรยนแตละกลมรวมกนวางแผนเพอปฏบตกจกรรมการทดลอง ตามใบกจกรรม การเรยนรท 2 บนทกผล ตอบค าถาม และสรปผลการทดลอง 3. ขนอภปรายและลงขอสรป (ใชเวลา 5 นาท) 3.1 ใหตวแทนแตละกลมออกมาน าเสนอผลการทดลอง 3.2 นกเรยนทกคนรวมกนสรป เพอใหไดผลการทดลอง ดงน สรปผลการทดลอง ใบกจกรรมท 2 ตอนท 1 จากการตรวจสอบสมบตของกรดและเบส พบวาน ายาลางหองน าซงเปนกรด จะเปลยนสกระดาษลตมสจากสน าเงนเปนสแดง โซเดยมไฮดรอกไซด โพแทสเซยมไฮดรอกไซด และแคลเซยม ไฮดรอกไซด ซงมสมบตเปนเบสจะเปลยนสกระดาษลตมส จากสแดงเปนน าเงน น ากลนไมมการเปลยนแปลงเนองจากมสภาพเปนกลาง

20

ตอนท 2 จากการตรวจสอบสมบตของกรดและเบส พบวา โซเดยมไฮดรอกไซด โพแทสเซยมไฮดรอกไซด และแคลเซยมไฮดรอกไซด ซงมสมบตเปนเบสจะเปลยนสของสารละลายฟนอลฟทาลน จากไม มสเปนสชมพเขม สวนน ายาลางหองน า ไมเปลยนเนองจากสารละลายฟนอลฟทาลน เปนสารละลายใสไมมสซงจะเปลยนเปนสชมพ เมอใชทดสอบความ เปนกรด-เบสของสารละลายทมคา pH อยระหวาง 8.3-10.0 และน ากลนไมมการเปลยนแปลงเนองจากมสภาพเปนกลาง 3.3 เปดโอกาสใหนกเรยนซกถามขอสงสย ถาไมมใครถามแลวเขาสกจกรรม ขนตอไป 4. ขนขยายความร (ใชเวลา 5 นาท) จากความรเรองสมบตของสารละลายกรด – เบส อาจจะน า ไปใชใหเปนประโยชน เชน น ากรดไฮโดรคลอรก ไปกดพนผวหนออนใหเกดลวดลาย เชน ใชท า ปายเลขทบานหรอปายอาคาร หรอ น า อะลมเนยมมาท า ปฏกรยากบโซเดยมไฮดรอกไซดเพอเตรยมแกสไฮโดรเจน

ถาน าฝนมสมบตเปนกรด จะสงผลตอสภาพแวดลอม คอ ฝนกรดจะกดกรอนพนผว วสดและอาคารทสรางดวยหนออน หนปน (ปนซเมนต) หรอเหลก รวมทงยานพาหนะทท าดวยเหลก เกดการสกกรอน ผเรวกวาทควร นอกจากนฝนกรดจะไปท า ลายคลอโรฟลลทมอยในใบไม ท า ใหพชสงเคราะหแสงไมได ถาฝนกรดตกลงมาและสะสมในแหลงน าจะท า ใหสตวน าตาย หรอถาน าฝนนสะสมอยในดน จะท า ใหดนมสมบตเปนกรด ซงไมเหมาะแกการเจรญเตบโตของพช ท าใหพชเหลานนตายได

5. ขนประเมน (ใชเวลา 3 นาท)

นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 3 ขอ หลกฐานการเรยนร (ภาระงาน / ชนงาน) 1. ภาระงาน 1.1 ปฏบตใบกจกรรม 1.2 ท าแบบทดสอบ 2. ชนงาน ใบกจกรรมท 1-2

21

สอ/แหลงการเรยนร

1. ใบกจกรรมการเรยนรท 1-2 เรอง สารละลายกรด – เบส 2. กระดาษลตมสสแดง และสน าเงน อยางละ 1 กลอง 3. สารละลายฟนอลฟทาลน จ านวน 20 มลลลตร 4.โซเดยมไฮดรอกไซด (โซดาไฟ) จ านวน 20 มลลลตร 5. โพแทสเซยมไฮดรอกไซด (ดางคล) จ านวน 20 มลลลตร 6. แคลเซยมไฮดรอกไซด (น าปนใส) จ านวน 20 มลลลตร 7. น ายาลางหองน า จ านวน 20 มลลลตร 8. น ากลน จ านวน 20 มลลลตร 9. หลอดทดลองขนาดกลาง จ านวน 5 หลอด

10. สบ จ านวน 1 กอน 11. น าสมสายช จ านวน 1 ขวด 12. น ายาลางหองน า จ านวน 1 ขวด 13. แชมพสระผม จ านวน 1 ขวด 14. ผงซกฟอก จ านวน 1 กลอง การวดและประเมนผล 1. วธวด 1.1 การทดสอบ 1.2 ตอบค าถามใบกจกรรม 2. เครองมอวด 2.1 แบบทดสอบ 2.2 ใบกจกรรมท 1-2

22

เกณฑการวดและประเมนผล

สงทตองการวด ชนงาน/ ภาระงาน/

รองรอยหลกฐาน วธการวด เครองมอวด

เกณฑ การประเมน

ดานความร / ความเขาใจ (K)

ท าแบบทดสอบ

ตรวจแบบทดสอบ

แบบทดสอบ

คะแนนเตม 3 ได 2 คะแนน หรอรอยละ 80 ขนไปผานเกณฑการประเมน

ดานทกษะ / กระบวนการ (P)

- ทดลองและอธบายสมบตความเปนกรด-เบส ของสารละลาย

- ตรวจผลการทดลอง และการสรปผลการทดลอง

-ใบกจกรรมท 2

คะแนนเตม 24 ได 19 คะแนน หรอรอยละ 80 ขนไปผานเกณฑการประเมน

ดานคณลกษณะอนพงประสงคและเจตคต (A) 1. นกเรยนน าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตอง 2. มความซอสตยตอตนเอง และผอน 3. แสวงหาความรเพมเตมจาก แหลงเรยนร 4. มความรบผดชอบงานท ไดรบมอบหมาย 5. พอใจและชนชมผลงาน ของตนเอง

1. ศกษาและนกเรยนน าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตอง 2. มความขยนและ มความซอสตย 3. สบคนขอมลจากแหลงเรยนร 4. งานทมอบหมาย 5. ผลงาน/ชนงาน

การสงเกต

แบบบนทกคณลกษณะ อนพงประสงคและเจตคต (A)

คะแนนเตม 25 ได 20 คะแนน หรอรอยละ 80 ขนไปผานเกณฑการประเมน

23

แบบบนทกคะแนน ใบกจกรรมท 1

เลขท ชอ - สกล คะแนน

กจกรรมท 1 (10 คะแนน)

สรปผล

ผาน ไมผาน

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

รวม เฉลย

รอยละ

24

เกณฑทใชในการประเมน ท าได 8-10 ขอ ระดบ 4 ดมาก ท าได 6-7 ขอ ระดบ 3 ด ท าได 4-5 ขอ ระดบ 2 พอใช ท าได 1-3 ขอ ระดบ 1 ตองปรบปรงแกไข สรปคะแนนใบกจกรรมท 1 นกเรยนทงหมด ..................... คน ไดคะแนนเฉลย .................... คดเปนรอยละ ................. ผลการประเมน ....................... ลงชอ ผสอน (....................................................)

25

แบบบนทกคะแนน ใบกจกรรมท 2

เลขท ชอ - สกล

1. บน

ทกผล

การท

ดลอง (10)

2. ค าถามห

ลงการท

ดลอง

(4)

3. สรปผล การทดลอง 10)

คะแน

นรวม

24 คะ

แนน สรป

ผาน

ไมผาน

ตอนท 1 ตอนท 2

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

รวม

เฉลย

รอยละ

26

เกณฑทใชในการประเมน ท าได 18- 24 คะแนน ระดบ 4 ดมาก ท าได 12- 17 คะแนน ระดบ 3 ด ท าได 8- 11 คะแนน ระดบ 2 พอใช ท าได 1- 7 คะแนน ระดบ 1 ตองปรบปรงแกไข สรปคะแนนใบกจกรรมท 2 นกเรยนทงหมด ................ คน ไดคะแนนเฉลย ..................... คดเปนรอยละ ................. ผลการประเมน .................... ลงชอ ผสอน (..............................................)

27

คะแนนการประเมนทกษะการทดลองทางวทยาศาสตร

ใบกจกรรมท 2

เลขท

ชอ - สกล

รายการ รวม

คะแนน สรปผล

การประเมน

1. วางแผ

นปฏบ

ตการทด

ลอง (4 คะ

แนน)

2. การใชอ ป

กรณก

ารทด

ลอง (4 คะ

แนน)

การท

ดลอง

3.ปฏบ

ตการทด

ลอง (

4 คะ

แนน)

4. การวเค

ราะห

และส

รปผล

(4 คะแนน

)

5. การเขยน

รายงาน

(4 คะแนน

)

การท

ดลอง

20 คะแนน

ผาน ไมผาน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

รวม

เฉลย

รอยละ

28

เกณฑทใชในการประเมน ท าได 15- 20 คะแนน ระดบ 4 ดมาก ท าได 10- 14 คะแนน ระดบ 3 ด ท าได 5- 9 คะแนน ระดบ 2 พอใช ท าได 1- 4 คะแนน ระดบ 1 ตองปรบปรงแกไข สรปคะแนนใบกจกรรมท 2 นกเรยนทงหมด ......... คน ไดคะแนนเฉลย ......................... คดเปนรอยละ ................ ผลการประเมน .............. ลงชอ ผสอน (.............................................)

29

เกณฑการประเมนทกษะการทดลองทางวทยาศาสตร

รายการประเมน

ระดบคณภาพ / คะแนน

ดเยยม (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1)

1. มการวางแผน ปฏบตการทดลอง

มการวางแผนปฏบตการทดลองไดสอดคลองและถกตอง ตามทก าหนด ตรงจดประสงคการเรยนรตรงประเดนมากทสด

มการวางแผนปฏบตการทดลองไดสอดคลองและถกตอง ตามทก าหนด ตรงจดประสงคการเรยนรตรงประเดนเปนสวนมาก

มการวางแผนปฏบตการทดลองแตไมคอยถกตอง ตามทก าหนด

ไมมการวางแผนปฏบตการทดลอง

2. การใชอปกรณ ใชอปกรณและเครองมอถกตองเหมาะสม และด าเนนการตามขนตอน

ใชอปกรณและเครองมอคอนขางถกตองเหมาะสม และด าเนนการตามขนตอน

ใชอปกรณและเครองมอไมคอยถกตองเหมาะสม และด าเนนการไมเปนไปตามขนตอน

ใชอปกรณและเครองมอไมถกตองเหมาะสม และด าเนนการไมเปนไปตามขนตอน

3. ปฏบตการทดลอง

ทดลองตามขนตอนทก าหนดไว ทนเวลา ใชอปกรณและสารเคมอยางถกตอง คลองแคลว และเหมาะสมทกครง

ทดลองตามขนตอนทก าหนดไว ทนเวลา ใชอปกรณและสารเคมอยางถกตอง คลองแคลว และเหมาะสมบอยครง

ทดลองตามขนตอนทก าหนดไว ทนเวลา ใชอปกรณและสารเคมอยางถกตองคลองแคลว และเหมาะสมบางครง

การทดลองไมเปนไปตามขนตอน ไมทนเวลา ใชอปกรณและสารเคมไมถกตอง ไมคลอง และไมเหมาะสม

4. การวเคราะห และสรปผล

สามารถวเคราะหและสรปผลการทดลองไดเองอยางถกตอง

ตองการค าแนะน าในการวเคราะหและสรปผล แลวสามารถเขยนไดอยางถกตอง

ตองการค าแนะน าในการวเคราะหและสรปผล แลวสามารถเขยนได แตการสรปผลยงไมสมบรณ

ไมสรปผล

5. การเขยนรายงาน การทดลอง

เขยนรายงานการทดลองเปนล าดบขนตอน ครอบคลมครบทกประเดน และเขยนบรรยายแตละประเดนไดอยางชดเจน

เขยนรายงานการทดลอง ครอบคลมครบทกประเดน และเขยนบรรยายแตละประเดนไดอยางชดเจน แตขาดการเรยงล าดบขนตอน

เขยนรายงานการทดลองเปนล าดบขนตอน ครอบคลมครบทกประเดน แตเขยนบรรยายแตละประเดนยงไมชดเจน

เขยนรายงานการทดลองขาดความครอบคลม และเขยนบรรยายแตละประเดนยงไมชดเจน

30

คะแนน คณลกษณะอนพงประสงค (A)

ค าชแจง : ใหครผสอนประเมนจากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนขณะเรยน โดยขด ลงในชอง 3, 2 หรอ 1 ทตรงกบพฤตกรรมของนกเรยน เกณฑการใหคะแนน 5 = ดเยยม 4 = ดมาก 3 = ด 2 = พอใช 1 = ปรบปรง

ท

ชอ - สกล

ขอท

ผาน

ไมผาน

1 .น

กเรยน

น าสารละลายกรดแ

ละสารละลายเบสไปใชใน

ช

วตปร

ะจ าวนไ

ดอยางถกต

อง (5 คะแนน

)

2. มคว

ามซอ

สตยต

อตนเองและผ

อน (5

)

3. แส

วงหาคว

ามรเพ

มเตม

จากแหล

งเรยน

ร (5)

4. มค

วามร

บผดช

อบงานท

ไดรบ

มอบห

มาย (5)

5. พอ

ใจและชนช

มผลงานขอ

งตนเอง

(5)

รวม (25)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

รวม เฉลย รอยละ

31

เกณฑทใชในการประเมน ท าได 20- 25 คะแนน ระดบ 4 ดมาก ท าได 15- 19 คะแนน ระดบ 3 ด ท าได 10- 14 คะแนน ระดบ 2 พอใช ท าได 1- 9 คะแนน ระดบ 1 ตองปรบปรงแกไข สรปนกเรยนทผานเกณฑตองได คะแนนรอยละ 80 หรอ 20 คะแนนขนไป จากการสงเกตพฤตกรรมการเรยนของนกเรยน นกเรยนไดคะแนนเฉลย ………..…. คดเปนรอยละ ……………. ผลการประเมน ……………… ลงชอ………………………….ผประเมน (……….…………………)

เกณฑการใหคะแนนการประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

รายการประเมน ระดบคณภาพ

ดเยยม (5) ดมาก (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1)

1. นกเรยนน าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวนได

น าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวนไดถกตอง มากทสด

น าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวนไดถกสวนมาก

น าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวนไดถกบอยครง

น าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวนไดถกตองเปนบางครง

ไมรจกการ น าสารละลายกรดและสารละลายเบสไปใชในชวตประจ าวน

2. มความซอสตยตอตนเองและผอน

ปฏบตตามค าแนะน าการใชชดกจกรรมไดอยางเครงครด ถกตองสม าเสมอ

ปฏบตตามค าแนะน าการใชชดกจกรรมไดอยางเครงครด ถกตอง

ปฏบตตามค าแนะน าการใชชดกจกรรมไดอยางเครงครด

ปฏบตตามค าแนะน าการใชชดกจกรรมแตตอง ควบคม

ไมปฏบตตามค าแนะน าการใชชดกจกรรม ตองควบคมการปฏบต

3. แสวงหาความรเพมเตมจากแหลงเรยนร

มความ กระตอรอรนสนใจศกษาชดกจกรรมและตงใจในการสบคนขอมล ไดถกตองครบถวน ตรงประเดน

มความ กระตอรอรนสนใจศกษาชดกจกรรมและตงใจในการสบคนขอมล ไดถกตองตรงประเดน

มความ กระตอรอรนสนใจศกษาชดกจกรรมและตงใจในการสบคนขอมล ไดถกตอง

สนใจศกษา ชดกจกรรมและตงใจในการสบคนขอมล ไดถกตอง

สนใจศกษา ชดกจกรรมและสบคนขอมล ไดไมคอยถกตอง

32

4. มความรบผดชอบงานทไดรบมอบหมาย

ตงใจท างานและปฏบตงานในเวลา ทก าหนดไดอยางถกตองตามทมอบหมาย

ตงใจท างานและปฏบตงานในเวลา ทก าหนดตาม ทมอบหมาย

ท างานและ สงงานตามทมอบหมายไมตรงเวลาเปนบางครง

ท างานและ สงงานตามทมอบหมายไมตรงเวลาเปนสวนมาก

ตองควบคม การท างานและสงงานตามทมอบหมาย

5. พอใจและชนชมผลงานของตนเอง

มความพงพอใจและชนชมผลการปฏบตงานของตนเองมากทสด

มความพงพอใจและชนชม ผลการปฏบตงานของตนเองมาก

มความพงพอใจและชนชม ผลกาปฏบตงานของตนเองเปนสวนมาก

มความพงพอใจ ผลการปฏบตงานของตนเองนอย

ไมมความ พงพอใจ ผลการปฏบตงานของตนเอง