๑

คมอ

ใชเปนแนวทางในการศกษาตามหลกสตร

ของ

วทยาลยปองกนราชอาณาจกร

หลกสตรการปองกนราชอาณาจกร (วปอ.)

และ หลกสตรการปองกนราชอาณาจกรภาครฐรวมเอกชน (ปรอ.)

ประจ าปการศกษา พทธศกราช ๒๕๕๔ - ๒๕๕๕

เอกสาร วปอ. หมายเลข ๐๑๓ คมอดานการทหาร

๒

สารบญ

สารบญ ๒

กลาวน า ๓

สภาพแวดลอมทส าคญ ๔

ปจจยก าลงอ านาจแหงชาตดานการทหาร ๗

ระบบการตอสเบดเสรจ (Total Defense) ๑๒

ขอพจารณาทางดานการทหารในการพฒนานโยบายความมนคงแหงชาต ๒๒

แนวความคดในการปองกนประเทศ ๒๖

การวเคราะหและเปรยบเทยบก าลงอ านาจทางทหาร ๔๔

บทบาทกองทพภายในประเทศ ๔๕

การพฒนากองทพสความทนสมย ๔๖

สงคราม ๔ ยค ๖๔

สงครามพนทาง (Hybrid War) ๗๐

การกอการรายในยคสารสนเทศ ๗๒

การท าสงครามนอกแบบในยคหลงสงครามเยน ๘๓

การปรบเปลยนกระบวนทรรศนของการกอความไมสงบ ๙๓

สรป ๙๙

บรรณานกรม ๑๐๐

๓

คมอดานการทหาร

กลาวน า

เปาหมายสงสดของชาต ไดกาหนดไวในผลประโยชนแหงชาตคอ การมเอกราชอธปไตยบรณภาพแหงอาณาเขตและความมนคงของรฐ ซงจะทาใหประเทศ (รฐบาล) สามารถดาเนนกจกรรมทางดานการเมอง การทหาร เศรษฐกจ สงคมจตวทยา วทยาศาสตรและเทคโนโลย ทงภายในและภายนอกประเทศไดอยางมนคงมเกยรต และมศกดศร เปนทยาเกรงของประเทศตาง ๆ สงผลใหสามารถพฒนาประเทศไปสความมนคง ประชาชนมความปลอดภย อยดมสข ไดรบความเปนธรรม มเกยรต และมศกดศร ของความเปนมนษย การดาเนนการใหสามารถบรรลเปาหมายสงสดของชาต ตองมหนวยงานรบผดชอบในการดาเนนการ ซงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๔๐ หมวด ๕ มาตรา ๗๒ ไดกาหนดใหเปนบทบาทหนาทของทหารในการพทกษรกษาเอกราช ความมนคงของรฐ สถาบนพระมหากษตรย ผลประโยชนแหงชาต การปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข และเพอการพฒนาประเทศ การทประเทศมเอกราชอธปไตย และความมนคงของรฐไดนน เมอมภยคกคามทางทหารหรอมการรบแลวจะตองรบชนะ เพราะหากพายแพแลวจะเปนการสนชาต การรบนนไมสามารถกาหนดไดวาจะเกดขนเมอไร ทไหน และไมสามารถแกตวใหมได ดงนนเพอปองกนหรอประกนความเสยง จงตองมการเสรมสรางกาลงกองทพ ทงในดานกาลงพลและยทโธปกรณใหมความพรอมรบอยตลอดเวลา ตงแตยามปกต ซงหากประเทศมความพรอมรบมากจะทาใหมความเสยงนอย และหากประเทศมความพรอมรบนอยจะทาใหมความเสยงมาก ตลอดระยะเวลาทโลกยงอยในสภาวะทใชกาลงอานาจทางทหาร เปนเครองมอในการเขาระงบขอขดแยงการรกษาความมนคงของรฐ การดารงไวซงความคงอย และความเปนเอกราชของประเทศนบวาเปนสงทสาคญอยางยง ในอดตทผานมาจนถงปจจบนการใชกาลงอานาจทางทหารเปนเครองมอในการระงบขอขดแยง ยงมการดาเนนการอยตลอดมา ถงแมวาจะมกฎหมายระหวางประเทศมาเปนหลกเกณฑในการระงบความขดแยงกตาม องคกรททาหนาทในการรกษาความสงบและความมนคงระหวางประเทศกยงไมสามารถทาหนาทไดอยางมประสทธภาพ ดงนนการพฒนาความพรอมและความทนสมยของกองทพใหมประสทธภาพ มความพรอมรบทงในดานเครองมอและบคลากร การปรบตวใหเขากบภยคกคามสมยใหม การแกไขปญหาความมนคงภายใน และการสรางความสมานฉนททงภายในและระหวางประเทศ การจดระเบยบพนทชายแดน การแกไขปญหาผหลบหนเขาเมองและแรงงานตางดาวผดกฎหมาย การสรางความพรอมในการเผชญวกฤตการณทเปนภยพบตขนาดใหญ เปนสงทแสดงใหเหนถงความสาคญของการรกษาความมนคงของประเทศโดยใชกาลงทางทหาร

๔

สภาพแวดลอมทส าคญ

ภายหลงจากป ๒๕๓๔ ซงเปนชวงสนสดยคสงครามเยน ภยคกคามดวยกาลงทหารขนาดใหญ ทเกดจากการเผชญหนาของคายใหญ ๒ คาย คอ คายเสรประชาธปไตย และคายสงคมนยมไดเปลยนแปลงไปอยางสนเชง ทาใหภยคกคามจากปญหาตาง ๆ ทเคยถกบดบงดวยความตงเครยดในยคสงครามเยน อาท ความขดแยงทางดานเชอชาต ศาสนา เขตแดน และปญหาอาชญากรรมขามชาต ไดปะทขนอยางมากมาย ซายงขยายความรนแรงมากขน กลาวคอ จากยทธบรเวณทเคยถกจากดพนท ไดขยายตวออกไปในทกพนท จากเปาหมายทางทหารและความมนคง กลายมาเปนเปาหมายทว ๆ ไป ดงนน การเกดความรนแรงจากการถกโจมตจงสามารถเกดขนได ตลอดเวลา ทกแหงทกหน และมรปแบบทคาดไมถงตราบเทาทยงมความขดแยงทางความคดและอดมการณ ดงนน ภาพของภยคกคามจงเปลยนแปลงมาเปนปญหาความมนคงของมนษย โดยเฉพาะปญหาอาชญากรรมขามชาตทไดแก ปญหายาเสพตด การลกลอบเขาเมองโดยผดกฎหมาย การคาสงผดกฎหมาย การกอการราย เปนตน

ปจจบน สถานการณการกอการรายทวความรนแรงมากขน ซงปญหานไมไดมผลกระทบตอประเทศใดประเทศหนงโดยเฉพาะเทานน แตอาจจะสงผลกระทบตอทกประเทศทวโลก การกอการรายสวนใหญ มสาเหตสาคญทเกดจากความขดแยงดานเชอชาตและศาสนา ความขดแยงภายในและระหวางประเทศ กระแสการตอตานการจดระเบยบโลกใหม และความขดแยงดานแนวความคดทางการเมองและการปกครอง โดยทแนวโนมของการเกดสถานการณสวนใหญจะมงเนนเปาหมายทเปนแหลงผลประโยชน หรอสถานทสาคญของสหรฐ ฯ และพนธมตรเปนหลก ดงจะเหนไดจากสถานการณการกอวนาศกรรมในสหรฐ ฯ เมอวนท ๑๑ กนยายน ๒๕๔๔ ซงเปนการเลอกทาลายสถานทสาคญของสหรฐ ฯ สงผลใหเกดความเสยหายตอชวตทรพยสน และขวญกาลงใจของมนษยเปนจานวนมาก ซงตอมาไดขยายผลจนกลายเปนสงครามตอตานการกอการรายในประเทศอฟกานสถาน และอรก หรอแมแตการเกดเหตการณระเบดทบาหล อนโดนเซย เมอวนท ๑๒ ตลาคม ๒๕๔๕ ซงมความเปนไปไดวาสถานการณกอการรายสามารถขยายผลออกไปทกภมภาค แมกระทงภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกอาจตกเปนเปาหมายของการโจมตดวยเชนกน

สาหรบการดาเนนการดานการทหารในกระแสโลกปจจบนนน ไดเกดความเปลยนแปลงเกดขนอยางมากมาย นบตงแตในเรองแนวความคด การบรการจดการ และการใชเทคโนโลยทางการทหาร อนประกอบดวย การปฏวตในกจการทหาร (Revolution in Military Affairs : RMA) โดยการใชประโยชนจากพฒนาการใหม ๆ ของวทยาศาสตรและเทคโนโลยททาใหสามารถเหนภาพในสนามรบไดอยางชดเจน และอานวยการยทธไดอยางรวดเรวและทวถง มาประยกตใชในภารกจทางทหาร แนวความคดการบรหารจดการกองทพในศตวรรษท ๒๑ ทเปนการเชอมโยงเทคโนโลยของยทโธปกรณสมยใหม เขากบการบรหารจดการในลกษณะผสมผสานเพอนาไปสการจดรปแบบการดาเนนกจกรรมทางทหารใหเกดประโยชน และนามาซงความไดเปรยบคสงคราม และการปฏบตการทางทหารทไมใชสงคราม (Military Operations Other Than War : MOOTW) เปนการดาเนนการทางทหารเพอชวยเสรมสรางสภาวะแวดลอมใหมความ

๕

มนคงเกดเสถยรภาพ และเกอกลตอการเสรมสรางพลงอานาจแหงชาตในดานตาง ๆ ใหเขมแขง กจกรรมทกระทามไดหลายรปแบบ เชน การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาตในรปแบบตาง ๆ ไดแก การบรรเทาภยพบต การชวยเหลอประชาชน การพฒนาประเทศ การรกษาและฟนฟสภาวะแวดลอม การดาเนนการในกจกรรมการสรางผลผลตใหแกชาต และการใหความรวมมอกบองคการระหวางประเทศในการดาเนนกจกรรมทางทหารตาง ๆ เปนตน ทงน เปนการนาศกยภาพของกาลงทหารมาใชประโยชนในยามทประเทศอยในภาวะปกต รวมทงเปนการพฒนากาลงทหารใหเกดความพรอมในการปฏบตการ และใชเครองมอเครองใชทมอยใหเปนประโยชนตอสงคมดวย

ลกษณะของภยคกคามทเกดขนในปจจบน และแนวโนมในอนาคตทมผลกระทบตอความมนคง ดานการปองกนประเทศจะมหลากหลายและซบซอนมากยงขน สามารถกาหนดไดเปน ๓ ลกษณะ ดงน

๑. ภยคกคามทางทหาร คอ ภยทเกดจากการรกรานดวยกาลงทหารจากภายนอกประเทศ ซงในอนาคตมความเปนไปไดทอาจจะเกดจากความขดแยงระดบตาในลกษณะของสงครามจากด ซงจะสามารถพฒนาไปสการใชกาลงทหารขนาดใหญได ถาหากมไดรบการแกไขอยางทนทวงท

๒. ภยคกคามทไมใชทางทหาร คอ ภยคกคามทไมมผลกระทบตอเอกราชและบรณภาพแหงดนแดนโดยตรง แตเปนสถานการณทเกดขนจากการเปลยนแปลงในหลาย ๆ ดานพรอมกน ทงดานการเมอง ดานเศรษฐกจ และดานสงคม มความสลบซบซอน และทวความรนแรงยงขน และอาจจะสงผลกระทบตอความมนคงของชาตได สรปไดดงน

๒.๑ ภยคกคามทเกดจากความยากจนและไรเสถยรภาพทางการเมองของประเทศรอบบาน กอใหเกดปญหา ดงน

๒.๑.๑ ปญหายาเสพตดเปนปญหาทมความสาคญเรงดวนทจะตองรบดาเนนการแกไข เพราะสงผลกระทบตอทรพยากรบคคลของชาตโดยตรง ทาใหคนไทยมประสทธภาพในดานตาง ๆ ลดลง นอกจากนน ยงสงผลกระทบดานเศรษฐกจ กอใหเกดปญหาทางสงคม ทาใหศกยภาพของประเทศไทยในภาพรวมลดลง

๒.๑.๒ ปญหาผหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย ปจจบนมมากกวาหนงลานคน ซงบคคลเหลานเขามาแยงงานคนไทยทา เปนพาหะนาโรคตดตอ และกออาชญากรรมตาง ๆ นอกจากนน อาจจะแอบแฝงเขามาหาขาวทงฝายตอตานและฝายไทยในรปแบบตาง ๆ หรอปฏบตการบอนทาลาย กอวนาศกรรมเปาหมายทางทหารและฝายพลเรอนของฝายเรา เพอสนบสนนการปฏบตการทางทหารของประเทศของตนในยามสงคราม ซงสงผลกระทบตอความมนคงของชาตในระยะยาว

๒.๑.๓ ปญหากองกาลงตางชาตตดตาม และปฏบตการตอเปาหมายทเปนกลมตอตานลกเขามาในเขตประเทศไทย และมผลกระทบตอทรพยสนและชวตของคนไทย สรางความขดแยง

๖

ใหกบรฐบาลทงสองประเทศ รวมทงทาลายเกยรตภมและศกดศรของตารวจและทหารไทย ตลอดจนความนาเชอถอตอสถาบนกองทพของประชาชน

๒.๑.๔ ปญหาอาชญากรรมตามแนวชายแดน ไดแก กองโจรตดอาวธทเขามาปลนฆา ขมขนราษฎรไทยตามแนวชายแดน ขโมยรถยนต รถจกรยานยนต ลกลอบคาอาวธสงคราม และการลกลอบคาของผดกฎหมายอน ๆ รวมทงปญหาการประมง ปญหาการกระทาเยยงโจรสลด ปญหาบคคลสองสญชาต และปญหาคาแรงงานผดกฎหมาย

๒.๑.๕ ปญหาผหนภยจากการสรบ และกลมทตอตานรฐบาลของประเทศเพอนบาน สวนมากจะเขามาอาศยและใชประเทศไทยในการเคลอนไหวตอตานรฐบาลของตน ซงจะสรางความหวาดระแวง และนามาซงปญหาอน ๆ ระหวางไทยกบประเทศเพอนบาน และเปนอปสรรคตอผลประโยชนอน ๆ ทไทยควรจะไดรบความรวมมอจากประเทศเพอนบาน รวมทงเปนอปสรรคตอการเจรจาแกไขปญหาตาง ๆ ระหวางไทยกบประเทศเพอนบานอกดวย

๒.๒ ภยคกคามทเกดจากปญหาเสนเขตแดนทยงไมมความชดเจน ทงเขตแดนทางบกและทางทะเล ซงจะนามาส การแยงชง ปกปอง แหลงผลประโยชนแหงชาตทงทางบกและทางทะเล นอกจากน การกระทารนแรงตอเรอประมงไทยบรเวณพนทเหลอมทบทางทะเล อาจจะกอให เกดการเผชญหนากนทางทหาร และเกดการกระทบกระทงกนจนลกลามเปนปญหาขนาดใหญได ถาไมไดรบการแกไขทเหมาะสม

๒.๓ ภยคกคามทเกดจากจดออนภายในประเทศทสงผลกระทบตอความสงบสขของคนในชาต ประเทศไทยยงมปญหาหรอจดออนภายในประเทศทสงผลกระทบตอความสงบสขของคนในชาต เปนปญหาทรฐบาลจะตองหาทางแกไข หรอขจดปญหาใหหมดไปโดยเรว ดงตอไปน

๒.๓.๑ ปญหาทเกดจากลทธการกอการราย ไดแก

- การกอการรายภายในประเทศ แมวาจะลดระดบความรนแรงลง แตยงคงมความเคลอนไหวอยในประเทศและพยายามคงสภาพกองกาลงตดอาวธไว เพอเปนเครองมอในการแสวงหาผลประโยชน ดารงอทธพลอยในพนท ทงยงมการเคลอนไหวในลกษณะทเปนรปแบบของการประสานผลประโยชนกบกลมอทธพลในพนทอยางตอเนอง โดย เฉพาะใหพนทจงหวดชายแดนภาคใต

- การกอการรายสากล ประกอบดวย การปฏบตการ (คกคามหรอใชความรนแรง) ของบคคลหรอกลมคนทมงหวงตามเงอนไข ขอเรยกรองทางการเมอง เศรษฐกจและสงคม สวนใหญจะปฏบตการลวงลาเขตแดนหรอเกยวพนกบชาตอน ๆ ซงจะสงผลกระทบโดยตรงตอผลประโยชนแหงชาต พนธกรณระหวางประเทศ นโยบายของชาตทงทางดานการเมองและการปองกนประเทศ

๗

๒.๓.๒ องคกรเอกชนกลมตางๆ ทมการดาเนนกจกรรมการเคลอนไหว โดยการเรยกรองสทธ และไมยอมรบการดาเนนการแกไขปญหาของรฐบาล ทาใหอาจสงผลกระทบตอการรกษาความสงบเรยบรอยภายในประเทศ

๓. ภยจากสาธารณภยขนาดใหญและภยพบตตาง ๆ คอ ภยทเกดขนจากปรากฏการณทางธรรมชาต ซงไมอาจหลกเลยงไดในลกษณะของ สาธารณภย เชน อทกภย วาตภย และไฟไหมปา เปนตน หรอเปนอบตภยทเปนผลจากการกระทาดวยนามอมนษย เชน อาคารถลม โรงงานอตสาหกรรมระเบด การกอวนาศกรรม การทาลายสภาพแวดลอม และระบบนเวศนทงทางบกและทางทะเล เปนตน ซงการเกดสาธารณภยและอบตภยขนาดใหญในประเทศมแนวโนมทจะเกดขนสง และมความรนแรง ทาลายชวตและทรพยสนของราษฎร นอกจากนปญหาการทาลายสภาพแวดลอมตามธรรมชาต กเปนปจจยเรงตวหนงททาใหเกดสาธารณภยและอบตภยตาง ๆ อกดวย

ปจจยก าลงอ านาจแหงชาตดานการทหาร

ลกษณะทวไปของกาลงอานาจทางทหาร

กาลงอานาจทางทหารประกอบดวยองคประกอบ ๒ ประการ คอกาลงรบทจดไวแลวกบศกยสงคราม

๑. กาลงรบทจดไวแลว

หมายถง กาลงพลและอาวธยทโธปกรณตาง ๆ ทใชไดทนท ซงมการเตรยม พรอมทางทหารตงแตยามปกตนนเอง เชน กองทพบก กองทพเรอ กองทพอากาศ และทหารพราน เปนตน สาหรบกองทพบก มกองพลตาง ๆ อนประกอบดวยกาลงพลและอาวธยทโธปกรณตามอตรา และไดรบการฝกหดใหสามารถใชทาการรบไดทนท รวมทงการจดวางกาลงไวตามบรเวณชายแดนท เปนจดยทธศาสตร นอกจากนนยงรวมถงการสงกาลงบารงทสามารถใหการสนบสนนกาลงรบในขนแรกได สาหรบกองทพเรอและกองทพอากาศ ประกอบดวยกาลงพลและอาวธ ไดแก เรอรบและเครองบนทมประจาการสามารถใชทาการรบไดทนท

การเตรยมพรอมทางทหาร ในปจจบนนนไมอาจจะมกาลงรบสะสมไวมากมายตงแตยามปกตได ทงนเพราะคาใชจายทางทหารสงขนมาก สาเหตเนองมาจากอาวธยทโธปกรณทมความสลบซบซอน มราคาสงขนและคาใชจายเงนเดอนเบยเลยงทหารกสงตามไปดวย ดงนน กาลงรบทสะสมไวตงแตยามปกตของประเทศเลกๆ จงมเทาทจาเปนหรอมความเขมแขงเพยงพอทจะทาใหศตรไมกลารกราน การเตรยมพรอมทางทหารจงมความหมายแตเพยงวาเปนเครองยบยงมใหขาศก กอสงครามขน ชาตทใฝสนตไมตองการสงครามจง

๘

ตองมการเตรยมกาลงไวใหเขมแขงเพอจะไดไมตองทาการรบ อยางไรกตาม กาลงรบทจดไวแลวนนจะมประสทธภาพเพยงใดยอมขนอยกบ การเตรยมกาลงประจาการนนเอง

การเตรยมกาลงประจาการนน มความจาเปนจะตองพจารณาปญหาตาง ๆ ใหรอบคอบ โดยเฉพาะเหตการณตางๆ ทกอรปเปนสถานการณของโลก ทสาคญยงคอ เหตการณทเกดขนจากประเทศอภมหาอานาจ และประเทศมหาอานาจทเกยวของซงอาจมผลกระทบตอความมนคงของประเทศไทย ตลอดจนการกระทาของประเทศทคาดวาจะเปนฝายตรงกนขามกบฝายเรา รวมทงลกษณะทาทของประเทศเพอนบานทเปนพนธมตร ซงสนบสนนประเทศไทย และสงทสาคญทสด คอกาลงอานาจทางเศรษฐกจของประเทศอนจะสงผลถงขดความสามารถของบประมาณในการเตรยมงานทงหลายของกองทพ ดงทกลาวมาแลวนน คอ สภาวะแวดลอมในการพจารณาการเตรยมกาลงประจาการของเหลาทพแหงประเทศไทย เพอใหสามารถกาหนดไดวาในภมภาคนและสถานการณ ทกาหนดไวในหวงระยะเวลา ๑๐ - ๒๐ ปนน เราควรจะใชกาลงของเหลาทพตาง ๆ อยางไร? เมอใด? ทไหน? และดวยกาลงเทาไร? ในลกษณะทเปนการปองปรามอยางมประสทธภาพสงสด โดยทวไป มงาน ๒ ขนตอนในการปฏบตดงน ขนแรก คอ การสรางความพรอมรบของหนวยทหารใหมโครงสรางทเปนระบบและมขนาดกะทดรด แตมประสทธภาพในการปฏบตงานสง กลาวคอ กาลงพลมสมรรถภาพด วนยและขวญด และมอาวธยทโธปกรณททนสมยมประสทธภาพสง ดงคากลาวทวา "หนวยทหารของประเทศไทย จวแตแจว " นนเอง และขนทสอง คอ การพฒนางานตาง ๆ ของกองทพใหมคณภาพทดอยตลอดเวลา ทงดานยทธการและการสงกาลงบารง พรอมทงการสวสดการบารงขวญตอกาลงพลอยางยตธรรมและทวถง

๑.๑ หนาทของกาลงรบทจดไวแลว

กาลงรบทจดไวแลวขนาดใหญขนาดใด ใชอาวธทมอานภาพขนาดไหน เชน จากดการรบเฉพาะบรเวณเปนหรอการเตรยมพรอมทางทหาร มหนาทโดยสรปไดดงน

๑.๑.๑ ปองกนการโจมตของขาศกตอเขตแดนของชาต และพรอมทจะทาการรกโตตอบ

๑.๑.๒ เพอใหสวนหลงมเวลาสาหรบการระดมสรรพกาลงของชาต ไดแก การระดมพลการผลตอาวธยทธภณฑ กระสน ฯลฯ

๑.๑.๓ เพอใหฝายบรหารไดมเวลาในการเลอกวธการตอบโตการรกรานวาจะขยายขอบเขตหรอยกระดบการตอสเปนสงครามสงครามจากด เปนตน

๑.๑.๔ สาหรบประเทศทมการกอการราย กาลงรบทจดไวแลวจะมหนาทในการกวาดลางผกอการราย และใหความปลอดภยแกประชาชนพลเมอง

๙

๑.๒ ขดความสามารถของกาลงรบทจดไวแลว

กาลงรบทจดไวแลว จะมขดความสามารถเพยงไรยอมขนกบปจจยตางๆ ดงน

๑.๒.๑ ขนาดของกาลงรบ

ขนาดของกาลงรบนนเหนไดชดวา ทาใหกาลงอานาจทางทหารเปลยนไป เชน กองทพสหรฐ ฯ เมอป ๑๙๔๙ ถอวา มกาลงอานาจทางทหารสงกวาป ๑๙๔๑ เพราะกองทพมขนาดใหญขน สวนอานาจทางทหารกนบวาเปนสงสาคญจนเปนภาษตชนหวา "พระเจาอยขางกองทพทใหญกวา" บางชาตอาจจะขาดแคลนปจจยแหงอานาจหลายอยาง แตถามขนาดกาลงรบหรอจานวนทหารมหาศาลแลวกเปนปจจยหนงททาใหขดความสามารถทางดานกาลงรบของชาตนนเพมขน

๑.๒.๒ คณภาพของทหาร

คณภาพของทหารนบวาเปนสงสาคญ ชาตใดทมทหารซงมคณภาพสง มการฝกและระเบยบวนยด กลาหาญ เสยสละเพอประเทศชาต รวมทงมกาลงใจในการสรบสง แมจะมกาลงนอยกวากสามารถจะเอาชนะชาตทมจานวนทหารมากกวา แตคณภาพของทหารตากวาได

๑.๒.๓ อาวธ

อาวธทใชในการสงครามมความสาคญอยางมาก จะเหนไดวาสหรฐฯ และรสเซย ทง ๒ ชาตนมขดความสามารถในดานเทคโนโลย และการผลตสงกวาชาตอน สามารถผลตอาวธทใชในการปองกนประเทศ ใหเหมาะสมกบความตองการทางทหารของตนได ดงนนจงไมเปนปญหาเลยวา ทาไมประเทศทงสองจงเรยกไดวาเปนประเทศมหาอานาจทยงใหญ

ในปจจบนกลาวไดวา ชาตทจะเปนอภมหาอานาจจะตองสามารถผลตอาวธนวเคลยรและสามารถสรางมาตรการปองกนอาวธนวเคลยรไดดวย

๑.๒.๔ ยทธวธ

หมายถง วธการรบในสนามรบตามแผนซงไดวางไวแลว โดยอาศยการดาเนนกลยทธและอานาจการทาลายของอาวธเพอใหเกดผลสาเรจในการปฏบตสาหรบ การรบแตละครง

เคลาเซวทซ ไดใหความหมายของยทธวธวา คอ "การจดรปขบวนและการเขาทาการรบแตละครงในการรบหลาย ๆ ครง" จากการทไดประดษฐอาวธจนมสมรรถภาพสง จงนามาประยกตคดคนยทธวธการรบใหม ๆ เชน การยทธสงทางอากาศ การยทธเคลอนททางอากาศ และการยทธสะเทนนาสะเทนบก เปนตน ชาตใดทมยทธวธแปลกและใหมกทาใหชาตนนไดเปรยบในดานการจโจม

๑๐

๑.๒.๕ ผนาทางทหาร

ผน าทางทหารนบว าม อทธพลมาก ปจจบนนแมว า เทคโนโลยจะเจรญกาวหนาไปมากแลวกตาม แตความเปนผนากยงเปนสวนสาคญทจะทาใหขดความสามารถของกาลงรบเพมขนได ตวอยางเชน สมเดจพระนเรศวรมหาราช และพระเจาตากสนมหาราช กษตรย ไทยทงสองพระองคทรงเปนผนาทมขดความสามารถ และประวตศาสตรไดบนทกพระนามไว พระมหากษตรยไทยทง ๒ พระองคนไดประสบชยชนะในการรบทกครง ซงแสดงใหเหนวาความเปนผนาทางทหารเปนปจจยอนหนงทจะทาใหขดความสามารถทางดานกาลงรบเพมขนได

๑.๒.๖ การเตรยมการทางทหาร

การเตรยมการทางทหารใหถกวธ และใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของชาตเปนสงสาคญ ดงเชน องกฤษเปนเกาะจงเนนในเรองกาลงทางเรอมาตลอดเวลาในประวตศาสตร สวนรสเซยซงมพรมแดนยาวเหยยดตดกบประเทศตาง ๆ หลายประเทศจงเนนในเรองกาลงทางบก สาหรบสหรฐ ฯ นน ในปจจบนกไดมการเตรยมการทางทหารอยางรอบคอบ เพอใหสามารถเผชญกบภยคกคามไดทกชนด ทกขนาด เปนตน

๒. ศกยสงคราม

ศกยสงคราม ไดแกขดความสามารถทจะผลตกาลงรบเพม ผลตอานาจการรบเพม องคประกอบของศกยสงครามอาจแบงกวาง ๆ ได ๔ องคประกอบ คอ กาลงอานาจทางเศรษฐกจ กาลงอานาจทางการเมอง ขวญและกาลงใจเมอเกดการสรบขน และการสนบสนนจากพนธมตร

๒.๑ ความสาคญของศกยสงครามในปจจบน

การแบงกาลงอานาจทางทหารเปนกาลงรบทจดไว และศกยสงครามนนเหนไดชดแจงในการสงครามตามแบบ เชน สงครามโลกครงท ๒ ในสงครามประเทศมหาอานาจ จะมเวลาเพยงพอในการระดมทรพยากร กาลงคน และเปลยนขดความสามารถทางเศรษฐกจใหใชเพอการสงครามได แตในสงครามนวเคลยรหากกาลงรบทจดไวถกทาลาย อาจจะตองแพเสยกอนทจะมเวลาระดมสรรพกาลงได และดเหมอนวาศกยสงครามอาจจะถกทาลายพรอมกนไปดวย และไมมเวลาแกไขทดแทนได อยางไรกตาม ผทยงเชอในทฤษฏวาหลงจากการโจมตดวยนวเคลยรจะตอง มการสรบกนตอไป จะเหนวาศกยสงครามยงมความสาคญ เพอใชระดมสรรพกาลงทาการสรบกนตอไป

สาหรบสงครามจากดซงเปนการสรบกนระหวางชาตในทองถนตาง ๆ นอกจากภาคพนยโรป เชน การสรบระหวางอยปตกบอสราเอล การสรบระหวางสาธารณรฐประชาชนจนกบเวยดนาม ศกยสงครามมไดเปนปจจยทมผลแตกหก ในสงครามจากดกองทพประจาการจะมบทบาทสาคญอยางยง สวน

๑๑

กาลงทจะขยายหรอจดตงขนมาใหมนน จะมประโยชนกตอเมอสามารถทาการระดมพลไดรวดเรวทนท เมอเกดการรบขนประเทศคสงครามจะตองใชกาลงทมอยพรอมขณะนนทาการสรบในขนแรก การสรบจะเกดผลแตกหกหรอสนสดในระยะอนสน ประเทศทอยในฐานะทเสยเปรยบจะไมมเวลาพอทจะทาการระดมพลไดทน เวนแตจะเปนกาลงกองหนนพรอมรบทไดจดตงไวตงแตยามปกต อนงศกยสงครามซงจะใชทาการผลตอาวธยทโธปกรณเพมเตม กไมอาจทาการเปลยนแปลงเพอสนบสนนทางทหารใหเหนผลไดในระยะเวลาอนสน ดงนนจงมความจาเปนทตองสะสมใหเพยงพอตงแตยามปกต การจะหวงพงอาวธยทโธปกรณจากการระดมสรรพกาลงยอมจะไมทนเวลา แมจะมเวลากยงไมสามารถนาศกยสงครามมาใชประโยชนใหเหนผลได เชนในระยะเวลา ๒ - ๓ ปแรกของสงครามโลกครงท ๒ ขดความสามารถทางอตสาหกรรมกไมสามารถรกษาประเทศฝรงเศสไวได หรอพงพาอาศยไดมากนก หรอการสรบระหวางอยปตกบอสราเอลป ๑๙๖๓ การสญเสยทงสองฝายดานอาวธยทโธปกรณกมากเกนกวาทจะผลตทดแทน หรอแมจะมขดความสามารถกไมมเวลาเพยงพอทจะผลตขนมาทดแทนไดทน สหรฐฯ ซงสนบสนน ดานอาวธยทโธปกรณใหแกอสราเอลกไมมเวลาทจะทาการผลตเพมเตมขนมา แตใชวธนาอาวธยทโธปกรณทสะสมไวภายในประเทศหรอในยทธบรเวณอนมาทดแทนใหกอน

ศกยสงครามมความสาคญ เพราะสามารถกาหนดไดวาชาตนนจะมขนาดและคณภาพกองทพในยามสงบไดเทาไร รวมทงขดความสามารถในการยบยงสงครามประเทศทมทรพยากรมหาศาล และความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอนทนสมยเทานนทจะมความ สามารถในการยบยงสงครามไดจรงจง ศกยสงครามมบทบาทในสงครามตามแบบ ซงมเวลาทจะระดมสรรพกาลงไดเตมท

๒.๒ องคประกอบของศกยสงคราม

ศกยสงครามตามทแบงเปน ๔ หมวดใหญ ๆ ขางตนแลว อาจแจงรายละเอยดลงไปไดอกวา ประกอบดวยปจจยดงน

๒.๒.๑ ขนาด ทตง และลกษณะของประเทศ

๒.๒.๒ จานวน อาย ลกษณะประชากร ขดความสามารถทางแรงงานและขวญของพลเมอง

๒.๒.๓ จานวนและชนดของอาหารและวตถดบ จานวนสารองของวตถดบรวมทงขดความสามารถทจะนาเขามาทงยามสงบและยามสงคราม

๒.๒.๔ ขดความสามารถทางอตสาหกรรม

๒.๒.๕ ขดความสามารถในการขนสง

๒.๒.๖ ทรพยากรดานวตถและกาลงคนในทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

๑๒

๒.๒.๗ คณภาพของผนาและผบรหารของชาต แตพงเขาใจวา การทประเทศหนงมศกยสงครามสงหรอมศกยสงครามตานนมไดหมายความวาจะวดเอาจากปจจย ดงกลาวเทานน แตจะตองพจารณาวา หากถงเวลาทประเทศนนจาเปนจะตองนากาลงอานาจทางทหารออก มาใช เพอจงใจหรอบบบงคบประเทศอนยอมตามทตนตองการนน ตนจะสามารถจะเปลยนแปลงปจจยเหลานนใหเปนกาลงพรอมรบ และอาวธยทโธปกรณไดตามตองการหรอไม หรอกลาวไดงาย ๆ วา ชาตนนจะตองมขดความสามารถในการระดมสรรพกาลงนนเอง

ระบบการตอสเบดเสรจ (Total Defense)

คอระบบการตอส เพอปองกนและตอบโตการปฏบตของฝายตรงขาม โดยนาแผนการใชกาลงทกประเภทมาผสมผสานกนอยางมประสทธภาพ ใหสามารถนาไปปฏบตไดทกระดบของการขดแยง ตลอดหวงเวลาแหงการขดแยงและไมจากดเวลา ดวยการสนบสนนทกประเภททมอยและแสวงหาได ทงดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมจตวทยา และการทหาร โดยสอดคลองกบแผน พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

องคประกอบของกาลงการตอสเบดเสรจ ประกอบดวยกาลงรบหลก กาลงประจาถน กาลงประชาชน และกาลงสนบสนนจากมตรประเทศทมอย

บทบาทของก าลงอ านาจทางทหารในการสนบสนนนโยบายความมนคงแหงชาต

๑. ดานการเมองระหวางประเทศ

ในการดาเนนนโยบายกบโลกภายนอกนน แตละประเทศมเครองมออยหลายอยางทอาจจะนามาใชเพอทาใหนโยบายของตนสาเรจ เครองมอทวานทสาคญมอย ๔ ประการคอ เครองมอทางการเมองและการทต เครองมอทางจตวทยา เครองมอทางเศรษฐกจ และเครองมอทางทหาร เครองมอแตละอยางนมเปาหมายในการใชเหมอนกนอยอยางหนง คอ ชวยทาใหนโยบายทประเทศไดเลอกปฏบตนนบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคทตงไว ตามทปรากฏนนบางประเทศสามารถใชเครองมอทง ๔ ประการพรอมกนไปในการดาเนนนโยบายตางประเทศ แตบางประเทศสามารถใชไดเพยงเครองมอทางการเมองการ และการทตและเครองมอทางจตวทยาเปนเครองมอสาคญในการดาเนนความสมพนธกบตางประเทศเทานน เพราะไมอยในฐานะทจะใชเครองมออก ๒ ประเภทอยางไดผลคอ เครองมอทางเศรษฐกจ และเครองมอทางทหารได อนเปนเครองมอทตองใชเงนทนอยางมากมาย

๑๓

สาหรบเครองมอทางทหารนนมกจะไดนามาใชเพอสนบสนนเครองมอทงสามขางตนมากกวาทจะใชดวยตนเอง ซงหมายความวาหากมการใชเครองมอทางทหารเขาปฏบตการจร งแลว นบเปนหนทางสดทายเมอการใชเครองมออน ๆ ลมเหลวไมประสบผลสาเรจ

การใชประโยชนจากเครองมอทางทหารในการดาเนนนโยบายตางประเทศ นอกจากการมเครองมอทางทหารไวในครอบครองใหพรอมสรรพ ซงจะเปนประโยชนในการปองกนประเทศโดยตรงแลว รฐบาลบางประเทศอาจจะใชประโยชนจากเครองมอน ในการดาเนนความสมพนธกบตางประเทศอกดวย จงจะทาใหกาลงทหารทมอยไดประโยชนตอชาตอยางแทจรง กลาวโดยทวไปประเทศตางๆ อาจใชเครองมอทางทหารเพอประโยชนในการดาเนนนโยบายตางประเทศไดอยางนอย ๓ ประการคอ

๑.๑ กาลงทหารสนบสนนการทต

ในหนงสอ Soldier and Government กลาวไววา "Government without swords are but words" คากลาวนสามารถนาไปใชในการเมองระหวางประเทศไดวา ในการเจรจาทาความตกลงระหวางประเทศแลว ถาขาดกาลงกองทพทจะสนบสนนหรอบงคบใหคกรณปฏบตขอตกลงแลว ขอตกลงนนๆ กจะมสภาพเหมอนกระดาษ

กาลงทหารนบเปนเครองมอของรฐในการดาเนนนโยบายตางประเทศ ขอยกตวอยางคากลาวของนกการทหารทมชอเสยงคอ Clausewitz ผแตงตาราพชยสงคราม เรอง "On War" ไดกลาวไววา "War is simply a continuation of politics by other means"

อดตรฐมนตรตางประเทศของสหรฐ ฯ ดน แอชจสน ไดเคยกลาวไว เมอป ๑๙๕๘ วา สหรฐ ฯ จะตองทาการเจรจากบประเทศฝายตรงขาม ในฐานะของประเทศทมความเขมแขง (Negotiation from strength) และมกาลงใจพรอมทจะใชความเขมแขงนนสนบสนนเปาหมายของตนในกจการตางประเทศ มฉะนนแลวสหรฐ ฯ กจะไมสามารถจงใจใหประเทศฝายตรงขามยอมประนประนอมกบสหรฐ ฯ ในปญหาขอขดแยงทมอยตอกนไดเลย ทงนกเพราะประเทศ ฝายตรงขามยอมหวงทจะไดรบประโยชนจากความออนแอทางกาลงใจของสหรฐฯ ไดอยางเตมทในบนปลาย โดยไมตองยอมเสยสละผลประโยชนของตนเปนการแลกเปลยนเลย การทประธานาธบด นกสนไมยอมถอนทหารออกจากเวยดนามใตโดยรวดเรว ตามคาเรยกรองของเวยดนามเหนอและของชาวอเมรกนผเบอสงคราม สวนหนงกเนองจากเหตผลทวาประธานาธบดนกสนตองการทจะใชการมกาลงทหารอยในเวยดนามใตเปนเครองมอในการเจรจาตอรองกบเวยดนามเหนอ เพอบบใหเวยดนามเหนอยอมรบเงอนไขของสหรฐ ฯ เปนการแลกเปลยน มฉะนนแลวเวยดนามเหนอกจะไมยอมออนขอใหกบสหรฐ ฯ แตอยางใด

ในการเจรจาการเมองระหวางประเทศ กาลงทหารทชาตนนๆ มอยนบเปนสวนสาคญทชวยใหการเจรจาสาเรจ รฐทมกาลงทหารสงกวามอานาจมากกวามกจะเปนฝายไดเปรยบในการเจรจา

๑๔

ในสถานการณปจจบนมกจะมการบอกใบหรอประกาศเจตนารมณของฝายทมกาลงสงกวา ใหฝายตรงขามรวา ถาไมยอมตามทตองการจะมการใชกาลงบบบงคบ วธการทใชไดแก การแสดงกาลงการประลองยทธ เปนตน ฝายทมกาลงนอยกจะตองคดวาหากเกดการรบขนแลวอาจจะตองเสยหายชวตทรพยสน และจะถกตงขอเรยกรองมากกวาเดมจงอาจจะยอมตามเสยตงแตแรก ปรากฏการณเชนนมมาตลอดระยะเวลาในศตวรรษท ๑๘ ซงองกฤษใชกาลงกองทพเรอทตนมสงกวาทกชาตในโลก เปนเครองมอสนบสนนการเจรจาของตนซงปรากฏวาฝายองกฤษแทบไมเคยตองใชกองทพเรอเขาทาการรบจรง ๆ เลย เพราะฝายตรงขามมกยอมตามขอเรยกรองเสยกอน

การกาหนดนโยบายตางประเทศ มปจจยสาคญทจากดหลายประการ เชน ทตงทางภมศาสตร ความสมพนธกบประเทศรอบบาน กาลงอานาจทางเศรษฐกจเปนตน อยางไร กด ปจจยทสาคญประการหนงไดแก กาลงอานาจทางทหารซงเหนไดชดเจนเพราะวากอนทจะดาเนนการตอประเทศใดนนเราจะตองวด และเปรยบเทยบกาลงกบประเทศนนๆ เสยกอน วาเราอยในฐานะอยางไร ประเทศเลกมกาลงทหารไมเขมแขง ยอมไมควรอยางยงทจะดาเนนนโยบายเปนศตรกบประเทศใด หรอเมอมกาลงอานาจลดลงกตองลดขอบเขตนโยบายหรอวตถประสงคของชาตลง ประเทศไทยสมยหนงเคยมนโยบายตอตานคอมมวนสตนอกประเทศประเทศไทยจะไมยอม ใหคอมมวนสตมพรมแดนตดตอกบไทย ดงนน สมยกอนจงไดสงกาลงทหารเขาสนบสนนรวมรบกบฝายทเปนโลกเสร แตในปจจบนนสถานการณเปลยนแปลงไป จงไดกาหนดนโยบายเสยใหมวา เราจะอยรวมกนอยางสนตภาพกบทกชาต โดยไมคานงถงความแตกตางในลทธทางการเมอง เศรษฐกจ และอดมการณ

๑.๒ การใหความชวยเหลอในดานอาวธยทโธปกรณและการฝกอบรม ในระยะตงแตป ๑๙๔๕ เปนตนมา ถงป ๑๙๖๙ สหรฐ ฯ ไดใหความชวยเหลอในดานอาวธยทโธปกรณและการฝกอบรมแกกองทพของประเทศทตอตานคอมมวนสต และตองการความชวยเหลอทางทหารดงกลาว โดยไมคานงถงวาประเทศนนๆ จะอยในสวนใดของโลกซงมรวมทงหมดถง ๘๑ ประเทศ คดเปนมลคาถง ๓๙.๖ พนลานดอลลารซงมทงทเปนการชวยเหลอแบบใหเปลาและแบบใหก สวนสหภาพโซเวยตเพงจะเรมใหความชวยเหลอทางทหารแกประเทศทตอตานจกรวรรดนยมตะวนตก และตองการชวยเหลอจากตนราว ๆ ป ๑๙๕๖ นเอง ประเทศทไดรบความชวยเหลอจากสหภาพ โซเวยตยงมไมมาก ทสาคญ ๆ กไดแก อรค ซเรย และควบา การทบรรดามหาอานาจใหอาวธยทโธปกรณ กบประเทศอน ๆ อยางมากเชนนกเนองมาจากความตองการทจะชวยใหประเทศเหลานน สามารถรกษาสงทประเทศผใหความชวยเหลอ ถอวาเปนประโยชนสาคญของชาตตน เชน ชวยใหประเทศผรบความชวยเหลอสามารถตอตานคอมมวนสตหรอตอตานนายทนผรกรานไดอยางมประสทธภาพ ปจจบนโลกไดแปรเปลยนไปแลว การใหความชวยเหลอในดานนจงถกตดทอนจนลดความสาคญลงไป

๑.๓ การใชกาลงทหารออกปฏบตการจรงๆ แมวาในปจจบนนกฏบตรสหประชาชาตจะหามการใชกาลงหรอการขวาจะใชกาลงเปนเครองมอในการดาเนนนโยบายตางประเทศและสภาวะ "ดลแหงความ

๑๕

หวนกลว" จะทาใหการใชกาลงทกอยางเพอทาสงครามเบดเสรจ (Total war) เปนสงทเปนไปไมไดกตาม แตประเทศตางๆ โดยเฉพาะมหาประเทศกยงเตมใจทจะใชกาลงในสงครามขอบเขตจากด (Limited war) หรอทาสงครามในทองถนแหงใดแหงหนง (Local war) ตวอยางเชน สงครามอาวเปอรเซยซงสหรฐอเมรกากบพนธมตรทาสงครามกบอรค เพอใหอรกถอนตวจากคเวต และสลายขดความสามารถในการรกรานประเทศเพอนบานของอรค เปนตน เพอยบยงมใหประเทศทคดจะขยายอทธพลของตนโดยการใชกาลงทหารเปนเครองมอในการแกไขปญหาขอขดแยง เชน สงครามระหวางทหารมกเปนการรบระหวางฝายทมลทธอดมการณเดยวกนมากกวาทจะเปนการตอสระหวางฝายโลกเสรกบฝายคอมมวนสต เชน การรกรานของเวยดนามตอกมพชา สงครามสงสอนระหวางจน - เวยดนาม และการทอรคใชกาลงเขายดครองคเวต เปนตน อาจกลาวไดวาในปจจบนการใชกาลงทหารออกปฏบตการกระทาไดยากยง เพราะจะถกเฝาสงเกตการณโดยประชาคมโลก โดยเฉพาะประเทศทมบทบาทในการกากบระเบยบใหมของโลก ซงอาศยกลไกของสหประชาชาตเปนเครองมอควบคม

๒. ดานการเมองภายใน

ในระยะเวลาทผานมา คอ ในหวงเวลาทมการปฏรปเมอ ๖ ต.ค.๑๙ และมการปฏวตเมอ ๒๐ ต.ค.๒๐ ไดผลกดนใหกองทพและคนในกองทพเขาไปมบทบาททางการเมองคอนขาง มาก กองทพจงมบทบาทในการรกษาความสงบภายใน และเสถยรภาพของรฐบาล ปจจบนแมวากองทพจะลดบทบาทในทางการเมองลงไป แตลก ๆ ภายในแนวความคดของประชาชน กยงคดวากองทพจะเปนทพงสดทาย

เกยวกบการรกษาความมนคงภายใน กาลงทหารนบเปนกาลงหลกทใชในการปองกนและปราบปรามการกอการรายขนาดใหญทกรปแบบ ดวยการใชกาลงทหารเขากวาดลาง ทาลายกาลงและฐานปฏบตการของผกอการราย นอกจากนนจะใหการสนบสนนแกกาลงกงทหารและกาลงอน ๆ ในการปองกนและตอสการกอการรายทงในดานการฝก การสงกาลง รวมทงใชกาลงเขาทาการปราบปราม ในการจดตงประชาชนอาสาสมครในรปแบบตาง ๆ นน นบวากาลงทหารมสวนสาคญในการจดตง ในดานการปองกน กาลงทหารมหนาทในการปรบปรงสภาพแวดลอมเพอใหเกดความปลอดภยแกหมบาน ตาบลตาง ๆ เชน มการตงหนวยกาลงไวในพนททมผกอการรายคกคาม แสดงกาลง มการลาดตระเวนเคลอนยายกาลงอยเปนประจา รวมทงการปรบปรงพฒนาเสนทางคมนาคมในบรเวณดงกลาวดวยเมอสถานการณจาเปน

๓. ดานเศรษฐกจและสงคม

โดยปกตแลวกาลงทหารยอมมหนาทปราบปรามผกอการราย และปองกนประเทศจากการรกรานภายนอก อยางไรกด หนวยทหารบางหนวยทมคณลกษณะและขดความสามารถในดานการพฒนา อาจไดรบมอบหนาทใหชวยในการพฒนาประเทศ และชวยเหลอประชาชน การทกาลงทหารไดเขาไปมสวนในการ

๑๖

ชวยเหลอประชาชนและพฒนาประเทศกเนองจากการรบในสมยนจาเปนตองผนกกาลงทงสนของชาต ทงทหารและประชาชนเขาดวยกน การปองกนประเทศจะเปนผลสาเรจไดตองไดรบความรวมมอจากประชาชน ดงนนจงมความจาเปนททหารจะตองเขาไปชวยเหลอประชาชน เพอเอาชนะจตใจและทาใหประชาชนเปนฝายเรา การทจะไดรบการสนบสนนจากประชาชนได จะตองเขาไปใกลชดประชาชนเสยกอน ดว ยการความชวยเหลอดานความเปนอย สงเสรมการอยดกนด อาชพตาง ๆ การสาธารณสข และการคมนาคม เปนตน การปฏบตของทหารในลกษณะนเปนสวนหนงของยทธศาสตรพฒนาในระบบการปองกนเบดเสรจนนเอง

การใชทหารในการสนบสนนนโยบายความมนคงแหงชาตดานเศรษฐกจและสงคมแบงออกไดกวาง ๆ ๒ วธคอ การชวยเหลอประชาชนและการพฒนาประเทศ

๓.๑ การชวยเหลอประชาชนของหนวยทหาร กระทาไดในโอกาสตาง ๆ คอการชวยเหลอประชาชนของหนวยทหารในทตงปกต เชน การรกษาพยาบาลทหารและหนวยเสนารกษ การชวยเหลอพฒนาสาธารณประโยชนเปนครงคราว เชน การทาความสะอาดขดลอกคคลอง นอกจากนนในโอกาสทหนวยทหารออกไปทาการฝกนอกทตง กไดมการชวยเหลอประชาชน ดวยวธการตาง ๆ เชน การใหคาแนะนาในดานการอาชพ การอนามย การตรวจโรค แจกยา แจกสงของ ชวยบรณะปรบปรงสาธารณสถานของหมบาน การกอสรางงาย ๆ ในเวลาสน ๆ เปนตน

๓.๒ การพฒนาประเทศ กาลงทหารทใชในการพฒนาประเทศมขอแตกตางจากการชวยเหลอประชาชน ในมตทเปนงานทใชเวลาดาเนนการยาวกวา ลกษณะงานมความกวาง ขวางในระดบความสามารถสงกวา มการกาหนดแผนและโครงการ นอกจากนนเปนการสงเสรมแผน พฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต การพฒนาประเทศกระทาได ๒ ลกษณะ คอ

๓.๒.๑ การพฒนาประเทศดวยการสงเจาหนาทและเครองมอจากสวนกลางไปตงประจาในพนทสวนตาง ๆ ของประเทศทเปนพนททลอแหลมตอการคกคามของ

ผกอการราย การดาเนนการของหนวยงานดงกลาวมดงน

- งานพฒนาอาชพ

- งานพฒนาแหลงนา

- งานพฒนาเสนทางคมนาคม

- งานสาธารณสข

- งานศกษา ศาสนา และวฒนธรรม

- งานจตวทยา และประชาสมพนธ

๑๗

- งานสงเสรมเยาชน

- งานประชานเคราะห

๓.๒.๒ การพฒนาประเทศโดยหนวยทหารชางเปนงานพฒนาประเทศทเปนโครงการใหญ ใชเวลา เครองมอ แรงงาน และงบประมาณจานวนมาก ไดแก การสรางเสนทางคมนาคมขนาดใหญ เชน การสรางถนนสายฉะเชงเทรา-กบนทรบร-นครราชสมา การสรางถนนสายสกลนคร-อ.นาแก-อ.ธาตพนม (จ.มกดาหาร) และในปจจบนไดมการสรางเสนทางในระดบพนทรวมกบหนวยราชการอน ๆ โดยมสภาพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตเปนหนวยกลางวางแผนประสานการปฏบต

๔. ดานการคมครองปองกนผลประโยชนของชาต

บทบาทของทหารในการคมครองปองกนผลประโยชนของชาต ไดแก การปองกนเอกราช อธปไตย บรณภาพแหงราชอาณาจกร ตลอดจนคมครองผลประโยชนดานทรพยากร ธรรมชาตในทะเล สทธในการเดนเรอเพอการคาขาย บทบาทดงกลาวประกอบดวย

๔.๑ บทบาทในการปองปรามมใหฝายตรงขามทาการรกราน ในสมยทฝายตะวนตกยงมกาลงอานาจสงกวา ฝายโลกเสรไดใชอานาจทางอาวธนวเคลยรทตนมอยฝายเดยวเปนเครองมอในการรกษาความมนคงของโลก สมยนนฝายคอมมวนสตไมมขดความสามารถจะทาการโจมตฝายตะวนตกได แตตอมาเมอโซเวยตเปนมหาอานาจนวเคลยรเทยบเทาสหรฐ ฯ จงอยในฐานะ ทสามารถใชกาลงอาวธนวเคลยรและอาวธธรรมดาทาการรกรานฝายตะวนตกได เพราะเศรษฐกจและภาวการณตาง ๆ บบบงคบจงทาใหฝายตะวนตกไมสามารถสรางสมขยายกาลงรบในยามปกตใหมจานวนมากมายดงแตกอนได กาลงทมอยในปจจบนจงมความสามารถเพยงปองกนตนเองเทานน คาวาการปองปรามจงเกดขน การปองปรามมความหมายวา กาลงรบทมอยนนมขดความ สามารถในระดบซงไมสามารถใชทาการรกรานใครได แตถาถกรกรานกจะสามารถทาการปองกนตอฝายทรกรานจะตองประสบกบการตานทานอยางรนแรงและประสบความเสยหายอยางหนก และอาจจะเอาชยชนะไดจากการโตตอบ ดงนน ฝายทรกรานจงตองยบยงชงใจอยางหนกกอนทจะทาการรกราน

อยางไรกดในยคปจจบน การใชกาลงทหารเพอเปนเครองมอในการ

รกรานนน ปรากฏวาฝายรกรานจะไมสามารถบบบงคบใหฝายตรงขามทาการทตนปรารถนาไดเสมอไป ดงนนชาตตาง ๆ จงมงหวงจะใหกาลงทหารเปนกาลงปองปรามมากกวา

๔.๒ บทบาทในฐานะเปนเครองมอปองกนใหแกการพฒนาประเทศ บทบาท ของกาลงอานาจทางทหารประการท ๒ ซงมความสมพนธใกลชดกบบทบาทในการปองปราม คอ การเปนเครองปองกนคมครองใหแกการพฒนาประเทศในดานการเมอง เศรษฐกจ สงคมจตวทยา ในอดตเรามองคการสนธสญญาซง

๑๘

เปนตวอยางทดในการคมครองกลมประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะประเทศไทยในหวงระยะเวลา ๒๐ ป ภายหลงทสาธารณรฐประชาชนจนสามารถ ครอบครองแผนดนใหญไดมโอกาสพฒนาทางเศรษฐกจ กาลงทหารของประเทศสมาชกองคการ สปอ. ไดทาหนาทเปนเกราะปองกนใหการพฒนาประเทศดาเนนไปอยางราบรน ซงถาหากปราศจาก กาลงทหารแลวกไมแนวาบรรยากาศในประเทศจะเกอกลเพยงใด และการพฒนาประเทศกจะเปนไป อยางเชองชา และมอปสรรคจากความระสาระสาย นอกจากนกาลงทหารจะทาหนาทปองกนรฐบาล จากการกระทาของพวกหวรนแรง และชวยเสรมความเขมแขงใหแกรฐบาลทงในดานการเมอง เศรษฐกจและสงคม ปจจบนองคการสนธสญญาซโตไดลมเลกไปแลว เมอ พ .ศ.๒๕๒๐ แตยงคงมสนธสญญามนลารบรองแทนอย

๔.๓ บทบาทในฐานะเปนเครองมอในการใชกาลง

การใชกาลงทหารของรฐหนงตออกรฐหนงเพอความมงหมายใหรฐนนดาเนนการหรอละเวนการดาเนนการในเรองหนงเรองใดอาจกระทาได ๓ วธ คอ

วธท ๑ การทาสงคราม ไดแก การใชกาลงทหารเขาปฏบตการจรง จนถงขนาดทมผลสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรมของฝายตรงขาม

วธท ๒ ไดแก การคกคามวาจะใชกาลงทหารรวมทงการทาสงคราม หรอการแสดงความเปนศตรเพมมากขน

วธท ๓ การทาใหคกรณคดอยเสมอวาอาจจะมการใชกาลงทหาร หากเกดการขดแยงอยางรนแรง

โดยปกตกอนจะมการใชกาลงทหารเขาปฏบตการจรง มกจะมการเคลอนไหวทางทหารใหฝายตรงขามทราบเสยกอนวา หากไมปฏบตตามทรฐบาลของตนประกาศและแจงใหทราบแลวจะมการใชกาลงทหารบบบงคบ การเคลอนไหวทางทหารเหลานอาจจะกระทา ในรปของการแสดงกาลง (Show of Forces) ทาการประลองยทธในบรเวณใกล ๆ กบทเกดเหต การเคลอนยายกาลงทหารเขาไปใกลทเกดเหต การสงเตรยมพรอมทางทหาร การสงระดมพล การดาเนนการตาง ๆ เหลานเพอแสดงใหฝายตรงขามทราบวาเรามความไมพอใจและตงใจจะใชกาลงทหารเพอเปนเครองมอแกไขปญหาขอขดแยง การดาเนนการดวยวธการตางๆ ดงกลาวอาจจะทาเพยงวธเดยวหรอหลายวธประกอบกนกได

เมอไดดาเนนการดงกลาวขางบนแลว หากฝายตรงขามยงไมยนยอมปฏบตตามแลว กจะมการใชกาลงทหารเขาปฏบตการจรง การใชกาลงทหารเขาปฏบตการจรงมระดบความรนแรงตงแตขนาดเบา เชน การปดลอมอาวมใหเรอเขาออก การยดเรอ ยดสนคา มการใชอาวธยง ทาการระดมยงชายแดน ทาการทงระเบด ทาการระดมยงฝงทะเล การปฏบตการจะทวความรนแรงดวยการสงกาลงทหารเขาโจมต ทาการยดดนแดนและขยายการสรบออกไปอยางกวางขวางและใชกาลงรบเขาทาสงครามกนจรง

๑๙

๔.๓.๑ การใชกาลงทหารโดยไมมการใชอาวธ การใชกาลงทหารโดยไมตองมการใชอาวธไดใชเปนเครองมอในการดาเนนนโยบายตางประเทศอยางกวางขวาง การใชกาลงทหารเขาทาการแทรกแซงในบรเวณทมความไมสงบเพอคมครองชวต และทรพยสมบตเปนททราบกนดในประวตศาสตร บางครงไดมการใชกาลงทหารเพอเปนการแสดงกาลง หรอแสดงความตงใจจรงทจะเผชญกบ

สถานการณทเกดขนดวยการพรอมทจะใชกาลงเขาแกปญหา หนาทบางประการของกองทพในการชวยเหลอสนบสนนหรอดาเนนตามนโยบายของชาต หรอขอตกลงระหวางชาต ไดแก การลาดตระเวน ตรวจการณ การคนหาและกภย การชวยบรรเทาวบตภย ภารกจทางทหาร การปดอาวโดยไมใชอาวธยง การเขารวมเปนกองกาลงรกษาสนตภาพหรอการยดครอง ฯลฯ เปนตน กาลงทางบก ทางเรอ และทางอากาศ ยงไดมการสงไปยงตางประเทศ เพอเปนการเยยมเยยนสนถวไมตรเพอสงเสรมมตรภาพและเกยรตภมของชาต ผลของการสงทตสนถวไมตรกคอ ทาใหมตรประเทศมความมนใจในความเขมแขงของตน เราอาจแบงการใชกาลงทหารโดยไมมการใชอาวธ เพอเปนเครองมอนโยบายตางประเทศไดกวาง ๆ ดงน

(๑) การแสดงกาลง วธการนไดใชอยบอยๆ โดยเฉพาะในศตวรรษท ๑๙ เพอแสดงเจตนจานงและแสดงวาประเทศนน ๆ มความสามารถและอาจจะใชกาลงทหารเขาแกไขปญหาขอขดแยง วธการแสดงกาลงอาจกระทาไดดวยวธตาง ๆ โดยเรมตนตงแตการสงกองเรอไปเยยมเยยนจนกระทงการประลองยทธ

การเคลอนยายกาลง และการวางกาลงใกลกบบรเวณทเปนจดขดแยง นบเปนการแสดงกาลงอยางหนง เชน การวางกาลงทหารของสหรฐ ฯ ไวในทวปยโรปการมฐานทพสหรฐ ฯ ไวในทตาง ๆ ในโลก การฝกซอมการเคลอนยายกาลงไปยงจดวกฤต เชน การทดสอบการเคลอนยายกาลงไปยงยโรป ไปยงอยปต ไปยงอาวเปอรเซยของสหรฐฯ การประลองยทธเปนวธการทนยมใช

เนองจากการแสดงกาลงเปนเครองมอทสาคญในการดาเนนนโยบายตางประเทศ ดงนนภารกจของ ทร. ของชาตมหาอานาจจงไดกาหนดไวประการหนงคอ การแสดงตว (Naval Presence) หรอแสดงวามความสามารถทจะไปยงทตาง ๆ ได ซงภารกจอน ๆ ไดแก การวางกาลงของกองเรอไวในมหาสมทรแปซฟค มหาสมทรอนเดยของสองอภมหาอานาจ

การแสดงกาลงเพอเปนการแสดงใหฝายตรงขามทราบวาเราพรอม และ ตงใจจะใชกาลงทหารเปนเครองมอเขาแกไขปญหาขอขดแยง การแสดงกาลงอาจจะใชวธเดยวหรอหลายวธประกอบกนกได

(๒) การปดอาวโดยสนตวธ วธการทสองทมหาอานาจใชกาลงทหารในการสนบสนน นโยบายตางประเทศคอ การทาการปดอาวโดยสนตวธ วธการนจะใชกาลงทางเรอปดลอมทาเรอ

๒๐

ไมใหเรอผานเขาออกเพอบบบงคบใหฝายตรงขามยอมตามทตนตองการ โดยหลกเลยงการประกาศสงครามและการเปนคสงคราม ตวอยาง เชน เยอรมน อตาล และองกฤษ ทาการปดอาวประเทศเวเนซเอลา ในป ๑๙๒๐ เพอบบบงคบใหชาระหนตามสญา การปดอาวประเทศควบาของกองทพ เรอสหรฐ ฯ เพอปองกนมใหเรอรบรสเซยทบรรทกจรวดขปนาวธสาหรบตดตงในควบาเดนทางเขามายงทาเรอประเทศควบาได การใชกาลงทางเรอปดอาวในลกษณะอน เชน กาลงกองทพเรอท ๗ ของสหรฐ ฯ ทาการลาดตระเวนชองแคบระหวางแผนดนใหญกบเกาะฟอรโมซา เพอปองกนมใหทงสองฝายทาการสรบขามชองแคบ

(๓) การใชอาวธยง ไดมการใชอาวธยงตอดนแดนฝายตรงขาม เพอเปนการแกแคนทตนถกฝายตรงขามทาความเสยหายหรอทาความผด เชนป ๑๙๒๓ กองทพเรออตาลไดทาการระดมยงและยดครองเกาะคอรฟของกรก เพราะกรกไมยอมตามคาขอของอตาล เนองจากขาราชการอตาลถกฆาตกรรมในการกาหนดเสนเขตแดนระหวางกรกและอลบาเนย การทอสราเอลใชเครองบนโจมตกรงเบรต เมองหลวงของเลบานอน รวมทงการใชเครองบนและปนใหญระดมยงภาคใตของเลบานอน เพอเปนการแกแคนทองคการปาเลสไตนสงกาลงเขาโจมตดนแดนของอสราเอล

(๔) การใชกาลงทหารเพอรกษาสนตภาพ ไดมการใชกาลงทหารเขายดครองดนแดน ภายหลงการรบพง ไดยตลงและไดมการทาสญญาสนตภาพ เชน ภายหลงสงครามโลกครงท ๒ ฝายสมพนธมตรไดสงกาลงทหารเขายดครองเยอรมนและญปน องคการสหประชาชาตไดสงกองกาลงเขารกษาความสงบในเลบานอนเพอปองกนการสรบระหวางฝายครสเตยน และมสลม สหรฐฯ ไดสงกาลงเขารกษาบรเวณทะเลทรายซไน เพอปองกนการกระทบกระทงกนระหวางอยปตและอสราเอล

๔.๓.๒ การใชกาลงทหารเขาปฏบตการดวยการใชกาลงจรงๆ

(๑) การใชกาลงทหารเขาแทรกแซงชาตตาง ๆ มกใชกาลงทหารเขาแทรกแซงกจการของรฐอน ๆ อยเสมอบางครงกกระทาการอยางเปดเผย บางครงกกระทาอยางปกปด เชน นาซเยอรมน ฟาสซสต อตาลและโซเวยตรสเซยไดเขาแทรกแซงในสงครามกลางเมอง สเปนระหวางป ๑๙๓๖ - ๑๙๓๘ สหประชาชาตไดมมตใหสงกาลงภายใตรมธงของ สหประชาชาตเขาแทรกแซงในสงครามเกาหล ใน พ.ย.๑๙๕๑ สาธารณรฐประชาชนจนไดสงกาลงทหารเขาแทรกแซงในสงครามเกาหล สหรฐฯ ไดสงกาลงทหารเขาแทรกแซงในสงครามเวยดนาม โซเวยตไดสงกาลงเขาแทรกแซงในอาฟกานสถาน เวยดนามสงกาลงเขาแทรกแซงในลาว กมพชา การแทรกแซงดวยกาลงทหารของโซเวยตและบรวาร ปจจบนไดดาเนนไปอยางกวางขวางทวโลก เทคนคใหมในการใชกาลงเขาแทรกแซง ไดแก การใชประ เทศบรวารของโซเวยต ความจรงในยคสงครามเยนและการผอนคลายความตงเครยดนบตงแตทศวรรษ ๑๙๕๐ เปนตนมา ประเทศอภมหาอานาจและประเทศมหาอานาจ เชน สหรฐอเมรกา สหภาพโซเวยตรสเซย และจน ไดดาเนนการแทรกแซงในการสงครามทองถนของประเทศตาง ๆ รวมทงสรางสงครามตวแทนดวย ตอมาในป ๑๙๙๑ จงได

๒๑

มความสงบและผอนคลายมากขน และดมทาทวาการกระทาเชนในยคทศวรรษ ๑๙๕๐ ไดเสอมสลายไปเพราะการจดระเบยบโลกใหมโดยความรเรมของสหรฐฯ กาลงไดผล

(๒) การใชกาลงทหารในการปองกนประเทศ ไดแกการใชกาลงทหารเพอตอสการรกรานของตางชาต เมอปรากฏวามกาลงของตางชาตจะทาการรกรานโจมตยอมเปนสทธของชาตนน ๆ จะใชกาลงตอสเพอปกปองคมครองสทธผลประโยชนของตน สทธอนนเปนทยอมรบทงในดานกฎหมายทมมาแตดงเดม และมาตรา ๕๑ ของกฎบตรสหประชาชาตประกาศวา "กฎบตรสหประชาชาตปจจบนจะไมมการขดแยงกบสทธทมอยของแตละชาตหรอการปองกนรวมทจะทาการปองกนตนเองตอการโจมตดวยอาวธตอชาตสมาชกชาตใดชาตหนงขององคการสหประชาชาต"

๔.๓.๓ การใชกาลงทางทหารในการทาสงคราม

เมอความขดแยงระหวางรฐถงจดแตกหก เครองมอทางทหารนบวาเปนเครองมอสาคญในการดาเนนนโยบายระหวางประเทศ เครองมออน ๆ กจะลดบทบาทลงเปนเพยงเครองมอสนบสนน แมแตในการทาสงครามจากด เชน ในเกาหลกอนทจะใชการเมองเขาแกปญหาได การปฏบตทางทหารจะตองไดรบผลถงระดบหนงเสยกอน สาหรบในสงครามนวเคลยรอาจจะไมดาเนนจนถงขนแตกหกจนไดชยชนะโดยสนเชงเพราะถาทาการรบกนไปจนถงขนาดนนจะประสบความเสยหายยอยยบทงสองฝาย ดงนน นาจะยงมการเจรจาทางการเมองหรอการยอมแพเสยกอนได

เมอไดใชเครองมอทางทหารแลวจะเกดภาวการณทเครองมอทางการเมองเกดความสาคญขน เชนเดยวกบเครองมอทางจตวทยาและทางเศรษฐกจตองนามาใชควบคไปดวยระหวางทมการรบพงโดยเฉพาะการดาเนนการตอพนธมตรและฝายทเปนกลางในการสงครามทแลว ๆ มา ไดมการตดตอกบฝายขาศกเปนครงคราวอยตลอดเวลา โดยผานประเทศทสาม เหตผลในการทมการตดตอคอการดาเนนการทางการเมองจะชวยใหยตการรบได และการตดตอนทาใหการสรบยตเรวขน ทงนในกรณทคสงครามไมมเปาหมายใหฝายตรงขามยอมแพโดยสนเชง โดยไมมเงอนไข ยงกวาน นขอมลและขอพจารณาทางการเมองจาเปนตองนามาพจารณาในการทจะตกลงใจและเลอกหนทางปฏบตทางการทหารในระยะเวลาททาสงครามกน ตวอยางทนาจะนามาพจารณากน เชน การรบระหวางไทย - สปปล. ทบานรมเกลา และยงกวานนกคอสงครามอาวเปอรเซย ระหวางฝายพนธมตรทมสหรฐอเมรกาเปนผนากบอรค เปนเครองชบอกอยางดสาหรบวตถประสงคทางการเมองของการสงคราม ซงเปนวธการสลายขอขดแยงทรนแรงในระดบทไมตองการทาลายลางฝายตรงขามอยางสนเชง ดวยการใชกาลงกองทพเขาปฏบตการสงคราม

๒๒

ขอพจารณาทางดานการทหารในการพฒนานโยบายความมนคงแหงชาต

ปจจยทควรนามาประกอบในการพจารณา หรอเปนแนวทางในการพฒนานโยบายความมนคงแหงชาตดานการทหาร

๑. สถานการณทางทหารของโลก

ประเทศชาตเปนสวนหนงของโลก เหตการณและความเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขนแกโลกหรอประเทศอน ๆ โดยทวไปจงอาจจะมผลกระทบกระเทอนตอประเทศเราได ดงนน เพอความกวางขวางภายในขอบเขตทเกยวของ และความละเอยดรอบครอบจงควรจะพจารณาดเหตการณของโลกในปจจบนเสยกอนดวยวามอะไรทจะกระทบกระเทอนตอประเทศไทยเราบาง

๒. ภยคกคาม

เปนเรองของสถานการณทจะตองพจารณาใหแคบลงไปอก เพอทจะทราบวาประเทศไทยเรามภยคกคามจากภายนอกและภายในประเทศหรอไม มากนอยอยางไร ขอมลทจะนามาประมวลพจารณาในหวขอน จะไดจากการบรรยายทไดศกษามาแลวซงจะตองนาเอามาแตในสวนทเกยวของ หรอทแสดงถงการคกคามทเกดขนแกไทยเทานน

๒.๑ ภยคกคามจากภายนอก

๒.๑.๑ เวยดนาม

๒.๑.๒ ลาว

๒.๑.๓ กมพชา

๒.๑.๔ พมา

๒.๑.๕ มาเลเซย

ฯลฯ

๒.๒ ภยคกคามภายในประเทศ

๒.๒.๑ การกอการรายในรปแบบตางๆ

๒.๒.๒ การคายาเสพตด

๒.๒.๓ บทบาทของนกศกษา คนงาน และชาวไรชาวนาฯ

๒๓

๓. ภมศาสตรทหาร

เมอทราบถงภยทจะเกดขนและใครทนาจะเปนขาศกแลว ตอไปกจะตองพจารณา เรองสภาพภมประเทศหรอสนามรบเพอจะไดทราบวาจะปองกนศตรภายนอกและภายในไดอยางไร จงจะเหมาะสมกบภมประเทศและฤดกาล จะตองใชกาลงอยางไหนมากนอยสกเทาไร มอะไรทเกอกล หรอเปนอปสรรคบาง การพจารณาอาจแยกกระทาเปนขอยอย ๆ หรอตอน ๆ เชน

๓.๑ ทตง ขนาด รปราง

๓.๒ ลกษณะภมประเทศและเขตแดน

๓.๓ ลมฟาอากาศ

๓.๔ เสนทางคมนาคม

๓.๕ ทรพยากร

ฯลฯ

๔. ภาวะประชากร

เปนเรองทจะตองพจารณาเพอทราบถงสภาพของประชาชนทจะตองทาหนาทเปนกาลงปองกนประเทศใหการสนบสนนอยในแนวหลงจากการพจารณาจะทราบถง

๔.๑ จานวนในปจจบนและหวงเวลา ๓ หรอ ๕ ปขางหนา (ตามขอบเขตของการพจารณา)

๔.๒ คณภาพของผทจะตองทาหนาทปองกนประเทศ

๔.๓ ลกษณะและนสย

๔.๔ สภาพของสงคม

๕. เศรษฐกจ

เปนกาลงอานาจทจะสนบสนนใหสามารถปองกนประเทศ ไดเปนผลสาเรจ การทจะกาหนดนโยบายการทหารไปในแนวทางไหน และเขมแขงเพยงใด จะตองทราบถงสถานภาพ ทางเศรษฐกจขอ งประเทศวาจะอานวยใหเพยงไรเสยกอนถาเศรษฐกจของประเทศไมดการทหารจะเขมแขงไดยาก เศรษฐกจเปนเรองทมความสลบซบซอนมาก แตทควรจะพจารณาในทนไดแก

๕.๑ สภาวะทางเศรษฐกจโดยทวไป

๒๔

๕.๒ การเกษตร

๕.๓ การอตสาหกรรม

๕.๔ การคาระหวางประเทศ

๕.๕ การคลง

ฯลฯ

๖. ขดความสามารถในการปองกนประเทศ

เปนการพจารณาเพอใหทราบตนทนทางทหารในการปองกนการรกราน และแทรกซมทมอยวาเพยงพอและพรอมรบเพยงไร เขมแขงทดเทยมประเทศเพอนบานหรอไม จะตองเสรมสรางพฒนากนอกอยางไร รายละเอยดทควรพจารณาในเรองน ไดแก

๖.๑ กองทพบก

๖.๒ กองทพเรอ

๖.๓ กองทพอากาศ

๖.๔ กาลงสารองและกาลงปองกนอน ๆ

๖.๕ การปองกนโดยลาพง

๖.๖ การปองกนตามแผนทวภาค

ฯลฯ

๗. พนธกจของชาต

เปนเรองความสมพนธทไทยมอยกบประเทศอนตามสนธสญญา และขอตกลงหรอในมมกลบเปนเรองทจะไดรบการชวยเหลอจากประเทศอนในการปองกนประเทศ การพจารณา จะตองคานงถงความมนใจทจะไดรบการชวยเหลอ การเปลยนแปลงทเกดขนหลงสงครามอนโดจน นโยบายของประเทศภาคในปจจบนและอนาคต ฯลฯ อนกระทบกระเทอนตอการปองกนประเทศไทย ไทยมขอผกพนอยกบมตรประเทศตามสนธสญญาตาง ๆ ทควรแยกพจารณาเปนขอ ๆ คอ

๗.๑ กฏบตรสหประชาชาต

๒๕

๗.๒ ขอตกลงไทย - สหรฐ ฯ

๗.๓ ความตกลงไทย - มาเลเซย

๗.๔ สมาคมอาเซยน

ฯลฯ

๘. งบประมาณ หมายถงแผนการใชทรพยากรเพอใหบรรลถงวตถประสงคทคดเปนปรมาณเงนตราภายในหวงระยะเวลาหนง

เปนปจจยสาคญทจะบนดาลใหแผนและโครงการตาง ๆ ในการปองกนประเทศ บรรลผล การปองกนประเทศซงเปนกจกรรมของรฐทมแตรายจาย นบตงแตคาเบยเลยง เงนเดอน อาคารสถานท อาวธยทโธปกรณ ฯลฯ การทจะจดใหมกองทพเลกใหญขนาดไหน มประสทธภาพสงเพยงไรนน งบประมาณถอวาเปนขอจากดทสาคญ งบประมาณเปนเรองทแยกออกมาจากเศรษฐกจ ซงมปจจยหลายประการทจะตองพจารณาประกอบดวย เชน นโยบายการทหาร (รกราน-ปองกน) นโยบายระหวางประเทศ (สนบสนนการกอการรายหรอแทรกแซงประเทศอนหรอไม) นโยบายการพฒนาประเทศ (มงหนกไปทางดานไหน) ภาวะเศรษฐกจ ความกดดนของประชาชนและรฐสภา ภยคกคามทมอย พนธกจตามสนธสญญา และขอตกลง

อยางไรกด การพจารณาจะตองกระทาในมมกลบดวย กลาวคอ หากงบประมาณ การปองกนประเทศมอยางจากด หรอไมเพยงพอเชนทมอยในปจจบนไทยควรมนโยบายอยางไร ทงในดานการทหารระหวางประเทศ และเศรษฐกจ เชน การทหาร จดกาลงใหมขนาดกะทดรด หรอมเพยงเจาหนาทหลกในบางหนวยสาหรบความสมพนธระหวางประเทศ ควรผกพนกบประเทศทสามารถใหความชวยเหลอได และทาสญญาปองกนรวมกน ไมรกรานซงกนและกน สวนทางเศรษฐกจ ควรระงบโครงการพฒนาทางฝายพลเรอนทไมจาเปนเสย เพอใหสามารถนามาจดสรรสาหรบการปองกนประเทศไดมากขน เปนตน

การวเคราะหจานวนรอยละของงบประมาณทจดสรรใหแกการปองกนประเทศในปทแลว ๆ มา จะทราบถงการเลงเหนความสาคญในกจการทหารของรฐบาลในยคสมยนน ๆ และแนวโนมของความเจรญกาวหนาทางการทหาร นอกจากนการพจารณาเปรยบเทยบกบการ

จดสรรของประเทศอน ๆ ทตกอยในสถานการณแวดลอมคลายคลงกน จะชวยใหไดขอคดในการใหความสาคญแกการปองกนประเทศกวางขวางยงขน

๙. วทยาศาสตรและเทคโนโลย

วทยาศาสตร หมายถง ความรทสามารถกาหนดเปนรปแบบทแนนอนได

๒๖

สวนเทคโนโลยนน หมายถงกระบวนการทนาเอาความสามารถในการประยกตวทยาศาสตร ประสบการณ ความชานาญ และฝมอ มาดาเนนการผลตสนคาหรอบรการไดอยางมผลด

เมอพจารณาสถานการณและปจจยกาลงอานาจทเกยวของเสรจแลวงานขนตอไป ของการพจารณากาหนดนโยบาย กคอ นาเอาขอสรปผลกระทบกระเทอนของสถานการณและปจจยกาลงอานาจทมตอความมนคงปลอดภยของชาตมาวเคราะหวาจะเปนอปสรรคหรอเกอกลแกการดาเนนการใหบรรลวตถประสงคของชาต (ทการทหารจะตองเกยวของ) หรอไม อยางไร ถาเปนอปสรรคจะมหนทางแกไขและปฏบตอยางไรจงจะบรรลวตถประสงคของชาต หนทางปฏบตตางๆ เหลานจะเปนนโยบายความมนคงของชาตทเสนอแนะหลงจากทไดพจารณากลนกรองและเรยบเรยงใหเหมาะสมทจะมลกษณะเปนนโยบายทดของชาต

นโยบายของชาตทดตองมลกษณะดงตอไปน

๙.๑ เปนแนวทางปฏบตทจะทาใหบรรลวตถประสงคของชาต

๙.๒ สามารถปฏบตตามทกาหนดไวได

๙.๓ ประสานสอดคลองกบนโยบายดานอน ๆ

๙.๔ ขอความเขาใจงายกะทดรดไมเยนเยอและซบซอน

๙.๕ ชดเจนทจะนาไปพจารณา กาหนดนโยบายระดบรอง ๆ ลงไปไดสะดวก

๙.๖ มจดหมายและสาระทจะใชเปนหลกในการพฒนายทธศาสตรตอไปได

๑๐. ปจจยกาลงอานาจแหงชาตกบนโยบายความมนคงแหงชาต

ปจจยกาลงอานาจดานตาง ๆ กอตวเปนกาลงอานาจดานการเมอง การทหาร การเศรษฐกจ สงคมจตวทยา วทยาศาสตร เทคโนโลย การพลงงาน และสงแวดลอม

แนวความคดในการปองกนประเทศ

ประเทศไทยเปนประเทศทมประวตศาสตรมายาวนานหลายรอยป การพฒนาการจากในอดตจนอยรอดปลอดภยมาเปนประเทศไทยในปจจบน นนจะเผชญกบภยคกคามดานตาง ๆ มานบครงไมถวน แตกดวยความสามารถอนชาญฉลาดและแยบยลของบรรพชนในอดตทนาพาประเทศชาตรอดพนจากภยคกคามตาง ๆ ทกาลงเผชญในขณะนนมาได โดยการกาหนดวเทโศบายทเหมาะสม ปจจบนประเทศไทยกาลงเผชญกบภยคกคามรปแบบใหม ๆ ควบคไปกบภยคกคามแบบดงเดม ดงนนจงมความจาเปนอยางยงทจะมการกาหนดนโยบายการปองกนประเทศใหมความสอดคลองกบสภาวะการณทเปลยนไปอยางรวดเรว เพอใหกองทพไทย

๒๗

ซงเปนหนวยงานหลกของประเทศทรบผดชอบกจการปองกนประเทศมทศทางในการปฏบตราชการและมเปาหมายในการดาเนนการทชดเจน อนนาไปสการปกปองรกษาผลประโยชนของชาตในมตตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และเปนรปธรรม

.

( .)

.

· .· . .

· .· . . .

· . .· .· .· .

ภาพท ๑ ความสมพนธระหวางนโยบายกบหนวยงานทเกยวของ

นโยบายการปองกนประเทศ พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๕๔ จงเปนนโยบายทมงไปสการเสรมสรางศกยภาพของประเทศในดานการปองกนประเทศใหมขดความสามารถรองรบกบภยคกคามในมตทหลากหลาย ทงภยคกคามรปแบบเดม (Traditional Threat) และภยคกคามรปแบบใหม (Non-Traditional Threat) และยงรวมไปถงการรกษาผลประโยชนของชาต ในรปแบบใหม ๆ ทเกดขนตามกระแสการเปลยนแปลงของโลก เปนนโยบายทจดทาในระดบกระทรวงกลาโหมมความสอดคลองกบนโยบายความมนคงแหงชาต พ .ศ. ๒๕๕๐ – ๒๕๕๔

๑. กรอบความคดในการกาหนดนโยบายการปองกนประเทศ

ในการกาหนดนโยบายการปองกนประเทศน เปนการกาหนดนโยบายในระดบกระทรวงกลาโหมทมความสอดคลองกบ กฏหมาย นโยบาย และสภาวะแวดลอมในปจจบน ดงมรายละเอยดตอไปน

๒๘

. .

. . -

ภาพท ๒ กรอบแนวคดในการกาหนดนโยบายการปองกนประเทศ

๑.๑ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ กลาวถงบทบาทและหนาทของทหารไวในมาตรา ๗๗ ดงตอไปน “มาตรา ๗๗ รฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เอกราช อธปไตย และบรณภาพแหงเขตอานาจรฐ และตองจดใหมกาลงทหาร อาวธยทโธปกรณ และเทคโนโลยททนสมย จาเปน และเพยงพอ เพอพทกษรกษาเอกราช อธปไตย ความมนคงของรฐ สถาบนพระมหากษตรย ผลประโยชนแหงชาต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและเพอการพฒนาประเทศ”

๑.๒ นโยบายความมนคงแหงชาต ปจจบนนโยบายความมนคงแหงชาต พ.ศ. ๒๕๕๐ - ๒๕๕๔ เปนนโยบายระดบชาตทมจดมงหมายเพอใชเปนกรอบดาเนนการดานการรกษาผลประโยชนและความมนคงของชาต โดยใหความสาคญกบการปองกนและแกไขปญหาทเปนสาเหตรากเหงาของภยคกคาม มการกาหนดนโยบายออกเปน ๒ ระดบคอ ๑) นโยบายความมนคงเฉพาะหนา ทมวตถประสงคหลกคอ เพอใหสงคมไทยผานพนวกฤตการณตาง ๆ ไปได โดยเกดผลกระทบนอยทสด และมงเนนใหความสามคคของคนในชาตเกดขนอยางเปนรปธรรม และ ๒) นโยบายความมนคงแหงชาตระยะ ๕ ป ทมวตถประสงค เพอเสรมสรางความมนคงใหเกดขนอยางเปนรปธรรมและมความยงยน อกทงสรางความมนคงใหเกดขนกบประเทศไทยอยางยงยน

โดยทง นโยบายความมนคงเฉพาะหนา และ นโยบายความมนคงแหงชาตระยะ ๕ ป ไดกลาวถงความเกยวของในบทบาทและหนาทของการปองกนประเทศโดยมรายละเอยดดงน

๑.๒.๑ นโยบายความมนคงเฉพาะหนา ไดกลาวถงบทบาทสาคญทเกยวของกบกองทพทตองดาเนนการคอ

• ขอ ๒.๓ “ยดมนในหลกการเขาใจ เขาถง และ พฒนา เปนแนวทางในการเสรมสรางกระบวนการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ ทงในพนทและนอกพนทจงหวดชายแดนภาคใต ดวย

๒๙

ความรจรงในสาเหตและสภาพแวดลอมทเกยวของทกมตของปญหาการใชความรนแรง เพอนาไปสความรวมมอ รวมใจของทกฝายในการแกไขปญหาและการพฒนาในพนทดงกลาว”

• ขอ ๒.๔ “กาหนดรปแบบการจดระบบรกษาความปลอดภยใหม โดยใหมการวางแผนรวมกบชมชน เพอพฒนากลไกทสามารถไววางใจรวมกนไดระหวางภาครฐกบภาคประชาชน ทงนมาตรการทใชตองมเปาหมายเพอสรางความเชอมนรวมกนทนาไปสการลดใชอาวธและกาลงทหารในพนทในทสด”

๑.๒.๒ นโยบายความมนคงแหงชาตระยะ ๕ ป ไดกลาวถงบทบาทสาคญทเกยวของกบกองทพทตองดาเนนการคอ

• ขอ ๖. เสรมสรางและพฒนาศกยภาพการปองกนประเทศ

• ขอ ๗. พฒนาศกยภาพการเตรยมพรอมแหงชาต

• ขอ ๘. เสรมสรางศกยภาพการจดการปญหาภยคกคามขามชาต

• ขอ ๙ เสรมสรางสภาวะแวดลอมทสงบสนตในการอยรวมกบประเทศเพอนบานและในภมภาค

๑.๓ สภาวะแวดลอมและภยคกคามในปจจบน ภายหลงจากการยตลงของสงครามเยนพรอม ๆ กบการลมสลายของสหภาพโซเวยต ในชวงพทธศกราช ๒๕๓๔ ทผานมา ไดสงผลใหเกดการเปลยนแปลงอยางมากในดานตาง ๆ ทาใหสภาวะแวดลอมโลกยคหลงสงครามเยนมความยงยาก วนวาย สลบซบซอน และเปลยนแปลงอยางรวดเรว มความขดแยงรนแรงแบบใหม ๆ เกดขนเปนจานวนมาก ทาใหมตของความมนคงมการเปลยนแปลงทสาคญสามารถสรปไดสงเขป ดงน

๑.๓.๑ สภาวะแวดลอมโลกกบการเปลยนแปลง

๑.๓.๑.๑ การไรขดจากดในเรองของเวลากบสถานท ทงนเนองมาจากการเกดของนวตกรรมทางดานโทรคมนาคมสอสารและขาวสารสมยใหม ทาใหโลกมขนาดเลกลง สวนตางๆ โดยเชอมตอทาใหขอมลขาวสารสามารถไหลเวยนไปมายงสวนตาง ๆ ไดอยางรวดเรวยงขน

๑.๓.๑.๒ การลมลางเสนแบงเขตเดมและการกาหนดเสนแบงเขตใหม เมอความกระชบแนนระหวางเวลากบสถานทเกดขน ขอมลขาวสารทไหลเวยนไปมาในโลก ทาใหโลกเกดความไมมนคง เสนหรอกรอบตาง ๆ ทไดถกขดเสนไวตงแตในอดต ไดถกตงคาถามและนาไปสการลากเสนแบ งใหม ๆ เพมมากขน เชน การรวมกลมของกลมนาซใหม (Neo Nazi) ทกระจดกระจายตามทตาง ๆ ในโลก โดยใชการสอสารผานอนเตอรเนต ใหการแบงแยกกลมนาซใหมนนไมไดจากดเฉพาะคนทอยในพนทภมศาสตรเดยวกน

๓๐

แตนววตกรรมของเทคโนโลยคมนาคมสอสาร ทาใหเกดการขดเสนแบงใหมตามความชอบหรอความเชอในสงเดยวกน

๑.๓.๑.๓ การคกคามของกระแสอตลกษณและการตอตาน จากการไรขดจากดในเรองของระยะทางและเวลาไดสงผลใหประเทศทมศกยภาพเหนอกวาไดดดซบ ตกตวงทรพยากรจากประเทศทออนแอกวาไดอยางงายและสะดวกยงขน และสงทตามมาทสงผลกระทบอยางรนแรงกบประเทศทออนแอกวาคอ ความพยายามทจะครอบงาอตลกษณดวยการรกรานทางวฒนธรรมทสงผลกระทบตอวถชวตทเปนอตลกษณดงเดม ทาใหเกดกระแสการตอตานจากกลมทางสงคมในพนท เพอปกปองวฒนธรรมของตนเองไมใหถกกลนไปกบวฒนธรรมของประเทศทมศกยภาพสง

๑.๓.๑.๔ การเกดขนของสงคมฐานความรและสารสนเทศ เมอขาวสารขอมลไหลเวยนไปมาสะดวกในทตาง ๆ ทาใหขอมลขาวสารตาง ๆ กลายมาเปนปจจยพนฐานในการดาเนนการในเรองตาง ๆ ทกเรองในชวตประจาวน ไมวาจะเปนขอมลทใชตงแตตนนอน จนถงนอนหลบ หรอขอมลทใชประกอบการตดสนใจในกจการตาง ๆ ทดาเนนการ สงผลใหสารสนเทศและความรกลายมาเปนสนทรพยทจาเปนถงแมจะสมผสไมไดกตาม

๑.๓.๑.๕ เกดการเคลอนไหวทางสงคมใหม เนองจากกระแสโลกาภวตนไดสงผลตามมาคอความขดแยงทเกดขนในรปแบบตาง ๆ ทงความขดแยงทางดานการเมอง การปกครอง หรอแมกระทงความขดแยงทางสงคม และความขดแยงเหลานเปนเรองทไมสามารถแกไขไดโดยลาพง เพราะปญหาตาง ๆ มความสลบซบซอน ตองอาศยความรวมมอจากฝายตาง ๆ โดยใชแนวทางสมานฉนท ทาใหเกดแนวทางทเรยกวาการเมองภาคประชาชนตามมา

๑.๓.๑.๖ การกอการรายสากลและความเปราะบางทางการเมอง โดยการกอการรายและการทาสงครามเพอตอตานการกอการรายถอไดวาเปนวาระของโลก เพราะขอมลขาวสารทไหลเวยนไปมาอยางรวดเรวดวยความรวดเรวไมวาผสงสาร และผรบสารจะอยทใดในโลก ทาใหกลมกอการรายทใชความรนแรงเปนอาวธ อาศยชองทางจากความกาวหนาในระบบโทรคมนาคมสอสารทาการเผยแพรความรนแรงทเกดอยางแพรหลาย ไดกอใหเกดหวาดกลวในสงคมทวไป และรวมไปถงการเคลอนไหวทอาจกอใหเกดความรนแรงในสงคมไทย

๑.๓.๑.๗ การเกดขนของทนนยมดอทคอมและความเปราะบางทางเศรษฐกจ นวตกรรมเทคโนโลยสารสนเทศโดยเฉพาะอยางยงอนเตอรเนต (Internet) ไดสงผลใหเกดการพาณชยอเลคทรอนคส (e-Commerce) ตามมา และอนเตอรเนตยงกอเกดระบบเศรษฐกจทเรยกวา “เศรษฐกจใหม” (New Economy) โดยในเศรษฐกจใหมนนผคาและผซอสามารถทาธรกรรมไดตลอดเวลาหรอทเรยกวา สามารถขายของได ๒๔ ชวโมง ๗ วน (๒๔/๗) และผคาสามารถกาหนดกลมของลกคาเปาหมายของตนเองได (Niche Market) ตามความเฉพาะของกลมลกคาและความสามารถของผคาเอง นอกเหนอจาก

๓๑

การพาณชยอเลคทรอนคสทสงผลกระทบอยางรนแรงตอสภาวะแวดลอมและโครงสรางทางสงคมแลว การเกดขนของทนนยมยงสงผลใหเกดการแขงขนกนทรนแรงตามกรอบแนวคดของการคาเสร และนาไปสความเปราะบางทางเศรษฐกจตามมาอกดวย

๑.๓.๒ ผลกระทบจากการเปลยนแปลง

การเปลยนแปลงของโลกในยคหลงสงครามเยนไดสงกระทบตอกจการความมนคงแหงชาตของประเทศตาง ๆ ๓ ประการคอ

๑.๓.๒.๑ แนวความคดในเรองของอานาจอธปไตย จากอานาจอธปไตยทเคยมความเดดขาดเหนออาณาเขตมาตงแตสนธสญญาเวสฟาเลย เมอ ค.ศ.๑๖๔๘ (พ.ศ.๒๑๙๑) สอานาจอธปไตยแบบจกรวรรดขามอาณาเขตรฐชาต และไดพฒนาไปสอานาจอธปไตยแบบจกรวรรดขามอาณาเขตรฐชาตแบบใหมในกระโลกาภวตนอยางในกรณของการยดครองอฟกานสถานและอรกของสหรฐเอมรกาทผานมา การใชอานาจอธปไตยในรปแบบใหมในยคโลกไรพรมแดน นทาใหเกดการทาทายและถกตงคาถามอยางมาก และสงทตามมาคอบทบาททสาคญของอานาจอธปไตยเหนอดนแดนตามแนวคดของรฐชาตไดถกลดบทบาทลง แตองคกรเหนอชาต อยางเชน สหประชาชาตกลบมามบทบาทมาขนในเวทโลก

๑.๓.๒.๒ ระบบรฐ-ชาตทถกทาทายโดยกระแสโลกาภวตน เมอระบบรฐชาตไดถกทาทายจากประแสโลกาภวตนอยางมาก และในทานองกลบกน การเพมบทบาทของตวแสดงทไมใชรฐ (Non-state Actors) อยางเชน องคกรอสระตาง ๆ กลบกลายมาเปนกลมมทบทบาทในการ ตอรอง ตอตาน ขดขน และทาทายอานาจอธปไตยเหนอดนแดนของรฐ และนาไปสการเคลอนไหวเรยกรองของภาคประชาชนทวโลก ซงนาไปสแนวคดเรองประชาสงคมโลกและถอเปนการถวงดลอานาจของรฐชาตและจกรวรรด

๑.๓.๒.๓ การแยกความแตกตางระหวางรฐบาลและการบรหารจดการ คาวารฐบาล (Government) เปนรปแบบการบรหารจดการภาคสาธารณะทกระทาบนพนฐานของอาณาเขตและพนทของของประเทศตามแนวคดในสนธสญญาเวสฟาเลย ทวารฐบาลคอรปแบบการบรหารจดการของรฐชาตสมยใหมทเนนความมนคงทางการเมองภายในและความปลอดภยจากภยคกคามภายนอกประเทศ แตเมอกระแสโลกาภวตนไดสงผลใหแนวคดในเรองการบรหารจดการภาคสาธารณะนนมความเกยวของกบภาคสวนตาง ๆ จานวนมาก ในปจจบน การแยกกรอบของการบรหารจดการนนจะตองเปลยนแปลงไป ซงสามารถใชคาศพทภาษาองกฤษวา Governance (การบรหารจดการ) ทงนการบรหารจดการ (governance) จะเปนการนาแนวคดใหม ๆ ทางการจดการมาใช โดยการบรหารจดการนจะตองกระทาบนพนฐานของความไววางใจ การรวมมอประสานงาน และการปรบตวมากกวาการสงการใหปฏบตตามกฎหมาย การบรหารจดการสมยใหมนจะมงไปสการบรหารจดการภาคสาธารณะในโลกยคหลงสงครามเยนการบรหารจดการจะมการเปลยนแปลงอย ๒ ประการคอ (๑) ความคดเรองการบรหารจดการระดบโลก และ (๒) ความคดในเรองของประชาสงคม

๓๒

โลก ซงทงสองการเปลยนแปลงนจะชวยใหสงคมโลกมดลยภาพระหวางอานาจรฐ และตวแสดงทไมใชรฐ ในโลกหลงยคสงครามเยน

๑.๓.๓ ภยคกคามในยคหลงสงครามเยน

ภายหลงการลมสลายของสหภาพโซเวยตในทศวรรษทผานมาไดสงผลกระทบกบมตของความสมพนธระหวางประเทศ ประกอบการปะทของสถานการณการกอการราย ทเกดขนในสหรฐอเมรกา เมอวนท ๑๑ กนยายน พ.ศ.๒๕๔๔ ทผานมา รวมถงนวตกรรมทางเทคโนโลยทเกดขนจากความเจรญของมนษยชาต ไดสงผลใหรปแบบขวอานาจเปลยนแปลงจากสองขวแบบหละหลวม (Loose-Bipolar) ไปสความเปนมหาอานาจเดยว (Unipolar) โดยมสหรฐอเมรกา เปนตวแสดงหลก (Actors) และหรฐอเมรกาไดเขาไปมบทบาทกบกจการตาง ๆ ทวโลก ดงตวอยางเชน การมฐานทพขนาดตาง ๆ อยในประเทศตาง ๆ ไมตากวา ๔๐ ประเทศ ดวยเหตนเองจงทาใหรปแบบของภยคกคามทประเทศไทยกาลงเผชญสามารถจาแนกไดดงน

๑.๓.๓.๑ ภยคกคามรปแบบเดม ประกอบไปดวย

(๑) ภยคกคามจากประเทศเพอนบาน ทมแนวโนมทจะเกดขนจะมสาเหตจาก ปญหาเรองเขตแดน และ การซอนทบของ เขตเศรษฐกจจาเพาะ (Exclusive Economic Zone: EEZ) ๒๐๐ ไมลทะเล ซงสาเหตทไมไดรบการแกไขมาจากในอดตและรอการหาขอยต และถาเมอใดเงอนไขเอออานายแลวยอมมความเปนไปไดทจะมการใชกาลงทางทหารเขาแกไขปญหา อยางไรกดภยคกคามนถาเกดขนคงจะมลกษณะของสงครามจากด (Limited War) ไมลกลามไปถงขนการประกาศสงครามระหวาประเทศ

๓๓

ภาพท ๓ ภยคกคามทประเทศไทยเผชญในปจจบน

(๒) ภยคกคามจากประเทศมหาอานาจ เมอรฐสงคมนยมในยโรปลมสลายลงไดสงผลใหสงครามเยนสนสดลง และเกด “ระเบยบโลกใหม” (New World Order: MWO) เขามาแทนรปแบบเกา ไดกอใหเกด ระเบยบโลกใหม มสหรฐอเมรกาเปนมหาอานาจชาตเดยวในโลก หรอทเรยกวา Monopolar หรอ Unipolar ทงนเนองจากสหรฐอเมรกา เปนประเทศทมขดความสามารถสงสดในทกดาน โดยเฉพาะดานกาลงทหารและยทธศาสตร โดยสหรฐอเมรกา เองมความสมครใจทจะเปนมหาอานาจของโลก ดงจะเหนไดจากการกลาวสนทรพจนของผนาของสหรฐอเมรกา และขอความทปรากฏในเอกสารตางของทางราชการ โดย ระเบยบโลกใหม เปนการยกระดบความเปน ”ประเทศโลกาภวตน” หรอ “Globalizer” ใหมากขนกวาเดม ประกอบการโนมนา และบงคบโลกใหม “วถอเมรกน” (American Way) เพอประโยชนของสหรฐอเมรกา อกดวย เชน การใชอานาจทมเหนอประเทศอนทาการกาหนดกฎเกณฑ ทงในระดบโลก ภมภาค และประเทศ

ระเบยบโลกใหมจะสงผลโลกไมมเสถยรภาพเหมอนหลายยคทผานมา เปนโลกในลกษณะสจจะนยม (Realism) ทความเชอวา มนษยเรายงคงมกเลส มความเหนแกตว มนษยมความอยากในการมอานาจ ทงนเพราะไมมองคกรหรอสถาบนนานาชาตใด ๆ สามารถรกษากฎระเบยบอยาง

๓๔

ไดผลและจรงจง และระเบยบโลกใหมสงผลใหสหรฐอเมรกา เขาไปแทรกแซง กจการตาง ๆ ทวโลก ทงในมตของความมนคง เศรษฐกจ สงคม/จตวทยา และอน ๆ เปนตน

นอกจากนสหรฐอเมรกายงไดตอกยาแนวความคดดงกลาวโดยการออกเอกสารและสงพมพของรฐ ในรปแบบตาง ๆ เชน ใน “ยทธศาตรความมนคงของสหรฐอเมรกา ๒๐๐๒” (The National Security of The United State of America ๒๐๐๒: NSSUS ๒๐๐๒) หนา ๖ ทกลาวไดความโดยรวมวา “สหรฐอเมรกา พรอมทจะกระทาการใดกตามทสามารถรกษาผลประโยชนของชาตตนไวไ ด ถงแมวาสหรฐอเมรกา จะไมไดรบการสนบสนนจากประชาคมโลก และสหรฐอเมรกา จะตองกระทาการดงกลาวโดยลาพงกตาม” การปรากฏของแนวความคดดงกลาวของสหรฐอเมรกา ในเอกสาร NSSUS ๒๐๐๒ นนไดเปนการตอกยาในสงทเรยกวา “หลกนยมบช” (Bush Doctrine) ซงจะมการแทรกมาตรการ ๒ ประการไวคอ

- สงครามแบบกระทากอน (Preemptive War): สหรฐอเมรกา พรอมทจะทาสงครามลวงหนากอนขาศกโจมตฝายเรา

- เอกภาค (Unilateralism): สหรฐอเมรกา พรอมกระทาการโดยลาพง โดยไมอาศยมตสหประชาชาต หรอจากพนธมตร หาสหรฐอเมรกา จาเปนตองรกษาผลประโยชนแหงชาตของตนอยางเรงดวน

สาหรบประเทศไทยนนในอดตนนมความสมพนธอนดงามกบประเทศสหรฐอเมรกามากวา ๒๐๐ ป สภาวะการณปจจบนในยคหลงสงครามเยน ประเทศไทยมความจาเปนตองรกษาสมดลกบประเทศอน ๆ และประชาคมโลก ทาใหประเทศไทยมโอกาสทจะเกดความขดแยงกบหรอเลอกดาเนนนโยบายทไมสอดคลองกบความตองการของสหรฐอมรกา ซงอาจนาไปสการบบบงคบใหดาเนนตามทสหรฐอเมรกาตองการ เชน ความพยายามจะมเขามามบทบาทในชองแคบมะละกา หรอ ความพยายามใหเปนสวนหนงของการประกาศสงครามกบการกอการรายทนาไปสการใชประเทศไทยเปนทางผานของการเคลอนยายกาลง หรอเปนฐานบนสวนหนาในการปฏบตการทางทหาร และถาประเทศไทยยนยอมดงกลาวกอาจจะไดรบการปฏบตจากประเทศหรอกลมคกรณของสหรฐอเมรกา ในรปแบบตางทรวมไปถงการกอการรายและการเปนผสนบสนนการกอความไมสงบในพนทประเทศไทย

(๓) ปจจยภายในกองทพ เกดจากสภาวะแวดลอมในปจจบนทสงผลใหเกดการเปลยนแปลงในลกษณะตางๆ มากมาย แตกองทพไทยเปนหนวยงานราชการทมขนาดใหญ ทาใหมความสามารถในการปรบตวไดชาไมทนกบการเปลยนแปลงทเกดขน กองทพจงประสบกบปญหาภายในตาง ๆ ในลกษณะดงตอไปน ความแตกแยกภายในกองทพเนองจากกองทพถกการเมองเขาแทรกแซง ปญหาการขาดการจดการกาลงพลทด ความโปรงใสในการบรหารงานกองทพ ความเสอมสภาพของยทโธปกรณ และการ

๓๕

จดสรรงบประมาณทไมเพยงพอ ซงปญหาเหลานไดสงผลใหกองทพมขดความสามารถในการปฏบตหนาทลดลง

๑.๓.๓.๒ ภยคกคามรปแบบใหม ประกอบไปดวย

(๑) ภยคกคามจากการกอการรายภายในประเทศและการกอการรายสากล

- การกอการรายภายในประเทศ ปญหาการกอความไมสงบในพนท ๓ จงหวดชายแดนภาคใต และบางสวนของจงหวดสงขลา มแนวโนมทจะเกดเหตความรนแรงเพมขนไดตลอดเวลา เนองจากยงคงปรากฏการลอบทารายเจาหนาทของรฐและประชาชน โดยกลมผกอความไมสงบ ทเชอมโยงกบขบวนการ ผมอทธพลและกลมผสญเสยผลประโยชนในพนท นอกจากน ยงพยายามบอนทาลายใหเกดความแตกแยกระหวางเจาหนาทของรฐกบประชาชน และระหวางประชาชนดวยกนเอง โดยอาศยจดออนทางดานเชอชาต ภาษา ศาสนา วฒนธรรม วถชวต และประวตศาสตร และยงกอสถานการณมความรนแรง อยางไรกตามปญหากา รกอความไมสงบจะยงคงเปนปญหาทสงผลกระทบตอความมนคงภายในอยตอไป

- การกอการรายสากล ไดแกการปฏบตการของบคคลหรอกลมคนทมงหวง ตามเงอนไขขอเรยกรองทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม ซงสวนใหญจะปฏบตการในดนแดนของประเทศอน โดยอาจใชการปฏบตการในลกษณะฆาตวตาย เมอเกดเหตการณขนจะสงผลกระทบโดยตรงตอผลประโยชนแหงชาต พนธกรณระหวางประเทศ นโยบายของชาต ทงทางดานการเมองและการปองกนประเทศ เศรษฐกจ สงคมจตวทยา ชอเสยงและเกยรตภมของชาต

(๒) ภยจากปญหายาเสพตด เปนปญหาทมความสาคญเรงดวนทจะตองรบดาเนนการแกไขเพราะสงผลกระทบตอทรพยากรบคลากรของชาตโดยตรง ทาใหคนในชาตมประสทธภาพในดานตางๆ ลดลง นอกจากนนยงสงผลกระทบดานเศรษฐกจ กอใหเกดปญหาทางสงคม และหากนโยบายการปราบปรามของประเทศไมเหมาะสม กจะสงผลกระทบตอประเทศเพอนบานดวย

(๓) ภยจากอาชญากรรมขามชาต จากความสามารถในการสอสารทรวดเรวและการเดนทางทรวดเรว ทาใหบคคลหรอกลมคนเคลอนยายจากทหนงไปยงอกทหนงเปนเรองทสามารถกระทาไดดวยความสะดวกสงทตามมาคอ กลมอทธพลสามารถเดนทางไปยงทตาง ๆ ในโลกสามารถกระทาไดงาย และเมอกลมอทธพลเหลานเดนทางไปเจอกลมอทธพลอกทหนงอาจนามาซงการเจรอจา การสรางเครอขายในการทจะกระทาผดรวมกน เชน การฟอกเงน การขนยาเสพตด การเปนเครอขายของการคามนษย เปนตน ดงนนถาไมสามารถควบคมกลมอทธพลเหลานไดประเทศชาตจะเผชญกบภยคกคามหรออกนยหนงอาจจะไมมนคงได

(๔) ภยจากปญหาผหลบหนเขาเมองโดยผดกฎหมาย ความตองการความเปนอยทดขนของบคคลแตละคนและปญหาการวางงานทาใหเกดปญหาการอพยพยายถนฐานและปญหาการ

๓๖

ยายถนฐานนไมไดเปนเฉพาะการยายจากสงคมชนบทยายมาสสงคมเมองเทานน แตยงรวมไปถงการยายถนฐานขามประเทศ ในปจจบนการเดนทางหลบหนเขาประเทศยงคงเปนสงทกระทาไดโดยไมยากลาบากนก ทงเพราะสวนใหญแลวประเทศแตละประเทศจะมชายแดนทยาวตดกนยาวหรอตดทะเลการลกลอบเขาประเทศทมคณภาพชวตทดกวาจงกลายเปนสงทปราถนาของหลายคน การดาเนนมาตรการอยางไรทจะหยดหรอลดอตราการยายถนฐานและปญหาแรงานเถอนทมอยในปจจบนใหมสดสวนทนอยลง ประเดนเหลานเปนประเดนทผลกระทบตอความมนคงโดยตรงคอ การแฝงตวมาในลกษณะของจารชน สวนทางปญหาความมนคงทางออมนนคอ ปญหาการนาพาเชอโรค ปญหาอาชญากรรม เปนตน

(๕) ภยจากปญหาอาชญากรรมตามแนวชายแดน ไดแก กองโจรตดอาวธทเขามาปลน ฆา ขมขนราษฎรไทย โจรกรรม การลกลอบคาอาวธสงคราม และการลกลอบคาของผดกฎหมายอนๆ รวมทงปญหาการประมง ปญหาการกระทาอนเปนโจรสลด ปญหาบคคลสองสญชาต และปญหาการคาแรงงานผดกฎหมาย กอใหเกดความไมมนคงในชวตและทรพยสนสงผลกระทบตอความมนคงของชาตเชนกน

(๖) ภยจากปญหาผลภยจากการสรบ และกลมตอตานรฐบาลของประเทศเพอนบาน ทเขามาพกอาศยและใชประเทศไทยในการเคลอนไหวตอตานรฐบาลของตน สรางความหวาดระแวงและนามาซงปญหาระหวางไทยกบประเทศเพอนบาน จนเปนอปสรรคตอผลประโยชนทไทยควรจะไดรบ

(๗) ภยจากปญหาเสนเขตแดน ทยงไมมความชดเจน ทงเขตแดนทางบกและทางทะเล ซงจะนามาสการแยงชง ปกปองแหลงผลประโยชนแหงชาต นอกจากนการกระทารนแรงตอเรอประมงไทยบรเวณพนทเหลอมทบทางทะเล กอใหเกดการเผชญหนาทางทหารและการกระทบกระทงกน อาจลกลามเปนปญหาขนาดใหญได หากไมไดรบการแกไขทเหมาะสม

(๘) ภยจากความยากจน เนองจากประชากรสวนใหญของประเทศเปนเกษตรกรอยในชนบท ทาใหเกดปญหาความไมร ความจน และความเจบไขไดปวย อนกอใหเกดความคบแคนทางจตใจและความยากไรทางวตถ กอใหเกดความไมมนคงได กองทพจงเปนกลไกสาคญทจะชวยผลกดนใหประชากรของประเทศมคณภาพขวตทด ปราศจากความไมรหนงสอ ปราศจากความเจบปวย มความกนดอยด ไดรบการปฏบตจากสงคมอยางดและเทาเทยมกน ปราศจากความหวาดกลวหรอความรนแรง สามารถดารงชพไดอยางสนตสขและพอเพยง

(๙) ภยจากองคกรทมใชรฐ องคการนานาชาต โดยเฉพาะองคกรอสระระหวางประเทศ มการดาเนนกจกรรม การเคลอนไหว การเรยกรองสทธ และไมยอมรบการดาเนนการแกไขปญหาของรฐบาล โดยอาจใชวธรนแรงทสงผลกระทบตอการรกษาความสงบเรยบรอยภายในประเทศได

๓๗

(๑๐) ภยจากสาธารณภยขนาดใหและภยพบตตางๆ คอภยทเกดขนจากปรากฏการณทางธรรมชาต ซงไมอาจหลกเลยงไดในลกษณะของสาธารณภย เชน อทกภย วาตภย ไฟไหมปา เปนตน หรอเปนอบตภยทเปนผลจากการกระทาดวยนามอมนษย เชน อาคาร ถลมโรงงานอตสาหกรรมระเบด การกอวนาศกรรม การทาลายสภาพแวดลอมและระบบนเวศ ทงทางบกและทางทะเล เปนตน การเกดสาธารณภยและอบตภยขนาดใหญในประเทศ มแนวโนมทสงขนและมความรนแรง อาจทาลายชวตและทรพยสนของราษฎร ดวยเหตน รฐจงตองเตรยมมาตรการปองกน บรรเทาและฟนฟเมอเกดภยดงกลาวขน ทงน กองทพมบคลากรและเครองมอทพรอมสามารถใหการสนบสนนกระทรวงมหาดไทยไดทนทเมอไดรบการรองขอ

(๑๑) ภยจากการระบาดวทยา การเกดขนของโรคระบาดใหม ๆ เชน โรคเอดส โรคไขหวดนก โรคซาร เปนตน โรคใหม ๆ เหลานไดสงผลใหคนในชาตมอายสนลง และบางครงยงสงผลตอการพฒนาประเทศและระบบเศษฐกจ ดงเชน ประเทศไทยมสถตของผทเสยชวตจากโรคเอดสมากกวาเสยชวตจากการกอความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต การมการควบคมและการปองกนระบาดวทยาจะสงผลใหประเทศมความมนคงในทสด

๒. เปาประสงคของแนวทางในการปองกนประเทศ

๒.๑ เพอใหคนในชาตมความสามคคและมสงยดเหนยวรวมกน ดวยการยดมนในสถาบนหลกทสาคญของชาตอนประกอบไปดวย ชาต ศาสนา พระมหากษตรย และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

๒.๒ เพอเสรมสรางศกยภาพของชาตดานการปองกนประเทศใหมความเขมแขงของกองทพ และสามารถผนกกาลงทกภาคสวนใหมสวนรวมและพรอมทจะเปนพลงเสรมภารกจของกองทพในการเผชญกบภาวะภยคกคามดานการปองประเทศไดทกรปแบบ และใหกองทพมบทบาทในการรกษาสนตภาพของโลกในกรอบของสหประชาชาต เพอสงเสรมเกยรตภมของประเทศไทยในประชาคมโลก โดยไมกอผลกระทบตอปญหาความมนคงภายในประเทศ

๒.๓ เพอเสรมสรางศกยภาพในการตอบสนองตอการเผชญภยพบตขนาดใหญ และกองทพมสวนรวมในการบรรเทาภยพบตทางธรรมชาตทงภายในประเทศและในภมภาคใกลเคยง โดยสามารถนาทรพยากรและเครองมอของกองทพเขารวมกบทกภาคสวนในการบรรเทาภยพบตไดอยางมเอกภาพ เกดประสทธภาพและประสทธผลในการดาเนนงาน

๒.๔ เพอเสรมสรางศกยภาพในการตอบสนองตอการกอความไมสงบ การกอการราย และอาชญากรรมขามชาต พฒนาเครอขายความรวมมอ ในการปองกน แกไขปญหาและลดความเสยงจากภยคกคาม รวมทง การมสวนรวมของภาคสวนตางๆ ในการระวงปองกนการกอการรายและอาชญากรรมขามชาต

๓๘

๒.๕ เพอใหกองทพเปนสวนหนงของการทาใหเกดสภาวะแวดลอมในเชงสรางสรรคของการอยรวมกบประเทศเพอนบานและประเทศในภมภาค บนพนฐานของความไววางใจความเขาใจและการเคารพในความแตกตางทางวฒนธรรม มความรวมมอทจรงใจเปนพลงการพฒนารวมกนและเพมภมคมกนจากอทธพลภายนอกภมภาค

๒.๖ เพอพฒนาคณภาพกาลงพลใหมความเปนทหารอาชพ มคณธรรม จรยธรรม และจตสานกสาธารณะ รวมทงมความพรอมในการเผชญกบภยคกคามความมนคงรปแบบใหม มความรความเขาใจมตวฒนธรรม วถชวต วธคดของประเทศเพอนบาน และมทกษะในการปรบตวใหสอดคลองก บพลวตรของโลก

๒.๗ เสรมสรางการบรหารจดการใหกองทพมขดความสามารถ มประสทธภาพ ประสทธผล และความโปรงใส เพอนาไปสการยอมรบและไววางใจของคนในชาตในการปฏบตหนาทปองกนประเทศ

๓. แนวคดในการปองกนประเทศ

๓.๑ รณรงคใหคนในชาตมคานยมแหงชาตรวมกน โดย

๓.๑.๑ สงเสรมใหคนในชาตมความจงรกภกด เทดทนและปฏบตตนเพอปกปองสถาบนพระมหากษตรยใหเปนศนยรวมจตใจและความสามคคภายในชาตอยางมนคงและยงยน

๓.๑.๒ ปลกฝงอดมการณความรกชาต ใหกบประชาชนคนไทยทกคนทอยในทกภาค ทอยทงในประเทศและนอกประเทศใหมความยดมนและเชอมนในความเปนพลเมองไทยทมความรกความเปนไทยและมความหวงแหนในแผนดนเกด

๓.๑.๓ ปลกฝงความเปนประชาธปไตยใหกบคนในชาตในทกระดบ เพอใหมความรและความเขาใจทถกตองเกยวกบประชาธปไตย ตลอดจนมความรก เชอมน หวงแหน และปฏบตตามแนวทางของความเปนประชาธปไตย

๓.๑.๔ สรางทศนคตทถกตองในความเปนไทย ในการอยรวมกนในลกษณะของพหสงคมวฒนธรรม ใหมความสงบสขทยงยน มความเอออาทรตอกน ชวยเหลอเกอกลกน ทามกลางความแตกตางทางภมศาสตร วฒนธรรม ความเชอ ชาตพนธ และศาสนา

๓.๒ เสรมสรางศกยภาพกองทพใหมขดความสามารถในการปองกนประเทศเมอเผชญภยคกคามทกรปแบบ โดย

๓๙

๓.๒.๑ ปรบโครงสรางกาลงกองทพใหมความเหมาะสม มความพรอมรบ และมขดความสามารถในการปองกน ปองปราม และตอตานภยคกคามทมตออธปไตยของดนแดน นานนาและนานฟา รวมทงคมครองเสนทางคมนาคมทางทะเล ตลอดจนรกษาผลประโยชนของชาตภายนอกประเทศไดอยางมประสทธภาพในทกระดบของสถานการณทกระทบตอผลประโยชนของชาต

๓.๒.๒ จดใหกองทพมระบบอาวธและระบบการแจงเตอนภยทางทหารท มขดความสามารถในการปองปรามทางยทธศาสตร สามารถพงตนเองไดอยางมนใจ เพอเตรยมรบสถานการณทไมแนนอนในอนาคต โดยสงเสรมการวจยและพฒนาอตสาหกรรมปองกนประเทศ การมสวนรวมระหวางกองทพกบหนวยงานวจยของภาครฐ องคกร สถาบนวจย และสถาบนการศกษาด านเทคโนโลยของภาครฐและภาคเอกชนทงในประเทศและตางประเทศ เปนลาดบตน และจดงบประมาณสนบสนนอยางเพยงพอเปนการตอเนอง รวมทงมกรอบยทธศาสตรการพฒนาทชดเจน

๓.๒.๓ พฒนาขดความสามารถของชาตในดานการปองกนประเทศ ดวยการผนกกาลงจากทกภาคสวนเขากบกองทพ อนไดแกภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชนเขาดวยกนอยางเปนระบบในการรกษาความสงบเรยบรอย และการปองกนประเทศ

๓.๒.๔ เตรยมความพรอมของกองทพในยามปกตใหมขดความสามารถในการชวยพฒนาประเทศ เสรมสรางความสามคคของคนในชาต และมสวนรวมบรรเทาภยพบตทางธรรมชาต และการแกไขปญหาความมนคงของชาตในรปแบบตาง ๆ รวมทงเสรมสรางความเขมแขงของประชาชนและชมชนพนทชายแดน

๓.๒.๕ ดาเนนการใหเกดความรวมมอทางทหาร ความเขาใจอนดกบกองทพของประเทศเพอนบานและกลมอาเซยน รวมทงมตรประเทศอนๆ อยางใกลชดในทกระดบ และเสรมสรางความรวมมอทางทหารกบประเทศมหาอานาจอยางสมดลบนพนฐานของการรกษาผลประโยชนรวมกน โดยมความสอดคลองกบนโยบายตางประเทศ

๓.๒.๖ พฒนาหลกนยมในการปฏบตการรวมใหมความเหมาะสม สอดคลองกบสภาพความเปนจรงของกองทพไทย และภยคกคาม เพอใหสามารถนาไปใชในการปฏบตไดจรงอยางมประสทธภาพและประสทธผล

๓.๒.๗ เสรมสรางกองทพใหมขดความสามารถในการเขาเปนสวนหนงของการรกษาสนตภาพในกรอบของสหประชาชาต ตลอดจนมสวนรวมในการบรรเทาภยพบตทางธรรมชาตและชวยเหลอประชาชนในภมภาคเมอไดรบการรองขอ

๓.๓ เสรมสรางกองทพใหมขดความสามารถในการเผชญกบภยพบตตางๆ ไดอยางรวดเรวทงภายในและภายนอกประเทศ โดย

๔๐

๓.๓.๑ ปรบปรง ยทธศาสตรและแผนตาง ๆ ทจาเปนใหมความสอดรบกบหนวยงานอนๆ ทเกยวของกบการบรรเทาสาธารณภย เพอเขาเปนสวนหนงในการเพมขดความสามารถในการปองกนภย ระงบภย บรรเทาภย และฟนฟภายหลงจากการเกดภย ของประเทศ รวมทงใหมการประสานแผนปฏบตการ มาตรการ ในการเตรยมพรอมของหนวยงาน เพอใหการเชอมโยงระหวางกองทพ หนวยงานพลเรอนและภาคประชาชน ในการบรหารจดการสาธารณภยไดอยางมประสทธภาพและทนเวลาโดยเนนการเขาถงพนทเปาหมายไดอยางทนทวงท

๓.๓.๒ จดใหมการบรหารจดการขอมลทมประสทธภาพและสามารถแลกเปลยนขอมลกบหนวยทเกยวของทงภายในและภายนอกกองทพ เพอสนบสนนการบรหารจดการวกฤตการณ ระบบการเตอนภยลวงหนา และการบรหารจดการระบบการสอสารและโทรคมนาคม ใหมเอกภาพและครอบคลมพนทเสยงภยอยางทนการณ

๓.๓.๓ เสรมสรางความร ความเขาใจ และทกษะใหกบกาลงพลในกองทพทปฏบตงานดานบรรเทาสาธารณภย โดยใหมการฝกซอมตามแผนเปนระยะตามเหมาะสม

๓.๔. เสรมสรางกองทพใหมขดความสามารถในการตอบสนองตอการกอความไมสงบ การกอการรายสากล และภยคกคามขามชาตในทกมต โดย

๓.๔.๑ ใหความสาคญกบการแกปญหาการกอความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตเปนลาดบตน โดยยดมนในหลกการเขาใจ เขาถง และพฒนา เปนแนวทางในการเสรมสรางกระบวนการมสวนรวมของภาคสวนตางๆ ทงในพนทและนอกพนทจงหวดชายแดนภาคใต ดวยความรจรงในสาเหตและสภาพแวดลอมทเกยวของทกมตของปญหาการใชความรนแรง เพอนาไปสความรวมมอ รวมใจของทกฝายในการแกไขปญหาและการพฒนาในพนทดงกลาว

๓.๔.๒ กาหนดรปแบบการจดระบบรกษาความปลอดภยใหมในพนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยใหมการวางแผนรวมกบชมชน เพอพฒนากลไกทสามารถไววางใจรวมกนไดระหวางทหาร ภาครฐกบภาคประชาชน ทงนมาตรการทใชตองมเปาหมายเพอสรางความเชอมนรวมกนทนาไปสการลดการใชอาวธและกาลงทหารในพนทในทสด

๓.๔.๓ ใหการสนบสนนโครงการและกจกรรมทนาไปสการทางานรวมกนในชมชนของกลมพลงวฒนธรรม ทงผนาศาสนา ผนาหมบาน ผนาทองถน และเจาหนาทรฐ เพอใหเกดกระบวนการมสวนรวมในชมชน ในการปองกนเหตรายและลดเงอนไขการใชความรนแรงในชมชน การจดการความขดแยงในชมชน การสรางความเปนธรรมและการอานวยความยตธรรมในชมชนตลอดจนการพฒนาชมชน

๓.๔.๔ จดทายทธศาสตรและแผนตาง ๆ ทจาเปนในการปองกนการกอการรายทใหความสาคญกบการแกไขปญหาทตนเหต การลดเงอนไขและปจจยทสนบสนนการกอการราย

๔๑

๓.๔.๕ ใหการสนบสนนนการดาเนนการปองกนและแกไขปญหาการกอการรายทกรปแบบ การจดการกบขบวนการหรอกลมบคคลทสนบสนนการกอการราย การขจดปจจยสนบสนนการกอการรายโดยเฉพาะเงนทนแหลงพานก เครอขายสนบสนน และแหลงอาวธ วตถ เชอโรคอนตรายทผดกฎหมาย และสนคาทสามารถใชเปนสวนในการกอการราย

๓.๔.๖ ปฏบตอยางเขมงวดในนโยบายไมสะสมอาวธและไมยอมใหมการใชดนแดนของประเทศไทยเปนทางผานของการขนสงอาวธทผดกฎหมาย

๓.๔.๗ ใหการสนบสนนหนวยงานทเกยวของในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรมขามชาตโดยเฉพาะอาชญากรรมทเกอกลตอการกอการราย ไดแกขบวนการลกลอบนาคนเขาเมอง ขบวนการคามนษย ขบวนการคายาเสพตด ขบวนการคาอาวธ ขบวนการปลอมแปลงเอกสาร ฯลฯ โดยใหความสาคญกบการพฒนาบคลากร ระบบขอมลขาวสาร และองคความรในเรองอาชญากรรมขามชาตเพอใหสามารถปองกนและแกไขปญหาไดอยางมประสทธภาพ

๓.๔.๘ พฒนาระบบงานขาวกรองทมประสทธภาพทนตอเหตการณ และสามารถตดตามความเคลอนไหวการดาเนนการทเกยวของกบการกอการรายและอาชญากรรมขามชาตทมผลกระทบตอความมนคงของประเทศ

๓.๔.๙ เขมงวดในการปฏบตตามพนธกรณระหวางประเทศภายใตกรอบสหประชาชาตในการตอตานการกอการรายและอาชญากรรมขามชาต รวมทงใหมการปรบปรง แกไข เพมเตมกฎและระเบยบขอบงคบเพอใหรองรบตอพนธกรณระหวางประเทศทเกยวของ

๓.๔.๑๐ สงเสรมและเผยแพรความรเกยวกบปญหาการกอการรายและอาชญากรรมขามชาตใหกบกาลงพลในวงกวางเพอตระหนกและมความเขาใจและการรบรตอสภาพภยคกคามดงกลาว อนจะนาไปสความตนตวในการรบรและเรยนรถงธรรมชาตของการกอการรายและอาชญากรรมขามชาต

๓.๕. สงเสรมการสรางความสมพนธอนดงามกบประเทศเพอนบานและประเทศในภมภาคบนพนฐานของความไววางใจ โดย

๓.๕.๑ พฒนาศกยภาพของคน ชมชน และพนทเปาหมายในบรเวณชายแดนใหมความเขมแขงมจตสานกดานความมนคงรวมทงสรางสภาวะแวดลอมทสงบสนตและพฒนาในชมชนชายแดนของประเทศเพอนบาน

๓.๕.๒ ดาเนนการใหเกดความมนใจในความปลอดภยใหประชาชนในพนทชายแดน ปองกนไมใหตกอยในอทธพลมดและอานาจแฝง โดยใหกาลงพลเขาถงพนท เขาถงความรสกนกคด เขาใจความ

๔๒

ตองการดานการพฒนาของประชาชน ตลอดจนผนกกาลงสรางความเขมแขงรวมกนระหวางกองทพ ภาครฐกบภาคประชาชน

๓.๕.๓ สรางบรรยากาศทนาไปสการปกปนเขตแดนกบประเทศเพอนบานใหบรรลผลโดยเรว โดยรกษาความตอเนองของคณะเจรจาปกปนเขตแดนและการมสวนรวมของประชาชนในทองถน

๓.๕.๔ ใหการสนบสนนหนวยอน ๆ ในการจดระเบยบการขามแดน การปองกนการลกลอบเขาเมอง การอานวย ความสะดวกดานการเขาเมองทเปนมาตรฐานสากลและการปองกนโรคตดตอ

๓.๕.๖ จดใหมความรวมมอกบประเทศเพอนบานเพอเพมประสทธภาพในการเฝาตรวจ สกดกนและปราบปรามการลกลอบเขาเมอง การขนถายยาเสพตด การโจรกรรมขามแดน และขบวนการผดกฎหมายกลมตางๆ โดยเนนการใชกลไกความรวมมอระดบทองถนของไทยและประเทศเพอนบานในการประสานการดาเนนการ

๓.๖. พฒนาขดความสามารถกาลงพลในกองทพใหมความสามารถ มความเปนทหารอาชพ มคณธรรม จรยธรรม และจตสานกสาธารณะในการเสยสละเพอสวนรวม โดย

๓.๖.๑ ปลกฝงอดมการณความเปนทหารอาชพอยางตอเนองใหแกกาลงพลในทกระดบ ใหตระหนกถงภาระรวมกนในการรกษาคมครองผลประโยชนความมนคงของชาต และยดมนหนาท ในการจรรโลงสถาบนหลกของชาตใหมนคงยงยนสบตอไป

๓.๖.๒ ปลกฝงปลกฝงคณธรรมและจรยธรรมควบคไปกบการเรยนร รวมทงเตรยมความพรอมใหกาลงพลมทกษะในการเผชญปญหา และสามารถปรบตวตอความเปลยนแปลงรอบดานไดอยางเหมาะสม

๓.๖.๓ สงเสรมใหกาลงพลใหรเทาทนการเปลยนแปลงของโลกไรพรมแดน เพอประโยชนในการพฒนากองทพและลดความเสยงของผลกระทบในดานลบ และสรางความเตรยมพรอมของกาลงพลในทกระดบ โดยนาองคความรดงกลาวเผยแพรผานสอและชองทางการสอสารตางๆ ทเขาถงกลมเปาหมายทกระดบในกองทพ

๓.๗. เสรมสรางใหกองทพมการบรหารจดการทมประสทธภาพ ประสทธผล และความโปรงใส โดย

๓.๗.๑ มการกาหนดยทธศาสตรในการทางาน เพอใหการดาเนนการตาง ๆ นนมเปาหมายรวมกนทชดเจน เพอใหทกเหลาทพมมมมองและสามารถกาหนดแผนงานทมงไปในทศทางเดยวกน

๔๓

๓.๗.๒ สรางคานยมรวมในการปฏบตงาน ใหกาลงพลมความรสกนกคดและความคดเหนทสอดคลองกน และรวมกนปฏบตงานใหบรรลวตถประสงคของการปองกนประเทศ

๓.๗.๓ มงเนนการทางานใหม ประสทธภาพ ประสทธผล และผลสมฤทธ โดยจดใหมการประเมนผลการดาเนนงานตามยทธศาสตรอยางมทศทาง มความสอดคลองกบเปาหมายทางยทธศาสตรทตองการ โดยสามารถนาผลของการประเมนมาใชในการปรบปรงการดาเนนงานตามนโยบายการปองกนประเทศในหวงเวลาตอ ๆ ไป

๓.๗.๔ นอมนาแนวพระราชดาร ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและหลกธรรมาภบาลเปนแนวทางในการปฏบตงาน โดยจดทาอยางมความชดเจนเปนรปธรรม

๓.๗.๕ การบรณาการหนวยงานทมลกษณะงานเดยวกน เพอใหเกดเอกภาพในการดาเนนการตามนโยบายและขบเคลอนไปขางหนาอยางมทศทาง สามารถตอบสนองตอสภาวะการณตาง ๆ ไดอยางรวดเรวไมซาซอน และมองปญหาตาง ๆ ในลกษณะองครวม

๓.๗.๖ มการประชาสมพนธอยางตอเนองใหคนในชาตไดทราบถงผลการปฏบตงาน แผนการดาเนนงาน ขดความสามารถ การจดหาอาวธยทโธปกรณ และความพรอมรบ เพอใหคนในชาตไดทราบถงความเปนไปของกองทพ มความโปรงใส และคนในชาตมความเชอมนในกองทพ

๓.๗.๗ บรณาการระบบควบคมบงคบบญชา และระบบสารสนเทศทางทหารอน ๆ ของหนวยงานตาง ๆ ใหเปนระบบสามารถทางานรวมกนไดอยางมประสทธภาพ ใหคานงการรกษาความปลอดภย ความสะดวกในการใชงาน โดยการบรณาการนจะไมเพมภาระงานใหหนวยงาน

๔. ปจจยแหงความสาเรจ

เพอใหการดาเนนงานตามนโยบายการปองกนประเทศเปนไปอยางมประสทธภาพและประสทธผล สามารถประเมนผลได จงจาเปนตองใหความสาคญกบปจจยทเปนองคประกอบสาคญในอนทจะนาไปสความสาเรจในการปฏบตนโยบาย ดงน

๔.๑ มกระบวนการบรหารจดการนโยบายทมประสทธภาพ โดยมการจดลาดบความสาคญของประเดนนโยบาย มการแบงมอบความรบผดชอบภารกจของสวนราชการทเปนหนวยเจาภาพและทมสวนรวมการปฏบตนโยบายทชดเจน โดยมการจดทายทธศาสตร มาตรการ โครงการ และแผนงานรวมทงมงบประมาณรองรบอยางพอเพยง

๔.๒ ใชเทคโนโลยสนบสนนการดาเนนงาน ดวยการจดใหมระบบคลงขอมลรวมทรวบรวมขอมลในทกรปแบบจากหนวยงานทเกยวของทงหมดเขาดวยกน เชน ขอความ เสยง ภาพนง ภาพเคลอนไหว

๔๔

และภาพเคลอนไหวประกอบเสยง เพอสนบสนนใหการดาเนนการตามนโยบายใหเปนไปอยางมประสทธภาพ มการแลกเปลยนขอมลกนระหวางเหลาทพ

๔.๓ มการศกษาวจยทางวชาการเพอเสรมสรางองคความรในมตทางดานความมนคง และการปองกนประเทศ โดยสนบสนนงบประมาณทเหมาะสมเพอศกษาวจยสรางองคความรและกระบวนการเรยนร เพอสนบสนนการขบเคลอนนโยบายการปองกนประเทศไปสการปฏบตทงในเชงยทธศาสตรและในเชงยทธวธ

๔.๔ มกระบวนการในการตดตามประเมนผล บนพนฐานทสอดคลองกบกระบวนการทางาน

จรง โดยไมเปนการเพมภาระงานใหหนวยงานทเกยวของ

การวเคราะหและเปรยบเทยบก าลงอ านาจทางทหาร

กาลงอานาจทางทหารสามารถพจารณาไดจากขดความสามารถทางทหาร ซงขนอยกบ "กาลงรบทมอย" และ "ศกยสงคราม"

๑. กาลงรบทมอย (Force in being) จะตองพจารณาถง

๑.๑ กาลงประจาการและกาลงสารอง

๑.๒ อาวธยทโธปกรณ

๑.๓ การจด การฝกและการบงคบบญชา

๑.๔ การสงกาลงบารงและ

๑.๕ ผนาทางทหาร

๒. ศกยสงคราม (War Potential) จะตองพจารณาถง

๒.๑ ขนาด ทตงและลกษณะของประเทศ

๒.๒ จานวน อาย และขวญของประชากร

๒.๓ อาหารและวสดสงคราม

๒.๔ การอตสาหกรรม

๔๕

๒.๕ การขนสง

๒.๖ วทยาศาสตรและเทคโนโลย

๒.๗ คณภาพของผนาและผบรหารประเทศ

๒.๘ การชวยเหลอของพนธมตร

บทบาทกองทพภายในประเทศ

ปจจบนบทบาทของกองทพไมเพยงแตปองกนประเทศ หากแตรวมไปถงบทบาทในการพฒนาประเทศ สงผลใหบรบททเกยวของกบกองทพมหลายมต ทงมตดานความมนคง มตดานเศรษฐกจและมตดานสงคม เปนตน

๑. การปองกนประเทศจากภยคกคามภายนอก

การปองกนภยคกคามจากภายนอกประเทศ กองทพยดถอแนวความคดทาง ยทธศาสตร ๓ ประการ คอ การสรางความรวมมอดานความมนคง การผนกกาลงปองกนประเทศและการปองกนเชงรก

การเตรยมการเพอปองกนประเทศจากภยคกคามภายนอกใหสอดคลองกบสถานการณและขดความสามารถดานงบประมาณในปจจบน กองทพมงเนนมาตรการดานการขาวกรองเชงรกทมประสทธภาพและการใชการปฏบตการทางทหารในลกษณะของการรบรวม ตลอดจนจดตงหนวยและใชหนวยทหารทมขนาดเหมาะสมและมความพรอมรบ ซงเตรยมไวในแตละพนท เพอใชในการเขาแกปญหาสถานการณทอาจเกดขนในขนตน กอนจะเขาสการปฏบตตามขนตอนของแผนทกาหนดไว

กาลงทางบก กาลงทางเรอและกาลงทางอากาศตองสามารถปฏบตการปองกนประเทศรวมกนไดอยางมประสทธภาพและสามารถใหการชวยเหลอสนบสนนซงกนและกนได ทงในการปฏบตการทางยทธวธ การสงกาลงและซอมบารง นอกจากความคลองแคลวในการเคลอนทแลว กองทพยงตองเนนความถกตอง รวดเรวในดานการขาวอกดวย ดงนน ระบบควบคมบงคบบญชาและการตดตอสอสารและคอมพวเตอร (C๔I) จะตองมประสทธภาพดวยเชนกน

๒. กองทพกบสงคม

สงคมโลกในปจจบนเปนสงคมเปดทมการเปลยนแปลงอยางมากตามกาลเวลาและสภาวะแวดลอมทเปลยนไป ประเทศไทยซงเปนสวนหนงของประชาคมโลกยอมไดรบผลกระทบ จากกระแสการเปลยนแปลงในทก ๆ ดานอยางหลกเลยงไมได ดงนน สถาบนหลกๆ ของสงคมไทย จงตองจดวางบทบาทให

๔๖

เหมาะสมและเกอกลซงกนและกนเพอใหสามารถบรรลเปาหมายของชาตทไดรวมกนกาหนดไวไดในเรองนพระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมสายพระเนตรทยาวไกล ดง จะเหนไดจากพระบรมราโชวาททไดพระราชทานแกเหลาทหาร ในพธสวนสนามของหนวยทหารรกษาพระองค เมอ ๓ ธนวาคม ๒๕๓๘ มความตอนหนงวา “ทหารมหนาทหลกอยทการปองกนประเทศและการธารงรกษาเอกราชอธปไตยของชาตไวดวยแสนยานภาพ นอกจากนนยงมหนาทดานอนอกซงมความสาคญไมยงหยอนไปกวากน นนคอ การบาบดบรรเทาความทกขยากและการรวมพฒนาใหบงเกดความเจรญรมเยนแกบานเมองและประชาชน หนาทนดกนอยางผวเผนจะเหนวาไมจาเปนนก แตถาพจารณาดใหกระจางชดแลว จะเหนตามเปนจรงวาความมนคงปลอดภยของประเทศนน นอกจากจะตองมกาลงรบและอาวธยทโธปกรณทเขมแขงพรอมมลแลว ยงจาเปนทประชาชนจะตองมชวตอยดวยความรมเยนเปนปรกตสข ปลอดจากภยนตรายและความเดอดรอนยากเขญตาง ๆ ดวย เมอความสาคญและจาเปนมอย ดงนน ทหารจะตองเตรยมตว เตรยมใจและเตรยมการใหพรอมทกเมอเพอใหสามารถปฏบตภารกจไดพรอมเพรยง คลองตว มประสทธภาพ ไมวาดานยทธการหรอดานรวมมอประสานงานกบฝายอนๆ ในการเกอกลสนบสนน ยกระดบฐานะความเปนอยของประชาชนและชวยเหลอบรรเทาความทกขยากเดอดรอนในเมอเกดภยพบตอยางทนการณ ทนเวลาและทนทวงท” การชวยเหลอประชาชนในยามปกตกองทพจะใหความชวยเหลอในดานตาง ๆ โดยการสงเสรมความรในการประกอบอาชพ การบรการทางสาธารณสขการซอมสรางและมอบวสดอปกรณทจาเปนใหแกประชาชน และเมอมสาธารณภยกองทพจะรวมกบหนวยงานทงภาครฐ และเอกชน ตลอดจนประชาชนโดยทวไปเขาควบคมแกไขชวยเหลอและบรรเทาใหผประสบสาธารณภยเหลานนเกดความสญเสยและความเสยหายนอยทสด รวมทงรวมกนบรณะฟนฟ ภายหลงเหตการณใหกลบคนสภาพเดมโดยเรว สาหรบหนวยงานของกองทพในการชวยเหลอประชาชน ปจจบนมการจดตงศนยบรรเทาสาธารณภยทงในระดบกระทรวงกลาโหม กองบญชาการทหารสงสดและเหลาทพ เพอเปนองคกรกลางในการประสานและใหความชวยเหลอแกประชาชนเมอเกดภยพบต ตวอยางเชน การจดกาลงพลและอากาศยาน สนบสนนโครงการฝนหลวง การชวยเหลอลกเรอชาวประมงไทยทประสบภยจากพายในทะเล การชวยเหลอประชาชนทประสบภยแลง การชวยเหลอประชาชนทประสบภยนาทวม การชวยเหลอประชาชนกรณเกดอคคภย การชวยเหลอคมครองเรอประมงไทยจากการปลนของโจรสลดและการปองกน และชวยเหลอเรอหรออากาศยานประสบภยทางนา ตลอดจนการชวยเหลอผประสบภยจากกรณพเศษคลนยกษสนามบรเวณภาคใต

๓. การคมครองและรกษาผลประโยชนของชาตรวมกบภาครฐอน ๆ และเอกชน

กองทพเปนหนวยงานหนงทมหนาทในการปกปองผลประโยชนแหงชาต ตามขอกาหนดในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบปจจบน ทะเลและอตสาหกรรม ชายฝงทะเลเปนแหลงสาคญยงตอความมนคงทางเศรษฐกจของประเทศ เพราะนอกจากจะเปนแหลงพลงงาน อตสาหกรรมและการประมงแลว ยงเปนเสนทางคมนาคมในการขนสงสนคาเขาออกทสาคญอกดวย โดยทประเทศไทยมอาณาเขตทางทะเลสองดาน คอ ดานอาวไทยและฝงทะเลอนดามน ดงนน นโยบาย และยทธศาสตรในการรกษาผลประโยชนของชาต

๔๗

ทางทะเล พ.ศ.๒๕๓๖ จงใหความหมายของผล ประโยชนของชาตทางทะเลไว ดงนคอ เอกราช อธปไตยและบรณภาพแหงดนแดนทางทะเล ความปลอดภย ความสงบเรยบรอยในทะเลและบรรยากาศทเออ อานวยตอการประกอบอาชพของประชาชน และการประกอบการทางเศรษฐกจในทะเล ผลประโยชนสงสดทางเศรษฐกจจากทะเลในดานทรพยากรธรรมชาต สงแวดลอมและผลประโยชนตอเนองในรปแบบอน ๆ ทงในระยะสนและระยะยาว โดยมอบหมายใหกองทพเรอเปนหนวยงานหลกในการรกษาผลประโยชนแหงชาตทางทะเลดวยการเฝาตรวจลาดตระเวนและควบคมอยางใกลชด โดยการประสานการปฏบตกบหนวยงานในภาครฐและภาคเอกชนอยางใกลชด

๔. แนวความคดการใชกาลงทางบก ทางเรอและทางอากาศ และหลกนยมการยทธรวม

นบตงแตสงครามอาวเปอรเซยและสงครามในโคโซโวเปนตนมารปแบบของสงครามไดเปลยนไปมากจงเปนเครองบงชอยางชดเจนวาการปฏบตการทางทหารไดเรมเขาสยคใหม แลวซงจากการปฏบตการตาง ๆ ในสงครามดงกลาวเปนผลทาใหกองทพของทกประเทศตองหนกลบมาพจารณากนใหมวากองทพของตนพรอมแลวหรอยงทจะเผชญกบสภาพใหมของสงครามในอนาคต ซงการเปลยนแปลงน นกการทหารตะวนตกเรยกวา “การปฎวตในกจการทหาร” (Revolution in Military Affairs-RMA) ทงน เพราะผลทเกดจากความกาวหนาทางเทคโนโลยและสภาพแวดลอมทางยทธศาสตรของโลกทเปลยนไป สาหรบสงทกาลงเกดขนนไมไดจากดอยเฉพาะแตเพยงประเทศมหาอานาจหรอประเทศใหญ ๆ เทานน แตกาลงเกดขนกบทก ๆ ประเทศ รวมทงประเทศไทย ดงนน สงทาทายใหม ๆ ทตองเผชญอยขางหนาของกองทพ คอ การปรบตวเองอยางไรจงจะสอดคลองกบการเปลยนแปลงทางยทธศาสตรและวทยาการทางทหารยคใหมนใหได

กองทพเปนองคกรหนงทตองมการพฒนาอยางตอเนองใหสามารถตอบสนองตอการเปลยนเเปลงเชงพลวตร ทงน เพอใหบรรลวตถประสงคของชาตทกาหนดขดความสามารถของกองทพในการปกปองผลประโยชนของชาตในยคใหม ซงขนกบ “ความสามารถในการบรหารและการจดการตวเองทามกลางความเปลยนแปลง” กองทพตระหนกถงรปแบบใหม ๆ ของสงทาทาย ทบงคบใหกองทพตองปรบบทบาท เชน การปฏบตการทางทหารอน ๆ ทมใชเพอการสงคราม (Military Operations Other Than War – MOOTW) และอนตรายของสงครามสารสนเทศหรอสงครามขาวสาร ตลอดจนการขยายรวมมอทางทหารรวมกบนานาชาตเพอการปฏบตการรกษาสนตภาพ รวมทงวธการและลกษณะการดาเนนสงครามรปแบบใหม เปนตน สงตาง ๆ เหลานลวนตองการ “วธคดใหม” เพอกอใหเกดแนวคดใหม ซงจะนาไปสการบรหารและการจดการทมประสทธภาพของกองทพ

๔.๑ กองทพบก

กองทพบกตองมขดความสามารถทจะทาการรบไดอยางตอเนองและมประสทธภาพ ตงแตการปฏบตในสถานการณของความขดแยงระดบตาไปจนถง การปฏบตในภาวะสงครามและการปฏบตอนๆ ทมใชสงคราม โดยยดหลกพนฐานในการปฏบตการ อนไดแก ความรเรม ความวองไว การปฏบตการทาง

๔๘

ลก การประสานงานสอดคลองและการปฏบตภารกจไดหลายรปแบบ นอกจากนนจะตองมขดความสามารถในการปฏบตการรวมกบเหลาทพอน และกองทพมตรประเทศไดเปนอยางด ทงนไดกาหนดความเรงดวนในการเสรมสรางกาลงกองทพ เพอตอบสนองแนวความคด ทางยทธศาสตร โดยสอดคลองกบสถานภาพทางดานงบประมาณ ทงในการสรางความรวมมอ ดานความมนคงการผนกกาลงดานการปองกนประเทศ และการปองกนเชงรก โดยเฉพาะในการปองกนเชงรก ใหกาหนดหนวยเปาหมายทจะเสรมสรางความสมบรณ /ความพรอมรบ ทงในสวนของหนวยกาลงรบหลก และหนวยสนบสนนใหมความชดเจน สามารถรบรองสถานการณ ทอาจจะเกดขนในหวงระยะเวลาไดอยางมประสทธภาพ พรอมทงกาหนดความตองการโครงการซอมแซมอาวธยทโธปกรณในลกษณะ Package ใหกบหนวยกาลงรบหลกและหนวยสนบสนนดงกลาว ซงในระยะสนและระยะปานกลาง เปนความตองการในการซอม/ปรบปรงยทโธปกรณ ทมอยใหสามารถใชงานไดตอไป และยทโธปกรณทจาเปนตอการปฏบตภารกจปองกนชายแดน และการปฏบตภารกจอนๆ ทไดรบมอบหมายการพฒนาขดความสามารถในการลาดตระเวน การเฝาตรวจ และแจงเตอน รวมทงการจดหายทโธปกรณ สาหรบการปฏบตการทางทหารทมใชสงคราม และการปฏบตภารกจทไดรบมอบหมายจากรฐบาล การพฒนาเสรมสรางกาลงประจาการ และกาลงสารองจะตองนาไปสเปาหมายของการจดเตรยมกาลง ใหมโครงสรางการจดทเหมาะสม มความพรอมรบ มความสามารถทจะทาการรบไดอยางตอเนองและมความทนสมยในทกดาน สามารถปฏบตภารกจทไดรบมอบอยางมประสทธภาพ ตงแตการปฏบตในสถานการณของความขดแยงระดบตาไปจนถงการปฏบตในภาวะสงครามและการปฏบตทางทหารทมใชสงคราม

๔.๒ กองทพเรอ

กองทพเรอตองมขดความสามารถในการปฏบตการทางเรอการปองกนฝง การปฏบตการสะเทนนาสะเทนบก รวมทงการสนบสนนการรบทางบก และทางอากาศเพอดารงการคมนาคมทางทะเล การปองกนฝง การปองกนชายแดน ตลอดจนการรกษาผลประโยชนของชาตทางทะเล โดยจดใหมกาลงทางเรอ อากาศนาว นาวกโยธน และกาลงตอสอากาศยานและรกษาฝงทเพยงพอ และสามารถปฏบตการตามแผนปองกนประเทศไดอยางมประสทธภาพ ทงทางยทธศาสตรและยทธวธ กาหนดความเรงดวนในการเสรมสรางกาลงกองทพในระยะสน โดยมงเนนการดารงขดความสามารถของกองทพเรอ ในการปฏบต ภารกจยามปกต การจดหาทดแทนยทโธปกรณทเสอมสภาพ เนองจากไดผาน การใชงานทยาวนาน และเสรมสราง /ดารงความพรอมรบในระดบความเหมาะสมเพอเตรยมเผชญกบภยคกคามเฉพาะหนาทไดประเมนไว สวนในระยะปานกลางเปนการเพมปรบปรง ขดความสามารถกาลงรบของกองทพเรอใหมความทนสมย เพอดารงศกยภาพในการปองปรามและการใชเปนเครองมอของรฐบาล ในการระงบปญหาระหวางประเทศ รวมทงการจดหายทโธปกรณสาหรบการปฏบตการทางทหารทมใชสงคราม และการปฏบตภารกจทไดรบมอบหมายจากรฐบาล

๔๙

๔.๓ กองทพอากาศ

กองทพอากาศนบวาเปนกาลงทสาคญทสนบสนนและเอออานวยในการเอาชนะสงครามไดอยางรวดเรวและเดดขาด เนองจากมความออนตวปฏบตการไดไกล มอานาจการทาลายสง และมความแมนยา จงจาเปนตองมการพฒนาเสรมสรางกาลงรบทมสมรรถนะสงใหทนกบความกาว หนาทางเทคโนโลย สามารถเคลอนกาลงทางอากาศไปวางไว ณ สนามบนทเหมาะสมไดอยางรวดเรว เพอใหการปฏบตภารกจการปองกนประเทศและคมครองผล ประโยชนของชาต เปนไปอยางมประสทธภาพ โดยกาหนดความเรงดวนในการเสรมสรางกาลงกองทพในระยะสน เปนการมงดารงและพฒนาขดความสามารถของกาลงทางอากาศ จากการปรบปรงและพฒนาขดความสามารถ เครองบนขบไล เครองบนลาเลยงและเครองบนฝกทมอย สวนในระยะปานกลาง เปนการพฒนาระบบควบคมและแจงเตอนการปองกนทางอากาศ เพอใหมระบบปองกนทางอากาศ ครอบคลมพนทในประเทศและนอกประเทศ สาหรบภารกจการปองกนประเทศ ดาเนนการจดหาเครองบนและ/หรออปกรณสาหรบภารกจการบนลาดตระเวนถายภาพ/ลาดตระเวน ทางอเลกทรอนกสเพมเตม เพอดารงขดความสามารถในดานการขาวกรองรวมทงการจดหายทโธปกรณสาหรบ การปฏบตทางทหารทมใชสงคราม และการปฏบตภารกจทไดรบมอบหมายจากรฐบาล

การพฒนากองทพสความทนสมย

ประเทศไทยเปนประเทศทมประวตศาสตรมายาวนานหลายรอยป การพฒนาการจากในอดตจนอยรอดปลอดภยมาเปนประเทศไทยในปจจบน นนจะเผชญกบภยคกคามดานตาง ๆ มานบครงไมถวน แตกดวยความสามารถอนชาญฉลาดและแยบยลของบรรพชนในอดตทนาพาประเทศชาตรอดพนจากภยคกคามตาง ๆ ทกาลงเผชญในขณะนนมาได โดยการกาหนดวเทโศบายทเหมาะสม ปจจบนประเทศไทยกาลงเผชญกบ ภยคกคามรปแบบใหม (Non-Traditional Threat) ควบคไปกบ ภยคกคามรปแบบเดม (Traditional Threat) จงทาใหมความจาเปนอยางยงทกองทพจะตองมการปรบเปลยนกองทพใหมความเหมาะสมความสอดคลองกบสภาวะการณทเปลยนไปอยางรวดเรว เพอใหกองทพไทยซงเปนหนวยงานหลกของประเทศทรบผดชอบกจการปองกนประเทศมทศทางในการปฏบตราชการและมเปาหมายในการดาเนนการทชดเจน อนนาไปสการปกปองรกษาผลประโยชนของชาตในมตตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และเปนรปธรรม และการเปลยนแปลงนเองไดนาไปส การพฒนากองทพสความทนสมย หรออกนยหนงคอแนวคดของ การปฏวตกจการทหาร (Revolutionary Military Affair : RMA) เพอรองรบและปรบเปลยนกองทพใหสามารถแผชญกบภยคกคามในรปแบบตางๆ ทเกดขนไดอยางมประสทธภาพ

๕๐

๑. การเปลยนแปลง การบรหารจดการ และการปฏวตกจการทหาร

๑.๑ นวตกรรมทกอใหเกดการเปลยนแปลง

การทาสงครามเปนสงทมมาคกบมนษยชาต เราจะพบวาเทคโนโลยเปนปจจยหลกทกอใหเกดการเปลยนแปลงรปแบบของการดาเนนสงคราม โดยเฉพาะอยางยงในปจจบนเทคโนโลยมการพฒนาไปอยางรวดเรวจงสงผลใหกจการทหารของประเทศตาง ๆ ทงโลกโดยเฉพาะประเทศทมศกยภาพอยาง สหรฐ ฯ ฝรงเศส จน ฯลฯ พยายามนาเทคโนโลยใหม ๆ เขามาใชในกองทพเพอกอใหเกดความไดเปรยบในการรกษาผลประโยชนของชาตตน

การนาเทคโนโลยมาผสมผสานประยกตใชงานในกจการทหารจงถอไดวาเปนการเพมศกยภาพใหกบกองทพ ถงแมวาเทคโนโลยจะไมใชสงทจะสามารถบงชชยชนะได แตอยางนอยกอใหเกดความไดเปรยบตอฝายตรงขามถาอกฝายหนงมเทคโนโลยทเหนอกวา ดงนนเมอไรกตามทเทคโนโลยมการเปลยนแปลง สงทตามมาคอการเปลยนแปลงในกองทพ เชน ความรความสามารถในการหลอโลหะและการคนพบดนปนทาใหอศวนในยคกลางทใสชดเกราะใชดาบเขาทาการรบ หายไป หรอ การเกดขนของเทคโนโลยการบนทาใหมตของสนามรบเปลยนแปลงอกทงยงกาหนดโฉมใหมของสงคราม หรอ การเปลยนแปลงจากหลอดสญญากาศในยคแรก ๆ ของคอมพวเตอร ไปเปนเซมคอนดกเตอรอยางทใชในปจจบน สงผลใหระบบอาวธในกองทพจะมขนาดเลกลงสามารถประมวลผลไดเรวขน

จากตวอยางทกลาวมาจะเหนไดวาเทคโนโลยมบทบาทสาคญในกจการทหาร นวตกรรมใด ๆ ของเทคโนโลยทเกดขนยอมสงผลใหเกด แนวคดใหม ๆ ในการดาเนนสงคราม ไมวาจะเปนการพฒนาการ (evolution) หรอการปฏวตเปลยนแปลง (revolution) การเปลยนแปลงในกองทพทเกดจากเทคโนโลยนนจะครอบคลมถง ระบบอาวธ (weapon systems) ทใชในการสรบ และแนวคดในการทาสงครามใหม ๆ (new operational concepts) อยางเชน สงครามศนยรวมเครอขาย (network-centric warfare) ปฏบตการบนพนฐานของผลกระทบ(effects-based operations) กองกาลงตอบโตเรว (rapid reaction forces) ฯลฯ

นอกจากนการเปลยนแปลงเทคโนโลยยงสงผลใหเกดการเปลยนแปลงโครงสรางกองทพเชน การปรบกองทพเพอรองรบงานทางดานการพฒนา การจดต งหนวยงานทรบผดชอบงานตอตาน/ตอบโตการกอการรายสากล การจดตงหนวยบญชาการรวมเพอรองรบแนวคดในการปฏบตการทางทหารรวม (Joint Warfare) ฯลฯ

เมอเทคโนโลยมผลกระทบตอกจการทหาร กรอบของแนวคดทจะนาเทคโนโลยมาประยกตใชงานของประเทศตาง ๆ จะมลกษณะดงตอไปน

๕๑

(๑) รปแบบของภยคกคามและสภาวะแวดลอมมการเปลยนแปลง เทคโนโลยทจะนามาใชงานตองสามารถชวยใหกองทพมความออนตว (flexibility) มความสามารถรอบตว (versatile) มความคลองแคลววองไว (agile) เพอรองรบกบภารกจทหลายในปจจบนและอนาคต

(๒) รปแบบของการรบในปจจบนและอนาคตมลกษณะเปนการปฏบตการทางทหารรวม (Joint Warfare) กาลงทางอากาศหรอกาลงทางเรอทใหการสนบสนนหนวยกาลงภาคพนทเขาทาการรบตองอาศยเทคโนโลยทชวยใหเกดความแมนยา (precision) ในการโจมต เพราะฉะนนเทคโนโลยทนามาประยกตใชงานตองเปนเทคโนโลยทกอใหเกดความแมนยา

(๓) สารสนเทศเปนสงสาคญในปจจบนทสามารถกาหนดทศทางของการรบ การไดมาซงสารสนเทศเปนสงทจาเปนดงนนเทคโนโลยทจะนามาใชงานจะตองชวยใหกระบวนการผลตสารสนเทศมประสทธภาพ ไมวาจะเปน การรวบรวมขาวกรองและขอมล การจดเกบและประมวลผล การสนบสนนการตดสนใจ การแจกจายและนาไปใชงาน

(๔) การเคลอนยายกาลงทหารและสงอปกรณทางทหารเปนสงทชวยใหการรบเปนไปตามแผนทวางไว เพราะฉะนนเทคโนโลยจะตองเขามาชวยเหลอในเรองของการสงกาลงบารง (Logistic and Support) สาหรบการดาเนนการเหลานในภาคธรกจจะเรยกวาการจดการโซอปทาน (Supply Chain Management) ซงไดมการพฒนารปแบบในการดาเนนการทมประสทธภาพและประสทธผล และในบางเรองสามารถดาเนนการไดดกวากองทพเพราะวาสามารถดาเนนการไดอยางรวดเรวโดยมคาใชจายทตากวากองทพดาเนนการเองมาก

(๕) คาใชจายเปนสงทสาคญเพราะการนาเทคโนโลยเขามาประยกตใชงานและเทคโนโลยเปนสงทมคาใชจายสง เพราะฉะนนการเลอกเทคโนโลยจะตองพจารณาวา รฐหรอกองทพสามารถรองรบการนาเทคโนโลยนนมาใชงานได

จากผลกระทบตาง ๆ และแนวความคดในการเลอกเทคโนโลยตาง ๆ มาใชงาน กองทพเองตองมความรความเขาใจประกอบกบมการกาหนดแผนการดาเนนการทชดเจน เพราะเปนการลงทนดวยงบประมาณทสง สาหรบเทคโนโลยทเกยวของกบกจการทหารจะเทคโนโลยเหลานมการกลาวถงในบทความเรอง “Technology, Transformation, and New Operational Concepts” โดย เอลรฮ ซเมท (Elihu Zimet) และคณะ ตพมพในวารสาร Defense Horizons ฉบบเดอนกนยายน พ.ศ. ๒๕๔๖ ทผานมา สาหรบเทคโนโลยทเกยวของกบการเปลยนแปลงในกจการทหารตามแนวคดของเอลรฮมดงตอไปน

• เทคโนโลยสารสนเทศ (Information Technology): เทคโนโลยสารสนเทศ (IT) ลวนแตสงผลกระทบทกอใหเกดการเปลยนแปลงในการดาเนนสงคราม โดยเทคโ นโลยสารสนเทศเปรยบเสมอนเครองมอชวยในการสงและรบขอมล การประมวลผล และ การแจกจายสารสนเทศเพอนาไปใช

๕๒

งานใหเปนไปอยางมประสทธภาพและทนเวลา การมสารสนเทศและเทคโนโลยสารสนเทศทสามารถตอบสนองตอความตองการทางสารสนเทศดานตาง ๆ ของผใชงานในระดบตาง ยอมสงผลใหกองทพของฝายเรามความเหนอกวาทางสารสนเทศ และในปจจบนกองทพตาง ๆ หลายประเทศเชอกนวาการครองความเหนอกวาทางสารสนเทศเปนสงทชวยใหเกดชยชนะและสญเสยนอยในการเขาทาสงคราม

การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการปฏบตการทางทหารในปจจบนมงเนนไปทระบบสารสนเทศทเชอมตอกนบนระบบเครอขาย เพราะการเชอมตอกนจะชวยให ขอมล ขาวกรอง สารสนเทศ และองคความร สามารถไหลเวยนไปมายงระบบตาง ๆ ทเชอมตอได แนวความคดเหลานจะเรยกวา สงครามแบบใชเครอขายเปนศนยกลาง (Network Centric Warfare: NCW) โดยระบบสารสนเทศและระบบเครอขายทตองการจะมคณสมบตดงน (๑) ความสามารถในการกคนดวยตวเอง เคลอนท ไรสาย ปรบแตงงาย และ ปลอดภย (๒) กระจายอยางทวถงดวยความสามารถในการเคลอนทพรอมกบเชอมตอดวยเซนเซอร (๓) กระจายเครองมอในการทางานรวมกนเพอใชในการตดสนใจ (๔) ประกนวาสารสนเทศมความสมบรณถกตองและนาเชอถอ (๕) สามารถตรวจตราและคาดการณสภาวะแวดลอมของพนทการรบได

• เทคโนโลยทางดานวสด (Material Technology): ถงแมเทคโนโลยทางดานวสดใหม ๆ จะไมไดมผลโดยตรงตอการเปลยนแปลงในกจการทหาร แตเทคโนโลยทางดานวสดกถอเปนรากฐานของการเปลยนแปลงทเกดขนในกจการทหาร สาหรบเทคโนโลยทางดานวสดนนสามารถแบงไดเปน ๒ ประเภท คอ (๑) วสดทางการทางาน (Functional Materials) เทคโนโลยของวสดประเภทนเปนวสดหลกทใชในอปกรณอเลคโทรนคส เชน ทรานซสเตอร ใยแกวนาแสง จอภาพ ฯลฯ วสดประเภทนจะชวยใหอปกรณคอมพวเตอรและระบบเครอขายทางานเรวขน รบ/สงคอมพวเตอรไดเรวขน มประสทธภาพมากขน และ (๒) วสดทางโครงสราง (Structural Materials) เทคโนโลยวสดประเภทนเปนเทคโนโลยทเกยวของโดยตรงกบโครงสรางของตววสดเชน การทาใหวสดมความแขงขน เบาลง บางลง เลกลง หรอ เรองทเกยวกบนาโนเทคโนโลย การเปลยนแปลงเทคโนโลยทางดานวสดทง ๒ ประเภทจะสงผลใหเกดการเปลยนแปลงตอระบบอาวธ ระบบกานควบคมบงคบบญชา และรปแบบของการดาเนนกลยทธอกดวย

• เทคโนโลยทางดานพลงงานและการขบเคลอน (Energy and Propulsion Technology): การพฒนาเทคโนโลยทางดานพลงงานและการขบเคลอนมสวนสาคญตอการเปลยนแปลงในการดาเนนสงคราม สาหรบทศวรรษนจะใหความสนใจกบ (๑) แหลงพลงงานทเบา เลก และใชงานไดนาน (compact, lightweight, long-lasting energy sources) แนวความคดทจะใชพลงงานอนทดแทนการใชผลตภณฑจากปโตรเลยม เปนแนวคดทมการพฒนาอยตลอดเวลา การปฏบตการทางทหารมความตองการเทคโนโลยแบตเตอรรทนาหนกเบาใชงานไดนาน เพอลดปญหาของการสงกาลงบารง (๒) เทคโนโลยการขบเคลอนชนสงสาหรบ อากาศยาน ขปนาวธ และ การเขาสหวงอวกาศ (advance propulsion for aircraft, missiles, and access to space) ความตองการในการลดเวลาเดนทางของอากาศยาน หรอ ขปนาวธรอน (cruise missiles) เพอชวยใหรอดพนจากการตรวจจบจากฝายขาศก

๕๓

• เทคโนโลยทางดานขดความสามารถของมนษย (Human Performance Technology): การทางานรวมกนระหวางมนษยกบเทคโนโลยเปนสงสาคญ การพฒนาทกษะและความสามารถของมนษยจงมความสาคญ การมเทคโนโลยทเหมาะสมสามารถชวยฝกฝนใหมนษยมความชานาญสามารถทางานรวมกบเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพ (๑) การฝกฝนในระบบเสมอนและการศกษาแบบกระจาย (immersive virtual training and distributed learning) เปนเทคโนโลยทชวยพฒนาใหมนษยหรอทหารมทกษะในเรองตางทไมจาเปนตองเสยงกบสถานการณจรง หรอ ฝกฝนใหเกดความชานาญกอนทจะไปฝกกบยทโธปกรณจรงทมคาใชจายสงเชน การขบเครองบนรบ (๒) การเพมพนขดความสามารถของมนษย (enhanced human performance) เปนสงแนวคดทมงพฒนาในเรองของอารมณและรางกาย เพอใหทหารสามารถปฏบตหนาทในพนททยากลาบาก อนตราย กดดน ฯลฯ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

• เทคโนโลยชวภาพ (Biotechnology): การนาเทคโนโลยชวภาพมาใชในกจการทหารเปนเรองทมมานาน ไมวาจะเปนเรองของอาวธเชอโรค การรกษาบาดแผลจากการสรบ หรอ สงครามชวภาพ สาหรบทศวรรษนจะใหความสนใจกบเรองของ (๑) เทคโนโลยเภสชกรรมชนสงและเวชกรรมปองกน (advanced military medicine and protection) เรองของยารกษาโรคและเวชกรรมปองกนยงคงเปนเรองทมการวจยอยตลอดเวลา ดงตวอยางเชน การรกษาแผลบนรางกายมนษยใหเรวขนดวยการรกษาภายใตแสงจาก LED (light-emitting diodes) หรอการใชวสดทางชวะชลอการไหลของเลอดทออกจากบาดแผล เปนตน (๒) ชววทยาทไมเกยวของกบเภสชกรรม (nonmedical biotechnologies) เปนเทคโนโลยทเกยวของกบวสดและอปกรณตรวจจบในสนามรบ เชน การใชแบคทเรย bacteriorhodopsin ในการดดซบไมโครเวฟ ในยาน X band และสงกวาหรอทาเปนหนวยความจา การพฒนาอปกรณตรวจจบจากวสดชวะ (biosensors) ทใชในการตรวจจบอาวธเคมหรออาวธเชอโรค (๓) เทคโนโลยการจาลองทางชวะ (biomimetic technologies) เพอนามาใชประโยชน ลกษณะของเทคโนโลยนไดแก การจาลองโซนารชวะ (biosonar) หรอ เรดารชวะ (bioradar) ทมอยในสตว เพอนามาใชเปนอปกรณการตรวจจบ

• เทคโนโลยระบบดดแปลง (Derivative System Technology): เปนเทคโนโลยทเกยวของกบการผสมผสานเทคโนโลยทแตกตางหลากหลายเขาดวยกบเพอพฒนาเปนระบบแลวนามาใชงาน เชน (๑) ระบบอตโนมต หนยนต ยานไรคนขบ (automated system, robotics, unmanned vehicles) เปนเทคโนโลยทนาความรทางดานปญญาประดษฐ (artificial intelligence, AI) มาผสมผสานกบแนวคดในเรองระบบควบคม (control system) เพอพฒนาระบบอาวธใหมทมความฉลาด (smart weapon) สามารถตอบสนองตอสงแวดลอมทเปลยนแปลงตลอดเวลาได (๒) ระบบทางอวกาศ (space-based systems) เปนเทคโนโลยทจาเปนสาหรบสงครามศนยรวมระบบเครอขาย (network centric warfare) ดวยการใชหวงอวกาศเพอใหหนวยในระดบตาง ๆ สามารถตดตอกนได (๓) บรณาการยานกาเนดไฟฟา ระบบควบคมบงคบบญชา และระบบอาวธ (Integrated electric vehicles, C๔ISR, and weapons) เปนเทคโนโลยทผสมผสาน

๕๔

ระบบอาวธเขากบระบบควบคมบงคบบญชาและแหลงพลงงานคลนไฟฟา เขาดวยกน และยงเลยไปถงการพฒนาในเรองทเกยวของกบสงครามอเลคโทรนคส (๔) กระสนแมนยา (precision munitions) เปนเทคโนโลยทเกยวของกบการพฒนาความแมนยาของระบบอาวธทผสมผสานเรองปองกนการรบกวนจากสงครามอเลคโทรนคส

จากเทคโนโลยทกลาวมาจะเหนไดวา มการศกษา/คนควา/วจย เพอใหไดมซงเทคโนโลยใหม ๆ อยตลอดเวลา โดยเทคโนโลยตาง ๆ ทคดคนขนมานนจะชวยใหการดาเนนสงครามมรปแบบทเปลยนไป ไ มวาจะเปนทง ระบบอาวธกระสน แนวคดในการใชกาลง โครงสรางกองทพ และอน ๆ อกมากมาย แตอยางไรกตามสงททกคนจะตองตระหนกใหดวา ถากองทพใดมเทคโนโลยทดเลศแตทหารในกองทพนนขาดจตวญญาณ กไมตางอะไรกบกองทพนนมแตเศษเหลก สงหนงทแมทพนายกองทงหลายตองพงระลกไวเสมอวาเทคโนโลยไมอาจทดแทนจตวญญาณของความเปนมนษยได เพราะแคมดคดเตอรไมกเลมยงสามารถถลมตกเวลดเทรดทงสองใหหายไปในพรบตาได เทคโนโลยจงเปนเพยงเครองมอไมใชสงทมาทดแทนความฉลาดของมนษยชาต

๑.๒ การบรหารการเปลยนแปลง

เมอการลมสลายของสหาภาพโซเวยตและการพงทลายลงของกาแพงเบอรลน เปนสงบงบอกถงการสนสดลงของยคสงครามเยน และขยบเขยอนเขาสยคหลงสงครามเยน (Post Cold War) ทขบเคลอนโดยกระแสโลกาภวตน การคาเสร ระบอบประชาธปไตย และนวตกรรมสมยใหม เชน เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (Information Communication Technology: ICT) เทคโนโลยนาโน (Nano-technology) เทคโนโลยชวภาพ (Bio-technology) และวสดศาสตร (Material Science) การปรบปรงเปลยนแปลงโครงสรางองคกร และกระบวนการทางานจงเปนเรองทแตละองคกรตองกระทา เพอใหมความเหมาะสมสอดคลองกบสภาวะแวดลอมทางสงคมทเปลยนแปลงไป ซงกองทพเองกไมตางกนทจะตองเผชญกบการเปลยนแปลง โดยการเปลยนแปลงดงกลาวตองกระทาอยางเหมาะสมเปนขนเปนตอนสอดคลองตอภยคกคามรปแบบใหม

การบรหารการเปลยนแปลงสามารถกลาวไดวาเปนเรองสาคญทองคกรจะตองดาเนนการ การเปลยนแปลงกระบวนทศน ในการบรหารการเปลยนแปลงจงเปนเรองแรก ๆ ทองคกรจะตองตระหนกและใหความสาคญ สาหรบความหมายของกระบวนทศน หรอ Paradigm นนมาจากภาษากรก paradigma หมายถงแผนทหรอตวแบบเพอการทาความเขาใจ และเมอนามาใชในทางการบรหารแลว กระบวนทศนจะหมายถงกรอบความคดหรอกระบวนการทเปนทยอมรบโดยทวไปเกยวกบองคกร กลาวโดยรวมทงสมมตฐานทไมไดบนทกเปนลายลกษณอกษร แตเปนทรบรเกยวกบแนวปฏบตตาง ๆ กน ซงการทจะเปลยนแปลงกระบวนทศนนนจะมอย ๔ ขนตอน ไดแก

• ขนตอนท ๑: ความลมเหลวของสมมตฐาน

๕๕

• ขนตอนท ๒: ขอเสนอหรอทางเลอกใหม

• ขนตอนท ๓: การตอตานการเปลยนแปลง

• ขนตอนท ๔: การยอมรบและนาไปประยกตใช

สาหรบกระบวนทศนเดมในการบรหาร โดยทวไปแลวองคกรจะมขนาดใหญ บรหารจดการกนโดยการแบงแยกงานกนทาตามหนาท มลกษณะการบรหารทสาคญ ๔ ประการไดแก

• สายการบงคบบญชาทยาว: ในกรอบของกระบวนทศนเดมนนจะใหความสาคญกบการมสายการบงคบบญชา (chain of command) เพอทจะไดควบคมไดมากทสด และมชวงการควบคมทแคบ (span of control) เพอทจะสามารถบรหารแบบรวมอานาจ

• การควบคมจากสวนกลาง: ในกระบวนทศนเดมการรวบอานาจตดสนใจไวทสวนกลางเพอใหสามารถควบคมได ซงสงผลใหเกดความลาชา แลไมมความยดหยนในระหวางดาเนนการ

• การแบงงานกนทาตามความชานาญเฉพาะดาน: ในกระบวนทศนเดมนนจะมองวาแบงงานออกเปนงานยอย ๆ แลวแบงใหแตละสวนทาตามความถนดของบคคล ทาใหอาจสงผลใหเกดความลาชาและใชทรพยากรอยางไมคมคา เพราะแตะละคนพยายามทจะใชทรพยากรในสวนงานของตนเองใหมากทสด โดยลมนกถงภาพรวมของงานทงหมด

• ใหความสาคญดานกบงบประมาณ: โดยการตดสนใจของผบรหารจะใหความสาคญจะรายรบทเปนตวเงนมากกวาผลประโยชนทจะไดรบในรปแบบอน ๆ

เมอกระบวนทศนเดมในการบรหารไมประสบความสาเรจมความลมเหลวอยางชดเจนมากขน ทาใหองคกรตองเผชญกบการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในสภาวะแวดลอมใหม โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยใหม ๆ การปรบเปลยนกระบวนทศนใหมในการบรหาร จงเปนสงทเกดขน โดยกระบวนทศนใหมในการบรหารนนจะประกอบไปดวย

• การเนนทผลสมฤทธของงานและการปฏบตงาน: ในกระบวนทศนใหมของการบรหารนนจะใหความสาคญกบผลสมฤทธของงาน ดวยการกาหนดมาตรฐานการทางาน การวดผลการปฏบตงาน และใชขอมล/สารสนเทศประกอบการปฏบตงาน เปนตน

• การบรหารโดยจดการกระบวนการ: ปจจบนกระบวนทศนใหมจะใหความสาคญกบกระบวนการทางาน เพราะจะเปนการกาหนดขอบเขตของงานทชดเจน มการประเมลผลของงาน และมการพฒนาปรบปรงกระบวนการทางานอยางตอเนอง เมอกาหนดมาตรฐานการทางานใหมและมประสทธภาพมากขน

๕๖

• ใหความสาคญกบทรพยากรมนษย: ทรพยากรมนษยถอไดวาเปนปจจยสาคญเปนอยางมากในการบรหารจดการสมยใหม การใชประโยชนอยางสงสดจากบคลากรอยางเหมาะสมผานกระบวนการทางานรวมกนเปนทมเปนสงทการบรหารจดการสมยใชเพมประสทธภาพการทางาน

• ภาวะผนา: ในกระบวนทศนใหมจะใหความสาคญกบภาวะผนา เพราะเนนการทางานในลกษณะทเปนทม ซงตองอาศยผนาทมความเปนผนาสนบสนนการทางานเปนทม โดยผนาจะตองมวสยทศน มยทธศาสตร สามารถกาหนดทศทางในการดาเนนงานใหกบสมาชกในทมไดอยางเหมาะสม

• ระบบและโครงสราง: เมอกระบวนทศนใหมไมไดใหความสาคญกบการจดโครงสรางตามหนาท แตใหความสาคญกบการทางานในลกษณะเปนทม ดงนนโครงสรางขององคกรในกระบวนทศนใหมจะตองสอดคลองกบลกษณะหรอกระบวนการของการทางาน

• วฒนธรรมองคกร: ในกระบวนทศนใหมจะมองวา วฒนธรรม พฤตกรรม และคววามสาเรจขององคกรเปนเรองทเกยวโยงสมพนธกน ทาใหวฒนธรรมองคกรมผลตอการกระบวนการทางาน วฒนธรรมองคกรทมสมรรถนะสงจะชวยใหองคมความสามารถในการปรบเปลยนไดอยางรวดเรวอนจะนามาซงความสาเรจในระยะยาวขององคกร

ปจจบนเมอกระบวนทศนในการบรหารจดการไดมการเปลยนแปลงไป การทจะทางานในลกษณะเดมอาจจะสงผลใหประสทธภาพการทางานขององคกรลดลง และประสบปญหาในการดาเนนการในอนาคตอนใกลในทสด การเปลยนแปลงกระบวนทศนในการบรหารนนเปนเรองใหมและมการใชอยางแพรหลายในภาคเอกชน สวนภาครฐนนกเรมมการนามาใชเปนแนวทางในการปรบปรงโครงสรางระบบราชการ อยางไรกตามดวยความทหนวยงานภาครฐหรอระบบราชการเปนหนวยงานทมขนาด การปรบเปลยนสงใดกตามยอมทจะประสบปญหา โดยเฉพาะ วฒนธรรมองคกรทกอใหเกดการตอตานกระบวนทศนใหม ๆ ทนามาใชงาน

สวนทางกองทพเองกไมมความแตกตางกบหนวยงานราชการอน ๆ ดวยความทเปนหนวยงานราชการขนาดใหญ การปรบเปลยนใด ๆ กตามเปนเรองทตองอาศยเวลาและการดาเนนการอยางเปนขนตอน และเปนเรองปกตทกองทพจะตองเผชญกบการตอตาน จากกลมทยดมนในกระบวนทศนเดมทมรากความคดมาจากวฒนธรรมองคกรทเคยปฏบตกนมา สาหรบความแตกตางระหวางการบรหารงานกองทพตามกระบวนทศนเดมกบกระบวนทศนใหมนนสามารถแสดงไดในตารางท ๑

๕๗

ตารางท ๑ ความแตกตางระหวางการบรหารงานกองทพตามกระบวนทศนเดมกบกระบวนทศนใหม

ดงทกลาวมาแลววาปญหาทสาคญของการบรหารการเปลยนแปลงในกองทพทเกดขนมาจากวฒนธรรมองคกรทหยงรากลกมาพรอม ๆ กบการเกดขนเปนประเทศไทย ทงนเพราะสถาบนทหารนนเกดขนมาพรอม ๆ กบประเทศไทย ทาใหจารตประเพณของทหาร (แบบธรรมเนยมทหาร) ทมรปแบบปฏบตสบทอดตอกนมายาวนาน การนาความคดใหม ๆ มาใชในกองทพเปนเรองทตองผานกระบวนการตาง ๆ มากมาย ไมสามารถดาเนนการตามทตองการไดโดยงาย

๑.๒ การปฏวตกจการทหาร

ปจจบนสงทไมสามารถปฏเสธไดในทกสงคมนนคอ การถาโถมของกระแสโลกาภวตน ประกอบกบผลกระทบจากนวตกรรมตางๆ ทมนษยชาตไดคดคนขน ทาใหวธคด การจดองคกร และกระบวนการทางาน กลายมาเปนสงจาเปนขนพนฐานททงบคคลและหนวยงานตางๆ ตองปรบเปลยนเพอใหมขดความสามารถเผชญกบกระแสการเปลยนแปลงทเกดขนอยางรวดเรวได ซงกองทพเองกไมสามารถหลกเลยงจากวฎจกรดงกลาวได ดวยเหตนเองจงทาใหเกดแนวคดในเรอง การปฏวตในกจการทหาร (Revolutiona in Military Affairs : RMA)

๕๘

การปฏวตกจการทหาร นนเปนเรองทเกยวกบ แนวคดทสมพนธกบสงครามทจะเกดขนในอนาคต โดยทวไปแลวจะเปนเรองทมความเชอมโยงกบเทคโนโลยและโครงสรางการจดกองทพ โดยความจรงแลวแนวคดในเรองของ RMA เปนเรองทไมไดเกดขนในสหรฐฯ แตกลบไปเกดทกองทพของสหภาพโซเวยต ในชวงระหวางทศวรรษต ๑๙๗๐ กบชวงทศวรรษต ๑๙๘๐ โดยเฉพาะอยางยง โดย จอมพล นโคไล โอกาคอฟ (Marshall Nikolai Vasilyevich Ogarkov) ผทมชอเสยงรจกในเรองของการใหความสาคญกบ การวจยพฒนาอาวธยทโธปกรณเปนอยางมาก และดวยแนวคดนเองไดสงอทธพลใหกองทพสหรฐฯ นากลบมาพฒนาปรบปรงใหความสาคญกบการมงพฒนาการจดกองทพและเทคโนโลย นอกจากนแนวคดของ RMA ไดแพรกระจายไปยงกองทพตางๆ ทวโลก

สาหรบผลทไดรบจากการทา RMA ทเหนเปนรปธรรมครงแรกคอ สงครามอาวครงท ๑ (Gulf War) หรอชอทรจกกนอยางเปนทางการคอ ยทธการพายทะเลทราย (Operation Desert Storm) เมอ ๒ ก.ย.๒๕๓๓ – ๒๘ ก.พ.๒๕๕๔ โดยกองทพสหรฐฯ ไดใชความไดเปรยบของเทคโนโลยมาสรางความไดเปรยบในการปฏบตการทางทหาร ดงเชน การใชดาวเทยม ระบบอาวธนาวถ และการสอสารตางๆ เปนตน ตอมาสงครามในโคโซโว (Kosovo) สหรฐฯ ไดใชกาลงทหารอากาศทาการโจมตอยางหนก จะมสวนใหเกดความไดเปรยบและนาไปสการสญเสยทนอยมากๆ ทาใหเปรยบเสมอนการตอกยา ความสาเรจของ RMA ตอมาใน พ.ศ.๒๕๔๐ กองทพสหรฐฯไดมการทดสอบขดความสามารถกองทพหลงจากการทา RMA ภายใตรหส กองกาลง ๒๑ (Force ๒๑) โดยมวตถประสงคคอ การพฒนาขดความสามารถทางดานการสอสารและสงกาลงบารง และมวตถประสงคเฉพาะเพอ เพมขดความสามารถในการทาลายลาง การควบคมความประสานสอดคลองในการทาสงคราม และลดการใชอาวธโดนพวกเดยวกนเอง โดยมเทคโนโลยพสจนทราบฝายเดยวกนทดขน

ปจจบน RMA ไดกลายมาเปนเรองททกกองทพทวโลกไดใหความสนใจและเชอวาจะเปนสงทจาเปนทจะตองทา RMA ใหเกดขนในกองทพของตนเอง โดยมกรอบสาคญในพจารณาคอ

๑) มมมองทางดานการเตรยมกาลง การจดกาลง และการใชกาลงของกองทพ วาจะมโครงสรางอยางไรทจะสามารถปฏบตภารกจใดอยางมประสทธภาพ จะตองเตรยมกองทพอยางไร จดกองทพอยางไร และ จะใชกองทพอยางไร ทจะสามารถตอบสนองในฐานะเปนเครองมอทสาคญประการหนงของรฐในการขบเคลอนประเทศใหกาวเดนไปขางหนาอยางมทศทาง

๒) มมมองดานระบบอาวธยทโธปกรณ ในเรองของอาวธยทโธปกรณ RMA ไดใหความสนใจกบ ความสอดคลองของระบบอาวธกบหลกนยม การจดกาลงและการใชกาลงของกองทพ หรอทเรยกวา การมระบบในระบบ (System of Systems) ดงนนระบบอาวธทมความเหมาะสมจงมความจาเปนอยางยง เชน เทคโนโลยในเรองของระบบการตรวจจบ การลาดตระเวณ ระบบควบคมบงคบบญชา

๕๙

และระบบขาวกรองตางๆ รวมถง สงครามแบบใชเครอขายเปนศนยกลาง (Network Centric Warfare: NCW) อกดวย

๓) มมมองดานความเปนไปไดอยางเปนรปธรรมของ RMA เพราะการดาเนนการในเรองของ RMA เปนเรองทมหลายฝายยงมขอสงสยวา แลวในทางเปนจรงจะมความเปนไปไดเพยงไรทเมอ เราทา RMA แลวจะมความเปนจรงในการปฏบต หรอเปนเพยงแคกระแสของนวตกรรมของเทคโนโลยทสงอทธพลตอการดาเนนชวตอยาง เชน อนเตอรเนต ดงนนความเปนจรงและขอจากดตางๆ รวมถงบรบทของสภาวะแวดลอมโลกในปจจบน เชน สภาวะทางเศรษฐกจ ประเดนทางสงคม ฯลฯ อาจจะทาใหการ RMA จะนาพากองทพไปสจดเปาหมายปลายทางไดอยางทคาดหวงไวนก

๒. กองทพไทยกบการพฒนากองทพสความทนสมย

๒.๑ ดานโครงสรางและการจดกองทพ (Structure and Organization)

๒.๑.๑ มมมองดานยทธศาสตรของกองทพ (Strategy) : การกาหนดยทธศาสตรในการพฒนากองทพไมไดมการกาหนดยทธศาสตรในลษณะบรณาการ (Integration) หรอ องครวม (Holistic) ทงนเพราะมการกาหนดยทธศาสตรในปจจบนจะมลกษณะทแยกออกจากระบบงบประมาณ กองทพมแผนการพฒนาขดความสามารถ แตหลกประกนในการไดรบการจดสรรงบประมาณไมม อกทงความไมตอเนองในการดาเนนตามนโยบายหรอยทธศาสตรนนไมม ทาใหกองทพมการพฒนาขดความสามารถไปในลกษณะทไมเตมตามศกยภาพนก

๒.๑.๒ มมมองเชงโครงสราง (Strcture) : การปรบเปลยนโครงสรางกองทพกบใหสอดคลองภยคกคามรปแบบใหมๆ ทเกดขนมาในปจจบนนน เปนเรองทกระทาไดยาก เพราะกองทพเปนหนวยงานทมขนาดใหญอยไดกรอบ กฏ ระเบยบของทางราชการ ซงการเปลยนแปลงตางๆ ยอมจะกระทบตอคนหมมาก และยากทจะใหเกดผลสมฤทธในเรววน

๒.๑.๓ มมมองเชงระบบ (System) : ความแตกตางทางกระบวนการทางานหรอขนตอนการปฏบตของแตละหนวยงานยอมจะสงผลใหเกดการนานโยบายไปสการปฏบตทแตกตางกน ซงมความเปนไปไดวาจะไมมความสอดคลองประสานกนทกระดบ การจดการทมรปแบบวธทเหมาะสมกบลกษณะของหนวยงาน เชน การสงการ การควบคม การจงใจ และการสะทอนถงวฒนธรรมองคกร

๒.๑.๔ มมมองเชงรปแบบ (Style) : การจดการทมรปแบบวธทเหมาะสมกบลกษณะของแตละกองทพ เชน การสงการ การควบคม การจงใจ และการสะทอนถงวฒนธรรมองคกร ทาใหระดบความคดรเรมในการทางานมสดสวนในระดบทตางกน การแปลงนโยบายไปสการปฏบตของหนวยงานจงมรปแบบทตางกนตามวฒนธรรมองคกร

๖๐

๒.๑.๕ มมมองดานกาลงพล (Staff) : หนวยงานตาง ๆ ขาดแคลนกาลงพลทมความรความสามารถในมตใหมๆ ดวยความไมเพยงพอนเอง จงสงผลใหการคดเลอกบคลากรเขาบรรจทางานในแตละระดบตองบรรจกาลงพลทมความรความสามารถไมเพยงพอ ยอมทจะสงผลใหการพฒนาไปสความทนสมยเกดปญหาขนได

๒.๑.๖ มมมองดานทกษะ (Skill) : ระบบราชการทผานมาเปนระบบงานทมการหมนเวยนขาราชการในระดบตาง ๆ บอยครงทาใหผทดารงตาแหนงตาง ขาดความชานาญการเชงทกษะทมลกษณะเปนถงผเชยวชาญ เพราะเมอทางานจนเรมมความเชยวชาญในระดบหนงแลวบคคลนน ๆ ยอมมความตองการทจะกาวหนาในหนาทการงานทาใหละทงงานในลกษณะเดม ๆ เพอความกาวหนาในตาแหนงทสงขน สดทายแลวผททางานในระดบตาง ๆ จะไมมทกษะในงานททาในระดบถงขนผเชยวชาญ

๒.๑.๗ มมมองในการมคานยมรวม (Shared Value) : ความแตกตางทางวฒนธรรมองคกรไดสงผลใหเกดปญหาในขนตอนการแปลงนโยบายไปสการปฏบต ทงนเพราะขาดคานยมรวมในการปฏบตงานหรอความเปนอนหนงอนเดยวกน ดงตวอยางเชน การยดมนในอตลกษณของกองทพตนเองทาใหหลายครงมกจะปฏบตการไปโดยลาพง หรอขาดความเชอมนทจะใหหนวยงานอน ๆ ไดมโอกาสในการทางานบางประเภท เปนตน

๒.๒ ดานคณภาพชวตกาลงพล (Quality of Life)

ฮวส และคมมงส ไดแบงลกษณะคณภาพชวตการทางานเปน ๘ ดาน ดงน

๒.๒.๑ รายไดและประโยชนตอบแทน (Adequate and Fair Compensation) หมายถงการไดรบรายไดและผลตอบแทนทเพยงพอและสอดคลองกบมาตรฐาน กาลงพลมความรสกวามความเหมาะสมและเปนธรรมเมอเปรยบเทยบกบรายไดจากงานอน ๆ

๒.๒.๒ สงแวดลอมทปลอดภยและสงเสรมสขภาพ (Safe and Healthy Environment) หมายถง การทกาลงพลไดปฏบตงานในสภาพแวดลอมทเหมาะสม มสถานททางานทไมไดสงผลเสยตอสขภาพและไมเสยงตออนตราย

๒.๒.๓ การพฒนาศกยภาพของกาลงพลผปฏบตงาน (Development of Human capacities) หรอ “โอกาสพฒนาศกยภาพ” หมายถง การทกาลงพลไดมโอกาสพฒนาขดความสามารถของตนจากงานททา โดยพจารณาจากลกษณะของงานทปฏบต ไดแก งานทไดใชทกษะและความสามารถหลากหลาย งานทมความทาทาย งานทกาลงพลมความเปนตวของตวเองในการทางานงานทไดรบการยอมรบวามความสาคญและงานทกาลงพลไดรบทราบผลการปฏบตงาน

๖๑

๒.๒.๔ ความกาวหนาและความมนคงในงาน (Growth and Security) หมายถง การทกาลงพลมโอกาสทจะกาวหนาในอาชพและตาแหนงอยางมนคง

๒.๒.๕ สงคมสมพนธ (Social Integration) หมายถง การทกาลงพลเปนทยอมรบของเพอนรวมงาน ททางานมบรรยากาศของความเปนมตร มความอบอนเอออาทรตอกน ปราศจากการแบงแยกเปนหมเหลา กาลงพลไดรบการยอมรบและมโอกาสในการปฏสมพนธกบผอน

๒.๒.๖ ธรรมนญในองคการ (Constitutionalism) หมายถง การมความยตธรรมในการบรหารงาน มการปฏบตตอกาลงพลอยางเหมาะสม กาลงพลไดรบการเคารพในสทธและความเปนปจเจกบคคล ผบงคบบญชายอมรบฟงความคดเหนของผใตบงคบบญชา บรรยากาศของหนวยงานมความเสมอภาคและความยตธรรม

๒.๒.๗ ภาวะอสระจากงาน (Total Life Space) หมายถง ภาวะทกาลงพลมความสมดลในชวงชวตระหวางปฏบตงานกบชวงเวลาอสระจากงาน มชวงเวลาทไดคลายเครยดจากภาระหนาทรบผดชอบ

๒.๒.๘ ความภมใจในองคการ (Organizational) หมายถง ความรสกของกาลงพลทมความภาคภมใจทไดปฏบตงานในองคการทมชอเสยง และไดรบรวาองคการอานวยประโยชนและรบผดชอบตอสงคม

จะเหนวา องคประกอบของคณภาพชวตการทางานมความสาคญอยางยงตอการสนองตอบตอความตองการของในองคการทจะทาใหเขามความรสกวา มความพอใจตอสถานการณตาง ๆ ทสมพนธและเกยวของกบชวตการทางาน ซงหนวยงานจะไดรบประโยชน จากการสรางคณภาพชวตของกาลงพลในหนวยงานใหดขน กคอ การเพมขนของผลผลตและประสทธภาพการทางานทเพมขน เปนการลดการขาดงาน ลดปญหาความขดแยงระหวางกาลงพลกบผบงคบบญชา

๒.๓ ดานองคความรในกองทพ (Body of Knowledge)

๒.๓.๑ ในมตของความรในวชาชพ การทจะสามารถกลาวไดกองทพมความเปนทหารอาชพนนคงจะตองมความรและความเขาใจในวชาชพของตนอยางดยง โดยการเปนทหารอาชพตามแนวความคดของชาวตะวนตกไดนน แซมมวล พ ฮนทงตน ซงเปนนกรฐศาสตรทมชอเสยง ไดกลาวไวในหนงสอ Solider and The State: The Theory and Politics of Civil-Military Relations วาแนวคดของการเปนทหารอาชพนนจะตองประกอบไปดวย ๓ ประการคอ

๒.๓.๑.๑ ความเชยวชาญ (Expertise) โดย ฮนทงตนมองวาทหารจะตองมความชานาญทงทางดานทฤษฏ คอ หลกการ/กรอบแนวคดทางทหาร และดานปฏบต คอ ความชานาญการใน

๖๒

การปฏบตการทางทหารตามหนาททไดรบมอบหมาย และทหารอาชพจะตองมความสามารถในเรองททาอยในระดบมาตรฐานทตองการ

๒.๓.๑.๒ ความรบผดชอบ (Responsiveness) ทหารอาชพจะตองมความรบผดชอบในภารกจหนาททไดรบมอบ ไมวาภารกจหรอหนาทนนจะอยบนความเสยงหรอตองนาชวตเขาแลก รบผดชอบตอสงคม ทางานดวยความประณต และชานาญ โดยคาตอบแทนไมใชความมงหมายหลก

๒.๓.๑.๓ การใหความรวมมอและรกหมคณะ (Corporateness) ทหารอาชพจะตองใหความรวมมอกบหนวยของตนเองดวยความจรงใจ กระทาดวยความทมเท โดยใชความพยายามเตมความสามารถทงรางกายและจตใจ

จากคณสมบตทง ๓ ประการของการเปนทหารอาชพตามแนวคดของ ฮนทงตน ทาใหอนมานไดวาทหารอาชพความมองคความรทมากกวาความรในวชาชพทหารเพยงอยางเดยว แตควรจะประกอบไปดวยองคความร ๓ ดานคอ ๑) องคความรในการเปนทหาร ๒) องคความรในการปลกฝงความรบผดชอบในหนาท และ ๓) องคความรในการปลกฝงใหเสยสละและรกหมคณะ

๒.๓.๒ ในมตของความรกบการเชอโยงภายนอก การมความรทเชอมโยงกบภายนอกถอไดวาเปนลกษณะของสหวทยาการ(Interdisciplinarity) ซงเปนศพททางวชาการทเกยวพนกบหลายสาขาวชาชพ เชอมโยงกนในเรองของการศกษาและการปฏบตตงแต ๒ สาขาขนไป ในการแสวงหาเปาหมายหรอทางออกรวมกน โดยหลกการแลว สหวทยาการจะใหความสนใจกบปญหาใดปญหาหนง ทมความสลบซบซอน หรอเกยวพนกบการใชความรอยางกวางขวาง องคความรเพยงสาขาเดยวไมอาจตอบคาถามนนได ยกตวอยางเชน การปฏรปกองทพไทยไปสความทนสมย เปนตน ดงนนจงมความจาเปนอยางยงทกองทพจะตองมการพฒนาองคความรในทกดาน และรวมไปถงการเชอมโยงองคความรในทกดานทเกยวของกนเขาดวยกนเพอใหเกดประโยชนสงสดกบกองทพและประเทศชาต

๒.๓.๓ ในมตของการวจยและพฒนาองคความร การวจยและการพฒนาองคความมความสาคญยงตอการปฏบตงานของกองทพ เพราะในบรบทของสถานการณโลกนนมลกษณะทเปนพลวตร มการเปลยนแปลงตลอดเวลา การวจยจะนาไปสการคนหาองคความรใหมๆ ทจาเปนตอการปฏบตของกองทพทงทางตรงและทางออม อกทงยงเปนแนวทางทนาไปสการพงพาตนเองในอนาคตอกดวย

๒.๒.๔ ในมตของการจดการความรและเปนองคกรแหงการเรยนร ในป ค.ศ. ๑๙๙๐ Dr. Peter Senge ไดเสนอแนวความคดเกยวกบองคกรแหงการเรยนรไวในหนงสอวนย ๕ ประการ(The Fifth Discipline: The Art and Practice of Learning Organization) ไดใหความหมายวา “องคกรแหงการเรยนร คอ องคกรทบคลากรในองคกรนนมงมนทจะเพมขดความสามารถของตน มการสรางสรรคผลงานทเปนความปรารถนา เปนทซงมสงใหม ๆ เกดขน และมการขยายขอบเขตของแบบแผนของการคด เปนทซง

๖๓

สามารถสรางแรงบนดาลใจใหม ๆ ไดอยางอสระ เปนทซงสมาชกขององคกรมการเรยนรอย างตอเนองถงวธทจะเรยนรรวมกน”

๒.๒.๔.๑ กาลงพลรอบร (Personal Mastery) หมายถง การเรยนรของกาลงพลจะเปนจดเรมตน คนในองคกรจะตองใหความสาคญกบการเรยนร ฝกฝน ปฏบต และเรยนรอยางตอเนองไปตลอดชวต (Lifelong Learning) เพอเพมศกยภาพของตนเองอยเสมอ

๒.๒.๔.๒ แบบแผนทางความคด (Mental Model) หมายถง แบบแผนทางความคด ความเชอ ทศนคต แสดงถงวฒภาวะ (Emotional Quotient, EQ) ทไดจากการสงสมประสบการณกลายเปนกรอบความคดททาใหบคคลนนๆ มความสามารถในการทาความเขาใจ วนจฉ ย ตดสนใจในเรองตางๆ ไดอยางเหมาะสม

๒.๒.๔.๓ การมวสยทศนรวม (Shared Vision) หมายถง การสรางทศนคตรวมของกาลงพลในกองทพ ใหสามารถมองเหนภาพและมความตองการทจะมงไปในทศทางเดยวกน

๒.๒.๔.๔ การเรยนรรวมกนเปนทม (Team Learning) หมายถง การเรยนรรวมกนของสมาชกในลกษณะกลมหรอทมงานเปนเปาหมายสาคญทจะตองทาใหเกดขนเพอใหมการถายทอดความรและประสบการณกนอยางสมาเสมอ

๒.๔.๕ การคดอยางเปนระบบ (System Thinking) หมายถง การทคนในองคกรมความสามารถทจะเชอมโยงสงตางๆ โดยมองเหนภาพความสมพนธกนเปนระบบโดยรวม (Total System) ไดอยางเขาใจ แลวสามารถมองเหนระบบยอย (Subsystem) ทจะนาไปวางแผนและดาเนนการทาสวนยอยๆ นนใหเสรจทละสวน

๒.๔ ดานระบบอาวธยทโธปกรณและเทคโนโลย (Weapon Systems and Technologies) หมายถงการทกองทพมความทนสมย มระบบอาวธทมประสทธภาพ เชน ฉลาด (SMART) สามารถเลอกเปาหมาย กาหนดเปาหมาย หรอแยกแยะเปาหมายไดเอง เปนตน ซงระบบอาวธยทธโธปกรณเหลานจะตองมความเมาะสมสอดคลองกบระดบของการใชอาวธ

๒.๔.๑ ในมตของระบบอาวธทางยทธศาสตร ในระบบอาวธทางยทธศาสตรนนควรทจะมระบบอาวธทสามารถสรางความไดเปรยบทางยทธศาสตร เพอเพมศกยของกาลงอานาจทางทหารและการมอานาจตอรอง อนนาไปสการรกษาผลประโยชนของชาต โดยการปองปราม ระบบอาวธเหลานมตวอยางไดแก ดาวเทยม ขปนาวธรอน และ เรอดานา เปนตน

๒.๔.๒ ในมตของระบบอาวธในยทธบรเวณ ความจาเปนในยทธบร เวณ มความสาคญ ทจะตองสรางความไดเปรยบและนามาซงชนะในการปฏบตการทางทหาร และโดยเฉพาะอยางยง

๖๔

ในการปฏบตการทางทหารรวม ดงนนระบบอาวธทใชจะตองมความสามารถในการประสานการปฏบตการรวมกนไดทกเหลาทพอยางมประสทธภาพ มความสอดคลอง ครอบคลม และ เหมาะสมกบยทธบรเวณ อาวธเหลานไดแก ขปนาวธพสยใกล จรวดหลายลากลอง เรอรบทตดระบบอาวธทนสมย เครองบนรบทมสมรรถนะสง เปนตน

๒.๔.๓ ในมตของระบบอาวธในระดบยทธวธ การมระบบอาวธยทโธปกรณทจะใชระดบยทธศาสตรและยทธบรเวณ นนสรางความไดเปรยบตอการใชกาลงทหาร แตสงทมผลชขาดสาคญตอการปฏบตการทางทหารนนคอ ระบบอาวธทใชในระดบยทธวธ ดงนนระบบอาวธยทโธปกรณของการปฏบตในระดบนจะตองมขดความสามารถททนสมย เชน ปนเลกยาว ระบบเฝาตรวจ เปนตน

๒.๔.๔ ในมตของระบบควบคมบงคบบญชา การมระบบอาวธยทโธปกรณทงมวลททนสมย แตถาขาดระบบการควบคมบงคบบญชาทสามารถชวยเหลอและสนบสนนใหผบงคบบญชาสามารถตดสนใจไดในภาวะวกฤตทมประสทธภาพแลว การมระบบอาวธทดกไมไดสรางความไดเปรยบหรอความแตกตางอะไรกบฝายตรงขาม ดงนนการมระบบควบคมบงคบบญชาทมขดความสามารถในการเชอมโยงสถานการณตางๆ เพอสรางความเขาใจ (Commin Understanding) และภาพ (Common View of Picture) ทเกดขนใหเหมอนกนแลว ยอมจะไมมประโยชนอนใด เลย ดงนนระบบควบคมบงคยบญชาจงมความจาเปนทจะตองมความทนสมย สามารถผนวกระบบสนบสนนตางๆ เขารวมในการนาเสนอไดอยางมประสทธภาพ เชน ระบบเฝาตรวจระยะไกล และ ระบบลาดตระเวณ เปนตน

๒.๕ การพฒนาเครอขายความรวมมอ (Networking) การทกองทพจะเปนกองทพทมความทนสมยนน กองทพไมสามารถปฏบตไดโดยลาพง เพราะฉะนนการมหนสวนทางยทธศาสตรทสงทมความจาเปน อกทงยงชวยนาพาใหกองทพไปสความทนสมยไดตามเปาหมายของการพฒนา ซงเครอขายทสาคญทมสวนรวมในการพฒนากองทพไดแก

๒.๕.๑ เครอขายกบสวนราชการภายในกระทรวงกลาโหม การประสานงานกบสวนราชการภายใน กห. เปนสงทมความสาคญยง เพราะการพฒนากองทพนนจะตองอาศยสวนราชการใน กห . และมความจาเปนอยางยงทจะตองมวสยทศนรวมกน อนนาไปสการรวมมอกนพฒนากองทพใหมความทนสมย

๒.๕.๒ เครอขายกบสวนราชการภายนอกกระทรวงกลาโหม การประสานการทางานกบสวนราชการภายนอก กห. กมความจาเปนไมแพการรวมทางานกบสวนราชการภายใน กห. เพราะกงงานดานความมนคงเปนกงงานทมสวนราชการอนๆ ท ไมไดสงกด กห. อกหลายหนวยงาน และยงจะชวยใหการพฒนากองทพมความเปนไดทจะไปถงเปาหมายทกาหนดไว

๖๕

๒.๕.๓ เครอขายกบภาคเอกชน ภาคเอกชนกเปนสวนหนงทมความสาคญไมตางไปจากสวนราชการอนๆ ทงทางตรงและทางออมทจะชวยยกระดบกองทพใหมความทนสมย เพราะในบางมต กองทพตองรบรปแบบ แนวทาง การดาเนนงาน รวมถงการประสานงานกบภาคเอกชน เพอรวมกนปฏบตภาระกจ ในการตอบสนองตอภยคมคามรปแบบเดม และภยคกคามรปแบบใหม เพราะฉะนนกองทพมความจาเปนตองไดรบการพฒนายกระดบใหมความทนสมยเพอใหเกดความเทาเทยมในการปฏบตงานรวมกบภาคเอกชน

๒.๕.๔ เครอขายกบภาคประชาสงคม ในบางสถานการณภาคประชาสงคมเปนหนวยงานทตองมาปฏบตงานรวมกบกองทพ ในภยคกคามรปแบบใหม ดงตวอยางเชน การเขาจดการตอภยภบต ซงในอดตทผานมากองทพทามกลางบรบทของภยคกคามรปแบบเดม กองทพมกจะเขาปฏบตในลกษณะเปนหนวยงานหลก หนวยงานนา และบางครงเปนหนวยงานเดยว แตในภยคกคามรปแบบใหมกองทพ จะตองปฏบตงานรวมกบภาคสวนตางๆ เพอใหการปฏบตการรวมกบภาคสวนอนๆ ไดอยางสอดคลอง กองทพตองมการปรบกระบวนการ แนวคด และวธปฏบตใหมความทนสมยสอดคลอง เขาใจในหนวยงานทตองปฏบตงานรวมกน ดงนนภาคประชาสงคมจงเปนหนวยงานประเภทหนงทจะตองมการพฒนาสรางความสมพนธ

๒.๕.๕ เครอขายกบกองทพประเทศเพอนบานและพนธมตร ประเทศเพอนบานและพนธมตรลวนแตเปนหนวยงานสาคญทจะชวยใหเกด แนวคด วธการ และรปแบบของการปฏบตการ เพราะมความเปนไปไดในอนาคตวาเราตองปฏบตงานรวมกน หรอในบางมตจะมความเปนไปไดวาจะมการถายทอดเทคโนโลยทางทหารหรอแลกเปลยนซงกนและกน ดงนนการมความสมพนธทดกบกองทพประเทศเพอนบานและพนธมตรจะชวยยกระดบกองทพใหมความทนสมยเทยมกบกองทพนานาประเทศ

๒.๕.๗ เครอขายกบนานาชาต บทบาทของกองทพในปจจบนไมไดจากดทมการปฏบตแตในประเทศเทานน การเขาปฏบตรวมกบนานาชาต ทงกองทพนานาชาต และ องคกรทไมใชรฐ อยางเชน องคการสหประชาชาต อาเซยน หรอ NGOs ตางๆ เปนตน ดงนนกองทพตองยกระดบใหมความทนสมยเพอรองรบกบความสมพนธในระดบนานาชาตทจะเกดขน ใหสามารถปฏบตภารกจไดอยางมประสทธภาพ

๓. ปจจยแหงความสาเรจ

การทกองทพจะพฒนาสความทนสมยไดนนคงจะตองมปจจยสาคญทจะชวยนาไปสความทนสมยได โดยปจจยสาคญทจะนาไปสความสาเรจจะประกอบดวย

๓.๑ ปรบปรงกระบวนการกาหนดยทธศาสตร (Strategic Development Process): หนวยงานทเกยวของควรทจะมการปรบปรงกระบวนการกาหนดนโยบายหรอยทธศาสตรใหม

๖๖

ทศทางทมงไปสเปาหมายเดยวกน เพอใหเกดการประสานสอดคลอง และการทางานรวมกนไดอยางมประสทธภาพมากกวาตางคนตางมเปาหมายของตนเอง

๓.๒ เนนการมสวนรวมจากทกภาคสวน (Participation): การพฒนากองทพไปสความทนสมยทไดผลอยางเปนรปธรรมและไดรบการยอมรบจากหนวยปฏบต สงทสาคญเปนอยางยงคอ การใหผทมสวนเกยวของเขามามสวนรวมในการกาหนดวตถประสงค ยทธศาสตรหรอนโยบายตงแตเรมแรกจนเสรจสนออกมาเปนนโยบายหรอยทธศาสตร และรวมไปถงแผนปฏบตการ จะทาใหเกดการยอมรบในยทธศาสตร นโยบาย หรอแผนฯ ดงกลาว หลงจากทจดทาเสรจสน และหนวยงานตาง ๆ นาไปปฏบตอยางมประสทธภาพ

๓.๓ จดทาคมอหรอแนวความคดในการปฏบต (Guidance or Concept of Operations: CONOPS): เพอใหหนวยงานทตองนานโยบายหรอยทธศาสตรไปแปลงเปนแผนปฏบตการ สามารถดาเนนการไดตรงตามเจตนารมณของกรอบแนวคดในการจดทานโยบายหรอยทธศาสตรทแตละฝายไดกาหนดรวมกน ซงทาใหหนวยปฏบตสามารถศกษาแนวทางขนตนไดโดยไมตองรอชดขบเคลอนทางยทธศาสตรมายงหนวยงาน

๓.๔ จดใหมการปฏบตงานทเปนเลศ (Best Practice): โดยประสาน ผลกดน และใหความสาคญ ในประเดนตาง ๆ เชน ภาวะผนา ดานการจดทานโยบาย และการสนบสนนการพฒนายทธศาสตร ใหสามารถเชอมโยงและหลอหลอมเขากบกระบวนการในการจดทายทธศาสตรของแตละกองทพ ซงตองอาศยการBenchmarking อยตลอดเวลา อนนาไปสเปาหมายปลายทางทกาหนดไว

๓.๕ จดตงชดขบเคลอนยทธศาสตร (Strategic Driven Team): เพอใหเกดความเขาใจในกรอบแนวคดของนโยบายหรอยทธศาสตรทพฒนากองทพ หนวยงานททาหนาทในการจดทายทธศาสตรจะตองจดชดทางานเคลอนท (Mobile Team) เพอไปใหขอเสนอแนะ คาปรกษา และถายทอดเจตนารมณทแทจรงของกรอบแนวคดนโยบายหรอยทธศาสตรทจดทาขน

๓.๖ พฒนาความสามารถเชงสมรรถนะหลก (Core Competencies): โดยพฒนากลมของทกษะ ความร ความสามารถ รวมทง พฤตกรรม คณลกษณะและทศนคตทกาลงพลทเกยวของในกระบวนการพฒนาขดความสามารถกองทพจาเปนตองมเพอปฏบตงานอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และเพอใหสามารถเขาไปเปนสวนหนงของการพฒนากองทพไดอยางไดอยางเหมาะสม

๓.๗ ใชเทคโนโลยสนบสนนการทางาน (Using Information & Communication Technology): ปจจบนความกาวหนาของเทคโนโลยตาง ๆ โดยเฉพาะเทคโนโลนสารสนเทศ หรอ IT (Information Technology: IT) นนสามารถชวยใหการทางานมประสทธภาพมากขน เชน การใช IT ในการคนควาหาขอมลเพอนามาใชในการวเคราะหสภาวะแวดลอม หรอการจดทาคลงขอมลรวมความมนคง

๖๗

(National Security Data Warehouse) เพอใหเกดการแลกเปลยนความร ขอมล ขาวสาร และอนอนจะนาไปสการพฒนากองทพใหมความทนสมยสามารถ ปฏบตหนาททไดรบมอบอยางมประสทธภาพ

ทามกลางกระแสการเปลยนแปลงในปจจบน กองทพมความจาเปนอยางยงทจะตองมการปรบเปลยนกองทพใหมความเหมาะสมความสอดคลองกบสภาวะแวดลอมทเปลยนไปอยางรวดเรว เพอใหกองทพไทยซงเปนหนวยงานหลกของประเทศทรบผดชอบกจการปองกนประเทศมทศทางในการปฏบตราชการและมเปาหมายในการดาเนนการทชดเจน อนนาไปสการปกปองรกษาผลประโยชนของชาตในมตตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ประสทธผล และเปนรปธรรม การทกองทพจะพฒนาไปสความทนสมยไดนน จะมปจจยสาคญคอ

๑) การพฒนากองทพสความทนสมยภายใตบรบทของโครงสราง และการจด

๒) การพฒนากองทพสความทนสมยภายใตบรบทของคณภาพชวตของกาลงพล

๓) การพฒนากองทพสความทนสมยภายใตบรบทขององคความรใน

๔) การพฒนากองทพสความทนสมยภายใตบรบทของระบบอาวธยทโธปกรณและเทคโนโลย

๕) การพฒนากองทพสความทนสมยภายใตบรบทของการพฒนาเครอขายความรวมมอ

โดยการพฒนาในมตทง ๕ จะสงผลทนาปส การพฒนากองทพมความทนสมย หรออกนยหนงคอแนวคดของ การปฏวตกจการทหาร (Revolutionary Military Affair : RMA) เพอรองรบและปรบเปลยนกองทพใหสามารถแผชญกบภยคกคามในรปแบบตางๆ ทเกดขนในอนาคตไดอยางมประสทธภาพ

สงคราม ๔ ยค

การเปลยนแปลงของสงครามนนในปจจบนมผเสนอแนวคดไวหลากหลาย เชน มองตามยคของสงคมตามแนวความคดของ อลวน ทอฟเลอร (Alvin Toffler) นกอนาคตทานายในทศวรรษทผานมาผเสนอแนวความคดในเรองของ “คลนลกท ๓” ทแบงสงครามตามสภาพสงคมออกเปน ๓ ยค คอ ยคเกษตรกรรม ยคอตสาหกรรม และยคสารสนเทศ ในหนงสอ War and Anti-War: Survival at the Dawn of the ๒๑st Century (๑๙๙๓) และ War and Anti-War: Making Sense of Today's Global Chaos (๑๙๙๕) หรอการแบงสงครามตามมต เชน ในบทความ “The New Dimension in War” ของ อาเจย ซงห ( Ajay Singh) ในวารสาร Joint Force Quarterly: JFQ ฉบบ Winter ๑๙๙๕–๙๖ ทไดกลาวถง สงครามในสองมตทรบกนในมต กวาง x ยาว เชน สงครามของอาณาจกโรมน

๖๘

สวนสงครามสามมตทรบกนในมต กวาง x ยาว x สง เชน การใชอากาศยานเขารวมทาการรบตามหลกนยมรบรวมอากาศพนดน (Air-Land Battle) และสงครามสมตทรบกนในมต กวาง x ยาว x สง x เวลา เชนการรบในปจจบนทนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศมาผนวกเขาในการดาเนนสงครามเพอชวยในการประมวลและเปลยนโฉมหนาในการทาสงคราม

นอกจากนสงครามสมยใหมยงมการแบงออกเปนยค ๆ ดงเชนบทความของ พ.อ. วลเลยม เอส. ลนด (Col. William S. Lind) และคณะ ในบทความชอ “The Changing Face of War: Into the Fouth Generation” ทตพมพในวารสารนาวกโยธนสหรฐ ฯ (Marine Corps Gazette) ฉบบประจาเดอน ตลาคม พ.ศ. ๒๕๓๒ (ค.ศ.๑๙๘๙) หนา ๒๒ – ๒๖ ไดกลาวถงสงครามสมยใหมใน ๔ ยค โดยใชปจจยในการพจารณาแบงแยกยคทเหมอนกน ๔ ประการคอ (๑) ภารกจและคาสง (๒) ระดบของการรวมศนย ในการสงกาลง (๓) ระดบของการดาเนนกลยทธ และ (๔) เปาหมายในการทาลายขาศก สาหรบสงครามทง ๔ ยคไดแก

- สงครามยคท ๑: เปนยคทใชปนไฟหรอปนคาบศลาหรอปนทลากลองไมมเกลยว โดยใชยทธวธทเปนแถวเปนแนว อยางเชนในสงครามกลางเมองสหรฐ ฯ การดาเนนสงครามในยคนใหมประสทธภาพ จะตองอาศยอานาจการยงทสงสด โดยกาลงพลจะตองผานการฝกทหนกเพอทจะสงผลใหมหนวยในการรบมอตราการยงทสง การรบทเปนแถวเปนแนวนจะมพลงขบเคลอนคอ วฒนธรรมและเทคโนโลย สวนยทธศลป หรอศลปะในการนาทพของผทเปนแมทพนนจะเนนท สญชาตญาณของตวแมทพนายกองเอง เชน สญชาตญาณในการนาทพของพระเจานโปเลยน ทใชเวลาและพนทในการสรางสนามรบทกอใหเกดผลแตกหก สงครามในยคนจะใชแนวความคดเปนพลงขบเคลอน และการสรางความไดเปรยบในสงครามคอ กาลงพลจานวนมาก (massed manpower)

- สงครามยคท ๒: การดาเนนสงครามในยคนเรมเกดขน เมอมการสรางปนทมเกลยวลากลอง บรรจกระสนทางทายลากลอง มการใชลวดหนามในการสรางเครองกดขวาง มการใชปนกล และอาวธเลงจาลอง อยางเชน ปนใหญ เครองยงลกระเบด ฯลฯ สวนยทธวธในการรบจะใชการยงประกอบการเคลอนท การตงรบนนฝายตงรบจะใหความสาคญกบปองกนการเจาะจากฝายรกทงกาลงขนาดใหญทบกเขามาตรงหนา (ในการรบดวยวธรกของสงครามทางบกจะเรยกวา การเขาตตรงหนา) สวนการรกนนจะใชการกระจายกาลงเปนหนวยขนาดเลกจากเสนหลกการรก (แนวทางการเคลอนทหลกในการรกเขาหาขาศก) เคลอนเขาหาขาศก การดาเนนสงครามในยคนจะใหความสาคญในอาวธยงเลงจาลองมากกวาสงครามในยคแรก โดยการใชอาวธเลงจาลองทาการยงอยางหนาแนนนนจะไดอทธพลมาจากพระเจานโปเลยน ฯ ทใช “ปนใหญยงทาลาย แลวใชทหารราบเขายดครอง” สงครามในยคน จะใชอานาจการยงเปนกลมกอนแทนการใชกาลงทหารเปนกลมกอนแบบสงครามในยคแรก ซงทางกองทพสหรฐ ฯ เองไดใชแนวความคดนเปนหลกพนฐานในการกาหนดหลกนยมจนกระทง ทศวรรษท ๙ ของครสตศตวรรษท ๒๐ (๑๙๘๐s) สวนกองทพไทยของเรายงคงใชแนวความคดของสงครามในยคทเปนแนวทางในการฝกกาลงรบตามแบบอย (รบตามแบบ หมายถง การรบตามแบบมาตรฐานทนากาลง เขาทาการรก รบ หรอ รนถอย) สงครามยคนจะอาศยเทคโนโลยเปนพลงขบเคลอน และเปลยนแปลง

๖๙

รปแบบการดาเนนสงคราม เชน การสรางปนใหญหนก หรอ การสรางเครองบนทงระเบด ส วนยทธศลปทใชนนจะเปนลกษณะของการประกนความสาเรจจากบนลงลาง โดยใชการเคลอนยายกาลงเขาทาการโอบลอมขาศกในสนามรบ มกระบวนการตดสนใจทมความสอดคลองระหวางเวลาและสถานทโดยอาศยโทรเลขและรถไฟ ซงมการใชครงแรกโดย เฮลมท วอน มอลเค (Helmuth von Moltke ๑๘๔๘-๑๙๑๖) ผบญชาการกองทพเยอรมนในสงครามโลกครงท ๑ ทนาแผนชลฟเฟน (Schlieffen Plan) มาดดแปลง สงครามในยคท ๒ นการสรางความไดเปรยบในสงครามคออานาจการยง (firepower)

- สงครามยคท ๓: เปนการดาเนนสงครามทเกดขนจากการเพมขดความสามารถของอานาจการยง (firepower) ในสนามรบประกอบกบการดาเนนกลยทธ (maneuver) ซงเปนยทธวธทไมเปนเสนตรงท (nonlinear tactics)ใชกาลงทหารกระจายเปนหนวยขนาดเลกทาการแทรกซม (infiltration) เพอหลกเลยงการปะทะโดยตรงกบขาศก แลวเขาทาลายบรเวณจดออนของขาศกในทางลก ไมใชการเขาทาลายลาง (attrition) ซงเปนยทธวธแบบเสนตรง (linear tactics) ทคนหาขาศกแลวทาลายแบบสงครามในสองยคแรก ตวอยางของสงครามยคนไดแก ยทธการสายฟาแลบ (blitzkrieg) ของเยอรมนทใชในสงครามโลกครงท ๒ สาหรบยทธศลปของสงครามในยคน จะเปนการผสมผสาน กนระหวาง การประสานสอดคลองระหวางเวลา สถานท และรวมถงความพยายามทจะทาใหกาลงทหารขาศกเลกลมความพยายามทจะเอาชนะในการรบ กระบวนการตดสนใจในสงครามยคนจะใช วงรอบอดดา (Observation-Orientation-Decision-Action Loop: OODA Loop) ของ น.อ. จอหน บอยด (Col. John Boyd) นายทหารอากาศนอกราชการ สงครามในยคท ๓ นจะใชแนวความคดเปนพลงขบเคลอน และการสรางความไดเปรยบในสงครามคอการดาเนนกลยทธ (maneuver)

- สงครามยคท ๔: เปนสงครามทไมมกรอบทชดเจนในทก ๆ ดาน สงครามในยคนไมใชแตมเพยงทหารเทานนทมบทบาทหลก แตพลเรอนกลบเขามามบทบาทททดเทยมเทากนกบทหาร หรอในบางครงมบทบาทมากกวาทหารเสยอก การเปลยนแปลงททาใหกาวมาสสงครามในยคท ๔ นนไดแก ปจจย ๒ ปจจยหลกคอ แนวความคด เชน การโจมตทประชาชน วฒนธรรม และปจจยอน ๆ ของขาศกมากกทกาลงทหาร และเทคโนโลยเพอสรางความไดเปรยบในดานตาง ๆ เชน เทคโนโลยสารสนเทศ โดยทปจจยทง ๒ นเกดขนจากผลกระทบของการเปลยนแปลงทางสงคม ทาใหแนวความคดในลกษณะเกาคอ รฐ -ชาต (state-nation) ถกปรบเปลยนมาเปนประชาสงคม (civil society) ทเนนไปยงกลมตาง ๆ ในสงคมทมพลงอานาจในการตอรองอานาจการบรหารของรฐ ฯ แนวความคดนกอใหเกดรปแบบของการดาเนนสงครามอน ๆ ตามมาเชน แนวความคดในการดาเนนยทธศาสตรแบบไมสมมาตร (Asymmetric Strategy) หรอ การกอการราน/การกอความไมสงบ (terrorism/insurgency) การสงครามในยคนจะมองไปท การดาเนนสงครามทมมากกวาสงครามตามแบบเพยงอยางเดยว (conventional warfare) หรอทเรยกวา สงครามไมตามแบบ (unconventional warfare) อยางเชน สงครามจตวทยา การกอการราย การกอความไมสงบ การปฏบตการอนนอกเหนอสงคราม เปนตน การดาเนนสงครามในยคน ในยคตน ๆ จะม ทง ท อ ลอวเลนซ (T. E. Lawrence) หรอท

๗๐

รจกกนในนาม ลอวเลนซแหงอาระเบย(Lawrence of Arabia) เหมาเจอตง (Mao Zedong) และ โว เหวยน เกยบ (Vo Nguyen Giap) ในยคท ๔ นจะใชแนวความคดเปนพลงขบเคลอน และการสรางความไดเปรยบในสงครามคอความไมสมมาตร (asymmetric) โดยอาศยรากฐานมาจาก การกอความไมสงบ (insurgency)

ปจจบนนกการทหารหลายคนมความเชอวาโลกกาลงเผชญกบสงครามในยคท ๔ คอการเผชญกบ การดาเนนการตาง ๆ ขามชาต (transnational) เชน อาชญากรรม การกอการราย การคามนษย (ปจจยในเรองของความมนคงมนษย) ฯลฯ อยางไรกตาม นกการทหารบางคนยงไมเหนดวยกบแนวความคดในการแบงสงครามออกเปน ๔ ยค เชน ในบทความทชอ “The Problem with Fourth-Generation War” ของ แอนตนโอ เจ. เอกชฟวาเรย II (Antulio J. Echevarria II)

สงครามพนทาง (Hybrid War)

กระแสการเปลยนแปลงทเกดขนอยางตอเนองในปจจบนไดกอใหเกดรปแบบ วธการ กระบวนการใหมๆ ขนตามมาอยามากมาย ซงการเปลยนแปลงเหลานไดสงผลตอความเปนอยของเหลามวลมนษยชาต อยางใหญหลวง และหนงในนนคอ สงทเรยกวาสงคราม ทผานมาเรามกจะทราบวาสงคมจะถกแบงเปนยคตาง เชน สงครามยคท ๔ (๔th War), สงครามในยคสารสนเทศ (Information Age), สงครามในยคหลงสงครามเยน (Post Cold War) หรอ สงครามในยคหลงสมยใหม (Post Modern) ทงนขนอยกบวาจะนาแนวความคดในการแบงยคของใครมาใช (ตามนกโบราณคด นกมานษยวทยา นกสงคมวทยา หรอ นกการทหาร) และดวยยคตางเหลานเอง สงครามไดเกดการเปลยนรปแบบ ลกษณะ วธการ และผทเขามามสวนเกยวของ (ผมสวนไดสวนเสย: Stakeholders) ทาใหเกดความสลบซบซอนมากขน วธคดของนกการทหารทมมมมองในลกษณะเดมๆ อาจจะนามาใชไมไดผลนก ดงเชนทจะกลาวตอไป สงครามพนทาง หรอคาศพทในภาษาองกฤษคอ Hybrid Warfare

สงครามพนทางเปนคาศพททมการกลาวถงกนมากขนในชวง ๑-๒ ปมาน และมแนวโนมจะไดมความสาคญตอประเทศมหาอานาจอยางสหรฐฯ ดงจะเหนไดจากบทความทางวชาการทหาร ไดกลาวถงสงครามพนทางไวเชน บทความเรอง Hybrid Warfare and Challenges ของ Frank G. Hoffman ทตพมพในวารสาร Joint Force Quarterly, issue ๕๒, ๑st quarter ๒๐๐๙ ของมหาวทยาลยปองกนประเทศสหรฐฯ และบทความเรอง Hybrid Wars ของ พ.อ. John J. Mccuen (นอกราชการ) ทตพมพในวารสาร Military Review ของ วทยาลยเสนาธการและผนา (รร.เสนาธการทหารบก สหรฐฯ) ฉบบ เดอน มนาคม – เมษายน ๒๐๐๘ เอกสารวจยของวทยาลยการทพบก เรอง Hybrid War: A New Paradigm For Stability Operations In Failing States ทเขยนโดย พ.อ.Margaret S. Bond และเอกสารของสถาบนโปโตแมค เรอง Conflict in the ๒๑th Century: The Rise of Hybrid ทเขยนโดย Frank G. Hoffman

๗๑

ในบทความของ Frank G. Hoffman ไดมการกลาวถง สงครามในรปแบบตาง โดยเฉพาะมการกลาวถง สงครามใน ๒ ลกษณะใหญคอ ๑) สงครามผสม (Compound War) – เปนสงครามทมลกษณะของการเชอมโยงทางยทธศาสตร แตมการปฏบตทแยกสวนกนระหวาง กาลงตามแบบ (Conventional Forces) และ กาลงนอกแบบ (Irregular Forces) ใชการประสานสอดคลองในการปฏบตการทางทหารเปนหลก ตวอยางไดแก สงครามปฏวตของสหรฐฯ ทใชทงกาลงทหารหลกและกาลงทหารบานหรอกาลงประจาถน (Militia) ในการตอสเพอเอกราชจากองกฤษ หรอ ในสงครามเวยดนามทฝายเวยดนามเหนอ ไดใชการผสมผสานการปฏบตการทางทหารระหวาง กองทพเวยดนามเหนอและเวยดกง ซงถาจะสงเกตแลวจะพบวา การปฏบตทางทหารจะมการแบงแยกเขตความรบผดชอบหรอพนทปฏบตการ (Operation Area) กนอยางชดเจน และ ๒) สงครามพนทาง (Hybrid War) – เปนสงครามทมการผสมผสานกาลงตามแบบและกาลงนอกแบบปฏบตการทางทหารรวมกนอยางแยกไมออก ตวอยางของสงครามในลกษณะนไดแก สงครามระหวางอสราเอล-เลบานอน พ.ศ. ๒๕๔๙ (The Second Lebanon War: ๒๐๐๖) ทมการปฏบตการทางทหารอยางเดนชดของกลมฮซบอลเลาะห (Hizballah) ซงเปนกองกาลงตดอาวธทเปนตวแสดงทไมใชรฐ (Non-State Actor) ทมความขดแยงกบรฐคออสลาเอลโดยตรง

สาหรบความหมายของสงครามพนทางนนมผใหคาจากดความไวดงน Frank G. Hoffmanไดกลาววา “Hybrid Wars incorporate a range of different modes of warfare including conventional capalities, irregular tactics and formations, terrorist acts including indiscriminate violence and coercion, and criminal disorder.” หรอถอดความเปนภาษาไทยไดวา “สงครามพนทางเปนสงครามทมการผสมกนระหวางลกษณะตางๆของการดาเนนสงคราม ทใชทงขดความสามารถของสงครามตามแบบ ยทธวธนอกแบบ และ การกอการราย ทใชความรนแรง การบบบงคบขเขญ และการกออาชญากรรมในรปแบบตางๆ”

สวน พ.อ. John J. Mccuen ไดกลาววา “Hybrid wars are fought not on conventional battlegrounds, but on asymmetric battlegrounds within the conflict zone population, the home front population, and the international community population. Irregular, asymmetric battles fought within these populations ultimately determine success or failure.”

ซงถอดใจความเปนภาษาไทยไดวา “สงครามพนทางเปนการตอสทไมใชแตเพยงการสรบในสมรภมตามแบบ แตเปนสมรภมอสมมาตร ทเกดขนภายในเขตของกลมชนทองถนดงเดม ซงการสรบในสมรภมอสมมาตรภายในกลมชนทองถนดงเดมนเองจะเปนสงกาหนดความสาเรจหรอความลมเหลว"

และยงไดกลาวอกวา “Hybrid wars are a combination of symmetric and asymmetric war in which intervening forces conduct traditional military operations against enemy military forces and targets while they must simultaneously—and more decisively—attempt to

๗๒

achieve control of the combat zone’s indigenous populations by securing and stabilizing them (stability operations).”

ซงถอดใจความเปนภาษาไทยไดวา “สงครามพนทางเปนการผสมผสานระหวางสงครามสมมาตรและสงครามอสมมาตร ทมการใชกาลงทหารในรปแบบทวๆไปในการตอสกบขาศก ในขณะเดยวกนกจะพยายามควบคมพนทการสรบของกลมชนทองถนดงเดม ดวยการรกษาความมนคงและการสรางเสถยรภาพขน”

จากมมมองและความหมายจากทไดกลาวมาในขางตนนนจะพบวา สงครามพนทางเปนเรองทไมไดเกดขนใหมแตเปนรปแบบของสงครามทมมานานแลว สงครามพนทางจะมความเกยวของกบ การดาเนนสงครามตามแบบและสงครามนอกนอกแบบผสมผสานกนโดยใชทงสงครามแบบสมมาตรทใชกาลงทหารเขาสรบกนและสงครามอสมมาตรทใชทงเทคนคการกอความไมสงบและการกอการรายทมงปฏบตตอประชาชน ดงนน สงครามพนทางจงมลกษณะเปนสงครามแบบเบดเสรจ (Total War) ทเรารจกกนด โดยการดาเนนสงครามจะทาการผนกกาลงผสมผสานทรพยากรและกาลงอานาจของชาตทมอยทงมวลเขาทาการทาการสรบโดยไมคานงวาจะเปนกาลงทหารหรอประชาชน เพยงสงทใหมกคอการปฏบตการทางทหารทมความสลบซบซอนมากขนแบงแยกยากมากขนและเปาหมายไมไดจากดทกาลงทหารเทานนแตยงรวมถงประชาชนทอยแนวหลงดวย นอกจากนคสงครามหรอความขดแยงไมจาเปนตองเปนรฐตอรฐแตจะเปนรฐตอกลมคนทไมใชรฐกได

ดงนนถาจะกลาวไปแลวความใหมของรปแบบของสงครามหรอความขดแยงในลกษณะสงครามพนทางจงเปนแนวคดใหมทคนตะวนตกอาจจะเพงคนพบแตบนความเปนจรงแลวสงเหลานอยคกบคนตะวนออกมาชานาน ดงคากลาวของคนไทยทวา “ไมไดดวยเลหกเอาดวยกล ไมไดดวยมนตกเอาดวยคาถา” ถงแมคนเอเซยอาจจะมววฒนาการในดานความเจรญสคนตะวนตกไมไดแต อยาลมวาคนตะวนออกนนกมอารยะธรรมมายาวนานเหมอนกนเพยงแตมงไปในดานจตใจมากกวาวตถ ซงสงเหลานลวนแตหลอหลอมใหมจตใจเปนนกสทคนตะวนตกยากทจะเขาใจ และนเองททาใหมหาอานาจหลายประเทศตองพายแพสงครามขนสดทายใหกบคนตะวนออก

การกอการรายในยคสารสนเทศ

การเกดเหตกอวนาศกรรมเมอ ๙ ก.ย.๒๕๔๔ ในสหรฐอเมรกา ทผานไดเปรยบเสมอนกบเปนปฐมบทของรปแบบการกอการรายทมรปแบบของการปฏบตการทแตกตางไปจากเดม ทมความรนแรง และความเสยหายมากขน ดาเนนการเปนกระบวนการในทางลบ มความประสานสอดคลองอยางลงตว และทสาคญไดสราง ความเสยหายทงชวต ทรพยสน เปนจานวนมาก และทสาคญยงกวานนไดสราง ความหวาดกลว

๗๓

เสยใจ อยากทจะแกแคน โกรธแคนทฝงแนนจดจายากทจะลมเลอนกบผทไดรบผลกระทบโดยตรง ซงสวนใหญไมไดเกยวของกบมลเหตของความขดแยงเพราะเปนผบรสทธ ทถกเลอกใหเปนเปาหมาย

นอกจากนเหตการกอวนาศกรรมฯ ดงกลาวยงไดสะทอนถงแนวคดทางทหารใหมๆ ทเกดขนมาคอ เชน สงครามยคท ๔ (Fourth Generation Warfare) และ สงครามอสมมาตร (Asymmetric Warfare) ท นาเสนอวาสงครามสมยใหมทจะเผชญนนมแนวโนมทรฐจะตองเผชญกบคสงครามทไมใชรฐมากกวารฐ และคสงครามทไมใชรฐนจะตอสกบรฐโดยใชความอสมมาตร ความรนแรง ความหวาดกลว และ ความไมมรปแบบ อกทงยงมแนวคดทการกลาวถงการทรฐผสมผสานสงครามรปแบบเดมเขากบสงครามรปแบบใหมๆ เชน สงครามนอกแบบ การกอการราย หรอ การกอความไมสงบ โดยใชดาเนนสงครามกบรฐคสงคราม ทเรยกวา สงครามพนทาง (Hybrid Warfare)

ดงนนเมอการกอการรายไดมกระบวนทรรศนใหมทเปลยนแปลงไปจากเดม ยอมจะสงผลใหรปแบบวธการ และวธคดของการกอการรายมความเปลยนแปลงไป หากกองทพยงคงใช กรอบแนวคด หลกนยม แผน และ ระเบยบปฏบตประจา (Standard Operation Procedure : SOP) เดมๆ ในการเผชญกบการกอการรายทเกดขนและกาลงจะเกดขน คงเปนสงทไมคอยดนก เพราะอาจจะไมสามารถยตหรอเอาชนะกลมกอการราย ทไดเปลยนรปแบบ วธการ และวธคด ไปแลว การศกษาถงการกอการรายในยคสารสนเทศ จงมความจาเปนทกองทพ และ สวนงานทเกยวของ และผทสนใจ จะตองทาความเขาใจ เพอทจะไดมความเขาสภาวะภยคกคามและปญหาทมาจากภยกอการรายในปจจบนไดดยงขน

๑. กระบวนทรรศนใหมกบการกอการราย

กระแสการเปลยนแปลงตางๆ ทเกดขนในปจจบนไดสงผลกระทบตอแนวคดในการกอการรายในภาพรวม ทาใหมมมองทตกกระทบตอการกอการรายและการตอตานการกอการรายมความสลบซบซอนสงมากขน ดงนนการใชหลกนยม แนวคด และวธคดทเคยประสบความสาเรจมาในอดต แลวนามาปดฝนใชกบสถานการณทมความสลบซบซอนอาจจะเปนวธทไมมประสทธภาพมากนก และในบางครงอาจจะนา ไปสการลมสลายของรฐในทสด เพราะกระบวนทรรศนของการกอการรายไดมการเปลยนแปลงไปสวธคดใหม รปแบบใหมๆ ขนตอนใหมๆ และ การปฏบตการทในรปแบบใหมๆ เปนตน สาหรบกระบวนทรรศนใหมของการกอการรายประกอบดวยรายละเอยดดงน

๑.๑ มลเหตแหงการกอการราย การกอการรายในปจจบนจะมมลเหตทสาคญทนาไปสการกอการรายของกลมกอการราย ๕ ประการ ดงแสดงในรปท ๑ โดยกลมกอการรายทเกดขนใหมหรอดารงอยในปจจบนจะมมลเหตสาคญของการกอการรายทมสาเหตมาจากอยางนอยหนงประการจาก ๕ ประการ สาหรบรายละเอยดของมลเหตแหงการกอการรายสามารถอธบายไดดงน

๗๔

รปท ๑ มลเหตของการกอการราย

๑.๑.๑ ความไมเทาเทยม (Not Equal) : ความไมเทาเทยมในสงคม ความแตกตางระหวางชนชน ทมอยมากในสงคมใดสงคมหนง ยอมทจะนาไปสความไมพอใจในสภาพท เปนอย และถามกลมคนทตองการตอสเพอใหเกดความเทาเทยม ยอมจะมความเปนไปไดทจะรวมตวกนและถากลมทรวมตวกนมระดบความเขมแขงทมากพอ กอาจจะนาไปสการกอการราย สวนใหญแลวความไมเทาเทยมมกจะนาไปสการกอความไมสงบทจะมงเปลยนแปลงหรอลมลางอานาจรฐ โดยใชแนวทางการกอการรายเปนเครองมอในทจะทาการปฏวตลมลางอานาจรฐทเปนอยในปจจบน ตวอยางของกลมกอการรายทมสาเหตมาจากความไมเทาเทยมไดแก กลมเฮซบอลลาห เปนกลมกอการรายมสลมชอะ ชาวปาเลสไตน

๑.๑.๒ ความไมเพยงพอ (Not Enough) : ความตองการพนฐานและทรพยากรในสงคมใดสงคมหนง คนในสงคมนนควรทจาไดมโอกาสทจะใชทรพยากรนนและควรไดรบโอกาสทจะเขาถงความตองการพนฐานเหลานนอยางนอยกเพอการดารงชพ แตเมอไรกตามคนในสงคมไมไดรบโอกาสดงกลาว อาจจะถกเบยดเบยนจากผทมกาลงมากกวาหรอเขมแขงกวามาเบยดเบยนทรพยากรตางๆ ยอมทจะสรางความไมพอใจกบผทถกเบยดเบยนและนาไปสการตอสโดยการรวมตวกนเปนกลมกอการรายเพอตอสกบการถกเบยดเบยนในทสด ตวอยางของกลมกอการรายนไดแก กลมอลกออดะห เปนตน

๑.๑.๓ ความไมเขมแขง (Not Strong) : การทสงคมหนงสงคมใดขาดความเขมแขง ไมสามารถทจะมกาลงในการทจะปกปองดแลผลประโยชนของตนได นนยอมทจะมโอกาสทจะถกเบยดโดยผทเขงแรงกวา และผทแขงแรงกวายอมทจะมกาลงอานาจในการปกปองผลประโยชนของตนเอง และรวมไปถง

๗๕

การเบยดเบยนผทมกาลงอานาจออนดอยกวา ดงนนการทสงคม หรอ รฐ หรอ ประเทศทมความออนแอกวาจะปกปองผลประโยชนของตนเองไดนน ถานากาลงอานาจไมวาดานใดของตนไปชนตรงๆ กบผทแขงแรงกวา ยอมจะนาไปสความเสยหายยอยยบ ดงนนวธทจะตอสกบผทเขมแขงกวาไดอยางเทาเทยมคอการทาสงครามอสมมาตร คอชดเชยความออนแอกวาของตนดวยการใชวถทางของการกอการรายกบผทแขงแรงกวา ตวอยางของกลมกอการรายทมสาเหตมาจากความไมเขมแขงไดแก กลมอลกออดะห เปนตน

๑.๑.๔ ความไมร (Not Know) : ความไมร ความไมเทาทนยอมทจะนาไปสความหวาดระแวง ความกลววาจะเปนไปตามสงคาดเดา หรอจนตนาการ หรอ กลววาจะนามาซงการเปลยนแปลง และการเปลยนแปลงนนกอาจจะนาผลกระทบมาสความเชอทตนเองม ความไมรมกจะเปนสาเหตของการกอการรายในกลม สงคม หรอ รฐ ทมลกษณะอนรกษนยม ยดมนถอมน อตลกษณของตนอยางสดโตง ตวอยางของกลมกอการรายทมสาเหตมาจากความไมรไดแก กลมตาลบาน ในอฟกานสถาน เปนตน

๑.๑.๕ การไมสอสาร (Not Communicate) : การขาดการสอสารทชดเจนยอมจะนามาซงปญหา ในการสรางความเขาใจอนดระหวางประเทศกบประเทศ ประเทศกบสงคม ประเทศกบประชาชน สงคมกบสงคม เพราะการเผยแพรขอมลขาวสารทมความถกตองแมนยาทนเวลา เปนสงทมความสาคญเปนอยางมาก ขอมลขาวสารทมความถกตอง แมนยาและทนเวลาสามารถชวยปองกนและตอตานขาวลอ อนเปนการลดความสบสนในสงคมจากขาวสารทบดเบอนความจรงทนาไปสการขาดความเชอมนตอกน ไมวาจะเปน ประชาชน สงคม รฐ หรอประเทศ ซงจะนาไปสการรวมตวกนเปนกลมกอการรายเพอเรยกรองหรอตอสในสงทตนเองเขาใจผด

๑.๒ กงลอแหงความหวาดกลว เนองจากความสลบซบซอนของบรบททางสงคมจตวทยาทมเพมมากขนในปจจบนทาใหการกอการรายในยคสารสนเทศนนจะมความสลบซบซอนของการดาเนนการตามไปดวย ใน รปท ๒ แสดงถงกงลอแหงความหวาดกลวของการกอการรายทนาไปสการบรรลวตถประสงคของการกอการราย เพราะความหวาดกลวจะเปนสงสาคญททาใหการตอรองของกลมกอการรายสมฤทธผล เพราะกลมกอการรายเชอวาถาเปาหมายหรอฝายตรงขามหวาดกลวแลวยอมจะกระทาตามทกลมตวเองตองการ หรอยางนอยฝายตรงขามกอาจจะเปลยนแปลงวตถประสงคในการดาเนนการทมอยในปจจบนไปยงวตถประสงคใหมทกลมกอการรายไมเสยประโยชน โดยกงลอแหงความหวาดกลวมรายละเอยดดงตอไปน

๗๖

รปท ๒ กงลอแหงความหวาดกลว

๑.๒.๑ ความรนแรง (Violence) : กลมกอการรายจะเลอกใชความรนแรงเปนจดเรมในการดาเนนการ โดยความรนแรงทเลอกใชนนจะเปนสงทบคคลทวไปไมสามารถยอมรบไดวาเปน เรองปกตในชวตประจาวน เชน การฆาตดหวตวประกน หรอ การระเบดฆาตวตายเปนตน

๑.๒.๒ ความเสยหาย (Damage) : การดาเนนการของกลมกอการรายใดๆ ทถกเลอกมาใชนน นอกจากมความรนแรงแลวจะตองทาใหเกดความเสยหายอยางกวางขวาง เชน การจเครองบนพงชนตกเวลดเทรดเซนเตอร ในกรงนวยอรค สหรฐฯ เมอ ๙ ก.ย.๒๕๔๔ (เหตการณกอวนาศกรรม ๙๑๑) หรอแมกระทงการระเบดฆาตวตายตามชมชน เปนตน

๑.๒.๓ ผลกระทบ (Impact) : การดาเนนการใดๆ กตามของกลมกอการรายจะตองสงผลกระทบอยางรนแรง ทงทางตรงและทางออมไมวาจะเปน การดารงชวตของประชาชน หรอ ผลกระทบตอทรพยสน ตวอยางของผลกระทบทสงผลอยางกวางขวางไดแก เหตการณกอวนาศกรรม ๙๑๑ ทสงผลกระทบตอสหรฐฯ ทงประเทศในภาพรวม หรอ การกอการรายในนครมมไบ ศนยเศรษฐกจซงอยทางภาคตะวนตกของประเทศอนเดย เมอ ๒๘-๒๙ พ.ย.๒๕๕๑ ทผานมา ทสงผลกระทบตออนเดยทงประเทศและทวโลก เปนตน

๑.๒.๔ จดจา (Remember) : เมอการกอการรายไดสรางผลกระทบทางสงคมทงทางตรงและทางออมแลว สงคมกจะจดจาสงทเกดขนซงจะสงผลทนาไปสความหวาดกลว ประชาชนไม

๗๗

สามารถดาเนนชวตอยางปกตสข ไมรวาตนเองจะไดรบผลจากการกอการรายเมอไร เชน คนสหรฐฯ จดจาการสญเสยในเหตการณกอวนาศกรรม ๙๑๑ อยางยากทจะลมเลอน

กงลอแหงความหวาดกลวนจะเปรยบเสมอนกบสตรสาเรจของการกอการราย ไมวากลมกอการรายนนจะเปนกลมกอการรายทมสาเหตมาจากเหตใด เชน การแบงแยกดนแดน ความเชอทางศาสนาอยางสดโตง หรอแมกระทงรฐทเปนรฐกอการราย ทงนเพราะความไมเทาเทยมในศกยภาพทตนเองมกบคปรปกษ หรอเปาหมาย ความหวาดกลวจงเปนสงทกลมกอการรายใชในการตอรอง ตอส เพอนามาซงการบรรลวตถประสงคตามทกลมตนเองตองการ

๑.๓ ลกษณะของเปาหมาย กลมกอการรายตางๆ จะเลอกดาเนนการตอเปาหมายทคดวาดาเนนการแลวสงผลใหเกดความเปลยนแปลง ในรปท ๓ แสดงถงลกษณะของเปาหมายของการกอการราย ดงมรายละเอยดตอไปน

รปท ๓ ลกษณะของเปาหมายของการกอการราย

๑.๓.๑ เปาหมายทสงผลตอคน (Human as a target) : เปาหมายแรกทจะถกกระทาหรอเลอกโดยกลมกอการราย คอ คน โดยสวนใหญแลวคนทถกเลอกเปนเปาหมายจะเปนประชาชนผบรสทธ หรอ คนทไมสามารถปองกนตนเองได เพราะ คน ผซงอาจจะถกเลอกใหเปนเปาหมายของการโจมตเมอไหรกได ทไหนกได และ คน (ผบรสทธ) กมกจะเปนผทหวาดกลวงาย ดวยเหตผลนเองจงทาใหผบรสทธมกจะถกเลอกใหเปนเปาหมายในการโจมตบอยครง แตกมความเปนไดวา เจาหนาทฝายความมนคง เชน ทหาร ตารวจ และกาลงกงทหาร กถกเลอกเปนเปาหมาย ทงน ขนอยกบผลทางจตวทยาทสงผลกระทบตอการดาเนนการกอการราย หรอ วตถประสงคของการกอการราย สาหรบเปาหมายทเปนคนนนกลมกอการรายจะโจมตในลกษณะ กลมคน หรอ กระทาตอคนทละคนกได

๑.๓.๒ เปาหมายทสงผลตอระบบ (System as a target) : การดาเนนการตอเปาหมายทเปนระบบ นนกลมกอการรายจะเลอก เปาหมายทโจมตแลวกลายเปนโจมตระบบ เชน การโจมตในทสารธารณะจะแสดงใหเหนถงอานาจรฐทไมสามารถครอบคลมไปถง เพราะไมสามารถสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนได เชนการระเบดสถานรถไฟ หรอ การระเบดใหรอ ในบางครง โจมตตอทตง

๗๘

ของหนวยทหาร กจะแสดงใหเหนถงความมอานาจเหนอกวาอานาจรฐ เพราะขนาดทตงหนวยทหารยงถกโจมต ซงเปาหมายทเปนระบบนนจะสงผลใหประชาชนหนมาคลางแคงตออานาจรฐ หรออาจจะหวาดกลวและหนไปสนบสนนกลมกอการราย หรอ กดดนรฐบาลตนเองใหตอบสนองตอความตองการของกลมกอการราย

๑.๓.๓ เปาหมายทสงผลตอความเชอ (Belief as a target) : ความเชอกกลายเปนสงสาคญทถกเลอกเปนหมาย เชน การโจมตตอเปาหมายทเปนสญญาลกษณของประเทศหรอเผาพนธตนเอง เปาหมายทเกยวของกบศาสนา เปนตน เปาหมายทสงผลตอความเชอนจะสงผลกระทบอยางรนแรงตอคปรปกษ เพราะเปนกระทาตอความเชอความศรทธาในภาพรวม ตวอยางของการโจมตตอเปาหมายประเภทนไดแก การโจมตตกเวลดเทรดเซนเตอรทสญญาลกษณของการคาเสรและทนนยม เปนตน หรอ การโจมตทหารสหรฐฯ ทเขาปฏบตการในอรกเพอสะทอนไปยงประชาชนและทหารเองวาบกรกประเทศอรก หรอ เปาหมายทเปนครในภาคใตทเปนตวแทนของรฐไทยในการเผยแพรวฒนธรรมและภาษา หรอ แมกระทงการแตงกายคลายเจาหนาทรฐเขาโจมตตอสเหลาของศาสนาอสลามโดยกลมกอความไมสงบในภาคใตของไทย เพอใหประชาชนทนบถอศาสนาอสลามในพนทจงหวดชายแดนภาคใตเกดความเกลยดชงตอรฐและเจาหนาทรฐ

๒. แนวโนมของรปแบบในการกอการราย

การกอการรายในยคสารสนเทศนนจะมความสลบซบซอนทสงขน ทงในบรบทของสงคมทกลมกอการรายนนมความสมพนธหรอเกยวพน และรวมไปถงลกษณะเฉพาะตนของกลมกอการรายเอง ททาใหยากทจะหารปแบบของการกอการทมลกษณะทชดเจน ดงนนรปแบบของการกอการรายจงลกษณะทเฉพาะเจาะจง มความสมพนธกบบรบทของสงคม ขดความสามารถในการกอการราย ขดความสามารถในการปองกนการกอการรายของเปาหมาย และสาคญคอวตถประสงคของการกอการราย ดงนนแนวโนมของการกอการรายในยคสารสนเทศจงมทศทางทมลกษณะดงตอไปน

๒.๑ นวตกรรมเสรมการขบเคลอน (Innovation Driven) : เปนเรองทไมสามารถปฏเสธไดวา นวตกรรมตางๆ ไดสงผลใหสงคมโลกเปลยนแปลงไป การดารงอยของมนษยมความพงพานวตกรรมทางเทคโนโลยมากขน และเทคโนโลยในปจจบนไดยอโลกใหมขนาดทเลกลง ผทเขาถงเทคโนโลยสามารถสอสารกนเองไดอยางรวดเรว จนเกอบจะเปนรบรในเวลาจรง (Real Time) ทาใหผทคดเหมอนกน ชอบเหมอนกนสามารถสอสารกนไดโดยงายไมวาจะอยแหงไหนในโลก จนมคากลาวกนทวาความสามารถของเทคโนโลยปจจบนสามารถตอบไดวามเขมตกทไหนในโลก ดงนนเมอเทคโนโลยตางๆ ทาใหมนษยสามารถรวมกลมกนไดตามความเชอ ความชอบ โดยไมมขอจากดเรองระยะทาง ดงนนเทคโนโลยจะทาใหกลมกอการรายสามารถตดตอ สอสาร พดคย แลกเปลยน ถายทอดอดมการณ แนวทาง วธการ ใหกบสมาชกในกลมของตน ไดโดยงายและเปนการยากทคนนอกกลมหรอคปรปกษจะตดตามได นอกจากนเทคโนโลยยงชวยใหการก อการรายเกดขนไดทไหนกไดบนโลก โดยทผกอการรายอาจจะไมไดอยในพนทหรอบรเวณของเปาหมาย ดงนนนวตกรรมทางเทคโนโลยจงกลายมาเปนสงสาคญททาใหกลมกอการราย สามารถสอสารกนได เชอมโยงกนได

๗๙

ถายทอดอดมการณกนได รวมมอกนปฏบตการได โดยยากทจะตดตาม ตวอยางของการใชนวตกรรมขบเคลอนการกอการรายคอ การถายทอดคลปของบนลาเดนผานสอทงสอกระแสหลก อยางวทยโทรทศน และ สอออนไลน ซงถอไดวาเปนการขบเคลอนทางยทธศาสตรการกอการรายของกลมอลกออดะห

๒.๒ ตวแสดงทมใชรฐกลายมาเปนผมบทบาทหลก (Non-State Actors as a Major Role) : การกอเหตวนาศกรรม ๙๑๑ เมอ ๙ ก.ย.๒๕๔๔ ทผานมาถอไดวาเปนการกาวขนมาของกลมกอการรายทไมใชรฐ เพอมาทาทายประเทศมหาอานาจอยางสหรฐฯ โดยตรง และถอไดวาเปนปฐมบททยงใหญของการก อการรายในยคสารสนเทศ ททาใหทศทาง และความเชอของหลายๆ ประเทศมองไปทสงครามยคท ๔ และสงครามอสมมาตร เหตการณ ๙๑๑ นเองทาใหหลายประเทศเรมตระหนกถงภยกอการรายวาเปนภยทสามารถเกดขนทไหนกไดในโลก ไมจาเปนวาประเทศทเปนเปาหมายจะอยในภาวะสงคราม ความขดแยง หรอ สงบ (สนตภาพ) และนนกหมายความวา รฐไมจาเปนตองประกาศสงคราม แตประชาชนผบรสทธทไมไดเกยวของใดเลย อาจจะกลายเปนเปาหมายของการโจมตจากกลมกอการรายโดยไมรตว ปจจบนการเคลอนไหวของกลมกอการรายจะเปนเรองทแตะละรฐแตละประเทศ จะตองใหความสนใจ ตดตามความเคลอนไหว เพราะรฐหรอประเทศของตนเองอาจจะถกเลอกเปนเปาหมายในการโจมต เมอไหรกไดถาการปองกนมความหยอนยาน หรอ ขาดความใสใจของเจาหนาทรฐ และดวยเหตผลเหลานเองจงทาใหการกอการรายครงสาคญๆ ของโลกจะเปนการปฏบตการของกลมกอการรายทมใชรฐ มากกวาจะเปนกลมกอการรายทมประเทศอปถมภ หรอ รฐทเปนรฐกอการรายโดยตรง

๒.๓ ความรนแรงมากขนและความสญเสยหนกขน (More Violent and More Damage) : คงเปนเรองทปฏเสธไมไดวาการกอการรายในปจจบนมการใชความรนแรงมากขนและกอใหเกดความเสยหายมากขน ทงนเพราะแนวทางในทางสากลนน นานาประเทศจะดาเนนการในลกษณะเดยวกนคอ “การไมเจรจาตอรองเรองใดๆ กบกลมกอการราย” ทาใหกลมกอการรายตองเพมระดบความรนแรงและความเสยหายเพอนาไปสการเจรจาตอรอง หรอสรางสภาวะแหงความหวาดกลวใหเพมมากขน ตวอยางทเหนไดชดของระดบความรนแรงทเพมากขนไดแก การกอเหตวนาศกรรม ๙๑๑ เมอ ๙ ก.ย.๒๕๔๔ ทมผเสยชวตและสญหายกวา ๒,๙๙๙ คน และบาดเจบกวา ๖,๐๐๐ คน และมมลคาความเสยหายหลายพนลานเหรยญสหรฐ และ การกอการรายในมมไบ ทมผเสยชวต ๑๗๕ คน บาดเจบ ๓๐๘ คน เปนตน

๒.๔ อดมการณไมเทาผลประโยชน (Interest Lead) : ในอดตนนการกอการรายจะใชอดมการณเปนหลกในการขบเคลอนการดาเนนการทงหมดเพอใหบรรลเปาหมาย แตในปจจบนการดาเนนการตางๆ มแนวโนมทจะคานงถงผลประโยชนของกลมตนมากกวาอดมการณ เพราะกระแสการเปลยนแปลงตางๆ นนจะเกดขนอยางรวดเรว ทาใหกลมกอการรายเองกตองปรบเปลยนการปฏบตการตางๆ ใหสอดรบกบสถานการณทเปลยนแปลงไป ดงนนหากกลมกอการรายไมปรบทาทและแนวคดของตนอาจจะสงผลใหกลมกอการรายไมสามารถทจะดารงอยตอไปได และอาจจะลมสลายลงไปในทสด ทาใหบางครงจะตองเลอกรกษา

๘๐

ผลประโยชนของกลมฯ ตนเองมากกวาทจะเลอกรกษาหรอดาเนนการตามอดมการณทมมาแตดงเดม เชน การยตการเคลอนไหวของกลม Provisional Irish Republican Army (IRA) เมอ ๒๘ ก.ค. ๒๕๔๘

๒.๕ ความไมมรปแบบในรปแบบ (Unsytem in System) : จะพบวาในปจจบนการกอการรายนนไมมรปแบบทแนนนอน ยากทจะคาดเดาวารปแบบใดจะถกเลอกนามาใชเปนเครองมอในการกอการราย แตอยางไรกตามการไมมรปแบบนนกลบพบวาการดาเนนการทไมมรปแบบแตละครงกลบมความเชอมโยงกนอยางสอดคลอง เพราะการปฏบตมกจะปฏบตกนในรปของ เซล (cell) ทปฏบตการกนอยางแยกอสระแตมเปาหมายเชอมโยงกน ตวอยางเชน การเหตการณ ๙๑๑ และ การกราดยงประชาชนผบรสทธในการกอการรายทมมไบ เปนตน

๒.๖ มรายไดเปนของตนเอง (Own Funding) : ในการกอการรายในอดตนน กลมกอการรายสวนใหญแลวจะมประเทศอปถมภ ทคอยใหการสนบสนน ทงอาวธยทโธปกรณ และรวมถงการสนบสนนทางดานการเงนดวย แตในปจจบนดวยกระแสโลกาภวตนนนไดสงผลให การลงทน การเคลอนยายทนเปนเรองทสามารถกระทาไดโดยงาย และยากทจะตดตามเสนทางการเดนของเงน นอกจากนดวยนวตกรรมและเทคโนโลยสมยใหม ยงเอออานวยตอการฟอกเงนในลกษระของอาชญากรรมขามชาต ทาใหกลมกอการร ายสามารถสรางรายไดและนารายไดทไดมาไปใชในการสนบสนนการกอการรายกลมของตนเอง หรอบางครงอาจจะมการนาไปสนบสนนกลมกอการรายกลมอนๆ อกชนหนง ซงทงหมดนแสดงใหเหนถงขดความสามารถในดแลตนเองไดโดยไมตองพงพาใคร

๓. เทคโนโลยกบการกอการราย

การทเทคโนโลยไดมการพฒนาไปอยางมาก ทาใหมการนาเทคโนโลยตางๆ มาอานวยความสะดวกและสวนใหญแลวในปจจบนเทคโนโลยไดถกผนวกอยางผสมผสานไวกบการดารงชวตของมนษยชาตจยนไมสามารถแยกออกได ซงตรงนเองทาใหกลมกอการรายไดแสวงหาเทคโนโลยใหมๆ มาใชในการกอการราย เพอนาไปสกงลอแหงความหวาดกลว สาหรบการใชเทคโนโลยมาใชสนบสนนการกอการรายนนม ๒ ลกษณะคอ

๓.๑ เทคโนโลยทใชในการทาลายลาง : เทคโนโลยประเภทนจะเปนเทคโนโลยทเกยวของกบการทาลายลางโดยตรง เปนอาวธทมลกษณะพเศษทเกดจากนวตกรรมใหมๆ ทมอานาจสงหารโดยตรง เชน อาวธทาลายลางสง (Weapon of Mass Destructive : WMD) ทสามารถสงผลใหเกดอานาจการทาลายลางสงและสงหารบคคลจานวนมากไดภายในระยะเวลาอนรวดเรว ซงเปนไดทง อาวธนวเคลยร อาวธชวภาพ อาวธเคม และ อาวธทแพรรงส นอกจากนยงรวมถงระเบดแรงสงทขนาดและรปรางพเศษ อยางเชน เพาเวอรเจล (Power Jell) หรอ ระเบดซโฟร (C๔) เปนตน

๘๑

๓.๒ เทคโนโลยทใชสนบสนนการกอการราย : นอกเหนอจากเทคโนโลยทพฒนาไปสระบบอาวธทมอานาจทาลายลางโดยตรงแลว กลมกอการรายยงนาเทคโนโลยมาชวยสนบสนนการกอการราย ทงทางตรงและทางออม เชน การมเทคนควธใหมในการจดระเบดจากระยะไกล ทาใหยากในการตดตามหรอตามจบผกอการ การใชเทคโนโลยมงกระทาตอระบบโครงสรางพนฐานเชน การใชคลนแมเหลกไฟฟากอกวนกองทพ หนวยงานสาคญ เชน ทาเนยบรฐบาล สถานวทยและโทรทศนเพอขดขวางการออกอากาศหรอ การกอกวนตอระบบเทคโนโลยสารสนเทศของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย หรอ รบกวนระบบการจราจรทางอากาศ เปนตน นอกจากนยงมการใชอนเทอรเนต (Internet) ในการเผยแพรอดมการณ การบอนทาลายบดเบอนขาวสาร การสรางมวลชนโดยการสรางเครอขายสงคมออนไลน เชน การสรางเครอขายโดยใช เวบไซต รวมกบ Facebook และ Twitter เปนตน หรอการสอสารกนโดยตรงทยากทจะตรวจจบ เชน โทรศพทมอถอ หรอ SMS และ Twitter เปนตน หรอการใชภาพถายดาวเทยมทอยบนอนเทอรเนตในการวางแผนการกอการราย

๔. แนวทางในการเผชญปญหาการกอการรายในยคสารสนเทศของกองทพ

ความสลบซบซอนของรปแบบการกอการรายในยคสารสนเทศนนมมากกวาทจะใชรปแบบการปฏบตในการตอตานการกอการรายยคกอนๆ มาใชใหเกดประสทธภาพและประสบชยชนะไดโดยงาย ดงนนกองทพจงจะตองใชกาลงอานาจในทกดานผสมผสานกนเพอใหเกดกาลงอานาจสงสดในการเผชญกบการกอการรายในยคปจจบน สาหรบกาลงอานาจทตองพฒนาเพอใหรองรบกบการกอการรายนนไดแก

๔.๑ การใช Hard Power เผชญกบการกอการราย : การใช Hard Power เพอนาไปสการรองรบกบภยคกคามจากการกอการรายในยคสารสนเทศนน กองทพจะตองใหความสาคญกบการพฒนาปรบปรงขดความสามารถของกองทพใหมความทนสมย โดยการปฏวตในกจการทหาร (Revolution in Military Affairs: RMA) ใหมโครงสรางทมความเหมาะสม มระบบอาวธยทโธปกรณและเทคโนโลยทมความทนสมย มการการใชองคความรอยางสงสดไมวาจะเปนในเรองของการกาหนดยทธศาสตร การกาหนดหลกนยม และการใชความรในการเขาปฏบตการ การมกาลงพลทมคณภาพและขดความสามารถ และรวมไปถงการมเครอขายทดทคอยรวมและชวยเหลอเกอกลสนบสนนซงกนและกน ซงการปฏวตในกจการทหารจะชวยใหกองทพมความทนสมย มประสทธภาพ และขดความสามารถทหลากหลาย สามารถเผชญกบภยคกคามในรปแบบตางๆ ไมวากองทพจะเคยผานประสบการณในการเผชญรปแบบของภยคกคามลกษณะน นมากอนหรอไมกตาม

๔.๒ การใช Soft Power เผชญกบการกอการราย : ปจจบนกลมกอการรายจะนยมใช สงคม วฒนธรรม ชาตพนธ และ ประวตศาสตร มาเปนทงเครองมอและเปาหมายในทจะถกกระทาโดยกลมกอการราย ดงนนกองทพเองจะตองใหความสาคญกบการสรางความเขมแขงใหเกดขนในสงคมไทย ทงความเขมแขงทางกายภาพและความเขมแขงทางจตใจ เพอใหสงคมและคนในสงคมนนๆ มความความพรอมในการทจะ

๘๒

เผชญกบภยคกคามจากการกอการราย นอกจากนยงมความจาเปนทจะตองมสวนรวมในการเปดพนทใหกบกลมทเกดความขดแยงตางๆ ไดมโอกาสพบปะพดคยกน มการใหความร ขอมลขาวสาร และชองทางสอสารกลบ เพอลดระดบความขดแยงกอนทจะขยายผลไปสการเรยกรองโดยการกอการราย นอกจากนการแสวงหาความรวมมอและเครอขายเพมเตมทงจากภาครฐดวยกนเอง ภาคเอกชน ภาคประชาสงคม กองทพและภาคสวนตางๆ ของประเทศเพอนบานและมตรประเทศ และ องคกรตางๆ ทไมใชรฐ เพอรวมกนเปนเครอขายในการลดความขดแยงสรางความสงบสขและสนตภาพใหเกดขนทงภายในประเทศและพนทอนๆ บนโลกนอกจากประเทศไทย

กระแสการเปลยนแปลงกบบรบทตางๆ ของสงคมและโลกในปจจบน เชน โลกกาภวตน ไดกอใหเกดนวตกรรมใหมๆ ทนามาซง การปฏวตในกจการทหาร และยงสงผลใหเกดแนวคดสงครามยคท ๔ และสงครามอสมมาตร รวมไปถงสงครามพนทาง สงตางๆ เหลาไดสะทอนใหเหนถงพลวตรของการเปลยนแปลง เมอภยคกคามไดมทศทางทเปลยนแปลงไป การศกษาทาความเขาใจถงการเปลยนแปลงมความจาเปนอยางยงทผทเกยวของจะตองศกษาการเปลยนแปลงอยางตอเนอง เพอทจะเผชญปญหาทจะเกดขนไดอยางเหมาะสมและมทศทางมากยงขน

การกอการรายในยคสารสนเทศจะมมลเหตสาคญมาจากผทไดรบผลกระทบจากสงตางๆ ตอไปน ๑) ความไมเทาเทยม ๒) ความไมเพยงพอ ๓) ความไมเขมแขง ๔) ความไมร และ ๕) การไมสอสาร และกลมกอการรายจะสรางกงลอแหงความหวาดกลวเพอใชตอรองทนาไปสการบรรลวตถประสงคตามทกลมกอการรายตองการ โดยกงลอแหงความหวาดกลวนจะเรมจาก ความรนแรง ทนาไปสความเสยหาย และความเสยหายจะสรางผลกระทบทนาไปสการจดจา และกลายมาเปนความหวาดกลวในทสด

สาหรบเปาหมายของกลมกอการรายนนมความเปนไปไดวากลมกอการราย จะเลอกเปาหมาย ๓ กลมไดแก ๑) คน ซงสวนใหญแลวจะเปนผบรสทธ ๒) ระบบ สวนใหญแลวจะเปนบคคลหรอสถานทกไดทกระทาแลวสะทอนถงเขตอานาจรฐทไปไมถง และ ๓) ความเชอ ในเปาหมายกลมนจะเปนบคคลหรอสถานททกระทาแลวสงผลตอความเชออยางรนแรง เชน การโจมตโรงเรยนจะสะทอนถงความรสายสามญและการบงคบใหเรยนภาษาไทยซงถอเปนภยคกคามตอตลกษณและวฒนธรรมทองถน

สวนรปแบบของการกอการรายยคสารสนเทศนนจะขบเคลอนโดยมนวตกรรมเทคโนโลยเปนสงสนบสนน ตวแสดงทไมใชรฐจะเปนกลมทมบทบาทหลก ใชความรนแรงมากขนและทา ใหเกดความเสยหายมากขน คานงถงผลประโยชนมากกวาอดมการณ ปฏบตการดวยความไมมรปแบบแตการปฏบตการมความสอดคลองผสมผสานกนอยางมจงหวะ และมเงนทนสนบสนนของตนเอง

เทคโนโลยทใชในการกอการรายจะมอย ๒ ลกษณะคอ ๑) เทคโนโลยทใชทาลายลาง และ ๒) เทคคโนโลยทใชสนบสนน โดยกองทพจะเผชญกบการกอการรายในยคสารสนเทศไดนนจะตองมการผมผสานกนระหวาง Hard Power ทตองปฏวตในกจการทหารเพอใหกองทพมความทนสมย และ Soft Power ทให

๘๓

ความสาคญกบการสรางความเขมแขงกบชมชน เพอลดเงอนไขทนาไปสมลเหตของการกอการราย และเปดพนททใหมการพบปะพดคยกนเพอนาไปสการลดระดบความขดแยง

อยางไรกตามการปองกนและตอตานการกอการรายในยคสารสนเทศ เปนเรองทกระทาไดยากมากขนและคงไมสามารถใชแนวทางทเคยปฏบตกนมาตงแตอดตนามาใชแล วเกดสมฤทธผลอยางทคาดหวง ทงนเพราะบรบทแหงการเปลยนแปลงไดเปดพนทใหมในการสรบ ทมความผสมผสานระหวางสงทมระบบระเบยบ กบสงทไมสามารถคาดการณอะไรไดอยางลงตว การใชองคความรอยางสงสดเทานนทจะชวยใหการปฏบตตางๆ เพอเอาชนะการกอการรายไดอยางจรงจง และทสาคญเปนหนาทของทกคนในสงคมทตองชวยกนดแล แกไข ตรวจสอบ ไมใชปลอยใหเปนหนาทของกองทพแตเพยงฝายเดยว

การท าสงครามนอกแบบในยคหลงสงครามเยน

หลงจากสงครามโลกครงท ๒ ซงเปนสงครามขนาดใหญ และสรางความเสยหายอยางใหญหลวงใหกบมวลมนษยชาตไดยตลง สภาวะความขดแยงรปแบบใหมทเกดขนมาทดแทน การทาสงครามดวยกาลงทหารขนาดใหญในรปแบบเดม ไดเปลยนแปลงไปสการทาสงครามตวแทน (Proxy War) โดยการใชสงครามนอกแบบ (Unconventional Warfare) หรอ สงครามกองโจร (Guerrilla Warfare) เพอสรางและโนมนาวประเทศอนๆ มาเปนแนวรวมในอดมการณทางการเมอง ซงในขณะนนสามารถแบงออกเปน ๒ คายใหญไดแก อดมการณประชาธปไตย และ อดมการณคอมมวนสต

ตลอดระยะเวลาในหวงของสงครามเยนจงปรากฏวามการดาเนนสงครามในลกษณะของ การทาสงครามตวแทน อยางไมหยดหยอน การทมเททรพยากรจานวนมหาศาล ไมวาจะเปนทรพยสนเงนทอง วสดอปกรณ หรอบคคล ตางถกนามาใชเปนเครองมอเพอใหบรรลเปาหมายทฝายตนเองตองการ จนในทสดนามาซงปญหาทางดานอนๆ และนาไปสการลมสลายของฝายทขาดการจดการทรพยากรทด

ตอมาหลงจากสงครามเยนไดยตลงในปลายศตวรรษท ๒๐ ทผานมานน จะพบวาความขดแยงและภยคกคามทนาไปสสภาวะทไมมนคงจะมรปแบบและลกษณะทสลบซบซอนมากกวาในอดตทผานมา และ มแนวโนมทจะมความสลบซบซอนเพมมากขนเรอยๆ จนเปนการยากทจะหาแนวทางทดทสดมาใชในการแกไขสภาพปญหาทเผชญอย และทสาคญการดาเนนสงครามนอกแบบ ยงคงถกใชเปนเครองมอในการแทรกแซงกจการภายในประเทศอนๆ ของประเทศทมงแตรกษาผลประโยชนของชาตตนเปนทตงมากกวาการแสวงประโยชนรวมกนเปนชาตพนธมตร

นอกจากนความสลบซบซอนของสภาวะแวดลอมโลกยงสงผลใหเกดความแตกตางในลกษณะของปจเจกนยมมากยงขน ประกอบกบการสอสารระหวางบคคลกบบคคล หรอบคคลกบกลมบคคลสามารถกระทาไดโดยสะดวก งาย รวดเรว และตลอดเวลา สงตางๆ เหลานจงสงผลใหเกดการรวมตวในลกษณะของกลมตางๆ

๘๔

ทงเปนทางการ และไมเปนทางการ ตามความเชอหรอความชนชอบในสงทเหมอนกน สงทตามมาคอ การรวมตวกนเรยกรองหรอตอสเพอใหไดมาซงผลประโยชนทกลมตวเองตองการ และถาสถานการณเหลานถกพฒนาไปสการรวมตวเพอเรยกรองและตอตานอานาจรฐแลว การตอสในลกษณะของการใชกองกาลงตดอาวธ โดยในใชยทธวธของสงครามนอกแบบ หรอ การทาสงครามกองโจร คงเปนแนวทางหนงทถกนามาใชในการดาเนนการ

ดงนนแมสงครามเยนจะยตลง การปะทะกนอยางรนแรงของอดมการณทางการเมองระหวางประชาธปไตยกบคอมมวนสตจะอยในระดบทลดลง โดยฝายคอมมวนสตอาจจะเพลยงพลา ทาใหกระแสหลกของโลกกลายเปนกระแสของประชาธปไตยไป กไมไดหมายความวาแนวคดทจะใชสงครามนอกแบบหรอสงครามกองโจรจะหมดไป ในทานองกลบกนสงครามนอกแบบกลบกบถกพฒนาขนใหม ใหมความสลบซบซอนมากขน มรปแบบในการดาเนนการทแตกตางจากเดมมากขน ทาใหการเผชญกบสงครามนอกแบบ อาจจะไมไดเปนการเผชญหนากนในลกษณะของการรกษาผลประโยชนระหวางรฐตอรฐเทานน การรกษาผลประโยชนระหวางตวแสดงทไมใชรฐ (Non-state Actors) กบรฐ กลบกลายมาเปนภยคกคามใหมทรฐตองเผชญ การศกษาถงความสลบซบซอนตางๆ เหลานจงกลายมาเปนเรองททาทายสาหรบหนวยงานดานความมนคงอยางหลกเลยงมได

๑. สงครามนอกแบบ

การใชกาลงทหารเขาทาสงคราม นนถอไดวาเปนเครองมอสดทายทคณะผบรหารประเทศใชในแกปญหาความขดแยงระหวางประเทศ แตอยางไรกตามการทประเทศหนงประเทศใดจะตดสนใจทาสงครามกบประเทศอน เปนสงทไมไดเกดขนงาย โดยเฉพาะอยางยงในปจจบนทประเทศตางๆ ลวนแตมกลไกในการดาเนนความสมพนธระหวางประเทศทมความสลบซบซอน ประกอบกบนวตกรรมและกระแสโลกาภวตนไดสงผลใหการสอสารและการเชอมโยงระหวางภาคสวนตางๆ นนสามารถกระทาไดอยางรวดเรวและตอเนองตลอดเวลา ทาใหการแทรกแซง การตรวจสอบ หรอการเจรจาตอรอง กระทาไดโดยงาย อยางไรกตามถงแมสงครามจะเปนสงทเกดขนยากแตกมไดหมายวาสงครามจะไมเกดขนในอนาคตอนใกลน

นอกจากนสงครามมหลายรปแบบจงยากทจะประเมนชดเจนลงไปวาประเทศชาตจะเผชญกบสงครามแบบใด ปจจบนแนวโนมทจะเกดสงครามตามแบบขนาดใหญนบวนจะลดนอยลง ความนาจะเปนทอาจจะเกดขนไดกคอการเกดสงครามในความขดแยงระดบตา เปนสงครามทมลกษณะเปนการรบเฉพาะแหง มความมงหมายเพอการตอรองทางการเมองหรอเงอนไขอน ฉะนนการเตรยมการเพอรองรบกบสภาวะการณทอาจจะเกดขนจงเปนเรองสาคญท หนวยงานดานความมนคงจะตองตระหนกถง ซงในอดตนนประเทศไทยสามารถผานวกฤตการสาคญหลายครงดวยการใชแนวความคดของ "ระบบการตอสเบดเสรจ" (Total Defense) เพอใหสามารถตอสกบภยคกคาม (Threats) ทกรปแบบ ไมวาจะเปนภยคกคามตามธรรมชาตหรอภยคกคามทมนษยสรางขน ไมวาภยนนจะเกดขนภายในประเทศหรอมาจากภายนอกกตาม

๘๕

สาหรบสงครามนอกแบบนนเปนรปแบบหนงของการดาเนนสงคราม โดยคานยามทใชกนในโรงเรยนเสนาธการทหารบก จะใหความหมายไววา “สงครามนอกแบบ คอ การปฏบตการทางทหารและกงทหาร ในดนแดนทขาศกยดครองอย หรอพนททขาศกมอทธพล มงกระทาตอเป าหมายทางทหาร การเมอง เศรษฐกจ สงคมจตวทยา โดยใชกาลงหนวยรบพเศษลวนๆ หรอปฏบตการรวมกบกาลงประชาชนในทองถน รวมทงปฏบตการรวมกบมตรประเทศในดนแดนภายนอกประเทศ”

สวนในเวบ wisegeek ไดใหความหมายไววา Unconventional warfare is a form of warfare which is based on the idea that it is possible to destabilize an enemy so much that it concedes even if it has the ability to continue making war. Rather than relying on the brute force tactics of conventional warfare, unconventional warfare is based on using creative, innovative, and usually stealthy tactics so that the enemy never knows what to expect. This style of warfare is also called “nonconventional” or “asymmetrical” warfare, although when the enemy is using unconventional tactics, it is often referred to as “terrorism.”

ซงถอดความเปนภาษาไทยไดวา “สงครามนอกแบบเปนสงครามทตงอยบนแนวคดทตองการทาลายเสถยรภาพของขาศกในการดาเนนสงคราม โดยไมใชกาลงขนาดใหญเขาทาการรบในลกษณะของสงครามตามแบบ สงครามนอกแบบจงเปนสงครามทตงอยบน แนวคดทรเรม นวตกรรม และใชยทธวธทปกปดคาดไมถง ซงรปแบบของสงครามในลกษณะนมกจะมชอเรยกวา สงครามไมตามแบบ หรอ สงครามอสมมาตร และถาฝายตรงขามนายทธวธสงครามนอกแบบมาใชกบฝายเรา กจะถกขนานนามวา การกอการราย”

สาหรบสารานกรมออนไลน ไดกลาวถงความหมายของสงครามนอกแบบไวดงน “UW as a broad spectrum of military and paramilitary operations, normally of long duration, predominantly conducted through, with, or by indigenous or surrogate forces who are organized, trained, equipped, supported, and directed in varying degrees by an external source. It includes, but is not limited to, guerrilla warfare, subversion, sabotage, intelligence activities, and unconventional assisted recovery. Organization varies by culture and type of conflict.”

ซงถอดความเปนภาษาไทยไดวา “สงครามนอกแบบเปนการปฎบตการทางทหารรวมกนระหวางทหารประจาการกบกองกาลงกงทหาร ทวไปแลวจะเปนการปฏบตทยดเยอยาวนาน ซงกองกาลงเหลานจะมโครงสรางการจด ไดรบการฝก และมยทโธปรกรณ โดยมการควบคมจดการของจากภายนอกประเทศ สงครามนอกแบบจะไมจากดท สงครามกองโจร การบอนทาลาย การกอวนาศกรรม ดาเนนการดาน

๘๖

การขาว และการฟนฟภายใตสภาวะพเศษ โดยมโครงสรางการจดของกองกาลงจะมลกษณะตาม วฒนธรรม และรปแบบของความขดแยง”

จากคาจากดความทกลาวมาในขางตนสามารถกลาวได วา “สงครามนอกแบบคอการปฏบตการทางทหารตอขาศกหรอเปาหมาย โดยวธการทไมเปนไปตามแบบแผน หรอ ธรรมเนยมปฏบต เพอบรรลวตถประสงคทางทหารทตองการ” โดยการปฏบตการสงครามนอกแบบ จะประกอบดวยกจกรรมสาคญตางๆ ดงน

๑.๑ สงครามกองโจร เปนการปฏบตการทางทหารและกงทหาร โดยใชกาลงรบนอกแบบ กาลงประชาชนในดนแดนทฝายตรงขามยดครอง หรอในดนแดนของฝายตรงขาม มทหารหนวยรบพเศษเปนผกากบดแลและใหคาแนะนา สาหรบสงครามกองโจรนนถอไดวาเปนการปฏบตการทางทหารโดยเปดเผยของกลมกอความไมสงบ หรอขบวนการตอตานตดอาวธ ภารกจทมอบใหกองโจรทาไดแก การซมโจมต การวางกบระเบด และการลอบสงหาร โดยกาลงรบของกลมตอตานทผานกระบวนการจดตงแลวสามารถปฏบตการทางทหารในลกษณะทกลาวมาไดโดยกาลงของตนเองเพยงลาพง สวนใหญแลวลกษณะของการปฏบตการจะเปน การขดขวางเสนทาง การรบกวนการตดตอสอสาร และขดขวางการซอมบารงของฝายขาศกดวยการวางทนระเบด กบระเบด นอกจากนกองโจรอาจถกใชในการรวบรวมขาวสารอกดวย

๑.๒ การปฏบตการรวบรวมขาวสาร-ขาวกรอง เพอรวบรวมและรายงานขาวสารทเกยวของกบขดความสามารถ เปาหมาย และการดาเนนการของรฐบาลหรอพลงอานาจรฐทยดครองรวมทงอทธพลของผอปถมภภายนอก การปฏบตการรวบรวมขาวกรอง หมายรวมถงการปฏบตการรวบรวมขาวสารของแหลงขาวระดบผปฏบต ทงในเชงรกและเชงรบ

๑.๓ การบอนทาลาย เปนงานทดาเนนการทาลายความเขมแขงของกาลงอานาจของชาต ดานการทหาร เศรษฐกจ สงคมจตวทยา และการเมองของชาตนนๆ กลมตอตานจะสนบสนนการดาเนนงานบอนทาลายดวยการปฏบตการลบ พวกใตดนจะเปนผปฏบตงานนเปนสวนใหญ หนวยรบพเศษทเปนผฝกกลมตอตานอาจกาหนดใหกลมตอตานการบอนทาลายเปนพนท เปนเขตหรอเฉพาะจดกได

๑.๔ การกอวนาศกรรม เปนการปฏบตเพอทาใหเกดอนตรายหรอขดขวางการปองกนรฐหรอประเทศหนงๆ ดวยการกอใหเกดความเสยหายและการทาลายลางอยางจงใจ ตอเปาหมายทกาหนดไว โดยการกอวนาศกรรมอาจเปนวธการทมประสทธภาพและสงผลกระทบมากทสด และยงเปนวธการทเขาปฏบตตอเปาหมายเดยวทพนขดความสามารถของระบบอาวธตามแบบ การกอวนาศกรรมสามารถกระทาไดดวย การใช เพลง ระเบด เครองมอกล และ การกอวนาศกรรมทางธรการซงมงลดทอนประสทธภาพของระบบการทางานใดๆของฝายตรงขาม

๘๗

๑.๕ การเลดลอด-หลบหน เปนการปฏบตการทางทหารเพอชวยเหลอเจาหนาททางทหารและบคคลพลเรอนทวไปทไดรบการคดเลอกแลว โดยทาการเคลอนยายออกจากดนแดนทถกขาศกยดครองหรอพนทวกฤต พนทลอแหลม หรอพนทขดแยง ไปยงพนททอยภายใตการควบคมของฝายเรา

๑.๖ การปฏบตการลบ จากกระแสโลกในปจจบน การจดระเบยบโลกใหมและยคแหงขอมลขาวสารทาใหการดาเนนการสงครามนอกแบบดวยการใชสงครามกองโจรเตมรปแบบอาจไมสามารถดาเนนการไดสะดวกนก โดยกลมตอตานจาเปนตองปรบรปแบบมาเปนการปฏบตในลกษณะของการปฏบตการลบแทน โดยการปฏบตการลบมงเนนการปกปดการปฏบตการมากกวาการปกปดผอปถมภ อาจปรากฏในลกษณะของการจารกรรม การรวบรวมขาวสารทางลบ เปนตน

๑.๗ การปฏบตการปกปด เปนการปฏบตการทงทางทหารและการเมองซงประเทศผอปถมภจะไมแสดงตนรบผดชอบใดๆ ตอการปฏบตการในลกษณะน เชน การกอวนาศกรรม การโฆษณาชวนเชอประเภทสดา การใชความรนแรง มการปฏบตการในหลายรปแบบทง การจารกรรม การสงครามจตวทยา การลกพาตว การโจมตดวยหนวยปฏบตการพเศษ เปนตน

ณ วนนกจกรรมตางๆ ในการดาเนนสงครามนอกแบบไดมพฒนาการ และมรปแบบทเปนพลวตรเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ทาใหในอนาคตอนใกล การดาเนนสงครามนอกแบบคงจะมรปแบบในการดาเนนการทสลบซบซอนมายงขน ซงนกวชาการดานความมนคงจะตองใหความสนใจ และตดตามศกษาอยางตอเนอง

๒. แนวทางในการดาเนนสงครามนอกแบบยคหลงสงครามเยน

การยตลงของสงครามเยนไมเพยงแตเปนการสนสดแนวคดในเรองของยทธศาสตรปองปราม (Deterrence Strategy) ทแตละฝายตางสะสมอาวธนวเคลยรจนสามารถกลาวไดวา อาวธนวเคลยรทแตละคายสะสมนนสามารถทาลายลางโลกไดทงใบ อยางไรกตามการสนสดของยคสงครามเยนนนไมไดนามาซง สนตภาพและเสถยรภาพของโลกใบน เพราะความสลบซอนทเกดขนใหมจากกระแสโลกาภวตนและ นวตกรรรมตางๆ ททาใหเกดภยคกคามในรปแบบใหม ทปรบเปลยนการดาเนนการตางๆ ของแตละประเทศเพอรกษาผลประโยชนของชาตตน และทสาคญแนวความคดทจะแทรกแซงกจการภายในประเทศอนโดยประเทศหรอกลมบคคล ยงคงมอย ดงนนสงครามนอกแบบจงกลายเปนรปแบบหนงของการแทรกแซงกจการประเทศอนๆ ทยงคงมการใชอยในปจจบน แตรปแบบ วธการ และวธคดไดมกระบวนทศนทเปลยนไป สามารถอธบายไดดงรปท ๑ และมราละเอยดดงตอไปน

๘๘

(State)

(Spider)

(Lo-tech)

(Guerrilla Warfare)

(Political)

(Psyops)

(Non-State)

(Star Fish)

(Hi-tech)

(HybridWar)

(Culture)

(IO)

ภาพท ๑ กรอบแนวคดและรปแบบของการดาเนนสงครามนอกแบบทเปลยนแปลง

• ผอปถมภ – มทศทางจากตวแสดงทเปนรฐไปสตวแสดงทไมใชรฐ (State Sponsor to Non-state Sponsor) : ในอดตการทาสงครามนอกแบบจะประสบความสาเรจไดนนจะตองอาศยประเทศทเปนผอปถมภทคอยใหการสนบสนน ชวยเหลอทงดานการเงน อาวธยทโธปกรณ การฝกกองโจร และ สนบสนนดานอนๆ แตสาหรบการทาสงครามนอกแบบในปจจบนมแนวโนมและทศทางทเปลยนไปเปนกลมบคคลททาหนาทอปถมภ กลมบคคลเหลานมทงเปนองคกรเปดเผยและองคกรลบ และทสาคญกลมบคคลเหลานจะมงบประมาณ มรายไดเปนของตนเอง ซงรายไดเหลานจะมทงรายไดทปรากฏใหตรวจสอบได กบ รายไดทไมสามารถตรวจสอบไดเนองจากเปนรายไดทเกดจากการฟอกเงนและการทาอาชญากรรมตางๆ เพราะฉะนนเมอกลมผอปถมภไมไดเปนรฐแลว ยอมจะทาใหการทาสงครามนอกแบบมงไปสการตอบสนองผลประโยชนของกลมกลมผอปถมภมากกวาผลประโยชนของรฐผอปถมภดงทมในอดต

• การจดองคกร – มทศทางจากองคกรตามลาดบขนไปสองคกรแบนราบ (Hierarchy Organization to Flat Organization): การจดองคกรในยคสงครามเยนนน องคกรสาหรบการกอความไมสงบจะประกอบไปดวย ๓ สวนไดแก พรรค กาลงตดอาวธ และ องคกรมวลชน โดยแตละองคประกอบจะมโครงสรางภายในทมลกษณะเปนลาดบขน (hierarchy) การดาเนนการตางๆ มกจะมทศทางและนโยบายทมลกษณะจากบนลงสลาง (Top Down) จากนนกาลงตดอาวธจะแยกกนไปปฏบตการตามนโยบายถงแมจะแยก

๘๙

ยายกนไปปฏบตแตการดาเนนการตางๆ ยงมลกษณะของโครงสรางทเปนลาดบขนอย องคกรในลกษณะนมกจะถกเปรยบเทยบใหเปน แมลงมมทเครอขายอานาจในลกษณะศนยกลาง ในขณะทแนวโนมและทศทางของการดาเนนสงครามนอกแบบในยคหลงสงครามเยนนน การปฏบตการตาง ๆ จะมขอบเขตโครงรางขององคกรทไมชดเจน มการทางานในลกษณะเปนเครอขายทเชอมโยงกน ซงบางครงปฏบตการตางๆ กลมยอยแตละกลมจะมอสระในการปฏบตการตางๆ เอง บางครงกลมแตละกลมกไมไดมการสอสารกน และมอสระตอกน ทาใหความสลบซบซอนขององคกรมมากยงขนจนสามารถกลาวไดวาควบคมไดยาก และเมอเร มดาเนนสงครามกองโจรไปแลว จะหยดการดาเนนการตางๆ ไดอยางไร องคกรในลกษณะนมกจะถกเปรยบเทยบใหเปน ปลาดาวทมเครอขายอานาจกระจายอานาจ เพราะถกตดออกเปนสวนแลวแตละสวนสามารถงอกกลบมาใหมได

• อาวธยทโธปกรณ – มทศทางจากการใชเทคโนโลยตาไปส เทคโนโลยสง (Low Technologies to High Technologies) : ในอดตชวงสงครามเยนนนการดาเนนสงครามนอกแบบจะมงเนนไปในเรองของการใชสงครามกองโจร โดยปฏบตการในลกษณะจรยทธ ดวยกาลงกลมตอตานขนาดเลก ทาใหอาวธยทโธปกรณทใชไมไดมความสลบซบซอน เนองจากเทคโนโลยในขณะนนยงไมไดมพฒนาการอยางทเปนอยในปจจบน แตปจจบนดวยนวตกรรมตางๆ สงผลใหเกดระบบอาวธยโธกรณทมความทนสมยและมขนาดเลก ทาใหกลมตอตานกาลงตดอาวธ สามารถพกพา เคลอนยายไดอยางสะดวก มขนาดเบา และทสาคญมความทนสมย สามารถเชอมโยงกบระบบอาวธอนๆ ไดทาใหการปฏบตการของกลมตอตานตางๆ ปฏบตการรวมกนอยางมประสทธภาพ และประเดนทสาคญทจะตองคานงถงในปจจบนคอ อานาจในการทาลายลางทรนแรงสรางความเสยหาย ตอชวตและทรพยสนไดอยางหนก และเปนบรเวณกวาง อยางเชน อาวธทาลายลางสง (Weapon of Mass Destruction : WMD) ทสามารถขนยายไดดวยคนเพยงคนเดยวในลกษณะทปกปดซอนเรนได หรอการใชโทรศพทมอถอถายภาพการปฏบตการทมความรนแรง แลวนาภาพนงหรอภาพเคลอนไหวไปเผยแพรในทสาธารณะในทนท อยางเชน อนเตอรเนตเพอขยายผลการปฏบตหรอ สรางความหวาดกลว

• การปฏบตทางยทธวธ – มทศทางจากสงครามกองโจรไปสสงครามพนทาง (Guerrilla Warfare to Hybrid Warfare): การดาเนนสงครามนอกแบบในยคสงครามเยนนนกองกาลงตดอาวธหรอกลมตอตานทสรางขนโดยประเทศผอปถมถ จะเปนกาลงหลกในการปฏบตการทางยทธวธ ทมงปฏบตการโดยใชกาลงคนนอย เขากระทาในลกษณะของการตโฉบฉวย การซมโจม และการกอวนาศกรรม เปนหลก แตกมความเปนไปไดทกลมตอตานจะเขาปฏบตการรวมหรอสนบสนนใหกบกาลงทหารตามแบบ อยางเชน ในสงครามเวยดนามทฝายเวยดนามเหนอ ไดใชการผสมผสานการปฏบตการทางทหารระหวาง กองทพเวยดนามเหนอและเวยดกง โดยการปฏบตทางทหารจะมการแบงแยกเขตความรบผดชอบหรอพนทปฏบตการ (Operation Area) กนอยางชดเจน การใชกลมตอตานลกษณะนจะเรยกวา สงครามผสม (Compound War) แตในยคหลงสงครามเยนกลมตอตานจะถกใชเปนสงครามทมการผสมผสานกาลงตามแบบและกาลงนอกแบบ

๙๐

ปฏบตการทางทหารรวมกนอยางแยกไมออก ตวอยางเชน สงครามระหวางอสราเอล -เลบานอน พ.ศ. ๒๕๔๙ (The Second Lebanon War: ๒๐๐๖) ทมการปฏบตการทางทหารอยางเดนชดของกลมฮซบอลเลาะห (Hezbollah) ซงเปนกองกาลงตดอาวธทเปนตวแสดงทไมใชรฐ (Non-State Actor) ทมความขดแยงกบรฐคออสลาเอลโดยตรง การใชกลมตอตานลกษณะนจะเรยกวา สงครามพนทาง (Hybrid War)

• การอดมการณในการตอส – มทศทางจากอดมการณทางการเมองไปสอตลกษณ วฒนธรรม และศาสนา (Political Ideology to Identity, Culture, and Religion) : การดาเนนสงครามนอกแบบในยคสงครามเยนนนสงสาคญในสวนของกองกาลงตดอาวธ เชน กาลงกลมตอตานหรอ กองโจร จะใชแนวความคดในเรองอดมการณทางการเมองเปนเครองมอในการกลอมเกลาและหลอหลอมใหตอส เสยสละ และ ทาทกอยางเพออดมการณทางการเมอง ซงในขณะนนจะมแนวคดสาคญอย ๒ คายคอ อดมการณประชาธปไตย กบ คอมมวนสต ตอมาอดมการณทใชในหลอหลอมการตอสดวยสงครามกองโจรจะมทศทางทเปลยนจากอดมการณทางการเมองไปส การใชแนวคดในเรองของ อตลกษณ วฒนธรรม และศาสนา ถกยกมาเปนสาเหตหลกในการตอส เพราะไมตองการใหอตลกษณ วฒนธรรม หรอศาสนา ในกลมของตน ดงจะเหนไดจากการ การเผชญหนาของการสรบในบรเวณตะวนออกกลางทมการใชสงครามนอกแบบ และใชอดมการณในการตอสกนดวย อตลกษณ วฒนธรรม และศาสนา อยางไรกตามกไมไดหมายวาความทศทางใหมของอดมการณในการดาเนนสงครามนอกแบบจะสงผลใหการใชอดมการณทางการเมอง เพอดาเนนสงครามนอกแบบจะหายไป

• การหลอหลอมอดมการณและสรางแนวรวม – มทศทางจากการปฏบตการจตวทยาไปสปฏบตการขาวสาร (Psychological Operations to Information Operations): ในยคสงครามเยนการดาเนนสงครามนอกแบบจะใชการปฏบตการจตวทยา (Psychological Operations : PSYOP) เปนเครองมอหลกทสาคญในการโนมนาว หลอหลอมอดมการณ และสรางมวลชนใหหนมาสนบสนนการปฏบตตางๆ ของกลมตอตาน ตอมาในยคหลงสงครามเยน นวตกรรมดานเทคโนโลยสารสนเทศไดกอใหเกดการเปลยนแปลงทสงผลกระทบตอสงคมของมนษยทกแหงบนโลก การสอสารระหวางมนษยกบมนษยบนโลกสามารถกระทาไดอยางรวดเรวอยางทไมเคยมมากอน ทาใหเกดแนวคดในการสอสารขอมลเพอปรบเปลยนพฤตพรรม และสรางความเชอตางๆ รวมถงการจดการเกยวกบการรบรตางๆ (Perception Management) ทเรยกวา ปฏบตการขาวสาร (Information Operations : IO) โดยการปฏบตการขาวสารจะมการใชการรณรงคทางสารเทศ (Information Campaign) เพอใชสนบสนนการปฏบตการตางๆ ปจจบนปฏบตการจตวทยา ถกจดใหเปนสาขาหนงของการปฏบตการขาวสาร และการปฏบตการขาวสารมขอบขายในการปฏบตทกวางไกล และเปนกจกรรมทมความสอดคลองกบทางพลเรอนคอ การสอสารการตลาดแบบบรณาการ (Integrated Marketing communication : IMC) ทใชในภาคธรกจ สาหรบการดาเนนสงครามนอกแบบในปจจบนไดใชการปฏบตการขาวสารเปนเครองมอหลกในการดาเนนการ

๓. บทวเคราะหและขอเสนอแนะ

๙๑

จากทกลาวมาในขางตนจะพบวาแนวคดในการดาเนนสงครามนอกแบบ มทศทางทขยบออกไปจากกระบวนทศนเดมทเคยปฏบตกนมาในชวงยคสงครามเยน ทงนสวนหนงนนมากจากบรบททเปลยนไปภายใตกระแสโลกาภวตน และนวตกรรมการเปลยนแปลง ดงนนการทกองทพในฐานะทเปนหนวยงานความมนคงทมภารกจเกยวของโดยตรงกบ สงครามนอกแบบ กองทพจงมความจาเปนตองศกษา ปรบเปลยน และพฒนากจกรรมตางใหสามารถรองรบกบภารกจทจะตองปฏบตในอนาคตไดอยางมประสทธภาพ โดยมตทสาคญทกองทพตองพจารณามดงตอไปน

๔.๑ โครงสรางทเหมาะสม : เพอเปนการเพมขดความสามารถของกองทพในการเผชญกบสงครามนอกแบบ หนวยบญชาการสงครามพเศษ ในฐานะทเปนหนวยงานหลกทเกยวของกบกจกรรมตางขงสงครามนอกแบบ และรวมไปถงหนวยตางๆ ทมเกยวของกบกจการสงครามนอกแบบทงโดยตรงและโดยออม ควรจะมการวจยเพอหาแนวทางในการจดหนวยทเหมาะสมสาหรบการรบมอกบสงครามนอกแบบทจะเกดขนทงในประเทศไทยและประเทศเพอนบาน เพราะการโครงสรางการจดทเปนอยในปจจบน อาจจะมขดความสามารถไมตรงกบบรบททเปลยนไปของสภาวะแวดลอมในปจจบน

๔.๒ ใชองคความรอยางสงสด : การพฒนาแนวคดในการทาสงครามนอกแบบ และการปฏบตการทางทหารตางๆ ตองมการประยกตใชความรในดานตางๆ เขามาเปนหลกสาคญในการดาเนนการ โดยเฉพาะอยางยงการจดทาหลกนยมทเกยวของในกจกรรมของสงครามนอกแบบ ควรจะมความสอดคลองกบบรบทของกองทพไทย และภยคกคามจรง มากกวาทจะทาการแปลมาจากหลกนยมตางประเทศ นอกจากนกองทพควรทจะเชอมโยงองคความรในดานตางๆ ทงภายในของกองทพ และความรจากหลกวชาการภายนอก เพอใหเกดการเขาใจปญหาในลกษณะขององครวม (Holistic) และมการใชความรทเปนสหวทยาการ (Multidisciplinary) เขามาเปนองคประกอบหนงในการปฏบตงาน มากกวายดมนในความรของทหารแตเพยงฝายเดยว

๔.๓ กาลงพลมคณภาพ : สงทสาคญมากอกประการหนงนนไดแก การมกาลงพลทมคณภาพ มขดความสามารถ และความชานาญในดานตางๆ หลายดาน โดยเฉพาะอยางยง กาลงพลในหนวยทเกยวพนกบสงครามนอแบบอยางเชน หนวยรบพเศษ ทตองมกาลงพลทมความแขงแรง เชยวชาญในหนาท และ มความสามารถรอบตว เพราะแนวโนมในการปฏบตการในอนาคต หนวยทหารทเขาปฏบตการไดอยางมประสทธภาพนนจะมขนาดเลก ใชทหารจานวนไมมาก ทาใหกาลงจะตองมความเชยวชาญในหลายๆ ดาน และตองปฏบตงานรวมกนในลกษณะเปนทมไดอยางมประสทธภาพ

๔.๔ ระบบอาวธและเทคโนโลยทนสมย : การมระบบอาวธยทโธปกรณและเทคโนโลยททนสมยคงเปนสงทจาเปนอยางทเลยงไมได เพราะระบบอาวธยทโธปกรณและเทคโนโลยททนสมยจะชวยใหการปฏบตการตางๆ มประสทธภาพเพมขนอยางหลายเทาตว และโดยเฉพาะอยางยงท การปฏบตการของทหารในอนาคตจะมแนวโนมทจะใชทหารขนาดเลกทมความสามารถสงการมระบบอาวธยทโธปกรณและ

๙๒

เทคโนโลยททนสมยจะชวยสนบสนนใหการปฏบตภารกจลลวงไปไดดวยด มการสญเสยนอย และมความไดเปรยบฝายตรงขามทไมมระบบอาวธยทโธปกรณและเทคโนโลยททนสมย

๔.๕ เครอขายดมประสทธภาพ : การปฏบตการของกองทพในปจจบนนนไมเหมอนในอดตทเวลาปฏบตงานกองทพจะเปนหลกผเดยวในการปฏบตนนๆ แตในบรบทปจจบนนนกองทพไมใชเปนหนวยงานเดยว แตตองปฏบตงานรวมกบภาคสวนอนๆ ไมวาจะเปนภาครฐอนๆ หรอ ภาคเอกชน หรอ ภาคประชาสงคม ดงนนหากกองทพมการพฒนาเครอขายทดแลว ยอมจะสงผลใหการดาเนนกจกรรมของสงครามนอกแบบ และการปฏบตการทางทหารอนๆ เปนไปอยางมประสทธภาพ

สงครามนอกแบบเปนรปแบบหนงของการดาเนนสงคราม และถาจะวากนไปแลวประเทศไทยนนเผชญกบสงครามนอกแบบกนมานานและเผชญกบสงครามนอกแบบมากกวาสงครามตามแบบ เพราะสงครามตามแบบครงสดทายทประเทศไทยไดเขาปฏบตนนคงเปนสงครามมหาเอเชยบรพา และหลงจากนนประเทศไทยกตองเผชญกบสงครามนอกแบบมาเปนเวลายาวนาน รวมๆ ๔๐ ป ในอนาคตอนใกลในทศวรรษนแนวโนมของการเกดสงครามขนาดใหญนนคงเปนไปไดยาก และภยคกคามสาคญทประเทศไทยคงจะตองเผชญคอภยคกคามรปแบบใหม และทสาคญในภยคกคามรปแบบใหมบางประเภทจะใชเทคนคและวธการของสงครามนอกแบบ มาดาเนนการ

ปจจบนการดาเนนสงครามนอกแบบไดมความสลบซบซอนมากขนทาใหรปแบบมการลกษณะทเปลยนไป คอ ๑) ผอปถมภ – มทศทางจากตวแสดงทเปนรฐไปสตวแสดงทไมใชรฐ ๒) การจดองคกร – มทศทางจากองคกรตามลาดบขนไปสองคกรแบนราบ ๓) อาวธยทโธปกรณ – มทศทางจากการใชเทคโนโลยตาไปสเทคโนโลยสง ๔) การปฏบตทางยทธวธ – มทศทางจากสงครามกองโจรไปสสงครามพนทาง ๕) การอดมการณในการตอส – มทศทางจากอดมการณทางการเมองไปสอตลกษณ วฒนธรรม และศาสนา และ ๖) การหลอหลอมอดมการณและสรางแนวรวม – มทศทางจากการปฏบตการจตวทยาไปสปฏบตการขาวสาร

บรบทของการเปลยนแปลงหลงจากสงครามเยนยตลง ประกอบกบกระแสโลกาภวตนทไดสงผลกระทบโดยภาพรวมตอวถการดาเนนชวต วธคด และ รปแบบในการดารงชวต ซงสงเหลานเองไดสงผลใหการทาสงครามนอกแบบ นนมกรอบแนวคดและรปแบบทเปลยนไป การดาเนนการตางๆ ดวยแนวคดเดมๆ ไมวาจะเปนเพราะไมชอบทจะเปลยนแปลง ไมรและไมแสวงหาเรยนร สงตางๆ เหลานไดสงผลใหการปฏบตงานของกองทพอาจจะมประสทธภาพไมดเทาทควรนก เพราะตองยอมรบวาพลวตรของการเปลยนแปลงในปจจบนนนเปลยนแปลงไปเรวมาก และเปนการยากทจะวงตามใหทน โดยเฉพาะอยางยงหนวยงานทมขนาดใหญอยางเชน กองทพ เปนตน

วนนความชดเจนของการเปลยนแปลงเหลานไดปรากฏชดเจนมากขน ทาใหเกดคาถามในใจของทงคนทเปนทหารและไมเปนทหารวา สงทกองทพคดและทาอยในปจจบนนนมประสทธภาพเพยงไร และจะมประสทธภาพเพยงพอหรอไมในการปฏบตหนาทอนสาคญยงนนคอ การรกษาผลประโยชนของชาต และรกษา

๙๓

ความมนคงใหเกดขนในชาต ซงภาวะการเปลยนแปลงจากกระแสตางๆ นเองถอไดวาเปนความทาทายของกองทพทจะตองเผชญ แลวกองทพและกาลงพลในกองทพทราบหรอไมวาทานกาลงเผชญกบอะไร

การปรบเปลยนกระบวนทรรศนของการกอความไมสงบ

ทามกลางความขดแยงและแตกแยกอยางรนแรงทเกดขนในสงคมไทยปจจบน คงเปนความรสกทยากจะบรรยายสาหรบคนไทยอกหลายๆ คน ประกอบกบสภาพเศรษฐกจของโลกในปจจบนทสงผลกระทบมายงประเทศไทยดวยแลวนน ยงทาใหเกดความรสกเลอนลางทประเทศไทยจะสามารถผานพนวกฤตการณ และกาวผานไปเปนประเทศทคนไทยมคณภาพชวตทด สงตางๆ เหลานทาใหคนทไมมส๑ หลายๆ คน นนเฝามองวา วนนคนไทยทกคนมองไปทผลประโยชนของชาตเปนทตงหรอวามองทผลประโยชนสวนตนเปนทตงกนแน และสงทยงสงผลใหสถานการณตางๆ เลวรายลง เมอตางฝายตางพยายามปลกฝงอดมการณความเชอในกลมของตนผาน เทคโนโลยททนสมยอยางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ( Information & Communication Tecnology : ICT) โดยเทคโนโลยเหลานสามารถสอสารกกบประชาชนในทกระดบไดอยางรวดเรวและทนท และถอไดวาเปนเครองมอทใชในการหลอหลอมอดมการณทนาไปสการโคนลมอานาจฝายตรงขาม และการไดมาซงอานาจของฝายตน การดาเนนการในลกษณะนจะเรยกวาการกอความไมสงบ (Insurgency)

เมอกลาวถงคาวาการกอความความไมสงบแลว หลายคนมกจะนกไปถงการใชความรนแรงและกองกาลงตดอาวธเปนเครองมอในการดาเนนการ แตความจรงแลวการกอความไมสงบนนจะมการดาเนนการในหลากหลายรปแบบ คาวาการกอความไมสงบนนมความหมายในลกษณะตางๆ ดงน

พจนานกรมศพททหาร ไดบญญตคาจากดความของสงครามกอความไมสงบ ไวดงน เปนการตอสระหวางรฐบาลตามกฎหมายรฐธรรมนญ กบพวกกอการไมสงบทไดจดตงขนและไดรบการสนบสนนเปนประจาจากวงภายนอกใหกอการอยางรนแรงจากวงใน เพอตอตานกจกรรมการเมอง การสงคม การเศรษฐกจ การทหาร และงานดานพลเรอน ทงนดวยจดมงหมายเพอกอความพนาศใหแกทกระบบภายในประเทศหรอจนกวาจะโคนลมลงในทสด

โดยใน The Merriam-Webster Online Dictionary ไดใหคาจากดความไวดงน “a condition of revolt against a government that is less than an organized revolution and that is not recognized as belligerency” ซงสามารถถอดเปนใจไดดงตอไปน การกอความไมสงบหมายถง เงอนไขทกลมตอตานรฐบาลกระทาการตอตานรฐบาล โดยมการจดการในระดบทนอยกวาการปฏวต และ ยงมลกษณะไมเปนภาวะสงคราม

๙๔

ในเวบ Army-Technology.com ไดใหความหมายไววา A Insurgency is an operation that aims to overthrow an existing regime, often using guerilla tactics. ซงถอดใจความเปนภาษาไทยไดวา การกอความไมสงบเปนการปฏบตการทมจดมงหมายเพอลมลางระบอบในปจจบน ซงโดยทวไปแลวมกจะใชยทธวธของกองโจร

สวน Mark Monday และ Gary Stubblefield ไดกลาวถงคาวา Insurgency ในบทความชอ Insurgency--What's in a Name? ดงน An insurgency is usually directed at changing the policies of the governing authority, the personnel of the authority, or the governmental structure, by means not usually used in--or sanctioned by--the existing system. ซงถอดใจความเปนภาษาไทยไดวา การกอความไมสงบโดยทวไปแลวเปนการกระทาทมงไปสการเปลยนแปลงนโยบายของอานาจรฐ บคคลทมอานาจหนาทของรฐ หรอ โครงสรางในการบรหารจดการทมอยของรฐ โดยใชเครองมอทไมนยมใชปฏบตกน

นอกจากความหมายของการกอความไมสงบแลว การกาหนดรปแบบของการกอความไมสงบกเปนสงสาคญทควรทรบ ในอดตนนการกอความไมสงบจะมรปแบบในลกษณะของการใชกองกาลงตดอาวธเขากอการ ดงจะเหนไดจาก ใน คมอราชการสนามวาดวย การปองกนและปราบปรามการกอความไมสงบ พ.ศ.๒๕๔๐ (รส.๑๐๐-๒๐)๒ ไดแบงรปแบบการกอความไมสงบอออกเปน ๔ รป แบบไดแก

• การกอความไมสงบโดยการบอนทาลาย (Subversion Insurgency) : คอการแทรกซมเขาไปฝงตวในโครงสรางทางการเมองของประเทศ องคกรทางสงคมตาง ๆ ทงภาครฐ และเอกชน เพอหาทางการควบคมโครงสรางขององคกรตาง ๆ เหลานน และใชการโฆษณาชวนเชอทาการยยงให องคกรตาง ๆ เกดความขดแยง และในบางองคกรอาจกอความไมสงบขน รวมถงการชกจงใหบคคลระดบสงขององคกรเหลานนใหมาเปนพวก และจะดาเนนการอยางตอเนองเพอขยายแนวรวมใหมากขน เมอใดกตามทฝายกอความสงบทฐานการสนบสนนทางการเมองทมนคงแลว จะเรมดาเนนการเรยกรองตอรฐบาลในลกษณะททางฝายรฐบาลไมสามารถตอบสนองได จงสงผลใหการดาเนนการตาง ๆ ของรฐบาลมความวนวาย ไมสามารถดาเนนการใหบรรลวตถประสงค การกอความไมสงบในรปแบบนมกจะหลกเลยงการใชความรนแรงโดยเปดเผย

• การกอความไมสงบโดยใชแกนนาปฏวต (Critical-Cell Insurgency) : คอการแทรกซมไปในสถาบนตาง ๆ ของรฐบาลเพอทาลายโครงสรางการบรหารภายในระบบ ทงในทางลบและเปดเผย เพอสรางเงอนไขการปฏวตใหเกดขน โดยดาเนนการบอนทาลายในทางทงในทางลบและเปดเผย และใชความรนแรงดาเนนการในทางลบ และเมอสถานการณเอออานวย (รฐบาลออนแอและฝายกอความไมสงบมความเขมแขง) ฝายกอความไมสงบจะเขาทาการยดอานาจโดยกาลงตดอาวธ

• การกอความไมสงบโดยมงเนนมวลชน (Mass-Oriented Insurgency) : คอการสรางความขดแยงทยาวนานกบฝายรฐบาล โดยการจดตงองคกรมวลชนจากประชาชนสวนใหญ ใหสนบสนนการดาเนนงานของ

๙๕

กลมกอความไมสงบ การจดตงองคกรมวลชนของการกอความไมสงบรปแบบนจะมโครงสรางทสลบซบซอน เพราะจะมสวนทเปนกองโจรตดอาวธ และองคกรมวลชนทใชในการตอสกบรฐบาล และมการนาโดยการจดตงรฐบาลซอนขนมา เพอพรอมทจะเขาเปนรฐบาลแทนรฐบาลในปจจบน

• การกอความไมสงบแบบดงเดม (Traditional Insurgency) : มรากฐานมาจากความไมพอใจในรฐบาลทดาเนนนโยบายในเรอง ความแตกตางในชาตพนธ ศาสนา วฒนธรรม และ ประวตศาสตร ทไมเหมาะสม ทาใหเกดความแตกตางระหวางชนกลมทเปนกลมนอยตาง ๆ กบชนกลมใหญ การกอความไมสงบในรปแบบนจะมงเนนในเรองของการแยกตวจากการควบคมของรฐบาล การแบงแยกดนแดน เพอปกครองตนเอง โดยทไมมความตองการทจะครอบครองการปกครองทงหมดของประเทศ มกจะนยมใชความรนแรงในการดาเนนการ อยางไรกตามการกอความไมสงบลกษณะนจะไมมโครงสรางการจดทมความชดเจน และการกอความไมสงบรปแบบนจะยตลงเมอทางฝายรฐบาลยนยอมใหกลมกอความไมสงบแบงแยกตนเองออกไปปกครองกนเองไมขนกบการปกครองของรฐบาล

อยางไรกดกระแสการเปลยนแปลงของโลกไดกอเกดมมมองและการพฒนารปแบบของการกอความไมสงบ โดยขยายรปแบบออกไปสการไมใชความรนแรง และการไมใชกองกาลงตดอาวธหรอกองโจร เขาทาการกอความไมสงบ ดงเชน ในบทความ Insurgency--What's in a Name? ไดแบงรปแบบของการกอความไมสงบออกเปน ๖ ประเภท คอ

• การตอตานโดยไมใชความรนแรง (Non – Violent Resistance) : เปนการกอความสงบโดยไมใชความรนแรงเปนหลก มวตถประสงคเพอเรยกรองใหประชาชนสนบสนนและแสดงใหเปนถงการปฏเสธนโยบาย กฏหมาย หรออานาจรฐ ในบทความ Insurgency--What's in a Name? ไดแบงลกษณะของการตอตานโดยไมใชความรนแรงออกเปน ๓ ลกษณะคอ ๑) การประทวง – คอการออกมารวมตวกนของกลมคนเพอแสดงความไมเหนดวยตอสงใดสงหนง ๒) การไมใหความรวมมอ – เปนการดาเนนการของกลมคนทปฏเสธการรวมมอ เชน การนดหยดงาน หรอ การทางานใหชาลง เพอเรยกรองใหเหนความสนใจและนาไปสการตอรองตางๆ และ ๓) การแทรกแซง – เปนการดาเนนการของกลมคนทแสดงออกโดยการนงเฉยๆ การกดขวางของกลมคน การบกรกเขาไปในพนททหวงหาม เปนตน

• การยดอานาจรฐดวยการทา รฐประหาร (Coup) : การทารฐประหารเปนการใชกาลงทหารหรอตารวจ เขายดครองอานาจ และทาการเปลยนแปลงผมอานาจ มขนตอนการดาเนนการ ๓ ขน ไดแก ๑) การยดอานาจจากกลมเกาโดยกาลงทหารหรอตารวจ ๒) ผทมอานาจแทจรงแสดงตน ประกาศปลดอานาจเกาและกาวเขาสอานาจ และ ๓) สถาปนาความมนคงโดยการ จดสรร แบงมอบ วางตว ของกลมอานาจใหม และการทารฐประหารแบงออกเปน ๒ ลกษณะ คอ ๑) การทารฐประหารโดยกลมเลกๆ ทใกลชดกบผบรหารประเทศ โดยเขาควบคมจบกมตวหรอสงหารผบรหารประเทศ และ ๒) การทารฐประหารเมอ เกดความขดแยงหรอความไมพอใจของประชาชนอยางรนแรง และกองทพตดสนใจวาถงเวลาทจะตองเรมตนใหม จงนาไปสการทา

๙๖

รฐประหาร และเมอทาการรฐประหารแลวกจดตงรฐบาลบรหารประเทศใหม ซงอาจจะมาจากประชาชน หรอตวแทนจากกลมอานาจใหมกได

• การทาสงครามกองโจร (Guerrilla Warfare) : เปนการปฏบตทางทหารและอยางเปนทหาร ซงกระทาในดนแดนของขาศก หรอในเขตทขาศกยดครอง โดยกาลงรบนอกแบบหรอกาลงไมตามแบบ (irregular forces) ซงสวนใหญเปนกาลงในทองถน โดยกองโจรจะควบคมดนแดนไดบางสวน สาหรบการทาสงครามกองโจร ตามแนวคดของ เหมาเจอตง จะแบงการดาเนนการของเปน ๓ ขน คอ ๑) ขนรบ ในขณะทมกาลงนอยกวากาลงของเจาหนาทรฐ จะตองดาเนนการแทรกซมบอน ทาลาย และปลกระดมทกรปแบบโดยดาเนนการทงในเมองและชนบทเพอใหเกดความแตก แยกในหมประชาชนและขาราชการ โดยชใหเหนถงความออนแอและความลมเหลวของรฐบาล สาหรบการสรบใชแบบ จรยทธ (Mobile Warfare) ซมยง ซมโจมต หรอยงรบกวน ๒) ขนยน ในขนตอนนฝายททาสงครามปฏวต จะพยายามทาลายเศรษฐกจของชาตทก วถทาง และสรางความวนวายใหเกดขนในสงคม สาหรบในชนบทนนจะทาการสรบดวยสงคราม จรยทธเปนหลก ดวยการตอตานกาลงปองกนและปราบปรามฝายรฐบาลรวมทงเขาครอบครอง พนทในชนบท บางแหงเพอประกาศเปนเขตปลดปลอย และฐานทมน และ ๓) ขนรก ขนนเปนขนทฝายปฏวตจะทาการรกทางทหารและดาเนนสงครามจตวทยาอยาง กวางขวาง การเปดสงครามรบพงจะเปน การใชกาลงรบตามแบบ (Conventional Warfare) เพอใหไดชยชนะในขนแตกหก ยดเมองและทาการปฏวตลมลางการปกครองและยดอานาจรฐ และบบบงคบใหรฐบาลตอง ยอมจานนในทสด

• การกอการจลาจล และการปฏวต (Riot / Revolution) : การจราจลและปฏวตเปนการกอความไมสงบทมลกษณะคลายกบสงครามกลางเมอง คอมมวลชนขนาดใหญรวมตวกนเคลอนไหววเพอทจะนาไปสการเปลยนแปลง แตมวลชนทมารวมตวกนนนอาจจะไมสามารถททาการควบคมได และนาไปสการจลาจล สรางความวนวาย สบสน และเสยหายได ในกรณทมลวชนมขนาดใหญมาก เมอสถานการณพฒนาไปสการจลาจลแลว กมการปราบปรามจากเจาหนาทของรฐ ซงมความเปนไปไดวามวลชนเจาหนาทรฐเขาปราบปรามโดยใชความรนแรง ทาใหมวลชนมเพอมมากขนและนาไปสการปฏวตเปลยนแปลงระบอบได

• การกอการราย (Terrorism) : การกอการรายเปนรปแบบหนงของการกอความไมสงบโดยลกษณะของการกอการรายม ๓ ลกษณะไดแก ๑) กลมการกอการรายใชความรนแรงหรอ มแนวโนมจะใชความรนแรง ๒) ผเสยหายถกเลอกโดยโอกาสในการกระทามากกวาทจะถกเลอกโดยหลกเหตผล และ ๓) ผกอการรายมวตถประสงคในการเผยแพรความกลวและความสบสน นอกจากนในบทความ Insurgency--What's in a Name? ไดแบงรปแบบของการกอการรายออกเปน ๕ แบบ ไดแก ๑) การกอการรายทางการเมอง (Political Terrorism) – ความกลวถกสรางขนเพอวตถระสงคทางการเมอง ๒) การกอการทไมหวงผลทางการเมอง (Non-political Terrorism) – เปนการกอการรายทมวตประสงคหลกทไมใชทางการเมอง ๓) การกระทาทคลายการกอการราย (Quasi Terrorism) – เปนกลมทใชเทคนคของการกอการราย เชน การจบตวประกนระหวางการปลนธนาคาร ๔) การกอการรายทางการเมองอยางจากด (Limited Political Terrorism) – การ

๙๗

กอการรายลกษณะนเปนการดาเนนการภายใตขอจากดทางการเมอง ไมประสงคจะดาเนนการใดๆ กตามทกระทบตออานาจรฐในภาพรวมหรอโครงสรางทางสงคม และ ๕) รฐกอการราย (State Terrorism) – หมายถงการควบคมรฐโดยใชความหวาดกลว ตวอยางเชน การใชวธการฆาลางเผาพนธของตนเองของ พลพต ในการควบคมของกลมเขนรแดง ในชวงการตอสเพอเอาชนะคอมมวนสต

• การทาสงครามการเมอง (Civil War) : เปนสงครามภายในกลมคนทมวฒนธรรม สญชาต หรอสงคมแบบเดยวกน โดยมจดประสงคเพอแยงชงอานาจหรอดนแดน สงครามกลางเมองอาจนบเปนการปฏวต (Revolution) ไดในกรณทเกดการเปลยนแปลงทางสงคมครงใหญภายในสงคมนนหลงจากสนสดสงคราม

จากการเปลยนแปลงนเองทาใหนกการทหารและนกยทธศาสตรทงหลายทเกยวของกบความมนคงแหงชาต จะตองคานงถง รปแบบทพฒนาการเปลยนไปตามหวงเวลา ดงเชนสถานการณปจจบนใน ซงไมสามารถละเลยไดวา ปญหาความวนวายและแตกแยกทางการเมอง นนไดถกพฒนาไปโดยใชแนวความคดของการกอความไมสงบยคใหมทใชประชาชน เขามาเปนสวนขบเคลอนแทนกองกาลงตดอาวธ การดาเนนการเชนนเปนสงททงกลมเสอเหลองและเสอแดงตางกใชในลกษณะเดยวกน

โดยแนวความคดในในปจจบนสาหรบการกอความไมสงบเพอทจะนาไปสการลมลางอานาจรฐนน สามารถแสดงไดตามภาพท ๑ และสามารถอธบายไดพอสงเขปดงน

ภาพท ๑ แบบจาลองการกอความไมสงบในยคหลงสงครามเยน

๙๘

ความขดแยงจะเปนสงทพฒนาสถานการณใหไปสสถานการณขนการตอตานโดยไมใชความรนแรง ซงถาการเคลอนไหวดงกลาวบรรลวตถประสงคสถานการณจะพฒนาไปสขนการยตสถานการณ แตถาไมบรรลวตถประสงคและกลมทเรยกรองไมมกาลงและประชาชนสนบสนนอยางเพยงพอ สถานการณอาจจะวนกลบมาสขนเดมคอขนการตอตานโดยไมใชความรนแรง หรออาจจะถกพฒนาไปสขนการจราจลและอาจนาไปสการปฏวตเปลยนแปลงลมลางอานาจรฐได และจะพฒนาไปสขนการยตสถานการณ แตถาไมบรรลวตประสงคตามทกลมตวเองตองการและรฐเขายตปราบปรามจราจลสถานการณอาจจะกลบไปสสถานการณขนการตอตานโดยไมใชความรนแรง หรอขนการจลาจลอกรอบ แตถาประชาชนยงใหการสนบสนนสถานการณจะถกพฒนาไปสขนการทาสงครามกลางเมองและจะเขาสขนการยตสถานการณเมอฝายใดฝายหนงชนะ หรอทงสองฝายเหนพองตองกนวาจะยตสถานการณ ในทางกลบกนถาขาดการสนบสนนจากประชาชนอยางเพยงพอและตอเนองแลวการจราจลจะพฒนาไปสขนการยตสถานการณ

นอกเหนอจากสถานการณขนจลาจลทพฒนามาจากสถานการณขนการตอตานโดยไมใชความรนแรง แลวสถานการณยงสามารถพฒนาไปสขนการทารฐประหารไดถากองทพอยขางฝายททาการเรยกรอง แตหลงจากขนรฐประหารแลวสถานการณอาจจะพฒนาไปสขนสงครามกลางเมอง หรอ ขนการตอตานโดยไมใชความรนแรง ไดถามการตอตานจากประชาชน แตถาไมมการตอตานใดๆ สถานการณจะไปสขนยตสถานการณ

จากทกลาวมาในขางตนนนจะพบสถานการณในปจจบนนนสงคมไทยยงคงตกอยในความเสยงไมวาจะเปนขนจราจล หรอ ปฏวต หรอ ขนรฐประหาร หรอ ขนการทาสงครามกลางเมอง ไปจนกวาแตละฝายในสงคมไทยจะหนหนาเขาหากน มภารดรภาพหรอความเอออาทรตอกน และมความรสกรวมกนวาเราเปนคนไทย ความขดแยงทเกดขนในปจจบนนนสงหลกๆ นนเกดมาจากการแสวงหาอานาจของนกการเมองทไมคานงถงผลประโยชนของชาตเปนทตง นกการเมองทตองการจะใหพวกของตนเองไดขนมามอานาจ และนาประชาชนและความมนคงของชาตมาเปนเครองมอในการเขาสอานาจ ซงถานกการเมองเหลานนใชเวททางการเมองเปนเสนทางเขาส อานาจแลว ความรนแรงและความขดแยงคงไมเกดขนในสงคมไทย แตถานกการเมองเหลานนไมใชเวทการเมองในการใหไดมาซงอานาจแลวการกอความไมสงบจงถกนามาใชเปนเครองมอเพอใหไดมาซงอานาจ และวนนนสงคมไทยยงคงจะมแตความขดแยง ความว นวาย ความสบสน ประเทศไทยคงไมไดเดนไปไหนมแตถอยหลงและอาจจะลมสลายในทสด ถานกการเมองไมวาจะฝายไหนทเหนแตผลประโยชนสวนตนและกลมของตนเปนทตง

๙๙

สรป

ความมงคงและทรพยากรของชาตชวยใหการทหารเขมแขง แตจะไดรบผลจากความเขมแขงนเพยงไร ขนอยกบความสามารถของผนาทางทหารและความสามารถในการใชกาลงอานาจน กาลงอานาจทางทหารควรจะใชกตอเมอจาเปนแกการบรรลวตถประสงคเฉพาะเทานน นอกจากน กาลเวลา บรเวณและลกษณะของการเผชญหนาอาจเปนปจจยพจารณาขนาดของการใชกาลงอานาจทางทหาร หากจาเปนจะตองใชในสภาพการณทเหมาะสม เพยงแตแสดงกาลงหรอ "อวดธง" กอาจจะพอแลว ประเทศทใชกาลงอานาจทางทหารดาเนนนโยบายจะตองเตรยมรบผลทจะเกดขนตามมาดวย ประเทศทมกาลงอานาจทางทหารนอยหรอออนแอจะตองอาศยมาตรการทางดานอนชวยดวย เชน อาจจะตองมรฐบรษชนยอดของประเทศหลาย ๆ คนขอใหประเทศอนเขาขางตน หรอดาเนนนโยบายไมฝกใฝฝายใดระยะยาวหรอเรอยไป เปนตน

๑๐๐

บรรณานกรม

หนงสอภาษาไทย คณต สวรรณเนตร พลอากาศตร, การวเคราะหหลกยทธศาสตรการสงครามของเคลาเซวทซ

สแนวคดเชงระบบกองทพอากาศดจตอล, เอกสารวจยสวนบคคล วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, ๒๕๔๗ – ๒๕๔๘. ไชยรตน เจรญสนโอฬาร, รฐ-ชาตกบ(ความไร)ระเบยบโลกชดใหม (พมพครงท ๒). กรงเทพฯ : สานกพมมวภาษา, ๒๕๕๓ บร มนไตรเวศย พลตร, การพฒนากาลงกองทพบกอยางไดดลยภาพ, เอกสารวจยสวนบคคล วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, ๒๕๓๘ - ๒๕๓๙. ปฏพนธ กลพจตร พลตร, บทบาทผชวยทตทหารเหลาทพไทย/ตางประเทศ และผชวยทตทหารไทย/

ตางประเทศ ตอการตอตานการกอการราย, เอกสารวจยสวนบคคล วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, ๒๕๔๗ – ๒๕๔๘. วนตา ศกรเทพย ผชวยศาสตรจารย, อาเซยนในความสมพนธระหวางประเทศ, สถาบนศกษาความมนคงและนานาชาต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, สงหาคม ๒๕๒๗. บทความ ธรนนท นนทขวาง พนเอก, สงครามนอกแบบ-สงครามกองโจร-การทาสงครามตวแทนในยคหลงสงครามเยน, วารสารรฎฐาภรกษ (ISSN : ๐๘๕๗ – ๐๔๔๒) ปท ๕๒ ฉบบท ๒ เม.ย. – ม.ย. ๒๕๕๓; หนาท ๕๗ – ๖๖ ธรนนท นนทขวาง พนเอก, การกอการรายในยคสารสนเทศ, วารสารรฎฐาภรกษ (ISSN : ๐๘๕๗ – ๐๔๔๒) ปท ๕๒ ฉบบท ๑ ม.ค. – ม.ค. ๒๕๕๓; หนาท ๕๔ – ๖๓. ธรนนท นนทขวาง พนเอก, การปรบเปลยนกระบวนทรรศนของการกอความไมสงบ, วารสารรฎฐาภรกษ (ISSN : ๐๘๕๗ – ๐๔๔๒) ปท ๕๑ ฉบบท ๓ ก.ค. – ส.ค. ๒๕๕๒; หนาท ๑๑๑ – ๑๑๗. ค าบรรยาย ชวลต ยงใจยทธ พลเอก, เอกสารการบรรยายพเศษ, วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, กมภาพนธ ๒๕๓๒. เชดชาย เหลาหลา พลตร, การกาหนดวตถประสงคของชาตและการพฒนานโยบาย ความมนคงแหงชาต, วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, มถนายน ๒๕๓๐. บญสราง เนยมประดษฐ พลเอก, การปองกนประเทศและการปรบปรงโครงสรางกองทพไทย ในการสมมนาทางวชาการ เรองบทบาทและอานาจหนาทของทหารตามรฐธรรมนญ, สานกงานปลดกระทรวงกลาโหม (แจงวฒนะ), เมษายน ๒๕๔๖.

๑๐๑

ประสทธ สทธกล พลตร, กาลงทหารในฐานะเปนปจจยกาลงอานาจแหงชาต, วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, ตลาคม ๒๕๒๕. ไพชยนต คาทนเจรญ พลตร, ยทธศาสตรการปองกนประเทศของกลาโหม, มนาคม ๒๕๔๗. สบ อกษรานเคราะห พลเอก, กองทพบก, วทยาลยปองกนราชอาณาจกร, มนาคม ๒๕๒๖. สารสนเทศออนไลน

ธรนนท นนทขวาง พนเอก. ๒๕๕๒. การปฏวตในกจการทหาร - RMA - การพฒนากองทพสความทนสมย. (ระบบออนไลน). แหลงทมา http://tortaharn.net/contents/index.php?option=com_content&task=view&id=168 สารวจเมอ (๒๐ กรกฎาคม ๒๕๕๔).

ธรนนท นนทขวาง พนเอก. ๒๕๔๙. รจกกบสงครามยคท ๔. (ระบบออนไลน). แหลงทมา http://tortaharn.net/contents/index.php?option=com_content&task=view&id=66 สารวจเมอ (๒๐ กรกฎาคม ๒๕๕๔).