ธงชาตไทย

จากวกพเดย สารานกรมเสร http://th.wikipedia.org/ ไปท: ปายบอกทาง, คนหา

"ธงไตรรงค" เปลยนทางมาทน ส าหรบความหมายอน ดท ธงไตรรงค (แกความก ากวม)

ธงชาตไทย

ชอธง

ธงไตรรงค

การใช

ธงพลเรอน ธงเรอพลเรอน ธงราชการ และ ธงเรอรฐบาล

สดสวนธง 2:3

ประกาศใช 28 กนยายน พ.ศ. 2460 (มผลบงคบใช 30 วน หลงจากประกาศในราชกจจานเบกษา)

ลกษณะ ธงสามสหาแถบ พนแดง-ขาว-นาเงน-ขาว-แดง แถบกลางกวางเปน 2 เทาของแถบสแดงและขาว

ออกแบบโดย

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

ชอธง

ธงราชนาว

การใช ธงนาว

สดสวนธง 2:3

ประกาศใช 28 กนยายน พ.ศ. 2460 (มผลบงคบใช 30 วน หลงจากประกาศในราชกจจานเบกษา)

ลกษณะ ธงชาต กลางเปนวงกลมสแดง มรปชางเผอกทรงเครองยนแทนหนหนาเขาเสา

ธงชาตไทย หรอเรยกอกอยางหนงวา ธงไตรรงค มลกษณะเปนธงสเหลยมผนผา ใชสหลกในธง 3 ส คอ สแดง ขาว และนาเงน ภายในแบงเปนแถบ 5 แถบ แถบในสดสนาเงน ถดมาดานนอกทงดานบนและลางเปนสขาวและสแดงตามลาดบ แถบสนาเงนมขนาดใหญกวาแถบสอนเปน 2 เทา ความหมายสาคญของธงไตรรงคนนหมายถงสถาบนหลกทงสามของประเทศไทย คอ ชาต (สแดง) ศาสนา (สขาว) และพระมหากษตรย (สนาเงน) สทงสามนเองคอทมาของการเรยกชอธงนวาธงไตรรงค (ไตร = สาม, รงค = ส)

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหใชธงนเปนธงชาตไทย[1] (ขณะนนยงเรยกชอประเทศวาสยาม) เมอชวงปลายป พ.ศ. 2460 เพอแกไขปญหาการชกธงชางเผอก (ซงใชเปนธงชาตมาตงแตรชกาลท 4) กลบดาน และเพอเปนอนสรณในการเขารวมสงครามโลกครงท 1 กบฝายสมพนธมตร[2]

ลกษณะของธงชาตไทยนน มความคลายคลงกบธงชาตคอสตารกา ซงเปนประเทศในทวปอเมรกากลางมาก ตางกนทเรยงแถบสธงชาตสลบกนเทานน

เนอหา

[ซอน]

1 ลกษณะธงตามกฎหมาย 2 ความหมายของธง 3 ประวต

o 3.1 กาเนดของธงสยาม o 3.2 ธงไตรรงค

4 พฒนาการของธงชาตไทย 5 การชก ใช และแสดงธงชาตไทย

o 5.1 การเคารพธงชาต o 5.2 การชกธงชาตในราชอาณาจกร o 5.3 กาหนดเวลาชกธงชาต o 5.4 การประดบธงชาต o 5.5 ระเบยบในสวนธงชาตไทย

6 ธงอนทดดแปลงลกษณะจากธงชาต 7 ธงทคลายคลงกน 8 อางอง 9 ดเพม 10 แหลงขอมลอน

[แก] ลกษณะธงตามกฎหมาย

ตามความในมาตรา 5 (1) ของพระราชบญญตธง พทธศกราช 2522 ซงเปนพระราชบญญตธงฉบบทบงคบใชอยในปจจบน ไดกลาวถงลกษณะธงชาตไวดงน

ภาพแสดงสดสวนธงชาตไทยทถกตอง

ธงชาต มลกษณะเปนรปสเหลยมผนผา กวาง 6 สวน ยาว 9 สวน ดานกวางแบงเปน 5 แถบตลอดความยาวของ

ผนธง ตรงกลางเปนแถบสนาเงนแกกวาง 2 สวน ตอจากแถบสนาเงนแกออกไปทง 2 ขางเปนแถบสขาวกวางขางละ 1 สวน ตอจากแถบสขาวออกไปทง 2 ขางเปนแถบสแดงกวางขางละ 1 สวน[3]

[แก] ความหมายของธง

ในพระราชนพนธ "เครองหมายแหงไตรรงค" ซงพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงพระราชนพนธเมอ พ.ศ. 2464 ไดนยามความหมายของธงไตรรงคไววา สแดง หมายถง เลอดอนยอมพลใหแกชาต สขาว หมายถง ความบรสทธแหงพระพทธศาสนาและธรรมะ สนาเงน หมายถง สสวนพระองคขององคพระมหากษตรย [4] [5] แมนยามดงกลาวจะไมใชคาอธบายททรงประกาศใหใชอยางเปนทางการ แตทงสามสงนคออดมการณรฐทพระองคทรงปลกฝง เพอใหคนไทยเกดสานกความเปนชาตนยมมาตลอดรชสมยของพระองค[6]

ตอมาเมอพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว โปรดเกลาฯ ใหมบนทกเรองธงชาต ใน พ.ศ. 2470 เพอรวบรวมความคดเหนในเรองการเปลยนแปลงธงชาตจากบคคลกลมตางๆ เพอทจะไดไมตองมการเปลยนธงชาตหลายครง กรมราชเลขาธการไดรวบรวมความเหนเรองนจากทตางๆ รวมทงในหนงสอพมพ เพอประกอบพระบรมราชวนจฉย ซงในบรรดาเอกสารดงกลาว ปรากฏวาในหมผทสนบสนนใหใชธงไตรรงคเปนธงชาตตอไป ไดมการใหความหมายของธงทกระชบกวาเดม กลาวคอ สแดงหมายถงชาต สขาวหมายถงศาสนา สนาเงนหมายถงพระมหากษตรย ซงคลาดเคลอนไปจากพระราชนพนธของรชกาลท 6 ไปเลกนอย แตยงครอบคลมอดมการณ "ชาต ศาสนา พระมหากษตรย" ทพระองคทรงกาหนดไวเชนเดม และยงเปนทจดจาสบตอกนมาจนถงปจจบน[7]

[แก] ประวต

[แก] ก าเนดของธงสยาม

ธงสแดง ซงใชสาหรบเรอของสยาม (ไมใชธงชาตสยาม) โดยทวไปตงแตสมยกรงศรอยธยา

ประวตศาสตรการใชธงเปนสญลกษณของประเทศไทย สามารถสบไดแตเพยงความวา ราชอาณาจกรไทย ใชธงแดงเปนเครองสาหรบเรอกาปนเดนทะเลทวไปมาแตสมยกรงศรอยธยา และยงไมไดมธงชาตไวใชดงทเขาใจในปจจบน[8]จาก จดหมายเหตตางประเทศแหงหนงไดกลาววา ในรชสมยสมเดจพระนารายณมหาราช แหงกรงศรอยธยา (พ.ศ. 2199 - พ.ศ. 2231) เรอคาขายของฝรงเศสลาหนงไดเดนทางมากรงศรอยธยา เมอมาถงทปอมวชยประสทธของไทย เรอฝรงเศสกชกธงชาตของตวเองขน ฝายไทยยงสลตคานบตามธรรมเนยม แตเมอฝายไทยชกธงขนตอบบาง ฝายฝรงเศสกลบไมยงสลต

คานบตอบ เพราะไดชกเอาธงชาตฮอลนดา (เนเธอรแลนด) ขนเหนอปอมดวยเหตวาไทยไมมธงชาตของตนใช (ขณะนนฝรงเศสกบฮอลนดาเปนศตรกน) ฝายไทยไดแกไขปญหาโดยชกผาสแดงขนแทนธงชาตฮอลนดา ฝรงเศสจงยอมยงสลตคานบตอบ เหตการณดงกลาวจงถอกนวาเปนจดเรมตนของประวตศาสตรธงชาตไทย[9]

ในสมยตนกรงรตนโกสนทร ทงเรอหลวงและเรอคาขายของเอกชนยงคงใชธงสแดงลวนเปนเครองหมายเรอสยาม จงไดมการนาสญลกษณตางๆ มาประดบบนธงพนสแดงเพมเตมเพอใชเปนธงสาหรบเรอหลวง ในกฎหมายธงสมยรชกาลท 5 ไดกลาววา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเพมรปจกรสขาวลงในธงแดง สาหรบใชเปนธงของเรอหลวง ตอมาในรชสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย พระองคทรงไดชางเผอกเอก 3 ชาง ถอเปนเกยรตยศยงตอแผนดน จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเพมรปชางเขาภายในวงจกรของเรอหลวงไวดวย[10][11][9] อนมความหมายวา "พระเจาแผนดนอนมชางเผอก"[8] แตในพระอธบายของสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชานภาพ มไดกลาวถงเรองธงรปจกรไว แตกลาววาเปลยนแปลงจากธงแดงมาเปนธงชางเผอกในวงจกรในคราวเดยว[8]

ในรชสมยพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ประเทศไทยมการทาสนธสญญากบชาตตะวนตกมากขน อนเปนผลตอเนองจากการทาสนธสญญาเบารงกบสหราชอาณาจกรใน พ.ศ. 2398 พระองคจงทรงมพระราชดารวา สยามจาเปนตองมธงชาตใชตามธรรมเนยมชาตตะวนตก จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหใชธงพนสแดงมรปชางเผอกเปลาอยตรงกลางเปนธงชาตสยาม เนองจากมเหตผลวา ธงพนสแดงทเอกชนสยามใชทวไปไมพอทจะสามารถแยกแยะประเทศไดในการตดตอระหวางประเทศ ธงนทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหใชไดทวไปทงเรอหลวงและเรอเอกชน แตเรอหลวงนนทรงกาหนดใหใชธงชางเผอกเปลาพนสนาเงนชกขนทหวเรอ เพอเปนเครองหมายสาหรบแยกแยะวาเปนเรอหลวงดวย ธงนมชอวา "ธงเกต"[10][11][8] (ตอมาไดววฒนาการมาเปนธงฉานของกองทพเรอไทยในปจจบน[12])

"ธงชางเผอก" ธงชาตสยาม พ.ศ. 2398 - 2459

"ธงเกต" สาหรบชกทหวเรอหลวง (ตอมาใชเปนธงฉานของกองทพเรอไทย)

[แก] ธงไตรรงค

ทหารอาสาของไทย ในสงครามโลกครงท 1 รวมการสวนสนามฉลองชยชนะ ทประตชย ณ กรงปารส ประเทศฝรงเศส เมอวนท 14 กรกฎาคม พ.ศ. 2462 โดยอญเชญธงไตรรงค ซงเปนธงชาตทรชกาลท 6 โปรดเกลาใหใชแทนธงชาง เปนธงชยเฉลมพลประจากองทหาร

ธงชางเผอกเปลาไดใชเปนธงชาตสยามสบมาจนกระทงในป พ.ศ. 2459 เมอพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท 6 ไดเสดจพระราชดาเนนไปยงเมองอทยธาน ซงขณะนนประสบเหตอทกภย และทอดพระเนตรเหนธงชางของราษฎรซงตงใจรอรบเสดจประดบไวถกแขวนกลบหว พระองคจงมพระราชดารวา ธงชาตตองมรปแบบทสมมาตรเพอไมใหเหตการณเชนนเกดขนอก จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเปลยนรปแบบธงชาตอกครง โดยเปลยนเปนธงรปสเหลยมผนผา มแถบยาวสแดง 3 แถบ สลบกบแถบสขาว 2 แถบ ซงเหมอนกบธงชาตไทยในปจจบน แตมเพยงสแดงสเดยว[9]

พ.ศ. 2460 แถบสแดงตรงกลางไดเปลยนเปน "สขาบ" หรอสนาเงนเขมเจอมวงดงปรากฏอยในปจจบน[13] เหตทรชกาลท 6 ทรงเลอกสนเพราะเปนสมงคลประจาวนเสาร ซงเปนวนพระราชสมภพของพระองค ทงสนาเงนยงแสดงถงความเปนหนงเดยวของฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 เชน ฝรงเศส สหราชอาณาจกร สหรฐอเมรกา เปนตน ซงใชสแดง ขาว นาเงนเปนสในธงชาตเปนสวนใหญดวยอกประการหนง ธงชาตแบบใหมนไดรบพระราชทานนามวา "ธงไตรรงค" และอวดโฉมตอสายตาชาวโลกครงแรกในสงครามโลกครงท 1 ซงกองทหารอาสาของไทยไดใชเชญไปเปนธงชยเฉลมพลประจาหนวย[9]

ธงไตรรงคทสรางขนสาหรบกองทหารอาสาในคราวนนไมใชลกษณะอยางธงไตรรงคตามทกาหนดใหใชโดยทวไป แตมการเพมรปสญลกษณพเศษลงในธงดวย โดยดานหนาธงนนเปนรปชางเผอกทรงเครองยนแทนในวงกลมพนแดง ลกษณะอยางเดยวกบธงราชนาวไทย (ซงกาหนดแบบใหมใหใชพรอมกนในคราวประกาศเปลยนธงชาต) ดานหลงเปนตราพระปรมาภไธยยอ ร.ร. ๖ ภายใตพระมหามงกฎเปลงรศมในวงกลมพนแดง ทแถบสแดงทงแถบบนแถบลางทงสองดานจารกพทธชยมงคลคาถาบทแรก (ภาษาบาล) เพอความเปนสรมงคลแกกองทหารอาสาของไทยในสงครามโลกครงท 1 โดยพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวไดพระราชนพนธแกไขในตอนทายจาก "ตนเตชสา ภวต เต ชยมงคลาน" (ดวยเดชแหงชยชนะนน ขอชยมงคลจงมแกทาน) เปน "ตนเตชสา ภวต เม ชยสทธนจจ" (ดวยเดชแหงชยชนะนน ขอชยชนะจงมแกขาพเจาเสมอ)

ธงชยเฉลมพลของกองทหารอาสาในสงครามโลกครงท 1 ดานหนา

ธงชยเฉลมพลของกองทหารอาสาในสงครามโลกครงท 1 ดานหลง

พ.ศ. 2470 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหวทรงมพระราชดารวา ธงชาตไทยไดมการเปลยนแปลงมาหลายครงแลว ควรหาขอกาหนดเรองธงชาตใหเปนการถาวร จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมพระราชบรรทก พระราชทานไปยงองคมนตร เพอใหเสนอความเหนของคนหมมากวา จะคงใชธงไตรรงคดงทใชอยเปนธงชาตตอไป หรอจะกลบไปใชธงชางแทน หรอจะปรบปรงเปลยนแปลงลกษณะธงชาต กบวธใชธงไตรรงคอยางไร[14] ผลปรากฏวาความเหนขององคมนตรแตกตางกระจายกนมาก จงมไดกราบบงคมทลขอชขาด ดงนนจงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหมพระบรมราชวนจฉยลงวนท 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2470 ใหคงใชธงไตรรงคเปนธงชาตตอไป[15][9]

หลงการเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ. 2475 รฐบาลตางๆ ยงคงรบรองใหใชธงไตรรงคเปนธงชาตอยเชนเดมจนถงปจจบน โดยมการออกพระราชบญญตธง ฉบบ พ.ศ. 2479[16] และฉบบ พ.ศ. 2522[3] เปนกฎหมายรบรองฐานะของธงไตรรงค

[แก] พฒนาการของธงชาตไทย

ภาพธง ระยะเวลาการใช การบงคบใชธง

สมยอยธยา - พ.ศ. 2325 (ธงเรอหลวง)

สมยอยธยา - พ.ศ. 2398 (ธงเรอเอกชน)

ใชเปนธรรมเนยมสบมาตงแตสมยสมเดจพระนารายณมหาราช

พ.ศ. 2325 - 2360 พระบรมราชโองการในพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

พ.ศ. 2360 - 2398 พระบรมราชโองการในพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

พ.ศ. 2398 - 2459

พระบรมราชโองการในพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว พระราชบญญตวาดวยแบบอยางธงสยาม รศ. 110 [17]

พระราชบญญตธง ร.ศ. 116 [10] พระราชบญญตธง ร.ศ. 118 [11] พระราชบญญตธง ร.ศ. 129[18]

พ.ศ. 2459 - 2460 พระราชบญญตธง ร.ศ. 129 (ธงราชการ) [18] พระบรมราชโองการ ประกาศเพมเตมและแกไขพระราชบญญตธง ร.ศ. 129 พ.ศ. 2459[19]

พ.ศ. 2459 - 2460 พระบรมราชโองการ ประกาศเพมเตมและแกไขพระราชบญญตธง ร.ศ. 129 พ.ศ. 2459[19] (ในชอ "ธงคาขาย")

พ.ศ. 2460 - ปจจบน พระราชบญญตแกไขพระราชบญญตธง พระพทธศกราช 2460 [13] พระราชบญญตธง พ.ศ. 2479[16] พระราชบญญตธง พ.ศ. 2522[3]

[แก] การชก ใช และแสดงธงชาตไทย

ตวอยางของกฎหมายเกยวกบธงทไดรเรมมการจดระเบยบในสมยรชกาลท 5: (ซาย) พระราชบญญตวาดวยแบบอยางธงสยาม รตนโกสนทรศก 110 ตราไวเมอ พ.ศ. 2434, (ขวา) พระราชบญญตธง รตนโกสนทรศก 118 ตราไวเมอ พ.ศ. 2442

ในสมยกอนเปลยนแปลงปกครองนน การประดบ ชก ใช และแสดงธงชาตดวยวธการตางๆ มกเปนไปตามธรรมเนยมทใชสบตอกนมา ไมมกาหนดกฎเกณฑทแนนอน แมจะเรมมการจดระเบยบธงดวยกฎหมายตางๆ นบตงแต พ.ศ. 2434 เปนตนมา กยงไมมขอกาหนดเกยวกบการชก ใช และแสดงธงอยางชดเจนนก

จนกระทงในป พ.ศ. 2479 รฐบาลไทยจงเรมจดระเบยบการใชธงชาตขนอยางชดเจนเปนครงแรก โดยออกระเบยบการชกธงชาตสยามประกอบอยในพระราชบญญตธง พทธศกราช 2479 ปรากฏในในมาตรา 17-20 บทบงคบทวไปไดกลาวถงระเบยบการชกธงชาต และขอควรปฏบตตอธงชาต และในบทกาหนดโทษ ทายพระราชบญญต ในมาตรา 21-23 กไดกาหนดโทษของผฝาฝน หรอไมปฏบตตามบงคบ มทงปรบเปนเงน จาคก หรอทงปรบทงจา หนกเบา แลวแตความผดทไดกระทา ซงตอมา กไดมการแกไขเพมเตม โดยออกเปนประกาศสานกนายกรฐมนตรฉบบตางๆ อกหลายฉบบ[20][9]

ระเบยบเกยวกบธงชาตทบงคบทวไปในปจจบนน บงคบใชตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการใช การชก หรอการแสดงธงชาต และธงของตางประเทศ ในราชอาณาจกร พ.ศ. 2529[21] (แกไขเพมเตมอก 2 ครง เมอ พ.ศ. 2546 และ 2547) ซงมเนอหาทสาคญบางขอ ดงน

[แก] การเคารพธงชาต

การแสดงความเคารพตอธงชาตของทหารโดยการทาวนทยาหตถขณะทาพธธงลง

หลงจากการปฏวตสยาม พ.ศ. 2475 รฐบาลไดใชธงชาตและเพลงชาตเปนเครองมอสาคญในการนยามตนเองและ “ชาตไทย” ทเปน “ประชารฐ” ธงชาตไทยคอเครองหมายของชาตนยม และกลายเปนสญลกษณสาคญทราษฎรพงใหความเคารพเทดทนสงสด

รายการสนทนาทางวทยระหวางโฆษกคขวญแหงยคทศวรรษ 2480 ผใชนามแฝงวา “นายมน-นายคง” อนเปนสอมวลชนสาคญของรฐบาล เคยแจกแจงวธการเคารพธงชาตในระหวางดาเนนกจกรรมในชวตประจาวนนานาชนดไวไดอยางละเอยดลออยง วา[22]

1. สาหรบคนทวไป ยนตรงนง ถาสวมหมวกในเครองแบบทาวนทยหตถ นอกนนชายถอดหมวก ถอหมวกดวยมอขวาแนบกบตว หญงไมตองถอดหมวก

2. ผทอยในรถราง รถโดยสาร รถไฟ เรอ ถายนเคารพไดใหยน ถายนไมไดใหนงเคารพ ผสวมหมวกในเครองแบบทาวนทยหตถ นอกนนชายถอดหมวก หญงไมตองถอด

3. รถยนตสวนตว ถาหยดไดควรหยด ทาความเคารพบนรถ ถาหยดไมทน ทาความเคารพบนรถ ถายงหยดรถได และออกมาทาการเคารพนอกรถดวยยงด

4. รถสามลอรบจางตองหยด ผขบขและคนโดยสารลงจากรถทาความเคารพ 5. ถากาลงหาบของ หรอกาลงกระเดยดกระจาดอย วางหาบและกระจาดตรงหนาแลวยนตรง 6. กาลงอาบนา ทาครว หรอทางานใดๆ อย ยนตรงนง 7. ถากาลงแบกหามของหนกมาก เชน แบกกระสอบขาว เปนตน เมอจวนจะถง 8.00 น. ควรวางกระสอบเสยกอน

เมอเคารพธงชาตเสรจแลว จงแบกหามตอไป 8. เวลาพายเรอ แจวเรออย ถาเปนเรอเลกยนขนจะลม กใหนงตรง ชายถอดหมวก หนบดามพายไวในรกแร ทอดใบ

พายไปขางหลง ถาเปนเรอใหญใชแจว ทอดแจวไปทางทายเรอ แลวยนตรง ชายถอดหมวก 9. ผกาลงทาหนาทขบยานพาหนะ ถาแสดงการเคารพจะเปนการละทงหนาท หรอทาใหเกดอนตรายขน เชน กาลงถอ

ทายเรอยนต เรอกลไฟ เปนตน กไมตองแสดงเคารพ เปนแตนงตรงกพอแลว ถายนถอพวงมาลยไดกยน จะงามด 10. คนขบรถราง ถารถรางหยดอยใหยนตรงนง และทาวนทยหตถ เพราะมเครองแบบ ถารถกาลงแลน กเบาลง แลว

ขบตอไป ไมตองแสดงความเคารพ เพราะจะเปนอนตราย ถาประสงคจะแสดงความเคารพกใหถอดหมวกพรอมกบคนอนๆ ได เปนการแสดงนาใจรกชาตยง

11. ถาอยในยานพาหนะทยนใหไมได ใหนงตรง คอนงนงวางมอไวขางหนา หรอขางตว วางเทาชดกน ถาสวมหมวกเครองแบบ ทาวนทยหตถ ถาสวมหมวกอน ใหถอดหมวกวางไวบนตก

12. ถานงหรอยนไมได เชนคนนอนเจบ ใหยกมอไหว 13. ถากาลงกนขาวอย ใหลกขนยนตรง ทาการเคารพ 14. ถากาลงซอหรอขายของอยในตลาด ในหางราน ใหลกขนยนตรง ทาการเคารพ

ชาวไทยแสดงความเคารพตอชาตดวยการหยดนงในอาการสารวมในระหวางการบรรเลงเพลงชาต แมจะไมเหนการชกธงชาตกตาม

สาหรบการเคารพธงชาตในปจจบนไดยดถอหลกการตามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการใช การชก หรอการแสดงธงชาต และธงของตางประเทศ ในราชอาณาจกร พ.ศ. 2529 กลาวคอ เมอมการชกธงชาตขนและลง ใหแสดงความเคารพโดยการยนตรง หนไปทางเสาธง อาคาร หรอสถานททมการชกธงชาตขนและลง จนกวาจะเสรจการ ในกรณทไดยนเพลงชาตหรอสญญาณการชกธงชาต จะเหนหรอไมเหนการชกธงชาตกตาม ใหแสดงความเคารพโดยหยดนงในอาการสารวม จนกวาการชกธงชาตหรอเสยงเพลงชาต หรอสญญาณการชกธงชาตจะสนสดลง[21]

[แก] การชกธงชาตในราชอาณาจกร

โอกาสและวนพธสาคญทตองมการชกและประดบธงชาต มวนและระยะเวลาดงตอไปน

วนขนปใหม วนท 1 มกราคม 1 วน วนมาฆบชา 1 วน วนจกร 1 วน วนสงกรานต วนท 13 เมษายน 1 วน วนฉตรมงคล วนท 5 พฤษภาคม 1 วน วนพชมงคล 1 วน วนวสาขบชา 1 วน วนอาสาฬหบชา 1 วน วนเขาพรรษา 1 วน วนเฉลมพระชนมพรรษาสมเดจพระนางเจาพระบรมราชนนาถ วนท 12 สงหาคม 1 วน วนสหประชาชาต วนท 24 ตลาคม 1 วน วนเฉลมพระชนมพรรษาพระบาทสมเดจพระเจาอยหว วนท 5, 6, 7 ธนวาคม 3 วน วนรฐธรรมนญ วนท 10 ธนาคม 1 วน

การชกธงและประดบธงชาตในโอกาสและวนพธสาคญอนๆ ทางราชการจะประกาศใหทราบเปนคราวๆ ไป

สวนการลดธงครงเสานน นายกรฐมนตรจะสงการผานสานกเลขาธการคณะรฐมนตรเปนคราวๆ ไป[21] ตวอยางเชน เมอสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร สนพระชนมเมอวนท 2 มกราคม พ.ศ. 2551 ไดมประกาศสานกนายกรฐมนตรใหสถานทราชการ รฐวสาหกจ และสถานศกษาทกแหงลดธงครงเสาเปนเวลา 15 วน และใหขาราชการและพนกงานรฐวสาหกจไวทกข มกาหนด 15 วน ตงแตวนท 2 มกราคม พ.ศ. 2551 เปนตนไป เพอเปนการถวายความอาลยในการสนพระชนมของพระองค[23]

การประดบธงชาตไทยประจาสถานทราชการในโอกาสปกต

การลดธงครงเสา

[แก] ก าหนดเวลาชกธงชาต

โดยปกตแลว ตามสถานทราชการตางๆ จะเชญธงชาตขนสยอดเสาในเวลา 8.00 น. และเชญธงลงในเวลา 18.00 น. เปนประจาทกวน (ในภาพ เปนการเชญธงชาตประจาวนของเจาหนาทดบเพลงของกรงเทพมหานคร)

เวลาชกธงชาตโดยปกต กาหนดใหชกธงขนในเวลา 8.00 น. และชกธงลงเวลา 18.00 น. สาหรบอาคารสถานทและยานพาหนะฝายทหารนน ใหปฏบตตามระเบยบหรอขอบงคบของฝายทหาร สวนในเรอเดนทะเลนน ใหปฏบตตามธรรมเนยมชาวเรอ[21]

สาหรบการชกธงชาตในโรงเรยนและสถานศกษานน ปจจบนนไดปฏบตตามระเบยบกระทรวงศกษาธการ วาดวยการชกธงชาตในสถานศกษา พ.ศ. 2547[24] ซงกาหนดใหโดยปกตแลว ใหสถานศกษาชกธงขนเวลาเขาเรยน และชกธงลงเวลา 18.00 น. ในวนเปดเรยน สวนวนปดเรยนนน ใหชกธงขนในเวลา 8.00 น. และชกธงลงเวลา 18.00 น. หากสถานศกษาใดมความจาเปนไมอาจชกธงขนลงตามกาหนดทกลาวมา ใหหวหนาสถานศกษาเปนผมอานาจพจารณาตามความเหมาะสม โดยตองสอดคลองกบระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการใช การชก หรอการแสดงธงชาตและธงของตางประเทศในราชอาณาจกร พ.ศ. 2529

[แก] การประดบธงชาต

การประดบธงชาตไทยคหรอรวมกบธงอนยกเวนธงพระอสรยยศ โดยหลกแลวธงชาตไทยจะตองอยในระดบทไมตาวาธงอนๆ และโดยปกตใหจดธงชาตอยทเสาธงแรกดานขวา (เมอมองดออกมาจากภายใน หรอจดของสถานททใชชก แสดง หรอประดบธงเปนหลก) ถาหากเปนการประดบในงานพธซงมแทนหรอมทสาหรบประธาน ธงชาตจะตองอยทางขวามอเสมอ ในกรณทประดบกบธงอนซงรวมกนแลวไดจานวนเปนเลขค ธงชาตไทยจะตองอยตรงกลาง ถารวมกนแลวเปนเลขค ธงชาตไทยตองอยกลางขวา หลกการเชนนอนโลมใชกบการประดบธงชาตไทยคกบธงตางประเทศดวย เวนแตวาจะขอตกลงระหวางประเทศกาหนดไปเปนอยางอน กใหปฏบตตามขอตกลงระหวางประเทศนนเปนกรณไป

การประดบธงชาตในการแขงขนกฬาระหวางประเทศ โดยปกตใหเปนไปตามระเบยบขอบงคบของสมาคมกฬาระหวางประเทศ หรอตามหลกสากลทยอมรบกนในนานาอารยประเทศ

สาหรบการประดบธงชาตคหรอรวมกบพระพทธรปหรอพระบรมรปในงานพธตางๆ ธงชาตตองอยทางขวาของพระพทธรป พระบรมรปนนตองอยดานซาย[21]

[แก] ระเบยบในสวนธงชาตไทย

ตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการใช การชก หรอการแสดงธงชาตและธงของตางประเทศในราชอาณาจกร พ.ศ. 2529 ขอ 19 การกระทาตอธงชาตโดยไมใหความเคารพ มดงน

19.1 การกระทาอนเปนการเหยยดหยามตอธงชาต ไดแก การกระทาตอธงชาตรปจาลองของธงชาต หรอแถบสธงชาต ดวยเจตนาเหยยดหยามประเทศชาต เชน ฉกทาลาย ถมนาลายรด ใชเทาเหยยบ วางเปนผาเชดเทา ซงเปนการแสดงความดถกดหมนเหยยดหยามชาตไทย

19.2 การกระทาทไมสมควรตอธงชาต รปจาลองของธงชาต หรอแถบสธงชาต เชน o 19.2.1 การประดษฐรป ตวอกษร ตวเลข หรอเครองหมายอนในผนธงรปจาลองของธง หรอแถบสของ

ธง o 19.2.2 การใช ชก หรอแสดงธง รปจาลองของธง หรอแถบสของธงอนมลกษณะตามขอ 19.2.1 o 19.2.3 การใช ชก หรอแสดงธง รปจาลองของธง หรอแถบสของธงไว ณ สถานทหรอวธอนไมสมควร o 19.2.4 การประดษฐธง รปจาลองของธง หรอแถบสธงไว ณ ทหรอสงใดๆ โดยไมสมควร o 19.2.5 แสดงหรอใชสงใด ๆ ทมรปธง รปจาลองของธง หรอแถบสธงอนมลกษณะตามขอ 19.2.4

บทลงโทษสาหรบการกระทาการใดๆ ตอธง หรอเครองหมายอนใด อนมความหมายถงรฐ เพอเหยยดหยามประเทศชาต ตามมาตรา 118 แหงประมวลกฎหมายอาญา กาหนดใหตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสพนบาท หรอทงจาทงปรบ ในกรณทเปนการกระทาการใดๆ ทไมสมควรตอธงชาต รปจาลองของธงชาต หรอแถบสของธงชาต ตามขอ 19.2.1 – ขอ 19.2.5 ตองระวางโทษจาคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนสองพนบาท หรอทงจาทงปรบ ตามมาตรา 53 แหงพระราชบญญตธง พ.ศ. 2522[21]

[แก] ธงอนทดดแปลงลกษณะจากธงชาต

โดยทวไปแลว การกาหนดธงอยางอนทความหมายถงชาตของประเทศตางๆ ลวนมการดดแปลงลกษณะมาจากธงชาตเกอบธงหมด เชน ธงราชนาวของกองทพเรอไทย ซงตามพระราชบญญตธง พ.ศ. 2522 นบเปนธงทมความหมายถงชาตเชนเดยวกบธงชาตไทย มลกษณะเปนธงไตรรงค ตรงกลางเปนรปชางเผอก ทรงเครองยนแทนมรปชางเผอกทรงเครองยนแทนอยตรงกลางในวงกลมสแดง ปลายขอบวงกลมสแดงนนจดกบขอบแถบสแดงพอดทงสองดาน ตามขอมลอยางเปนทางการของกองทพเรอไทยนน ถอวาธงนพฒนามาจากธงแดงและธงเรอหลวงของสยามในสมยตางๆ กอนทจะมลกษณะทแตกตางจากธงชาตไปเลกนอยนบตงแต พ.ศ. 2434 เปนตนมา แบบธงทปรากฏอยในปจจบนนกาหนดใหใชพรอมกบธงไตรงคซงเปนธงชาตเมอ พ.ศ. 2460[12] แมธงฉาน ซงเปนธงในราชการทหารทใชสาหรบชกทหวเรอรบและใชเปนเครองหมายของเรอพระทนงและเรอหลวง กมพนเปนธงไตรรงคเชนกน แตวาไดเพมตราสมอสอดวงจกรภายใตพระมหาพชยมงกฎ ซงเปนเครองหมายราชการของกองทพเรอไว เพอใหตางจากธงชาตอยางชดเจน[12]

ธงของทหารอกอยางหนงซงทหารทกคนถอวาเปนธงทสาคญยง และเปนธงทจะตองรกษาเอาไวดวยชวต คอ ธงชยเฉลมพล ธงนเปนธงประจากองทหาร ซงไดรบพระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ใชเชญไปในพธการสาคญทางทหารทเปนเกยรตยศของชาต และเชญออกไปกบหนวยทหารในยามทาสงครามทกครง[25] ลกษณะโดยรวมนนเปนรปธงไตรรงคสเหลยมจตรสหรอสเหลยมผนผา (ขนอยกบลกษณะทกาหนดไวโดยละเอยดในพระราชบญญตธง และกฎกระทรวงตามกฎหมายดงกลาว) แตตรงกลางมรปเครองหมายประจากองทพทสงกดและจารกชอของหนวยทหารไว ทบรเวณมมธงชยเฉลมพลของทกหนวย (ยกเวนธงชยเฉลมพลของหนวยทหารเรอ) มเครองหมายพระปรมาภไธยยอเปลงรศมสฟา และเลขหมายประจารชกาลของพระมหากษตรยผพระราชทานธงภายใตพระมหาพชยมงกฎ สวนทหารมหาดเลกรกษาพระองคจะใชธงอกแบบหนง ซงกาหนดขนเปนธงชยเฉลมพลของหนวยทหารมหาดเลกรกษาพระองคโดยเฉพาะ[3]

ธงราชนาวไทย

ธงฉานกองทพเรอไทย

ธงชยเฉลมพลหนวยทหารบก (ในภาพ เปนธงชยเฉลมพลของกองพลทหารอาสาสมครของประเทศไทยในสงครามเวยดนาม ขณะรบการประดบแพรแถบกลาหาญจากกองทพสหรฐอเมรกาจากการรวมรบในสงครามดงกลาว)