หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. ·...
TRANSCRIPT
![Page 1: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/1.jpg)
หมอชวกโกมารภจอานวา ช-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พด บรมครแหงการแพทยแผนโบราณเปนแพทยประจ าพระองคของพระเจาพมพสาร
และพระเจาพมพสารไดทรงถวายใหเปนแพทยประจ าพระองคของพระพทธเจาดวย
![Page 2: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/2.jpg)
อนงจะกลาวสอน กายนครมมากหลายประเทยบเปรยบในกาย ทกหญงชายในโลกา
ดวงจตคอกระษตรย ผานสมบตอนโอฬารขาศกคอโรคา เกดเขนฆาในกายเรา
เปรยบแพทยคอทหาร อนช านาญรล าเนาขาศกมาอยาใจเบา หอมลอมรอบทกทศา
บทอาขยานหลก
เทยบ
พนท
![Page 3: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/3.jpg)
ใหด ารงกระษตยไว คอดวงใจใหเรงยาอนงหามอยาโกรธา ขาศกมาจะอนตราย
ปตต คอวงหนา เรงรกษาเขมนหมายอาหารอยในกาย คอเสบยงเลยงโยธา
หนทางทงสามแหง เรงจดแจงอยรกษาหามอยาใหขาศกมา ปดทางไดจะเสยท
บทอาขยานหลก
น าดจากตบ
หวใจ, น าด,อาหารบ ารง
![Page 4: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/4.jpg)
![Page 5: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/5.jpg)
คมภรฉนทศาสตรแพทยศาสตรสงเคราะห
คร เ ม ธ า ว ทองค ม
![Page 6: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/6.jpg)
พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวโปรดเกลาฯ ใหประชมคณะแพทยหลวงเพอสบคนและรวบรวมต าราแพทยจากทตาง ๆ มาช าระตรวจสอบ และเขยนลงสมดไทยเพอเผยแพรใหคนรนหลง เนองจากทรงเหนวา
“แพทยแผนโบราณและต ารายาพนบานไทยเปนสมบตทางวฒนธรรมทมคณคายง”
ทมา
![Page 7: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/7.jpg)
ทมา
เมอครงรชกาลท ๕ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตง “โรงเรยนราชแพทยาลย” โปรดใหจดพมพต าราแพทยหลวงเปนครงแรก เรยกวา “ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห” พมพไดเพยง ๓ เลมตองยกเลก
ปจจบน คอ มหาวทยาลยมหดล
![Page 8: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/8.jpg)
ทมา
ผส าเรจการศกษาจากราชแพทยาลยตง “โรงเรยนเวชสโมสร” พมพต าราแพทยเปนวารสารรายเดอนโดยใชชอ “ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห” เชนเดม(แตเนนไปทการรกษาตามแบบฝรง สวนทฝรงไมมจะใชยาไทย)พมพไดเพยง ๔ ฉบบกยกเลก
![Page 9: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/9.jpg)
ทมา
“พระยาพศณประสาทเวช (คง ถาวรเวช)” หรอ “หมอคง”อาจารยผเชยวชาญของราชแพทยาลยรเรมจดพมพ “ต าราแพทยศาสตรสงเคราะห” ฉบบสมบรณโดยไดรบพระอนญาตจากสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด ารงราชานภาพ (นายกสภาหอสมดวชรญาณ)เพอใหราษฎรทปวยไขสามารถเขาถงต าราได และเพอใหอนรกษต าราแพทยแผนไทยไวใหคนรนหลงจดพมพเปน ๒ เลมจบ เมอวนท ๑ มนาคม ๒๔๕๐
![Page 10: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/10.jpg)
ทมา
ภายในเลมแบงเปนคมภรตาง ๆ ๑๔ คมภร ไดแก
คมภรฉนทศาสตร จรรยาของแพทย ทบ ๘ ประการ
คมภรปฐมจนดาร วาดวยการรกษาครรภ การคลอด
คมภรสรรพคณ วาดวยสรรพคณของสมนไพรตาง ๆ
คมภรตกกะศลา ทวาดวยอาการของโรคระบาดชนดตางๆ
![Page 11: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/11.jpg)
ทมา
คมภรธาตวภงค วาดวยลกษณะธาตพการ (ธาตทงส และสมนไพรทใชรกษา)
คมภรวรโยคสาร วาดวยลกษณะของผปวย การรกษาโรค คณคาของยาและอาหาร
คมภรมหาโชตรต วาดวยโรคของสตร และสมนไพรทใชรกษา
คมภรสมฏฐานวนจฉย วาดวยความรในการวนจฉยโรคและการรกษาสขภาพ
คมภรชวดาร วาดวยโรคลมและโรคเลอด และสมนไพรทใชรกษา
![Page 12: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/12.jpg)
ทมา
คมภรโรคนทาน วาดวยสาเหตของโรค และสมนไพรทใชรกษา
คมภรธาตบรรจบ วาดวยเรองอจจาระทเปนสาเหตของโรค และสมนไพรทใชรกษา
คมภรมจฉาปกขนธกา วาดวยโรคของบรษและโรคของสตร และสมนไพรทใชรกษา
คมภรธาตววรณ วาดวยลกษณะธาตพการ และสมนไพรทใชรกษา
คมภรไกษย วาดวยโรคกษยชนดตาง ๆ และสมนไพรทใชรกษา
![Page 13: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/13.jpg)
พ.ศ. ๒๕๔๒ มหามงคลสมย ร. ๙ เจรญพระชนมพรรษา ๗๒ พรรษารฐบาลไดมอบหมายใหพมพหนงสอเปนทระลก จงไดน าตนฉบบ “แพทยศาสตรสงเคราะห” ของพระยาพศณประสาทเวช เลมท ๑ (พมพครงท ๒ ร.ศ. ๑๒๘) และเลมท ๒ (ร.ศ. ๑๒๖) มาจดพมพขนใหม โดยอธบายเพมเตมเพอใหเขาใจงายและเหมาะสมแกสมย พรอมทงหนงสอเลมอน ๆ อาท มรดกทางวรรณกรรมของชาต
ทมา
![Page 14: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/14.jpg)
ค าน าและตอนเปดเรองใช กาพยยาน ๑๑ลกษณะทบ ๘ ประการใชค าประพนธประเภทราย
ลกษณะค าประพนธ
![Page 15: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/15.jpg)
กาพยยาน ๑๑
บท ๑
บท ๒
สตร ๕+๖ = ๑๑
![Page 16: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/16.jpg)
เรมเปดเรองดวย บทไหวคร
ความส าคญและคณสมบตของแพทยทพงม
เรองยอ
๑. ลกษณะทบ ๘ ประการ
๒. พระคมภรตกกะศลา
๓. สมมตฐานก าเนดไข
เนอหาตาง ๆ ๑๙ ตอน อาท
![Page 17: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/17.jpg)
เรองยอ
![Page 18: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/18.jpg)
คมภรฉนทศาสตร
![Page 19: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/19.jpg)
ขาขอประนมหตถ พระไตรรตนนาถา
ตรโลกอมรมา อภวาทนาการ
อนงขาอญชล พระฤาษผทรงญาณ
แปดองคเธอมฌาน โดยรอบรในโรคา
บทไหวคร
![Page 20: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/20.jpg)
ไหวคณอศวเรศ ทงพรหมเมศทกชนฟา
สาปสรรคซงหวานยา ประทานทวโลกธาตร
ไหวครกมารภจ ผเจนจดในคมภร
เวชศาสตรบรรดาม ใหทานทวแกนรชน
ไหวครผสงสอน แตปางกอนเจรญผล
ลวงลนพพานดล ส าเรจกจประสทธพร
บทไหวครพระอศวรหรอพระศวะ
พระพรหม
![Page 21: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/21.jpg)
ขอกราบถวายความเคารพตอพระพทธเจา พระฤาษพระอศวร พระพรหม ท ไดประทานให มยาเ กดข น ใน โลกไหว หมอชวกโกมารภจ ผ มความร เชยวชาญในเรองยาและการรกษาโรค และไดถายทอดเปนวชาความรมาให ไหวครทอบรมสงสอนมาจนมวชาความร และประสบความส าเรจ และเจรญรงเรองในทกวนน
บทไหวคร
![Page 22: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/22.jpg)
จะกลาวคมภรฉน ทศาสตรบรรพทครสอนเสมอดวงทนกร แลดวงจนทรกระจางตา
สองสตวใหสวาง กระจางแจงในมรรคา
หมอนวดแลหมอยา ผเรยนรคมภรไสย
เรยนรใหครบหมด จนจบบทคมภรใน
ฉนทศาสตรทานกลาวไข สบสขอจงควรจ า
คมภรฉนทศาสตร
คมภรอถรรพเวทของอนเดย
![Page 23: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/23.jpg)
จะพดถงต าราฉนทศาสตรของเกาทครสอนไว เปรยบกบพระอาทตยและพระจนทรทท าใหมองเหนไดชดเจน หมอนวดและหมอยา ผเรยนรเวทมนตรคาถาของศาสนาพราหมณ เรยนรใหครบทงหมด จนจบขอความในต าราฉนทศาสตรทครบอกไวใหเขาใจสบสหวขอคมภร
คมภรฉนทศาสตร
![Page 24: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/24.jpg)
เปนแพทยไมรใน คมภรไสยทานบรรจงรแตยามาอาองค รกษาไขไมเขดขาม
บางหมอกกลาวค า มสาซ ากระหน าความยกตนวาตนงาม ประเสรฐยงในการยา
บางหมอกเกยจกน ทพวกอนแพทยรกษาบางกลาวเปนมารยา เขาเจบนอยวามากครน
คมภรฉนทศาสตร
อวดตน
คดโกง
![Page 25: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/25.jpg)
บางกลาวอบายให แกคนไขนนหลายพลนหวงลาภจะเกดพลน ดวยเชอถอยอาตมา
บางทไปเยยนไข บ มใครจะเชญหากลาวยกถงคณยา อนตนรใหเชอฟง
บางแพทยกหลงเลห ดวยกาเมเขาปดบงรกษาโรคดวยก าลง กเลสโลภะเจตนา
คมภรฉนทศาสตร
ตน
ความใคร
เยยมไข
![Page 26: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/26.jpg)
บางพวกกถอตน วาคนไขอนาถาใหยาจะเสยยา บ หอนลาภจะพงม
บางถอวาตนเฒา เปนหมอเกาช านาญดรยาไมรท รกษาไดกชนบาน
แกกายไมแกร ประมาทผอดมญาณแมเดกเปนเดกชาญ ไมควรหมนประมาทใจ
เรยนรใหเจนจด จบจงหวดคมภรไสยตงตนปฐมใน ฉนทศาสตรดงพรรณนา
คมภรฉนทศาสตร
ขอบเขต
![Page 27: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/27.jpg)
แพทยใดจะหนทกข ไปสสขนพพานดลพรยสตตน ประพฤตไดจงเปนการ
ศลแปดแลศลหา เรงรกษาสมาทานทรงไวเปนนจกาล ทงไตรรตนสรณา
เหนลาภอยาโลภนก อยาหาญหกดวยมารยาไขนอยวาไขหนา อบายกลาวใหพงกลว
โทโสจงอดใจ สขมไวอยในตวคนไขยงครามกลว มควรขใหอดใจ
บาปธรรม ๑๔ ประการทแพทยควรละ
![Page 28: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/28.jpg)
โมโหอยาหลงเลห ดวยกาเมมจฉาในพยาบาทแกคนไข ทงผอนอนกลาวกล
วจกจฉาเลา จงถอเอาซงครตนอยาเคลอบแคลงอาการกล เหนแมนแลวเรงวางยา
อทธจจงอยาอทธจ เหนถนดในโรคา ใหตงตนดงพระยา ไกรสรราชเขาราว
บาปธรรม ๑๔ ประการทแพทยควรละ
![Page 29: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/29.jpg)
ทฏฐมาโนเลา อยาถอเอาซงโรคเกนรนอยอยาดวนเดน ทางใดรกอยาครรไล
อยาถอวาตนด ยงจะมยงขนไปอยาถอวาตนใหญ กวาเดกนอยผเชยวชาญ
…วตกโกนนบทหนง ใหตดซงวตกกาพยาบาทวหงสา กามราคในสนดาน
บาปธรรม ๑๔ ประการทแพทยควรละ
![Page 30: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/30.jpg)
หรกงละอายบาป อนยงหยาบสนทงหลายประหารใหเสอมคลาย คอตดเสยซงกองกรรม
อโนตปปงบทบงคบ บาปทลบอยาพงท ากลวบาปแลวจงจ า ทงทแจงจงเวนวาง
อยาเกยจแกคนไข คนเขญใจขาดในทางลาภผลอนเบาบาง อยาเกยจคนพยาบาล
บาปธรรม ๑๔ ประการทแพทยควรละ
![Page 31: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/31.jpg)
บาปธรรม ๑๔ ประการทแพทยควรละ
๑. โลภ๒. โทโส (โกรธ)๓. โมหะ (หลง)๔. วจกจฉา (สงสย)
๕. อทธจจะ (ฟงซาน)
๖. ทฐมานะ๗. ถอตน๘. ลวงเกนผอน๙. วตก๑๐. พยาบาทวหงสา
๑๑. กามราคะ๑๒. หร (ไมละอายบาป)
๑๓. อโนตปปะ (กลวบาป)
๑๔. รงเกยจคนไข
![Page 32: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/32.jpg)
คณสมบตของแพทยทด
๑. ใหศกษาเลาเรยนต าราแพทยใหเชยวชาญ
๒. รกษาโรคดวยความรทแมนย า
๓. มวรยะ อตสาหะ เพยรพยายาม
๔. ถอศลหา หรอศลแปดเปนนจ
๕. ละจากกเลส ๓ ประการ คอ โลภ โกรธ หลง ไมท าบาปตาง ๆ
![Page 33: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/33.jpg)
อนงจะกลาวสอน กายนครมมากหลายประเทยบเปรยบในกาย ทกหญงชายในโลกา
ดวงจตคอกระษตรย ผานสมบตอนโอฬารขาศกคอโรคา เกดเขนฆาในกายเรา
เปรยบแพทยคอทหาร อนช านาญรล าเนาขาศกมาอยาใจเบา หอมลอมรอบทกทศา
บทอาขยานหลก
เทยบ
พนท
![Page 34: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/34.jpg)
ใหด ารงกระษตยไว คอดวงใจใหเรงยาอนงหามอยาโกรธา ขาศกมาจะอนตราย
ปตต คอวงหนา เรงรกษาเขมนหมายอาหารอยในกาย คอเสบยงเลยงโยธา
หนทางทงสามแหง เรงจดแจงอยรกษาหามอยาใหขาศกมา ปดทางไดจะเสยท
บทอาขยานหลก
น าดจากตบ
หวใจ, น าด,อาหารบ ารง
![Page 35: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/35.jpg)
อปมาโวหาร
ดวงจต = กษตรย โรคภย = ขาศก
แพทย = ทหารน าด(ปตต ) = วงหนา
อาหาร = เสบยง
![Page 36: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/36.jpg)
สรางจากตบ ชวยยอยอาหารจ าพวกไขมน เมอน าดท างานปกต
รางกายจะแขงแรงด มภมตานทานโรคชวยก าจดของเสย
อปมาโวหาร
น าด(ปตต ) = วงหนา
![Page 37: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/37.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
อนงเลามค าโจทย กลาวยกโทษแพทยอนมปรชารคมภร เหตฉนใดแกมฟง
เฉลยแกปจฉา รรกษากจรงจงดวยโรคเหลอก าลง จงมฟงในการยา
เมอออนรกษาได แกแลวไซรยากนกหนาไขนนอปมา เหมอนเพลงปาไหมลกลาม
หนา ๑๐๔
![Page 38: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/38.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
เปนแพทยพงส าคญ โอกาสนนมอยสาม
เคราะหรายขดโชคนาม บางทรเกนรไป
บางทรมทน ดวยโรคนนใชวสย
ตน บ รทฏฐใจ ถอวารขนกระท า
จบเรองทตนร โรคนนสวาแรงกรรม
ไมสนสงสยท า สดมอมวยนาเสยดาย
บางทกมชย แตยาใหโรคนนหาย
ทานกลาวอภปราย วาชอบโรคนนเปนด หนา ๑๐๔
![Page 39: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/39.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
ควรจ าไววามโอกาสท าใหแพทยเสยชอเสยงมอย ๓ อยาง คอ ๑. คดวารวธรกษาแตโรครายแรงเกนไป๒. แพทยไมมความรในการรกษาโรคนน แตท าการรกษา ๓. ไมมความรในการรกษาโรคนน ๆ แตฝนรกษาคนไขไป
เมอรกษาจนสดฝมอแลวไมหายคนไขตาย กไปโทษวาเกดจากกรรมแตบางครงบงเอญรกษาใหหายไดเพราะยา กกลาวอางวาตนมความรในการรกษาโรคนนเปนอยางด
![Page 40: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/40.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
ผใดใครท าชอบ ตามระบอบพระบาล
กศลผลจะม อเนกนบเบองหนาไป
เรยนรใหแจงกระจด เหนโรคชดอยาสงสย
เรงยากระหน าไป อยาถอใจวาลองยา
จะหนหนแตไกล ตอจวนใกลจะมรณา
จงหนแพทยนนหนา วามรในทาทาง
อ าไวจนแกกลา แพทยอนมากขดขวาง
ตอโรคเขาระวาง ตรโทษแลวจงออกตว
![Page 41: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/41.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
แพทยคนใดประพฤตไดถกตองตามหลกในทางพระพทธศาสนาในอนาคตจะไดรบผลดจากการกระท านน แพทยควรเรยนรใหรจรงวาเปนโรคอะไรแลวใหยาใหถกโรค อยาใชวธลองยา ถาไมมความรกควรปฏเสธการรกษาแตแรก อยาลองรกษาจนคนไขอาการหนกใกลตายจงทงการรกษา ถอวาไมถกตองปดบงไวจนคนไขมอาการหนกแพทยคนอนจะรกษากไมเปดโอกาสให จนโรคนนเกดอาการ ตรโทษเขาขนท เสมหะ เลอด ลมเปนพษ
![Page 42: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/42.jpg)
ศพทตองร
ตรโทษอาการเปนไขหนกมากอยในระยะทเลอด ลม และเสมหะเปนพษขนพรอมกน
![Page 43: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/43.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
ผใดจะเรยนร พเคราะหดผอาจารยเทยงแทวาพสดาร ทงพทธไสยจงควรเรยน
แตสกเปนแพทยได คมภรไสยไมจ าเนยรครนนไมควรเรยน จะน าตนใหหลงทาง
เราแจงคมภรฉน- ทศาสตรอนบราณปางกอนกลาวไวเปนทาง นพพานสศวาไลย
หนา ๑๐๕
ทเกษมสขยง
คมภรอรรถเวทของอนเดยบางสวนเกยวกบรกษาโรค
รอยางทสบทอดมา
![Page 44: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/44.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
อยาหมนวารงาย ต ารบรายอยถมไปรบดวนประมาทใจ ดงนนแทมเปนการ
ลอกไดแตต ารา เทยวรกษาโดยโวหารอวดรวาช านาญ จะแกไขใหพลนหาย
โรคคอครกรรม บรรจบจ าอยาพงทายกลาวเลหอบายหมาย ดวยโลภหลงในลาภา
บางจ าแตเพศไข สงเดยวไดสงเกตมากองเลอดวาเสมหา กองวาตาวาก าเดา
หนา ๑๐๕
โรคเลอด โรคลม
![Page 45: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/45.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
คมภรกลาวไวหมด ไยมจดมจ าเอาทายโรคแตโดยเดา ใหเชอถอในอาตมา
รนอยอยาบงอาจ หมนประมาทในโรคาแรงโรควาแรงยา มควรถอคอแรงกรรม
อนงทานไดกลาวถาม อยากลาวความบงอาจอ า-เภอใจวาตนจ า เพศไขนอนเคยยา
ใชรสงเดยวดาย จะพลนหายในโรคาตางเนอกตางยา จะชอบโรคอนแปรปรวน
หนา ๑๐๕
![Page 46: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/46.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
บางทกยาชอบ แตเคราะหครอบจงหนหวน
หายคลายแลวทบทวน จะโทษยากผดท
อวดยาครนใหยา เหนโรคาไมถอยหน
กลบกลาววาแรงผ ทแทท าไมรท า
เหนลาภจะใครได นยมใจไมเกรงกรรม
รนอยบงอาจท า โรคระย าเพราะแรงยาหนา ๑๐๖
![Page 47: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/47.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
บางทกใหยาแตกลบมอาการรนแรงขนอก จะไปโทษวายาไมดกไมได แพทยบางคนอวดอางในสรรพคณยาทใหแลวโรครายยงไมหายกกลบพดวาเกดจากผราย ทแทแลวรกษาไมถกทางนนเองทพดอยางนนเพอทจะรบคารกษา เกดจากความรไมมแลวพยายามใหยารกษาแตไมถกทาง เพราะตวยาจงท าใหโรคมอาการรนแรงมากขน
![Page 48: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/48.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
โรคนนคอโทโส จะภยโยเรงวฒนา
แพทยเรงกระหน ายา กยงยบระย าเยน
รแลวอยาอวดร พนจดอยาหมนเมน
ควรยาหรอยาเกน กวาโรคนนจงกลบกลาย
ถนอมท าแตพอควร อยาโดยดวนเอาพลนหาย
ผโรคนนกลบกลาย จะเสยทาดวยผดทหนา ๑๐๖
มากขน
![Page 49: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/49.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
บางไดแตยาผาย บรรจถายจนถงดเหนโทษเขาเปนตร จงออกตวดวยตกใจ
บางรแตยากวาด เทยวอวดอาจไมเกรงภยโรคนอยใหหนกไป ดงกอกรรมใหตดกาย
หนา ๑๐๖
![Page 50: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/50.jpg)
จรรยาบรรณแพทย
โรคนนจงก าเรบ (โทโส) เกดอาการรนแรงมากขนอยางรวดเรวหากแพทยใหยาเพมกยงท าใหอาการรนแรงมากขน อยาอวดวาสงทท าไปในการรกษาถกตอง ควรพจารณาดวยความถถวนวา อาการก าเรบเกดจากการใหยาผดหรอไมจงเปนเชนนน ควรคอยระมดระวงในการรกษา อยารบรอนรกษาโดยหวงจะใหโรคหายทนทอาการของโรคอาจทรดหนกเพราะรกษาผดโรค
![Page 51: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/51.jpg)
คณคาของฉนทศาสตร
ดานสงคม๑. สะทอนใหเหนความเชอของสงคมไทย
๒. สะทอนใหเหนคณคาเรองแพทยแผนไทย
๓. สะทอนใหเหนขอคดเพอน าไปใชชวต
๔. ใหความรเรองศพททางการแพทยแผนโบราณ
![Page 52: หมอชีวกโกมารภัจ · 2019. 7. 20. · หมอชีวกโกมารภัจ อ่านว่า ชี-วะ-กะ-โก-มา-ระ-พัด](https://reader034.vdocuments.pub/reader034/viewer/2022051804/5ff1746b1743552494763ff8/html5/thumbnails/52.jpg)
ภาระงาน
เขากลมละ ๔-๕ คน ศกษาเกยวกบสมนไพรในสวนพฤกษศาสตร จ านวน ๑๐ ชนด เลอกสมนไพร ๑ ชนดพรอมศกษา สรรพคณ การน าไปใช
จดท าสรปเปนความรใสในใบงาน มภาพประกอบ พรอมแตงกาพยยาน ๑๑ จ านวน ๓ บท
เกยวกบพชสมนไพรนน สงชนงานออกแบบการดขนาด A๖(๑๐ คะแนน)