20 BOT MAGAZINE

BOT MAGAZINE 21

• พฒนาการของการใชเงนหยวนในการช�าระเงนระหวางประเทศ

หากใครตดตามขาวเกยวกบเศรษฐกจของจน คงจะทราบดวา ในชวง 5 ปทผานมาทางการจนไดเดนหนาผอนคลายกฎระเบยบตาง ๆ ทเกยวกบการปรวรรตเงนตราของเงนหยวน และการเปดเสรดานบญชทนทมากขน เปนล�าดบ ท�าใหเงนหยวนมบทบาทมากขนในเวทการคา การลงทน และการช�าระเงนของโลก จนหลายฝายมองการรกคบของเงนหยวนดงกลาววาเปนผลของนโยบายของทางการจนทตองการผลกดนใหเงนหยวนเปนทแพรหลายในระดบสากล (RMB Internationalization) หรออกนยหนงคอ เงนหยวนก�าลงกาวไปส การเปนสกลเงนสากล ทส�าคญของโลก (International Currency) ซงพฒนาการดงกลาวมกจะเรมจากการเปนสกลเงนทใชช�าระเงนเพอการคาระหวางประเทศ (Trade Currency) กอน จากนนจะขยายขอบเขตไปสการเปนสกลเงนทรองรบการลงทนและการระดมทนระหวางประเทศ (Investment and Funding Currency) และทายสดกมโอกาสทจะมบทบาทเปนเงนทนส�ารองระหวางประเทศ (Reserve Currency)

ทผ านมาด เห มอนว า นโยบายดงกลาวจะเหนผลชดเจนขนเรอย ๆ เหนไดจากปรมาณการใชเงนหยวนเพอการช�าระเงนระหวางประเทศทเพมขนคอนขางเรว จากขอมลของ SWIFT การใชเงนหยวนเพอการคาเพมขนจากอนดบ 4 ในป ค.ศ. 2012 เปนอนดบ 2 ในป ค.ศ. 2013 แตสดสวนดงกลาวกยงหางจากล�าดบหนงอยคอนขางมาก โดยมสดสวนท 8.7% ในขณะทมการใชเงนดอลลาร สรอ. ช�าระคาสนคาระหวางประเทศสงถงกวา 80%

เรามาลองมองยอนอดตกนสกนดวา ทผานมาทางการจนไดทยอย เปดเสรการใชเงนหยวนอยางไรบาง เรมจากเปดเสรเงนหยวนดานการคากอน โดยการจดตง Clearing Bank หรอ ธนาคารช�าระดลเงนหยวนแหงแรก ในฮองกงเมอป ค.ศ. 2003 ซงท�าหนาทเปนธนาคารตวกลางในการช�าระ เงนหยวนระหวางจนแผนดนใหญกบเขตปกครองพเศษฮองกง ตอมา จงเรมอนญาตใหผประกอบการสามารถช�าระคาสนคาและบรการดวย เงนหยวนกบคคาในประเทศอน ๆ ไดตงแตป ค.ศ. 2009 แตในเบองตน กยงจ�ากดเฉพาะบางมณฑลและบางกลมบรษทในจน ตอมาจงคอยขยายขอบเขตผมสทธท�าธรกรรมใหกวางขวางขน จนปจจบนสามารถใชเงนหยวนช�าระคาสนคาและบรการไดอยางเสร ลาสดเมอปทแลว ทางการจน

ไดรเรมโครงการน�ารอง Shanghai Free Trade Zone ซงอนญาตให ผประกอบการทลงทะเบยนในเขตเศรษฐกจพเศษเซยงไฮสามารถน�าเงนหยวนเขา-ออกประเทศจนเพอการคาไดอยางเสร

ส�าหรบดานการลงทน ทางการจนคอย ๆ ด�าเนนการมาเปนล�าดบ ทงการลงทนในหลกทรพยและการลงทนโดยตรง โดยเรมจากการอนญาตใหบรษทตางชาตและบรษทจนสามารถออกขายพนธบตรสกลเงนหยวนในประเทศจนและฮองกงได โดยพนธบตรดงกลาวมชอเรยกทคนหวา Panda Bond และ Dim Sum Bond ตามล�าดบ และการอนญาตใหนกลงทนตางชาตเขาลงทนในหลกทรพยประเทศจนได ภายใต โควตาทก�าหนดทงในรปสกลเงนตราตางประเทศ (Qualified Foreign Institutional Investors : QFII) และในรปเงนหยวน (RMB Quali-fied Foreign Institutional Investors : RQFII) ซงผลจากการทยอย

ผอนคลายระเบยบดานการลงทน ท�าใหปรมาณการลงทนและระดมทนดวยเงนหยวนเพมขนอยางเหนไดชด จากยอดคงคางของเงนฝากและพนธบตรเงนหยวน ทเพมขนตอเนอง โดยธรกรรม สวนใหญยงเกดในตลาดเงนหยวนนอกประเทศจน เชน ฮองกง เนองจากมความคลองตวในการลงทนและการปองกนความเสยง นอกจากน ยงอนญาตใหมการใช เงนหยวนส�าหรบการลงทนโดยตรงได ทงขาเขาลงทนในจนแผนดนใหญ และขาออกไปลงทนยงตางประเทศ

อยางไรกตาม แมเงนหยวนจะเรมเปนทนยมมากขนในการ ช�าระเงนระหวางประเทศ ทงเพอการคาและการลงทน แตเงนหยวน

ยงมขอจ�ากดในการเปนเงนส�ารองระหวางประเทศ (Reserve Currency) ในหลายดาน เนองจากเงนหยวนยงไมสามารถแลกเปลยนกบเงนสกล อน ๆ ตามกลไกตลาดไดอยางเสร (Convertibility) และยงมขอจ�ากดดานการ เคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ อกทงทางการจนยงคงตองปฏรปภาคสถาบนการเงนและตลาดการเงนใหเขมแขง มความกวางและลกเพยงพอ ทจะรองรบความผนผวนในตลาดการเงนได ท�าใหหลายคนมองวา บทบาท ของเงนหยวนในตลาดการเงนระหวางประเทศจะยงคงมแนวโนมเพมขน ตามบทบาทดานเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศ ส�าหรบการลงทน โอกาสทเงนหยวนจะเรงขนมาเปนสกลเงนสากลทไดรบความนยมและม บทบาททดเทยมกบเงนดอลลาร สรอ. นน แมจะมความเปนไปได แตอาจ ยงไมใชในเรว ๆ น จะตองรอใหทางการจนเปดเสรดานเงนทนและการ แลกเปลยนเงนอยางสมบรณกอน ซงคาดวาทางการจนจะเลอกด�าเนนการ นโยบายดงกลาวอยางคอยเปนคอยไป (Gradualism) เพราะไมตองการใหการเปดเสรดงกลาวมผลกระทบกบเสถยรภาพเศรษฐกจอยางรนแรง

บทบาทของเงนหยวนในระบบการเงนโลก และการเตรยมการของ ธปท.

The Knowledge / Outside-In

Source: ธปท.

สดสวนการคาและการช�าระเงน ป 2013การช�าระเงน การคา

ญปน

6.45%JPY

13.2%

RMB0.10%

13.6%

จนEUR

3.05%9.0%

ยโรปUSD

79.80%

7.8%

สหรฐฯTHB อนๆ 21.1%

8.6%2.1% ASEANS

56.4%

อนๆ

22 BOT MAGAZINE

BOT MAGAZINE 23

• ความสมพนธทางการคาและการลงทนระหวาง ไทย – จน และการใชเงนหยวนในประเทศไทย

ปจจบนประเทศจนเปนคคาอนดบ 1 ของไทย โดยมสดสวนมลคาการคาสงสด แตในดานการใชเงนหยวนเพอการช�าระเงนในประเทศไทยยงเปนเพยงชวงเรมตนเทานน โดยมสดสวนการใชเงนหยวนเพอ การคาเพยง 0.1% ของมลคาการคารวมของไทย หรอประมาณ 1% ของมลคาการคาระหวางไทยกบจนเทานน ซงยงสะทอนวาความนยมใช เงนหยวนยงอยในวงจ�ากด สวนดานการลงทนนน การซอขายเงนหยวนเพอการลงทนดจะเตบโตอยางรวดเรวในชวง 2-3 ปทผานมา เนองจาก ในภาวะทดอกเบยต�าทวโลก นกลงทนตางกตองแสวงหาผลตอบแทนท สงขน ซงเงนฝากและตราสารหนสกลเงนหยวนดเหมอนจะตอบโจทยนไดเปนอยางด จงท�าใหมเมดเงนทเขาไปลงทนในจนและฮองกงเพมขนมาก ซงรวมถงนกลงทนไทยเชนกน

ผออมไทยมทางเลอกการลงทนทหลากหลายขน และมโอกาสทจะไดรบผลตอบแทนทสงขน นอกจากนน ยงชวยเพมชองทางการระดมทนใหกบภาคเอกชนอกดวย

แตการใชเงนหยวนในปจจบนกยงมขอจ�ากดทควรตองค�านงถง เชนกน เนองจากตลาดแลกเปลยนเงนสกลทองถนยงมสภาพคลองต�า อาจท�าใหผประกอบการมตนทน (Spread) สงกวาการใชดอลลาร สรอ. และยงมขอจ�ากดทงกฎระเบยบของจนและเครองมอบรหารความเสยงจากอตราแลกเปลยน รวมทงอาจมความไมคลองตว หากมการตดตอคาขายกบหลาย ๆ ประเทศ อยางไรกด ขอจ�ากดเหลานนาจะคอย ๆ ลดลงตามการเปดเสรบญชเงนทนของทางการจน ซงจะท�าใหใชเงนหยวน ทแพรหลายมากขนในตลาดการเงนระหวางประเทศ

ดงนน การพจารณาวามความคมคาหรอไม คงเปนหนาทของตลาดหรอผประกอบการจะตดสนใจ แตอยางนอยการมทางเลอกในการ ช�าระเงนทเพมขนกนาจะเปนประโยชนใหกบทกฝาย นอกจากน การ เตรยมตวท�าความคนเคยกบการใชเงนหยวนกนาจะเปนประโยชน เพอใหมความพรอมสามารถท�าธรกรรมไดทนทเมอตองการหรอคคาเรยกรอง

เณศราธร ลลตวณชกลผวเคราะหอาวโส

ส�านกธรกจตลาดการเงน ฝายตลาดการเงน

• การเตรยมการของธนาคารแหงประเทศไทย (ธปท.) เพอรองรบพฒนาการของเงนหยวน

เพอเตรยมการรองรบกบพฒนาการการใชเงนหยวนทเพมขน และสรางความรความเขาใจใหแกผประกอบการวาขณะนมทางเลอกใหมของการช�าระเงนทจะยงประโยชนใหกบภาคธรกจได ธปท. ไดด�าเนนการสนบสนนการใชเงนหยวน เพอการคาและการลงทนระหวางประเทศ หลายประการ ดงน

1) การสราง Liquidity Facility และ Infrastructure เพอสนบสนนการใชเงนหยวน ไดแก การลงนาม Bilateral Swap Agreement (BSA) กบธนาคารกลางจน ในวงเงน 70,000 ลานหยวน เพอเปนกลไกปลอยสภาพคลองเงนหยวนหรอเงนบาทในยามฉกเฉน และประสานงานกบธนาคารกลางจนเพอแตงตงธนาคารพาณชย (ธพ.) ในประเทศไทยเปน RMB Clearing Bank ท�าหนาทในการช�าระเงนหยวน และการบรหารสภาพคลองเงนหยวนใหกบผประกอบการและ ธพ. ในประเทศไทย

2) การลดตนทนการแลกเปลยนเงนหยวน/บาท ธปท. ได ผลกดนใหมการก�าหนดอตราแลกเปลยน เงนหยวน/บาท ทระบบการแลกเปลยนเงนตราตางประเทศทคนหมง (China Foreign Exchange Trade System : CFETS) และรวบรวมการเผยแพรอตราแลกเปลยน Counter Rate เงนหยวน/บาท ของ ธพ. บน Website ของ ธปท. เพอความโปรงใส และเพมการแขงขนในการใหราคาของ ธพ. โดยมงหวงวาจะมสวนชวยใหตนทน Spread แคบลง

3) การใหความรเกยวกบการท�าธรกรรมเงนหยวน โดย ธปท. รวมกบ ธพ. จดท�าและเผยแพรคมอและระเบยบการท�าธรกรรมเงนหยวน และ มการจดตงคณะท�างานสงเสรมการใชเงนหยวนในการช�าระคาสนคาและบรการ รวมทงการจดสมมนาเพอใหความรแกผประกอบการทราบถง ประโยชนและขนตอนการท�าธรกรรมดวยเงนหยวน เพอเปนทางเลอกในการช�าระคาสนคาและบรการระหวางประเทศ

• บทสรป

การใชเงนหยวนในตลาดการเงนระหวางประเทศมพฒนาการและบทบาททเพมขนอยางชดเจนและตอเนอง จากการทจนเปนประเทศทมความส�าคญทางเศรษฐกจและการคาระหวางประเทศเปนอนดบตนของโลก ในขณะททางการจนเองกมนโยบายสนบสนน RMB Internationalization ท�าใหในระยะยาวมแนวโนมวาเงนหยวนจะพฒนาไปเปน Reserve Currency ไดอกสกลหนง อยางไรกด ความเปนไปไดทเงนหยวนจะมบทบาทเพมขนจนทดเทยมกบเงนดอลลาร สรอ. ในระยะอนใกลอาจจะยงเปนไปไดนอย เพราะทางการจนยงมขอจ�ากดของการควบคมเงนทนเคลอนยายและอตราแลกเปลยน

ส�าหรบในภมภาค การทจนมความเชอมโยงทางเศรษฐกจ การคาและการลงทนอยางมากกบทงประเทศไทยและประเทศอนๆ ในภมภาค ท�าใหแนวโนมการใชเงนหยวนเพมขนอยางตอเนอง นอกจากน การใชเงนหยวนหรอเงนสกลทองถนอน ๆ สามารถเปนอกทางเลอกหนง ทจะชวยลดการพงพงเงนดอลลาร สรอ. ซงมความผนผวนคอนขางสง และมประโยชนในการช�าระเงนส�าหรบการคาและการลงทนระหวางประเทศ ดงนน เพอเปนการสนบสนนการใชเงนหยวนและเงนสกลภมภาคในการท�าธรกรรมระหวางประเทศในระยะยาว ธปท. จงไดด�าเนนการเตรยมความพรอมดานโครงสรางพนฐานและใหความรแก ผประกอบการอยางตอเนอง เพอใหการท�าธรกรรมดงกลาวเปนไปได อยางราบรนและมตนทนทเหมาะสม ซงจะชวยใหการบรหารจดการ ความเสยงจากอตราแลกเปลยนของภาคเอกชนท�าได อย างมประสทธภาพมากขนดวย

• หนมาใชเงนหยวนแลว จะไดประโยชนอยางไร?

มองไปในอนาคต ดวยแนวโนมท เศรษฐกจจนจะกลายเปนประเทศทมขนาดเศรษฐกจใหญเปนล�าดบหนงของโลกภายในชวงเวลาอกไมกปขางหนาน ค�าถามทส�าคญกคอ ผประกอบการไทยควรจะหนมาใชเงนหยวนหรอไม และเพราะเหตใด กอนจะตอบค�าถามดงกลาว คงตองลองชงน�าหนกถงประโยชนและตนทนของการใชเงนหยวน ประโยชนในดานการคา หากผประกอบการไทยท�าการคา กบจน แนนอนวาการช�าระเงนดวยเงนหยวนกนาจะชวยลดความผนผวนของรายไดและตนทนไดในระดบหนง เนองจากเงนหยวนและเงนภมภาคอน ๆ สวนใหญมกเคลอนไหวไปในทศทางเดยวกนกบ เงนบาท มากกวาเงนดอลลาร สรอ. และนาจะชวยท�าใหผประกอบการ ไทยขอเจรจากบค ค าชาวจนเพอลดตนทนสนคา หรอปรบเพม Margin ได เนองจากคคาอกฝายไมตองแบกรบความเสยงจากอตราแลกเปลยน และไมตองเสย Conversion Cost ดวย ในขณะทประโยชนตอการลงทนในเงนหยวน คอ ชวยเพมโอกาสในการลงทนใหกบ

The Knowledge / Outside-In