การสอนแบบโครงงาน (Project Method)

โครงงานเปนการจดกจกรรมการเรยนรแบบหนง ททำใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง จากการลงมอปฏบตจรง ในลกษณะของการศกษา สำรวจ คนควา ทดลอง ประดษฐคดคน โดยมครเปนผคอยกระตน แนะนำ และใหคำปรกษาอยางใกลชด โครงงาน เปนการบรณาการระหวางหองเรยนกบโลกภายนอก ซงเปนชวตจรงของผเรยน เพอนำไปสความรใหม ๆ ดวยการสรางความหมาย การแกปญหาและการคนพบดวยตนเอง ทำใหเกดการปรบเปลยนความรใหเปนเครองมอในการเรยนรสงใหม

ความสำคญ

การเรยนรจากโครงงานสามารถทำไดทงในทกระดบชน ทกชวงชน และจดทำไดกบทกกลมวชา โดยสามารถ บรณาการภายในกลมวชาหรอเปนโครงงานทเปนบรณาการขามกลมวชากได และสามารถทำไดในลกษณะเปนบคคลหรอรายกลม ทงนขนกบสภาพความพรอมของโรงเรยนและตามความเหมาะสม ความสนใจของ ผเรยนแตละคน แตละกลม และแตละระดบชนหรอแตละชวงชนประเภทของโครงงาน

โดยทวไป อาจจำแนกประเภทของโครงงานตามลกษณะการดำเนนการออกเปน 4 ประเภท ดงน 1. โครงงานประเภท สำรวจ 2. โครงงานประเภท ทดลอง 3. โครงงานประเภท ทฤษฎ 4. โครงงานสงประดษฐ

โครงงานประเภทน เปนโครงงานทมจดมงหมายเพอสำรวจ และรวบรวมขอมลเกยวกบเรองใดเรองหนง แลวนำขอมลทไดจากการสำรวจนนมาจำแนกเปนหมวดหม และนำเสนอในรปแบบตาง ๆ อยางมระบบ เพอใหเหนถงลกษณะหรอความสมพนธของเรองดงกลาวไดชดเจนยงขน การปฏบตตามโครงงานน ผเรยนจะตองไปศกษา รวบรวมขอมลดวยวธการตาง ๆ เชน สอบถาม สมภาษณ สำรวจ โดยใชเครองมอ เชน แบบสอบถาม แบบสมภาษณ แบบบนทก ฯลฯ ในการรวบรวมขอมลทตองการศกษา

1. โครงงานประเภทสำรวจ

• การศกษาพฤตกรรมการชกโยงของแมงมม (วทยาศาสตร) • การสำรวจของเลนพนบานเชงวทยาศาสตร (วทยาศาสตร) • การศกษาการเดนทางของสนทรภจากนราศ (ภาษาไทย) • การสำรวจภาษาถน (ภาษาไทย) • การสำรวจความเชอเรอง นรก - สวรรค (สงคมศกษา) • การสำรวจภมปญญาทองถน ดานอาหาร (การงานอาชพ) • การศกษาเรองดนตรพนบาน (ศลปะ)

ตวอยางชอโครงงานประเภทสำรวจ

โครงงานประเภทน มวตถประสงค เพอการศกษาเรองใดเรองหนงโดยเฉพาะ โดยการออกแบบโครงงานในรปของการทดลอง เพอศกษาวาตวแปรหนงจะมผลตอตวแปรทตองการศกษาอยางไรบาง ดวยการควบคมตวแปรอน ๆ ซงอาจมผลตอตวแปรทตองการศกษาไว การทำโครงงานประเภทน จะมขนตอนการดำเนนงาน ประกอบดวย การกำหนดปญหา การตง วตถประสงคหรอสมมตฐาน การออกแบบทดลอง การรวบรวมขอมล การดำเนนการทดลอง การแปลผล และสรปผลการทดลอง

2. โครงงานประเภททดลอง

• การเปลยนเพศปลาหางนกยงโดยใชไรแดง (การงานอาชพ) • การใชเมดโฟมปองกนหนอนผเสอกนใบสม (วทยาศาสตร) • การศกษาวสดทใชลอและไลแมลงวนทอง (วทยาศาสตร) • ถงเพาะชำจากนำตะโก (การงานอาชพ) • ขงชะลอการบด (การงานอาชพ) • การทำสจากพช (ศลปะ) • การศกษาปจจยทมผลตอการฝกสนทนาภาษาองกฤษ (ภาษาตางประเทศ) • เวลา และกจกรรมทเหมาะสมสำหรบการออกกำลงกายในวยเดก (พลานามย)

ตวอยาง ชอโครงงาน ประเภททดลอง

โครงงานประเภทน เปนโครงงานทมวตถประสงคเพอเสนอความร ทฤษฎ หลกการ แนวคดใหม ๆ เกยวกบเรองใดเรองหนง ทยงไมมใครคดมากอน หรอขดแยงหรอขยายจากของเดมทมอย ซงความร ทฤษฎ หลกการ หรอแนวคดทเสนอตองผานการพสจนอยางมหลกการหรอวธการทนาเชอถอตามกตกา/ขอตกลงทกำหนดขนมาเอง หรออาจใชกตกาหรอขอตกลงเดมมาอธบายขอความร ทฤษฎ หลกการ แนวคดใหม กได โครงงานทเปนการศกษาความร ทฤษฎ หลกการ หรอแนวคดน ผทำโครงงานตองเปนผทมความรพนฐานในเรองนน ๆ เปนอยางด หรอตองมการศกษา คนควาขอมลมาประกอบอยางลกซง จงจะทำใหสามารถ กำหนดความร ทฤษฎ หลกการ แนวคดใหม ๆ ขนได

3. โครงงานประเภททฤษฎ

• ทฤษฎความสงสมพนธ (คณตศาสตร) • ทฤษฎการเคลอนทเรวกวาแสงและเรวเทาแสง (วทยาศาสตร) • การเปลยนเลขฐานสองเปนเลขฐานสบ (คณตศาสตร) • โปรแกรมชวยออกแบบและเขยนโคดแปรอกษร (คอมพวเตอร)

ตวอยางชอโครงงาน ประเภททฤษฎ

โครงงานประเภทน เปนโครงงานทมวตถประสงค คอ การนำเอาความร ทฤษฎ หลกการ หรอ แนวคดมาประยกตใช โดยการประดษฐเปนเครองมอเครองใชตาง ๆ เพอประโยชนในการเรยน การทำงาน หรอการใชสอยอน ๆ การประดษฐคดคนตามโครงงานน อาจเปนการประดษฐขนมาใหมโดยทยงไมมใครทำหรออาจเปนการปรบปรง เปลยนแปลง หรอดดแปลงของเดมทมอยแลว ใหมประสทธภาพสงขนกวาทเปนอย รวมทงการสรางแบบจำลองตาง ๆ เพอประกอบการอธบายแนวคดในเรองตาง ๆ โครงงานทเปนการประดษฐคดคนน จะครอบคลมเรองตาง ๆ ทงวทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษา สงคม อาชพ สงแวดลอม ฯลฯ

4. โครงงานสงประดษฐ

• เครองกลนนำพลงงานแสงอาทตย (วทยาศาสตร) • ปลาปากเทยมสำหรบปลาอมไขบางชนด (การงานอาชพ) • เครองชงนำหนกแรงดนนำ (วทยาศาสตร) • เครองชวยฝกพดภาษาองกฤษ (ภาษาองกฤษ) • เครองออกกำลงกายอยางงาย (พลานามย)

ตวอยาง ชอโครงงาน ประเภทสงประดษฐ

1. การคดและเลอกหวขอเรอง 2. การศกษาเอกสารทเกยวของ 3. การเขยนเคาโครงของโครงงาน 4. การปฏบตโครงงาน 5. การเขยนรายงาน 6. การแสดงผลงาน

ขนตอนการทำโครงงาน

ในการดำเนนงานโครงงาน มขนตอนทสำคญ ดงน

การดำเนนงานตามขนตอนน เปนการคดหาหวขอเรองทจะทำโครงงาน โดย สงทจะนำมากำหนดเปนหวขอเรองโครงงาน จะไดมาจาก ปญหา คำถามหรอความอยากรอยากเหนในเรองตาง ๆ ของผเรยนเอง ซงเปนผลจากการทผเรยนไดอานจากหนงสอเอกสาร บทความ ฟงการบรรยาย การสนทนา หรอจากการทไดไปดงาน ทศนศกษา ชมนทรรศการ หรอสงเกตจากปรากฎการณตาง ๆ รอบขาง

ขนตอนท 1 การคดและเลอกหวขอเรอง

การศกษาเอกสารทเกยวของน รวมไปถงการขอคำปรกษา หรอขอมลรายละเอยดอน ๆ จากผรผเชยวชาญ และผเกยวของทกระดบ รวมทงการสำรวจวสดอปกรณตาง ๆ ดวย

ขนตอนท 2 การศกษาเอกสารทเกยวของ

การดำเนนงานตามขนตอนน เปนการวางแผนการทำโครงงาน หรอเปนการสรางแผนทความคด เพอแสดงแนวคด แผน และขนตอนการทำโครงงาน โดยทวไปเคาโครงของโครงงานจะประกอบดวยหวขอตาง ๆ เชนเดยวกบโครงการ ไดแก 1. ชอโครงงาน 2. ชอผทำโครงงาน 3. ชอทปรกษาโครงงาน 4. ระยะเวลาดำเนนงาน 5. หลกการและเหตผล 6. จดหมาย/วตถประสงค 7. สมมตฐานของการศกษา (ในกรณทเปนโครงงานการทดลอง) 8. ขนตอนการดำเนนงาน 9. ปฏบตโครงงาน 10. ผลทคาดวาจะไดรบ 11. เอกสารอางอง/บรรณานกรม

ขนตอนท 3 การเขยนเคาโครงของโครงงาน

การดำเนนงานตามขนตอนน เปนการดำเนนงาน หลงจากทโครงงานไดรบความเหนชอบจากคร - อาจารยทปรกษา และไดรบการอนมตจากสถานศกษาแลว ผเรยนตองลงมอปฏบตงานตามแผนงานทกำหนดไวในเคาโครงของโครงงาน และระหวางการปฏบตงานผเรยนตองปฏบตงานดวยความรอบคอบ คำนงถง ความประหยด และความปลอดภยในการทำงาน ตลอดจนคำนงถงสภาพแวดลอมดวย ในระหวางการปฏบตงานตามโครงงาน ตองมการจดบนทกขอมลตาง ๆ ไวอยางละเอยดวา ทำอะไร ไดผล อยางไร ปญหา อปสรรค และแนวทางการแกไขอยางไร การบนทกขอมลดงกลาวน ตองจดทำอยางเปนระบบ ระเบยบ เพอจะไดใชเปนขอมล สำหรบการปรบปรงการดำเนนงานในโอกาสตอไปดวย

ขนตอนท 4 การปฏบตโครงงาน

การดำเนนงานตามขนตอนน เปนการสรปรายงานผลการดำเนนงานโครงงาน เพอใหผอนไดทราบถง แนวคด วธดำเนนงาน ผลทไดรบ ตลอดจนขอสรป ขอเสนอแนะตาง ๆ เกยวกบโครงงาน การเขยนรายงานควรใชภาษาทเขาใจงาย กระชบ ชดเจน และครอบคลมประเดนสำคญ ๆ ของโครงงานทปฏบตไปแลว โดยอาจเขยนในรปของสรป รายงานผล ซงอาจประกอบดวยหวขอตาง ๆ ดงน บทคดยอ บทนำ เอกสารทเกยวของ วธการดำเนนงาน ผลการศกษา สรปและอภปรายผล ขอเสนอแนะ และตารางทเกยวของ

ขนตอนท 5 การเขยนรายงาน

การดำเนนงานตามขนตอนน เปนขนตอนสดทายของการทำโครงงานเปนการนำผลการดำเนนงานโครงงาน ทงหมดมาเสนอใหผอนไดทราบ ซงผลผลตทไดจากการดำเนนโครงงานประเภทตาง ๆ มลกษณะเปนเอกสาร รายงาน ชนงาน แบบจำลอง ฯลฯ ตามประเภทของโครงงานทปฏบต การแสดงผลงาน ซงเปนการนำเอาผลการดำเนนงานมาเสนอน สามารถจดไดหลายรปแบบ เชน การจดนทรรศการ หรอทำเปนสอสงพมพ การจดทำเปนสอมลตมเดย และอาจนำเสนอในรปแบบของการแสดง ผลงาน การนำเสนอดวยวาจา รายงาน บรรยาย ฯลฯ

ขนตอนท 6 การนำเสนอผลงาน